Book Title: Agam 02 Ang 02 Sutrakrutang Sutra Part 03 Sthanakvasi Gujarati
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Catalog link: https://jainqq.org/explore/006407/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo arihaMtANaM namo sidhdhANaM namo AyariyANaM namo uvajajhAyANaM namo lee savva sAhurNa eso paMca namukakAro salva pAvappaNAsaNo maMgalANaM ca savvasiM paDhamaM havaI maMgala Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinAgama prakAzana yojanA pa. pU. AcAryazrI ghAMsIlAlajI mahArAja sAheba kRta vyAkhyA sahita DVD No. 2 (Gujarati Edition) :: yojanAnA Ayojaka :: zrI caMdra pI. dozI - pIeca.DI. website : www.jainagam.com Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KRUTAN SUTRA SHRI SA SUTRA PART: 03 s 2 sdiol 221 : 49-03 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OOOOOOOOO XOOOOOOOOO.C jainAcArya - jainadharma divAkara - pUjyazrI - ghAsIlAlajI - mahArAja - viracitayA samayArthabodhinyAkhyayA vyAkhyayA samalaGkRtaM hindI - gurjara bhASA'nuvAdasahitam // zrI - sUtrakRtAGga sUtram // (tRtIyo bhAgaH ) niyojaka : saMskRta - prAkRtajJa - jainAgamaniSNAta - priyavyAkhyAni paNDita muni zrI kanhaiyAlAlajI - mahArAjaH prakAzakaH zreSThizrI jayantIlAlAtmaja sudhIrabhrAtoH smaraNArtha mumbApuryAnivasatastasthitA jayantIlAla harilAla jhaverI, tatpradatta - dravya sAhAyyena a0 bhA0 zve0 sthA0 jainazAstroddhArasamitipramukhaH zreSThi- zrI zAntilAla - maGgaladAsa bhAI - mahodayaH mu0 rAjakoTa prathamA - AvRttiH prati 1200 vIra- saMvat vikrama saMvat 2496 2026 mUlyam - rU0 25-0-0 vvvvvvvv00000 Oooo....c IsavIsan 1970 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAdhyAya mATe khAsa sUcanA A sUtranA mUlapAThano svAdhyAya divasa ane rAtrinA prathama prahare tathA cothA prahare karAya che. (2) prAta:uSAkALa, sanyAkALa, madhyAhna, ane madhyarAtrimAM be-be ghaDI (48 miniTa) vaMcAya nahIM, sUryodayathI pahelAM 24 miniTa ane sUryodayathI pachI 24 miniTa ema be ghaDI sarvatra samajavuM. mAsika dharmavALAM strIthI vaMcAya nahIM temaja tenI sAme paNa vaMcAya nahIM. jyAM A strIo na hoya te oraDAmAM besIne vAMcI zakAya. (4) nIce lakhelA 32 asvAdhyAya prasaMge vaMcAya nahIM. (1) AkAza saMbaMdhI 10 asvAdhyAya kAla. (1) ulkApAta-moTA tArA khare tyAre 1 prahara (traNa kalAka svAdhyAya na thAya.) (2) digdAha-koI dizAmAM atizaya lAlavarNa hoya athavA koI dizAmAM moTI Aga lagI hoya to svAdhyAya na thAya. garjArava -vAdaLAMno bhayaMkara garjArava saMbhaLAya. gAjavIja ghaNI jaNAya to 2 prahara (cha kalAka) svAdhyAya na thAya. nirdhAta-AkAzamAM koI vyaMtarAdi devakRta ghoragarjanA thaI hoya, athavA vAdaLo sAthe vIjaLInA kaDAkA bole tyAre ATha prahara sudhI svAdhyAya nA thAya. (5) vidyuta--vijaLI camakavA para eka prahara svAdhyAya na thA. (6) cUpaka-zuklapakSanI ekama, bIja ane trIjanA divase saMdhyAnI prabhA ane caMdraprabhA maLe to tene cUpaka kahevAya. A pramANe cUpaka hoya tyAre rAtrimAM prathama 1 prahara svAdhyAya na karavo. (7) yakSAdIta-koI dizAmAM vIjaLI camakavA jevo je prakAza thAya tene yakSAdIpta kahevAya. tyAre svAdhyAya na karavo. (8) ghumika kRSNa-kAratakathI mahA mAsa sudhI dhUmADAnA raMganI je sUkSma jala jevI dhUmmasa paDe che tene dhUmikAkRSNa kahevAya che. tevI dhUmmasa hoya tyAre svAdhyAya na karavo. (9) mahikAzveta-zItakALamAM zvetavarNavALI sUkSma jalarUpI je dhummasa paDe che. te mahikAzveta che tyAre svAdhyAya na karavo. (10) rajauddaghAta-cAre dizAmAM pavanathI bahu dhULa uDe. ane sUrya DhaMkAI jAya. te rajauddAta kahevAya. tyAre svAdhyAya na karavo. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) audArika zarIra saMbaMdhI 10 asvAdhyAya (11-12-13) hADakAM-mAMsa ane rUdhira A traNa vastu agnithI sarvathA baLI na jAya, pANIthI dhovAI na jAya ane sAme dekhAya to tyAre svAdhyAya na karavo. phUTeluM iMDu hoya to asvAdhyAya. (14) maLa-mUtra--sAme dekhAya, tenI durgadha Ave tyAM sudhI asvAdhyAya. (15) smazAna--A bhUminI cAre bAju 100/100 hAtha asvAdhyAya. (16) caMdragrahaNa-jyAre caMdragrahaNa thAya tyAre jaghanyathI 8 muhUrta ane utkRSTathI 12 muhUrta asvAdhyAya jANavo. (17) sUryagrahaNa--jyAre sUryagrahaNa thAya tyAre jaghanyathI 12 muhUrta ane utkRSTathI 16 muhUrta asvAdhyAya jANavo. (18) rAjavyagrata-najIkanI bhUmimAM rAjAonI paraspara laDAI thatI hoya tyAre, tathA laDAI zAnta thayA pachI 1 divasa-rAta sudhI svAdhyAya na karavo. (19) patana-koI moTA rAjAnuM athavA rASTrapuruSanuM mRtyu thAya to teno agnisaMskAra na thAya tyAM sudhI svAdhyAya karavo nahIM tathA navAnI nimaNuMka na thAya tyAM sudhI UMcA avAje svAdhyAya na karavo. (20) audArika zarIra-upAzrayanI aMdara athavA 100-100 hAtha sudhI bhUmi upara bahAra paMcendriyajIvanuM mRtazarIra paDyuM hoya to te nirjIva zarIra hoya tyAM sudhI svAdhyAya na karavo. (21thI 28) cAra mahotsava ane cAra pratipadA-ASADha pUrNimA, (bhUtamahotsava), Aso pUrNimA (indra mahotsava), kArtika pUrNimA (skaMdha mahotsava), caitrI pUrNimA (yakSamahotsava, A cAra mahotsavanI pUrNimAo tathA te cAra pachInI kRSNapakSanI cAra pratipadA (ekama) ema ATha divasa svAdhyAya na karavo. (29thI 30) prAtaHkAle ane sabhyAkALe dizAo lAlakalaranI rahe tyAM sudhI arthAta sUryodaya ane sUryAstanI pUrve ane pachI eka-eka ghaDI svAdhyAya na karavo. (31thI 32) madhya divasa ane madhya rAtrie AgaLa-pAchaLa eka-eka ghaDI ema be ghaDI svAdhyAya na karavo. uparokta asvAdhyAya mATenA niyamo mUlapAThanA asvAdhyAya mATe che. gujarAtI Adi bhASAMtara mATe A niyamo nathI. vinaya e ja dharmanuM mUla che. tethI AvA AvA vikaTa prasaMgomAM gurunI athavA vaDIlanI icchAne AjJAne ja vadhAre anusaravAno bhAva rAkhavo. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAdhyAya ke pramukha niyama (1) (3) isa sUtra ke mUla pATha kA svAdhyAya dina aura rAtrI ke prathama prahara tathA cauthe prahara meM kiyA jAtA hai| prAta: USA-kAla, sandhyAkAla, madhyAhna aura madhya rAtrI meM do-do ghaDI (48 miniTa) svAdhyAya nahIM karanA cAhie, sUryodaya se pahale 24 miniTa aura sUryodaya ke bAda 24 miniTa, isa prakAra do ghar3I sabhI jagaha samajhanA caahie| mAsika dharmavAlI striyoM ko svAdhyAya nahIM karanA cAhie, isI prakAra unake sAmane baiThakara bhI svAdhyAya nahIM karanA cAhie, jahA~ ye striyA~ na hoM usa sthAna yA kakSa meM baiThakara svAdhyAya kiyA jA sakatA hai| nIce likhe hue 32 asvAdhyAya-prasaMgo meM vA~canA nahIM cAhie(1) AkAza sambandhI 10 asvAdhyAyakAla (1) ulkApAta-bar3A tArA TUTe usa samaya 1 prahara (tIna ghaNTe) taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (2) digdAha--kisI dizA meM adhika lAla raMga ho athavA kisI dizA meM Aga lagI ho to svAdhyAya nahIM karanA cAhie / garjArava-bAdaloM kI bhayaMkara gaDagaDAhaTa kI AvAja sunAI detI ho, bijalI adhika hotI ho to 2 prahara (cha ghaNTe) taka svAdhyAya nahIM karanA caahie| nirghAta-AkAza meM koI vyantarAdi devakRta ghora garjanA huI ho athavA bAdaloM ke sAtha bijalI ke kaDAke kI AvAja ho taba ATha prahara taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / vidyuta--bijalI camakane para eka prahara taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie yUpaka-zukla pakSa kI prathamA, dvitIyA aura tRtIyA ke dino meM sandhyA kI prabhA aura candraprabhA kA milAna ho to use yUpaka kahA jAtA hai| isa prakAra yUpaka ho usa samaya rAtrI meM prathamA 1 prahara svAdhyAya nahIM karanA cAhie (8) yakSAdIpta--yadi kisI dizA meM bijalI camakane jaisA prakAza ho to use yakSAdIpta kahate haiM, usa samaya svAdhyAya nahIM karanA cAhie / dhUmikA kRSNa-kArtika se mAgha mAsa taka dhuMe ke raMga kI taraha sUkSma jala ke jaisI dhUmasa (koharA) par3atA hai use dhUmikA kRSNa kahA jAtA hai isa prakAra kI dhUmasa ho usa samaya svAdhyAya nahIM karanA cAhie / Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (9) mahikAzveta-zItakAla meM zveta varNavAlI sUkSma jalarUpI jo dhUmasa par3atI hai vaha mahikAzveta kahalAtI hai, usa samaya svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (10) rajodghAta-cAroM dizAoM meM teja havA ke sAtha bahuta dhUla uDatI ho aura sUrya DhaMka gayA ho to rajodghAta kahalAtA hai, usa samaya svAdhyAya nahIM karanA caahie| (2) aitihAsika zarIra sambandhI 10 asvAdhyAya-- (11,12,13) hADa-mAMsa aura rudhira ye tIna vastue~ jaba-taka agni se sarvathA jala na jAe~, pAnI se dhula na jAe~ aura yadi sAmane dikhAI deM to svAdhyAya nahIM karanA cAhie / phUTA huA aNDA bhI ho to bhI asvAdhyAya hotA hai| (14) mala-mUtra--sAmane dikhAI hetA ho, usakI durgandha AtI ho taba-taka asvAdhyAya hotA hai| zmazAna--isa bhUmi ke cAroM tarapha 100-100 hAtha taka asvAdhyAya hotA (16) candragrahaNa-jaba candragrahaNa hotA hai taba jaghanya se 8 muhUrta aura utkRSTa se 12 muhUrta taka asvAdhyAya samajhanA cAhie / (17) sUryagrahaNa-jaba sUryagrahaNa ho taba jaghanya se 12 muhUrta aura utkRSTa se 16 muhUrta taka asvAdhyAya samajhanA cAhie / (18) rAjavyudgata-najadIka kI bhUmi para rAjAoM kI paraspara lar3AI calatI ho, usa samaya tathA lar3AI zAnta hone ke bAda eka dina-rAta taka svAdhyAya nahIM karanA caahie| patana-koI bar3e rAjA kA athavA rASTrapuruSa kA dehAnta huA ho to agnisaMskAra na ho taba taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie tathA usake sthAna para jaba taka dUsare vyakti kI naI niyukti na ho taba taka UMcI AvAja meM svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (20) audArika zarIra-upAzraya ke andara athavA 100-100 hAtha taka bhUmi para upAzraya ke bAhara bhI paJcendriya jIva kA mRta zarIra par3A ho to jaba taka vaha nirjIva zarI vahA~ par3A rahe taba taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (21 se 28) cAra mahotsava aura cAra pratipadA-ASAr3hI pUrNimA (bhUta mahotsava), Aso pUrNimA (indriya mahotsava), kArtika pUrNimA (skandha mahotsava), caitra pUrNimA (yakSa mahotsava) ina cAra mahotsavoM kI pUrNimAoM tathA usase pIche kI cAra, kRSNa pakSa kI cAra pratipadA (aikama) isa prakAra ATha dinoM taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (29 se 30) prAtaHkAla aura sandhyAkAla meM dizAe~ lAla raMga kI dikhAI deM taba taka arthAt sUryodaya aura sUryAsta ke pahale aura bAda meM eka-eka ghar3I svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (31 se 32) madhya divasa aura madhya rAtrI ke Age-pIche eka-eka ghar3I isa prakAra do ghar3I svAdhyAya nahIM karanA caahie| uparokta asvAdhyAya sambandhI niyama mUla pATha ke asvAdhyAya hetu haiM, gujarAtI Adi bhASAntara hetu ye niyama nahIM hai / vinaya hI dharma kA mUla hai tathA aise vikaTa prasaMgoM meM gurU kI athavA bar3oM kI icchA evaM AjJAoM kA adhika pAlana karane kA bhAva rakhanA cAhie / Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sUtrakRtAMgasUtra bhAga tIsare ThI viSayAnubhaziSThA anu. viSaya pAnA naM. pra0 zru0 navavAM adhyayana 1 dharbha sva3pachA ni3pArA savAM adhyayana 2 sabhAdhiSThe sva3paThA ni3pArA gyArahavAM adhyayana 3 bhokSaThe svapiThA ni3pArA mArahavAM adhyayana 4 sabhavasarA ke sva3paThA ni3pArA terahavAM adhyayana 5 yAthAtathya chA ni3pArA yauhavAM adhyayana 6 graMtha De sva3paThA ni3pArA zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pandrahavAM adhyayana 7 AghAnIya sva3paThA ni3pArA 186 solahavAM adhyayana 8 vidhiniSedhaDA ni3pArA 218 sabhAta // zrI sUtrakRtAMga sUtra : 3 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmaka svarUpanA nirUpaNa navamA adhyayanano prAraMbha- AThamuM adhyayana purUM thayuM have navamA adhyayanane prAraMbha karavAmAM Ave che. AThamA adhyayanamAM bAlavIrya ane paMDita vIryanA bhedathI be prakAranuM vIrya kahevAmAM Avela che, sAvadya kriyA mATe karavAmAM Avela prayatna bAlavIya, ane dharma mATe karavAmAM AvanAra prayatna paMDitavIrya kahevAya che tethI have navamuM dharma saMbaMdhI adhyayana kahevAmAM Ave che. "paLe' ItyAdi zabdArtha-pagathA--marimA' kevaLa jJAnavALA bALa-mAna jIvene na mAravAne upadeza ApavA vALA bhagavAna mahAvIra svAmIe "re pane ajJAtAda gharSa; rAhataH' karyo dhama batAvela che. "zikhA-vinAnAM rAgadveSane jItavAvALA jInavare dvArA upadiSTa "tuM baMnuM ghamaM-tata nu dharma e sarala dharmane 'jahAttaravaMthAra thArtha rUpathI "je su-e kRga' mArI pAsethI sAMbhaLe ? anvayArtha-buddhimAna arthAt kevaLa jJAnI mAhana-kaI paNa prANIne na mAre e rItanA upadezaka bhagavAna mahAvIra svAmIe kevA prakAranA dharmane upadeza Apela che? vItarAganA te mAyA prapaMcathI rahita dharmanA svarUpane yathAvasthita rUpathI kahuM chuM te tame sAMbhaLe che? TIkArtha - jakhkha svAmI sudharmA savAmIne pUche che, ke-traNe kALa vALA traNe lokanuM svarUpa jenAthI jANavAmAM Ave, te kevaLajJAnane mati kahevAya che, te mati jene prApta thAya te matimAna arthAt kevaLa jJAnI kahevAya che. keI paNa prANInuM hanana (hiMsA) na kare. A prakArane je upadeza Ape che, teo mAhana kahevAya che, bhagavAna mahAvIra svAmI "mA" "mA" arthAta koI paNa prANine na mAro na mAre AvA prakArane vacana pravega karatA hatA tethI teone "mahana kahevAmAM Ave che. evA mati zALI "mAhane kevA prakArane upadeza-dhama kahyo che? A pramANe janU svAmIne prazna che. A praznanA uttaramAM sudharmA svAmI jakhkha svAmIne kahe che ke-cAra prakAranA ghanaghAti kama rUpa zatruone jItavAvALA jInendra devanA te dharmane ke je mAyArUpI zalya vinAne, hevAnA kAraNathI saraLa che te huM yathArtha rUpe kahIza. te tame mArI pAse sAMbhaLo. meM je pramANe kevalI bhagavad mahAvIra svAmI pAsethI sAMbhaLela che, e ja pramANe huM tamane kahIza. kahevAne hetu zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e che ke-anya zAstrakAroe je rItano mAyA pradhAna dharma kahela che. te pramANe sahaja hitakara tIrthakara bhagavAne kahela nathI. jIna prANata dharma dareka dharmo karatAM uttama che. kahyuM paNa che ke-"vadhAnaM sarvadharnALAM tainaM jati sAra ' Iti saghaLA dharmomAM zreSTha jIna dharma jayazAlI che. kemake te dharmamAM saghaLA nI dayA kare e pramANe upadeza Apela che. bhAva e che ke-jabU svAmIe pUchayuM ke he gurUdeva bhagavAna tIrthakare kevA prakAranA dharmane upadeza Apela che ? je mATe karavAmAM Avela prayatna paMDitavIrya kahevAya che, A rIte prazna karavAmAM AvatAM sudharmA-svAmIe uttara Ape ke he ziSya? bhagavAna tIrthakare atyaMta saraLa niSkapaTa, sarva jIvonI rakSA karavA vALA dharmane upadeza Apela che, te dharma huM tamane kahuM chuM te tame sAMbhaLe, samaje, ane temAM kahyA pramANe AcaraNa kare. enA "mAnA raNattithA verA" ItyAdi zabdArtha-"nALA ricA resA-trAhmaUT: kSatriyA thaiyAra brAhmaNa, kSatriya ane vaizya "vaphA Tu vora' cAMDAla ane ekkasa 'ziyA pesiva suratagSA ziza jhu" ezika vaizika ane zudra ne va zAmanispicA-vAaniHbitA ane je AraMbhamAM Asakta rahevAvALA prANiye che, teo duHkha rUpa ATha prakAranA karmone choDavAvALA nathI. mArA anvayArtha-brAhmaNa, kSatriya, vaizya, cAMDAla athavA bukkasa (avAMtarajAtIvALA) ezika (zikArI ane hastitApasa) vaizika veza dhAraNa karavAvALA) ane zadra tathA anya je kaI AraMbha karavA vALA hoya (teo badhA ja vira vadhAranArAo che. pArA zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkA"--vastunu pratipAdana joke anvaya ane vyatirekarUpe arthAt vidhi ane niSedha rUpe karavAmAM Ave te te samajhavuM sarala thaI jAya che. tethI ja dhama nuM pratipAdana karavAnA uddezathI pahelAM adharmanuM pratipAdana karavAmAM Ave che. brAhmaNa, kSatriya, vaizya, cAMDAla ekkasa (niSAda purUSa ane avaSTA srIthI pedA thayela saMtati) ezika eka vanathI bIjA vanamAM bhaTakIne zikAra karavA vALA athavA kaMda, mULa vigerenA AhAra karavAvALA tApaso, vaizika-bIjAenA veSa dhAraNa karIne AjIvikA meLavanArAe arthAt kaLAthI AjIvikA meLavanArAo. zUdra arthAt kapaDAvaNIne gujarAna karanArAo AsivAya pazu je keI paNa purUSa yatra pIDana eTale ke kelU vigere calAvavA, gheADA, aLada vigerene khasI karavA, aMgAra dAha vigere ghera AraMbhanI kriyAomAM pravRtti karI rahyA hoya che, tathA jIvAnu upamardana (virAdhanA-hi'sA) kare che. A khadhA hiMsA karanArAonA venI vRddhi thatI rahe che. varanI vRddhi thAya che, A kathananA sabaMdha AgalA sUtra sAthe che. rA 'pariniSitAnaM" ityAdi zabdArtha -'iinaviTTAnuM sesi vera vaDha -prinividyAnAM dezAM vaira pratlRte' parigrahamAM Asakta rahevAvALA A prANiyAnu* anya prANiyA sAthe vera vadhe che. ramamiyA AmA-garamasaTTatAH hrAmA!' te viSaya leAlupa jIvA AraMbhathI bharelA che. 'te na tu vimocanA'-te na suvimoSAH' tethI teo duHkharUpa ATha prakAranA karmAthI cheDAvavAvALA nathI. pAzA annayA ----je parigrahamAM Asakta hoya che, teonA veranA vadhArAja thAya che, viSayamAM lAlupajana je Araba karIne puSTa thAya che, teo duHkhatA arthAt ATha prakAranA karmane cheDanArA thaI zakatA nathI. rUA TIkA-dvipada kahetAM e pagavALA prANiyA catuSpadya eTale cAra paga vALA prANiyA dhana, dhAnya (anAja) hiraNya (seAnu) svarNa cAMdI vagerenA parigrahamAM je Asakta hAya che. teeAnA venA vadhArA thatA rahe che. jema ghI nAkhavAthI agninI jvAlA vadhe che, eja pramANe parigrahavALA jAne khIjA prANiyA sAthe vera vadhe che. pahelAM leAkAe Arabha utpanna karyAM, te pachI pratipAlana karIne tene vadhArA karyAM, AvA ArabhathI vadhela kAmalega te jIvAnA duHkhanA bandhanathI krameAMthI cheDAvI zakatA nathI. prA zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 7 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "kAvAra rimA" ityAdi zabdArtha-"viSapaNo nAno-viSiA jJAta' sAMsArika sukhanI icchA karavAvALA jJAtivarga "rASAyazvi -AvArAmAdhAtuM dAha saMskAra vigere karIne "raM viraM dati-tiraM nita' marelA prANInA dhanane laI le che "mI mehiM didaratI-ma miH kRtyo paraMtu te dhanane prApta karavA mATe pApakarma karela te purUSa pite karela karmanuM phala ke je dukharUpa che tene ekale ja bhogave che. jA anvayArtha-viSanA abhilASI arthAt saMsArI sukhanI irachA rAkhanArAe jJAtijana putra, kalatra, (strI) vigerenuM marattara kriyA karIne (AraMbha pApa karanAranA meLavela dhananuM apaharaNa karI le che, ane AraMbha karavAvALo pApI pote karelA kamothI du:khI bane che jo TIkArtha-zabda vigere viSayonuM anveSaNa karanArA mAtA, pitA, putra, kalatra vigerenA AghAta kRtya arthAt maranArane nimitte karavAmAM AvanArA aneka prakAranA kAcAra karIne, te maranAranA dvipada, be pagavALA prANIne, catuSpada cAra pagavALA jIne, dhana, dhAnya, hiraNya, vigerene dravyane ke je meLavavA maranAre jIvita avasthAmAM atyaMta duHkha uThAvIne meLavyuM hoya che, te dravya grahaNa karI le che, tathA anAyAsa eTale ke vinA pravAse maLelA te dhanathI teo sukhane upabhega kare che. nItikAre kahyuM che ke -ratanA ItyAdi manuSya jyAre marI jAya che, tyAre teNe meLavela dravyathI tathA strI vizerethI bIjA purUSe kriIDA kare che. he rAjA e hRSTa puSTa ane alaMkRta thAya che. jenA ane dravyane prApta karavAvALA ane te mATe aneka prakAranA sAvagha karma karanAra te pApI pote karelA pAponA kula rUpa saMsAra sAgaramAM khI thAya che. kahevAnuM tAtparya e che ke-dhananA lebhI jJAti jana marelAne dAha karma vigere karIne tenuM badhuM ja dhana pate grahaNa karI le che, paraMtu pApa karma karIne dhana kamAvAvALe te maranAra purUSa pote karelA karmanuM phaLa jogavavA mATe naraka nigoda vigeremAM jAya che. ane tyAM duHkha bhogave che. jo "mArA piyA' ItyAdi zabdArtha "muLA-1 varSanA pitAnA pApakarmathI suvaMtarNa-sudAmAnI saMsAramAM pIDA pAmatA thakA "tA-tava" tamArA "tAgAra-grA" rakSA karavA zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mATe. "mArA vicAra vgyA mAvA-mAtA pitA nuSA mArca" mAtA, pitA tuSA -putravadhU ane bhAI tathA "manA puttAya moralA'- mA putrA zauharAbhAI ane pitAnA putra vigere koI paNa samartha thatA nathI. pA anvayArtha-prANAtipAta vigere dvArA thanArA pitAnA karmothI narakagati vigeremAM janArAone bacAvavA mATe mAtA, pitA, putravadhU patnI, ke putra vigere kaI paNa teone bacAvI zakavA samartha thatA nathI. ApA TIkArtha-pote karelA prANAtipAta vigere karmothI saMsAra sAgaramAM aneka niyAmAM pIDA pAmavA vALAone pIDAthI bacAvavA mATe mAtA, pitA, putravadhU, bhAI strI ane putra tathA te sivAya paNa sasarA, mitra vigere kaI paNa samartha thatA nathI. jyAre A lokamAMja raMga utpanna thAya tyAre teo tArI rakSA karI zakatA nathI. te pachI paralokamAM kevI rIte te rakSaNa karI zake ? kAlaukarika putra abhayakumArane eka mitra hato abhayakumAranA sadupadezathI teNe hiMsA karavAnuM baMdha karyuM. AvA prakAranI tenI ceSTA joIne tenA baMdhu varga vigeree tene hiMsA karavA preraNA karI, paraMtu hiMsA vigere pApane ghera anarthanuM kAraNa samajIne teNe pitAnA pagamAM kuhADIthI ghA karIne tene kahyuM ke are mane te pIDA thAya che, mArI pIDA maTADe, A pramANe sAMbhaLIne tenA baMdhu samUhe kahyuM ke-are mUrkha tArI pIDA ame zI rIte maTADI zakIe? te karelA karmonuM phaLa tU pite ja bhegava tyAre teNe kahyuM, jyAre tame A bhavamAM mArI zArIrika pIDA maTADI zakatA nathI, te pachI prANAtipAta vigere ghera dukRtya karIne jyAre huM naraka nigada vigeremAM vacanathI paNa agocara (mukhathI kahI paNa na zakAya tevI) vyathAne pAtra banIza, tyAre to mane kevI rIte sahAyatA karaze? kahevAnuM tAtparya e che ke manuSya pApanuM AcaraNa karIne dhananI prApti kare che, ane tene tyAga karIne maraNane zaraNe pahoMcI jAya che. te paralokamAM te pApana phala svarUpa aneka prakAranI viSama vedanAo bhegave che. ane A lekamAM tenA kuTuMbIjane teNe meLavela dhanane upabhoga kare che. teo te duHkha bhegavanAranI rakSA karavAmAM samartha thatA nathI. paNa zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maTuM verA ItyAdi zabdArtha-"milaraTyUna sAdhu" te sAdhu "prathama hAya- vRtArtha prekSya pita karelA pApothI duHkha bhogavavALA prANInI koI paNa rakSA karI zakatuM nathI. A vAtane vicAra karIne tathA "paramANuvirai-mArthAnuLAmum' saMyama athavA mokSanA kAraNa rUpa samyaka darzana, jJAna ane cAritrane samaane "nirmama nimaH' mamatA vinAne "nirahaMta-niraMjJA ahaMkAra vinAne thaIne "jiLAhirca -kinAhita ratna' jIna bhASita dharmanuM AcaraNa kare che anvayArtha-sAdhu A bAbatane vicAra karIne ane samyak darzana vigerene athavA saMyamane mukti prApta karAvavALuM samajIne nirmama (mamatA rahita thaIne) tathA nirahaMkAra-ahaMkArane tyAga karIne jIna bhagavAne upadezelA mArganuM avalambana kare. dA TIkArtha- dharmathI rahita tathA pite karelA karmothI pIDA pAmavAvALAonuM kaI rakSaNa karI zakatuM nathI. sAdhue A tathyane sArA vicAra karIne tathA saMyama ane mekSarUpa paramArthane samajIne ane saMsAramAM paDelA evA amAruM rakSaNa karanAra koI ja nathI ema samajI vicArIne sauthI zreSTha tathA saghaLAo dvArA vAMchanIya evA mikSanuM kAraNa samyagdarzana, jJAna, cAritra ane tapaja che. tenA dvArA ja sarvottama sukha prApta karI zakAya che, AvA prakArane vicAra karIne bAhya ane AtyaMtara parigrahathI matAbhAva haTAvIne kula vigerenA madathI rahita thaIne tIrthakare e pratipAdana karela mArganuM avalakhana karavuM dA jijJA vira pure ? ItyAdi zabdArtha-- vitta trAMa' dhana ane putrane "ra bArUgo rijAduM-jJAtIna parikam' tathA jJAtivarga ane parigrahane "divA-casvA' roid soganantajAM zo tathA aMdaranA tApane "vivA-sthAvA cheDIne nika parivA-nirapekSA tra" manuSya nirapekSa apekSA vinAne thaIne saMyamanuM anuSThAna-pAlana kare pachA anvayArtha- sAdhue vitta, putra, jJAti janone ane parigrahane tyAga kara joI e. tathA na tyajAya evA zakane tyAga karIne, saMsArika koI paNa padArthanI IcchA rAkhyA sivAya AtmAmAM ja lIna thaIne saMyamanA anuSThAnamAM lAgI rahevuM. zA TIkAI--sAdhue pitta-athavA dhana, dhAnya, hiraNya, svarNa-cAMdI vigene tyAga karI, deve manuSyane pitAnA putra upara sauthI vadhAre prema jovAmAM zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 10 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ave che. apatya (putra) samAna khIje kAInA para sneha nathI, evA niyama che tethIja ahiyAM putranuM ja grahaNa karela che kemake putranA tyAga karavA te ghaNuM ja kaThaNu che eja pramANe jJAtijanA ane mAhya tathA Abhyantara parigrahanA paNa tyAga karavA jo ke pahelAM kahela vinta zabdathI parigrahanu paNa grahaNa thaI jAya che. te paNa sAdhue sapUrNa parigrahanA tyAga karavA RIe. tethI krIthI parigraha e padanuM grahaNa karela che. A badhAnA tyAganI sAthe ja antaka arthAt vinAza kArI athavA AtmAmAM vidyamAna (rahelA) zAka ane saMtApanA paNa tyAga karave, athavA anantaka arthAt mithyAtva avirati, pramAda, kaSAya, ane cegarUpa Asava dvArAnA tyAga karavA, ane dhana, dhAnya, putra, kalatra (strI) vigere tathA yaza kIrti vigere kAI paNa vastunI apekSA na rAkhatAM pU rUpathI sacamanA anuSThAnamAM tatpara rahevuM joIe. kahyuM paNa che ke-hiyA avacaravatA'mone avacaravuMtA' ityAdi jee parapadAnI apekSA rAkhe che. teo chetarAya che. ane jee sarvathA apekSA rahita hAya che, teo badhAja viznothI dveita thaI jAya che. tethI ja sayamanA pAlanamAM sAdhue nirapekSa thavu joie // 1 // jee bhAgAnI apekSA rAkhe che, tee sa'sAra sAgaramAM DUbe che. temaja bheAgA pratye nirapekSa rahenArA sa`sAra rUpI aTavIthI pAra utarI jAya che. rA AkhA 'puDhI 3'ItyAdi zabdA --'putruthvI ra banaLI vAjra taLa raNa lavIyanA-zrI bAponnirvAcustuLa vRkSasInA' pRthvI, agni, vAyu. tRtyu, vRkSa ane bI 'aMDhayA peca karAyujaMtunA: joinA:, nAculA:' aMDaja, pAtaja ane jarAyuja kSa jJeyaladimayAnasaMgheondri:' rasaja, sveTThaja, ane ubhuMja (A tamAma jIva che.) prA anvayA -- pRthvIkAyika, akAyika, tejaskAyika, vAyukAyika tRNu, vRkSa, khIja, aMDaja, pAtaja jarAyuja, rasaja, sa`svedana ane udbhabhija A badhA jIve che, yatanApUrvaka teonuM rakSaNa karavuM joIe. 8aaaa TIkA -- sa'sArathI pratrajIta ane yatanAvAnmuti ahiMsA vigere vratAmAM pramAda karatA nathI, huM'sA e zuM che ? ane kaiAnI hiMsA thAya che? A praznonA uttara ApatA kahe che ke-sUkSma, khAdara, paryAptaka vigere bheda prabhedavALA pRthvIkAyika jIvA che, Aja prakAranA bhedovALA aAyika teja sAyika ane vAyu kAyikA paNa hAya che, vanaspati kAyikAne sakSepathI zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 11 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ batAve che-kuza-darbha vigere tRNu AMbe. azeka vigere vRkSa, zAlI, gha, caNA vigere bI kahevAya che. A pRthvIkAyikathI laIne vanaspatikAya sudhI pAMca prakAranA ja ekeDadraya kahevAya che. te pachI calana svabhAva vALA trasakAyanI gaNatrI karavAmAM AvI che, te A pramANe che.-aMDaja-IMDAmAMthI thavAvALA koyala, sarIsRpa (sApa) matsya-mAchalAM kAcabA vigere pitajahAthI vigere jarAyuja mANasa, vAnara vigere jeo orathI lapeTAyelA utpanna thAya che. rasaja-vikRta thayelA rasamAMthI utpanna thavAvALA, saMdaja-parasevAmAMthI utpanna thavAvALA ja, mAkaDa, vigere udubhijaja-pRthvIne bhedIne utpanna thanArA zalabha-(pataMga) vigere A trasakAya che. kahevAya che. 8 "ufhuM hiM hiM' ityAdi zabdArtha - vinna-vijJAna buddhizALI purUSa "hiM cha ihiMmara kami jaH A chae kAne AraMbha na kare paraMtu " varijJALiyA-tAnuM riAnIyA" tene jIva samaje tathA "mANA rAvaLa-mAnasa, zvAsa, vAkyanaM' mana, vacana tathA kAyAthI "nAma na varinNI-nAmI 7 pariNI' AraMbha ane parigrahana na kare 9 anvayArthI-vidvAna purUSa mana, vacana, ane kAyathI A cha vanIkAne AraMbha na kare. parigraha na kare. teone jJaparijJAthI jANe ane pratyAkhyAna parijJAthI AraMbha ane parigrahane tyAga kare mahA TIkAI-vidvAna athaoNt heya ane upAdeyanA vivekavALe purUSa pahelAM kahela chae nikAmAMthI keIne paNa AraMbha, ane parigraha na kare. arthAt trasa sthAvararUpa sUma bAdara, paryAptaka aparyAptakanA bhedathI bhinna A jIva samUhone AraMbha ane parigraha na kare. A badhA jIvone jJaparijJAthI jANIne pratyAkhyAna parijJAthI teonA AraMbhane tyAga kare arthAta temanI virAdhanA na kare mana, vacana, ane kAyAthI teone AraMbha ane parigraha rUpathI grahaNa karavAne tyAga kare. kahevAnuM tAtparya e che ke-vidvAna purUSa A SaDU javanikAne jANIne tene vinAza karavAvALA AraMbha ane parigraha na kare, kemake AraMbha ane parigraha AtmAne mATe hitakara hotA nathI. chellA "puNAvA paddhi " ItyAdi zabdArtha---"murAvAyaM-mRSAvAra asatya bolavuM "ddhi-siddha maithunanuM zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 12. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sevana karavuM "sinhR-Ava' parigraha kare "nAthA-acAvata tathA adattAdAna levuM "jori sarathANAruM-so phAstrAvAni A badhA lekamAM zastra sarakhA ane karmabandhanA kAraNa rUpa che. te vinne varinA ziva-tatva sarve vidAna nAnapAtta' vidvAna purUSa parijJAthIAne jANIne pratyAkhyAna pari. jJAthI tene tyAga kare 10 anvayArtha-mRSAvAda, maithuna, parigraha, adattAdAnane paNa lekamAM zastranI barAbara samajavuM. vidvAna purUSa A badhAne jJaparijJAthI jANIne pratyAkhyAna parijJAthI tyAga kare 10 TIkAtha--ahiMsAnuM pratipAdana karIne mRSAvAda vi. nuM kathana kare che - asatya bhASaNa, maithuna parigraha, ane adattAdAna A badhA sAkSAt athavA paraMparAthI prANiyenI virAdhanA karavAvALA che. tethI te zastra samAna che. kemake jema bANa (tIra) vigere jIvone saMtApa de che. e ja pramANe asatya bhASaNa AdipaNu duHkha pahoMcADe che. tethI tene tyAga kare teja ucita che, kahevAne bhAva e che ke-A mRSAvAda vigere lekamAM duHkha kAraka hovAthI zasanI jema bhayaMkara che. ane karmabaMdhanA kAraNe rUpa che medhAvI purUSa jJa parijJAthI tene jANIne pratyAkhyAna parijJAthI tene tyAga kare. 10 "mjisaMva" ItyAdi zabdArtha "vuiMvi-mrijana' mAyA "mai a-mArnara' ane lebha caMdirahuraNacALa ca-dhaMeorajUcanAni ' krodha ane mAnane "puLa-dhurI' tyAga kare 'i vijJa-tatva vidra' vidvAna muni "Dhovi-sTo lekamAM "zALADuMbAnAni karma baMdhanA kAraNa che. e pramANe "rALiyA-jJAnIvAtuM jJaparijJAthI jANIne pratyAkhyAna parijJAthI tene tyAga kare 11 anvayArtha-mAyA, lema, krodha ane mAnane tyAga kare. medhAvI tene karma baMdhanuM kAraNa samaje. parijJAthI tene jANIne pratyAkhyAna parijJAthI tene tyAga kare 11 TIkArya-jeo kaSAyathI yukta hoya che, tenuM pAMca mahAvratanuM dhAraNa karavuM paNa saphaLa thatuM nathI. paraMtu niSphaLa ja jAya che. tethI ja kaSAyone nirodha kare, jarUrI che. e nirodhaja ahiyAM batAvavAmAM Ave che--jenA kAraNathI saghaLA kAryomAM parikuMcana athatu vakapaNuM utpanna thAya che, tene zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 13 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parikuMcana athar mAyA kahevAmAM Ave che, A parikuMcana saghaLA tenI virAdhanA karavAvALI che. bhajanano artha labha che. kemake te AtmAne bhagna karavAvALe che UDila krodhane kahe che, kemake-krodha AvavAthI AtmA sata asatanA viveka vinAno Dila jevo thaI jAya che. uchUya eTale mAna-kemake tenA udayathI AtmA jAta vagerenA abhimAnathI uce caDhi jAya che. kaSAyanA tyAganuM bIjuM kAraNa batAvatAM zAstrakAra kahe che-A karma baMdhane utpana karavA vALuM che, tethIja buddhizALI purUSa tenA svarUpa, kAraNa ane karmane jJa pariNAthI jANIne pratyAkhyAna pariNAthI tene tyAga karI de. 115 ghora raghaLe ' ityAdi zabdArtha-"dhoLa-pAvana' hAtha paga tathA kapaDAM vigere devA. raca-ranaY' tathA hAtha vigere raMgavA vaghImaM virecanaM-tivarSa vireja' basti karma karavuM ane virecana "mais-vamanAjJanam" davA laIne vamana -ulTI karavI tathA AMkhamAM AMjaNa lagAvavuM vigere sTigaMdhuM-paDhimartha saMyamane nAza karavAvALA kAryone "vika vALacA-vidyAnuM parijhA nIcAtta' vidvAna purUSa samajIne tene tyAga kare 12 anvayArya--hAtha paga ane vastra vigerene dhavA, raMgavA, InimA laIne peca levo, ulaTI karavI, kAjaLa lagAvavavuM. A badhAne saMyamanA ghAtaka samane jJAni purUSe tene tyAga karavo 12 TIkA-suMdara paNa mATe vastra vagerenuM prakSAlana karavuM (dhavuM) raMgavu, gudAnA mArgathI peTamAM jaLa pahoMcADIne te jaLanI sAthe maLa bahAra kahAche arthAta bastikarma karavuM. vaidyaka pramANe haraDe vigerenuM cUrNa khAIne julAba le, uTI karavI arthAt AMgaLI vagere moMmAM rAkhIne bhukta AhAra mUkhathI bahAra kahADa AMkhamAM AMja AMjavuM. A saghaLA kAryone saMyamanA vighAtaka samajIne tene tyAga kare jeie. kahevAne hetu e che ke-vastra vagerene dhovA, raMgavA bastI karma karavuM virecana, vamana, ane aMjana lagADavuM. A badhAne saMyamanA vighAtaka sama chane munie tenuM sevana karavuM nahIM arthAt tene tyAga karI de. 1rA zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 14 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iAmarajIvALuM ja ItyAdi dArca-SamastrasALa 1-dhamAnAnAni =' zarIramAM gaMdha lagADa tathA puSpamALA paheravI tathA snAna karavuM "tAM saMtaradvALuM--tathA saMtAkSA cana tathA dAMtane dhavA " hithi-vAra strIvALa parigraha kare, tathA strI sevana karavuM. tathA hastakarma karavuM te vijJa-tanta vidAna' vidvAna muni Ane pApanA kAraNa rUpa samajIne tene tyAga kare 13 anvayArtha-zarIramAM sugaMdha lagAvavI mALA paheravI. snAna karavuM, vinA kAraNa dAMte dhovA, hastakama karavuM. A badhAne buddhimAna purU karmabaM. dhanA kAraNe rUpa samajIne pratyAkhyAna parijJAthI tene tyAga kare che TIkAI--koi, pura, vagere baMdhane, mallikA vigere phUlethI gUMthelI mALAne, kAraNa vinA AMkha ane bhamaro ne chevArUpa deza sanAnane tathA sarva ga prakSAlana rUpa sarvajJAnane, kAraNa vinA esaDa vigerethI dAMtene mAMjavAne tathA parigraha ane hastakamane kamabandhanA kAraNa samajIne tene tyAga kare. A badhA ja karmo saMsAra bhramaNanA kAraNa rUpa che. A pramANe samajIne Atmahitane IcchanArA purUSe rUpiriNAthI tene samajIne pratyAkhyAna parijJAthI teo tyAga kare 13 karelI krIyAuM ItyAdi zabdArtha - ri-veri' sAdhune ApavA mATe je AhAra vigere taiyAra karavAmAM AvyuM hoya te tathA 'nuM-zItakRtam' sAdhune mATe je kharIda karavAmAM Avela hoya te tathA "mada-mi sAdhune ApavA mATe je bIjAnI pAsethI udhAra levAmAM Avela hoya te seva gAuM-caitra gaga' tathA sAdhune ApavA mATe gRhastha dvArA lAvavAmAM Avela hoya tathA "-dUcana' je AdhAkarma AhArathI maLela hoya "ga La -anevLA ca tathA je AhAra keI paNa doSa vALa hoya ane azuddha hoya 'raMta' tene "vinaM-vina vidvAna muni "rikALiyA-parijhAnIyA" jJa parijJAthI jANIne pratyAkhyAna pariNAthI tene tyAga kare. 14mA anvayArtha-auzika, kitakRta, prAmitya, ta pUya ane aSaNIya, AhArane medhAvI purUSa pariNAthI tene jANe ane pratyAkhyAna pariNAthI tene tyAga kare, 14 TIkArtha -je AhAra, pANI, vastra, pAtra ane upAzraya vigere kaI eka sAdhune uddezIne banAvavAmAM Avela hoya, tene auzika kahevAmAM Ave che, zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 15 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhune mATe mUlya cUkavIne kharIdelI vastu krayakrIta kahevAya che. sAdhune ApavA mATe udhAra lIdhela vastu prAmitya kahevAya che, sAdhune ApavA mATe tenI sAme lAvavAmAM Avela AhAra vagere vastu Ahata kahevAmAM Ave che. jemAM AdhArminA kaika bhAga maLye hAya tene pUtika athavA puya kahe che, zakita Adi koi paNa rASathI yukta hoya te aneSaNIya kahevAya che, medhAvI purUSe A badhAnA sacamamAM anuSakArI arthAt saMyamanA ghAtaka ane sa'sAranA kAraNu rUpa mAnIne tenA tyAga karavA. 5145 'gAmUni mavijJAna' va' ityAdri zabdAtha -'jJAnUni-jJAnam' rasAyaNa vigere khAine zarIrane sthULa-sa u manAvavuM 'vijJAna' Sa-gafun ~' tathA zelA mATe AMkhamAM AMjaNa AMjavu, zidhruvalAcamma-mRddha yuvadhAmezvam' tathA zabdAdi viSayAmAM Asakta thavuM tathA je kamathI jIvAnA ghAta thAya tevuM karma karavu. ienaLa zatrujjohana gha' yatna vinA Tha`DA pANIthI hAtha, paga, vigere dhAvA tathA kSA-jaznam' haladara vigerethI zarIramAM pIDhI ceALavI-lagAvavI 'tuM vijJa jJiALiyA-tat vidvAna pajJAnIcAt' A badhAne vidvAna muni jJa parijJAthI saMsAra bhramaNanA kAraNarUpa samajIne pratyAkhyAna parijJAthI tene tyAga kare // 15 // annayAtha--dhRtapAna vigere karIne zarIrane sthULa banAvavuM. AMkhAne raMgavI, gRddhi bhAva (Asakti) rAkhaveA. vAravAra hAtha paga dhAvA, zarIrane zatrugAravuM. A badhAne DAhyo purUSa na pariNAthI jANIne pratyAkhyAna parijJAthI tenA tyAga kare 51mA TIkA"--dhRtapAna vagere karIne tathA kasturI, makaradhvaja vigere rasAyanika auSadhenu sevana karIne zArIrika baLane vadhAravuM arthAt jenAthI ghaNA khaLa vAt manI javAya tevA upAya karavA, athavA ahaMkAramAM cakacUra rahevu. AMkhamAM kAjaLa athavA surameA AMjavA, ma`tra vigere prayAga karIne apakA rIne ghAta karavA. kAraNu vagara vAraMvAra pANIthI hAtha paga dheAvA. ane zarIrane zaNagAravuM. A badhAne medhAvI purUSa jJa rijJAthI kama' banya kAraNa samajIne pratyAkhyAna parijJAthI tenA tyAga kare 5155aa saMsArI cAra ItyAdi zabdAya-salAta-kSetralApI' asa yatAnI sAthe sAdhue sasAranI vAtA karavI jiraNa-TM ci' asayamanA anuSThAnanA vakhANu karavA siLacasagALi ca-praznayAcalanAnni' tathA naitiSa saMbaMdhI praznonA uttara ApavA zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 16 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'jJAnAria 2 vikeMca-sAztra viruM ca' zayyAtara piDan-sat' A badhAne 'vijJa'-vidvAna'vidvAna muni rijJaLiyA-parivAnIyA' jJa rijJAthI jANIne pratyAkhyAna parijJAthI tenA tyAga kare, 5165 anvayA ----gRhasthanI sAthe sAMsArika vicAra karavA. asayamAnuSThAnanI prazasA karavI, sasAra vyavahAra sabaMdhI praznanAnu` kathana karavuM zayyAtaranA AhAra grahaNu karavA, A badhAne buddhimAn purUSa jJa parijJAthI jANIne pratyAkhyAna parijJAthI tenA tyAga kare // 16 // TIkA asayamI purUSAnI sAthe gADha paricaya karavA, vicAra vimarza karavA, sAvagha kAya`nA vicAra karavA ane asaMyama sabadhI upadeza ApavA te sa'prasAraNa kahevAya che. ghaNuM ja suMdara makAna banAvyu'' vigere prakArathI asayamInA kAryanI prazaMsA karavI, sa'sAra sakha`dhI praznanAnA uttara ApavA athavA laukika janAnA parasparano vyavahAramAM athavA mithyA zAstranA sabadhamAM saMzaya thAya tyAre tene dUra karavA mATe nizuya ApavA, zayyAtaranA AhAra vigere grahaNa karavA, athavA nindrita kuLanA AhAra levA A badhAne anyanuM kAraNa samajIne pratyAkhyAna parikSAthI tenA tyAga kare. kahevAnA Azaya e che ke-asatpurUSonI sAthe saMsAra saba'dhI vArtAlApa karave, asaMyamavALA anuSThAnanI prazaMsA karavI gaNita vigere laukika zAstra sakhazrI praznanA uttara ApavA ane zayyAtaranA arthAt jenA gharamAM rahyA hAya tenA AhAra levA, A badhAne kama ba dhanu' kAraNa samajIne jJAnI purUSe tenA tyAga karavA, (16) 'aTrArca 7' ityAdi zabdA--aTThAya na vivijJAATApavuM na zikSeta' sAdhu jugAra ramavAnA abhyAsa na kare. vAcana Lo va-vaiSAtItajjana vahetu je vAta adhama pradhAna hoya eTale ke dharma virUddha haiAya evI vAta na le rahya janma-sama' hastakama arthAta kalaha kayA vigere tathA vivAca-vivA' vAda vivAda na kare '-t'sAdhu A saghaLI vAtAne sarijJAthI sa'sAra bhramaNanA kAraNu rUpa mAnIne pratyAkhyAna parijJAthI tenA tyAga kare 517nA anvayA --sAdhue, aSTApadya arthAt dyUta vigerenA athavA cANakaya zAstra vigerenA abhyAsa na karavA. adhama pradhAna vacanAnA pratyega na karavA harata kama tathA vivAda arthAt zuSkavAda vigere na kare. A badhu' sasAranA kAraNa rUpa che. A rIte samajIne medhAvI purUSe rijJAthI tene ananuM kAraNa jANIne pratyAkhyAna parijJAthI tenA tyAga karavA. 517NA zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 17 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkAtha-jemAM ATha pada heya A eka prakAranuM dhUta-jugAra che, tene abhyAsa kare arthAta ghata-krIDA karavI athavA pahelAM zikhavADela ghatakIDAnuM anazIlana karavuM yogya nathI. je dharmane anukULa na hoya, athavA jemAM adharmanuM pradhAnapaNuM hAya, evA vacano na belavA joIe. hasta pradhAna kama athavA ku ceSTA karavI nahIM A badhuM dhUta krIDA vigere adharmanA kAraNa rUpa hovAthI saMsAranA kAraNarUpa che, e pramANe jJaparijJAthI jANIne pratyAkhyAna pari. jJAthI tene tyAga kare kahyuM paNa che ke-jUtAgAsatathA ityAdi chUtane abhyAsa kare, adhama pradhAna vacana, kalaha ane zukavAda A saghaLuM saMsAranA kAraNa rUpa che. 17 "nAdAno ca chatta' ' ityAdi zabdArtha--"grLA 2-2vAra' jeDA paheravA "jhanaM-cham chatrI dhAraNa karavI "rAji-arsTim jugAra rama "vAvIrAM-vADhacAna" meranA pIchAthI banAvavAmAM Avela paMkhA vigerethI pavana nAkha tathA "gAmaanyonya eka bIjAnI "jajiriyaM-ziAM eka bIjAnI kriyA "teMtara tene vijJa-vidAna vidvAna sAdhu "rikALiyA-vijJAnIcA jJaparijJAthI jANIne pratyAkhyAna parijJAthI tene tyAga kare 18 anyavArtha-pagarakhA paheravA, chatrI lagAvavI, jugAra khela, mAranA pIchA vigerethI banAvelA paMkhAne upaga kare tathA anya anya kriyA karavI arthAta ekane karavAnI kriyA bIje kare ane bIjAne karavAnI kriyA pahelo kare A badhAne samajIne DAhyo purUSa tene tyAga kare. 18 TIkAtha- jALagrgo ne artha cAmaDAthI banAvela pagarakhA arthAta jeDA e pramANe che, paraMtu upalakSaNathI lAkaDAnI pAdukA-cAkhaDI vigere paNa tenAthI grahaNa thAya che. e ja pramANe chatra, nAlika (ghutakrIDA) vALA vize renA banAvela paMkhA, parakriyA (pasaMbaMdhI kriyA) tathA anya kriyA arthAta kriyAone vyatyaya-pheraphAra A saghaLAne medhAvI- DAhyo purUSa jJapariNAthI anarthakAraka jANIne ane pratyAkhyAna pariNAthI tene tyAga kare. kahyuM paNa che-pAraddhAjaM zUra' tyiAdi pagarakhA paheravA, ghUtakriyA karavI, chatrI dhAraNa karavI. paMkhA calAvavA, vigerene tyAga karIne jJAnI purUSa saMyamanuM anuSThAna kare, 15 18 zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'ravA pAtra ItyAdi zabdArtha- muLI-muni' sAdhu "davAraM-varavAra purItsarga-zarIramalatyAga "sava-pravavi pezAba "riNapu je-riseSu ta lIlerI vanaspatimAM na kare. "arTu-paMDhara' bI vigerene khaseDIne "vicaLa vArivirena vAri' acitta pANIthI paNa "vArU vi-vi'i keI paNa samaye nAmenA-navAra' Acamana na kare. 1lA avayArtha-bIja vigere astikAya para muni uccAra prastravaNa (maLa-mUtra) ne tyAga na kare ane bI vigerene haTAvIne acitta jalanuM kadApi Acamana na kare. chela TIkArya-jInavacananuM manana karavAvALA munie bIja vigere vanaspati para athavA tenAthI yukta sthAna para uccAra (malatyAga) ane praviNa (pezAba) kare nahIM. bIja, lIlA ghAsa vigerene haTAvIne athavA ukhADIne acitta jaLathI koI vAra Acamana paNa karavuM nahIM- kogaLA karavA nahiM. 1lA "TS' ityAdi zabdArtha -qDama-Dama bIjAnA pAtramAM arthAt gRhasthanA vAsaNamAM jA iLa muM-vini munIra' sAdhu ana athavA pANIne koI paNa samaye upabhoga na kare. "orenTo ri-veaoDa' vastra rahita hoya te paNa valve- ' pArakAnA arthAt gRhasthanA vastrone na le. "raM-ttara A vAtane "vinna-vidvAna vidvAna muni "parigAthA-pariNAnIyA jJaparijJAthI saMsAra bhramaNanA kAraNe rUpa samajIne pratyAkhyAna parijJAthI tene tyAga kare che anvayArtha-sA dhue gRhasthanA pAtramAM kadApi AhAra na kare. ane gRhasthanA pAtramAM vastra dhAvA nahIM. vastra rahita hoya te paNa gRhasthanA one zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 19 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhAraNa na karavA, medhAvI purUSe A tathyane jJaparijJAthI jANIne pratyAkhyAna parijJAthI tene tyAga kare che TIkArtha-sAdhu gRhasthanI thALI vagere pAtramAM anna ane jaLane koI paNa kALe ane koI paNa avasthAmAM bhegave nahIM, arthAt anna athavA pANI grahasthanA pAtramAM rAkhIne khAya pIve nahI kemake-gRhasthanA bhejanapAtra sacitta jaLathI gherAyela hoya che, tethI te hiMsA vagere deze vALuM kahevAya che, upalakSaNathI gRhasthanA pAtramAM pANI ThaMDu karavuM nahIM. temaja gRhasthanA pAtramAM vastra paNa jovA nahI. tathA tAva Adi avasthAmAM gRhasthanA pAtramAM auSadhanuM sevana karavuM nahIM. A zivAya cAhe te muni nirvastra-vaavinAnA hoya te paNa gRhasthanA vastro dhAraNa na kare. A gRhasthane vastra, pAtra vigerene upayoga saMsAranuM kAraNa che. medhAvI purUSa A tathyane samaje tathA pariNAthI samajIne pratyAkhyAna pariNAthI tene tyAga kare mArA "vAsaMtI varji ca" ItyAdi zabdArtha-bAla-bAlavI" mAM vagere Asana vizeSa tathA "uttara - zayanane egya Asanane "hiMtare bisiDyuM jAnatere niSaDyAM re gRhasthanA gharamAM besavuM "saMpurajhaLaM-saMgrAma gRhasthanA ghera jaIne tenA kuzaLa samAcAra pUchavA "lA vA-mavi vA' tathA pitAnI pUrva kriyAnuM smaraNa naMtA A badhAne "vi--vidvAna" vidvAna sAdhu "parijhonA-rikAnIcA - rijJAthI jANIne pratyAkhyAna parijJAthI tene tyAga kare 21. anvayArtha--AnaMdI (eka prakAranuM khursi jevuM Asana) ane paryakapalaMganuM sevana karavuM tathA gRhasthanA gharamAM besavAthI saMyamanI virAdhanA thAya che. gRhasthanI kuzaLatA pUchavI gRhasthanuM zaraNa levuM athavA pahelA bhegavela viSayonuM smaraNa karavuM. A badhAne buddhimAne pariNAthI jANIne pratyAkhyAna parijJAthI tene tyAga kara paranA TIkArya-AnaMdI e eka vizeSa prakAranuM Asana che. jene hAlamAM khuzi kahevAmAM Ave che. A kathana upalakSaNathI kahela che. A kathanathI gRhastha je Asane pitAnA upagamAM letA hoya te saghaLA Asanene niSedha samaja. "ciM' arthAt palaMga ke khATale "ffai" arthAt gRhasthanA gharamAM besavuM A badhAne upayoga kare te saMyamanI pratikULa che, tethI tene tyAga kara. kahyuM paNa che ke-"mI li vase ItyAdi khuzi, palaMga vigerenA chidro uMDA hoya che, temAM rahelA che jeI zakAtA nathI. tethI zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 20. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenA para besavAthI hiMsA thavAno saMbhava rahe che. temaja gRhasthanA gharamAM besavAthI brahmacaryanuM rakSaNa thatuM nathI. temaja priyAnA saMbaMdhamAM zaMkA upasthita thAya che. 1aaaa eja rIte gRhasthane kuzaLa prazna pUcha gRhasthanuM zaraNa levuM athavA gAdi avasthAmAM potAnA bhUtakALanA gRhastha jIvanane vicAra kare athavA pahelAM bhagavelA bhogone smaraNa karavA, A badhAne medhAvI purUSa jJapari. nAthI jANIne pratyAkhyAna pariNAthI teno tyAga kare. kemake A badhA saMsArane vadhAravAnA kAraNa rUpa kahevAya che. sAdhue khATalA para besavuM nahIM palaMga para suvuM nahI gRhasthAnA gharamAM athavA be gharanI vaccenA mArgamAM athavA galImAM besavuM nahIM gRharathane kuzala prazna pUchavA nahIM pahelAM karela kaDAnuM samaraNa na karavuM. kemaketema karavuM e saMyamathI viruddha che. A pramANe zAstrane nirNaya che. 1.2aa 21 Airti trioca ra ItyAdi zabdArtha---"saMzA khyAti "tti-rtikIrti arthAta sAdhuvAda niko-sTora kaleka arthAta guNuvarNana "kAca taLapUcanA-rA vaMa. pUjana tathA vaMdana ane vastrAdi pradAna rUpa sarakAra tathA "davaso ri ne mAro je jAmA saghaLA lekamAM je kAmaga che, "raM-ta e badhAne vinne vidvAnU' vidvAn muni "parijJAnicA-rinAnI 7 pariNAthI jANIne pratyAkhyAna parijJAthI tene tyAga kare 22 anvayArtha--yaza, kIrti kaleka, vandana, pUjana vigere saghaLA lekamAM je kAMI IcchA arthAt madanarUpa kAma che, te badhAne medhAvI purUSa parijJAthI durgatinA kAraNe rUpa samaje ane pratyAkhyAna pariNAthI tene tyAga kare. rarA TakAI-vezane artha khyAti che. "oha, A ghaNe ja puNyazALI che vigere sarva kAla saMbaMdhI sAdhuvAda yazane kIti kahe che. guNenI rastutine laika kahe che, baLadeva cakravatI vigere dvArA karavAmAM AvanArI namana kriyAne vaMdanA kahe che. ane teo dvArA satkAra pUrvaka snehanI sAthe vastra vigere ApavAmAM Ave te pUjA che, vizeSa zuM kahevuM? A samagra lekamAM je kAMI kamanIya arthAta suMdara ane manejha zabdAdi kAma che, te badhA kama bandhanA kAraNa rUpa che, medhAvI purUSa jJapariNAthI tene anarthanuM kAraNa samaje ane pratyAkhyAna pariNAthI tene tyAga kare. zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahevAne Azaya e che ke-yaza, kIrti, kalAdhA, vandana pUjana vigere je ke lekamAM kAma che, te badhuM saMsArabhramaNanuM kAraNa che. ema samajIne AtmahitaiSI buddhimAna purUSe tene tyAga kara. rarA huM niSa mikaQ' ityAdi zabdArtha-miyAhU-miSNu" sAdhu "keLa-cena' je anna ane pANIthI "phaM-63 A lekamAM niva-nirvatta saMyamayAtrA ne vinAza na thAya "saviheMtavidha" tevA prakAranA arthAta dravya, kSetra, kALa vigerenI apekSAthI azuddha ganna jJAna AhAra pANIne "jhanefuM-gaLe bIjA sAdhune "gagcjayAbAbAnama' ApavuM " vi6 pariNALiyA-ttA vidvAna parisAnIyA vidvAna munI A badhAne jJaparijJAthI jANIne pratyAkhyAna pariNAthI tene tyAga kare 23 anvayArtha-je eSaNIya zuddha AhArapANIthI A lekamAM saMyama yAtrAne nirvAha thaI jAya eja pramANenA dravya kSetrakAla vigerethI zuddha AhArapANIne grahaNa kare ane anya sAdhune paNa te pramANenuM AhAra paNa Ape je saMyamanA upavAtaka sadoSa AhAra pAchuM hoya te AhArapANI bIjAne ApavAnuM vicAra na kare, TakAthe-A lekamAM je kAMI nirdoSa AhAra pANIthI saMyama yAtrAne athavA dubhikSa ane rogAtaMkane nirvAha thaI zake eja pramANe dravya, kSetrakALa bhAvathI zuddha kalapanIya AhAra pANIne sAdhu grahaNa kare. tenAthI ja pitAnI saMyamayAtrAne nirvAha karIle. anya sAdhuone paNa eja pramANe ne zuddha nirdoSa AhArapANa pradAna kare. jenA sevanathI. saMyama nissAra banI jAya evA AhArapANI tathA pAtra vigere anya koI paNa vastu pote grahaNa na kare tathA bIjAone Ape paNa nahIM svarUpa ane kAraNanI apekSAe azuddha AhAranA vipAkane jJaparijJAthI jANIne medhAvIe pratyAkhyAna parijJAthI tene tyAga kara bharavA jenA upadezathI A saghaLuM karavAmAM Ave te batAvavA mATe kahe che ke"16 rAhu ItyAdi zabdArtha - nirze mAmulI nirjharathI mahAmuni tirthastha mahA muni gaolanLavaMtaLI-anaMtAnanI" ananta jJAnavALA "he mahAvIre-: mahAvIraH" e bhagavAna mahAvIra svAmIe "parva sAdu-murAdUtavAna e pramANe kahela che. "maM sud sitavaM-gharSa buta ziravAnuM' dharma (cAritra) ane zratane teoe upadeza karyo che. 24 zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 22 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anvayArtha-anaMta jJAnI, anaMta darzana vALA nintha mahAmuni zrI mahAvIra svAmIe A pramANe kahela che, teoe dharma arthAt cAritra ane zrata ne prakAzita karela che. 24 TakAtha-- sUtrakAra vAraMvAra kahe che ke huM A dhamane mULa upadezaka nathI. paraMtu mahAvIra svAmIe A pramANe kahela che. ane teoeja zrata dharma ane cAritra dharmanuM prakAzana karela che. bhagavAna mahAvIra svAmI nigrantha hatA. arthAt bAhya ane aMdaranI graMthi rahita thaI cUkyA hatA. teo mahAmuni hatA. "mahA vizeSaNa lagAvavAthI e pragaTa thAya che ke-AjathI laIne gaNadharo paryanta duniyAnA teja svayaM saMbuddha gurU che. bhagavAna anaMta darzana vALA hatA, anaMta jJAnI hatA, arthAta kevaLa jJAna darzana dhAraNa karavAvALA hatA. eja bhagavAn vardhamAna svAmIe "puSiA " pahelA adhyayananA, prAraMbhanI pahelI gAthAthI A kathana sudhI saghaLuM kathana karela che. eja bhagavAne saMsAra sAgarathI uddhAra karavAvALA cAritra dharma ane jIva, ajIva vigere padArthanA svarUpane batAvanAra vyuta dharma kahela che.pArakA "mAsamALo' ItyAdi zabdArtha-"mANamALo mAnna-mApamAno mAta' bhASA samiti saMpanna sAdhu belate hevA chatAM paNa te bolatuM nathI. "mAM be vaMga-karmama naivAmitta' sAdhue koIne hadayamAM ghA vAge tevI vAta na bolavI. "mAtiEA vivajJA -mAthAnaM vivarjayetta' tathA kapaTa yukta vANu sAdhue be lavI nahIM "azudvitiya vicAre-kavi rASTragIcAna' paraMtu samajI vicArIne ja bole. mArapI anvayArtha-je bhASAsamitithI samita che, te bhASaNa karavAvALA hovA chatAM paNa bhASaNa na karavA vALA (mInI)nI barobara che. sAdhue marma bhedaka vacane besavA nahIM, mAyA pradhAna vacanane tyAga kare, te vicArIne vacana bele pApA TIkAI-je sAdhu bhASA samitithI yukta hoya che, te dharma saMbaMdhI vacano (kathAo)nuM uccAraNa karavA chatAM paNa abhASaka mauna dhArInI samAna ja che. kahyuM paNa che ke-vacaMvidatta suto ItyAdi. je sAdhu vacananA vibhAga rUpa jJAnamAM kuzaLa hoya che, je vANInAM judA judA prakArene jAzuvA vALA che, te Akho divasa bese te paNa vacana gupta vALA ja kahevAya che, 15 zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ athavA~~jayAM kuzaLa janA bhASaNa karatA hoya, tyAM tenI madhyamAM peAtAne mahA pati mAnIne abhimAnathI bhASaNa karavu nahI' tathA khIjAAnA vacanamANuAthI vyAkula thaIne paNa bIjAenA mane levAvALA vacanAnA prayAga na karavA. 'prahAra karanArA para prahAra karavA joie' e pramANe jANuvA chatAM paNa pIDA pahoMcADanAra vAkayanA prayoga na kare. mAyApradhAna arthAt khIjAone ThagavAvALA vacaneAthI bacatA rahe. jyAre kAMI paNa khelavAnI icchA haiAya te te vakhate 'mArU khelAyelu vacana khIjAene athavA peAtAne pIDA upajAvanAra te nahIM ane ' A pramANe vAravAra vicAra karIne ja elavu joIe kahyu. pazu che ke pahelAM buddhithI samajI vicArIne pachI ja khelavuM.' kahevAnu tAtpa e che ke--je sAdhu bhASA samitithI yukta hoya, te dharmopadeza karavA chatAM paNa abhASaka jevAja gaNAya che. je vacananuM uccAraNa karavAthI kAI paNa prANIne pIDA na pahoMce evuM ja vacana samajI vicArIne khAlavuM joIe. 52pA 'tasthimA tA mAlA' ityAdi zabdArtha sthimA taDyA mAlA-tatreya tRtIyA mAjA' cAra prakAranI bhASAemAM je trIjI bhASA che arthAt je juThANAthI satya haiAya tevuM sAdhue aulavu nahI tathA '-cAM' je satyAmRSA bhASAne vizvA chuvaLatI-vavA anuttavyate' kholIne pAchaLathI pazcAttApa karavA paDe che, tevAM vacane pazu sAdhue kholavA nahI. na channa ta na vattao-cat ante sat na vanyam' je vAtane badhA leAkeA chUpAve che, te vAta paNa sAdhue kahevI nahIM 'vasA niya'DhiyA gALA-vA naimandhiI gaNA' Aja nigranthanI AjJA che. ArA zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 24 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anvayArtha-cAra prakAranI bhASAomAM je A trIjI satyA mRSA bhASA che, ke jene belavAthI belAyA pachI pazcAttApa kare paDe chee ja pramANe je hiMsA pradhAna vacana che, te paNa belavA gya hetA nathI. A pramANe bhagavAna tIrthaMkaranI AjJA che. 26 TIkAI--satya (1) asatya (2) satyAmRSA (3) ane asatyA mRSA (4) A pramANe cAra prakAranI bhASA kahela che. A cAra bhASAomAM satyAmRSA je trIjI bhASA che, je AMzika rUpathI asatya arthAt satyAsatyanA trizraNavALI hoya che. jemake "Aja A gAmamAM dasa bALakone janma thayo. A vacana janmanI apekSAe satya che, paraMtu saMkhyAnI apekSAthI asatya che, kemake janamavA vALA bALakonI saMkhyA jUnAdhika-eAchI vastI paNa hoI zake che. jeo AvA prakAranI bhASAne prayoga kare che, tene A janmamAM athavA janmAMntaramAM pazcAttApa kara paDe che. A satyAmRSA bhASAthI thavAvALA pApanA tApano anubhava kare paDe che, arthAt pApanA phalasvarUpa duHkha jogavavuM paDe che. pIDA bhogave che, athavA tene vacanaprayoga karyA pachI ja pazcAttApa kare paDe che. kahevAno Azaya e che ke-trIjI mizrita bhASA paNa jyAre bolavA yogya nathI te pachI bIjI asatya bhASAnA saMbaMdhamAM te kahevAnuM ja zuM hoya ? te te sarva prakArathI ja tyajavA cagya che. pahelI je satya bhASA che, te paNa je prANivadha karanArI hoya, te te belavI na joIe, jethI je "asatyAmRSA' bhASA che, te samajI vicArIne ja bolavI joIe. satya bhASA paNa je deSavALI hoya, te bolavI na joIe, teja kahe che ke-je vacana channa arthAta hiMsAkAraka hoya che, jemake "A cora che, tene vadha kare vigere vacane bolavA yogya kahyA nathI. athavA je channa che arthAta leke jene prayatna pUrvaka saMtADe che, te satya hoya te paNa bolavA gya hotuM nathI. A pramANe nigranthanI arthAt mahAvIra bhagavAnanI AjJA che. sudharmA svAmI jaMbusvAmIne kahe che ke-A meM kahela nathI. paraMtu bhagavAne kahela che. kahevAnuM tAtparya e che ke--cAra prakAranI bhASAo che, temAM trIjI je mizra bhASA che, tene sAdhue prayoga kare na joIe. je vacananA uccAraNathI jana samudAyamAM kaI ekane paNa saMtApa pedA thatuM hoya te tevA vacane bolavA gya nathI. je vAta chupAvavAnI hoya che, tene prakAzita karavA vALA vacana paNa bolavA gya hetA nathI. A pramANe jInezvara devanI AjJA che. rakSA zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 25 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "ojAvAcaM vaNIkArca ityAdi. zabdArtha horAvAyaM-rokAvA niSphara tathA nIca saMbodhana "ghaNIvAthaMsivAre he mitra! e pramANe "joyAvAcaM-jovAla% tathA he kAzyapa gotravALA he vasiSTha gautravALA vigere prakArathI gotranuM nAma laIne "no ghare- vata' sAdhue kahevuM na joIe "tuma turmati zamaNunaM-4 svanityAja manojJa' tathA potAnAthI moTAone "tuM" e pramANenA tuMkArathI kahevuM tathA je vacana bIjAne apriya lAge "tuM to jo vattA-tata pharyo na ghare evA vacana koI paNa samaye sAdhue kahevA na joIe. 27 anvayArtha-niSphara vacana che mitra ityAdi vacana ke kAzyapa zetravALA AvA prakAranA getranA uccAra vALuM vacana sAdhue bolavuM nahIM tuM A pramANenuM amane vacana paNa sarvathA na bolavuM mArA TIkArtha-halAvAda, arthAt karNa kaThera ane nIca saMbodhana karIne bolavuM, sakhivAda arthAt "are mitra, he sakhA, are yAra, AvA prakAranA saMbodhane karIne bolavuM, gotravAda arthAt "mo phA" A pramANenA gotranuM uccAraNuM karIne belavuM. (A vacana ghaNuothI judA karIne keI vizALa kuLamAM utpanna thayela, ekane batAvanArA che. tethI eka jaNano baMdha karAvanAra vacane balavA na joIe. paraMtu he devAnupriya A pramANunA vacane kahevA) sAdhue upara batAvela rUpathI vacanane praga kara na joIe, tema ja sanmAnavA cagya purUne tuMkArathI "tU' ityAdi prakAranA chaDA vacana eTale ke amaneza athavA ziSTAcAra virUddhanA vacane bolavA nahIM rahA "ajhulI gayA mirahU' ItyAdi zabdArtha- mirajhU mi.' sAdhu "navA-savA' sarva kALa "yunIse-gag" akuzIla banIne ja rahe "va saMtAithe mA-naiva saMafiAM era' tathA zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teNe kuzIla arthAt durAcArIne samAgama-saMsarga paNa kare nahIM "gjayA-putrA " sukharUpa arthAt sAta gaurava rUpa "raghuvarA-rovara kuzIlenA saMsargamAM upasarga rahe che. "vijha-vidyAra vidvAna-buddhizALI munI -" tene "parigusse-tirU ghera' samaje 28 anvayArtha-sAdhue kaI paNa vakhate kuzIla banavuM nahIM. tathA kuzalene saMsaga paNa karavo nahIM kemake kuzIlanI sAthe saMsarga karavAmAM zAtA gaurava rUpa upasarga utpanna thaI jAya che. medhAvI purUSa te samaje. 28 TIkArtha-jene zIla arthAt AcAra-svabhAva nIdanIya hoya che, te pArzvastha vigere kuzIla kahevAya che. je kuzIla na hoya athavA uttama AcAra vALA hoya, te akuzIla kahevAya che. sAdhue hamezAM akuzIla rahevuM joIe, ane kuzIla vALAonI sAthe saMsarga rAkha nahIM kahevAne sAra e che kesAdhae pite kuzIla thavuM nahIM temaja kuzIla, pArzvastha, yathAzkeda saMsakta, vigerene saMsarga kare nahIM. kuzIla vigerenI sAthe kema saMsarga kare na joIe? tenuM kAraNa batAvatAM kahe che ke-tema karavAthI sukharUpa saMyamane vAta upasarga upana thAya che. jema ke-avasAna sAdhu e tarka kare che kAgya jaLathI je hAthapaga dhoI levAmAM Ave, te zuM deSa che? je zarIra suvyavasthita na thayuM hoya te dharmanI ArAdhanA kevI rIte karavAmAM Ave ? tethI koI paNa kiyA karIne zarIranI rakSA karavI joIe. pachI bhale AdhAkamI AhAra levuM paDe. ke chatra dhAraNa karavuM paDe, athavA jeDA pahe2vA paDe kahyuM paNa che ke-"zana yadu mejhA' ityAdi alpaSanuM sevana karIne paNa mahAna saMyamanI rakSA karavI ja joIe. thoDu gumAvIne paNa ghaNAnI rakSA thatI hoya te te karavI eja buddhimAnanuM lakSaNa che. bIjuM paNa kahyuM che ke " sayu' ItyAdi dharmathI yukta zarIranI prayatna pUrvaka rakSA karavI joIe, jema ke parvata parathI jalane pravAha vahe che, e ja pramANe zarIrathI dharma utpanna thAya che, 1 kuzIla sAdhunuM A pramANenuM kathana sAMbhaLIne a9pa parAkramI sAdhu teonI vAtamAM phasAI jAya che, tethI ja vivekanuM anusaraNa karavAvALA purUSa kuzIlanA saMsargathI thavAvALA doSane samaje kemake guNa ane doSa prAyaH saMsagathI utpanna thAya che. tethI kuzIlanA saMsargathI utpanna thavAvALA dene jANIne buddhimAna sAdhue tene parihAra-tyAga kA joIe. "vAM zastro na mara' ItyAdi zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 27 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A gAthAne sArAMza e che ke- sAdhue svayaM kuzIla banavuM nahIM tathA kuzIla vALAonI sAthe tene saMsarga kara nahIM kuzIlanA saMsargathI ghaNA de utpanna thAya che. tethI ja buddhimAna purUSe svataH tene parityAga karavuM joIe. 28 vattara gatarANa ItyAdi zabdArtha - muLI-muni sAdhue "vatraratha tapAghai-nIcatrAtA" aMtarAya vinA "de-rAde gRhasthanA ghara vigeremAM "bilI-nipIta' besavuM nahIM tathA jAmakumArica DuiMkAmamAravAM zrIdai' gAmanA bALakonI, krIDA eTale ke hAsya vinoda vigere na kare "rAtiruM du-nAstri du' sAdhue maryAdA vinAnuM hAsya karavuM nahIM rahyA anvayArtha--sAdhue aMtarAya zivAya athaje vRddhAvasthA athavA vyAdhinA kAraNe zaktine abhAva na thayela hoya te gRhasthanA gharamAM besavuM nahIM. gAmanA bALakonI sAthe hAsya vinedarUpa krIDA karavI nahIM. tathA mayadAthI vizeSa hAMsI ke majhA karavI nahIM. dharalA TIkAthe-sAdhu bhikSA vigere koI paNa prajanathI jyAre gAma athavA nagara vigeremAM praveza kare te gRhasthanA gharamAM besavuM nahIM A utsargavidhi che, teno apavAda batAvatAM kahe che ke-zaktinuM nahovuM te aMtarAya kahevAya che. zaktino abhAva vRddhAvasthAnA kAraNathI thAya che, athavA te vyAdhi athavA tapasyA vigerenA kAraNathI gAmamAM gayela sAdhu kadAca aMtarAya vALA banI jAya, athavA cAlavAmAM ke ubhA rahevAmAM azakta thaI jAya te graha. sthanA gharamAM besI javAmAM doSa nathI. gAmanA kumAre arthAta bAlakonI kIDAne eTale ke-hAsya janaka vAta lApa karo athavA daDAthI ramata karavI, vigerene tyAga kare, tathA maryA zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAnuM ullaMghana karIne hase nahIM maryAdA vinAnuM hAsya ke parihAsa karavAthI AThe prakAranA karmone baMdha thAya che, kahyuM paNa che ke- jIve naM maMte !' ityAdi he bhagavAna hasate e athavA utsuka thate e java, keTalI karma prakRtino baMdha bAMdhe che? he gautama ! sAta athavA ATha prakRtine baMdha kare che. (Ayune baMdha na hoya te sAta ane Ayune baMdha hoya te ATha karma prakRtine baMdha kare che.) kahevAnuM tAtparya e che ke-aMtarAya vinA sAdhue gRhasthanA gharamAM besavuM nahIM, bAla kIDA karavI nahIM, ane maryAdAnuM ulaMga ghana karIne hasavuM nahIM kemake tenAthI kamane baMdha thAya che. paralA baya ItyAdi zabdArtha--rAsu-' manojJa evA zabdAdi viSayomAM "pustuLoanusuvA utsuka thavuM nahi. bAramALo parivA-catamAna trinetra tathA yatna pUrvaka saMyamanuM pAlana kare "vAriyA gaqmatto-jayAM pramattaH' tathA bhikSA caryA vigeremAM pramAda na kare "tathA "puTTo ratha badiyANau-gE8 tatrASita parISaha ane upasargonI pIDAne sahana kare 30 anvayArtha--manojJa zabda vigere viSamAM abhilASAvALA thavuM nahIM prayatna pUrvaka saMyamanuM pAlana karavuM. bhikSAcaryA vigeremAM pramAda kare nahIM tathA upasargathI pIDA thAya tyAre dIna bhAva vinA arthAt dInatApaNu batAvyA zivAya tene sahana kare 30 TIkArtha--udAra athavA manejha zabda vigere viSayamAM tathA vastra, AbhUpaNu, gIta, gAMdharva, gAna, yAna, vAhana, tathA cakavatinA aizvarya vigeremAM sAdhue usuka arthAta abhilASAvALA thavuM nahIM saMyamanA anuSThAnamAM yatanA vAna thavuM. tathA ane uttara guNemAM udyama kare. caryA athata gocarImAM tathA dasa prakAranA vaiyAvRtyamAM apramatta rahevuM. parISaha avA upasarga Ave tyAre tene karma nijArAnuM kAraNa samajIne sArI rIte sahana karavA. kahevAno sArAMza e che ke-sAdhue mane evA zabda vigere viSayonI IrachA karavI nahIM. temaja yatna pUrvaka saMyamanuM ja anuSThAna karavuM. upasarga vigerethI duHkhita thAya tyAre tene nirjarAnuM kAraNa mAnIne samabhAvathI sahana karavA. 30 zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 29 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "mALo pennA' ityAdi zabdArtha--"mALo i lunna-jamAno na 3 ' lAkaDI vigerethI mAravA chatAM paNa sAdhue krodha kare nahIM " kumALo 7 saMga -vacAro ja saMvara tathA keIe gALa vigere kaThora zabdo kahyA hoya te paNa sAdhue kodha kare na joIe. temaja manamAM saoNSa paNa na karavuM. "kumaLe madirAribA-4nA kAraNe paNa prasannatA pUrvaka tene sahana karavAM ja 4 johA re na ra joDhA ta' tathA kolAhala paNa karavo nahIM 31 anvayArtha--munine daMDA vigerethI tADana karavAmAM Avela hoya te paNa temaNe krodha kara nahIM durvacana bolavAmAM Ave te paNa kApa karavo nahIM. virUddha bhASaNa karavuM nahiM paraMtu prasanna manathI tene sahana karI levuM. kalAhala paNa karavo nahIM. 31 TIkArtha---sAdhune koI daMDA, ThoMsA athavA thappaDa mArIne AghAta pahe cADe, te teNe krodha kare nahIM je kaMI niMdAkAraka vacane bolIne AkSepa kare, te paNa tenA para che, kare na joI che. arthAta niMdejanaka vacane sAMbhaLIne paNa te vacane bolanArAo upara krodha kare nahIM. prasannabhAvathI te saghaLuM sahana karI le. ThaMDA paDavAthI athavA niMdAvALA vacane sAMbhaLavAthI kolAhala kare nahIM, sArAMza e che ke kadAca keI sAdhu para daMDA vigerene prahAra kare arthAt mAre athavA tenI niMdA kare te sAdhue samabhAvathI tene sahana karavI. te mATe kelAhala-bUmAbUma na kara. 31 " jAne na pajelanA" ItyAdi. zabdArtha----dadhA prApta thayelA "me-mAna' zabdAdi kAmagone ra pathenA- prArtha' sAdhue IcchA karavI nahIM 'Na vive dipa-gvaM vivegAcAra:' ema karavAthI viveka kahevAya che. "racA-lA' sarvakALa "suddhA- zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 [30 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suddhAnA AcAryanI "tA-ti samIpe "gAyakavAraM-gAna AryonA kartavyone "zivasenA-rikSeta" sIkhe 3rA anvayArtha--sAdhue prApta thanArA evA kAmonI IcchA karavI nahIM A prakArane viveka kahevAmAM Avela che. ane sadA AcAryonI samIpa Aryane cogya evA karmonuM zikSaNa levuM. 3rA TIkAI--sAdhue prApta thayelA zabda vigere kAmaganI paNa namirAjAnI mAphaka IrachA karavI nahIM. tene upabhega kare nahIM. tene AkAzamAM gamana karavAnI athavA te bIjAnA zarIramAM praveza karavAnI siddhi prApta thaI jAya te paNa tene pravega karavo nahIM, tema karavAthI prApta thayela siddhine nAza thAya te paNa duHkha thatuM nathI. sAdhue sadA sarvadA paramArthane jANanArA evA AcAryonI pAse nivAsa karatA thakA AryanA kartavyonI arthAt samyapha darzana, jJAna ane cAritranI zikSA levI joIe, A kathanathI e sUcavavAmAM Avela che ke-sAdhue sadA gurUkuLamAM vAsa kare joIe. A pramANene viveka batAvela che. 3rA jJAnInI pAse rahIne jJAnane abhyAsa kare e batAvavA kahe che ke"gphUlamALo ItyAdi zabdArtha--gutna karavaDhiyaM-saba surathina' pitAnA tathA anya matAvalambiyAnA siddhAMtane jANavAvALA uttama tapasvI evA gurUnI "suraskUlanALo-suSamATa upAsanA athata sevA karatA thakA temanI upAsanA kare. ane vara-je vIje purUSa kamane vidAraNa karavAmAM samartha che tathA gara jotI-gataSiA : rAgadveSa rahita purUSanI je kevaLajJAnarUpa prajJA che, tenuM anveSaNa karavAvALA che. "dhirUpatA je purUSa dharya yukta ane kaphaMvidhAjiteniyA' jItendriya che eja purUSa pUrvoktakArya karI zake che. 33 anvayA--vIra--karmonuM vidAraNa karavAmAM samartha vItarAgavALAonI prajJAbuddhinuM anveSaNa karavAvALA, dhairyavAnuM tathA jItendriya munie suprajJa, ane sutapasvI gurUnI sevA karatA thakA teonI upAsanA (ArAdhanA) karavI. 33 TIkArtha--sAdhue gurUnA Adeza sAMbhaLavAmAM tatpara rahevuM. gurU vigere jyeSTha ane zreSTha sAdhuonA anuSThAna sevA karatA thakA teonI ArAdhanA karavI, je gurUnI sevA karavAnuM ziSyanuM kartavya kahela che, te gurUnA be vizeSa batAvavAmAM Ave che - gurU zobhana prajJAvALA arthAt svasamaya ane para zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 31 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samayane jANavAvALA thavuM tathA bAhyabahAranA atyaMtara-AMtarika tapathI yukta hoya tevA gurUnI sevA karavI. kahyuM paNa che ke-nALaa go mA ItyAdi tevA purUSane dhanya che, ke je AjIvana-arthAt jIvana paryata gurUkula vAsane tyAga karatA nathI. evA purUSa jJAnanA pAtra bane che. tathA darzana ane cAritramAM adhika sthira thAya che. AvA prakArathI gurUnI sevA keNa kare che? A praznane uttara ApatAM kahe che-jeo vIra athavA karmanA vidyAraNamAM samartha hoya che, athavA parISahe ane upasargane sahana karavA vALA hoya che. teo zIgha mokSagAmI thAya che. arthAta mokSamAM jAya che. tathA Asa eTale ke rAgadveSa vinAnA mahApurUSanI prajJA kahetAM buddhI kevaLajJAnane prApta karavAmAM abhilASI thAya che. athavA jeo AtmajJAnanI IcchAvALA hoya che, tathA saMyamamAM dhIraja vALA heya che, kemake-saMyamamAM dhairya hevAthI pAMca mahAvratane bhAra vahevAmAM saralatA thaI jAya che. kahyuM paNa che ke-raNa vi taraNa tavo' ItyAdi je dhairyavAna hoya che, tene tapanI prApti thAya che, ane jene tapanI prApti thAya che, tene sugati sulabha thaI jAya che. tethI ulTA je purUSa haiye vinAnA hoya che, teone tapa paNa durlabha ja bane che. tathA jee indriyone jItavAvALA hoya che, arthAt pitAnI chondriya vigere indriyane pitAnA vazamAM rAkhI cUkyA heya, A vizeSaNethI yukta sAdhu sva samaya ane para samayanA jANavAvALA tathA sArA tapasvI evA gurUnI upAsanA kare che. teja karmanA vidyAraNamAM samartha, kevaLajJAnane zodha vAmAM tatpara dhIrajavALA ane jItendriya arthAt indriyane jItavAvALA hoya che. 33 zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 32 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "jide rAmAnaMar' ityAdi zabdArtha--fja vAsaMtA- mArU gRhAvAsamAM jJAna prAptine lAbha na jaNAyAthI "pulisANiyA nA purAvAnIyA nA mumukSupurUSane Azraya le gya gaNAya che. "vadharSNu te vA-vaMdhanomutama te vA? baMdhanathI mukta evA te vIra purUSa vavinaM-nIvita' asaMyama jIvanane "vAra vaMti- nAgawAMkSatti" IcchA paNa karatAM nathI 34 anvayArtha-gharamAM dIvAne prakAza na jonArAo arthAta gRhastha avasthAmAM zrata jJAnane lAbha prApta karI zakAto nathI evA prakArano vicAra karavAvALAo dIkSAne svIkAra karIne je zreSTha guNene prApta kare che, teo purUnA Azraya sthAna banI jAya che. bAhya ane AMtarika eTale ke-bahAranA ane aMdaranA baMdhanathI athavA putra kalatra vigerenA rAgAdi bandhanathI mukta thaI jAya che. ane asaMyama jIvananI AkAMkSA-IcchA paNa karatA nathI. 34 TIkArya-je padArthone prakAza yukta kare che, te dIvo kahevAya che. e dIve be prakAranuM hoya che. te be prakAre dravya dI ane bhAva dIve e pramANe che. dravya dI sthULa jaDa padArthone ja prakAza vALA banAve che, ane bhAva dIve saghaLA padArthone prakAza vALA karavAmAM samartha thAya che ahiyAM zrata jJAnane dI kahela che. zruta jJAnane bhAva dIve putra, kalatra (strI) vigerenA sahavAsamAM prApta thave muzkela che, A pramANenA tathya kahetAM satyane samajIne jeo samyapha pratrajyAne svIkAra kare che ane uttazettara guNAne vadhAre che, teo kevA banI jAya che ? te ahiyAM batAva. vAmAM Ave che. teo purUSAdAnIya arthAta purUSamAM uttama nara mumukSu eTale ke mokSanI IcchA vALA purUSanA Azraya rUpa thAya che. arthAt mahAnathI paNa mahAna banI jAya che, pitAnA AtmAthI karmone dUra karavAvALA vIra purU zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 33 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ putra, kalatra vigerenA neha baMdhanathI chUTI jAya che. evA purUSa rane asaM. yamavALA jIvananI IcchA paNa karatA nathI, grahavAsamAM rahevAvALA jJAna rUpI dIvAne joI zakatA nathI. tethI sArI rIte vicAra karIne dIkSAne svIkAra karIne tathA uttarottara pitAnA guNene vadhArIne bIjA mumukSuonA Azraya sthAna rUpa ane baMdhanathI mukta thaI jAya che. teo jIvananI IcchA karatA nathI. 34 sudharmA svAmI jaMbusvAmIne kahe che. "ItyAdi zabdArtha-"sAsu-rANa pu' sAdhue manejha evA zabda, rUpa, rasa, gaMdha, ane sparzamAM "brei-gara Asakta thavuM nahIM. 'sAme, gaNizikSaNa-sAme, zanivRta' tathA sAvadya anuSThAna karavuM nahIM kared agavicaM tatvaduSita' A adhyayananA AraMbhathI laIne je aneka vAta kahevAmAM AvI che "te samayAtIta- samayAtIta" te badhuM kathana chanAgamathI virUddha hevAne kAraNe tene niSedha karela che rUpA anvayArtha-munIe zakha, sparza vigere viSamAM vRddhi eTale ke Asakti vinAno thavuM ane sAvadya anuSThAnethI asaMbaddha rahevuM. ahiyAM meM je niSedharUpathI kahela che, te saghaLuM ahaMta bhagavAnanA AgamathI virUddha che tema samajIne tenuM anuSThAna karavuM na joIe. rUpA TIkAthe--anukULa zabda, rUpa, gaMdha, rasa, ane sparzamAM sAdhue Asakti rAkhavI na joIe. tathA AraMbhemAM asaMbaddha thavuM joIe. A adhyananA prAraMbhathI niSedha rUpathI je kathana karavAmAM Avela che, te saghaLuM kathana AhaMta zAthI virUddha che, te kAraNe tene niSedha karavAmAM Avela che. ane vidhirUpathI je kathana karela che. te saghaLuM kathana kuzathI atIta eTale ke judA prakAranuM lakattara ane pradhAna che. ane kutIthike jenuM kathana karela che, te saghaLuM kathana je siddhAMtathI virUddha che. tethI ja tenuM AcaraNa karavuM na joIe. kahevAnuM tAtparya e che ke--sAdhue mane jJa evA IndriyonA viSacemAM Asakta thavuM na joIe. ane sAvadha anuSThAnamAM baMdhAI rahevuM na joIe 35 arUnA mA ja ItyAdi zabdArtha--gi muLI-uito muni" paMDita muni "amAnaM-gatimA atimAna "rAyuM -mAM 2' mAyA ane krodha lebha, tathA "satrAni jAra zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 34 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAni-sana nauravAni" ane badhA ja prakAranA viyaSabhegone "uiT-- sA' samyaka prakArathI jJaparijJAthI jANune pratyAkhyAna parijJAthI teno tyAga karIne "nidattA nim' mokSanI 'saMdha-saMdhaye' IcchA kare 3dA anvayArtha-vivekavAna munie atyaMta mAna, mAyA, lebha, tathA krodhane tathA saghaLA gauravane jJAvijJAthI sArI rIte jANIne pratyAkhyAna parijJAthI tene tyAga karIne nirvANanI IcchA karavI che2dA TIkArtha--heya ane upAdeya jANavAvALA munie mAnane "va' zabdathI kone. mAyAne tathA bIjA "' zabdathI lAbhane tathA addhi, rasa, ane zAtArUpa traNe gaurane saparijJAthI cAra gatiyAmAM bhramaNanuM kAraNa jANIne pratyAkhyAna parijJAthI teno tyAga kare. A badhAne tyAga karIne mokSanI IrachA karavI eja kalyANa kAraka che. kahevAne abhiprAya e che ke vivekI munIe saghaLA kAryo ane saghaLA gaurane tyAga karIne muktinI sAdhanA karavI. A pramANe tIrthakare upadeza rUpe kahela kathana ja sudharmA svAmI kahe che ke he jaMbU bhagavAna pAsethI meM je pramANe sAMbhaLyuM che te pramANe tamene kahyuM che. 36 jainAcArya jainadharmadivAkara pUjayazrI ghAsIlAlajI mahArAja kRta "sUtrakRtAMgasUtranI samayArthAdhinI vyAkhyAnuM dharma nAmanuM navamuM adhyayana samApta zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 35 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhike svarUpanA nirUpaNa dazamA adhyayanane prAraMbha have dasamA samAdhi nAmanA adhyayanane prAraMbha karavAmAM Ave che navamA adhyayananI sAthe dasamA adhyayanane A pramANe saMbaMdha che.-navamA adhyayamAM dharmanuM pratipAdana karavAmAM Avela che. dharma paripUrNa samAdhi thAya tyAre ja arthAta zAMti thAya tyAre ja AcarI zakAya che. A saMbaMdhathI prApta thayelA dasamA adhyayananuM A paheluM sUtra che. "mAgha mAM' ItyAdi zabdArtha-"manaM-katimAna kevaLajJAnavALA bhagavAna mahAvIra svAmI e gagvIca-anuvifvastha' kevaLajJAna dvArA jANIne "kaMku" nuM sarala ane huM-mArSi' mekSanI prApti karAvavAvALA "dhanaM-dharma zruta caritra rUpa dharmanuM 'vaM-gAvAtavAna kathana karyuM che. "tami-tamima e dharma ne 'suda " he ziSya tame leke sAMbhaLe "pAne-pratijJA pitAnA tapanuM phaLa na IcchatA thakA "wifhatta-samAdhiprAtaH' samAdhine prApta "niyALa mUugganivAno mUdg' prANiyone araMbha na karatA thakA "fmaravuM-fmadhu sAdhu vatrijJA-kinnata' zuddha evA saMyamanuM pAlana kare chelA anvayArtha-matimAnuM arthAt kevaLajJAnathI ciMtvana karIne eTale ke kevaLajJAnathI jANIne saraLa samAdhi dharmanuM kathana karela che. e dharmanuM zravaNa ka, ahika-Aleka saMbaMdhI tathA pAralaukika-paraloka saMbaMdhI AkAMkSAthI rahita thaI samAdhine prApta karI che saMbaMdhI araMbha na karavAvALA bhikSu saMyamamAM parAkrama kare che? TakAtha-manana karavuM te mati che, ahiyAM matine artha saghaLA padA zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 36 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thenuM jJAna e pramANe thAya che. evA jJAna vAnane kevaLa jJAnI kahevAmAM Ave che. jo ke kevaLa jJAnI ghaNuM hoya che, paraMtu A prakaraNamAM matimAna e asAdhAraNa vizeSaNa tIrthakarane ja nirdeza kare che. temAM paNa samIpa hovAthI zrI mahAvIra svAmIneja grahaNa karavA joIe. kahevAnuM tAtparya e che ke-zrI mahAvIrasvAmIe kevaLa jJAnathI jANIne sarala arthAt mAyA vigere za rahita evA dharmane upadeza Apela che. jItendra deve samAdhi rUpa dharmanI prarUpaNa karela che. A dharmane adhikarI koNa che? tathA upadeza karavA gya kayA padArtho che? kaI bhASAne prayAga karavAthI vadhAremAM vadhAre zrotAone saralatAthI bodha thaI zake ? vigere bAbatene potAnI buddhithI vicAra karIne teoe dharmane upadeza Apela che, mATe A tIrthakara bhagavAne kahela dhama tame sAvadhAna thaIne sAMbhaLo. sAMbhaLavAne yogya zuM che ? A praznano uttara ApavAmAM Ave che, tapanuM anuSThAna karanArA je sAdhakamAM IDaleka (Aleka) tathA paraloka (parabhavamAM prApta thanAra leka) sabaMdhI AkAMkSA- IrachA hotI nathI, tene aprati kahevAmAM Ave che. jeNe samAdhi prApta karI lIdhI hoya, te samAdhi prApta kahevAya che. ane e sAdhakaja samAdhi prApta karI zake che. jemAM Sa jIvanikAnA saMbaMdhamAM nidAna- arthAt AraMbha karatA nathI te "anidAna" kahe vAya che. A badhA vizeSaNethI yukta thaIne sAdhu e saMyamanuM anuSThAna karavuM. athavA sAdhue anidAna bhUta thavuM. arthAt karmonA grahaNathI rahita thaIne saMmamanuM anuSThAna karavuM. kahevAnuM tAtparya e che ke--kevaLa jJAnI bhagavAna tIrthakare atyaMta saraLa ane mokSa ApanAra dharmanuM nirUpaNa karela che. te zi ? mArA mukhathI e dharmane tame sAMbhaLe pitAnA tapanA phaLanI IcchA ke "paNa vakhate zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 37 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavI nahIM. samAdhIthI yukta thaIne, sAvadya anuSThAna karyA vinA vizuddha dharmanuM pAlana karo. temAM ja kalyANa samAyela che. 1 " caM siriyeM ItyAdi zabdArtha 'OM caM utaraze hisAsu-madhati zig' upara nIce ane tirachI dizAomAM "tA ca ne jAvA ne 2 pALa-traNa ce thAvarA kALA trasa ane sthAvara je prANi rahe che. e prANiyAne "hiM paNa ca saMkalittAM-phurattAgAM jaH parAmAM ja saMca' hAtha ane paga pitAnA vazamAM rAkhIne arthAt hAtha paga bAMdhIne pIDA karavI na joI e "jo tu 2 mavinaM no de-jancAtta na pRIyA tathA bIjAo dvArA ApyA vinAnI vastu levI na joIe rA anvayArtha- urdhvadizA, adizA ane tirachIdizAo-pUrva dizA vigeremAM tathA vidizAomAM rahelA trasa ane sthAvara prANiyenA hAtha ane pagene bAMdhIne athavA bIjI koI rIte temanI virAdhanA na kare. tathA bIjAo dvArA adatta-ApyA vinAnI vastune grahaNa na kare pArA TIkArtha--prANAtipAta vigere pApa, karma baghanA kAraNa rUpa che, temAMthI prANAtipAta dravya, kSetra kALa ane bhAvanA bhedathI cAra prakArane kahela che. temAMthI sauthI pahelAM sUtrakAra kSetra prANAtipAtane batAve che, prajJA pAkanI apekSAthI athavA prANAtipAta karavA vALAnI apekSAthI uparanI tarapha je prANAtipAta karavAmAM Ave che, te urva kahevAya che. e ja pramANe adizA ane ticha dizAne prANAtipAta samaja joIe. hiMsA keI sthaLe uparanA dezamAM karavAmAM Ave che, keI sthaLe adhe dezamAM karavAmAM Ave zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 38 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. phAI vakhata pUrva vigere dizAomAM karavAmAM Ave che, athavA vidizAAmAM karavAmAM Ave che. A kSetraprANAtipAta kahevAya che. have dravya prANAtipAtanA saMbaMdhamAM sUtrakAra kahe che, je trasa athavA saMcaraNu svabhAva vALA ane sthAvara prANIyeA che, teenI virAdhanA karavI te dravya prANAtipAta che. dvIndriya vigere jIvA trasa, ane pRthvIkAyika vigere sthAvara kahevAya che. ne cALA' ahiyAM 'va''~'zabda kALaprANAtipAtane khatAvavAvALA che. te pachI bhAvaprANAtipAta batAvavAmAM Avela che. pahelAM upara kahela prANiceAnA hAthA ane pageAne khAMdhIne ane mIjA kAI paNa upAyathI tene sattAvIne koI vAra pazu tenA vadha (nAza) na karavA. athavA evA paNu atha thAya che ke sAdhue pAtAnA hAtheA ane pageAne saMyamamAM rAkhIne arthAt sayatakAya thaIne prANicAnI virAdhanA karavI nahi. ahiyA -' zabdathI e paNa samajavuM ke prANu ane apAna vAyunA mahAra nIkaLatI vakhate madhA prakArathI mana, vacana, ane kAyAthI sayama yukta rahIne samyagdarzana jJAna ane cAritra, tapa, rUpa, samAdhinuM pAlana karavuM. A zivAya sAdhue khIjAthI apAyA vinA keAI paNa vastu grahaNu karavI nahI. A kathanathI parigrahanA paNa niSedha karavAmAM Avela che. ane paritR hItanuM ja sevana karavAmAM Ave che. A niyama pramANe maithunA niSedha paNa samajI le. saghaLA mahAvratAnA pAlananA upadezathI mRSAvAdana arthAt asatya bhASaNunA paNa niSedha thaI jAya che. kahevAnu tAtpaya e che ke--uSNa vagere dizAomAM rahelA trasa ane sthAvara prANiyAnA hAtheA ane page AMdhIne hiMsA karavI na joIe, temaja khIjA prakArI paNa hiMsA karavI na joIe. ka zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 39 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'sucanoya dharmo' ityAdi zabdArtha -'mucakalAyadhame-vAsyAtadharma' zruta ane cAritra dhama ne sArI rIte pratipAdana karavAvALA tritiniskRtine-iivistArIne:' tathA tIrthaMkara pratipAddhita dhama mAM za'kA na karavAvALA 'Dhe-DhaH' prAsuka AhArathI pAtAnA nirvAha karavAvALA 'muttasimillU-muiimakSuH'uttama tapasvI evA sAdhu 'cAlu Acatuo-trajJAsu brAhmatulya:' pRthvIkAyaka jIvAne peAtAnA samAna samajIne ghare-caret' saMyamanuM pAlana kare viTrI-Drphe nauvitAthI' tathA AleAkamAM jIvavAnI icchAthI 'zrArca 7 munnA-AAm na rvAsa' Azravenu sevana na kare kharca na vu-caM na yaMt' bhaviSyane mATe dhana dhAnya vigereneA sagraha na kare prA annayA ----zruta ane cAritra rUpa dharmanuM su Mdara vyAkhyAna karavAvALA vicikitsA arthAta cittanI asthiratA mathavA jugupsA-nidAthI rahita, 'lADha' arthAt prAsuka AhArathI sayamanu` rakSaNa karanAra tathA samyak tapazca raNa (tapasyA) karavAvALA bhikSu saghaLA prANiyAne, Atma tulya mAnIne sacamanu pAlana kare A lekamAM jee sayama jIvananA abhilASI che, teo Asrava na kare tathA ghI, geALa, vigere padArthonA saMcaya na kare zA TIkA"--have jJAna ane dananA viSayamAM kahevAmAM Ave che. sAdhue saghaLA jIvAnI rakSA karanArA dhamanA upadezaka thavu. A kathana dvArA jJAna samAdhinu' grahaNa karavAmAM Avela che, kemake-vizeSa prakAranA jJAnanA vinA samyak dharmAMnuM pratipAdana thavAne saMbhava nathI. sAdhu vicikitsAne oLaMgI gayA hAya arthAt dhamanA phalapratye saMzaya vinAnA rahe eTale ke dharmanA phUlamAM sa Mdeha karavA te vicikitsA kahevAya zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 40 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. AvA prakAranI vicikitsAthI rahita thavuM. arthAt dhanA phaLamAM sa'zaya karave| nahiM. kahyuM paNa che ke--veva satyaM niHzaMka ityAdi eja satya ane asa'digdha sa Mdeha vinAnuM che, ke je tIrthaMkara bhagavAne kahela che, AvA prakAranI zaMkA vinAnA thaIne manane caMcala thatA rokavu. A kathana dvArA darzana samAdhinuM pratipAdana karavAmAM Avela che, kemake-je darzana (dha)thI rahita che, tenI tatvanA sabaMdhamAM kAMI paNa niHzaMka pravRtti thaI zakatI nathI nirdoSa AhArathI tathA nirdaSi prApta upakaraNa vigerethI vidhipUrvaka sayama yAtrAnA nirvAha karavA vALA 'lADha' kahevAya che. sAdhue AvA prakAranA thaI ne saMyamanu' anuSThAna karavuM. A sivAya sAdhue pRthvIkAyika vigere jIvene Atmatulya samajavA. potAnA sukha mATe pravRttimAM lAgelA saghaLA prANiyAne peAtAnI sarakhA samaje, kahyuM paNu che ke-'gar mama nayiM tuchyuM' ityAdi jema mane duHkha priya lAgatuM nathI, eja pramANe saghaLA jIvezane duHkha priya lAgatu nathI, A pramANe jANIne jeo svaya' jIvAnA ghAta karatA nathI. ane khIjAe pAse ghAta karAvatA nathI, ane badhA para samabhAva rAkhe che, eja zramaNu kahevAya che, tathA jenA kAraNe durgatimAM javu paDe che. te mithyAtva vigere karmAMnA Asavane 'gAya' kahe che. munie Aya karavI nahI. tathA dhana, dhAnya, dvipada, e pagavALA, catuSpada-cAra paga vALA vigerenA paNa sagraha karavA nahI. e pramANe kANuM na karavuM ? jer3e sayama jIvananA abhilASI, thavuM hAya, sutapasvI hAya, arthAt kama nija rA mATe bAhya ane Abhyantara tapazcaryA karavAvALA hAya, tathA, bhikSA vRttithI prANanirvAha karavAvALA hoya kahevAnA Azaya e che ke--zrutacAritra dharmanA upadezaka, jIna prarUpita dharmAMmAM nizaMka, prAsuka AhArathI jIvana nirvAha karavAvALA ane tapasvI sAdhu prANI mAtrane peAtAnI sarakhA dekhatA thakA saMyamanu pAlana karavuM. lAkamAM jee sukha pUrvaka jIvavAnI IcchA rAkhe che. teNe Asrava dvArAnuM sevana karavuM nahI". tathA dhana dhAnya vigerenA saMcaya karavAnA nahI'gA 'vidyiA' ItyAdi zabdArtha ..vacAyu-prajJAdu' sAdhu srienA sabadhamAM 'sathvi yiAmini juDe-savendriyAminivR ttaH' pAtAnI saghaLI indriyAne Ine jItendriya ane zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 41 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAno vizva-sarva zika" bahAranA tathA aMdaranA badhAja baMdha. nothI mukta thaIne muLI -puriH jana' sAdhu saMyamanuM pAlana kare "pALe ca puto -vALAnuM vRthApi tavA alaga alaga prANivarga "rASTra-gArtAna' pIDita thaIne suleLa tuvene duHkhathI "ritamAne-paritAthamAnAna' saMsAramAM pakavavAmAM AvatAM evA cha ne juo kA anvayArtha - cinA saMbaMdhamAM badhI ja Idriyone saMvara yukta rAkhavA vALA, saghaLA bAhya ane AzcaMta saMgathI mukta muni saMyamanuM anuSThAna kare pRthvIkAyika vigere judA judA prANiyAne A arthAt duHkhathI pIDA pAmatA jue che TIkArtha-munie strimAM cakSu-netra, kAna vigere tamAma indriyothI pUre. pUrA saMvara vALA thavuM. arthAt jItendriya thavuM. jo ke sAdhue saghaLA viSayamAM jItendriya thavuM khAsa Avazyaka che, kevaLa siyenA saMbaMdhamAM ja nahIM, te paNa eka strImAMja zabda, sparza vigere pAMca prakAranA viSe hoya che, tethI "tatra thaya gayo netA' ItyAdi je strInA viSayane jItanArA che, vidvAna purUSe tene ja Idrine jItavAvALA mAne che. jeo thI parAjIta pAme che, kharI rIte teja parAjIta gaNAya che. AvA prakAranI strInA saMbaMdhamAM jItendriya thavAthI saghaLA viSayamAM sendriyapaNa prakaTa thaI jAya che. ema mAnIne ahiyAM "pathANu" (prajJA) arthAta striomAM A pramANe kahevAmAM Avela che. kahyuM paNa che ke-"kAri jApAni vidyApinInAM' ityAdi striyonA manahara-suMdara vAkyo, hAsya, rati, rasa, ane gaMdha badhA anekhA ane AkarSaka hoya che. zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 42 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A rIte eka strImAMja rUpa, rasa, gaMdha, sparza ane zabda A pAMce viSayono samAveza thaI javAthI sAdhuoe tenA saMbaMdhamAM sarva prakAsthI hamezAM jItendriya banavuM joIe. jyAre eka eka viSaya paNa bandhana karAvavAvALe hoya che, te pachI pAMca IndriyathI pAMca prakAranA viSayene rAgapUrvaka sevana karavAvALAnI zuM gati thaze ? kahyuM paNa che ke-" kumArapatapuMja' ItyAdi haraNa hAthI, pataMga, bhamarA ane mAchalAM A badhA eka eka IdriyanA dharmane vaza thaIne marAI jAya che. te pachI pAMce IndriyathI pAMca viSayenuM sevana karavAvALe e pramAdI purUSa kema mAryo nahi jAya? arthAt haraNa kevaLa zrotra Indriya (kAna)ne vaza thaIne, hAthI kevaLa sparza indriyane vaza thaIne, pataMga kevaLa cakSu-apane vaza thaIne, ama ghANa nAka) indriyanA dharmane vaza thaIne ane mAchaluM kevaLa jahuvA indriyanA dhamane vaza thaIne pita pitAnA prANa gumAve che, te je manuSya pAse indriyane vaza thAya te sarvanAzathI kevI rIte bacI zake? bAhI ane Abhyantara dareka prakAranA saMgathI alaga rahIne munIe saMyamanuM ja anuSThAna karavuM. A saMsAramAM pRthvIkAya vigere saghaLA prANiye cAhe teo sUkSma hoya athavA bAdara hoya asAtavedanIya karmanA udayathI thavAvALA dukhethI pIDAM pAmI rahyA che. ane pote ja karelA karmothI saMsArarUpI agnimAM 2dhAtA rahe che A juo. kahevAno sArAMza e che ke-sAdhue strI saMbaMdhI viSayamAM sarva prakAre jItendriya thaIne vadha baMdhana vigerethI mukta thaIne zuddha evA saMya. manuM pAlana karavuM. saghaLA jIve pote karelA pApanA vazamAM baddha thaIne khane anubhava karI rahyA che. eka zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 43 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'bhu nAme ca' ItyAdi zabdA'-- 'vAje ca-vastra' ajJAnI jIva 'vastu-tevu' pahelAM kahelA prathvIkAya vigere prANiyAne 75mALe-traina' duHkhadetAthI vAvaNyu jammamu-zAyada -pAyelu menu Ayete' pApakarmomAM athavA A pRthvIkAya vigere ceAniyeAmAM bhramaNa kare che. aAyamI vAyajamI++-atipAtataH pApa meM kriyate' jIvahiMsA karIne prANI pApakama ja kare che. 'nika namALe 3 jammU kare-niyogathantu moti' tathA bIjA dvArA hiMsA karAvIne paNa jIva pApakama ja kare che. ApA anvayA--ajJAnI purUSa SaD jIvanikAyanI virAdhanA karaztA thakA pApa kanuM upArjana karIne duHkha lAgavavA vALA bane che. te prANAtipAta karIne pApakarmanuM upArjana kare che. temaja peAtAnA nAkara vigerene pApakama mAM ceAjIne paNa pApakama nA ja saMcaya kare che, pA TIkA -- jIva vigere sUkSma padArthonA jJAnathI rahita thavAnA kAraNe khAlanI sarakhA ajJAnI purUSa pUrvokta pRthvIkAya vigere SajIvanikAyAnu chedana bhedana, gAlana, tApana, vigere karIne ane teone duHkha utpanna karavAvALA kRtyA karIne pApakarmanuM upArjana kare che. ane tenA lavarUpa pote du:khothI pIDAtA rahe che. je jIva jevA prakAranA jIveAnI hiMsA kare che, te evAja prakAranI caiAnine prApta karIne pahelAM karela kameAMthI du:khI thatA rahe che. AvA prakAranA jJAnAvaraNu vigere azubha kama prANAtipAta dvArA upArjIta karavAmAM Ave che. jemake svayaM pApa karIne kamanuM upArjana kare che, eja pramANe peAtAnA nekara cAkara vigerene prANAtipAta vigere pApakamAM preta karIne (niyukta karIne) paNa pApakamanuM ja upArjana kare che. ane anumedana karIne paNa pApAnuM ja upArjana kare che. jIvA pRthvIkAya vigere jIvAne pApakama nu phaLa bhegavavA mATe janma maraNu rUpa du:kha legave kahevAnA abhiprAya e che ke--ajJAnI pIDA pahAMcADIne pApakama kare che. ane te eja pRthvIkAya vigere caniyeAmAM vAra vAra che. svayaM pApa karavAvALA, ane khIjAe pAse pApakarma karAvavA vALA tathA pApa karmanI anumedanA karavAvALA paNa pApakamanuM upArjana kare che zA 'bArIvittIya' ItyAdi zabdA --'AphILavittIyA re.-mAphInavRttivivAthaM oti' je purUSa dInavruttikare che, arthAta kaMgALa manI bhikhArI nA dhAyA kare che. e zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 44 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa pApa karma ja kare che. "vaMtA; vitAmAhimarg-navAsu gha%AnattaramavijAdui A jANIne tIrthakaroe ekAnta (kevaLa) samAdhino ja upadeza karyo che. "hig-yuH sthitimAM A kAraNe vicAravAnuM zuddhacitta purUSa nahi vize -ramAgha kive rata: samAdhi ane vivekamAM rata rahe "jAnAvAyA virA-kALAtivAtAr virA" tathA prANAtipAtathI nivRtta rahe dA anvayArtha-pahelAM karelA karmone kAraNe daridra banela jIva paNa pApakarma kare che. A tathyane samajIne tIrthakara bhagavAne ekAntapaNAthI samAdhinuM kathana karela che. aeva tatvane jANavAvALA ane saMyamI munI samAdhi ane vivekamAM tatpara thaIne prANAtipAtathI nivRtta thaI jAya che. jo TIkArya-jenI vRttI atyaMta dayAjanaka che, je dhana dhAnya vigerethI sarvathA rahita hoya che, te paNa prANAtipAta vigere pApakarma kare che. te evuM vicAratA nathI ke meM pahelAM je azubha karma karela hatuM. tenuM phaLa A vakhate bhegavI rahyo chuM-arthAt duHkhanI A paraMparAne anubhava karI rahyo chuM, te paNa eja pApakarmanuM AcaraNa karI rahyo chuM. te AgaLa tenuM zuM phaLa prApta thaze? te huM jANatA nathI AvA jIvonI A dIna vRtti jJAnAvaraNaya vigere karmonuM phaLa che tethI e karmono vinAza karavA mATe jJAnAdi mokSa mAgane upadeza kare eja gya che ke jenAthI A jene naraka nigeTa vigere gatimAM bhramaNa karIne duHkha bhogavavuM na paDe. e vicAra karIne tIrthakara vigere mahApurUSoe samyak darzana jJAna cAritra ane tapa rUpa samAdhinI prarUpaNa karI che, arthAta pahelAM karelA azubha karmonA phaLane bhegavatA nI pharIthI paNa azubha karmomAM thanArI pravRttine joIne saMsAra sAgarathI teone uddhAra karavA mATe ekAnta jJAna vigere mokSa mAga rUpa bhAva samAdhinuM tIrthakare vigeree kathana karela che. dravya samAvi ekAnta rUpathI duHkhane dUra karatI nathI. A rIte paramArthane jANavAvALA munie jJAna, darzana, cAritra, tapa, rUpa bhAva samAdhimAM tathA AhAra upakaraNa ane kaSAyanA tyAga rUpa dravya bhAva vivekamAM vizeSa prakArathI tatpara rahevuM. jene AtmA, prANAtipAta vigerethI nivRtta thaIne samyagU mArgamAM (saMyamamAM) sthira che, te prANInA dasa prakAranA prANanA atipAtathI hiMsA)thI virata (nivRtta) thaI jAya che. kahevAno Azaya e che ke aneka prakAranA pApI jenI pharIthI pApamAM pravRtti joIne tIrthakara vigere mahApurUe saMsArathI teone uddhAra karavA mATe zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 45 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnAdi maya samAdhinuM nirUpaNa karela che. tethI ja vicAravAnuM ane yatanA parAyaNa purUSe jIva virAdhanA (hiMsA) karavAvALA karmane tyAga karIne dikSAne svIkAra karIne jJAnAdi rUpa mekSa mArgamAM pravRtti yukta thavuM joIe. dA "g tu ramajurI" ItyAdi zabdArtha-siTU-sarve jJAA sAdhu saMpUrNa jagat ne "mAnuNIsamatAnubeza samabhAva thI jue "zaraNAritna' keInuM paNa "jiya -jhiyamaniyam' priya athavA apriya "jo zakanA-no tU' na kare che - thA" ke purUSa pravrajapAne svIkAra karIne "-" ane "pILo gha go vizaoLo-vInI punarvighaom parISaha ane upasargathI pIDA thAya tyAre dIna banI jAya che ane teo pachIthI patita thaI jAya che. "saMpUvarSa jela siroyANIsaMpUna cira o%AmI" ane koI pUjA ane prazaMsAnA abhilASI banI jAya che. anvayArtha- samasta vyasa ane sthAvara rU5 jagane samabhAvathI dekhe. keInuM paNa priya athavA apriya karavuM nahI, ane niHsaMga thaIne vicaraNa karavuM. kaI kaI siMhavRttithI saMyama dhAraNa karIne te pachI parISahe ane upasargothI parAjIta thaIne dIna banI jAya che. arthAt viSayAbhilASI banI jAya che. kaI kaI Adara athavA satkAra prazaMsAnI IcchAvALA banI jAya che. hA TekArtha-munIe saMpUrNa jagatane arthAt trarA ane sthAvara jIvene samabhAvathI jevA. arthAt evuM na vicAravuM ke-thAvara pitAnA sukha duHkhane pragaTa karatA nathI, tethI teone sukha duHkhane anubhava ja thatuM nathI. jema trasa jIve sukha duHkhane anubhava kare che, e ja pramANe sthAvara ane paNa anubhava thAya che. A pramANe trasa ane sthAvara jIvane samabhAvathI jenArA munie koI paNa jIvanuM priya apriya-hita-ahita karavuM nahIM kahyuM paNa che ke-munine koI paNa jIva priya hotA nathI temaja kaI apriya hotA nathI. munine kayAMI kaI jIva priya hetA nathI ane keI jIva apriya hatA nathI. teo samadaSTi dhAraNa karIne samabhAvathI vicaraNa kare. A pramANe karavA vALA munIja saMpUrNa bhAvasamAdhithI yukta hoya che. kaI kaI evA paNa hoya che, je bhAvasamAdhine Azraya le che. mekSa mAgamAM pravRtta thAya che. dIkSA dhAraNa kare che, paraMtu jyAre parISaha ane upasargathI pIDita thAya che, tyAre dIna banI jAya che, arthAt viSAda prApta kare che, kaI kaI viya zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 46 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yAbhilASI-viSayenI IcchA vALA te gRhasthavAsane paNa svIkArI le che. kaI sAtA gauravamAM Asakta thaI jAya che keI pUjA, pratiSThA ane Adara satkAranI IcchA vALA banI jAya che, ane jyAre tenI prApti thatI nathI. tyAre bhAjasthA" pArzvastha banIne kheda yukta banI jAya che. kaI yazanA lebhI banIne vyAkaraNa vigere laukikazAstronuM adhyayana kare che, kahevAno Azaya e che ke sAdhu saMpUrNa jagatane arthAt saghaLA prANiene samAna dRSTithI jue. keInuM paNa bhaluM ke buruM na kare koI kaI dIkSA lIdhA pachI kaSTa Ave tyAre patita thaI jAya che, kaI kaI pUjA-prazaMsAnI IcchAthI vyAkaraNa vigerene abhyAsa kare che, paraMtu samabhAvI sAdhue dIna, kheda yukta athavA pUjA vigerenA abhilASI na banIne ekAgra ane daDha cittathI saMyamanuM ja pAlana karavuM joIe. zA garlDa reva' ityAdi zabdArtha "aDhAre vera-AdhAraM caiva' je dIkSA laIne AdhAkarmathI dUSita AhAra nI "nijhAmamIne nizAmakIno' atyaMta IcchA kare che. temaja InAmavAta vitaLadevI-nAmanArI 4 viSaoLelI" je AdhAkamI AhAra mATe vicaraNa kare che, teo kuzIla kahevAya che, 'rUsthI je i--#g a tathA je strI mAM Asakata hoya che "putrotha vAre-thaNa ja vAra" tathA strInA vilAsamAM ajJAnInI mAphaka mugdha banI jAya che, tathA "varanhuM vazvamAne-praduM prarvAna strInI prApti mATe parigraha rAkhe che. te pApakarma kare che. 58 ayArtha-jeo AdhAkama vigere AhAranI atyaMta IcchA kare che. ane AdhArmika AhAra mATe pharyA kare che, teo pArzvastha vigerene zeka zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 47 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAraka bhAvane prApta thAya che. saddanuSThAnathI rahita havAnA kAraNe sa'sAra rUpI kAdavamAM phasAya che, jee kriyAmAM tathA temanI khelImAM Asakta thAya che, tathA parigrahane saMcaya kare che, te pApamanuM upArjana kare che. 585 TIkA sAdhuone nimitte anAvela AhAra vigere AdhAkamI kahevAya che. je sAdhu AdhAkI AhAra vigerenI cchA kare che, ane evA AhA6nI khIjA pAMse mAgaNI kare che, tathA tevA AhAra meLavavA khUba bhaTakatA rahe che. nima MtranI IcchA kare che, evA sAdhu sayama pAlanamAM zithila haiya che, te pArzvatha ane kuzIlenA dharmonuM sevana kare che, samyak anuSThAnathI rahita hAvAthI sa`sAra rUpI sAgaranA kAdavamAM phasAi jaine duHkhI bane che. A zivAya je strInA hAsya, avaleAkana vagere ceSTAomAM Asakta thAya che, te sat asat vigerenA vivekathI rahita ajJAnI DAya che. strInuM sevana athavA mukhanuM avalAdana artha-dhana vinA thai zakatuM nathI. te kAraNe je parigrahUnA saMcaya kare che, te kharI rIte pApakarmanA ja saMcaya karI rahela che. 585 'vALuniDhe' ityAdi zabdAtha-verAnunia-vainuvRddha' je purUSa prANiyAnI sAthe vera kare che, niSayaM reD-niSaya rotti' te pApa karmonA vadhArA ja kare che. zno su sa kumaTThaTuAm-cutaH sa caMdum' te marIne narka vigere dukha Apa vAvALA sthAnamAM janma dhAraNa kare che. ta aa 3 medhAvI muLI-tasmAttu medhAvI muniH' A kAraNathI buddhimAna, muni dharma amila-dharma' samIkSya' dharmanA vicAra karIne 'savva 3 vimu"--sarvataHvitramu' badhA ja khadhanAthI mukta thaIne ro-reta sayunA anuSThAnamAM tatpara rahe AhyA annayA --prANiyAnI sAthe vaibhAva karavAvALA karmonA saMgraha kare che, te A sthAnathI cyavIne arthAt janmAntarane prApta karIne vAstavika rIte viSama yAtanAnA sthAnane prApta kare che. AthI buddhimAna muni dharmanA vicAra karIne khAdya ane ayantara sa`gathI sarva prakAre mukta thaine sayamanu anuSThAna kare. 1lA TIkA--hiMsA vigere je je kAryAthI sekaDA janmA paryaMta lAgalAgaTa veddabhAvanI paraMparA cAlatI rahe che. evA verabhAvamAM Asakta purUSa anu zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 48 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kampA-dayA vinAnA thaIne dravyane saMgraha kare che. ane dravya saMcaya karavA ne nimittathI pApano saMgraha kare che. A rIte dravya saMcaya mATe pApane ekaThA karavAvALe jayAre AkathI marIne parakamAM jAya che. te vAstavika rIte duHkhanA sthAna rUpa naraka vigerene prApta kare che. A kAraNathI je verabhAvane dhAraNa karIne kamene saMgraha kare che, tene janmAtaramAM ghara evuM duHkha bhegavavuM paDe che. A mATe medhAvI arthAt samAdhinA guNene jANavA vALA maryAdA vALA munie zratacAritrarUpa dharmane vicAra karIne bAhya ane AMtarika saMgathI sarvadA mukta thaIne mekSanA advitIya kAraNa evA saMyamanI ArAdhanA karavI. strI vigere tathA AraMbha vigere prakAranA saMgathI rahita thaIne nirapekSa bhAvathI vicare. kahevAno abhiprAya e che je prANinI hiMsA karate thake teonI sAthe verabhAva bAMdhe che, te pitAnA pApane ja vadhAre che. te marIne naraka vige. ne dukha bhogave che. tethI medhAvI purUSa zrata cAritra rUpa dharmane vicAra karIne tathA te dharmano svIkAra karIne saghaLa saMgothI mukta thaIne saMyamanuM pAlana kare. chellA sAthe ja gunA' ItyAdi zabdArtha-16 vicaThThI kArca na sujA-6 nIvatAthI mAthe ' sAdhu A lokamAM lAMbA samaya paryanta jIvanane dhAraNa karavAnI IcchAthI dravya pArjana na kare "garamALo ya parivaham-sjhamAna varitranetta tathA strI, putra, vigeremAM Asakta banyA sivAya saMyamamAM pravRtti kare tathA "hiM vinItta-vRddhi vinIca' zabdAdi viSayamAM Asakti rahita banIne "vimAsI-nizakhya mALI" pUrvApara vicAra karIne kathana kare 'hariye jahaMsAvita thA" hiMsA saMbaMdhI kathana "ra iregA-na kutta' na kare 11 anvayArtha-A lekamAM jeo saMyamamaya jIvana vitAvavA icche che, teo Aya, arthAt karmane Asrava na kare ghara, putra, kalatra, vigere koI paNa vapnamAM Asakta thayA vinA vicaraNa kare, saghaLA viSayomAM vRddhi bhAvane tyAga karIne tathA pUrvApara vicAra karIne bhASaNa kare tathA hiMsAyukta kathana na kare 10 TIkAthe A saMsAramAM saMyama jIvananI IcchA vALe purUSa Aya arthAta dvipada-be pagavALA catuSpada-cAra paga vALA ja dhana Adine athavA te prakAranA lAbhathI utpanna thavAvALA kamene lAbha na kare. arthAt AjIvi. zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 49 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAnA bhayathI dravyano saMgraha na kare tathA putra, strI, dhana, dhAnya, (anAja) vigere padArthomAM anAsakta-Asakti vinAnA thaIne rahe arthAta saghaLI vastuomAM viraktine dhAraNa karatA thakA mokSanA anuSThAnamAM cittane joDavuM. zabda, sparza, vigere viSayomAM Asaktine choDIne tathA pUrvApara-AgaLa pAchaLane vicAra karIne bhASA belavI. hiMsA yukta kathana karavuM nahIM. arthAta jenAthI pitAnI athavA paranI agara banenI hiMsA thAya evA prakAranI bhASA belavI nahIM jemake-khAva, pIve, moja kare, ghAta kare, che. prahAra kare, rAdhe, vigere AvA prakAranI pApanA kAraNa rUpa bhASA kayAreca paNa balavI nahI. kahevAno hetu e che ke--lAMbA kALa sudhI jIvatA rahevAnI icchAthI dravyanuM upArjana-prApti karavuM nahIM. strI vigeremAM Asakti vinAnA rahIne saMyamamAM pravRtti karavI. ane je bolavuM te vicArIne ja bolavuM. zabda vigere viSamAM Asakti rAkhavI nahI ane hiMsA karavAvALI bhASAno prayoga na karavo. 10 "he vA LiwAmA ' ItyAdi zabdArtha - hAjaraMvA ja niragsiA-aSAraM vAra nimara' sAdhu AdhAkamI AhAranI IcchA na kare, tathA "nivAmacale na saMtharejha-nirAmaya raya = saMturAja je AdhAka AhAranI IcchA kare che, tenI sAthe paricaya na kare " maLe 3 huM puNe- a jaH ghaNA punIza nirA mATe zazarata 42 re aNakkhamANe soyaM ciccA-anapekSamANaH zokaM tyakAvA' zarIranI darakAra karyA vinA zakane tyAga karIne saMyamanuM pAlana kare 11 anvayArtha-sAdhunA nimitte banAvavAmAM Avela AhAra vigere grahaNa karavAnI IcchA paNa na kare. jeo evA AhAra vigerenI IrachA karatA hoya temanI sAthe saMstava-arthAt paricaya paNa rAkhavuM nahIM karma nirjarAne vicAra karatA thakA audArika zarIrane tapathI kRza kare zarIranI paravA karyA vinA zakano tyAga karIne saMyamanuM pAlana kare 11 TIkAW---AdhAkama- sAdhunA nimitta banAvavAmAM Avela AhAra pANI vigerenI kaI paNa prakAranI IrachA na karavI. ane je AdhAkama AhAranI IcchA rAkhe che, athavA tene grahaNa kare che tenI sAthe AdAna, pradAna vArtAlApa athavA sahavAsane saMbaMdha na rAkho. audArika zarIrane tapasyAthI AtyaMta kaza-durbala karI devuM. arthAta urAla eTale ke aneka pUrvabhavemAM saMcita karela karma, mekSa prApta karavA mATe te kamene dUra karavA tapa zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 50 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AraNu dvArA zarIra kRza-dula thAya tyAre kadAca zeka utpanna thAya te tene tyAga karIne ane zarIranI apekSA karyA vinA arthAt zarIrane kRza karIne ane zAkanA tyAga karIne sayamanuM pAlana karavu. kahevAnA abhiprAya e che ke--sAdhu ASAkarmika auddezika AhAranI IcchA na kare. ane je evA prakAranA AhAra vigerenI icchA kare che, tenI sAthe paricaya na Akhe. kama` nirAnI prApti mATe sthUla zarIrane dula karavuM. ane zarIranI paravA karyA vinA tapazcaraNa karatA rahe, tathA sayamanI ArAdhanA kare. 5115 'uta meca'ItyAdi zabdA--naMtameya amittvajJA-tametamitrArthacet sAdhu sadA ekatvanI bhAvanA kare va pamoralo 7 muyaMti pAa-E mokSo na mRtti pa' ekatvanI bhAvanA karavAthI ja sAdhu niHsagatAne prApta kare che. A vAta satya samajo. Fqmokalo amulePage #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ badhA bAhya-bahAranA che. mArA nija svarUpa nathI. huM A badhAthI judo ane ekale ja chuM. AvA prakAranI ekalA paNanI bhAvanA karavI. je ekalA paNanI bhAvanA vALA hoya che, temAM asaMga paNuM-(nirmamatva bhAvanA) avazya utpanna thaI jAya che, A kathana asatya nathI ja tene juo. A ekatva bhAvanA ja mekSa che. eja satya che. ane eja uttama bhAvasamAdhi che. ane je akrodha ane upalakSathI nirabhimAnI, niSkapaTI ane nirlobhI hoya che. tathA satyamAM rata rahe che. e ja sarva pradhAna purUSa che. ekatvanI bhAvanAthI ja sarvotkRSTa mokSa prApta thAya che. A bhAvanAthI bhAvita thaIne je koSa vigere karatA nathI, ane satyamAM tatpara rahe che. tathA tapasyA kare che, e purUSa ja sarvazreSTha che. 12aa Dui thA" ItyAdi zabdArtha--asthiku-zrIpu' je purUSa priyenI sAthe "AthameDULAno-mAratothatA maithunathI nivRtta bane che " parinj Strama-4 parijhAM baLaH tathA parisaha karate nathI "davighaNu virAmu tA udaghAva vizeju trA" tathA aneka prakAranA viSayamAM rAgadveSathI rahita thaIne jIvonI rakSA kare che. e " viNacaM minU samAhi-nirvA milsa samAdhikA te sAdhu saMdeha vinAja samAdhine prApta kare che. 13 anvayArtha-jeo traNa prakAranA maithunathI virata hoya che, jene parigraha karatA nathI, jeo manejha ane amanejJa viSayamAM rAgadveSa vALA detA nathI ane jeo sva-paranA trAtA (rakSaNa karavAvALA) hoya che. evA bhikSu keja niHzaMka rIte samAdhine prApta karavAvALA bane che. 13 TakArtha-deva, manuSya ane tiryaMca saMbaMdhI mithunathI je pUrNa rUpe nivRtta thaI cUkela che, je dviveda kahetA be pagavALA, catuSpada kahetAM cAra pagavALA, vigerene parigraha karatA nathI. je judA judA prakAranA uMca ane nIca arthAt mane jJa ane amanejha zabda vigere IndriyanA viSayamAM rAgavALA ke haiSavALA hotA nathI je trAtA arthAt saghaLA prANiyone abhaya ApanArA hoya che, athavA vizeSa prakArane upadeza ApIne bIjA pAse anya jInI rakSA kare che, e bhikSu niyamathI samAdhi prApta kare che. kahevAne abhiprAya e che ke-mULa ane uttara guNothI saMpanna AvA muni zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva samAdhi prApta kare che. jemAM A guNeA hAtA nathI. te bhAvasamAdhi prApta karI zakatA nathI kahevAnA bhAva e che ke--je sAdhu, maithuna ane parigrahanA tyAga karavAvALA hAya che, jIvene akSaya ApavAvALA hoya che, ane judA judA viSaye mAM rAgadveSa vinAnA DhAya che, te nizcaya bhAvasamAdhine prApta karanArA hAya che. 5135 'gar ragoMca' ityAdi zamhA --mitravU-mikSuH' sAdhu ar r rAnamUya-prati ti yAmi sUrya' saMyamamAM arati arthAt kheda tathA asaMyamamAM rita arthAt rAganA tyAga karIne 'taLakUdAsa-tRLAriza' tRNu vagerenA sparzane sad-tathA' ane 'kIyAla -zItaparA'zItapane'la''nca -SNa 6' uSNusparzIne '2 sUtra-2 vaMzam' tathA dazamazakanA sparzane 'dvicArajJA-SihetA' sahana kare tathA 'mumina tumina -sumi vAyumina' suga'dha ane dudhane titikSNaGaJA-sitti yes' sahana kare 5145 anvayA --paramAne jANavAvALA bhikSue sayamamAM ati-aprIti ane asamamAM rati-prItinA tyAga karIne tRNu vigerenA sparzIne zIta sparzIne uSNu sparzIne ane dazamazaka vigerenA spardhAne sahana karaveA tathA sugadha ane dudhane paNa sahana karI levI 514aa TIkA je viSaye thI virakta che, tene bhAvasamAdhi kevI rIte prApta thAya che, te batAvavAmAM Ave che-zarIra ane ghara vigeremAM spRhA vinAnA arthAt IcchA rahita mekSa gamanamAM kuzaLa bhAva sAdhu saMyama saMbadhI ati arUci arthAt anAdara ane asaMyama sabaMdhI rati-prIti arthAt Adarane harAvIne AgaLa kahevAmAM AvanArA spardhAne sahana kare. te sparza A pramANe che-tRNa vigerenA sparzane tathA adi zabdathI kAMDhA, kAMTA, ane kaMThAra pRthvI vigerenA sparzane, ThaMDA spardhAne garama spardhAne arthAt tA taDakAne tathA daza makaDAMsa macchara vigerenA sparzIne kama nija rA karavA mATe sahuna karavA. A sivAya sugadhane paNa sahana karavI. meAkSanI IcchA vALAoe A badhA parISahAne sahana karavA joIe. kahevAnA Azaya e che--sAdhue sayamamAM arati ane asa yamamAM ratine! tyAga karIne tRNu vagerenA ane ThaMDA, unA tathA DAMsa, macchara vizerainA spardhAna sahana karavA sugaMdha ane dudhane paNa sahana karavo, / 14 / zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 53 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'munno va' ityAdi zabdA-vat ca putto samAdhivatto-vAvAgupto samAdhi prApta' je sAdhu vacanathI gupta rahe che. te bhAva samAdhine prApta kare che. 'hemaM samATTurjara grA-haiyAM mAMdutva trinet sAdhu zuddha vaizyAne gRhaNa karIne sayamanu pAlana kare tti na chApa-jI'najI' gharane pAte DhAMkavuM nahI ane 'yi jIvaEjJa-nASi chAnces' bIjAnI pAMse paNa DhaMkAvavuM nahI' 'vacANu-prajJanuM' zriyAmAM 'saMmisamAyaM yad-saMmizramANaM tranazcAt' mizrabhAvanA tyAga kare arthAt siyAnI sAthe sa'saga na rAkhe ||1pappA anvayA---vacanathI gupta arthAt mauna vrata tathA bhAva samAdhine prAsa thayela sAdhu zukala vigere prazasta lezyAne grahaNa karIne kRSNa vigere aprazasta lezyAone parityAga kare tathA saMyama mArgamAM vicare. gharanuM pAte chAdana na kare tathA khIjAe pAMse paNa tenuM chAdana na karAve ane kriyAnA viSayamAM samizrabhAvanA tyAga kare 1pA TIkA--vacana guptithI yukta tathA dana, jJAna ane cAritra rUpa bhAva samAdhine prApta thayela muni zuddha lesyAne grahaNa karIne kRSNa vigere azuddha lezyAAnA pUrNa rUpathI tyAga kare. ane saMyamanuM pira pAlana kare. sAdhu makAnanu chAdana na kare. jema sa` peAtAne mATe nivAsa banAvatA nathI, paraMtu u Mdara vagere kAI khIjAe batAvela daramAM rahIne peAtAnA samaya vItAve che. eja pramANe sAdhue paNa gharanA saMskAra vigere svaya' na karavA ane khIjAe pAMse karAvavA paNa nahIM. je utpanna thAya che, tene prajA kahe che. tenA viSayamAM samizra bhAva arthAt ekIkaraNa na karavuM. tAtparya e che ke--dIkSA lIdhA pachI (viSayAbhilASI) pote rAMdhe ane anya pAMse radhAve tene sa`mizrabhAva kahevAya che. tenA tyAga karave athavA prajA eTale siyA kriyAnI sAthe sAthe samizra bhAva arthAt meLa rAkhava na joi e. kahevAnA bhAva e che ke--je sAdhu vacana guptithI gupta hAya che, te bhAva samAdhine prApta kare che. sAdhue zuddha lesthAne dhAraNa karIne ane kRSNa vigere azuddha lezyAonA tyAga karIne saMyamanA anuSThAnamAM tapara rahevuM. tathA ghara vasati-saNagAravu.... vigere kriyAe svayaM karavI nahI ane bIjA pAMse karAvavI nahI. teNe prajA arthAt aiyeAnI sAthe savAsa arthAt meLApa paNu rAkhave nahI. 1pappA zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 54 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ne joffma' ItyAdi zabdArthI--sorAMti-stro A lekamAM ne arivAjA-ce ni prakriyAramAna' je loke AtmAne kiyA rahita mAne che, e leke "anne puTTA dhuvANiti-vera gear: puta" sAhiti' bIjAnA pUchavAthI mokSanuM pratipAdana kare che. evA te sAMkhyamatAvalaMbio "mAmA-raMmaNA' AraMbhamAM Asakti vALA ane "jo zaDhiyA-Dho pRddha' viSayabhegamAM mUrzita arthAt AsaktivALA hoya che. teo vimojaNa3- vikSatum' mekSanA kAraNarUpa "maM- kRtacAritra rUpa dharmane ja jAvaMti-jJAnanita' jANatA nathI. 16 anvayArtha--A saMsAramAM je koI AtmAne niSkriyapaNAthI svIkAre che, ane bIjA keI pUche tyAre mekSanuM pratipAdana kare che. tevA sAkhya matAvalambI AraMbhasamAraMbhamAM Asakata hoya che. temaja lAgelA rahe che ane mekSanA kAraNabhUta dharmanA svarUpane samajatA nathI. 1dA TIkArtha jagatamAM keI arthAta sAMkhya zAstranA abhyAsa karavAvALA Atmane akriya-kriyA vagarane mAne che. teonuM kahevuM che ke AtmA kriyA vagarano che kema ke te sarvavyApI che. kahyuM che ke-"nirtuLo morA" ItyAdi sAMkhya darzanamAM AtmA zubha ane azubha karmane kartA nathI, nirguNa arthAta guNAtIta che. ane karmanA phaLane bhogavavALe che. A kathana pramANe teo AtmAne akartA, akriya paraMtu ktA hevAnuM svIkAre che. jyAre teone keI e prazna kare che, ke-AbhA je kriyA vinAne che, te tene baMdha ane mokSa kaI rIte thAya che tyAre teo mokSa thavAnuM kahe che, kaI paNa prakArathI kuTila mArgane Azraya laIne teo baMdha ane mokSanI vyavasthA ghaTAve paNa che, te paNa teo bAla arthAt ajJAnI che teo ja javanikAyanI virAdhanA karavAvALA pacana pAcana vigere sAvadya kAryomAM Asakta che; gRdvibhAvane prApta che, mekSanA kAraNe bhUta zrata cAritra rUpa dharmane jANatA nathI. kumArganuM avalambana levAne kAraNe teo dharmane sArI rIte samajatA nathI. kahevAne bhAva e che ke sAMkhyavAdIo AtmAne akriya mAne che. ane mokSanA viSayamAM bIjAo pUche tyAre tene sadbhAva batAve paNa che paraMtu vAstavika rIte sAvadha karmonA anuSThAnamAM tatpara evA teo mokSanA kAraNe bhUta dharmane jANatA nathI. 16 zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 55 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'puToca saMvA' ItyAdi zabdA'--'64 mALavA 3 puDhoca MtA-rUmAnavAstu pRya chevuM : A lokamAM manuSyAnI rUci bhinna bhinna prakAranI hAya che. viriyAoiriya'Sa puDhocavAya -cAcina prathAya? tethI koi kriyAvAdane ane koI akriyA vAdane evI rIte jUdA jUdA rUpe mAne che. 'jJAtarasa vAsa che, 160-jJAtasya vAra ca veda' prattva' teo janmelA bALakanA zarIrane kApIne pAtAnuM sukha che. 'alalacAta-asaMcaratsya' evA asayata purUSanuM 'vera' va646-ghera pravRddhata vera vadhatu rahe che. 17mA anvaya --A leAkamAM manuSya judA judA abhiprAyavALA hoya che, kAie kriyAvAdane ane koIe akriyAvAdanA svIkAra karela che. taratanA janmelA bALakanA zarIranA TukaDA TukaDA karIne jee pAtAnA sukhanI IcchA rAkhe che, evA te asayatanu vera vadhatuM jAya che (11) TIkA A lAkamAM manuSya jUdA jUdA abhiprAyavALA hAya che, A bhinna bhinna abhiprAyeAne kAraNe koi kriyAvAdano ane kAI akriyA vAdanA svIkAra kare che. kriyAvAdI kriyAthI ja mekSa mAne che. ane jJAnanA niSedha kare che. kahyuM che ke naiiva vA pu...sA' ItyAdi manuSyane kriyA ja phUla ApavA vALI hoya che. jJAna phaLane ApanAra he tu nathI, kema kemilTrAnnanA bhAga athavA miSTAnna ane leganA jJAnamAtrathI eTale ke jANavA mAtrathI koI sukhI thatuM nathI. kahevAnu tApa e che ke kriyA ja mekSa ApavA vALI che. jJAna nahI'. jo jJAna mAtrathI ja phUlanI prApti thatI hAta tA miSTAnnanu jJAna thatAM ja mukhamAM miSTAnnanA svAdanA anubhava thAta. ane udaranI pUrti thaI jAta. akriyA vAyinI mAnyatA AnAthI jUdI che. indriyAnA dAsa te akriyAvAdIyeA zu kahe che? te ahiyAM matAvavAmAM Ave che. te A rIte che.teo tatkALa utpanna thayelA khALakanA zarIrane naramedha yajJamAM kakaDA-kukaDA karIne peAtAne mATe sukha utpanna kare che. AvA prakAranI pApakriyAnuM sAca raNa karavAvALA asayasInuM vera seMkaDA janma sudhI cAlu rahIne vadhatu rahe che. kahyuM paNa che.-vibhinnaro chojA' ItyAdi A lekamAM jUdI jUdI rUcI vALA leAkeA hAya che. tethI ja keAI kiyA vAdane mAne che, ane koi akriyA vAdanA svIkAra kare che. unl 'jJAtamADhya vAhAsya' ItyAdi je leAka tatkALa janmelA bALakanA zarIrane kApIne peAtAnA sukhanI IcchA rAkhe che, teomAM dhyAne aza yAM che ? ArA" // 17 / zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 56 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "cAraNa" ItyAdi zabdArtha-'vajaaI reva puSamALa- sukSaye vAvavudAmAra Ara. bhamAM Asakta e purUSa AyuSyanA kSayane jANatA nathI. "mamati-masvavAna paraMtu te purUSa vastuo upara pitAnI mamatA rAkhIne "hArisAsarima pApakarma ja karatA rahe che. ane "mahoya to - mane ari ra ra ra ritamAna rAtadivasa ciMtA yukta banIne duHkhane anubhava kare che. temaja "ag-" dhana dhAnya vigeremAM "akarAmodara gAma vatta pitAne ajara ane amara mAnIne "bhU-mUDha dhana vigeremAM Asakti vALe banI rahe che. 18 anvayArtha-pitAnI AyuSyanA kSayane na jANate mamatAvALe purUSa sAhasika thAya che. te rAta divasa saMtApa yukta banIne dhana, dhAnya vigere arthopArjanamAM pitAne ajara amara mAnIne mUDhaja rahe che. tene kyAreya zubha adhyavasAyanI prApti thatI nathI. 18 TIkAthe-ajJAnI jIve jANatA nathI ke teonA AyuSya karmanA dalike kSaNa kSaNamAM kSINa thatA jAya che. ane keI paNa samaye saghaLA dalikono kSaya thaI jAya tyAre jIvanano anta thaI jAya che. te ja kAraNathI te mama. tvathI gherAyeluM rahe che. "huM" Ano svAmI chuM A mArA che AvA prakAranA mehathI yukta rahe che. te sAhasa karavA vALa bane che. arthAt vagara vicAre AraMbha kriyAo kare che, tethI te maMda mati ajJAnI ja che. te zata-divasa saMtApano anubhava karatA rahe che. ane cittamAM vyAkuLa hevAthI zArIrika kaSTane paNa anubhava kare che. zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 57. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahyuM paNa che, "akarAmAvalA' ityAdi ajJAnI manuSya potAnA jIvana ane dhanane zAzvata samajIne dhananI kAmanAthI kalezanA pAtra banI rahe che. te samaje che ke huM ajara amara chu A rIte te ArtadhyAnathI grasta thaIne ema ja vicArate rahe che ke-sAthe kayAre ravAnA thAya che ? vecavA mATe kaye mAla laI javuM joie ? keTale hara javAnuM che ? vigere tathA te kaI vAra pahADa ane koI vAra pRthvI paNa khodI nAkhe che, jene ghAta (hiMsA) kare che, rAtre uMghate paNa nathI. ane divase paNa zaMkA yukta rahe che, te dhana saMbaMdhamAM potAne ajara ane amara sarakhe mAnIne zubha adhyavasAyethI rahita banIne rAtadivasa AraMbhamAM pravRtta rahe che. kahevAne abhiprAya e che ke-- AraMbhamAM Asakta ajJAnI jIva pitAnI AyuSyanA kSayane jANatA nathI. dhana dhAnya vigeremAM Asakta thaIne pApakarmathI Darate nathI. rAta divasa dhananI ciMtAmAM magna, ane pitAne ajara amara mAnIne dhanamAM ja Asakta rahIne dukhane anubhava kare che. 18 "jJANi vitta' ItyAdi zabdArtha --"vi sarva pApo hArdi-viraM sarva paraSa jaEffe' dhana tathA pazu vigere badhAne ja tyAga karo tathA " caMparAne 2 thI 2 mittAvadhavAre ja vizAtra mitrA"i je bAMdha ane priya mitro che, "ri jApa no ghaNo ja jAjAte jo ti" teo paNa vAraMvAra atyaMta meha utpanna kare che. ane je atyaMta duHkha pUrvaka meLavela che. evA "seliM-taraNa tene "piraM-vatta' dhanane "gane gagA dari-sarve nA nitta' tenA maraNa pachI bIjA leke haraNa karI le che. 1lA anvayArtha---saghaLA dhanane ane saghaLA pazuone tyAga kare. jeo aMdhu, pitA ane mAtA Adi parivArika jana che temaja je mitra che te saghaLAno tyAga karo manuSya te badhA mATe vAraMvAra pralApa kare che ane mohane prApta thAya che tathA jyAre te marI jAya che tyAre ghaNI ja duHkhathI meLavela tenA dhana dhAnyane bIjA leke haraNa karI le che 1bhA TIkAI---dhana vigere bAhya padArtha azubha dhyAna utpanna kare che tethI saghaLA dhana tathA pazuone tyAga karo je bAdhava vage--tathA mAtA pitA vigere che. patnI che, ane mitra che, e badhAne paNa tyAga kare kemake e tamAruM rakSaNa karanAra nathI paraMtu anarthamAM nAkhavAvALA che, manuSya tene zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 58 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mATe pralApa kare che. ane mohane prApta kare che. athavA dhananI IcchAvALA prANAtipAta vigerethI upArjana karelA karmonA udayathI rega vigerethI grasita thAya tyAre vAraMvAra atyaMta zekathI vyAkula thaIne bakavAda kare che, ane mehane prApta thAya che. rUpa vAna hovA chatAM paNa kanTalIka sarakhA dhanavAna hovA chatAM paNa mammaNa zeThanI mAphaka, dhAnyavAna hovA chatAM nigUDha mAyAvALA kheDutanI jema, paraMtu mahAna kaSTathI meLavelA tenA dhanane bIjAo haraNa karI le che. AvA prakArane vicAra karIne prANAtipAta vigere pApakamene tyAga kare. ane saMyamanu ja anuSThAna karatA rahe. kahevAno bhAva e che ke--dhana ane pazu vigerene tyAga karo, badhuM bAMdhava vigere kaI upakAra karI zakatA nathI. te paNa manuSya teone mATe raDe che. ane mehane prApta thAya che. jyAre te mohane tyAga karIne saMsArane tyAga kare che, tyAre tenA dhanane bIjAe harI le che. chellA "sI kA varatA' ItyAdi zabdArtha-"raMta pumira sihRA parimALA-vAnA sumAre jaNa rathA gharamAnA vanamAM pharatA evA nAnA mRga jema siMha vigerenI zaMkAthI "jUre jAMti-TU vatti' dUra ja caryA kare che. arthAt dUra ja pharyA kare che. "pvaMtu mehAvI-have tu medhAvI eja pramANe buddhimAna purUSa "pavi mi-dharma samIkSA' zuta cAritra rUpa dharmane vicAra karIne pArgha dUraLa vijJA TULa pavitra pApakarmane dUrathI ja tyAga kare. mArA anvayArtha---jema vanamAM caravA vALA sudramRga, siMhanI zaMkA karIne tenAthI dUranA pradezamAM ja phare che. e ja pramANe buddhimAna purUSa dharmane vicAra karIne dUrathI ja pApakarmane tyAga karI de che TIkAtha-jema vanamAM pharavAvALA nAnA mRge vigere pazuo sihanI zaMkAthI bhayabhIta rahIne pitAnA para upadvava karavA vALA siMhane dUrathI ja tyajIne vicaraNa kare che, e ja pramANe DAhyA mANaso arthAt sat asatna viveka vALA purUSa zruta cAritra dharmanA vicAra karIne pApakarmane mana vacana ane kAyAthI tyAga kare ane saMyama tathA tapanuM anuSThAna kare. bhAvArtha e che ke--vananA haraNa vigere pazue vanamAM vicaraNa kare che tyAre siMha vigere hiMsaka pazuonA thavAvALA bhayanI zaMkAthI tenAthI dUraja rahe che. e ja pramANe buddhimAna purUSa anartha kAraka sAvadya anuSThAnane dUrathI ja cheDIne arthAt tyAgIne tathA dharmane ja mezanuM kAraNa samajIne saMyamanA anuSThAnamAM tatpara raheghara zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 59 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMyukALa ' ItyAdi zabdArtha - saMvRkSamALe matirma no-saMpudAmAnaH atimAnA dharmane samajavAvALe buddhimAna purUSa "jAvA 3 vALa nivadRkajJA-jAvavAmAM niyata pApa karmathI pitAne nivRtta kare "hiMacqQyA-hiM karatUtAni' hiMsAthI utpanna thavAvALA karma "rAjughaMghIna-vairAnubaMdhInivera utpana karAve che. "amAruMmaThThAmazAni' e ghaNAja bhaya kAraka hoya che. "duhAphreM-juvAni naraka nida vigere paribhramaNa lakSaNavALA duHkhakAraka hoya che. para1 anvayArtha--bhAva samAdhirUpa dharmane jANanAre medhAvI purUSa pitAnA AtmAne pApathI nivRtta kare. hiMsAthI thavAvALA kama veranI paraMparAne vadhAranArA mahAna bhayane utpanna karavAvALA ane duHkha janaka hoya che. mArI TIkArtha-zrata cAritra rUpa dharmane athavA bhAvasamAdhine jANatA evA mekSanI IcchA vALA purUSa zAstramAM vihita-kahelA anuSThAnamAM pravRtti karavI. arthAta sat ane asanA viveka karavAvALI vizeSa prakAranI prajJAthI yukta muni pitAne hiMsA vigere pApathI nivRtta kare. pApane anarthanuM mULa samajIne ane dharmane saMsArathI choDAvavA vALe samajIne pApathI dUra rahe. hiMsA arthAt prANiyenA prANuvyapara paNa (ghAta) thI utpanna thavAvALA jJAnAvaraNIya vigere kama naraka nigada vigere yAtanAonA sthAnamAM dukha janaka hoya che teo janma janmAktaramAM veranI paraMparA vadhAravA vALA ane mahAna bhaya utpanna karavAvALA hoya che, tema samajIne medhAvI-DAhyA mANase pApathI nivRtta thavuM. kahevAno hetu e che ke--dharma parAyaNa purUSe pApathI nivRtta thavuM hisAthI thavAvALa vera seMkaDe jame sudhI cAlu rahe che, te ghaNuM ja bhayaMkara che, tema samajIne pitAnA AtmAne hiMsAthI nivRtta kare 21 ri = lU' ItyAdi zabdArtha--gAmI muLI gupta ra vyA-mAmI muni kRSNa ne gUMthAta' sarva zakta mArgathI cAlavAvALA munie juThuM bolavuM nahIM "pa ni vALa ziot samANininaLa kRtine samAdhim' A asatya balavAne tyAga saMpUrNa bhAvasamAdhi ane mekSa kahela che. "hAM ca zA -na ja 2 vajana' sAdhu asatya vacana tathA bIjA vratanA aticAranuM svayaM sevana na kare ane bIjAo pAse tenuM sevana na karAve. "raMtamanna iva Lag-anani ja nAnugAnIthAt tathA denuM sevana karatA evA bIjAne sAro na mAne 22 zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 60 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anvayArtha-Apta arthAta sarvanA vItarAga mArga para athavA mekSanA mArgamAM cAlavAvALA muni mRSAbhASA na bele mRSAvAdano tyAgaja bhAva samAdhi athavA nirvANanuM kAraNa che. e ja rIte bIjA pApane paNa svayaM na kare. temaja bIjAnI pAse karAve nahIM tathA karavAvALAnu anumodana paNa na kare rara TIkAI-je prApta kari zakAya te Apta kahevAya che. ahiyAM Aptane artha "mokSa che. athavA saghaLA dethI rahita tIrthakara bhagavAn Ama kahe. vAya che. tAtparya e che ke-mekSanA athavA vItarAganA mArga para cAlavA vALA munie asatya bhASaNa karavuM nahIM satya paNa je prANiyenI hiMsA karanAra hoya te tevuM satya paNa na kahevuM. A rIte ahiyAM mRSAvAdane sarvathA niSedha karela che. A mRSAvAdane tyAga eja saMpUrNa bhAva samAdhi athavA nirvANu-mekSa che. sAMsArika samAdhi duHkha pratIkAranuM kAraNa mAtra ja hovAthI apUrNa che, bhAvasamAdhi pUrNa che. mRSAvAda ekSarUpa bhAva samAdhine aticAra che. tene munie svayaM kare nahiM, bIjA o pAse paNa na karAve ane karavAvALAne anumodana paNa karavuM nahIM eja pramANe anya pApane paNa traNa karaNa ane traNa vegathI parityAga kare rerA "mudde sivA' ItyAdi zabdArtha- zivA hu jJApa TUNAgA-yAta mudde jAte TUSacenna' uma vigere deze vinAne zuddha AhAra maLavAthI sAdhu rAgadveSa karIne cAritrane dUSita na kare "mudiSThA na ca zakavavane-jamUrijIta vA nANunaH tathA e AhAramAM Asakta thaIne ekadama tenA abhilASI na bane "pati vizukRtikAnuM vita" sAdhue dhIratAvALA ane parigrahathI mukta banavuM "ra ja dUraghaTTI sijovAmIna na pUganAtha na ropAnI" sAdhue pitAnI pUjA, pratiSThA ane kIrtinI IcchA na karavI joIe. paraMtu "parivaNajhA-varita samyaka prakArathI zuddha saMyamanuM pAlana karavuM joIe. 23 anvayatha--udgama vigere deze vinAne zuddha AhAra prApta thAya tyAre sAdhu rAgadveSa karIne tene deSita na kare te ahAramAM mUcchita na thatA thakA Asakti dhAraNa na kare. saMyamamAM gheryayukta tathA bAhya ane Abhyantara parigrahathI vimukta thavuM. temaja pUjA satkAra athavA kItinI IcchA vALA na thatAM saMyamanuM ja anuSThAna karavuM. 23 zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkAryuM-have zAstrakAra uttara guNenA saMbaMdhamAM kahe che. udgama utpA ThanA, ane eSaNa vigerenA dethI rahita nirdoSa AhAra kadAca prApta thAya tyAre te AhArane rAgadveSathI deSa vALa na kare kahyuM paNa che ke-jayAhIra ItyAdi he jIva kara beMtAlIsa (16 udgama saMbaMdhI 16 utpAdanA saMbaMdhI ane 10 dasa eSaNa saMbaMdhI) AvA dethI tuM na chetarA paNa have AhAranA samaye atyaMta rAgadveSathI tu na chetarAya te saghaLuM saphaLa thAya. kahevAnuM tAtparya e che ke-saghaLA dethI rahita AhAramaMDalanA pAMca denuM nivAraNa na karavAthI rAga athavA zreSanI bhAvanA sAthe je e AhAra grahaNa karyo hoya te nirdoSa AhArane lAbha paNa phagaTa thaI jAya. kemake-chevaTa sudhI rAga dveSa dvArA AtmA malina thaI gaye ane cAritramAM malinapaNuM AvI ja gayuM tethI nirdoSa AhAranuM anveSaNa karavuM ane te prApta thayuM tyAre saphaLa thAya ke jyAre aMgAra deSa ane dhUmAdi deSane dUra kare. Aja kAraNane sUtrakAra AgaLa kahe che-majJa rasa vigeremAM mUchita na thavuM. ane e ja prakAranA AhArathI vAraMvAra abhilASA-IcchA na karavI. tathA saMyamamAM pairyavAnuM thayuM. ane bAhya ane AMtarika parigrahanI graMthithI rahita thavuM. sAdhue kaI vAra vastra vigere dvArA pUjAnI IcchA na karavI. tathA kIrtinI IcchA paNa karavI nahIM kevaLa vizuddha evA saMyama mArgamAM vicaravuM. mArA nirAma nehA 3' ItyAdi zabdArtha-zeDDA 3 nigzna-dAtta nila' sAdhue gherathI nIkaLIne arthAt pravajyAne svIkAra karIne "nirAghavallI-nirAzAMkSI pitAnA jIvananI apekSA rahita banI javuM joIe "aa viMraveza- raghurRne tathA zarIrane vyutsarga tyAga kare. ziyALAne-nirAnajina temaja teo pote karelA tapanA phaLanI IcchA na kare "vacAra-vajayAdrimu tathA saMsArathI mukta banIne 'no jIviyaM No maraNAbhikaMkhI carejja-no jIvitaM no maraNAvakAkSI caret tera jIvana maraNanI IcchA rAkhyA vinA saMyamanA anuSThAnamAM ja pravRtta rahevuM 24 anvayA-pitAnA gherathI nIkaLIne arthAta dIkSita thaIne pitAnA jIvana pratye paNa niSkAma rahevuM. zarIrane utsarga karIne arthAt zarIranI mamatA, zArIrika saMskAra tathA cikitsA karyA vinA ane tapa karyA vinA nidAna zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rahita manIne sa`sAratA athavA karmanA cakrathI vimukta thavu, jIvana ane maraNu banne pratye apekSA rAkhyA vinA pUrNa vairAgyanI sthitimAM tatpara rahevu' 'tti veni' A pramANe huM kahuM chuM. ra4nI TIkA sAdhue gharanA tyAga karIne arthAta vairAgyanI prakhalatAthI pratrajyAne aMgIkAra karIne sarvathA nirapekSa ane nirAnI kAmanAvALA thaIne kAyAne pazu utsaMga-tyAga karI deve. zarIranA saMskAra ane upacAra vigerethI nivRtta thaI javu' jIvavAnI paNa IcchA na karavI. tema maravAnI IcchA karavI nahIM. jIvatA rahevAmAM huM ane maravAmAM dveSa bhAva karavA nahI' teNe sasAra athavA karmAMnA valaya-cakrathI sarvathA mukta thaine sayamanuM pAlana karavuM. sAdhue IcchA pramANenA deza dezAntaramAM vicaraNa karavuM. tamAma prakAranA de| ane khadhanAthI mukta thaI javu'. ane sayamanI ArAdhanAmAM eTalA tAtpara thaI javuM' ke-jINu thatA zarIranu` paNa tene bhAna na rahe. Iti' zabda adhyayananI samAptinA sUcaka che sudharmA svAmI jammU svAmIne kahe che ke bhagavAnanA sukhathI je pramANe me' sAMbhaLyu che te pramANe ja huM kahuM chuM parakA jainAcArya jainadhama divAkara pUjayazrI ghAsIlAlajI mahArAja kRta 'sUtrakRttAMgasUtranI samayA edhinI vyAkhyAnuM samAdhi nAmanu` dasamuM' adhyayana samApta 510nA zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 63 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mokSake svarUpanA nirUpaNa agiyAramAM adhyayanane prAraMbha- dazamuM adhyayana samApta thayuM have agiyAramuM adhyayana prAraMbha karavAmAM Ave che. A adhyayanane pahelAnA adhyayana sAthe A pramANeno saMbaMdha che.-dasamA adhyayanamAM samyaga darzana jJAna cAritra ane tapa rUpa dharma-samAdhine upadeza ApavAmAM Avela che. samAdhithI mokSanI prApti thAya che. tethI ja mokSamArganuM nirUpaNa karavA vALuM A agyAramuM adhya. thana prAraMbha karavAmAM Ave che. A saMbaMdhathI Avela A adhyayananuM A paheluM sUtra che -"re mane' ItyAdi zabdArtha-"mA-matimatA" kevaLajJAnI evA "maphaLa- mAhana, mAhana e pramANene ahiMsAne upadeza ApavAvALa bhagavAna mahA. vIra svAmIe "je mam-tara mA kayA prakArane mokSa prAptino mArga akaLAi-sAsa kahyo che. " mAM 36nuM vAvittA-ce mAgu Rg area saraLa evA je mArgane Azraya laIne "surai mogha tara-Tuttara go tara' jIva stara evA saMsArane tarI jAya che. arthAta mekSa prApta kare che. A ayArtha-matimAna mohana (kaI paNa prANIne na mAro) e pramAne upadeza ApavAvALA tIrthaMkara zrI mahAvIra svAmIe karyo mokSa mArga kahyo che ke je sarala mArgane prApta karIne dustara evA bhavapravAhane bhavya jIva pAra kare TIkAtha,-eka sthAnathI bIjA sthAnane prApta karAvavAvALe panya-mArga kahevAya che. mArga be prakAra che. prazasta ane aprazasta athavA dravyamArga ane bhAvamArga athavA laukika mArga ane lephattara mAge temAM dravya mAga zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 64 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ laukika che. ane bhAvamArga lokottara che. je mokSamAM pahoMcADe che. te kemake mokSa e lekottara che. jemanI daSTi mithyAtvanA delavAnI che, teoe pratipAdana karela mArga kuTila hoya che. ane saghaLA dene kSaya-nAza karavAvALA vItarAga tIrthakarene mArga saraLa che. temAMthI tIrthaMkara pratipAdana karela mArganA saMbaMdhamAM jaMbU svAmIe sudharmA svAmIne pUchyuM, he mahAmuni kevaLajJAna rUpa sUkama padArthone paNa viSaya karavAvALI mativALA arthAta kevaLajJAnI tathA saghaLA ja jIvavAnI IcchA kare che, maravAnI nahIM tethI hanana karavAvALA ne "mA pura mA hana' na mAro, na mAre A pramANene upadeza ApavA vALA bhagavAna tIrthakare konA kalyANane mATe mekSane mArga kevI rIte kahela che ? je mArga padArthonA yathArtha svarUpanuM nirUpaNa karavAthI tathA sAmAnya ane vizeSa tathA nitya ane anitya vigere rUpa anekAnta vAdanuM avalakhUna karavAnA kAraNe atyaMta saraLa che. ane saghaLAne bAdha ApIne upakAra kare che, je mArgonuM avalambana karIne saMsAranA mokSanI IcchAvALA jIve duprApya evA mokSane prApta kare che, ane atyaMta na tarI zakAza evA saMsAra sAgarane pAra kahe che ? jeke saMsArane pAra karavuM kaThaNuM nathI. kemake-paripUrNa kAraNa kalApa (sAdhana) maLavAthI mahAna kArya paNa siddha thatuM jovAmAM Ave che. paraMtu tevI sAmagrInI prApti thavI teja kaThaNa che.-kahyuM paNa che.-"lera jJA ItyAdi manuSya paNuM, Arya kSetra, uttama jAti, (mAtR pakSa) uttama kuLa (pitRpakSa) rUpa, Arogya, dIrdhAyu, sad buddhi, dharma zravaNa, avagrahaNa (dharmane vIkAra) zraddhA, ane saMyama A badhA uttarottara-pachi pachinA maLavAvALA durlabha-aprApya che. kahevAne Azaya e che ke-ahiMsAne upadeza, ApanArA kevaLa jJAnI tIrtha kare evA kayA dharmanuM pratipAdana karela che ? ke jene prApata karavAthI jIva saMsAra sAgarane pAra kare che. 15 te mar yttara" ItyAdi zabdArtha-"mirahU mahAmuLI-mikSo mahAmune bhikSu he sAthe "zva suravAvamohanaM-sarvaduvimokSa badhA prakAranA dukhethI choDAvavA vALA "mudde guttara-guDham anuttaram' zuddha ane sauthI zreSTha evA 6 mArca mA' e mArgane "huM zALA-thA jJAnA' je rIte jANe che " Lo vRdii zUHi e rIte amane kahe che? anvayArtha--jabUvAmI pharIthI kahe che he mahA muni ? saghaLA dukhethI choDAvavA vALA nirdoSa ane anuttara (pradhAna) e mArgane Apa je rIte zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 65 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jANe cho he bhikSe ! eja rUpathI amane kahevA kRpA kare mArA TIkAI-jakhkha svAmI mokSa mArga atyaMta sUkSama hevAthI pharIthI prazna karatA kahe che ke-he mahAmune ! he bhikSe ! saghaLA duHkhane kSaya karavAvALA sarvotkRSTa ane zuddha athavA pUrvApara vidha vigere deze vinAnA hovAthI tathA sAvadya kRtyanA upadezane abhAva hovAthI tItha kare upadezelA mArgane Apa je rIte jANatA ho, eja pramANe amane kahe. jammu svAmI sudharmA svAmIne nivedana kahe che-ke-he mahAmune ! Apa saghaLA duHkhano nAza karavAvALA ane tIrthakara bhagavAne upadezelA dharmane jANe che, tethI ja te dharmanuM amane zravaNa karAve. arthAt amene kaho ArA rU vo che puchajo' ityAdi zabdArtha-che revA mahuvA mAgu purijJA-cari vitta tevA athavA manuSyA chezu jo koI deva athavA manuSya amane pUche te "jiM ja mAM rUAle nA-vAM tara' mAm mAhyA" tene ame kyA mArganuM kathana karIe "jo hArdUi-naH tharA e Apa amane kaho kA anvayArtha--je kaI deva athavA manuSya mArI pAse AvIne mane pUche ke mokSano mArga kaye che ? te huM tene kyA mArga batAvuM? tethI Apa kRpA karIne mane te mArga batAve ? TIkartha-he munivara ! je kaI deva athavA manuSya mArI pAse AvIne mane pUche ke-mokSane mArga kayo che ? te huM tene kaye mArga batAvuM ? tethI Apa kRpA karIne mane te mArganuM kathana saMbhaLAve. arthAta tevA mAgane upadeza Apa amane saMbhaLAve. kahevAne Azaya spaSTa che jaMbusvAmIe mekSanI prarUpaNa karavA mATe pitAnA gurU sudharmA svAmIne A pramANenuM nivedana karIne mokSa mArganuM kathana karavA preraNA karI cheDA " vo je purijharajJA" ItyAdi zawdArtha- revA zahuvA mAgunA-ra ji vA athavA manuSaar" je koI deva athavA manuSya "va pujijJA-vaH pUcheluH Apane pUche te 'saddhi meM kisAhijhA-vAM rUma tAdhA' tene A mArganuM kathana karavuM joIe ke je "mArA-tArAnu' sAra rUpa mArganuM kathana "je kuLa-me zunu mArI pAsethI tame sAMbhaLe cheka zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anvayArtha-sudharmA svAmIe kahyuM ke-je koI deva athavA manuSya tamane samyaga mokSa mArganA saMbaMdhamAM pUche te tene A mArga batAve joIe te uttama mArganuM huM kathana karUM chuM. TIkArtha-A pramANe jakhkha svAmIe prazna karavAthI sudhama svAmIe kahyuM ke he ziSya! kadAca tamane koI deva athavA janma maraNanA bhayathI bhayabhIta ane mokSanI abhilASA vALa manuSya, evuM pUche ke-saMsAra sAgarathI taravAne mAga karyo che? te tamAre AgaLa kahevAmAM AvanArA SaTra kAyanI rakSA rUpa uttama mAga teone batAva. tame teone je mAga kaheze te huM kahuM chuM te tame sAvadhAnatAthI mArI pAsethI sAMbhaLe. kahevAnuM tAtparya e che ke-je kaI deva athavA manuSya mokSa mArganA saMbaMdhamAM prazna kare. te AgaLa kahevAmAM AvanAra mArga teone kahe. te mArga huM kahuM chuM te tame sAMbhaLe 4 mAgho" ItyAdi zabdArtha-"zAsana parU vAvena vevitam' kAzyapa zetravALA bhAgavAna mahAvIra svAmIe kahela "mAgho-mAvo atyaMta kaThaNa evA mArganuM kathana "bApupuve-gAnupUrcA" krama pUrvaka huM kahuM chuM. "mudaM vavaLio-samudra racavahAra:" jema vyavahAra karavAvALA purUSa samudrane pAra kare che, tathA "o puravamU-phuraH pUrva A sadupadezathI pahelAM "nAca- gAvA" zrata ane cAritra lakSaNavALA A mArganuM avalambana karIne aneka leke A saMsAra sAgarane pAra karI cUkayA che. pApA anvayArtha--arthAt kAzyapamahAvIra svAmIe prarUpita karela atyaMta kaThaNa mArganuM huM anukramathI kahuM chuM. jema vepArI loko naukAnuM avalaM. bana karIne pitAnA vyApAra mATe samudrane tarIne pAra kare che. te ja rIte bhagavAne pratipAdana karelA A mArganuM avalakhana karIne pahelA ghaNuM leka apAra evA A saMsAra sAgarane tarI gayA che. pA TakAthu-kAzyapa getramAM utpanna thayelA tIrthaMkara mahAvIra svAmIe prarUpita ane kAyara purUSa dvArA na karI zakAya evA, tIrthakaronI paraMparA pramANe AvelA mArgane huM anukramathI kahuM chuM athavA je anukramathI bhagavAne kahela che, eja pramANenA kramathI huM tamane kahuM chuM. je mArgane svIkAra karIne AthI pahelAM paramArthanA jANavAvALA saMsArane pAra karI cUkyA che. jema kaya-vika-kharIda vecANa karavA rUpa vyApAramAM catara zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 67 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vepArI naukA-vahANane laIne atyaMta bhayaMkara evA samudrane pAra karI jAya che, eja pramANe aneka mahApurUSe je mArga eTale ke-samyak darzana, jJAna, vigerenuM avalakhana karIne saMsAra sAgarathI tarI cUkayA che. AvA prakA rane mArga huM tamane kahuM chuM. pA "maNi ' ityAdi zabdArtha-brAvo-gatavA ghaNA kharA prANi "mariyu- atAu A mArgane Azraya laIne bhUtakALamAM aneka lokee A saMsAra sAgarane pAra karyo che, to tene tattva' tathA keI bhavya jIva vartamAnamAM paNa pAra kare che. "amArA tarisaMti-ganA tAH tari canitta' temaja bhaviSya kALamAM paNa ghaNA leke saMsArane pAra karaze, "koI vikallAma-saM chuvA prativAmi' e mArganuM kathana bhagavAn mahAvIra svAmInA mukhathI sAMbhaLIne Apane kahIza "muLa me-raM me mulu' e kathanane mArI pAsethI tame sAMbhaLe chedA anvayArthaje mArganuM avalambana karIne ghaNA ja saMsArane pAra karI cukyA che, ane hAlamAM paNa kaI bhavya jIva pAra karI rahela che, ane bhaviSya kALamAM paNa pAra karaze te mArganuM bhagavAna tIrthakarane mukhethI meM je pramANe zramaNa karyuM che te jambu e pramANe huM tamane kahIza te to mArI pAsethI sAMbhaLe che dA TIkAI-mahApurUSoe Acarela je bhAvamArgane Azraya laIne saMsArathI virakta mAnasa vALA aneka mahA purUSe saMsArane tarI cUkelA che, vartamAnamAM paNa paripUrNa sAdhana prApta karavAvALA ghaNA ja tarI rahyA che. arthAta zrata cAritra rUpa mAgane svIkArIne mekSa prApta karI rahyA che, tathA ananya bhaviSya kALamAM paNa ghaNuM che taraze. A rIte traNe kALamAM saMsAra sAgarathI tAravAvALe mokSanA kAraNa rUpa zreSTha mArga tIrthaka rie kahela che. zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahiyAM vartamAna kALamAM saMsAra sAgarathI taravAnuM je kathana karela che. te gaNadharanA samayanI apekSAthI kahela che, tema samajhavuM. gaNadharanA kALamAM mokSamArga avarUddha (balpa) nahatA. te pachI ja tene avarodha thayela che. athavA mahAvideha kSetrathI vartamAna kALamAM paNa jIva mekSa prApta kare che. tenI apekSAthI ahiMyAM vartamAna kALano prayoga karavAmAM Avela che. te bhAvamArganuM kathana meM tIrthakaronA mukhethI je rIte sAMbhaLela che. te pramANe tamane saMbhaLAvuM chuM. sudharmAsvAmI jaMbusvAmIne uddezIne kahe che. je mAgane Azraya laIne ghaNA ja saMsAra sAgarane tarI gayA che. vartamAnamAM paNa tarI rahyA che, ane bhaviSyamAM paNa taraze. e bhAvamAgane kahetA evA mane sAMbhaLe arthAt mArA kathananuM zravaNa kare dA 'puDhavI jAvA puDho sattA' ityAdi zabdArtha-purI zIva puao sattA-gvInIvA gya savAra pRthavI athavA pRthvInA AzayathI rahelA che. judA judA jIve che. "zA vavAApa nIvAra tathA pANInA che paNa judA judA prakAranA che. 'tahALItathADanAra' tathA agnikAya che paNa judA judA che "vAranI putro sattAvAyunIvAH pRthakTra sarakAra tathA vAyukAyanA jIva paNa judA judA che. "tAghaNA sava-7khavRkSA vInA eja pramANe tRNa vRkSo ane bIja paNa pRthak jIva che. chA anvayArtha-pRthvI ja jenuM zarIra che. athavA je pRthvInA Azraye rahe che. teo pRthvI kAya jI kahevAya che. pratyeka zarIra hovAne kAraNe temanuM pRthaka pRthak astitva che. e ja pramANe apUkAyika paNa pRthaka pRthak sattAvALA che. agnikAya vAyukAya tathA tRNavRkSa ane bIja pRtha pRthaka sattAvALA che. chA 1 TIkArtha-cAritra mArga ahiMsA pradhAna che. ane ahiMsAne artha jInI rakSA karavI. hiMsA prANinI ja thaI zake che, kemake prANene viga karavAvALe vyApAra eTale ke pravRtti karavI teja hiMsA che. te hiMsA paNa sacetananI ja thaI zake che. acetananI nahIM. ethI ja cAritra mArgane samajavA mATe jIvonA svarUpanuM jJAna thavuM jarUrI che. tethI pajavanikAyanA januM jJAna karAvavA mATe sauthi pahelAM jenA bheda batAvavAmAM Ave che. pRthavI ja jeonuM zarIra che, athavA je pRthviInA Azraye rahelA che, teo pRthvIjhava kahevAya che. teo pRthak pRthak prANI che. A rIte pRthvI zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 69 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAya sacitta che. tathA apU kahetAM jaLa eja jemanuM zarIra che, athavA apanA AzrayathI je ja rahe che, teo apakAyika kahevAya che. teo pRthaka pRthaka zarIravALA hovAthI pratyeka zarIra kahevAya che. e ja pramANe agnikAya vALA jenA saMbaMdhamAM paNa samajavuM. vAyukAyika paNa pratyeka zarIra vALA hovAthI pRthapha pRthak astitva vALA che. vanaspatikAyikamAM je sUkSma che, te badhA sAdhAraNa athavA nigoda che. bAdara vanaspatinA be bhede kahyA che. sAdhAraNa ane asAdhAraNa temAMthI pratyeka zarIra vALA asAdhAraNanA aneka bhede che, jemAMthI keTalAka bhedo ahiyAM kahevAmAM Ave che. jemake-khUNa, vRkSa, ane bIja, kAza, tAla vigere tRNa kahevAya che. aMdaramAM sAravALA azaka, caMdana vigere vRkSa kahevAya che. ane ghaNuM caNA vigerene bIja kahevAya che. A badhA vanaspati kAyika jI paNuM pRthak pRthak jIva rUpa che. A gAthAmAM pAMca prakAranA javanikAcAnuM kathana karela che. chaThThA traya javanikAya AgaLanI gAthAmAM kaheze. kahevAne Azaya e che ke-pRthvIkAya vigere ghaNuM ja che. A janI virAdhane na karavAthI cAritrane mArga vizuddha thAya che. pAchA 'ahAvarA taso' ityAdi zabdArtha-'bAvA taNA pALA-gathAre traNA zALA: AnAthI judA trasakAyavALA ja hoya che. have jIvAya bAdazA-gvuM jAthA mAlyAnA A rIte tIrthakaree jIvenA cha prakAranA bhede kahyA che. "tAraNa nIvAra -ArAjAnera zIvavA ATalA ja jIvenA bhede kahyA che. "jAva vijJa rAjaH zcirite" AnAthI anya koI paNa bheda jIvanA detA nathI 8 anvayArtha-A sivAya trasa prANa arthAt dvIndriya-trIndriya-caturi. zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ndriya ane paoNMcendriya jIvA che. e badhAne cha jIvanikAya kahyA che. ATalI ja jIvarAzI che. A sivAya pIjA keAI jIvanikAya nathI. 58 TIkA' TUMchavanikAyanuM pratipAdana karavA mATe sUtrakAra kahe che.pRthvIkAya, akAya, tejaskAya, vAyukAya ane vanaspatikAyanA jIveA ekendriya che. sUkSma, mAdara, paryAptaka, aparyAptaka, vigere seDhethI teo aneka prakA ranA thaI jAya che. A zivAya eka trasakAya che, je jIvA eka sthAnathI bIjA sthAna para jAya che, ane TADha vigerethI trAsa janaka duHkhane anubhava karIne peAtAnA bacAva kare che. te kRmi vigere e Indriya, kIDI, vigere trIndriya-traNa indriyA vALA bhamarA mAkha, macchara vigere. catu. riddhiya-cAra indricAvALA jIvA ane manuSyA vigere paMcendriya jIvA kahevAya che, e dvIndriya, zrIdraya ane caturindriya jIveAnA paryApta ane apa pti evA bheda hAvAthI A cha prakAranA thAya che. pacendriyA cAra prakAranA haiAya che. saMgI, asannI, paryApta, aparyaMta A rIte badhAne meLa vavAthI cauda prakAranA bhUtagrAma che, tIkara bhagavAne A chaene SaTlavanikAya kahela che. A zivAya kaI (sa`sArI) jIva nathI. tema keAI rAzipaNa nathI. ' jIva kahevAnuM tAtparya e che ke--pRthvIkAya vigere pAMca ane chaThThA trasa jIvanikAya che. tItha"karAe Aja che jInikAya kahela che, ATalAja jIvA che. A zivAya anya koI paNa jIvA nathI, 58aa 'sanmAdi" ItyAdi zabdAya --mamaM-mattimAr' buddhimAna purUSa 'savvAmi' anutturIIpti'-sarvAmitsuyulimi:' badhA prakAranI yuktiyAthI jeiAi pratijJeya' A jIvAnI siddhi karIne sacce jaMtapurA-sarve jAnnatullA badhA prANiyAne duHkha apriya che. e vAta samaje 'matro sabve 7 ddei zayA-ataH sarjanavicAr' eTalA mATe kAI paNa prANInI hiM'sA na karavI. prahA - anvayA--muddhimAn purUSa badhIja yuktiyAthI pRthvikAya vigerenA vicAra karIne e samaje ke-badhA ja prANiyAne du:kha apriya che. ane aSA prANiyA sukhanI icchA karavAvALA che. tethI kAI paNa prANInI virAdhanA karavI nahI lA TIkA--sAmAnya rIte cha jIvanikAya khatAvavAmAM Avela che. have sUtrakAra e kahe che ke-teonI pratye amArU zu' ka`nya che ? saghaLI anukULa yuktiyAthI arthAt peAtAnI sukha priyatA vigerenA vicArathI athavA nirdoSa anumAna aAdirUpa yuktiyAthI sat masatUnA viveka samajanArA muddhi zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 71 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAn purUSa SaT jIvanikAyane vicAra kare te ema vicAre ke-badhA ja prANiyA duHkhane apriya samaje che. badhA ja duHkhanA dveSI ane sukhane icchanArA che. te kAraNe buddhimAn kAI paNa prANInI virAdhanA na kare. kahevAnA bhAva e che ke-buddhimAna purUSa A cha e nikAyAmAM jIva paNa siddha karIne ane evA nizcaya karIne-saghaLA jIvA sukhane icchanArA che. ane duHkhane dveSa karanArA che. kAinI hiMsA na kare, pA 'vastu nALiLo' ityAdi zabdA --'nALio-jJAninaH' jJAnI purUSane 'chyuM tu sAra'-chyuM hajI mAra eja arthAt prANAtipAtathI nivRtta thavuM eja sAra che. na na vaLa dui sa-canna kcana histi' je te koI paNa jIvanI hiMsA karatA nathI. adi'sA samartha netra-'isAsamacaM caiva' ahiMsAnuM samartha na karavAvALA zAstranu paNa 'cAyaMta` vijJAniyA-jJAnta vijJAca' eja siddhAMta samajIne hiMsA karavI nahI' // 10 // anvayA---- jIvanA svarUpane tathA tenI virAdhanAthI thavAvaLA pApakane jANavAvALA jJAnI janeprANAtipAtathI nivRtta thavuM eja sAra arthAt pradhAna che. ane ahiMsA pratipAdana karavAvALA zAstrane paNa eja sAra che. ke koI paNa prANInI hiMsA na karavI, e satya samajIne kAI paNa prANinI virAdhanA na karavI. 510nA TIkA -- jee jJAnIe che, arthAt jIvanA svarUpane ane tenI hiMsAthI thavAvALA pApakamanA baMdhane jANavAvALA che. te e samaje keprANAtipAtanA parityAga eja saumAM mukhya che. ane prANiyAnI virAdhanAthI nivRtta thavuM eja jJAnIonuM jJAnI pazu che. ema samajIne te mana, vacana, ane kAyAthI kAinI paNa hiMsA karatA nathI. %0 sApa tti( ItyAdi khIjAone pIDA paheoMcADavI na joI e. jo e samajaNu na Ave te pakSAla (zvAsa-parALa)nI jema sAra vinAnA karADA padAne bhaNavAthI pazu zu hAla che? zAstranA sAra paNa ahiMsA ja che. jJAnIne eTaluM ja jANavA caiAnya che, ke koInI hiMsA na thAya. tApaya e che ke medhAvI purUSa keinI hiMsA karavI nahI. eTale ja zahi sAnA siddhAMnta jANuvA cAgya che. 10nA zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 72 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ i zake ca siriyaM ItyAdi zabdArtha-pRDha za ra ticiM-jharjarirca upara nIce ane tirachA che tathA rAje jana gaNa thAya. je trasa ane sthAvara prANi che "vA visiM ku-gharvatra viratiM kuryA" temanI hiMsAthI sarvatra-sarva prakArathI nivRtta rahevuM joIe. hari nivAbamAM nirikSAkyAsamu A rIte jIvane zAntimaya mokSa prApti kahI che, kAraNa ke viratiyukta purUSathI keI DaratuM nathI. 11 anvayArtha-ucI, nIcI. ane tirachI dizAomAM je trasa ane sthAvara prANi che, te badhAmAM prANAtipAtanI nivRtti karavI joIe. ema karavAvALAne ja mokSanI prApti kahI che. 11 TIkAthe-urdhva (uparanI) dizAmAM rahela aA (nIce)nI dizAmAM rahela tathA ticha dizAomAM rahela je kaI trasa ane sthAvara prANI che. te saghabAnA saMbaMdhamAM mana, vacana ane kAyAthI prANAtipAtanI nivRtti karavI. A prANAtipAtanI nivRttI ja pradhAna che. kemake-e nirvANakSanuM kAraNa hovAthI tene nirvANa ja kahela che. A nivRtti vaparanI zAntInuM kAraNa hovAthI zAnti paNa kahevAya che. kema ke je hiMsAthI nivRtta thAya che, tenAthI koI bhaya pAmatA nathI, temaja te pote paNa A lekamAM ke pale kamAM keIthI bhaya pAmate nathI, "adizA, urva dizA, ane ticha dizAo ane vidizAmAM rahelA trasa ane sthAvara jIvonI hiMsA na karavAthI mukti thAya che. Aja jaina zAsanI ukti (kathana-siddhAMta) che. 11 mU koNe nirajadA' ItyAdi zaraNArtha--"mU-mu: jItendriya purUSa "he nirAzA-hovAnuM nivAra mithyAtva avirati vigere dene haTAvIne "jarU-nejita' kaI paNa prANIthI 'maNamA vayasA ceva kAyasA ceva aMtaso-manasA vacasA caiva kAyena caiva antazaH' mana, vacana ane kAyanA dvArA jIvana paryata " viSNa-vize virodha na kare 12 anvayArtha-indriya damanamAM zaktivALA sAdhake mithyAtva, avirati vigere dene dUra karIne koI paNa prANI sAthe manathI, vacanathI athavA kAyAthI jIvana paryaMta virAdha na kare 1rA TIkAtha-prabhu arthAt idrine jItavAmAM martha eTale ke jItendriya zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 73 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ athavA saghaLA sAvadya kAryone tyAga karIne mokSa mArganA pAlanamAM samartha purUSa mithyAtva, avirati, pramAda, kaSAya ane roga vigere AtmAne dUSita karavAvALA dene athavA prANAtipAta vigere pApono tyAga karIne koI paNa jIvanI sAthe manathI, vacanathI ane kAyAthI jIvananA aMta sudhI virodha na kare 12aa "saMyuke je mahAne ItyAdi zabdArtha-bare saMju mApane dhIre-3H savRtaH maNAjhazaH dhIra' e sAdhu thane buddhizALI ane dhIra che ke je "af -auSanAM tra' ApavAmAM Avela eSaNIya AhAra vigere leya che. "Lia gaufmag-nityaM ghaNA vi' tathA je sadA eSaNa samiti yukta rahine "maLelai amtezanego varNavattA aneSaNIya AhArano tyAga kare che. te sAdhu buddhimAna ane vIra che. 13 anvayArtha-Asrava dvArane rokavAvALA mahAprAjJa (medhAvI) ane dhIra munIe Apela eSaNaya AhArane ja grahaNa kare, aneSaNIya AhArane tyAga karatA thakA sadeva eSaNAsamitivALA bane 13 TIkA-karmAstavanA dvArone nirodha karIne eTale ke rokIne saMvRta, atizaya jJAnI arthAt jIva ajIva vigere tane jANavAvALA parISahe ane upasargo upasthita thAya tyAre paNa kSobha na pAmanArA sAdhu AhAra vigere tene svAmI dvArA Apela hoya te ja grahaNa kare anekaNuM arthAta delavALA AhAra vasA pAtra vigereno tyAga karatA thakA eSaNA samitithI samita thaIne arthAt gaSaNa, grahaauSaNa ane grAseSaNamAM yatanAvAn thavuM. kahevAnuM tAtparya e che ke-sAdhu saghaLA AsravaThArone rekIne saMvaranI sAdhanA kare che. atyaMta buddhizALI ane dhIra hoya che. te datta (bIjAe Apela) AhAra vigerenuM ja anaveSaNagrahaNa kare che. haMmezA aneSaNathI bacIne eSaNA samitithI yukta thAya che. saMyama pAlanamAM kaTibaddha thAya che. 13 mUAruM ja tamAma" ItyAdi zArtha--mUcArUM ja samApadama-mUtAni mAsya' je AhAra bhUtane AraMbha karIne banAvavAmAM AvyuM hoya "R-tam' e sAdhune "dikSA 1 = -zira ra yAma' uddezIne ApavA mATe taiyAra karyo hoya "rArivaM bhajana jA-tArAmanapAna evA anna ane pAnane "suraMgaNa na na jhukA-kusaMpata ra hIcAnuM uttama sAdhu grahaNa na kare che1kA zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 74 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anvayArtha-je AhAra vigere prANine AraMbha samAraMbha karIne athavA temane pIDA pahoMcADIne taiyAra karavAmAM AvyuM hoya athavA je AhAra sAdhune uddezIne banAvela hoya evA annapANIne saMyamI sAdhue grahaNa na kare che14mA TIkArtha--traNe kALamAM vidyamAna rahevAnA kAraNe jIvane bhUta kahevAmAM Ave che, te bhUtane AraMbha samAraMbha karIne arthAt SakAyanA jInI virAdhanA karIne tathA sAdhune uddezIne je AhAra vigere banAvela hoya te AhAra vigerene saMyamavAna sAdhu svIkAra na kare. tema karavAthI ja saMyama mArganuM pAlana thAya che. kahevAne Azaya e che ke-sAdhunA mATe che kAyanA jAnI virA dhanA karIne je AhAra paNa vigere taiyAra karavAmAM Avela hoya tene sAdhu grahaNa na kare che14 jUja = vijJA' ItyAdi zabdArtha-- pUi 7 vijJA-pUrSi = reveta' je AhAra AdhA kamI AhAranA eka kaNathI paNa yukta hoya tevA AhAranuM sevana karavuM na joIe "jurI karo ghara dhammasaMyamavataH US ame zuddha saMyamanuM pAlana karavA vALA sAdhune eja dharma che. "gaMdavi kAmikA -cak krizcitta kamizaiA' zuddha AhAramAM paNa je azuddhapaNunI AzaMkA rahetI heya te "asghaNo saM ja ghaNa-vairA tane Rte te AhAra paNa sAdhune grahaNa karavA gya nathI. 1pa anvayArtha-sAdhue pUtikarma AhArano arthAt je AhAramAM AdhAka mine thoDe aMza paNa (siyamAtra) maLela hoya tenuM sevana karavuM nahIM A saMyamavALI sAdhune dharma che. A sivAya je AhAramAM zaMkA hoya te AhAra paNa grahaNa karavA egya nathI. manapA TIkAtha-AdhArmika AhArane eka sItha (aMza) paNa jemAM maLela hoya te pUtikarma kahevAya che. sAdhue evo AhAra grahaNa kare nahIM saMyamIne eja dharma che. eja AcAra che, ane eja rIta che, ke, teo pUti. karmanuM sevana kare nahIM. kadAca AhAra zuddha hoya, paraMtu temAM azuddha paNanI zaMkA hoya te tene grahaNa karavuM paNa sarvathA kalpatuM nathI. A rIte zakita AhArane paNa grahaNa na kara. kahevAne abhiprAya e che ke-AdhAkamI AhAranA eka aMzathI zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 75 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yukta AhArane sAdhue grahaNa na kare. tathA saMdigdha arthAt A zuddha che, athavA azuddha che, AvA prakAranI zaMkA vALA AhArane paNa grahaNa kare nahIM A pramANe sAdhuone AcAra che. 1pa "gid nAnujJALekarA' ItyAdi zabdArtha---"DhI-kaDhAvatA dharmamAM zraddhA rAkhavAvALA "Amela rA-kag mg T" gAmamAM athavA nagaramAM 'kALAAi saMri-inAni tti sAdhuone nivAsa thAya che "gAyanutte vistRpri-gAramajurataH jitendriya tethI Atmagupta ane jItendriya eve sAdhu "goii bAjunAgejha-naM nAnunAnIzara' jIvahiMsA karavAvALAne anumati na Ape 1dA. anvayArtha--dharmamAM zraddhA rAkhavAvALA gRhasthonA gAmomAM ane nagarAmAM evA sthAne hoya che, ke jyAM sAdhue rahI zake che. (tyAM koI jIva hiMsA kare te) AtmAnuM gepana karavAvALA tathA jItendriya sAdhue jIvanI virAdhanA karavAvALAnI anumodanA karavI nahI(1do TIkAtha-potAnA dharmamAM zraddhA rAkhavAvALA gRhastha janenA gAmo ane nagaramAM sthAna banelA hoya che. tyAM keI kUve, vAva, sarovara, vige. che ke jemAM jIvahiMsA avazya thavAnI che, tevA vAvakuvA vigere banAva. vAnI IcchAthI sAdhunI pAse AvIne pUche ke-he bhagavana ! mAruM A kArya dharma janaka che ke nahIM ? te vakhate tenA AgrahathI athavA bhayathI prANi nI hiMsA karavAvALA te gRhasthanuM anumodana karavuM nahIM. kevA prakAranA sAdhue anumodana na karavuM, A viSayamAM sUtrakAra kahe che ke-je sAdha, vacana, ane kAyathI gupta che, ane je pitAnI Indriyone jItI cUkelA che. evA sAdhue sAvadya kAryanI anumadinA karavI nahIM. grAma vigeremAM prAya: zraddhALuM manuSyano nivAsa hoya che, ke jyAM sAdhu rahI jAya che. evA sthAnamAM athavA jo keI dharma zraddhAlu dharmabuddhithI hiMsAmaya kAryakare ane sAdhune pUche ke-mArUM A kArya sAruM che ke nahI ? te Atmagupta ane jItendriya evA sAdhue te sAvadha kAryamAM anumati ApavI nahIM. 1dA - sAdhu sAvadha kAryamAM anumati na de, A viSayamAM sUtrakAra kahe che. ke "ra nAM samArama' ityAdi zabdArtha --baradA nAradama-tathA jA samAca" evA prakAranI vANuM sAMbhaLIne "asthi puoviri no vapa-gati pumiti no vara' puNya thAya che. tema na kahevuM, "gavA nathi goiti-thavA nArita pumiti athavA puNya nathI zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thatuM evA prakAranuM kathana paNa "pavane makama-gvam tamAma mahAya janaka che. 1 anvayArtha- davAmAM puNya che, athavA nathI? AvA prakAranA vAkyane sAMbhaLIne sAdhue "puNya che tema na kahevuM. ane "puNya nathI tema kahevuM te paNa bhayakArI che. arthAt atyaMta aniSTa kare che tethI tema paNa kahevuM na joIe 1NA TIkAI-pha kheda vigere sAvagha karmamAM pravRtta thayela keI gRharatha munine pUche ke--mArA dvArA karavAmAM AvatA A kAryathI puNya thaze ? ke pApa thaze? AvA prakAranA vacana arthAt prazna sAMbhaLIne "Apane A kAryathI puNya thaze tema kahevuM nahIM. temaja puSya nahIM thAya tema paNa kahevuM nahIM A rIte banne prakArathI mahAna bhaya samajIne bIjAnA dvArA karavAmAM AvanArA denA kAraNabhUta sAvadha karmanA anuSThAnanu anumodana na kare ! kahevAne sAra e che ke--kU vigere davAmAM pravRtta thayela keI paraSa sAdhune pUche ke-A kAryamAM pUNya che ke pApa che? te sAdhue "puNya che tema paNa kahevuM nahIM. ane "pApa che, tema paNa kahevuM nahIM, kema ke vidhAna karavuM ane niSedha kare e banne mahAn bhayanA kAraNarUpa che. 1chA rALayA' rUlyAMka zabdArtha-"rAgaTTA-jAnArthAya' annadAna athavA jaladAna ApavA mATe ne sarathAvarA nA maMti- trathANA: bALa je trasa sthAvara prANaye mAravAmAM Ave che. "teri rAvala TrAselAM saMrakSaNArthI e jInI rakSA karavA mATe "zarathIra - prati rUti no vatta' puNya thAya che tema na kahevuM. 18 anvayArtha--annadAna athavA jaLadAna mATe trasa ane sthAvara jIvene ghAta karavAmAM Ave che. tenI rakSA mATe "puNya che tema kahevuM na joIe 18 TIkAtha-pacana pAcana vigere kiyAe karIne athavA kUvo khoda vigere kriyA karIne dAnane mATe je trasa ane sthAvara prANiyAne vAta karavAmAM Ave che, temanA rakSaNa mATe "puNya che' tema na kahevuM. kahevAne bhAva e che ke--jItendriya sAdhu "puNya che tema na kahe. kAraNa ke puNyanuM vidhAna karavAthI trasa ane sthAvara jIvonI virAdhanAnA bhAgIdAra banavuM paDe che. 18 zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 77. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ narmita gatti' ityAdi zabdA--li. ta-ceA~ tat' je prANiyAne dAna ApavA mATe tAvi' annavAsa' laq'ti-tathAvidha annapAna upanti' evA prakAranu anna pAna taiyAra karavAmAM Ave che. vaizvichAmAntaracatti-temAM sAmAntarAya kRtti' teonA lAbhamAM aMtarAya-vighna rUpa na thAya 'tad-samAta" te mATe iitta no vaLa jJAtIti no vare puNya nathI evuM pazu na kahevuM 1lA anvayA - je prANiyA mATe prANI ghAta pUrvaka annapANI te gRhasthA taiyAra kare che. temane lAbhAntazaya thAya te kAraNe 'puNya nathI' e pramANe pazu kahevu' nahI' (19 TIka - jo 'puNya che' tema kahevAthI pApa thatuM haeNya te 'puNya nathI' tema kahevu joIe. A pramANenuM kathana upasthita thatAM niSedhaka pakSanA paNu niSedha karatAM sUtrakAra kahe che ke-je prANiAne mATe te jIveAnA upamana vigere DhASAthI doSavALA annapANI dhama buddhithI manAvavAmAM Avela che, tenA niSedha karavAthI temene te anna pANInI prApti thaze nahI tenA lAbhamAM vighna AvI jaze. tethIja puNya nathI' tema paNa kahevu' na joIe. 119mA upasaMhAra karatAM zAstrakAra kahe che ke-je ya vALa sati' ItyAdi zabdArtha--ne ca vALa pasaMsatiye jAna' prazasanti' jee dAnanI praza'sA kare che. 'micchati pALiLa-micchati kALinAmU' te prANi cAnA vadhanI icchA kare che. ne ya aaN Diletti-ce saMtiSayanti' ane jee dAnanA niSedha kare che 'te vitti cheva''tti-te vRtti che. vRzvi' teo khIjAenI AvikAnuM chedana kare che. garbhA ca anvayA ---jee e dAnanI prazaMsA kare che. tee prANicAnA vadhanI IcchA athavA samarthana kare che. ane jee dAnanA niSedha kare che, teo prANacAnI AjIvikAmAM vighna kare che. arthAt temanA AhAra pANImAM a'tarAya Thare che. 2015 TIkA jeA anna pANInA te dAnanI prazaMsA kare che, tee prANicaiAnA vadhanI IcchA kare che, kemake pacana, pAcana vigere kriyA karIne taiyAra karavAmAM Avela te AhAra hiMsA thayA vinA thaI zakate nathI. teja rIte te dAnanI prazaMsA karavAthI prANiyAnI virAdhanA (hiMsA)nI paNa prakArAntarathI prazasA thaI ja jAya che. ane jo te dAnanA niSedha karavAmAM Ave te, teo evA prANiyAnI AjIvikAmAM vinna rUpa thAya che, ke jeo te dAna zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 78 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para jIvatI hoya, tethI je karmamAM puNya ane pApanuM saMmizraNa hoya tenuM vidhAna karavuM te yogya nathI. temaja niSedha kare te paNa cagya nathIja mArA to sAdhue zuM karavuM joIe ? te mATe kahe che ke- ro vi jo na mAsaMti" ItyAdi zabdArtha--te sutro vi aritha vA nathi vA puLo ja mAri-te dvidhA barita vA vAhita yA purA mApa" sAdhue dAna karavAthI puNya thAya che, athavA nathI thatuM A pramANenI ane prakAranI vAta kahevI na joIe. "cara -ranA karmanA 'mAra rA-zA divA' AvavAne choDIne te navA pasoiri-te nircAoi kAnuvati" teo mokSane prApta kare che. 21 anvayArtha--evI paririthatimAM sAdhue puNya che, athavA puNya nathI e bane vAta kahevI na joIe. teo karmanA Amravane tyAga karIne mauna dhAraNa karIne mokSa prApta kare che. mArA TIkArya--dAnanI vidhi rUpa athavA niSedha rUpa e rIte banne prakAranI vAte sAdhu kahetA nathI. teo "puNya che athavA puNya thatuM nathI tema na kahe hiMsAthI thanAra dAnanuM vidhAna kavAthI ane niSedha karavAthI pAra deSa lAge che. tethI ja temaNe bane pikI eka paNa vAta kahevI na joIe. daradazI sAdhue evA avasare maunane ja Azraya levA joIe. A rIte bane tarapha balavAthI pApanA kAraNane tyAga karIne mahA purUSa nirvANane arthAt sarvottama sukhamaya ane saghaLA karmono kSaya svarUpa mane prApta kare che. mArA nivAI paramaM yuddha ItyAdi zabdArtha--"vattA vaMhimAra-ratrANAM jamA va' jema nakSatramAM caMdramA pradhAna che. e ja pramANe nijJA pAma vRddhA-nirvANaM paramavuM nivaNane sauthI uttama mAnavAvALA purUSa sauthI zreSTha che. "tA-taramAr' AkAraNathI "ttA-sA' sarvakALa "-cara' yatnazIla "te-AnatA ane jItendriya muLI -muni muni nivA-saMgha-ni sAtta' mikSanuM sAdhana kare rerA anvayArtha-nakSatramAM caMdramA samAna nirvANane sarvapradhAna mAnavAvALA purUSaja uttama che. tethI ja muni sadA yAtanAvAn thaI IndriyAnuM damana karI nirvANanI upAsanA kare mArA TIkArtha-jema candramA saghaLA nakSatramAM mukhya che, e ja pramANe mikSa sauthI zreSTha che. ema mAnavAvALA jJAnI purUSa sauthI zreSTha che. jyAre mAsa zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 79 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradhAna-zreSTha che, tethI haMmezAM IdrinuM damana karavAne kAraNe dAnta, yatanAvAnuM ane sAvadya kAryamAM mauna dhAraNa karavAvALA muni nirvANa mATe ja saghaLi kriyA kare. ararA "kSamALALa vALA ItyAdi zabdArtha--asiA -hyamAnAnAM mithyAtvakaSAya vigere prakAranI dhArAmAM vahI jatA evA "muLA divatA-varSA cAnAnA tathA pitAnA kAmathI duHkha pAmatA "nALiof-kAninAM prANi mATe vAstu te rI' gAgArU-jJApu tatva dI' jAhaard' uttama e A jena mArUpa dvIpa tIrthakaro kahe che. "uT pati vapura-gSA pratiSThA cho ?' eja mokSanuM sASana che. e pramANe vidvAna purUSa kahe che. mArA anvayArtha-mithyAtva kaSAya vigerenI dhArAmAM vahevarAvIne laI javAtA ane pitAnA ja karelA kAmanA udayathI pIDA pAmatA prANiyo mATe tIrtha kara vigere zebhana dvIpa kahevAya che. samyak darzana vigerethI muktinI prApti thAya che. ema jJAnIjano kahe che. 23 TIkArtha - saMsAra sAgaranI mithyAtva, avirati kapAya, vigere lahere (taraMge)thI vahevaDAvavAmAM AvatA arthAt eka bhavathI bIjA bhavamAM laI javAmAM AvanAra tathA pitAnAthI karelA duSkarmanA durvipAkathI pIDA pAmanArA saMsAranA jIvo mATe tIrthakara, gaNadhara vigere mahA purUSoe samyaka jJAna vigerene dviIpa-rUpa kahela che. jema samudramAM paDelA ane tenA prabaLabaLavAna taraMge dvArA Ama tema vahevAmAM AvatA purUSane dvIpa vizrAMtinuM sthAna thAya che, e ja pramANe saMsAramAM duHkha pAmavAvALA jIvone mATe samyak darzana vigere kSamArga ja trANa-(rakSA)nuM kAraNa che. A sivAya trANa-rakSAnuM bIju kAMI ja sAdhana nathI. samyak darzana-jJAna, vigerethI thavA. vALI mokSanI prAptI ja pratiSThArUpa che tema tatvane jANavAvALA purUSoe pratipAdana karyuM che. 23 kevA sAdhu vizrAnti mATe dviIpa jevA che, A viSayamAM kahe che ke" " ItyAdi zabdArtha-Ajo -gAmA pitAnA AtmAne pApathI gopanarakSaNa karavAvALA "vacA te-nA nattA tathA sadA jItendriya banIne rahevAvALA "chinna-ninno saMsAranI mithyAtva vigere dhArAne teDavA vALA tathA "anAve--anAtha Azrava rahita "- je purUSa che eja zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 80 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ripuof-tipUrNa saMpUrNa "gaLeliM-ganIdaram' ane upamA vinAnuM yuddha dharma bajarUddha gharman gAlyAti" zuddha dharmanuM kathana kare che. rajA anvayArtha-jeo AtmAne gepana karavAvALA Indriyone sadA vazamAM rAkhavAvALA karmanA strota-Asrava dvArane rokavAvALA-AzravathI rahita je muni paripUrNa anupama ane zuddha dharmanuM kathana kare che. teja AzvAsanA dvIparUpa che. pArakA TIkAtha-mana, vacana ane kAyAthI jeone AtmA gupti vALa che, je haMmezAM jItendriya che, saMsAranA kAraNe evA Asrava dvArAne rokavAvALA ane prANAtipAta vigere karmanA Agamana rUpa AsavathI rahita che, te sAdhu zuddha arthAt saghaLA doSothI rahita pratipUrNa arthAt mokSa prAptinA asA. dhAraNa kAraNa sarvavirati rUpa ane jenI barobara bIje kaI dharma nathI. evA kRtacAritradharma (niraticAra saMyama) nuM kathana kare che. - je sAdhu mana, vacana, ane kAyAthI AtmAnA rakSaka che, jItendriya che. kaSAyone nAza karavAvALA che, karmonA dvArane rokavAvALA che, teja anupama, sarva devothI rahita ane sarvathA vizuddha dharmanuM pratipAdana karavAvALA heya che, eja saMsArI jIvone mATe dvIpa sarakhA che, ArakA tame avinALatA ItyAdi zabdArtha--tameva vinAgaMtA-vimavijJAnanAra e paripUrNa dharmane na jANanArA " vudrA yuddhamAgaLo-gadhrA yuddhamAnita." ajJAnI hovA chatAM paNa pitAne jJAnI mAnavAvALA "vRddhAmoriya manaMtA-suddhAH 25 rUri majAnAra ha jJAnI chuM e pramANe mAnavAvALA bagg samAgi ghare-ghare samAH anne purUSa samAdhi arthAt bhAvasamAdhithI dUra cheArapAra anvayArtha-jeo A prakAranA zuddha ane anupama ghamane jANatA nathI. jeo ajJAnI che. paraMtu pitAne jJAnI mAne che. ane ame ajJAnI chIe ema bele che. tevA loko bhAva samAdhIthI dUra rahe che. mArA TIkartha-pUrvokta atyaMta vizuddha, anupama ane paripUrNa sarvavirati vigere dhamane na jANatAM, viveka vinAnA purUSa, pitAne paMDita mAnavAvALo ane huM tatvane jANanAra chuM" arthAt "tatvavettA" chuM. evuM samajavAvALo anya darzanavALo purUSa, samyapha darzana rUpa bhAvasamAdhithI vastutaH dUra ja rahe che. temAM abhimAna te ghaNuM ja hoya che, paraMtu teo mekSanA zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 81 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAstavika mArgane arthAt vAstavika svarUpane jANatA nathI te kAraNathI teo mekSathI dUra ja rahe che. parapA "te ja vIgo zetraItyAdi zabdArtha--tera vIgo re - thIko jaiva teo bI ane kAcuM pANa samudra = -tamurica ja jItam' tathA temane mATe je AhAra banAvavAmAM Avela che. "moravA-muvA' tene bheLavIne teo "jJALa ziyAaMti-thAnaM dhyAtti AdhyAna kare che. teo "vecanA-rajJA dharmanA jJAnathI rahita ane "mAhicA-samANitA samAdhithI dUra che. pAradA anvayArtha--te zAya athavA daMDI vigere sacitta bIne jalane tathA temane mATe banAvavAmAM Avela AhAra vigerene bhagavAne AdhyAna kare che, pArakA duHkhane na samajavAvALA teo mokSamArgathI dUra ja rahe che. mArA TIkArtha--jIva, ajIva vigere tatvone paramArthika paNAthI na jANatA evA pUrvokta boddho tathA DI vigere vAdavALA sacitta bIjane, sacitta pANI, tathA bhaktoe temane uddezIne banAvavAmAM Avela AhAra vigereno upalega kare che. ane tenI prApti mATe- AdhyAna ane raudra vigere dhyAna dhare che. kharI rIte te dhananI kAmanA vALAonuM te dhyAna dharmadhyAna hatuM nathI kahyuM paNa che ke prAmotrInAM ItyAdi jemAM gAma, kSetra, ghara, gAya, sevaka varga, vigerene parigraha jovAmAM Ave che. tyAM zubhadhyAna kevI rIte thaI zake? 1 zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjuM paNa kahyuM che ke -"rocAyata ghurAvA ItyAdi A parigraha moha, mamatAnuM ghara che. dheyane nAza karavAvALA che. zAntine zatru che, citta vikSepane mitra che, mada ane unmAdanuM bhavana che. pApanuM nija nivAsa sthAna che. duHkhanuM utpatti sthAna che, ane sukha ane dhyAnane nAza karavAvALe che, A kaSTa kAraka verI che, uttama buddhizALIne mATe paNa A kalezakara ane nAzakArI ja siddha thAya che. rA - A rIte je pacana pAcana vigere kriyAomAM pravRtta thayela che, ane te tarapha jenI najara lAgelI che, temAM zubha dhyAnanI saMbhAvanA paNa kevI rIte karavAmAM Ave che? teo akhedajJa che, arthAt hiMsA vigeremAM anyane pIDA thAya che, rAgane kAraNe zayana Asana vigerene paNa zubha dhyAnanuM kAraNa mAne che. "#jhi' evuM bIjuM nAma ApIne mAMsanuM paNa bhakSaNa kare che, A sivAya saMghane mATe karavAmAM AvanArA AraMbhane nirdoSa mAne che. paraMtu tema mAnavAthI ja nirdoSapaNuM siddha thatuM nathI. AvA azubha mAnavALA mokSamArga rUpa bhAva samAdhithI rahita thAya che. arthAta mokSamArgathI dUra ane dUratara ja rahe che. kahevAne Azaya e che ke -bIja ne, tathA sacitta pANIne, ane pitAne mATe banAvavAmAM Avela-AvArano upabhoga karavAvALA ArtadhyAna karatA thakA bha va samAdhithI atyaMta dUra ja rahe che 26 " aAya jAya" ItyAdi zabdArtha--"hA-rathA' je pramANe "raMjAra vAra kurA mA sahI#Aya jaMjA nA majura ' TaMka, kaMka, kurara, jalama ane zikhi nAmanA jalacara pakSa vizeSa jarA julAyama sA jJiyAcaMti-mai #gvi ni ithAnita' mAchalI pakaDavAnA kharAba vicAramAM tatpara rahe che pAraNA anvayArtha--je rIte DhaMka, kaMka, kurara mazuka ane zikhI nAmanA zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 83 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jalAzrayane Azraye rahevAvALA pakSio mAchalInI prAptinuM adhamadhyAna kare che, e ja rIte teo paNa azubha dhyAnamAM lIna rahe che. mArA TIkartha-DhaMka, kaMka, kurara, maghuka, ane zikhI A pakSiyenA nAme che. ke je jalAzanA AzrayathI rahe che. A pakSiyo kAyama mAchaliyanuM anaveSaNa -dhana ane mAraNa-mAravAnuM ja atyaMta malina dhyAna karyA kare che. A daSTAMta pratipAdana karavAvALa kalAka che. duSTAta dvArA batAvela artha sugama paNuthI samajavAmAM AvI jAya che. tema mAnIne daSTAMta batAva. vAmAM Avela che. kahevAno Azaya e che ke-jema Dhaka, kaMka vigerenuM dhyAna matsyavadha 35 sAvadya vyApAramaya hovAthI adhama che, e ja pramANe tenuM dhyAna paNa Arta ane raudrarUpa hovAthI adhamaja che. 27 uthaMtu samar g" ItyAdi zabdArtha--vaM su-gva tu Aja pramANe "nichagiLAriyA-mithyA daTo banA" mithyA dRSTivALAo ane anArya evA "ze samAamaLA" kaI zramaNa " vighaai fkSati-vicaiSai dazAnti' viSaya prAptinuM dAna kare che. dAvA vastupAdanA- rUva supAdhanA teo kaMka pakSinI jema pApI ane adhama keTinA che. 28 anvayArtha-Aja pramANe kaI kaI mithyA draSTi anArya zramaNa zAjyAdi viSayeSaNA arthAt kAmabheganI prAptinuM dhyAna karatA rahe che. teo kaMka pakSanI jema kaluSita tathA adhama hoya che paraMtu TIkArya-jema Dhaka kaMka vigere pakSiye Arta ane raudra dhyAna kare che, eja pramANe mithyA dRSTivALA ane AraMbhanA parigraha vALA hovAnA kAraNe anArya evA keI kaI zravaNa, jemake-zAkaLa vigere zabdAdi kAmabhAgonI prAptinuM ja dhyAna karyA kare che. teo A dhyAna ane zaidradhyAna karavAvALA che. tethI ja kaMka pakSinI jema malina cittavRtti vALA hevAnA kAraNe kaluSita che. ane teja kAraNathI adhama che, tAtparya e che ke-jema kaMka vigere pakSiyo jalAzaya para, rahetA thakA mAchalinI ja zodhamAM tatpara rahe che, e ja pramANe zAya vigere paNa viSayenA anaveSaNamAM tatpara tathA kaluSita-malina vRttivALA hovAthI adhama che. 28 zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 84 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "yuddha mAM vivANittA" ItyAdi zabdArtha - "puru' A lokamAM "3 Tukamagche tu sutacara koI durmativALo purUSa "mai fanfettA- zuddha mA virAza" zuddha mAgane dUSita karIne kamAtA-3mA' unmArgamAM pravRttivALA bane che. huAM ghAca te tadA pati-suram vAtam sarathA carita' tethI teo duHkha ane nAzanI prArthanA kare che. ke2lA anvayArtha--A lokamAM kaI kaI dubuddhi zAkaya vigere zuddha mArganI virAdhanA karIne arthAt tene dejavALe batAvIne athavA tene Dine unmA. mAM-saMsAranA mArgamAM pravRtta thAya che. teo duHkhane tathA maraNane ja prApta karaze. 2lA TIkArya--A lekamAM athavA mekSa mArganI prarUpaNamAM kaI kaI zAka daDI vigere sAvadha vyApArane savIkAra karavAnI buddhi vALA hovAthI durmati arthAta mahA mAhathI vyAkuLa aMtarAtmAvALA, zuddha arthAt saMzaya, viparIta ane anadayavasAya vigere dethI rahita samyagU darzana vigere mekSa mArgane ke jene bhAvasamAdhi paNa kahe che, tene virAjita kare che, arthAt asanmAganI prarUpaNa karIne tene dejavALe heya tema batAve che, kemake je svayaM niSkalaMka che, temAM deSanA hovAne saMbhava rahetuM nathI teo temAM doSanuM AropaNa karIne viparIta mArgane arthAta saMsAramAM DUbavAnA mArgane prApta kare che. tema karIne teo AtmavinAzanI tathA dharmanI virAdhanA karavAnA kAraNe maraNanI ja prArthanA kare che. kahevAnuM tAtparya e che ke-A jagatmAM zuddha mAganI virAdhanA karIne pratikULa mArgamAM pravRtta evA zAkaya daMDI vigere seMkaDe duHkhe ane maraNane ja prApta karatA rahe che. 2 zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 85 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA mArAvi nAraM ItyAdi zabdArtha -"hA " je pramANe kALo kAca janmAnya purUSa sArAvijiM nAlaM-gallAviLI nau#AM chidravALI nAva para "dufthA-' caDhIne "paramAtuM rUchavAmAna tum rURti' nadIne pAra karavA Icche che 'tA ca viNI-gratA ja vipati' paraMtu te vacamAMja DUbI jAya che. 30 anvayArtha-jevI rIte koI janmAMdha purUSa chidrovALI naukA para besIne kinArA para pahoMcavAnI IcachA rAkhe che, paraMtu te vacamAja DUbI jAya che. 30 TakAtha-pUrvokta zAkaya vigerene thavAvALA anarthanI prApti sUtrakAra pharithI batAve che. jema janmathI ja AMdhaLo purUSa pANI jemAM praveza karI rahela hoya evI sekaDo chidrovALI nAva para besIne samudrane kinAre pahecavAnI IcchA ja kare che, paNa te tema pAra pahecI zakato nathI, te vacamAM pANumAM ja khedane prApta thAya che, duHkhI thAya che, ane DUbI jAya che. kemake tenuM sAdhana delavALuM hovAthI kArya siddha karavAmAM asamartha hoya che 3mA "yaM tu samaLA ne ItyAdi zabdArtha--gvaM tu mijado maLAvA ne samaLA- tuM mithyA. raNava janAryA che ' eja pramANe mithyA dRSTi vALA keI anArya zramaNa "daliLe toyaM mAvA-jIta srotaH zAnA?' pUrNa rUpathI ArsavanuM sevana kare che. "mamAM mAnanAro-majUtha mAnatA' tethI teo, mahAbhaya prApta karaze. 31 anvayArtha--eja rIte koI kaI mithyAdaSTi anArya zramaNa kamasavarUpa jharaNAne prApta karIne mahAna bhayane prApta karavAvALA thAya che. 31 TIkAI--je zramaNa daMDI vigere mithyAdaSTi ane anAya che. tathA saMpUrNa prANAtipAta vigere karmAsavanA tene prApta thayelA che, teo chidravALI naukA para besIne samudrane taravAvALA janmAdhi purUSathI jema naraka nigoda vigerenA duHkharUpa mahA bhayane prApta thavAvALA che. kemake-teo bhava bhramaNanA kAraNabhUta karmone saMcaya karavAmAM ja prayatnavALA che, jyAre duHkhonuM kAraNa vidyamAna hoya te duHkha rUpa kAryanI utpatti kema na thAya ? kahevAne zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhiprAya e che ke janmAnya purUSa-AsAvi arthAta chidrovALI naikA para besIne samudranI pAra pahoMcavAnI IcchA rAkhe che, paraMtu te pahoMcI zakato nathI. vacamAM ja DUbI jAya che. ane plaza pAme che. e ja pramANe A zAkya daMDI vigere zramANe paNa mokSa prApta karavAnI IcchA rAkhe che, paraMtu tenA kAraNe rUpa samyapha jJAna vigerene prApta karatA nathI. ane ulaTA saMsAranA kAraNabhUta karmotsavane ja prApta kare che, tethI ja saMsArane ja prApta thAya che, teo saMsAramAM eka garlAthI bIjA garbhane, eka janmathI bIjA janmane, ane eka dukhathI bIjA duHkhane prApta karatA thakA ghaTiyaMtranI mAphaka (reMTa)nI jema anaMta kALa sudhI saMsAramAM paribhramaNa kare che arthAta laTakato rahe che. 31 "puSaM 2 vamamAca' ItyAdi zabdArtha- "#ALuM verU- jApharena praveria' kAzyapagetravALA bhagavAna mahAvIsvAmIe batAvela "pha ja dhamaM bArA-maM ja dharmamA" A jaina gharmane prApta karIne "ghora novai-maddAtho strota mahAghora evA saMsAra sAgarane "re tare pAra kare tathA mattA parivara-gAjatrAgAra patrine Atma rakSA mATe saMyamanuM pAlana kare che3rA anvayArtha-kAzyapa zrI vardhamAna svAmI dvArA praNIta tathA durgatine rokIne sugati prApta karAvavAvALA A dhamane grahaNa karIne atyaMta ghara saMsArane pAra kare. tathA naraka nigoda vigerenA dukhethI AtmAnuM rakSaNa karavA mATe saMyamanuM anuSThAna kare. 3rA TIkAI--bauddha-daMDI vigere zrama anArya che, mithyA dRSTivALA che, ane saMpUrNa karyAstavane prApta thayelA che, ane tenA kula rUpe bhava bhramaNa zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 87 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavAvALA che A kAraNathI A upadeza ApavAmAM Ave che ke-kAzyapa gotrIya bhagavAna mahAvIre kahela durgatine rokIne sugatimAM pahoMcADanAra zratacAritra rUpa dharmano svIkAra karIne atyaMta bhayaMkara evA A saMsArathI pAra utare. athavA saMsAra bramaNanA kAraNa rUpa mithyAtva avirati vigerene dara kare. tathA naraka nigoda vigerethI AtmAnI rakSA karavA mATe saMyamanuM anuSThAna kare kahevAnuM tAtparya e che ke-zrI vardhamAna bhagavAne prarUpita-kahela dharmane svIkAra karIne buddhizALI jana ghara mithyAtva tathA avirati rUpa bhAvatine pAra kare. arthAta prANAtipAta vigere Asane reke tathA AtmAnuM rakSaNa karavA mATe saMyamanuM AcaraNa kare. pa3rA 'virA nAma mekiM' ityAdi zabdArtha-AmaghahiM virA- khAmo vittaH' sAdhu zabdAdi viSathI nivRtta banIne "nA re re II-jJAti je nita nitta' jagamAM je kaMI prANI che temAM anuvamAcA-vAM gAmomA" teone pitAnI barAbara samajIne yA kuvaM rivara-thAmAM dun trinetta' baLa pUrvaka saMyamanuM pAlana kare 33 anvayArtha--grAma dharmothI arthAt zabda vigere viSathI virata purUSa A jagatamAM je kaI prANI che. tene pitAnA AtmA sarakhA samajIne tene duHkha na upajAvatAM ane temanI rakSA mATe parAkramazIla banIne vicare pAchA 1 TIkArya--zabda Adi Idrine viSaya tathA prANAtipAta Adi pApa grAma dharma kahevAya che, je purUSa tenAthI nivRtta thayela hoya arthAt ISTa viSayamAM rAga tathA aniSTa viSayamAM dveSa karatA nathI tathA te A jagatamAM jIvavAnI IcchA vALA je koI rasa ane sthAvara prANi che, temanuM pitAnA AtmA pramANe rakSaNa karatA thakA saMyamanA anuSThAnamAM tatpara rahe, saghaLA prANiyone samAna rUpathI sukha priya che. ane duHkha apriya che. A pramANe vicAra karIne anyanI rakSA mATe prayatna kare 33 kA ra mAya " ItyAdi zabdArtha- "vaMdig-foetaH viveka zIla evA "muLI-muni' sAdhu "karUbALa rAmAnaM atimAna evA "mA -mAyAM ja mAyA ane lobha taMta' e kaSAya catuSkane "pinnA-vijJA' saMsAranA kAraNa rUpa samajIne zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ga vaM-pataY' A badhAne "LiravidA-nirAttvi tyAga karIne niravALa-nirvANanuM nirvANa arthAt mikSanI saMya-saMdhaye sAdhanA kare 34 anvayArtha-paMDita muni atimAnane, koIne tathA mAyA ane tene athaoNt cAre kaSAne saMsAranuM kAraNa mAnIne te badhAne tyAga kare ane mekSanI ArAdhanA kare che34 TIkAI-medhAvI muni atyaMta mAnane cAritrane nAza karavA vALA mAnane tyAga kare "" zabdathI mAnanA pUrvamAM rahela krodhano ane mAyAne paNa tyAga kare "a" zabdathI lebhane paNa tyAga kara A cAre kaSAne saMsAramAM bhaTakavAnA kAraNa rUpa parijJAthI jANIne pratyAkhyAna parijJAthI tene tyAga karIne mokSanI sAdhanA kare kemake--anantAnuM baMdhI apratyAkhyAnA varaNa ane pratyAkhyAnAvarA kavAyanA udayamAM sarva virati saMyamane prAdubhAva arthAt utpatti thatI nathI. kahyuM paNa che.-"rAmavLamajuratAd' ityAdi zramaNya arthAt cAritranuM pAlana karavAvALA je purUSane kaSAye utkRSTapaNAthI udayamAM Ave che, tenuM pramaNapaNuM selInA phUlanI jema niSphala thAya che. jyAM sudhI saMyamamAM vikala pa (aticAra) che, tyAM sudhI mikSanI saMbhAvanA karavAmAM AvatI nathI. tethI kaSAya vigerene tyAga karIne bhAva samAdhi dvArA muni utkRSTa mAna mAvA vigere saMsAranA kAraNa rUpa kaSAyone haTAvIne enI sAdhanA kare pa345 "saMdhava sAdura ItyAdi zabdArtha--"vaphALavIgi-agdhAnavI' tIvra tapa karavAmAM zaktimAna "mirahU-mikSu' sAdhu "argdharma-sAdhudharmam' zrata cAritra lakSaNavALA athavA kSAMtyAdi daza prakAranA dharmane "saMgha-sAtti pAlana kare "ja-ra tathA "vadhaH-HvadharmanuM prANAtipAta vigere pApa dharmane "birAdara-tti. suryAta tyAga kare tathA "doheM-zodha kodha tathA "mALaM-mA' garvanI " parathag-7 prArthana' IcchA na kare rUpA annayArtha-tapamAM parAkrama zIla bhikSue sAdhu dharmanI arthAt zrata cAritra dharmanI athavA kSamA vigere dasa prakAranA dharmanI sAdhanA karavI. pApa dharma arthAt prANAtipAta vigereno tyAga kare tathA krodha ane mAnanI IcchA paNa karavI nahIM rUpA TIkAtha--SaSTha bhakta, aSTama bhakta Adi ugra tapanI zaktithI yukta, zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 89 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhu dharmanuM arthata kSamA vigere dasa prakAranA zramaNa dharmanuM pAlana kare. athavA darzana, jJAna, cAritra tapa rUpa dharmanuM pAlana kare. tenI vRddhi kare hamezAM evo prayatna kare ke jJAnAdikanI pratidina vRddhi thatI rahe. te hiMsA vigere pApakarmone tyAga kare. kodha, ane mAna pAmavAnI IcchA paNa na kare.35 je ya guDhA gaphaLaMtA' ItyAdi zabdArtha-je -je ja je e "saMtA-taratAH' bhUtakALamAM kuTTaddhA rASabhAdi tIrthakare thaI gayA che. je -vera' ane jeo "jaLAzaya gALatA bhaviSyakALamAM vRddhA puddhAH padmanAbha vigere tIrthaMkaro thaze te teNI e munine "saMto-rAttiA ahiMsAkSI athavA makSa rUpI zAnti "dALaM-vati kAnam' AdhAra che. "jA thA' jema mUcA-mUtAnaoN prANika cone AdhAra bhUta "ta-jJAtI" pRthvI che. 36 anvayArtha--je jJAnI purUSa bhUtakALamAM thaI cUkyA che. ane je jJAnI bhaviSyamAM thaze te badhAne AdhAra ahiMsA arthata mekSarUpa zAMtija che. ke je pramANe prANiyene mATe pRthvI AdhAra rUpa che. 36 TIkArtha --A rIte bhAvamAgane upadeza mahAvIra svAmIe ja Apela che, athavA bIjA koIe paNa kahela che ? zuM A mArganA upadezaka bhUtakALamAM paNa thayA che ane bhaviSya kALamAM paNa thaze ? A pramANenI zaMkA karIne sUtrakAra bhAvastrotanA anAdipaNAnuM pratipAdana kare che. kASabha tIrthakara vigere je jJAnI e bhUtakALamAM utpana thaI cUkelA che, ane je padmanAbha vigere tIrthaka bhaviSyamAM utpanna thaze ahiyAM atIta ane anAgata kALanA grahaNa karavAthI e paNa samajI levuM ke-vartAmAnakALamAM mahAvideha kSetramAM je samajUra Adi tIrtha kara vidyamAna che, te badhAne AdhAra zAntI ja che. arthAt SakAyanA jIvonI rakSA rUpa ahiMsA ja che. te sivAya jJAnI paNuM thaI ja zakatuM nathI. athavA zAMtinA arthI mikSa che, teja saghaLA tIrthakarane AdhAra che. jema trasa ane sthAvara jene AdhAra pRthvI che, mokSanI prApti bhAvamA vinA saMbhavatI nathI. tethI ja saghaLA tIrthakaroe bhAva mArganuM ja kathana ane anuSThAna karela che. 36 zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 90 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ga6 i naM" ItyAdi zabdArtha-ba-atha" te pachI "vayaM- trataY" sAdhu vratamAM "avana-gAna rahelA -muni' munine "darA cA-kapAvavA aneka prakAranA pAnA- parISaha ane upasarga -chUzepura" sparza kare teNu-sai" e parISaha ane upasargothI " famLe - vinipAta' parAjIta na thAya arthAt saMyama pAlanamAM majabUta rahevuM. kevI rIte majabUta rahevuM joIe? te batAvatAM sUtrakAra kahe che ke-"vAha-vAna mahAvAtathI arthAta vaLI. yAthI " mati -khApiriva' merU parvatanI jema dRDha rahe zALA anvayArtha--bhAva mArgano aMgIkAra karIne pachIthI sAdhudharmane prApta karavAvALA munine kadAca tIvra athavA maMda aneka prakAranA parISaha ane upasargo Ave to munie tenAthI apratihata na thavuM. arthAt calita na thavuM jema vAvAjhoDAthI sumerU calita thate nathI tema ja sthira rahevuM. 3NA TIkArtha--bhAvamArgane svIkAra karyA pachI sarva virati rUpa mahAvratane jeNe dhAraNa karela che. e sAdhune kadAca aneka prakAranA sparza athavA zIta (kaMDa) uSANu, (garama) vigere parISaha ane deva vigeree karelA anukULa athavA pratikuLa upasarga satAve te te e upadravane kAraNe saMyamanA anuThAnathI leza mAtra paNa calAyamAna na thAya A viSayamAM daSTAnta batAvatAM kahe che ke-jema pralaya kALane pavana cAlato hoya te paNa merU parvata Dagate nathI. e ja pramANe sAdhue saMyamathI cAlAyamAna thavuM nahIM, 37 saMvu naphApane ItyAdi zabdArtha--- pahelA varNavela e te sAdhu "mA-mAmA" samyapha jJAnayukta tathA "dhIre-dhI" dharyazIla banIne "-ttejanA bIjA dvArA ApavAmAM Avela eSaNaya AhAraja "--re' grahaNa kare tathA "nidagTe-nirA" zAMta citta banIne "" paMDita maraNanI rANI - gAjata" IcchA kare gyaM-rasa eja "jiLo-vari' tIrthakara vigerene "mAM-mara mata che. 38 anvayArtha---pUrvokta muni saMvarathI yukta samyak jJAnathI saMpana, dhIra -dharyavAna athavA vizeSa prakAranI buddhithI suzobhita thaIne gRhastha dvArA ApavAmAM Avela AhAra vigerenI traNa prakAranI eSaNAnuM pAlana kare. kaSA nI zAMtI thavAthI zItala banela muni paMDitamaraNanI AkAMkSA kare A kevalI bhagavAnane mata che. amArI kalpanA nathI. 38 zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 91 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkA--adhyayananA anA upasa MhAra karatAM kahe che.-pUrvokta dana, jJAna, ane cAritrathI yukta muni Asrava dvArAnA nirodha karatA thAya. mahA prAjJa thAya arthAt vizALa buddhivALA athavA heya-upAdeyanI buddhIthI yukta thAya, parISahA ane upasathI calAyamAna na thAya tathA dAtA dvArA apAyelA AhAra vigerenIja gaveSaNA kare, kaSAyAne upazAnta karIne zAnta thAya tathA pati maraNanI icchA karavI. pahelA je kahevAmAM Avela che, te keliyAnA mata che, mArA svataMtra mata nathI. tIrthaMkaroe je pramANu pratipAdana na karela che, eja pramANe me' kahela che. sudharmAMsvAmI jammU svAmIne kahe che ke-tamAe mAganA sabandhamAM prazna karela hatA, tene uttara meM tIrthaMkarAnA mata pramANe Apela che. mArI svataMtra buddhithI kaMI paNa kahela nathI, 'tti cemi' je pramANe tIthaMkaranI pAMsethI sAMbhakhkhu hatu. eja pramANe me' kahyu che. 5385 jainAcAya jainadhama divAkara pUjyazrI ghAsIlAlajI mahArAja kRta 'sUtrakRtAMgasUtra'nI samayAtha mAdhinI vyAkhyAnu` meAkSa nAmanu' agyArasu* adhyayana samApta / 11 / zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 Jie 92 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samavasaraNa ke svarUpanA nirUpaNa bAramA adhyayanane prAraMbha agiyAramuM adhyayana samApta thayuM have A bAramA adhyayanane prAraMbha karavAmAM Ave che. A adhyayanane AgalA adhyayana sAthe A pramANe saMbaMdha che. agiyAramA adhyayanamAM mokSamArganuM pratipAdana karavAmAM Avela che ane prasaMge pAta kumArganuM paNa smaraNa karAvavAmAM Avela che. tethI kumArganI prarUpaNuM karavA mATe A bAramA adhyayanane prAraMbha karavAmAM Ave che. kumArgane jANavAthI ja tenuM nirAkaraNa thaI zake che, ane tene pratIkAra thAya tyAreja mArgane nizcaya thaI zake che, tethI ja kumArganuM nirAkaraNa karavA mATe tenuM svarUpa avazya samajI levuM joIe. tenA nirUpaNa mATeja A adhyayanane prAraMbha karavAmAM Ave che. A adhyayananuM paheluM sUtra A pramANe che. "vAri' ItyAdi zabdArtha-"bhALi-phani A lekamAM prasiddha evA "jJAnniAra cAra "morANi-samavasaraNani paratIrthikone samUha che. "kA-rAri je paratIthikane samudAya "vAkuvA-gAvADu" praja5ka thaIne "Dho racaMti- pRtha vanitta' e cAre judA judA prakAranA siddhAMtanuM pratipAdana kare che, koI paratIthika "jiricaM-vi kriyAne arthAt jIvAdi padArthanA astitvarUpa "haMdu-gAdu kahe che. A paheluM samavasaraNa che. 1 kaI kaI kritti-sakriya javAdi padArtha nathI vigere prakArathI "AhaMs-argI kahe che. A bIju samavasaraNa che. 2 eja pramANe kaI "viLatti-vinamiti" kevaLa vinayathI ja mokSa prApta thAya che. e pramANe "tArUtRtIya trIje ja mata ga' kahe che. A trIju samavasaraNa che. 3 "kathA -vatA ' ane cAthA paratIrthika bALa-phonanuM ajJAnathI ja mokSa prApta thAya che A pramANe "Ag' kahe che. A ethuM samavasaraNa che. 4 A uparathI kahevAmAM Avela cAreya paratIthike prAvAduka arthAt vANI vilAsa ja mAtra karavAvALA hoya che. e leke phegaTaja vANIne vilAsa karatA rahe che. eTale ke kevaLa baDabaDATa ja kare che. tenA zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 93 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anvayArtha--anyatIthike jene judA judA prakArathI kahe che, te samavasaraNa arthAta teonA cAra siddhAMte A pramANe che. (1) kaI kaI paratIthike kiyAvAda arthAt jIva vigere padArthonA astitvane svIkAre che. A paheluM samavasaraNa che. (2) kaI kaI akiyAvAdane svIkAra kare che. A bIjuM samavasaraNa che. (3) trIjA samavasaraNavALA vanayike che. teonI mAnyatA evI che ke ekalA vinayathI ja mokSa prApta thAya che. (4) cothuM samavasaraNa ajJAnavAdIonuM che. teonA mata pramANe ajJAna ja mokSanuM kAraNa che. A cAre paratIrthike alaga alaga pitAnA matanuM samarthana karatA thakA vagara vicAryuM kathana karavAnA kAraNe mRSAvAdaja kare che. jenA TIkArtha-TIka anvayathI ja samajI levI. ahiyAM gAthAnA vizeSa arthanuM vivaraNa karavAmAM Ave che, jIva vigerenA astitvarUpa kriyAnuM kathana svIkAra karavAvALA "kriyAvAdI' kahevAya che. A kriyAvAdinA 180 bhedo che. te A pramANe che. jIva, ajIva, puSya, pApa, Asava, saMvara, nirjarA, baMdha, ane mokSa A nava padArtha che. tenA svataH ane parataH e prakAranA be bhedathI aDhAra bheda thaI jAya che. A aDhAre bhedane nitya ane anitya A be bhedathI guNavAthI chatrIsa bheda thaI jAya che. te pachI kAla, niyati. svabhAva Izvara ane AtmA A pAMca prakAranA bhedane chatrIsathI gaNavAthI ekaso eMsI bheda thaI jAya che, udAharaNa nimitte ahiyAM keTalAka bhedo nIce batAvavAmAM Ave che jemake - (1) jIva svata: nitya che kALathI. (2) jIva avataH anitya che, kALathI. (3) jIva parataH nitya che, kALathI. (4) jIva parataH anitya che, kALathI. A rIte svataH ane parataH tathA nityapaNA ane anityapaNAnI sAthe kALane gaNIne cAra vikalpa bane che, e ja pramANe niyati, svabhAva, Izvara ane AtmAnI sAthe paNa cAra cAra vikalpa kevaLa jIva padArthane laIne thayA. A rIte 5+4=30 vika9pa kevaLa jIva padArthane laIne thayA eja rIte ajIva Adi AThenA paNa vIsa vIsa bheda thavAthI 20+9180 e esI bhedo thaI jAya che. e rIte saghaLA kriyAvAdio 180 ekase eMsI prakAranA che, zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 94. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akriyAvAdInA 84 coryAzI bhedo che. tenI mAnyatA evI che ke jIva vigere padArthonuM astitva ja nathI. tenA bhede A pramANe hoya che. puNya ane pApane choDIne jIva, ajIva, Asrava, saMvara, nirjara, baMdha ane mokSa A sAta padArthone sva ane paranA bhedathI tathA kAla, chA, niyati, svabhAva, Izvara ane AtmA A cha nI sAthe guNavAthI coryAzI de thaI jAya che, jemake - (1) jIva nathI svanaH kALathI (2) jIva nathI parataH kALathI Aja pramANe yadacchA vigerenI sAthe javAthI bAra bhede thAya che. ane sAta padArthone bAra bhedo thavAthI 1+7=84 bheda thaI jAya che. trIjA vanayikavAdI che. teo vinayathI ja mane mAnavAvALA che. temanA batrIsa bhede che, kahyuM che ke- jainamitte vinAH ItyAdi vaiyikanuM mantavya che ke-mana, vacana, kAya ane dAna A cAra prakArethI devatA, vAjAra, yatiSa, jJAnIjha (sthavira) vRddhajana, adhama, mAtA7, ane pitA8 A AThene haMmezAM vinaya kara joIe. A rIte AThanI sAthe cArane guNavAthI batrIsa bheda thaI jAya che. cothA ajJAnavAdI che. teonA mata pramANe ajJAnathI ja sukha ane ISTa padArthonI siddhi thAya che. ajJAnavAdI saDasaTha (67) prakAranA che. te A pramANe che-jIva, ajIva, vigere nava padArthone kamathI lakhavAmAM Ave ane darekanI nIce AgaLa kahevAmAM AvanArA sAta bhAMgAo lakhavAmAM Ave te sAta bhaMgAo A pramANe che. sat, asat sadasat , avaktavya, sat avaktavya, asat avakatavya ane sat asat avaktavya. vikalAnuM uccAraNa A pramANe karavuM joIe, zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 95 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) jIva sat che, e koNa jANe che ? ane te jANavAthI lAbha paNa zuM che? (2) jIva asat che, e koNa jANe che? ane te jANavAthI lAbha zuM che? (3) jIva sat asat che, te koNa jANe che? ane te jANavAthI lAbha paNa zuM che? () jIva avaktavya che, e koNa jANe che ? ane te jANavAthI lAbha paNa zuM che ? (5) jIva sat avaktavya che, te koNa jANe che? ane te jANavAthI lAbha paNa zuM che? (6) jIva asat avaktavya che. te koNa jANe che? ane te jANavAthI lAbha paNa zuM che? (7) jIva sat asat avaktavya che, te keNa jANe che ane te jANavAthI lAbha paNa zuM che? A pramANe ajIva vigerenI sAthe sAta sAta bhaMgane saMga karavAthI 987=63 bheda thAya che. A tresaTha bhedemAM cAra vikalpa utpatti saMbaMdhI meLavavAmAM Ave che. jemake-(1) padArthonI utpatti satI che. arthAta vidyamAna padArthonI utpatti thAya che, e koNa jANe che? ane tene jANavAthI lAbha paNa zuM che? (2) padArthonI utpatti asatI che, arthAta asata padArthonI utpatti thAya che, e koNa jANe che ane tene jANavAthI lAbha zuM che? (3) parvonI utpatti sadasatI che, arthAt sat asat padArthonI utpatti thAya che, te koNa jANe che? ane te jANavAthI zuM lAbha che? (4) padArthonI utpatti avaktavya che, arthAt avaktavya padArtha utpanna thAya che, te koNa jANe che? ane te jANavAthI lAbha paNa zuM che? A rIte tresaThamAM A cAra bheda meLavavAthI ajJAnavAdInA 7 saDasaTha bheda thaI jAya che. zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 86 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahevAne abhiprAya e che ke-paratIrthikoe je matane aMgIkAra karela che, te badhA kriyAvAda akriyAvAda, vinayavAda, ane ajJAnavAdamAM samAI jAya che. 15 gaomLiyA" ItyAdi zabdArtha-"tA-te e "jaLALiyA-ajJAni' ajJAnavAdI ri saMtA-rAjA rA - pitAne potapotAnA matanA jJAnamAM kuzala mAnatA hovA chatAM paNa "jo-no' na teo "vinirijhatinA-vividitA taLa saMzaya rahita che. arthAta teo saMzaya rahita nathI saMzaya yuktaja che. tethI teo "prasaMthAgatutA' mithyAvAdI hovAthI tenA stutipAtra nathI. "vicA-vi." teo sadda asadu viveka vinAnA hovAthI ajJAnI che. ane "vihiM-goviyo' ajJAnI ziSyane "jhAjhuvI3garaviva vagara vicAryuM ja "bAhu-gAMg: pitAnA matanuM kathana kare che, e leke "mui vacaMti-mRNA vana" asat prarUpaNAja kare che. parA anvayArtha-ajJAnavAdiyI pitAnA matanA jJAnamAM nipuNa hovA chatAM paNa teo saMzaya vinAnA nathI, akuzalaja, akuzala janane vagara vicAryuM ja upadeza Ape che. tethI kharI rIte teo mithyAkalApaja kare che. sArA : TIkArtha-sauthI pahelAM ajJAnavAdiyAnA matane dUSita batAvavA mATe sUtrakAra kahe che, "vAiiALiyA" ItyAdi pahelI gAthAmAM batAvavAmAM Avela ajJAniko potAnA matanA jJAnamAM kuzaLa hovA chatAM paNa athavA pitAne kuzaLa mAnatA ke kahevA chatAM paNa saMzayathI para thaI zakyA nathI. teonuM kathana A pramANe che-je A jJAnavALA che, teo paraspara virUddha prarUpaNA karavAne kAraNe yathArthavAdI nathI. jemake--kAI AtmAne vyApaka kahe che, te ke tene avyApaka kahe che. A rIte temAM ekavAkyapaNuM nathI. e kaI atizaya jJAnI nathI ke je vacana pramANarUpa mAnI zakAya. kahevAnuM tAtparya e che ke-sarvajJa je padArthone jANe che, te badhA padArthone ame jANI laIe ane e nizcaya karI laIe ke-temaNe saghaLA padArthone yathArtha rUpe jANyA che, tyAre ja sarvajJanuM jANavuM kahI zakAya che. paraMtu je svayaM asarvajJa che, te A rIte jANI zakatA nathI. tethI ja e spaSTa che ke-asarvajJa sarvejhane jANI zarkatA nathI bhUtakALanA sarvajJane jANa vAnI to vAta ja dUra rahI paNa sarvasanA samakAlIna je e asarvajJajane hatA, teo paNa jANI zakatA nahatA ke A purUSa sarvajJa che. zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A rIte sarvajJa koI ja nathI ane asarvajJa vAstavika rUpathI padAne jANI zakatA nathI. tathA saghaLAvAdIo parasparanA virUddha padAthenA 2varUpane svIkAre che, tethI ajJAnaja zreyaskara che. A pramANe ajJAnavAdithonuM kahevuM che. - ajJAnavAdiye ajJAnaneja zreyaskara kahIne asambaddha bolanAra hovAthI lekamAM prazaMsA rahita che, teo sat ane asatnA viveka vinAnA che. avidvAna che, ane vivekathI rahita pitAnA zikhenI sAmeja pitAnA matanuM pratipAdana kare che. bIjAonI sAme nahIM. vAstavika rIte ajJAnavAdI samyakajJAnathI rahita che. te A rIte samajavuM-ajJAnavAdI paraspara viredhI arthonA prati padaka hevAne kAraNe yathArthavAdI nathI. kemake teo-asarva praNIta AgamanA arthane svIkAra kare che. sarvajJa praNIta Agamane svIkAra karavAvALAone A doSa lAgu paDatA nathI kemake-te AgamathI parasparamAM virodha rahetuM nathI. A sivAya ajJAnaja zreyakara che, A kathanamAM je "ajJAna" para che temAM nam samAsa che. nagna samAsa paryadAsa ane prasajyanA bhedathI be prakArano che. ahiyAM te banemAMthI kayA prakArane niSedha che? je paryadAsa samAsa kahevAmAM Ave te teno artha e thaze ke jJAnathI je bhinna che, te ajJAna che. arthAta jJAnAntara A sthitimAM ajJAnavAda raheze nahIM, kemake paryadAsa ekAnta abhAvane nahIM paraMtu sadezane grAhaka hoya che, agara je prasajya pakSane svIkAra kare te ajJAna tuccha-sarvathA niHsvarUpa prasiddha thaze. te badhA ja prakAranA sAmarthyathI rahita hovAnA kAraNe kevI rIte zreyasakara thaI zake? A rIte sarvathA aNAnI pitAnA ajJAnI ziSyone ja upadeza Apa che, teo vidvAnonA samUhamAM besavA mATe zaktivALa thaI zakatA nathI, zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A ajJAnapakSanuM avalambana levAne kAraNe teo vAstavikane vicAra na karatAM mRSAvAda ja kare che. rA ttara akSara" ItyAdi zabdArtha-sara-cam satya evA samyak darzana jJAna cAritra rUpa mikSa mAgane "raghaM-maracan A mArga e nathI. "ti-rUti' e pramANe "jiMtacaMtA-vicattaH manamAM mAnIne tathA "sAduM-marApujeo sAdhvAcAra vinAnA hoya teone "du-sAdhu" A sAdhu che, 'tti-ti' A pramANe vartA -varAtaH ' kahevAvALA "ne - rUme' je A "maneane aneka veLA vaLA-vaiciA janA: vinaya vAdI matane anusaranArAo che teo "puTTavi-kRSNA api" koI jIjJAsue pUchavA chatAM paNa "mAdhuM nAna-mAvaM nAma vinayathI ja mekSa prApta thAya che e pramANe viLayuM kahetA rahe che tevA anvayArtha-samyakdarzana, jJAna, cAritra, ane tapa e mekSanA mAge che, ItyAdi je satya che tene asatya mAnavAvALA ane asAdhune sAdhune kahevAvALA je A vaiyika che teone koI mekSAbhilASI purUSa pUche te temane vinayathI ja mokSa prApta thavAnuM kahe che. ane badhAne vinaya grahaNa karavAnuM ja kahe che. 3 TIkAI-have vinayavAdanuM nirAkaraNa karavA mATe kahe che ke-"aa akSara" ItyAdi je satyune mATe hitakara hoya che, te athavA vAstavika padArthanuM nirUpaNuM satya kahevAya che, melane athavA saMyamane paNa satya kahe che. vinAyakavAdiye te satyane asatya kahe che. jemake-samyakdarzana, jJAna zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 99 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane cAritra tapa e mokSano mArga che. A satya che, tene teo asatya mAne che. tathA vinayathI ja mekSanI prApti thavI te asatya che, paraMtu tene teo satya mAne che. e ja pramANe je vAstavamAM sAdhu nathI hotA, tene teo sAdhu kahe che. ane jeo sAdhunA AcArathI rahita hoya che, gRhasthane gya evo vahevAra kare che, tene paNa vaMdanA karIne vinaya batAvI teone sAdhu mAne che, evA je o batrIsa prakAranA vainAyikavAdiye che, teo koI mekSAbhilASI dvArA prazna karavAthI athavA vinA pUche paNa pita mAnelAne paramArtha kaThIne kahe che ke-viyathI ja mekSa prApta thAya che. kahyuM paNa chetArasathALAnAM sarva mAnavaM vinaya ityAdi arthAta vinaya eja badhAja karavAnuM pAtra che. kahevAne Azaya e che ke-satyane asatya ane asAdhune sAdhu mAnanArAo vinacike prazna karavAmAM Ave tyAre vinayane ja mokSa mAga kahe che. parA jaLovAMarg hi te vAdu' ItyAdi zabdArtha -e vinayamatane anusaranArA loke "gaLa varaMvAra -anuvaMcA' vastutatvane vicAra karyA vinAja "tti-ti' e pramANe "jAdU-vAghu kathana karatA rahe che. "-sthe teo kahe che ke amArA prajananI siddhi "ka-marmALu amane "g-gva' vinayathI ja thAya che. A pramANe "mArU-bAmA amane dekhAya che. tathA "jhavAvalajI-jhavApariTa bauddha matane anusaranArAo ke jeo karmabaMdhanI zaMkAvALA che e leka ane "aiiravAjAtI-madirAvAvina akiyAvAdI leke "aTrnmri anAja bhUta ane bhaviSya dvArA vartamAnanI asiddhi mAnIne "zirivaM zivakiyAne "jo rAhu-no rAhu niSedha kare che. prakA anvayArtha-vinayavAdi vastutatvano vicAra na karatAM evuM kahe che kevinayathI ja mokSa prApta thAya che. amane amArA prajananI (mokSa) siddhi vinayathI ja thavAnI khAtrI che. lava arthAt karmabaMdhana pratye zaMkA karavAvALA bauddha ane akiyAvAdI arthAta sAMkhyavAdI vigerenA matamAM atIta. ane anAgata kSaNanI sAthe vartamAna kALanA saMbaMdhane saMbhava nathI tethI ja teo kiyAne niSedha kare che. TImArtha-upasaMkhyAne arthe yathArtha vastu svarUpanuM jJAna e pramANe thAya che. evuM jJAna na thavuM te anupama saMkhyA che. kahevAne abhiprAya e zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 100 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ke-vAstavika jJAnane1 abhAva hAvAnA kAraNe mUDha mati mAla ajJAnI evA vainayikA kevaLa vinaya mAtrathI ja mekSa kahe che, te jJAna vigerenI AvazyakatA mAnatA nathI teonuM thana zu che ? te khatAvatAM sUtrakAra kahe che ke amane Apazu. prayeAjana arthAt mAkSaprApti vinayanI pratipattithI ja pratIta thAya che. arthAt amane emaja jaNAya che ke-vinayathI ja mukti prApta thAya che. tenu' A kathana mAhanuM ja pariNAma che. satya tA e che ke-mAkSa jJAna ane kriyAthI ja thAya che. A sthitimAM kevaLa vinayathI ja makSa thavAnuM kahevu' te yukti zUnya che. eTalu ja nahI. jJAna vigerethI rahita purUSa vinayathI yukta hovA chatAM paNa madhAnA tiraskArane pAtra bane che, gAthAnA uttarAmAM akriyAvAdInA matanuM nirAkaraNa karavAmAM Avela che. lavanA atha kema e pramANe che, jenA svabhAva lava para zaMkA karavA vALA athavA tenAthI haTavAnA che, arthAt kanA svIkAra na karavAnA che, tane 'lavApazakI' kahevAmAM Ave che. cArvAka ane zAkaya evA 'lavApazI' che. temenA manamAM AtmA ja nathI. tA kriyA kevI rIte thAya che? ane jyAre kriyAja nahIM thAya tA kriyAthI thavAvALA aMdha paNa kevI rIte thaI zake che? akriyAvAdInA matamAM atIta ane anAgata kSaNAnI sAthe vamAna bhrUNanA kai ja sabhava na hAvAthI kriyAnuM hAvu. sabhavatu nathI. ta kriyAthI thavAvALA krama baMdha paNa thai zakatA nathI. kahevAnA abhiprAya e che ke jainadarzana pramANe jema paryAyAnA pratyeka kSaNlR vinAza thavA chatAM paNa trikALasthAyI dravya vyavasthita rahe che, e rIte ekAnta kSANikavAdanI svIkAra karavAvALA bauddhonA matamAM keAIja sthAyI dravya nathI, kSaNa (padArtha) upanna thayA pachI ja tarata ja nAza pAme che, evI sthitimAM tenA bhUtakALanA ke bhaviSya kALanA kSaNeAnI sAthe kAIja sabandha siddha thatA nathI. tene paraspara sabandha karavAvALuM tatva dravya che. jene tame svIkAratA nathI. zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 101 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyAre vartamAna kSaNane atIta anAgata kSaNanI sAthe koI saMbandhaja nathI. te kriyA ane kriyAthI thavAvALe baMdha paNa siddha thaI zakti nathI. eja kAraNathI teo kriyAne niSedha kare che. A sivAya jeonA matamAM AtmA vyApaka che, ane te kAraNathI te niSkriya che, teo paNa akriyAvAdI ja che. evA akiyAvAdI sAMkhe che. A rIte cArvAka, bauddha, ane sAMkhya e badhA akiyAvAdI ajJAnanA kAraNe pUrvokta kathana karatA rahe che. jo "risamAva" ItyAdi zabdArtha-upara pahelAM kahevAmAM Avela kAyatikAdi jipitAnI vANIthI "-jUhIne svIkAra karavAmAM Avela padArthane niSedha karatA kAyatika vigere "saMmiraramAvaM-saMmizrAvanuM mizra pakSane astitva nAstitva rU5 dvidhA bhAvathI kahe che. arthAt padArthanI sattA ane asattA bane thakI mizrita pakSane svIkAra kare che. "je- te leke kaI jIjJAsu dvArA pUchavAmAM Ave tyAre "muLu-mUnUra' maunanuM avalambana karavAvALA somavata' thAya che. eTaluM ja nahIM paNa "gaLAjuvA-banaguvArI" svAdvAdavAdiyAnA kathanane anuvAda karavAmAM paNa asamartha banIne mUMgA banI jAya che. ane "kaMku" A paramatane " durgha-dvipakSana' pratipakSavALo kahe che. ane rUbaM-rUma potAnA matane " pArva-upakSa pratipakSa vinAne che e pramANe "mAtaMdu-gAzuM kahe che. tathA "chatrAcata-achAyatana" kapaTa bharelA "- vANivilAsa rU5 karma karatA rahe che. paNa anvayArtha-pUrvokta nAstika vigere potAnA vacanethI svIkArelA padArthamAM paNa saMmizrabhAva kare che. arthAt jyAre pite svIkArelA arthaneja niSedha kare che. te vidhi ane niSedha bane ekI sAthe karI bese che. teone zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 102 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyAre keI e viSayamAM prazna kare te te vakhate teo mauna dhAraNa kare che. eTaluM ja nahIM paNa bIjAnA kathananuM anukaraNa karavAmAM paNa asamartha banI jAya che. teo anyanA matane pratipakSa vALa ane pitAnA matane pratipakSa vinAne hovAnuM kahe che. kapaTa yukta vacana prayoga kare che. pa TIkAtha-pUrvokta kriyAvAdI lekAyetika (nAstika) pitAnA ja vacanathI svIkArela arthamAM saMmizrabhAva kare che. arthAt kaI vAra tenuM astitva kahe che, te koI vAra nAstitva kahe che. "a" zabdathI e sUcavyuM che ke-pahelAM je arthane nAstitva batAvyo hoya tenuM ja astitva kahIne pratipAdana karavA lAgI jAya che. jema bauddho paralokamAM javAvALA AtmAne svIkAra karatA nathI, paraMtu cha gati mAne che, arthAt baMdha, mokSa, vaga, naraka vigerenI vyavasthAne svIkAra kare che. evA viSayamAM jyAre keI syAdvAdavAdI teone prazna kare tyAre teo gaNagaNavA mAMDe che, athavA bilakula mUka banI jAya che, eTaluM ja nahI paraMtu bIjAoe kahelA sAdhanano anuvAda karavAmAM paNa samartha thatA nathI, te paNa teone dAvo e che ke amAre A mata apratipakSa-arthAt pratipakSa vinAne che, eTale ke avidhI arthanuM prati pAdana karavAvALo hovAthI bAdhA vinAne che, tene kaI ja virodha karI zake tema nathI. ane bIjAone mata pratipakSa sahita che, arthAt bAdhAvALe che, teo syAdvAda sAdhaka sAdhanane nirAsa (parAsta) karavAmAM kapaTane prayoga kare che. vaktAnA abhISTa-Icchita arthane jANI bUjIne tyAga karIne tenA dvArA kahela zabdane bIjo artha laIne khaMDana karavuM te chala-kapaTa kahevAya jemake-devadatta nava kambala che. ahiyAM kahenArane abhiprAya e che kedevadattanI pAse navI kAMbaLo che. paraMtu chalavAdI A arthane cheDIne "" zabdamAM saMkhyAne Arepa karIle che, ane kahe che ke-devadattanI pAse nava kAMbaLe kyAM che? A akriyAvAdIye paNa eja pramANe chaLane praga kare che. vepA are vamavaMti' ItyAdi zabdArtha- te-te' e upara kahevAmAM Avela "jiriyAna-gajiyAvAtti vastunA yathArtha paNAne na samajavA vALA cArvAka bauddha vigere aki. yAvadiye "sunnamALA-kukamAnA sadasadudhane na samajavAvALA jaMhavanuM A prakArathI "vivajJAna-vijJAna' aneka prakAranA zAstronuM "gavaravaMti-rAhyAti' kathana kare che. ane mArUttA-camArA' je zAstrono Azare laIne " majUtA-ra manuSya ghaNA evA ajJAnI manuSya zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 103 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'anovA'--anavapram' anata kALa paryanta 'saMsAra- saMcAram'cAra gativALA A saMsAramAM mama`tti-zramati' bhramaNa kare che. AdA anvayA--akriyAvAdiyA tatvane samajayA vinA AvI rIte aneka prakAranA zAstronuM pratipAdana kare che. jenA Azraya laIne ghaNA loko anata sasAramAM paribhramaNa kare che. prA TIkA--mithyAtvanA paDadAthI chUpAyelA aMtaHkaraNavALA cArvAka, bauddha, vigere pAramArthika tatvane na jANatA thakA aneka prakAranA mithyA zAsrotu' praNayana (sama`na) kare che. jemake-pRthvI vigere bhUtA (tatvA)ja tatva che. AnAthI bhinna paraleAkamAM javAvALA koI AtmAja nathI. vigere AvA prakA ranA mithyA zAstrone zaheNu karIne ghaNAja ajJAnIyA anaMta evA caturthAMti saoNMsAramAM ghaTiyaMtra (reTa)nI mAphaka pharyAM kare che. arthAt janma maraNa dhAraNa karyA kare che, tenAthI chUTatA nathI. akriyAvAdIyAnA matanu' nirAkaraNa karavA mATe zAstranA mata pragaTa karavAmAM Ave che. jo bauddhanA mata pramANe sazUnyapaNAnA svIkAra karavAmAM Ave; arthAt jagatamAM kAi paNa padArthanI sattA mAnavAmAM na Ave, te pramANanI paNa siddhi thaze nahI' ane pramANanA abhAvamAM sazUnya pazu kevI rIte siddha thaze ? je cArvAkanAM mata pramANe eka mAtra pratyakSa pramANya svIkAravAmAM Ave te pitA, pitAmaha Adi sabaMdhanA vyavahAranA abhAva thaI jaze. kSaNika vAdI khauddhonA mata pramANe vastu kSaNika hAvAthI temAM vastutva ja siddha thatuM nathI je artha kriyAkArI hoya; eja vastu kahevAya che. paraMtu meka kSaNa mAtra rahevAvALI vastu kramathI atha kriyA karI zaktI nathI. temuja akramathI paNa kriyA karI zakatI nathI. kramathI karavAnuM" mAnavAmAM Ave tA te kSaNika raheze nahI. akramathI arthAt ekI sAthe a kriyA karavAmAM Ave te saghaLA kAryAM ekI sAtheja utpanna thai jaze, paraMtu ema dekhavAmAM AvatuM nathI. tema mAnavAmAM paNa AvI zakatuM nathI. A sivAya atirikta jJAnanA AdhAra bhUta guNI (AtmA)nI vinA guNa rUpa sakalanA pratyaya arthAt (joTA rUpa jJAna kAI paNa prakAre sa`bhavatuM' nathI. tethI ja cArvAkadvArA abhimatabhUta caitanyavAda tathA khauddhI dvArA abhimata zUnyavAda athavA kSaNikavAda siddha thatA nathI. A prakAranI mithyA prarUpaNA karavAvALA teonA zAstronuM anusaraNa karIne aneka manuSya sasAra rUpI araNyamAM bhaTakatA rahe che. pA zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 104 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "nAro ItyAdi zabdArtha-sarva zUnya matane anusaranArAo kahe che ke-"cAvomAhityaH sUrya " 3u-na uta" uMgate nathI. " asthamerU-nATsameri' ane tene asta paNa thatuM nathI. e ja pramANe "vaMrimA- mA caMdra "ra varatakare zakala pakSamAM vadhatuM nathI. "vA-vA" athavA "ra phAyaNa-7 phIcare kRSNa pakSamAM ghaTato nathI. tathA "DhiA-DhiAri' pANI " sati-7 cale vahetuM nathI. tathA kAcA-nArA" pavana na vaMti- vArita' vAta nathI tethI ja "#ttine ro-ro vA' A samagra leka arthAt jagat citto-niyatA sadA rahevAvALe che. "vallo-vagho mithyAbhUta che arthAt zUnya rUpa che. dhANA anvayArtha-sarvazUnya vAdiyenuM kathana che ke-sUryane udaya thatuM nathI. tema asta paNa thatuM nathI. caMdranI vadha ghaTa paNa thatI nathI. jala vahetuM nathI. tema pavana vAta nathI. A samagra leka mithyA ane zUnya arthAta astitva vinAnuM che. hA TIkAtha-sarvazUnyavAdI sUrya vigere padArthanA astitvane ja vAstavika mAnatA nathI. tethI ja tenA udaya ane asta paNAne paNa niSedha kare che. A rIte pratyakSa virUddha mAnyatAne batAvatAM sUtrakAra kahe che-jagatanA mATe dIvAnI jema prakAza ApanAra A sUrya ugatA nathI, tema asta paNa pAmate nathI. arthAta jyAre sUrya ja nathI te tene udaya ane asta thavAno prazna ja upasthita thatuM nathI, je A sUrya dekhavAmAM Ave che, te be caMdramAnA darzananI jema kevaLa bhrama ja che, temaja caMdramA zukala pakSamAM vadhato nathI temaja kazu pakSamAM ghaTatuM paNa nathI. te cheja nahIM te pachI vadhavA ghaTavAnI vAta ja kyAM rahI? pANa DuMgara vigere parvatIya pradezamAMthI jharatuM nathI. tema zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 105 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nadI vigeremAM vahetuM paNa nathI. tathA pavana vAta nathI. arthAt A baghAnuM astitva ja nathI. A dekhAva ApanAra saMpUrNa jagata kevaLa prapaMca mAtra che-te mithyA che, ane sattAthI rahita che. kahevAne Azaya e che ke--sarva zUnyatA bAdiyenuM kathana evuM che che ke-A saghaLuM jagat zUnya rUpaja che. temAM koI paNa padArthanI sattA ja nathI. sUrya ugate ke Athamato nathI. camA vadhatuM nathI tema ghaTate. paNa nathI. jaLa vahetuM nathI, vAyu vAta nathI. jeke zayatAvAdiye kaI paNa vastunA astitvane svIkAra karatA nathI. te paNa ahiyAM sUrya vigerenA niSedha dvArA teone mata batAvavAmAM Avyo che, te teonA atyaMta pratyakSa bAdhita paNane batAvavA mATe ja che. tethI teonA matavyane upahAsa paNa dhvanita thAya che. tenA | zUnyatA vADhiyanA matanuM nirAkaraNa karavA mATe zAstrakAra kahe che kehAhi baM" ItyAdi zabdatha'iAhi-' jema "baMgha-zava janmAMdha athavA "ILane - hIranetra janmanI pachI jenI AMkhanuM teja nAza pAmyuM che e kaI purUSa "jozLAve ra-thotiSa sa' dIvA vigerenA prakAza sAthe hovA chatAM paNa "vAraMpANi' vastunA svarUpane che pati-7 QrUri' dekhate nathI. ga-pva' eja pramANe "te-te te pahelA kahevAmAM Avela buddhi vagaranA ziiracavA-gAvA akiyAvAdIo "saMraMf RIma' vidyamAna evI viciM-thi kriyAne "gha saMti-7 jarUti' dekhatA nathI. e leke kema dekhatA nathI? e kahe che ke- niddhanA-niddhaprajJA teo jJAnAvaraNI yAdinA udaya thavAthI jeonA samyak jJAna vigere DhaMkAI gayA che, evA che. arthAt samyapha jJAna vigerenA rekAI javAthI te leke vAstavika arthane paNa samajatA nathI. 8 anvayArtha-jema janmAMdha athavA pAchaLathI AMdhaLe banela koI purUSa pitAnA hAthamAM dI hovA chatAM paNa vastune joI zakatA nathI. eja rIte A akriyAvAdI sadbhUta kriyAne paNa joI zakatA nathI. kemake teonI prajJA jJAnAvaraNIyakarmanA udayathI DhaMkAI gaI che. 8 TIkArtha -janmathI AMdhaLA athavA janma pachI ke vyAdhine kAraNe netra vagarane thayela koI purUSa jema dIvAnI sAthe rahevA chatAM paNa ghaTa-paTa vigere athavA lIlA pILA vigere rUpane joI zakatA nathI. vidhamAna vastune zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 106 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa na jaI zakavAnuM kAraNa zuM che? te batAvatAM kahe che ke-teonI prajJA arthAta buddhi jJAnAvaraNa karmanA udayathI DhaMkAI gaI che, dararoja sUryane udaya thAya che. A satya samagra jagatamAM pratyakSa che, caMdramAnuM vadhavuM ane ghaTava e paNa badhAne pratyakSa ja che. parvatanA jharaNAomAMthI pANI jhare che. pavana vahete rahe che. A badhAne darekane pratyakSa anubhava thaI ja rahyo hoya che. je vastu saghaLAne pratyakSa najharamAM AvI rahI che, tene chUpAvavuM banI zakatuM nathI. evI sthitimAM ema kahevuM ke A badhA bhrama che, te svapna azikhara che. satya nathI, keI vAra satya vastu hovA chatAM bhrama thAya che. je vastana kayAMI astitva ja hotuM nathI. tenA saMbaMdhamAM bhrama thaI ja zakate nathI. svapnamAM dekhAvA vALA padArtho paNa kharI rIte biskula asatya hatA nathI. paraMtu jAgrata avasthAmAM joyelA athavA sAMbhaLelA, athavA anubhava karavAmAM AvelA padArthoja svapnamAM pratyakSa thAya che. kahyuM paNa che ke- gag dUrdAivati' ItyAdi "anubhava karelA, jayelA, manathI vicArelA, kAnethI sAMbhaLelA padArtho prakRti vikAra arthAt vAta, pitta, kaphanuM viSama paNa devatA, puNya, ane pA5 A badhA svapnanA kAraNe rUpa hoya che. abhAva svapnanuM kAraNa hotuM nathI. A sivAya zUnya vAda pramANe gurUnI sattA nathI, tema ziSyanI sattA paNa nathI. tathA upadeza ApavAne gya kaI vastu paNa nathI. AvI sthitimAM buddhane sarva zUnyane upadeza paNa kevI rIte saMgata thaI zake? A rIte vidyamAna padArthone paNa jJAnAvaraNIya karmanA udayathI DhaMkAyelI buddhivALA A akiyAvAdiye joI zakatA nathI. kahevAno Azaya e che ke-jema janmAMdha purUSa vidyamAna ghaTa vigere padArthone joI zaktA nathI. e ja pramANe jJAnathI rahita A akriyAvADiye paNa vidyamAna sUrya vigere saghaLA jagatane dekhI zakatA nathI. je ghuvaDa vidyamAna sUryane na dekhe te temAM amAre ke sUryane zuM aparAdha che? eja pramANe je akriyAvAdiye pratyakSa evA A jagatane na paNa dekhe te ame athavA anya koI zuM karI zakIe ? te teonI daSTine ja doSa che. 8 pharIthI akriyAvAdanuM khaMDana karatAM kahe che ke-"saMvarajI" ItyAdi zabdArtha-'vaMvarajI-saMvaraNI sukALa athavA duSkALane batAvavA vALuM tizAstra (1) -havana sArI athavA kharAba svapnanA phaLane batA. vavAvALuM svapnazAstra (2) "jIvallAM 2-4kSa ra" aMdaranA tathA bahAranA lakSa thI phaLa batAvavAvALuM zAstra (3) "nimitta-nimitta zubha athavA azubha zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 107 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zukana vigerenA phaLa batAvavAvALuM nimita zAstra (5) re - zarIramAM rahelA aSa-masA, tala vigere parathI phaLa batAvavA vALuM zAstra (6) "scrU - tiruM ja bhUkaMpa vigere utpAtathI phaLa batAvavAvALuM zAstra (8) yaM-tA' A "mamAM-bA' ATha prakAranA zAstrane "phittA-pIstra bhaNIne "Dhola- jo jagatamAM "va-vahuvA ghaNA manuSya " araDuManAyAsAna' bhaviSya kALa saMbaMdhI vAte "jJAti-jAti' jANe che. e suvidita che. chellA anvayArtha-(1) saMvatsara-sukALa dukALa vigere batAvanArUM jatizAstra (2) sva-zubha athavA azubha svapnAonuM phaLa batAvanArUM zAstra (34) lakSaNa-AMtarika ane bAhya lakSaNone batAvanArUM zAstra (5) nimitta zAsa (6) deha-zarIramAM thavAvALA maSa-tala, vigerene, tathA aMga pharakavAnuM batAvanArUM zAstra (7-8)" autpAtika bhUmi saMbaMdhI ane AkAza saMbaMdhI utpAtenA phala batAvanAra ane zAstra A aSTAMga arthAt ATha aMgavALA zAstranuM adhyayana karIne lekamAM ghaNA mANaso bhaviSya kALa saMbaMdhI vastuene jANe che. A pratyakSa jovAmAM Ave che. sarva zUnyatA mAnavAmAM Ave te A tamAma vastuo kevI rIte mAnI zakAya ? athavA thaI zake ? tethI ja e siddha che ke-sarvazUnyatA vAda pramANuthI bAdhavALuM hovAthI apramANa che. palA TIkA-TIkA anvayArtha pramANe ja che, tema samajI levuM 19. nimittA ItyAdi zabdArtha_phi nimittA-jinimittAni keI keI nimitta "afhavAtAni' sAcA "mavaMtimavatti' heAya che tathA "hiMja-zAMttinuM koI kaI nimittavAdinuM te chAta jJAna' e nimitta jJAna vijafer-vipatti udA prakAranuM hoya che. tethI te-te te te akiyAvAdiye "vijJamAvaM-vidyAmAva" jJAna prApta karavAvALI vidyAne "aLahinnamALA-nIcAnA adhyayana karyA vinA nimittane kahe che. te sAcA na thavAthI "vijJAsTikoDyuM meva-vidyAparinova" e vidyAne ja tyAga karavA "sAhRg-rdu:, kahe che 10 anvayArtha-pUrvokta nimittemAMthI keI nimitta satya hoya che. ane koI nimittavettAonuM te jJAna viparIta hoya che, ethI akriyAvAdI vidyAnuM zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 108 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana karyo vinA vidyAnA tyAganA ja upadeza Ape che. athavA ekalA jJAnathI ja mekSa thavAnu kahe che. 510mA TIkA"--AThe aMgathI nimittane kahenArA nimittavidyAnA nimitta paNa viparIta thaI jAya che, have te khatAvavAmAM Ave che.-koI koI nimitta sAcA hoya che, ane kAi kAi nimittajJonuM jJAna viparIta paNa hAya che. A rIte nimitta zAstranuM asatya paNuM samajIne te akriyAvAdIe zruta jJAnanuM adhyayana na karatAM arthAt nimitta zAstrane juhu samajIne vidyAdhyayana karavAnA tyAga karIne zruta jJAnanA tyAganAja upadeza Ape che, athavA kriyAnA abhAva hAvAthI ekalI vidyA (jJAna)thI ja meAkSa thavAnu` kahe che. paraMtu akriyAvAdiyAnuM A kathana kharekhara nathI, eka jage e kAMka viparyAsa hAvAthI sarvathA tene tyAga karavA kalyANakAraka nathI. mRgatRSNAmAM pANInuM jJAna thavuM te viparIta jJAna che. te zu A dRSTAMtathI kUvA ane sarovara vigeremAM thavAvALuM pANI saMdhI jJAna paNa viparIta thaI jaze ? tyAM paNa pANinA abhAva thai jaze ? tema thatuM nathI, kei vakhate kAinA netra jo viparIta jJAna utpanna karI dIdhu hAya te zuM te peAtAnA netrane ja ukhADIne pheMkI de che ? kadAca vyApAramAM lAbha na thayeA hAya teA zu` vyApAra karavAne ja tyAga karI devAya che? kAi nimitta satya hoya che, ane kAi naimittikanu kAI nimitta kayAMka asatya paNa thaI jAya che. teA eTalA mAtrathI te jJAnane badheja asatya mAnIne vidyAnA abhyAsa karavAvALA vidyAne tyAga karI detA nathI, temaja bIjAone vidyAnA tyAganA upadeza paNu ApatA nathI, tethIja kahevAnu tAtpa e che kejJAna ane kriyA anne meAkSanA mArga che, 510nA A pramANe tarkanA baLathI akriyAvAdiyAnA matanu' khaMDana karIne have kriyAvAdinA matane khatAvIne sUtrakAra tenu nirAkaraNa kare che. semapati' ItyAdi zabdA--te-te' e 'samaLA-zramaNA:' zramaNu arthAt zAkayAdibhikSuka yu-2' tathA 'mALA-manA' mAhana arthAt brAhmaNu vaM-tram' pUrvokta prakArathI 'avajJa'tti-AsthAnti' pratipAdana kare che. teo zu pratipAdana kare che e khatAvatAM sUtrakAra kahe che ke-jora-jor'sthAvara ane jagamAtmaka zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 109 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAkane 'itiSa-sameca' peAtAnA abhiprAya pramANe jANIne 'sahA saphA-tathA tathA jeje rIte kriyA karavAmAM Ave che, e e prakArathI svarga naraka vigera prakArathI phaLa prApta thAya che tema kahe che, ane je kai duHkha athavA sukha maLe che, te khadhu jIva 'sarca uM-svaca mU' pAte pAtAnI meLeja karelA 'dula'julam' duHkha athavA sukhanA anubhava kare che. 'nannAnuM-nAnvatam" anyanA dvArA arthAt Izvara athavA kALa vagerethI karavAmAM Avela nathI. tenuM A kathana yukti saMgata nathI. kAraNa ke tIrthaMkara gaNudhara vigere 'vijJAnnaranaM-vicASaLam' vidyA-jJAna caraNu arthAt, cAritra jenu' kAraNa che evA 'voraNa'-pramAm' meAkSane zrAd'mu-bA' kahe che. arthAt mAkSa, jJAna ane kriyA e banne dvArA sAdhya karI zakAya che. e pramANe tIrthaMkarAdi kahe che. 5115 anvayAya--koI koI zramaNu ane brAhmaNa sthAvara jaMgama rUpa jagatane peAtAnA krarmAMnA phaLane bhAgavanAra samajIne kahe che phai-kriyA pramANe ja phaLa maLe che, tee evu paNa kahe che ke-du:kha pote peAtAnA ja paidA karela che. anya dvArA karAyela nathI. paraMtu tItha kara ane gaNudharAnuM kathana che ke-jJAna ane kriyAthI ja mekSa thAya che. 1153 TIkA"------zAkaya vigere zramaNa ane paratIrthika brAhmaNa ke je kriyA vAkriyA che, teo jJAna sivAya ekalA tapa ane sayamanI ArAdhanA rUpa kriyAthI ja mAkSa mAne che. teo kahe che ke-A sthAvara ane jaMgama jagat pAta peAtAnA karela karmone ja bhAgave che. jee je rItanI kriyA kare che, tene eja pramANe svarga, naraka vigere rUpa phaLa prApta thAya che. tathA je kAMI sukha athavA du:kha thAya che, te badhuMja pAte prApta karela kramanA phaLa rUpe bhAgavavAmAM Ave che. izvara athavA kALa vigere kAI khIjAe karela karmonA phaLane bheLavavAmAM AvatuM nathI. tee A pramANe kahIne kriyAne ja kALakRta kahe che, paraMtu teonu' A kathana yukti sa'gata nathI, kemake tIrthaMkara ane gaNadhara Adi jJAna ane kriyA khannene meAkSanuM kAraNa kahe che, arthAt tI karanA mata evA che ke-ekalI kriyAthI meAkSa thatA nathI. ane ekalA jJAnathI pazumekSa thatA nathI. paraMtu e ane mekSanA anivArya kAraNa che. 5115 'te vavuogI' ityAdi zabdA -- te-te' te tIrthaMkara gaNadhara vigere'kotti-ddo' A zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 110 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekamAM javuM-zuM netra sarakhA che. "-tu" tathA "kAcA-nAyaka nAyaka eTale ke netA hovAthI pradhAna arthAt sarva zreSTha che. aeva teo "paoN-gAnA" prANinA "Nita-hita A leka ane paralokamAM hita karavAvALA "mAM- mAna" mokSa mAgane "guNavaMti-anurAti' batAve che. ane jo sTora caudarajajavAtmaka athavA paMcAstikAya rUpa A leka je je prakArathI zAzvata -nitya che "raha tA-tathA tathA? e e prakArathI "sAsa-vatana sarve kALa vidyamAna rahevAthI nitya "mAdu-lag' kahe che. 'maLava-de mAnava" he manuSya "nahi-mina je lekamAM "cA-prajJA prANI-jIva "saMghADhA-hADhA nAraka, tiryaMca, manuSya ane devapaNAthI vyavasthita che. 1rA anvayArtha-tIrthakara vigere A lekamAM netra sarIkhA che. nAyakapradhAna che. prANane hitakArI mArgane upadeza Ape che. je rIte lekazAzvata che. te rIte tene zAzvata kahe che. je manuSya ! jemAM prANI mAtra nivAsa kare che. zA TIkArtha- A lokamAM tIrthakara tathA gaNadhara vigere cakSunI barobara che, jema netra egya dezamAM rahelA padArthonA samUhane prakAzita kare che, e ja pramANe A mahAnubhA saghaLA padArthone yathArtha rUpe batAve che. teo nAyaka che. arthAt sadupadeza ApIne mArga batAvavA vALA hovAthI sarva pradhAna che. te kAraNathI prANinA hitakara Aleka ane paralokamAM sukhadAyI mokSa mArgane upadeza Ape che. tathA A cauda rAju pramANa leka athavA paMcAstikAya rUpa leka je apekSAthI zAzvata arthAta nitya che, e apekSAe tene nitya kahe che.-arthAt sadA kALa sthira rahevAvALA kahe che. athavA jema jema mithyAtva vigerenI vRddhi thAya che, tema tema saMsAra (bhava bhramaNa) nI vRddhi thAya che, ema kahe che. te manuSya ! leka e che ke jemAM prajA arthAt SaTu kAyanA ja nivAsa kare che. ahiyAM "manuSya ! zabdanA prayoganuM kAraNa e che ke-prAyaH manu ja upadezane cogya hoya che. 1rA have sUtrakAra nA keTalAka bhede batAvIne teonA saMsAramAM parya TananA prakAre kahe che. ane vaNA vA' ityAdi zabdArtha-- "-" je "rA -rAkSanA rAkSasa arthAta vyantara vizeSa che tathA je moravA-mauziH " ammA ambarISa vigere paramadhArmika zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 111 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che "vA-vA" athavA "nece' je kaI "su-su' saudharmAdi vaimAnika deva upalakSaNathI asurakumArAdi bhavanapati "-" ane "jaMdhA -jaMgha gaMdharva tathA vAyA-jAthA pRthvIkAyAdi cha prakAranA jIvanakArya "-" ane "mAsajAnI jamina pakSi samUha athavA jeone AkAzamAM javAnI labdhI prApta thaI che evA vidyAcAraNa ja ghAcAraNa vigere tathA -je kaI puloriyA-thiyAzitA pRthvInA AzrayathI rahevAvALA pRthivyAdi ekendriyathI paMcenidraya sudhInA badhA prANiyo che, teo badhA pite pitAnI meLeja karelA kamathI "puLo puLo-punaH punA vAraMvAra vigharivAraM-vAryAla raMTacakranI mAphaka paribhramaNane "ti-pacanita' prApta thAya che, arthAt saMsAramAM paribhramaNa karatA rahe che eTale ke saMsAramAM ja bhaTakyA kare che. 13 anvayArtha-je kaI rAkSasa arthAt eka prakAranA vyaMtara jeo amba vigere paramAdhArmika che, athavA je saudharma Adi devalekamAM rahevAvALA vaimAnika deva che, upalakSaNathI asurakumAra vigere bhavanavAsI che, "a" zabdathI jyotiSka che, tathA gaMdharva ane vidyAdhara che, tathA cha javani kAya che, AkAzamAM javAvALA pakSI che, athavA AkAzagAmI ladhIvALA vidyAcAraNa vigere che, tathA je ke pRthvInA Azrita ekendriya, dvIndriya, trIndriya, caturIndriya ane paMcendriya che, arthAt covIse daMDakanA aMtargata saghaLA prANi che, teo reTanI jema pita pitAnA karelA karmothI vizva maNa prApta kare che. 13 TIkArtha--ahiyAM "rAkSasa' zabdathI saghaLI vyaktine grahaNa karelA che. tethI je vyantara che, tathA yama lekamAM rahenArA je amba, abarISa vigere paramAdhAmaka che, je saudharma vigere vimAnamAM rahevAvALA vaimAnika de che, tathA "" zabdathI batAvelA sUrya vigere jyotiSka deva che, je gaMdharva nAmanA vyantara deva che, pRvikAyika vigere cha javanikAya che, je AkAzamAM javAvALA pakSI athavA AkAzanI labdhivALA vidyAcAraNa jaMghAcAraNa, vigere vidyAdhare che, ane je pRthvI Azrita pRthvI, apU teja, vAyu, vanaspatinA tathA zrIndriya, trIndriya, caturindriya ane paMcendriya ja che, te saghaLA pitA potAnA prApta karelA karmothI vAraMvAra raMTanI mAphaka aneka prakAranA bhava bhramaNane prApta kare che. 13 kamAdu " ItyAdi zabdArtha--' je saMsArane "Ti kohR- rajisTam zo' svayasUramaNa samudranA pANInA samUha je "pAra-gA ' pAra karavAmAM azakya "bA-zag tIrthakara ane gaNadhare e kahela che tathA te manuSya zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 112. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A "mA-mAna' saMsAra rUpI vanane 'dumo vaMTumakSa' duHkhathI ja pAra pAmI zakAya evuM "sirf-kAnI' jANe kAraNa ke "kI-caramana' je saMsAramAM manuSya "vizALarf-viSacAttAnAmaH' zabdAdi viSayo dvArA ane sithI "vahA -viSawor:' vaza karAyelA bane che. arthAt viSa ane strimAM Asakta bane che. 14 anvayArya-je saMsArane svayaMbhUramaNa samudranA jalasamUhanI jema apAra kahela che, e gahana evA saMsArane dustara samaje. jemAM viSa ane striyomAM Asakta thayela chava rasa ane sthAvara paNAthI athavA bhUcara ane khecara thaIne lekamAM paribhramaNa karatA rahe che. 14 TIkArtha-tIrthakare ane gaNadharoe A saMsArane svayaMbhUramaNa samudranI sarakhe apAra-dustara kahela che. jemAM vizALa evA svayaMbhUramaNa samudrane koI jalacara athavA sthalacara prANI pAra karavAmAM samartha thatA nathI, eja pramANe jJAna darzana vigerethI rahita keI paNa manuSya A saMsArane pAra karavAmAM samartha nathI. A bhava-vana caryAzI lAkha jIva nicethI yukta ane saMkhyAta asaMkhyAta tathA anaMta sthitivALA che, tene durmokSa-na chuTI zakAya te samaje. AmAMthI chuTA thavuM kaThaNa che, A jagatamAM zabdAdi viSayo ane striomAM Asakta athavA tene vaza thayelA prANI ane prakAranA lekamAM arthAt sthAvara jaMgama athavA pRthvIcara-AkAza cara rUpa jagatamAM paribhramaNa karatA rahe che. athavA veSamAtranI dIkSA ane aviratithI athavA rAga ane dveSathI AvA be prakAranA kAraNethI lekamAM bhramaNa karatA rahe che. kahevAne Azaya e che ke-pita pitAnA karelA karmothI prerAIne prANI saMsAra rUpa aTavI-jaMgalamAM bhaTakayA kare che. 14 "muLA vama ti vAchA" ItyAdi zabdArtha--"vAha-vADhA karmathI ja karmane nAza thAya che tema mAnavAvALA ajJAnI "munA-rmaLA' sAvadhanA Arambha rUpa Asrava dvArathI "45-karma' pApakarma "na ti-sAcarita' nAza karI zakatA nathI. arthAta pApakarma karavAne kAraNe pitAnA karmone nAza karI zakatA nathI. paraMtu "hIrAdhIrA dhIra purUSa "muLA-ameLA" Asane rekIne "- pApa karma "harijana' khapAve che. tethI "mahAviLa-meSAvina buddhimAna purUSa "romamAgatItA-DhomamayAtItaH parigrahathI dUra rahe che. tethI karIne zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 113 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'saMtoSiLo-saMyovi:' saMtuSTa khanIne 'vayaM vApar' sAvadha jatti-no nainti' karatA nathI 5155 anuSThAna no anvayA ajJAnI jIva (sAvadya) karmathI kamane! kSaya karAvI zaktA nathI. dhIra purUSa ekamathI (AsravAne rokavAthI) kama nA kSaya kare che tethI medhAvI puraSa parigrahathI (athavA lAbha ane madathI rahita banIne saM teASa dhAraNa karIne pApa krama karatA nathI. 51pA TIkA-sat asanA viveka rahita ane mithyAtva vigere doSathI parAjaya pAmelA ajJAnI jIvA prANAtipAta rUpa sAlva kramanA anuSThAnathI kamenis kSaya karavA mATe utsuka thatA hovA chatAM paNu kSaya karavAmAM sama thatA nathI. para`tu je purUSa ghIra che, arthAt parISA ane upasargone sahana karavAmAM samatha tathA haiya tyAgavA yaigya ane upAdeyanA (grahaNa) vivekathI yukta che, teja akama dvArA athavA Asavane nirodha karIne pUrNa rUpathI zailIzI avasthAmAM karmanA kSaya kare che. jema cikitsA dvArA sArA vaidya rAganA nAza karI de che. te dhIra purUSa medhAvI hAya che. hitanI prApti ane ahitanA parihAra dUra karavA mATe samaje che, mAhya-bahAranA tathA AbhyaMtara-aMdaranA parigrahathI para hoya che, ane jIna vacana rUpI amRtanuM pAna karavAthI satASI hAya che. evA purUSo prANAtipAta, mRSAvAda vigere pApakama karatA nathI. 51aaaa 'te sAyakaqmnamaLA(cAr' ityAdi zabdAtha--te-te' AsavanA raikavAthI kama ne! kSaya mAnavAvALA vItarAgapurUSA 'jorA-joratha' prANiyAnA samUhanA lIcanamaLAcA++-jalIsotpannAnA natAni' bhUta, vartamAna, ane bhaviSya ema traNe kALanA vRttAMtane 'tALacA '-tathA jJAni' yathArthIpaNAthI 'jJAnaMtti-jJAnanti' jANe che. ane tI karAdi anetti-anyeAM' bIjA jIveAnA chevAro-netA netA arthAt mAdaka che. para`tu svaya' 'anantaLecA-ananyanetA:' netA rahita che, arthAt teonA kAI netA nathI -te' tItha karAdi jJAnIpurUSa 'du' nizcaya 'vujJA-buddhA:' svaya' buddha hAvAthI besavA-antattA:'sakala karmanA nAza karavAvALA hAya che. 516) anvayA ----AsavAnA nirodha karIne kramAMnA kSaya karavAvALA tIthakara prANiyAnA bhUta, vatamAna ane bhaviSya kALane sukha duHkha ane yathAtha paNAthI jANe che. teo anya jIvAnA netAmA dazyaka ane che, paraMtu zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 114 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teonA koI netA hatA nathI kema ke tIrthakara svayaM buddha ane aMtakara hoya che. 1dA TIkArtha lebhathI sarvathA para hevAnA kAraNe je bAhya ane Alyantara parigrahathI mukta thaI cUkelA che, te vItarAga purUSe lekamAM rahelA pANi cenA bhUtakALamAM utpanna thayelA, vartamAnamAM utpanna thatA ane bhaviSya kALamAM utpanna thanArA saghaLA sukha ane duHkhane vAstavika rUpathI jANe che visaMga jJAnanI jema viparIta rUpathI jANatA nathI. AgamamAM kahyuM che ke he bhagavAna mAyAvI ane mithyAdRSTi anagAra rAjagRha nagaramAM rahIne zuM vArANasI nagarInA rUpe (padArtho)ne jANe ke dekhe che ? tene uttara evo che ke-hA jANe che, ane dekhe che. paraMtu tene darzana viparyAsa hoya che. arthAt te viparIta rUpathI jANe ane dekhe che. ItyAdi. tIrthakara anya bhavya jInA netA hoya che. sadupadeza ApIne teone mekSa mArga batAve che, paraMtu teo anyathI laI javAya tema hotA nathI. arthAt teonA keI netA hatA nathI. kemake teo svayaMbhuddha heya che, ane samasta karmane anta karavAvALA hoya che. 1dA tIrthakara jayAre mekSa jatA nathI tyAre zuM kare che? e praznanA uttara ApatAM kahe che ke-te deva sUrati ItyAdi. | zabdArtha te- e pahelA varNavela pratyakSa jJAnI arthAt tIrthakarAdi "duIjhamALA-grNamAnA' pApa karmanI dhRNA karatA thakA "mUtaliMkrAphTa -mUtAmirAthA" prANiyAnA ghAtanA bhayathI "naiva kannati naiva kutti pite pApakarma karatA nathI. tathA "ra Aravati jAti pApanuM AcaraNa karavA mATe bIjAne preraNA karatA nathI. "dhIrA-dhIra parISaha ane upasargane sahana karavAvALA evA te purUSe "sathA-sarA sarvakALa "kayA-catA yatanAvALA banIne "virALamaMti-vijhagamati' saMyamanuM anuSThAna kare che. "-' ane g-pje kaI alpa satva "vitti dharA-vijJatithI saMyamanA jJAna mAtrathI saMtoSI "vaMti-mAnita" thAya che. arthAta kriyApUrvaka saMyamanuM anuSThAna karatA nathI. 17 anvayArtha-pUrvokta pratyakSa jJAnI pApakarmanI niMdA karatA thakA prANiyonA upamardana (virAdhanA) nI saMbhAvanAthI pite pApa karma karatA nathI temaja bIjA pAse pApakarma karAvatA nathI tathA pApa karma karavAvALAnI anu zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 115 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ medanA paNa karatA nathI. evA te dhIra purUSe hamezAM yatanAvAna rahe che, temaja saMyamanA anuSThAnamAM namra hoya che. paraMtu keI keI satva vagaranA anya darzanavALA jJAna sUraja hoya che. saMyamanA jJAnamAM te teo kuzaLa hoya che. paraMtu teo tenuM AcaraNa karatA nathI, 51nA TakAtha-te pratyakSa jJAnI athavA jANavA gya padArthane jANavAvALAe pakSa jJAna tIrthakara gaNadhara vigere pApakarmanI duzuM chA-niSedha kare che, trasa ane sthAvara jInA upamardana (virAdhanA) nI AzaMkAthI svayaM. hiMsA vigere aDhAra prakAranA pApa sthAnenuM sevana karatA nathI. tathA bIjaene tenuM sevana karavAthI preraNA karatA nathI, ane (upalakSaNathI) pApasthAnenuM sevana karavAvALAnuM anumodana karatA nathI. te dhIra purUSa parISaho ane upasargothI calAyamAna na thatA hamezAM yatanAvAna rahe che. ane vinaya pUrvaka saMyamanuM anuSThAna kare che. AnAthI viparIta kaI kaI bhAre karmavALA satva vagaranA purUSa jJAna saMteSI hoya che. arthAt jJAnathI ja abhISTanI siddhinI abhilASA ichA karatA rahe che. 1chA hare 2 jAne ItyAdi zabdArtha-"vikTopa-sarvo' paMcAstikAyavALA A saMpUrNa lekamAM cArA nAnA nAnA eka IndriyavALA kuMthu pipIlikA (kIDI) vigere bALa-prANa prANi che. "-" ane "ju ra-vRddhAzca" meTA meTA hAthI vigere bAdara zarIravALA "be-trANaH prANi che. "te- tAna' e badhAne "nAro ghAtarU-gAmA para pitAnA sarakhA jevA joIe, tathA "rUphA' A pratyakSa dekhAtA "mahUrta-mArata' vizALa hozaM-' chavA jIvAeka lokane 'vakaverI-vakSera' karmanA vazIbhUta hevAthI dukhe rUpa vicAre tathA "udde-yuddha tatvane jANavAvALA muni "gAmaNu-amag saMyamanuM pAlana karavAmAM "parivaNa trinetta' dIkSA aMgIkAra karIne vizuddha saMya. manuM pAlana kare 18 avayArtha-A paMcAstikAyAtmaka saMpUrNa lekamAM jeo nAnA arthAta pRthvIkAyika Adi ekendriya tathA kuntha pipIlikA vigere prANiye che, ane jeo meTA arthAt hAthI vigere je bAdara prANI che, te badhAne potAnI jemaja jue, ane pitAnI barAbara samaje. A vizAla lokane duHkharUpa vicAre tathA kuzala muni apramatta yogomAM vicare ane vizuddha saMyamanuM pAlana kare. 18 TIkArtha-munie zuM karavuM joIe, te kahevAmAM Ave che, A paMca asti kAya rUpa lekamAM kuyu vigere je sUkSma prANuM che, ane meTA hAthI zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 116 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vigere je jIve che, te badhAja eTale ke nAnA moTAne pitAnI barobaraja samajavA. arthAta ema vicAravuM ke jema mane dukha apriya che, e ja pramANe A badhA prANIne paNa duHkha apriya che. badhAja prANi jIvavAnI IcchA vALA ja hoya che. koI maravAnI IcchA karatA nathI. A vacana pramANe badhA ja prANimAM jIvavAnI IcchA ane maraNane bhaya sarakhe heya che. kahyuM paNa che ke-"medhyamathe zrITa' ityAdi azucimAM rahelA jIvamAM ane svarga lekamAM rahenArA devendramAM jIvavAnI jIjJAsA ane maraNathI Dara eka sarakhA ja hoya che A pramANe vicAra karIne saghaLA jene AtmA tulya-pitAnI sarakhA samajavA sUkSma ane bAdara jIvathI vyasta hovAne lIdhe tathA kALa bhAvathI anAdi-ananta hovAnA kAraNe A leka mahAna kahela che. muni A mahAna lakane duHkhamaya samaje ane apramatta yogamAM vicaraNa kare arthAt sattaraprakAranA saMyamanuM pAlana kare che18 ne AyaLo nA vi ravA ItyAdi zabdArtha--: je ahata vigere "jANo-Atma pite "vA-jA" athavA gaNadharAdi "po-varatA' tIrthakara vigerenA upadezathI dharmanA tatvane "jA-jhArA' jANIne "bacuLo-zaramanA pitAne uddhAra karavAmAM "zaruM hovuM -AruM mAri' samartha thAya che tathA "jiM-revAM bIjA lekenA uddhAra karavA mATe paNa "karuM pho-samatha mavatti zaktimAna thAya che. "saMta" sva ane para e bannene tAravAvALA tathA "jozmUyaM - tiryaMtana' prakAzavALA te muninI samIpa "kathA-sarA sarva kALa "seksa-re' nivAsa kare atha teonI AjJAnuM pAlana kare che. gurUnI samIpe rahevAvALA je muni dhama-dharma gruta cAritra vALA dharmane "agvIrU-ganuvivi' samyapha vicAra pUrvaka "vArakA-kAkuryAtta' upadeza kare lalA anvayArtha-je tIrthakara vigere pitAnI sahaja prajJAthI athavA je gaNadhara vigere tIrthakara vigerenA upadezathI leka aleka athavA jIva ajIva vigerenA svarUpane jANIne potAnA uddhAra mATe samartha thAya che, e jAti. varUpa tIrthakara vigere mahApurUSanuM jIvana paryanta sevana kare arthAt temanI AjJAnuM pAlana kare e rIte keNa kare ? e praznanA uttaramAM graMthakAra kahe che ke-je gurUkulamAM vAsa karavAvALA muni zruta cAritra dharmanuM vAraMvAra ciMtvana karIne upadeza kare che teo e rIte varte che. 19 zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 117 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkArtha-je tIrthakara vigere mahApurUSa svayaMbadha prApta karIne potAnI meLe athavA je gaNadhara Adi tIrthaMkara vigerethI badha prApta karIne leka ane alakanA svarUpane athavA paMcAstikAyamaya lekane jANe che, arthAta e jANe che ke-kamane vazIbhUta thaIne saMsArI jIve cAra gatimAM bhramaNa kare che. te potAnuM kalyANa karavAmAM arthAt tapa ane saMyamanI ArAdhanA dvArA saghaLA karmonA kSaya karavAmAM samartha thAya che. teja pitAthI jUdA anya prANi. enA uddhAra karavAmAM paNa vahANanI mAphaka samartha thAya che. A prakAranA joti svarUpa arthAt candra ane sUryanI sarakhA prakAza phelAvanArA mokSamArganA prakAzaka mahApurUSanuM munie sadA sevana karavuM. kahevAne abhiprAya e che ke-saMsAranA bhayathI udvega pAmIne AtmahitanI IcchA karavAvALA muni pitAne kRtArtha mAnatA thakA rAta divasa niraMtara gurUnI samIpe ja nivAsa kare. kahyuM paNa che ke-vAraNa phorU mAnI ItyAdi je muni jIvananA antima kSaNa sudhI gurUkuLamAM rahe che, te dhanya che. te jJAnanuM pAtra bane che. ane darzana tathA cAritramA tathA tapamAM vadhAre daDha banI jAya che. evuM ke heya che? A praznane uttara ahiyAM A pramANe ApavAmAM Ave che -gurUkuLamAM nivAsa karavAvALA je muni zruta cAritra dharmanuM athavA kSamA vigere dasa prakAranA dharmane vAraMvAra vicAra karIne bIjAone tene upadeza Ape che. arthAt dharmanI ArAdhanAthI mokSa thAya che, A pramANe jJapariNAthI jANIne chokta dharmane upadeza Ape che. tenA 'gALa ko nArU no 2 jhona ItyAdi zabdArtha-"-" je kaI "sattAna-gAtmAnam' AtmAne "jJAnanAnAti' jANe che. tathA no-' je kaMI jor-Dho paMcAstikAyavALA loka tathA alekane jANe che. tathA "- je ke "ja$-Ati' paraloka gamana rU5 gatine "-" ane "nATTura-nAsiM" anAgatine "nAnAnAti" jANe che tathA "no-vA" je "sAcaM-zavatam' sarva vastu samUhane vyAkinayathI nitya "-" ane "ghaNA-arAvatama' paryAyArthika nathI azAzvata-anitya "jJAna-jJAnA ijANe che tathA "jhADuM-jJAtina' nI utpattine "-va' tathA "maraghaM-mALa jIvenI maraNa gatine "ra-' ane "gaLavavA-javavAra' prANinI aneka gatimAM javAnuM jANe che para zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 118 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anvayArtha- je purUSa AtmAne jANe che, je lekane jANe che, je gati ane anAgatine jANe che. athavA melane jANe che. jeo zAzvata ane azAvatane jANe che. jeo jInA janma ane maraNane jANe che, utpAta arthAta devabhava ane narakabhavamAM utpanna thavAnuM jANe che. eja kriyAvAdane upadeza karavAne yogya che. mArA TakAtha-je jJAnI purUSa e jANe che ke A AmAM satata gAmanA ane Agamana karate rahe che. te zarIrathI bhinna che. sukha duHkhane AdhAra che. ane paralokamAM javAvALe che, je paMcAstikAya maya athavA cauda rAju parimANavALA lekane jANe che. "ca" zabdathI kevaLa AkAzamaya Alokane paNa jANe che. je e jANe che ke jIva ahIthI marIne paralokamAM jAya che ane paralekathI AvIne A bhavamAM janma le che. athavA je jIvanA punarjanmane jANe che, athavA anAgatine arthAta mokSamAM gayelA jIvanA punarAgamananA abhAvane jANe che, tathA je dravyArthika nayanI apekSAthI saghaLI vastuonA nityapaNAne tathA paryAyArthika nayanI apekSAthI anityapaNAne jANe che. athavA zAzvata arthAta mokSa ane azAzvata arthAt saMsArane jANe che, tathA je jenI pita pitAnA karma pramANe thavAvALI utpattine, AyuSyanA kSaya rUpa maraNane athavA bAlamaraNane ane paMDita maraNane jANe che, tathA je jInA deva ane nAraka rUpathI thavAvALA utpAdane jANe che, eja kriyAvAdane upadeza ApavAne yogya hoya che. 20 'aho vi sacANa' ityAdi sArtha--"" ane "jovA je koI "ttAna-hatyAnA prANanA ahoSi-thoDa' naraka AdimAM paNa je "vikrui -vinam' naraka vigerenI cAtanA rUpa tathA "sarva-zAstrava karmanA Agamana rUpa Asavane "-2 tathA "va-saMvarajU karmanA nirodha rUpa saMvarane "nAgarR-jJAnAti' jANe che. "-" tathA "durvA-sua" azAtA rUpa duHkhane tathA "a" zabdathI sukhane -2' tathA rijhara- nim' nijarane "jJAnarU-jJAnAri' jANe che. "nosara te 'kririyAvA-kriyApAra' kriyAvAdane "mA-mAvituma' kathana karavAne gara-rAri' egya thAya che. 21 zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 119 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anvayArtha-tathA je purUSa prANiyone naraka vigeremAM thavAvALI yAtanA (pIDA)ne jANe che je Asrava ane saMvarane jANe che. sukha, duHkha ane nirjarAne jANe che, eja kriyAvAdane upadeza karavAne yeya che. 21 TIkAtha--je nIcenA lekamAM azubha karmanA udayathI prabhA vigere narakabhUmimAM gayelA prANiyenI vividha prakAranI pIDAne jANe che, ane je e jANe che ke-karmonA AgamananuM dvAra zuM che? arthAt hiMsA vigere; rAgadveSane ane mio darzana vigere A ne jANe che, ane je Asavane rokavAnA upAyane arthAt hiMsA virati, vItarAga paNuM ane samyagdarzana ganirodha vagerene jANe che. je duHkhane arthAt asAtAne athavA jama, jarA, maraNa, rega; zoka vigerethI utpana thavAvALI zArIrika pIDA athavA tenA kAraNene jANe che, ane je tapa, saMyama vigere rUpa nijerAne jANe che. evA tatvavettA munija kriyAvAdane upadeza ApavAne cogya hoya che. 21 zabdArtha-muni "hu-zag" viNA vigerenA zabdamAM veNu-g' tathA rUpamAM "jhAjhamALo-zAkamAra' Asakta thayA vinA tathA "gheNu g' gaMdhamAM "ra-ra' ane -rasepu" rasamAM "gasuratamAne--makriSad' zreSa bhAva karyA vinA "vizaM-nIvitanuM jIvana dhAraNa karavAnI "no miNaRo mAra' IcchA na kare tathA "ghara-maraNam' maraNanI paNa bane garama veNIne mArakSetta' IcchA na kare "vAyAvimura-vaDhavAdimua' mAyA ane kapaTa rahita banIne "vAcALajo-ArAnarctA saMyama yukta banIne vicaraNa kare riveni-rUti vIni' e pramANe huM kahuM chuM. rarA anvayArtha-majJa zabdomAM ane rUpamAM Asakta na thanAra ane upalakSaNathI amanojJa zabda ane rUpomAM dveSa na karanAra tathA durgadha ane amanejha rasamAM dveSa na karanAra tathA manejha gaMdha ane rasamAM Asakti dhAravuM na karanAra temaja mane ane amanejha sparzamAM paNa rAgadveSa na karanAra muni, jIvananI AkAMkSA na kare temaja chala na karanAra kapaTathI rahita ane saMyama yukta banI vicaraNa kare rerA zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 120. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkAI-have adhyayananA arthane upa saMhAra karatAM kahe che ke-munie veNu vINA AdithI utpanna thavAvALA zrotrane priya lAganArA zabdomAM netrane AnaMda ApanArA suMdara evA rUpamAM Asakata thavuM nahIM eja pramANe amaneza-manane na game tevA zabdo ane rUpimAM dveSabhAva rAkha. nahI. "vare marelAnA zarIramAMthI utpanna thanAra durgandhamAM lukhA sukA vAsI AhAra vigerenA rasamAM upalakSaNathI keSTa puTa arthAt sugaMdhIvALA padArthanA paDikA vigerenI sugaMdhamAM ane darAkha vigerenA mIThA rasamAM ane tenA sahacara manejha amanejha evA sparzamAM paNa rAgadveSa na kare. asaMyama maya jIvananI AkAMkSA-icchA na kare ane AyuSyanA kSaya rUpa maraNanI athavA bAla maraNanI AkAMkSA-icchA na kare. paraMtu kapaTathI 2hita thaIne ane saMyamathI yukta thaIne mana, vacana, ane kAyAnA aprazasta vyApArane tyAga karIne vicaraNa kare. arthAt niSkapaTa bhAvathI traNe gothI saMyamanuM pAlana kare 22 jainAcArya jainadharmadivAkara pUjyazrI ghAsIlAlajI mahArAjakRta "sUtrakRtAMgasUtranI samayArthAdhinI vyAkhyAnuM samavasaraNanAmanuM bAramuM adhyayana samApta 12 zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 121 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yAthAtathya kA nirUpaNa teramA adhyayanane prAraMbha- samavasaraNa nAmanuM bAramuM adhyayana purUM thayuM. have temAM adhyAyanano prAraMbha karavAmAM Ave che. AnA pahelAnA adhyayana sAthe A adhya yanano A pramANene saMbaMdha che.-bAramA adhyayanamAM paravAdinA matanuM nirUpaNa ane nirAkaraNa karavAmAM Avela che, te nirAkaraNa kharI rIte yAthA tathyathI thAya che, tethI A adhyayanamAM yathAtathyanuM pratipAdana karavAmAM Avaze A saMbandhathI prApta thayela A adhyayananuM A paheluM sUtra che. bAharaNIyaM ItyAdi zabdArtha-mahattIcaM tu-gAthArayaM tu yathArtha athAt sAcuM-tatva purisaraNa-purUvara' jIvane je "nA-nArI prApta thayela che tathA "nAdAra -jJAnapravAsanuM jJAnane prakAza arthAt samyajJAna, darzana ane cAritranuM "vara-veciyAmiM kathana karIza "tu' zabdathI mithyAvAdinA dene paNa kahIza "go-ta' cAritrazIla uttama sAdhunA "E-dharma zrata cAritra 35 dharma tathA "rIDha-zI' zIla-svabhAva ane kSatti-zAnita sakala karma kSayarUpa zAtine-nirvattine "pariNAmi-du rathAdi prakaTa karIza tathA "garabo ca-jhavata' paratIrthikenA adharmAcaraNane tathA "vaMtigazAnita' saMsAranA svarUpane pragaTa karIza 1 anvayArtha-paramArtha dRSTithI vicAratAM jIvane vAstavika paNAthI utpanna thavAvALA samyak jJAna samyaphadarzana samyak cAritrarUpa jJAna prakAranuM nirU zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 122 Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa karIza. ane mithyASTinA donuM paNa kathana karIza temaja cAritra zIla purUSanA sakala karmakSaya rUpa zAMtine paNa pragaTa karIza teja rIte asaccAritravALA paratIrthika purUSanA pApa, adhama azIla, kutsitazIla ane azAMtI vigere saghaLA durgAne paNa pragaTa karIza. 1 TIkArtha-sudharmAsvAmI jabUsvAmIne kahe che ke yathArtha paNane yAthA tathya kahe che. tene abhiprAya che tavA paramArtha daSTithI vicAra karavAmAM Ave te samyaphajJAna samyak darzana samyak cAritra samyak tapa ja yAghAtathya arthAt tatva che. tethI ja ahiyAM tene ja dekhADavAmAM Ave che. jIvane utpanna thavAvALA 'nANapayAra' arthAt jJAna prakArane huM kahIza ahiyAM prakAra zabda AdinA arthamAM che, tethI ja tAtparya e thayuM ke -samyak jJAna, samyaka darzana samyaka cAritra ane samyapha tapanuM kathana karIza. ahiyAM pathamika, kSAyika ane kSApazamikane samyak darzana samajavuM joIe. bIjA vratane tathA kaSAyane nigraha caritra zabdathI grahaNa karavo joIe. A sivAya je kuzIla (kutsita AcAra)mAM pravRtta che. teonA dene pragaTa karIza athavA "nAkhacvacArane artha nAnA prakAra e pramANe che. kahevAnuM tAtparya e che ke-prANiyenA prazasta ane aprazarata athavA zubha ane azubha je svabhAva che, tenuM kathana karIza. "tu' zabdathI e batAvyuM che ke-mithyA daSTivALAonA deSone paNa huM pragaTa karIza. tathA zubha anuSThAna karavAvALA purUSanA zrata cAritra rUpa dharma ane ugra vihAra vigere zIlane, saghaLA karmono kSayarUpa mokSane pragaTa karIza. tathA asatparU SanA adharmane, kuzIlane, ane mokSabhAvane paNa pragaTa karIza. jenA gora rAgo i ItyAdi zabdArtha-go -ani divasamAM "ko -aa ra" rAtre "murii kuriyA uttama anuSThAna karavAvALA zruta cAritrane dhAraNa karavA vALAne tathA "tahArdi-tathA tIrthaMkara pAsethI "dharma-dharma' zruta cAritrarUpa dharmane "hisTarama-pratizya' prApta karIne "ghAca-gAcAra' tIrthakarakta samAdi-samAghi samAdhinuM "gagovacaMtA-bagopAtta sevana na karIne (jamAlI vigere niva) "pathAra-zAstA mU' pitAnA gurU vigerene ja jaM-va ukta rIte "laM-kaThora vacana vacaMti-vati' kahe che. mArA zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 123 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anvayArtha--je rAtadivasa samyapha prakArathI usthita che arthAta rAtadina vasa uttama (utkRSTa kriyA) anuSThAna karavAvALA hoya ane mRtacAritrane dhAraNa karavAvALA hoya temanI pAsethI tathA tIrthaMkara pAsethI saMsAra sAgarathI tAravAmAM samartha evA zrutacAritra dharmane prApta karIne paNa jamAlI tathA digambara vigere samyak jJAna darzana cAritra rUpa ratnatrayAtmaka mekSa mArganuM sevana na karatAM kaThora vacane dvArA mokSa mArgane batAvavA vALA AcArya vigere gurUnI ja niMdA kare che. kerA TIkArtha-pahelAM kahevAmAM Avela che ke-purUSanA guNa dene tathA teonA aneka prakAranA svabhAvane kahIza. have tene ja kahevAmAM Ave che. je rAta ane divasa sArI rIte-samyak prakArathI ArAdhanAmAM tatpara thayelA che, arthAt uMdharva gatie pahoMcelA che, eTale ke-gya anuSThAnamAM pravRtta ane zratacAritranA dhAraka che, tethI tathA tIrtha karethI saMsAra sAgarathI tAravAmAM samartha zutacAritra dharmane prApta karIne paNa karmanA udayathI hatA bhAgya jamAli vigeree kahela samAdhinuM arthAt samyapha jJAna vigere ratnavayanuM arthAt mokSa mArganuM sevana karatA nathI. jamAla vigere samyam AcaraNa na karatAM tIrthaMkaranA mArgane ja naSTa karavA prayatna kare che. kumArganI prarUpaNa kare che. teo kahe che ke-mahAvIra svAmI sarvajJaja nathI. kemake teo karavAmAM AvatA kAryane kareluM kahe che, A rIte sarvajJanA vacana para zraddhA na karatAM ane zarIra vigerenI durbaLatAne kAraNe saMyamanA bhArane vahana karavAmAM samartha na thanArA teone koI sagurU vAtsalyabhAvathI pratibadha Ape te teo te pratibaMdha ApanArane ja kaThera vacano kahe che pArA zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 124 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'vijJo'ite anuvAdya'te' ityAdi zabdA--te-te' pUrvakti jamAlika vigere nihavA 'visohiya'-vizodhitam" doSa rahita ane tItha kAdikA e prarUpela evA jJAna, darzana, cAritra rUpa mokSamAga ne 'anujJAthate-anuti' tItha karanI prarUpaNAthI virUddha pratipAdana kare che. 'be-ce' jee 'gattamAveLa-brAhmamAvena'peAtAnI rUcI pramANe 'viyA rekhA-thAmULIyu' AcAya para parAthI virUddha rIte sUtranA atha kare che. evA teo vajUnuLALa-vaduttuLanAm aneka guNonA 'aTThALi hordU-athA* niAH mavati' asthAna rUpa thAya che. 'ne-ce' je koI jamAli vigere apAtra 'bALasaMjJA-jJAnazA'vItarAganA jJAnamAM zaMkAzIla banIne 'musa laghuggA-dhruvA vayeyu:'mithyA bhASaNa kare che. te uttama guNenA pAtrarUpa anatA nathI. ANA annayArthI--te jamAli vigere saghaLA deSathI rahita arthAt nirdoSa evA tIrthaMkarArdike e pratipAdana karela samyak jJAna darzana cAritra taparUpa meAkSa mAnu` viparIta paNAthI ja pratipAdana kare che. jeo atyaMta durA grahI ane haThIlA paNAthI peAtAnI IcchAnusAra ja sUtranA abhiprAya kahIne aneka sadguNunA apAtra thAya che. ane potAnA durAgrahane vaza thaIne jJAnamAM paNa sa MdehavALA khanIne juThThuM ja kahe che. ane mRSAvAdanI ja prarUpaNA kare che. zA TIkA je jamAli vigere nirdoSa arthAt saghaLA dveSAthI rahita evA ane sujJa dvArA pratipAdana karelA jJAna, darzana, cAritra ane tapa rUpa meAkSanuM pratipAdana tItha karethI cAlatI paraMparAthI virUddha rUpe kare che, teo durAgraha rUpI grahathI grasta thaIne peAtAnA abhiprAya pramANe AcAya para zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 125 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parAthI AvelA arthanuM ullaMghana karIne sUtra vigerenA anyathA ja eTale ke virUddha rUpe ja vyAkhyAna kare che, gaMbhIra rahasya vALA sUtranA arthane pUrva paranA saMbaMdha pUrvaka vyAkhyAna-upadeza karavAmAM karmodayathI asamartha hovA chatAM paNa pitAne paMDita mAne che, teo sUtranA yathArtha mArgane tyAga karIne prarUpaNa kare che, paraMtu potAnA abhiprAya pramANe sUtranA arthanI prarUpaNa karavI te anartha kAraka hoya che, evuM karanArA te jamAli vigere ghaNA evA guNonA apAtra banI jAya che, AgamamAM kahelA te uttama guNe A pramANe che-pusUparU ItyAdi zuzruSA karavI arthAt gurUmukhathI zravaNa karavAnI IcchA karavI, pRcchA karavI, gurUnA kathanane dhyAnapUrvaka sAMbhaLavuM arthane grahaNa karavA tathA grahaNa karelA arthanuM ciMtana karavuM. ahi karavuM. arthAt vyatirekavALA dharmonuM nivAraNa karavuM. samyagU dharmane dhAraNa karavuM. ane pAchA te pramANe anuSThAna karavuM. gurUnI zuzraSA (sevA) karavAthI samyak jJAnanI prApti thAya che, te pachI samyaka anuSThAna thAya che ane te pachI karma kSaya rUpa mokSa prApta thAya che. je tIrthakaranI paramparAthI virUddha prarUpaNa kare che, te samyapha guNethI rahita thAya che, AnA sivAya kRtajJAnamAM zaMkA karIne je mRSAvAda kare che. jemake-A Agama sarvajJa praNIta che ke nathI? Ano artha A pramANe thAya che? ke nathI thato ? athavA pitAnA pAMDitya-paMDita paNAnA abhimAnathI je mithyA bhASaNa kare che, arthAta teo kahe che ke huM je kahuM chuM eja kathana ThIka che, anyathA nathI vigere kahevAne bhAvArtha e che ke--sarvajJane A mArga sarva de vinAne che te paNa pitAnA AgrahathI jee temAM deSa kahe che. jemAM AcArya paraMparAne tyAga karIne potAnuM mana mAnyuM vyAkhyAna kare che, tathA je sarvajJa praNIta AgamamAM zaMkA batAvIne mithyA bhASaNa kare che, te uttama guNene adhikArI thatuM nathI. 53 je yAvi | kiMjayaMti' ityAdi. zabdAtha- je cAra-ce vA"i je leko kharI rIte zAstranA rahasyane jANatA nathI teo bIjAe dvArA "puE-" he sAdhu ApanA gurUnuM nAma zuM che? e pramANe pUchavAmAM Ave tyAre "paDhirAMti-rikvatti' pitAnA gurUnuM nAma chupAvIne vadhAre jJAnavALA bIjA koInuM nAma pitAnA gurU tarIke kahe che. te leko "mAyALamaTuM-mAyAnamartha jJAnAdithI athavA zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 126 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 arthathI "vaMjayaMti-vazvAmita" vaMcita thAya che. chetarAya che. ema karavAvALA "humALI-sApumAnanA pitAne sAdhu mAnavAvALA paraMtu kharI rIte anA-asAdhavA asAdhuja che. "mAgaom-mAyAnvitA' mAyA kapaTa vALA teo "vaLatA-mananatavAtam' anekavAra saMsArane "saMsi gmritta prApta kare che ! anvayArtha--anya ke je e vAstavika rIte zAstranA rahasyane jANatA nathI teo paNa "keNu tamArA gurU che ? e rIte bIjAo dvArA pUchavAmAM Ave tyAre jemanI pAsethI vidyA grahaNa karI athavA jenI pAsethI dIkSA grahaNa karI evA gurUM apamRta hovAthI tenuM nAma levAmAM zaramAvAthI temanuM nAma na letAM ke bIjA ja vadhAre jJAnavALA AcAryanuM nAma kahe che. tathA mokSa mArgathI svayaM vaMcita thaIne bhraSTa banI jAya che evuM karavAthI pitAne sAdhu mAnavAvALA vAstavika rIte asAdhu ja che. ane atyaMta mAyAvI hovAthI anaMtavAtane athavA anaMtavAra saMsArane prApta kare che. jo TIkAI--je vAstavika rIte zAstranA rahasyane jANatA na hoya paraMtu ajJAnanA baLathI ja abhimAnanA parvata para caDhelA che, teone jyAre koI pUche che ke-ApanA gurU koNa che? te teo jenI pAse bhaNatA hoya athavA jenAthI dIkSA grahaNa karI hoya te alpa abhyAsavALA pitAnA gurUnuM nAma kahevAmAM zaramAya che, tethI tenuM nAma na letAM bIjA koI adhika vidvAna AcAryanuM nAma le che, evA AdAnathI arthAt jJAnAdikathI athavA mokSathI vaMcita rahe che. eTale ke tenAthI bhraSTa thAya che. teo pote pitAne sAdhu mAne che; paraMtu vAstavika rIte teo asAdhu hoya che. pAkanuM sevana kare che, paraMtu pitAne niSpApa kahe che, te tenuM viveka hinapaNuM che. kahyuM paNa che ke jAuM jhA sayaM" ItyAdi je pApa karIne paNa pitAne zuddha ja kahe che, te bamaNuM pApa kare che. mUkhanuM A bIju mUkha paNuM che. jenA AvA prakAranA abhimAnanA kAraNathI je mAyAvI hoya che, teo anaMtavAra arthAta vAraMvAra vinAzane athavA saMsArane prApta thAya che. kemake teo be dethI yukta hoya che. pahele doSa pApa karavuM. ane bIje pitAne pApa vagarano kahIne mAyAcAra kara. teo A rIte AtmatkarSanA kAraNe badhilAbhane vinAza kare che. ane bhavabhramaNane prApta thayA kare che, jA zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 127 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnanuM phaLa batAvIne have krodhAdika kaSAyenuM phaLa batAve che ne " ItyAdi zabdArtha - je purUSa "oLe-jodhaH krodhavALe "rAmara thAya che. arthAt krodhI hoya che. tathA "kazmArI-karthamApI' bIjAnA de kahI batAve che. tathA "ne 3-tu' je kaI " vizicaMdathavama' zamI gayelA kalahane "kIraNajhA-vahIvU' pharIthI cAlu kare che. "-" ema karavAvALA te purUSa "pAvajammI-pApA pApakarma karavAvALA "va-5 ' AMdhaLAnI jema varAchuM ra3rathama TuMkA mArgane "nAca-gRhItyA grahaNa karIne "avinori-athavAmita" sadA kalaha karavAvALe ghAla-vRSya pIDA yukta thaIne duHkhane anubhava kare che. pA anvayArtha-je purUSa krodhI hoya che. arthAt kodha kare che. ane bIjAnA denuM bhASaNa kare che, ane je kaMI mizyA duSkRta vigere dvArA upazAnta thavAthI paNa pharIthI kalaha vigerene upasthita kare che, e pApI purUSa AMdhaLAnI mAphaka TUMkA mArgane apanAvIne kAyama kajIyA kaMkAsa karIne pite ja duHkhI thAya che. TIkArtha -je purUSa kopI hoya che, ane bIjAnA deze pragaTa kare che, athavA je yathArtha bhASI-kharUM kahenAra hoya che, arthAt je rItanA bolavAthI vijaya maLe tevA prakArathI bole che, tathA je zAMta thayelA kalahane pharIthI upasthita kare che, jemake-kajI karanArA be manuSyono jhaghaDe, kSamApanA vigere upAthI ThaMDe paDI gayuM hoya te pharIthI upasthita thAya tevuM belivuM arthAt maTI gayelA kajIyAnI bAbatamAM evA vacane kahevA jenAthI te banene krodha pharIthI saLagI uThe, ane teone pharIthI jhaghaDe thAya, AvA prakAranA krodha priya purUSane je phaLa maLe che, te batAvavAmAM Ave che, te pApakarma karavAvALe purUSa cAra gativALA saMsAramAM niraMtara duHkhane bhegavALa bane che. jema pagadaMDIthI cAlavAvALe AMdhaLo mANasa duHkha bhagave che. pApA ne vihIu' ItyAdi | zabdArtha-"-" je purUSa " vihI-viprIjA kalaha karavAvALe hoya che tathA "sattAmAvI-cAmApI' nyAya virUddhanuM kathana kare che. - evo purUSa "-sama madhyastha "ra phorU-ne ma" thaI zakate nathI tathA "anna -adbhajJa prAtaH' te kalaha vinAne paNa thaI zakta zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 128 Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI. ataH krodhAdi-kaSAyAne tyAga karavA eja cAgya che. paraMtu 'vavAya dAdI ca-3rapAtahArI 2' je gurUnI AjJAnuM pAlana kare che 'ca-2' ane 'pI. maLe-TrImanAH' pApa karavAmAM gurU vigere pAMse zarmade mane che. tathA ghAsaviTro-cAntadaSTi:' jIneAdita mArgomAM atyaMta zraddhALu hoya che, eve purUSa 'amAyitve -mAcihnava:' mAyA rahita haiAvAthI madhyastha thaI zake che. prA anvayA--je kAI hamezAM kalahupriya hoya che, ane gurUjana vige rainA paNa nizvaka hAya che, evA purUSa kAI paNa samaye maghyastha thaI zakatA nathI. ane kalaha rahita pazu thai zakatA nathI. tethI krodha vagere doSone heDI devA joIe. gurUjana vigerenA AjJApAlaka tathA anucita kArya karavAmAM zaramAvAvALA pUsaMyamazIla jInendra pratipAdita mekSa mArgomAM atyaMta zraddhALu ane mAyA rahita purUSa ja madhyastha thaI zake che. zA TIkA"--paramA tatvane na jANanArA eve je sAdhu kalaha (leza) karatA rahe che, jo ke pratilekhana vigere kriyAo kare che, tA pazu kAI laha priya hAya che. tathA je anyAya khelavAvALA hoya che, arthAt peAtAnA gurUvigere mahA purUSA para paNa AkSepa kare che, tevA purUSa samabhAvI thaI zakatA nathI. kemake te rAgadveSathI yukta hAya che, te kalaha rahita pazu haita nathI-mAyA vagaranA paNa hAtA nathI tethI krodha vagere badhA kaSAye tyAgavA ceAgya che. madhyastha kANu thaI zake che ? te khatAvavAmAM Ave che-je rASa vinAnA hAya che, gurUnI AjJAnu yathArtha pAlana karanAra hoya, AcAyanI AjJAnA amala karatA hAya athavA je sUtronA arthanA pravataka DhAMca che, je mULa guNa ane uttara guNu rUpa sayamamAM manane lagADe che. athavA anAcAra karatAM, AcAya vigere gurUjaneA pAMse lata thAya che, je ekAnta dRSTivALA hAya che, arthAt jene ekAntataH jIva ajIva vigere tatvAnuM athavA mAkSanuM jJAna haiAya che. arthAt je jInendranA mAmAM ekAnta zraddhA vALA DhAya che, tathA je mAyAthI rahita hAya che, evA purUSa gurU vigerenI sevA kare che, ane peAte kapaTa cukta vyavahAra karatA nathI, tathA khIjA pAMse kraTa vyavahAra karAvatA nathI, tathA kapaTa vyavahAra karavAvALAne anumAna pazu Apate nathI. kahevAnu tApa e che ke--je krodha kare che, tathA anyAya yukta vacanA ele che, te phaI paNa prakAre madhyastha bhAvane prApta karI zakatA zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 129 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI. tethI sAdhue sarvadA AcArya vigerenI AjJA pramANe ja vyavahAra kara, pApakarma karavAmAM gurU vigere mahAna jAthI lajajIta thavuM.--jIvA jIva vigere saghaLA ta para zraddhA karavI, e purUSa ja vAstavika rIte amAyI thaI zake che. dA kare che sume' ItyAdi zabdArtha je purUSa saMsAra sAgarathI atyaMta ugavALo thaIne "paf-du"i aneka vAra "guNAtipa-nuzAsthamAnA AcArya vigerethI zikSA pAmIne paNa "taddA-tathA pitAnI cittavRttine zuddha rAkhe che. arthAt pahelAM saMyama pAlanamAM jevI cittavRtti hatI AcArya vigerethI zikSA pAmIne paNa evI ja cittavRtti rAkhe che - e te purUSa "jesa-pezA' vinaya vigere guNothI yukta ane mRdu bhASI hoya che. tathA "hurame sUmara' sUkSmadardI evaM "puSiA -puruSajJAtaH purUSArtha karavA vALA che tathA "karinA reva-jJAAvitava' eja purUSa uttama jAtavALa tathA "kusucA-kuvAvAH saMyama mArgamAM pravRtti karAvavALA che. -saH' e purUSa ja " -samA madhyastha thaI zake che. "#gv-gAM ga te purUSa krodha ane mAyA vigerethI rahita hoya che. keLA anvayArtha-jeo A saMsAra rUpa sAgarathI atyaMta ugavALA che, ane pramAdavaza mokSa mArgathI khalita thavAthI gurUjane dvArA anekavAra anuzAsita karAyela hoya ane zikSA thayA bAda paNa pahelAMnI mAphaka saMyama pAlanamAM rUci rAkhatA hoya AvA purUSa ja vinayAdi guNAvALA banIne mRdubhASA tathA sUkSamadarzI ghAtikarma catuSTayanA svarUpane jANavAvALA tathA purUpAthI ane parama kulIna kahevAya che ane evAja purUSa saMyama mArganA pravartAka banIne madhyastha bane che. tathA kIdha mAyA rUpa jhaMjhAne vaza thatA nathI pAchA TIkAtha- pharIthI sad guNane ja batAvatAM kahe che ke-je A saMsAra sAgarathI atyaMta uga yukta thAya che, tathA pramAda vazAt sanmArgethI khalita thavAthI anekavAra gurU vigere dvArA anuzAsita karavAmAM AvatAM arthAta unmAga prApta karAvavAnA kAraNone tyAga karavAnI AjJA karavAmAM AvatAM pitAnI cittavRttine pahelAnI jema pavitra banAvI le che, te vinaya vigere guNothI yukta hoya che, DuM belavAvALo hoya che, tathA sUphamadazI, sUkSma arthone vaktA -elanAra ane ghAtiyAkarmanA svarUpane vicAravAnuM hovAthI sUkSama hoya che, e purUSa ja vAstavika rIte purUSArthane karavAvALA hoya che, eja jAti zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 130 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAna hoya che. kemake sArA kuLamAM utpanna thaIne paNa je zIlavAna hoya che, teja kulIna kahevAya che, uMcAkuLamAM utpanna thavA mAtrathI ja koI kulIna thaI jatuM nathI. eja saMyamavAnuM athavA saMyamane pravartaka kahevAya che. e purUSa ja sama athavA samabhAvI ane ajhaMjhA prApta arthAta kodha athavA mAyAthI rahita hoya che. athavA vItarAganI tulya hoya che. kahevAne abhiprAya e che ke-pramAdane kAraNe kayAMka khalana thaI javA chatAM AcArya vigeree Thapake ApavAthI cittavRttine anyathA karatA nathI eTale ke krodha vigere karato nathI, paraMtu pharIthI saMyamanA pAlanamAM tatpara thaI jAya che te sAdhuja vinaya vigere guNethI yukta hoya che, teja sUma darzI, purUSArtha kArI, jAtiyukta, saMyamanuM pAlana karanAra ane vItarAganI tulya vakhANavA lAyaka kahevAya che. zA - saMyamanA mArgamAM vicara karavAvALA munine prAyagarva AvI jAya che, te batAvatAM kahe che. "yAvi ItyAdi zabdArtha-ne vicAra' je kaI maLyuM-zAtmA' pitAne "vahumati vasumatta saMyama rUpa vasuyukta tathA "saMvA-cAvatam jIvAdi padArtha saMbaMdhI jJAnarUpa saMkhyAvALo "pattA mavA' mAnIne arthAt huMja saMyamavALe ane jJAnI chuM evA abhimAna yukta thaIne "pavitra- vicAra karyA vinAja "vAghe-vArane pitAnI moTAI "ku, karA-kurcA' kare tathA "cAM-Ama' huM ja "- tAlA" tapathI "phitkRtti-sahita ta' yukta chuM e pramANe "jA-matrA" mAnIne "gaois-gam ' anya janane vizva vizvabhUtapUruM pANImAM dekhAtI candranI chAyA anusAra nirarthaka "parasapha-patti jue che. te sarvathA viveka vAta che. anvayArtha-bIjA paNa je kaI pitAne saMyama rUpa dhanavALA ane jIvAdi viSaya saMbaMdhI tatvane jANavAvALA samajIne huM ja saMyamI ane jJAnI chuM, evuM abhimAna dhAraNa karIne vagara vicAryuM ja pUrvapakSa uttara pakSa rUpa vAdane sabaLa ane nirbala kare che, ane huM ja pUrNa tapasvI chuM evuM mAnIne bIjAne jala caMdravat banAvaTI tapasvI samaje che, e purUSa sarvathA vivekahIna mAnavAmAM Ave che. 8 TakAthe--je muni pitAne saMyamavAnuM athavA jJAnavAnuM mAnIne huM ja saMyamI ane jJAnI chuM mArA sivAya bIje kaI e jJAnI athavA tapasvI nathI. evuM abhimAna kare che, ane je vicAra karyA vinA ja vAda kare che, zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 131 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhASaNa kare che, ane dU ja tapasvI chuM. ema mAnIne potAnAthI bIjA sAdhuo ane grahasthone nakAmA samajIne teone tiraskAra kare che, te avivekI kahevAya che. kahevAne bhAva e che ke-je pitAne saMyama, jJAna ane tapathI yukta mAne che, ane bIjAone tiraskAra kare che, te abhimAnI tathA avivekI hoya che. eTale giaa jULa rahe che ItyAdi zabdArtha -'re : pUrvokta ahaMkArI sAdhu "kAMtA 3-g%AttapUna tuM atyaMta meha ane mAyAmAM phasAIne "pa-ti vAraMvAra saMsAramAM bhamaNa kare che. te saMsArathI mukta thaI zakatuM nathI. tathA "moLavayaMti-maunavare te saMyamamAM "no-- AganA AdhAra rUpa 'ja vijA-vize thaI zatA nathI je- je purUSa sarvajJanA matamAM "bALa-mAnanArthe saMmAna vigerethI tathA "vasumatratona-vesumAre' saMyamanA utkarSathI athavA jJAnAdithI mada kare che e purUSa "vukALa-magdhyAna paramAIne na jANuta thake "vivA -yuvata' pitAnA AtmAne satkAra ane mAnAdithI nIce pADe che. pahelA anvayArtha-e pUrvokta ahaMkArI atyaMta mehamAyAnI jALamAM phasAIne saMsAra rUpI samudramAM vAraMvAra DUbe che, koI paNa samaye saMsArathI mukta thaI zakatA nathI. tathA niravadya agamanA AdhArabhUta saMyama mArgamAM rahetA nathI. ane potAnA sanmAnAdinI, prApti mATe saMyamatkarSa tathAjJAnAdimAM mada (ahaMkAra) kare che. ane paramArtha tatvane jANyA vinA ja pitAne satkAra ane mAnapAnathI nIce pADe che. chellA TIkAthe--je sAdhu pUrvokta prakArathI ahaMkAra kare che, te meha ane mAyAmAM phasAIne saMsAra rUpI samudrane vAraMvAra prApta kare che. arthAta eka gatithI bIjI gatimAM utpanna thAya che, ane kyAreya saMsArathI mukta thaI zakatuM nathI. te muninA padamAM arthAt saMyamamAM thita thatA nathI. ane AgamamAM paNa sthita thatA nathI. AvI rIte ke sthita thaI zakatA nathI ? tene uttara ApatAM kahe che ke-jeo mAna ane sanmAnanI IcchAvALA hoya che, ane mAna sanmAna meLavIne ahaMkAra kare che, athavA je saMyama athavA zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 132 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnanA mada kare che, te zAstrane bhaNIne pazu ane tenA ane jANavA chatAM paNa vAstavika rIte sajJanA matathI ajJAta che. kahevAnu tAtparya e che ke--abhimAnavALA purUSa ekAnta ! meha vaza thaIne soMsAramAM bhaTake che, DAhyA darekane prAyaH jAtimada prakhaLa hAya che, tethI have te batAvavA mATe sUtrakAra 'ne mALe' ityAdi gAthA kahe che. zabdA-ne-ca' je puraSa 'nAca-nAsthA' jAtithI 'mALo-mAdunaH' brAhmaNa che. 'vA-vA' athavA 'vrutti-kSatriya:' IkSvAku vaMzIya kSatrIya jAtanA che. 'tala-tathA' tathA 'putte-maputra:' ugraputra-kSatriya jAtI vizeSane che. 'jJa-TET/ temaja he phevA-he jovA' lecchaka jAtInA kSatrIya vizeSa che. ne-ca' je 'vana-pranita:' saMyamane dhAraNa karavA mATe dIkSita thAya che. ane par so-parattamonI' khIjA dvArA ApavAmAM Avela niradya AhArane grahaNa kare che tathA ne-yaH" je purUSa Lotte-gotra' vaMzathI 'mALa Dhe-mAnavau' abhimAna cegya sthAnamAM utpanna thavA chatAM paNa 'na thanmak-7 sannAti' abhimAna karatA nathI. eja purUSa sarvajJanA mAga mAM pravRtti karavAne ceAgya ane che. 10nA anvayA --kAI paNa bhale jAtithI brAhmaNu hAya, kSatriya hAya, IkvA kuva'zIya hAya athavA ugraputra kSatriya jAti vizeSa hoya, agara lIchavI jAtinA hAya te dIkSA dhAraNa karIne nirdoSa bhikSAnA AhAra karanAra ane sayamanuM pAlana karanAra DAya ane jo uccakuLamAM utpanna thaIne pazu jAti kulanu' abhimAna athavA mA~ karatA nathI kheja sata praNIta mArganuM anusaraNa karavAvALA kahevAya che. 10nA TIkA je jAtithI brAhmaNu kSatrIya, ikSvAku vaMzALA athavA ugra vazamAM utpanna thayela ke licchavI vaMzamA utpanna thayela dIkSita thayela hAya, ane khIjAe Apela AhAra gra uchu kare che, arthAt bhikSA para nirvAha kare che, ane abhimAnane ceAgya kuLamAM utpanna thaIne paNa abhimAna na kare, arthAt sa le kamAnya hAvA chatAM paNa dIkSA grahaNa karIne bhikSA mATe Ama tema bhramaNa karatA thakA 'hu' hAsyAspada thaiza A rItanA mada athavA glAni na kare. kahevAnuM tAtpaya e che ke je brAhmaNa, kSatriya, ugraputra athavA liccha vIva'zamAM utpanna thayela purUSa pahelAM khIjAone AjIvikA ApatA hatA, ane have dIkSita thayA pachI bhikSA mATe khIjAonA dharAmAM jatAM peAtAnA zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 133 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janma vazanu abhimAna na kare. AvI rIte je abhimAna karatA nathI, eja sajJanA mArganA anuyAyI haiAya che. 510nA madamatta purUSanuM trANu (rakSaNa) karI zakAtuM nathI. te batAvavA sUtrakAra kahe che.--'na saphsa nAva puruM ya sALa' ityAdi, zaDhA tarasa-tattva' mardonmatta purUSanA 'nArUM vA-jJAti rva'jAtimaThTha athavA 'OMOM vA-ku, vA' kulamada 'tta tAn-na trALam' saMsArathI rakSaNa karavAvALA hAtA nathI. 'naLaya-nAmyatra' jhivAya 'tri paraLa suviLa-vidyASaraLa suSIrnam samyak prakArathI sevana karavAmAM Avela jJAna ane cAritra vinA sa'sArathI koi rakSaNa karavAvALuM hAtu nathI 'se-maH' jAti ane kuLanA abhimAnavALA sAdhu nivrukSma-niStrakSya' pravrajyA graLu karIne paNa rikamma gAra rma' sAvadya karmAnuSThAna arthAt gRhasthanA karmone seva-levale' seve che. 'se-sa:'te 'vimocaLA--mAtranAca' potAnA krama'ne niHzeSapaNAthI kSapaNu karavA mATe 'C-Tr:" samaya 'na hoya-nna mati' thaI zakatA nathI. / / 11 / annayA --madenmatta purUSane jAtimada athavA kulamada sa'sArathI bacAvI zakatA nathI. para Mtu te sasAra cakramAM ja phsAvanArA ane che. tethI samyak jJAna cAritrane cheDIne khIjuM kAI paNu rakSaNu karanAra banI zakatu nathI. paraMtu samyak jJAna caritra ja sa`sArathI khacAvI zake che. tethI jAti ane kulAbhimAna vALA sAdhu dIkSAne grahaNu karyA chatAM pazu niMdita ka`nu sevana kare che. athavA jAti vigerenA mada kare che. evA purUSa niHzeSa kramanA kSaya karavAmAM samatha thaI zakatA nathI. / 11 / TIkA --karavAmAM AvanArU abhimAna abhimAnInuM rakSaNa karavAvAmAM samatha thaI zakatu nathI, paraMtu saMsAranuM ja kAraNu thAya che, teja matAve che. mAtRpakSane jAti kahe che, ane pitRpakSane kuLa kahevAmAM Ave che. jAti athavA kuLa mAtmAnuM rakSaNa karI zakatA nathI. ahiyAM jAti ane kuLa e upalakSaNa che, tethI e samajavuM joI eke-khaLa mada rUpa maMda lAbhamada tapamada sUtrama azvaya mada vigerenuM abhimAna paNa sa*sArathI rakSaNa karI zakatA nathI te tenA sa'sAramAM bhramaNanuM ja kAraNu hAya che, sArI rIte AcaravAmAM Avela arthAt samyak darzanathI yukta jJAna mane cAritra ja saMsArathI rakSA karI zake che, tenA sivAya khIju kAI rakSA karavAvALu nathI, je muni pratrajyA-dIkSA grahaNa karIne pazu gRhasthAnA kAryAMnuM arthAt sAvadya anuSThAnAnuM sevana kare che, athavA mada vigere kare che, te saghaLA zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 134 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamene kSaya karavAmAM samartha thaI zakatuM nathI. kahyuM paNa che- jJAtiH OM ItyAdi dhIra purUnuM kathana che ke- jAti athavA kuLa jIvanI rakSA karavAmAM samartha nathI. he jJAnI ! jJAna-ane cAritra ja AmAne rakSA karavAmAM samartha thAya che te tethIja jeo dIkSAne svIkAra karIne paNa gRhasthane yogya evA kAryo kare che, athavA jAti mada AdinuM sevana kare che, te karmone kSaya karavAmAM samartha thaI zakatA nathI. 11aa "nivi mittaq' ItyAdi zabdArtha- mijU-ce mikSu. je sAdhu niLei -nidatta bAhya parigrahathI rahita arthAt kavya vigere rAkhatA nathI. tathA "sunnunIvI-sukSanavI' suko AhAra kare che. tathA "-" je "bhAravaM-aurava' addhi rasa sAtA rUpa gaurava priya "oda-masi' hoya che tathA "hiroLamI--- nAmI' potAnI slAdhAnI IcchA rAkhe che, te "avunnamALo-gaNamA' para mArthathI-tatvataH mekSamArgane na jANavAvALA "g-utara' A niSkicanAdine "gALIvaM-gALIva' AjIvIkAnA sAdhana rUpa banAvIne "puLo puNe-punaH punA vAraMvAra saMsAramAM vivaricAra- vim janma, jarA zoka ane maraNAdi. kane "tti-vRti prApta kare che. 1rA anvayArtha---je sAdhu nirdoSa AhArane grahaNa kare che, ane bAhya pari. grahathI vaIna lukhe suke AhAra karavA vALe che e purUSa paNa je Rddhi rasa zAtA gauravapriya hoya tathA AtmazlAghAne IcchanAra hoya te paramArtha evA mekSa mArgane na jANate thake pitAnI prazaMsAmAM ja lIna akiMcanatvAdi bAhya parigrahanA parityAgane ja AjIvIkAnuM sAdhana banAvI vAraMvAra saMsAramAM janma, jarA, zokane prApta karIne maraNa pAme che. 12aa TIkAryuM-pharIthI madanA doSa batAve che--je bhikSu che, arthAt bhikSAthI zarIrane nirvAha kare che, parigrahathI rahita che, ane rUkSa jIvI che, arthAt sukhe suke anta prAnta chAza mizrita vAsI caNA vigerethI prANa dhAraNa kare che, arthAt zarIrane nirvAha kare che, e purUSa paNa je ddhi rasa ane sAtAnA gauravanI IcchA kare, ane potAnI prazaMsAnI IcchA kare, te te paramArthika kSamArgane na jANavAvALA te purUSane pUrvokta akiMcanapaNuM niSpa rigrahapaNa, vigere guNe kevaLa AjIvikA puratA ja che. arthAt gaurava priyatA ane AtmaprazaMsAnI kAmanA-IcchAnA kAraNe e guNethI paNa tenA zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 135 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmAnuM kalyANu thaI zakatuM nathI. evA purUSa saoNMsAramAM vAraMvAra janma, jarA, maraNu, ane zAka vagere prApta kare che, joke te sa'sAra sAgarathI taravAnI icchA kare che, paraMtu upara kahelA doSane kAraNe temAM DUbe che. kahevAnA Azaya e che ke-jee jaganA saghaLA padArthonA rityAga karI cUkayA che, ane bhikSA dvArA peAtAnA udaranI pUrti kare che, te paNa jo mada-abhimAna kare, athavA praza'sAnI icchA kare te tenuM bhikSATana karavuM e kevaLa AjIvikAnA sAdhana puratuM ja che, te purUSa saMsAra rUpI aDhavI jaMgalamAM ja bhaTakatA rahe che. 12aa 'ne mArAM mitranu susAdhruvArUM' ityAdi zatruArtha--te milU-caH mikSu,' je sAdhu 'macarya-mALavAr' bhASAnA dASA ane guNe(te jANavAvALA hovAthI suMdara bhASA prayAga karanAra hAya tathA 'tusAduvAd-susAdhuvAtI' sudara bhASA elavAvALA hAya 'vALavuM -prattimAnavAnuM aupattikI vigere buddhinA guNNAthI suMdara pratibhAzAlI hAya tathA 'vinnAra-vizAradda:' vizArada arthAt aneka prakAranA ane pragaTa karagAmAM samatha hAya tathA bALADhane-azAztrajJa' vizeSa prakArathI prajJAzAlI hAya ane 'ghumAvitravA-kumAjitAtmA' dhanI bhAvanAthI jemanu hRdaya vAsita hAya eja sAdhu kahevAya che. paraMtu hUMja jJAnI chuM e pramANenuM abhimAna karavAvALA purUSa 'iLa-prayam na anyane 'praLacA-pracA' peAtAnI buddhinI pratibhAthI 'vavaeNijJA-varimavet' tiraskRta kare te evA purUSa sAdhu kahI zakAtA nathI. evA purUSa kevaLa sAvAbhAsaja kahevAya che. / / 13 / anvayA --je sAdhu bhASAnA guru doSane jANavAthI suMdara bhASA khelanAra che, tatha! susAdhuvAdI ane pUrNa pratibhAzAlI che, ane autpattikI zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 136 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vigere buddhinA guNothI yukta tathA vizArada arthAt artha grahaNa karavAmAM samartha hoya evA vizeSa prakAranI buddhivALA tathA dharmabhAvanAthI vAsita AtmA hovA chatAM paNa huM ja ekale paMDita chuM, evuM samajanAra bIjAne pitAnI buddhi pratibhAnA baLathI apamAnita kare che, e sAdhu nathI, paraMtu sAvAbhAsaja che 13 TIkArtha--je bhikSu bhASA jJAnavAnuM hoya che, arthAt bhASAnA guNa ane dezane jANavAnA kAraNe suMdara bhASAne pravega kare che. (suMdara bhASA lakhe che,) athavA saMskRta prAkRta vigere aneka bhASAone jANavA vALe hoya che, je sAdhuvAdI hoya che, arthAt prazasta parimita, pathya ane priya bAlavA vALo che, pratibhAvAna arthAt autpattikI vigere buddhinA guNothI yukta che, je vizArada che, arthAt sUkama tatvane grahaNa karavAmAM tathA aneka prakAranA arthonuM kathana karavAmAM samartha che. je tatvamAM atyaMta buddhizALI che, tathA jemAM pitAnA AtmAne dharmanA saMskArathI bhAvita karyA che, te je pitAnA A guNane kAraNe abhimAna kare, ane vicAre ke-huMja bhASA vidhine jANavAvALo chuM. zobhanavAdI chuMmArAthI vadhAre athavA mArI sarakhe zAstrArthamAM kaI kuzaLa nathI. huM eka advitIya paMDita chuM. Ama mAnIne bIjAnuM apamAna kare che, tiraskAra kare che, te te sAdhu nathI. paraMtu sAdhvAbhAsa mAtra veSadhArI sAdhu ja che tema samajavuM. kahevAno Azaya e che ke--je bhASAnA guNo ane dezane sArI rIte jANe che, madhura, satya ane hitakara bhASA bole che, zAstranA arthano vicAra karavAmAM nipuNa hoya che, ane dharmanI vAsanAthI vAsita AtmA vALa hoya che, te susAdhu che, paraMtu Aja guNone kAraNe abhimAna karIne bIjAonuM je apamAna kare che. te vAstavika rIte sAdhu nathI. tene sAvAbhAsa ja samaja joI e 13 "pUrva i phora ItyAdi zabdArtha- pa-pvam' pUrvokta prakArathI "-' bIjAnuM apamAna karavAvALe te sAdhu prajJAvAnuM hovA chatAM paNa "mAhi-samayagADatA' mokSa mArgamAM gamana karavAvALo ja ho- mavati" thatuM nathI, je- je "mirahU fmakSu" sAdhu "goLavaM-prajJAvAna buddhimAna hovA chatAM paNa " vijJA -zu. Sata abhimAna kare che. "ahavA vi-1thavADa" athavA "ne- je sAdhu jAmamayAvaji-jAmamAvati' pitAnA lAbhanA madathI masta che te vAta zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 137 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jammU-vAsatraza' mUrkha che tethI te 'anna na-abhyam lam' anya jananI Ni'sapha-nivRtti' nindA kare che. 145 anvayAtha-pUrvakti prakArathI khIjAnuM apamAna karavAvALA sAdhu prajJAvAna hovA chatAM pazu mekSa mAga"mAM jai zakatA nathI, ane je sAdhu buddhimAn DAvA chatAM paNa abhimAna kare che. athavA je sAdhu lAbhamada vALA hAya evA te khAla prajJa-mUkha bIjA sAdhunI nIMdA karanAra haiAya che. te samAdhi prApta karI zakatA nathI. 5145 TIkA--pahelA kahela doSanuM phaLa zu thAya che? te ahiyAM batAvavAmAM Ave che. pUrvokta prakArathI je prajJAzALI sAdhu abhimAna kare che, bIjA Ane tiraskAra kare che, te badhA ja zAstromAM vizArada hAvA chatAM paNa ane tatvaniSTha prajJAvAna haiAvA chatAM paNa samyak jJAna-samyakU dezana--sacak cAritra, tapa rUpa athavA dhayAna rUpa samAdhi (mekSamAga) prApta karI zakatA nathI. te paramAtha rUpI samudranI sapATi paraja taratA rahe che. tathA je sAdhu thADA aMtarAya vALA athavA labdhivALA DhAvAne kAraNe peAtAne mATe ane bIjA sAdhue mATe zayyA sastAraka vigere athavA upakaraNa vigere prApta karavAmAM sAmarthyavAn hAya, ane hIna prakRtivALA hAvAthI lAbha madathI yukta thaIne khIjA sAdhunI niMdA kare che, ane kahe che, kenTu sa sAdhAraNane mATe zayyA sastAraka vigere tathA upakaraNa vigere prApta karIne laI AvuM chuM khIjAe teA kutarAonI jema Ama tema bhaTakIne peAtAnu' peTa paNa bharI zakatA nathI. A rIte khIjAone tiraskAra karavAvALe abhimAnI sAdhu samAdhine prApta karI zakateA nathI 51445 have prajJA vigerenA mada karavA na joie te khatAvavA mATe nnAmacaM caitra tomarca' ItyAdi gAthA kahe che. zabdAtha-milU-mikSuH' sAdhu 'vaLAmacaM ceya-prajJAmayunaina' huM ja pUrvAdinA jJAnane jANavAvALA chuM. AvA prakAranA jJAnamane tathA tanomaya-tomar' tapanA madane huMja taparavI chuM. mAvA prakAranA abhimAnane tathA 'noyamaya va gotramam ' pAtAnA kula tathA jAti vigerenA madane tathA nathaeN suryam' ceAthA bAnIva cena-AAjJIvanaiva AjIvIkAnA maDhanA biLAma--ttirnAmace' tyAga kare evuM karavAvALA 'se-sa' arthAt manA tyAga karavAvALA te sAdhu 'div--dyuitaH' buddhimAn 'uttamoDhe-samapurAruM:' uttama bhavyAtmA 'gADhu-gAdu' :' kahevAya che. 155) zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 138 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anvayArtha--nirdoSa bhikSA grahaNa karavAvALA sAdhu prajJAmada arthAta jJAnamada ane ekAvali vigere tapamadane choDIne ane ema mAne ke ja pUrNa tapasvI chuM. AvA prakAranuM abhimAna karavuM na joI e. tathA gotrama arthAt jAtimAM kula mada, tathA AjIvikA rUpa artha parigrahane choDIde evA pUrvokta madane tyAga karanAra sAdhu paMDita evaM bhavyAtmA muktimArgane yegya gaNAya che. 1pa TIkArtha-sAdhue madanuM phaLa saMsAra paryaTana che, tema samajIne prajJAne mada kare na joIe. tathA huM ekAvalI, muktAvalI, guNaratana saMvatsara vigere tapasyAo karavAvALe chuM. e rIte tapa saMbaMdhI mada kara na joIe huM ugravaMzamAM utpanna thaye chuM. A rIte pitAnA kulanuM athavA pitAnI jAtanuM paNa abhimAna na kare temaja cothuM AjIvikAne mada na kare. jenI sahAyathI manuSya jIve che. tene AjIvikA kahe che. sAdhu mATe annapANI eja AjIvikA che. te ghaNA pramANamAM maLatuM hoya to te mATe abhimAna karavuM na joIe. madane tyAga karavAvALe paMDita arthAta viveka zIla kahevAya che. teja uttama AtmA che. bhAvArtha Ane e che ke--sAdhue jJAnamada, tami, gotramada ane the AjIvikA mada na kare. A mane je tyAga kare che, teja paMDita ane pradhAna purUSa kahevAya che. 15aa "cAhuM mAruM vinaMja dhar" ItyAdi zabdArtha -dhI-dhIrA' paramArthane jANavAvALe dhIra purUSa "vADuMghaNA' A jAti vigerenA "cAduM-mayAna madarathAnane vinaM-pRtharyuM pitAnAthI dUra kare ema karavAvALo purUSa "sudhI varmA-sudhIradhAra tIrtha kare dvArA pratipAdana karavAmAM Avela dharmanuM pAlana karavAvALA che. "rALa jJAna A madasthAnene ja sevaMti- sevanta" sevana karatA nathI. te- teo sadavottAvA-sarvotrApajatA:' badhA prakAranA sadasthAnane tyAga karavA vALA "marI-magEcaH maharSi arthAt vizeSa prakAranA tapathI pApane dara karavAvALA "da davA' sarvotkRSTa "kALoraMja-zaargna' gotra, jAti vigere madathI rahita evI "paruM-kSatti' mekSarUpa gatimAM "caMti-jJAti" gamana kare che. 16 - avayArtha-dhIra medhAvI paramArtha vettA sAdhu parvokta jAtikula vigere saMbaMdhI mane pitAnI aMdarathI dUra kare evA vIra sAdhu tIrtha kare pratimA zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 139 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dana karela dharmanuM pAlana karatA thakA jAtyAdi madanuM sevana na karanAra sarvathA mada rahita thaIne vizeSa prakAranA tapa dvArA pApone kSINa karIne sarvocca mekSa gatine prApta kare che. 1dA TIkAryuM-jemanI buddhi sthira che, jeo parISaha ane upasargone sahana karavAmAM samartha che, jeoe paramArthanA svarUpane samajI lIdhela che. teo A jAti, 1 kula, 2 khela 3, rUpa 4, lAbha pa, tapa 6, zruta 6, ane aizvarya rUpa, madanA ATha sthAnane cAra gativALA saMsAranuM kAraNa samajIne tene tyAga kare. je tIrthaMkara pratipAdana karelA dharmanuM pAlana kare che, teo A madonuM sevana karatA nathI, tene jJa pariNAthI anarthanuM kAraNa samajIne pratyAkhyAna pariNAthI tene tyAga kare che. evI rIte badhA ja mane tyAga karanAra ane kula getra AdithI pRthapha evA maharSi gaNa sarvottama ane getra vigerethI rahita mekSa gatimAM jAya che. athavA je temanA kaI kama bAkI rahI jAya te pAMca kapAtIta anuttara vimAnamAM utpanna thAya che. kahevAno Azaya e che ke--dhIra purUSe saghaLA sadasthAnono tyAga kare. jJAnavAna purUSane getra vigerenuM abhimAna karavuM na joIe. jeo gotra vigerenA madane tyAga kare che, teo gAtra rahita uttama mukti gatine prApta kare che. 16 mijavU sucave ta6 vidha ItyAdi zabdArtha- sucatte mudramAM uttama vezyAvALo mijaq-fmakSu" sAdhu "raha -tathA" temaja "vikrupakhe-STidharmA' zrutacAritra rUpa dharmavALe sAdhu "jAgaM - mark nAnA nAnA gAme ane vAM-' nagaramAM "aggvikasa-manakavita' bhikSA vigerenA nimittathI praveza karIne "je-:' e sAdhu "pi-psjA" eSaNAne "jALaM-jJAna jANIne tathA gaLe saghaM - nepaLA" aneSaNane jANIne " i-nI ananA ane bALaka-AnA pAnanA 'kALuddhi -zananuddha gRddhibhAvathI rahita thaIne saMyama mArgamAM vicaraNa kare 17 anvayArtha--atyanta prazasta zukalAdi vezyAvALe sAdhu zrata cAritra saMpanna thaIne gAma, nagara vigeremAM bhikSATana mATe praveza karIne gaSaNadi eSaNane jANIne tathA uddagamAdi doSanA parivAra rUpa aneSaNa ane tenA zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 140 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vipAkane paNa jANatA thakA anapAnane lebha cheDIne saMyamamArgamAM vicaraNa kare. 17 TIkartha--ahiyAM bhikSunuM eka vizeSaNa "gucave ApavAmAM Avela che, tenI saMsakRta chAyA "mu e pramANe thAya che. tene artha prazastalezyAvALA e pramANe thAya che. tathA tenI bIjI chayA "jhurA' evI mane che, tene artha marelA zarIravALe A pramANe thAya che, arthAt nAna vilepana vigere saMskAra na karavAnAM kAraNe jenuM zarIra marelA jevuM che, kahevAnuM tAtparya e thayuM ke je bhikSu zubha lezyAthI yukta hoya zarIranA saMskArane tyAga karavAvALe hAya, tathA je zrata ane cAritra dharmane jANavAvALA che, arthAt jJa parijJAthI dharmane jANIne Asevana parijJAthI tenuM sevana kare che, te gAma, kheDa, vigeremA athavA nagara ke pattana vigeremAM bhikSA mATe praveza karIne gaSaNa, grahaNaSaNA ane paribheraiSaNA ne jANa thake tathA udgamAdi deSa rUpa aneSaNAne tenA parihAra ane vipAka (phaLa)ne jANa thakI anna ane pANImAM Asakta na thatAM saMyama mArgamAM vicaraNa kare. kahevAnuM tAtparya e che ke--uttama lezyAvALA tathA dharmane jANavAvALA muni bhikSA mATe gAma athavA nagaramAM praveza karIne eSaNA aneSaNA vigerene vicAra kare. annapANImAM Asakta na bane ane zuddha anna vige jene ja grahaNa kare che1LA zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 141 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhikSu anukuLa rUpa, zabda, vigerenI prApti thavA chatAM paNa rAgadveSathI rahita hovAnA kAraNe duSTa thayelA viSacane adaSTa zratane azratanI jema karatA thakA eSaNa ane aSaNAnA jJAnamAM catura havA chatAM paNa gAma vigeremAM AhArane mATe paryaTana karatA thakA anta prAnta AhAra karavAnA kAraNe tathA zarIranA saMskAro na karavAthI marelAnI jema zarIrane anubhava karIne saMyamamAM arati-arUci bhAva prApta thaI jAya te tevA samaye zuM karavuM? te batAvavA mATe nIce pramANenI gAthA kahe che. karuM chuM mikUca' ityAdi zabdArtha - 'fmahU-mizu. niravagha bhikSAne grahaNa karavAvALe sAdhu dUgaLe vA-vahunano vA' aneka purUSanI sAthe nivAsa karatA hoya tathA agara "wvAra-gvAra eka ja hoya te paNa "araDuM-sina" saMyamamAM arUci ane rUMdha gra' asaMyamamAM rUcine "kAmiyUra-gamamU' dUra karIne pjaraH-g " ekaleja "lato-karato jIvanI zarU-bhavAntara gamana rUpa gatine tathA "-ativa" bhavAntarathI AvA rUpa Agatine ". tamoLA-pAtanaunena' sarvacA zuddha saMyamane Azraya karIne "vicArejAthALIvA' dharmakathAne upadeza kare 18 anvayArtha-nirdoSa bhikSA grahaNa karavAvALA sAdhu ghaNA sAdhujanathI yukta hoya arthAta ekalA (rAgadveSathI rahita paDimAdhArI) ja hoya paraMtu arati rUpa arUcIne dUra karIne jIvanuM ekalAnuM ja bhavAntaramAM gamana ane bhavAntarathI Agamana rU5 gati AgatinuM ekAnta mauna thaIne saMyama pUrvaka upadeza kare che18 TIkArtha-sAdhu, ghaNA sAdhuonI sahAyathI yukta hoya athavA ekalA ja hoya (rAgadveSa rahita hoya) tathA paDimA aMgikAra karavAnI sthitimAM, janakapika avasthAmAM athavA koI bIjA samayamAM ekalA vicaraNakarI rahyA hoya kahevAne hetu e che ke-kaI paNa avasthAmAM kema na hoya? kadAca ati bhAvane prApta thaI jAya te arthAt nAna na karavAthI zarIra saMskAra zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 142 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rahita hovAthI) sukhe suke ThaMDe AhAra karavAthI athavA zarIranA sukAvAthI tathA Abhyantara kAraNa mehanIya karmanA udayathI tene saMyama pratye arati (arUci) utpanna thaI jAya ane jyAre eka vastumAM arati thAya tyAre tenAthI judI anya vastumAM rati paNa utpana thAya, tethI ja saMyamamAM arati utpanna thavAthI asaMyamamAM rati ( prIti) utpanna thaI jAya to teNe saMsAranA svarUpane vicAra karIne naraka, tiya gatinA duHkhane vicAra karIne tathA AyuSyanA a955NAne vicAra karIne tene dUra kare. te zuddha saMyamane Azraya laIne vacanane prayoga kare. dharmakathA karatI vakhate athavA anya samayamAM evI rIte bole ke jenAthI saMyamamAM bAdhA na Ave, ane dharmanI ja vAta kahe teNe kahevuM ke-A jIva ekale ja pitAnA zubha ane azubha karmonI sAthe parakamAM jAya che. ane ekaleja bhavAntarathI Ave che, kahyuM che ke-"g: prahate varSa ItyAdi A jIva eka ja karmanuM upArjana kare che. eka ja tenuM phaLa bhagave che, eka ja janme che, ane ekalo ja mare che, ane paralekamAM paNa eka ja jAya che. kahevAne bhAva e che ke A pramANenI dharmakathA sAdhue kahevI joIe 18 "a fmeravA phuvA vi hovA' ityAdi zabdArtha-"Hce-vacam' bIjAnA upadeza vine pitAnI meLe ja 'meravA -tya' sArI rIte mokSa mArgane jANIne "galuvAri-vADa" athavA "to vA-zuravA gurU paraMparAthI sAMbhaLIne cA-nAnA" prajAonA phicaryaphitara hitakAraka "dharma-dharma' mRtacAritra rUpa dharmane "mAna-mAveta' kathana kare ane ce--je bajAraciA-rdhitA niMdita kArya "ziyALago -ttirAjako' phalanI prApti mATe karavAmAM Ave che "ni-tAr evA sani dAna kAryanuM "sudhIradhA -sudhIra dhIra purUSa " vaMti- sevane sevana karatA nathI 19 anvayArtha-poteja AtmA dvArA paropadeza vinA ja mokSa mArgane sArI rIte jANIne athavA gurU paraMparA dvArA samajIne prajAnA hitakAraka kRtacAritra rUpa dharmane upadeza kare ane je sAdhujane mATe niMdita sakAra sammAnAdi kathana rUpa vyApAra che, tenuM sudhIra dharmA (medhAvI sAdhu) sevana karatA nathI. 1lA. TIkArtha-vizeSa kahe che-manuSya janma Arya kSetra vigere rUpa zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 143 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A saMsAra cAra gativALo che. mithyAtva vigere saMsAranA kAraNa che bhavabaMdhanene naSTa karavAvALA saghaLA karmono kSaya the te mekSa che. samyakajJAna samyak darzana ane cAritra samyaka tapa e mekSanA kAraNa rUpa che. vigere paropadeza vinA svayaM jANuMne athavA gurU paraMparAthI bIjAonI pAsethI sAMbhaLIne sthAvara ane trasa jIvone mATe hita karanAra zrata cAritra dharmano upadeza kare. satkAra sanmAna vigerenI abhilASAthI yukta rogone athavA dharmakathA rUpa prabaMdhane ke je mithyAtva vigere karma baMdha janaka heya che. cAritramAM banyaka thAya che. tenuM dharmamAM daDha evA munijana sevana karatA nathI. kahevAno Azaya e che ke--dharmane svayaM jANIne athavA bIjAo pAsethI sAMbhaLIne jIvanuM hita karavAvALA dharmane upadeza kare jaIe, tathA je yoga vyApAra niti che, dharmane bAdha karavAvALA che, ane pUja, lAbha vigerenI pravRtti karAvanArA che, tenuM dhIra purUSa sevana karavuM nahI. 1lA dravya kSetra ane bhAvane jANyA vinA je muni upadeza Ape che. tene kevuM phaLa prApta thAya che, te batAvatAM sUtrakAra "hari tAruM ItyAdi gAthA kahe che. zabdArtha-"rAjA- pitAnI buddhinA tarkathI "jiMji-devAnvita mithyAtvabhAvathI jemanI buddhi kuMThita thaI gaI hoya evA purUSanA "pArvamAva' abhiprAyane 'gujJa--qa' jANyA vinA sAdhu je upadeza Apate "asara-azradhAra te e upadezamAM zraddhA na karatAM potAnA maMtavyonI niMdA sAMbhaLIne "vRSi-sudAma" upadeza karanAra pratye virUddha bhAva che che' prApta thAya ane "bAra -gAyu. te upadeza karanAranA AyuSyane "hAcAra-AAtivAda' kAlAtikramaNa rUpa "vApA-kacArAta' vyAghAtakhAdhA pahoMcADe tethI "zraddhALumALe -tRSAnumAna" anumAna vigerethI bIjAnA abhiprAyane jANIne "reNu-pareDDa' anya tIrthakone "a-mana' saddharmAdi prarUpaNuM rUpa arthane upadeza kare 20 anvayArthI--tarka dvArA kaI mithyAtvathI apahata buddhivALAonA abhiprAyane anumAna vigerethI jANyA vinA ja je sAdhu paratIrthikane dharmane upadeza Ape to zrotAjana pitAnA dharmanI niMdA sAMbhaLIne azraddhA karIne kadAca upadezakane ja virodha karI zake che ane upadezakanA AyuSyane paNa vighAta karI zake che. tethI anumAna vigere dvArA anyanA abhiprAyane samajIne paratIrthikone saddharma vigereno upadeza kare mArA zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 144 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkArtha-jeenuM aMtaHkaraNa kuzAstronI vAsanAthI vAsita che, jeonI buddhi mithyAtvathI upahata-gherAyelI che, ane je svabhAvathI zudra che, evA lekenA abhiprAyane jANyA vinA arthAta A zrotA rAjA vigere keNa che? kyA dharmanA anuyAyI che? kayA devanI ArAdhanA karavAvALA che? vigere bAbatane na jANatAM koI sAdhu je bIjA matavALAene upadeza Ape ane tema karatAM teonA deva agara zAstranI niMdA thaI jAya, te te niMdAnA vacana sAMbhaLIne janamata para zraddhA nahI kare, ane atyaMta kaDavA paNAne anubhava karIne upadeza karanAra para krodha karI besaze. ane upadeza ApavA vALA muni viruddha paNa kaMIka karI bese. jevI rIte pAlaka nAmanA purohite jhaMdAcAryanI virUddha pravRtti karI hatI. ane te dIrghasthitivALI AyuSyane vighAta paNa karI bese tethI sAdhu anumAna vigerethI bIjAne abhiprAyane jANIne anyatIthikone yathAgya ane upadeza kare. kahevAno Azaya e che ke-pitAnI buddhithI bIjAnA abhipAyane jANyA vinA dharmopadeza karavAthI zrotAne azraddhA utpana thAya che. krodhAyabhAna thayela zrotA sAdhune mArI paNa nAkhe tethI anumAna vigerethI bIjAnA abhiprAyane samajIne dharmopadeza kare jaIe. 20 " ja viviMja dhIre' ItyAdi zabdArtha -dhIre-dhIra dhIra sAdhu sAMbhaLavAvALAnA "-' karma ane "- abhiprAyane "vivi-vivecatta' sArI rIte jANI le tathA asao-sarvataH' badhA prakArathI sAMbhaLavAvALAnA "sAyamA-garamamA anAdi bhavathI abhyasta evA mithyAtvAdine "farm -vanas' dUra kare "bacAvohiM-macAvahai bhaya utpanna karavAvALA 'hiM- netra vigere Indriya gamya rUpAdi viSayathI manuSya juvaMti-suthare" cAritra dharmathI smalita thAya che. tethI vi-vidyAna" buddhimAna purUSa "zAca- prItrA" zrotAonA abhiprAyane jANIne "rasathAvare-trAdhA?' trasa ane sthAvara janA kalyANane upadeza kare che? anvayArtha -dharmamArgathI vicalita na thavAvALA dhIra sAdhu zrotAone anukUla evA dharma tathA temanA abhiprAyane sArI rIte jANI le, ane zrotAenA anAdi bhavaparaMparAthI abhyasta mithyAtva vigerene sArI rIte dara kare ane atyaMta bhayaMkara evA saMsAranA rUpAdi viSaye purUSane cAritra zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 145 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmathI nIce pADI de che. tethI vidvAna sAdhue dezakALanI paristhiti anusArA zrotAone abhiprAyane jANIne trasa ane sthAvara evA badhAja prANiyene hitakAraka dharmane upadeza kare 21aaaa TIkArtha-jenI buddhi paripakava che, e sAdhu jayAre upadeza ApavAmAM pravRtta thAya te sAMbhaLavAvALA zrotAonA saMbaMdhamAM anumAna vigere dvArA e jANI levuM joIe ke-A zuM kare che ? Amane mata zuM che? A kayA matane anusaranArA che? vigere bAbatone sArI rIte samajIne dhama kathA kare, ke jethI zrotAonA manamAM kSebha utpanna na thAya. paraMtu teone vastutatvanuM jJAna thAya. e upadeza kare joIe. evA upadeza dvArAja zrotAnA anAdi bhavothI abhyasta mithyAtva vigerene haTAvavA joIe. e samajavuM joIe ke--ane suMdara jaNAtA rUpa, vigere viSayenA kAraNe je vAstavamAM bhayaMkara che, evA viSayamAM Asakta jIva A lekamAM aneka prakAranA duone anubhava kare che. ane parabhavamAM paNa dukhe bhagave che. tethI ja deza, kALa ane abhiprAyane jANavAvALo vidvAna purUSa zrotAnA abhi. prAyane samajIne trasa ane sthAvara jIvene mATe hitakara dharmane upadeza kare. kahevAne bhAvArtha e che ke-dhIra sAdhu sAMbhaLavAvALA purUSanA abhiprAyane samajIne dharmadezanA dvArA dhIre dhIre tenA mithyAtva paNAne dUra kare. he jagatanA che ! A rUpa vigere suMdara viSaya upara uparathI ja suMdara jaNAya che. A atyaMta bhaya kAraka che. tethI ja jema bane tema tene tyAga karo. vigere prakArathI baMdha karAve; tathA zrotAnA abhiprAyane samajIne trasa ane sthAvara jene hitakara e upadeza kare mArA vaLI paNa kahe che. "ra pUari reva sisTorAmI' ItyAdi, zabdArtha---"kAje-anAjI: AkuLa na thavAvALA "-" ane "asAvI-cakravAthI krodha vigere kaSAyone choDavAvALA 'mijahU-mizu sAdhu " pUra jeva- pUjJajaM jaiva vastra, pAtra vigerenA lAbhArUpa pUjananI IcchA na kare. tathA "nirogAma-eaovAthI AtmazlAghAvALA na bane tathA "da aLadde -sarvAna manana badhA ja anarthone "rajJayate-rivarnacara varjIta karIne "zarU-Ali' koInuM paNa arthAt kaI paNa jIvanuM camaca-vicaRpriya priya athavA apriya baLo jaast - guryA" na kare 22 anvayArtha-sUtrArthathI viparIta mArga tarapha gayA zivAya anAkula tathA krodha vigere kaSAyothI mukta thaIne sAdhu vastra pAtrAdi rUpa pUjAnI IcchA na zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 146 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kare. ane AtmalAthI pitAnA vakhANane IcchavAvALA) na bane tathA badhA ja anaze ne cheDIne kaI paNa prANIne priya athavA apriya lAge tevuM AcaraNa na kare para TIkArtha---anAkuLa arthAta sUtranA arthathI viparIta na janAra tathA kopa vigere kaSAyothI rahita sAdhu dharmadezanA karatA thakA vastra pAtra vigerenA lobhanI IcchA na kare. tathA AtmaprazaMsAnI paNa IcchA na kare. pUjA-arazaMsAnI IcchAthI dezanA ApavAmAM pravRtta na thavuM. tathA koInuM paNa burU karavuM nahIM. arthAt rAja kathA, dezakathA, bhajana kathA ane strIkathA rUpa vikathA, chalita kathA, saghaLA prakAranA anane arthAt pUjAlAbha vigerenI IcchAthI thavAvALA vakRta anarthone ane anyanI niMdAnA kAraNathI utpanna thavAvALA bIjAe karelA anarthothI bacatA thakA dharmakathA kare. kahevAne abhiprAya e che ke--sAdhu dharmopadezathI pitAnA lAbha, pUjana, prazaMsA vigerenI abhilASA na kare. keIne paNa apriya athavA kaDavuM vacana na kahe. saghaLA anarthone tyAga karatA thakA, anAkuLa ane saghaLA kaSAyathI mukta thaIne dharmadezanA kare jethI koInA manamAM kSebha utpanna na thAya 22 gAhI samuhamALe" ItyAdi zabdArtha-bApharI-AthAta" vAstavikapaNAthI samaya parasamayAdikane "munAne-samukSamALA' dekhIne "ahiM hiM-ju vALag' sthAvara jaMgamAtmaka badhA ja prANiyomAM "huM-SyanuM prANAtipAtAdikane bihAra-nihA" tyAga karIne "je viyaM- kavita' asaMyata jIvananI IcchA na kare tathA "jo mALAvivI-no mALAminAkSI' parISaha ane upasarga prApta thAya tyAre jala patana, agnidAha, vigerethI pitAnA maraNanI IcchA paNa na kare. paraMtu "vaLAvimudde vAdramu" mAyA vigere meha nIya kamathI mukta thaIne "pariNA -2i7' saMyamanuM anuSThAna kare 23 anDayA-vAstavika paNAthI svasiddhAMta ane parasiddhAMta vigerenI paryAlacanA karIne badhAja thAvara jaMgama prANiyAnI prANAtipAta rUpa virAdhanAne choDIne saMyama vinAnuM jIvana jIvavAnI IcchA na kare. tathA aneka prakAranA kaSTa ane vipatti AvI paDe te paNa jala agni vigerenI mAphata pitAnI AtmahatyAnI IcchA paNa na karavI. paraMtu mAyA mohanIya kamadirUpa valayathI chuTakAro meLavIne saMyamanuM sevana kare che zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 147 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkA"--yathA vastu svarUpane arthAt 'yujhe jJA tirR-jJA' A pahelI gAthAthI laI te 'bAdattahIya' A pada paryaMta sArI rIte samajIne svasamaya ane parasamaya vigerene vicAra karatAM thakA tathA sUtramAM pratipAdana karela athanA abhyAsa karatA thakA saghaLA sthAvara jaMgama, sUkSma khAdara vigere prANiyAnA daDa prANAtipAta vigerene tyAga kare prANu nAzanA avasara AvI jAya te paNu jIvana paryanta dayAdhanA tyAga na kare trasa, sthAvara prANiyAnI hiMsA vigere rUpa asayamamaya jIvananI athavA lAMbA AyuSyanI abhilASA na kare. bIjAonA ghAta karIne peAtAnA jIvananI kAmanA na kare, ghAra parISahe athavA upasarga upasthita thAya te paNa pANI athavA agnimAM paDine athavA hiMsaka prANi pAMse potAnA ghAta karAvIne peAtAnA maraNanI IcchA na kare. valayathI athavA mAyAthI athavA mehanIya kathI rahita thaI ne sayamanuM anuSThAna kare. sarvathA pramAda rahita thaine sayamanA mArgamAM vicare. ahiyAM 'kRti' zabda adhyayananI samAptinuM sUcana kare che. A rIte huM jammu ! huM' tamane tI kare kahela dharmaja yathArtha rUpe kahu chuM. tamAne huM sva kapAlakalpita kAMI paNa kahetA nathI. A kathanathI apamANupaNAnI zakAnuM nivAraNa thaI jAya che. bhagavAn nirdoSa che, kemake teo Asa che, Apte kahela zabda pramANu yukta hoya che. ArA jainAcArya jainadhama divAkara pujyazrI ghAsIlAlajI mahArAjakRta 'sUtrakRtAMgasUtra'nI samayAtha edhinI vyAkhyAnu yAthAtathyanAmanu' teramu' ayayana samApta / / 13 / zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 148 Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMtha ke svarUpakA nirUpaNa caudamAM adhyayananA prArabha~~ yAthAtathya nAmanuM teramu' adhyayana samApta thayuM. have grantha nAmanuM caudamu' adhyayana AraMbha karavAmAM Ave che. pahelAnA teramA adhyayana sAthe AnA evA saMbadha che ke-pahelAnA adhyayanamAM samyak cAritranuM pratipAdana karavAmAM Avyu che, paraMtu nirdeLa cAritranI prApti granthanA tyAgathI ja thaI zake che, ane granthane parityAga graMthane jANavAthI ja sabhave che. A sakha SathI AvelA A adhyayananuM A pahelu' sUtra che.-paMtha vihAra' ityAdi zabdArtha haiM rrU' A jInazAsanamAM saspeMsAranA svabhAvane jANuvAvALA koI purUSa paMtha-prathama mAhya ane Abhyantara dhanadhAnya vigere pari grahane 'viAca-viddAca' cheADIne pratrajyA 'raDDAca-tyAca' grahaNa karIne A sevana rUpa zikSA grahaNa karatA. muvamavere-yudrahAcaryam' samyak prakArathI sayamamAM 'vavejJAnakSet'sthira rahe tathA ovacaDhADI-avazAtajArI' AcAya vigerenI AjJAnuM pAlana karatA thakA vinacaM-vicam'- vinayanI 'muNiyalesuzikSet zikSAnA abhyAsa kare A rIte be-ca:' je purUSa 'checa-cheH' sacama pAlana karavAmAM nipuNu khanIne 'vimAnya-vipramAm' koI paNa prakAranA pramAda na jInnA-na duryaMt' na kare arthAt samyak prakArathI sayamanuM pAlana kare 515 anvayA --A jInazAsana rUpa jainAgamathI saMsAranA svabhAvane jANuvAvALA purUSo mAhya ane Abhyantara dhana dhAnya lAbha krodhAdi kAyAne cheDIne pratrajyA grahaNa karavA mATe udyamI thaIne dIkSA grahaNa karIne grahaNA sevanA rUpa zikSAnu samyak prakArathI Asevana karIne AcAyanI pAse sArI zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 149 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rIte brahmacarya rUpa saMyamanuM jIvana paryata pAlana kare ane gurUnI AjJA pAlaka banIne grahaNasevanA dvArA sArI rIte vinayane abhyAsa kare (sIkhe) ane saMyama pAlanamAM nipuNa banIne koI paNa prakAranuM pramAda na kare arthAt badhAja pramAdane tyAga kare che TakAthe-A jInapravacanamAM athavA A lekamAM saMsAranA svabhAvane jANavA vALe purUSa AtmAnA baMdhanA kAraNe mRta dvipada, catuSpada, dhana, dhAnya vigere bAhya ane Akyantara grantha arthAt parigraha tyAga karIne tathA dIkSAne svIkAra karIne, sUtrAyayana rUpa grahaNa zikSAne ane prakSepaNAdi rUpa asevana zikSAnuM sevana karatAM nava vADethI yukta brahmacaryanuM pAlana kare ! jIvana paryanta AcArya samIpe nivAsa kare. hamezAM gurUjananI AjJAnuM pAlana kare grahaNa ane Asevana rUpa vinayanuM sArI rIte sevana kare. je saMyamanA anuSThAnamAM kuzaLa evA athavA AcAryanA upadezane grahaNa karavAmAM kuzaLa evA ziSya pramAda na kare. jema rogI vaidyanA upadeza pramANe AcaraNa karate thake prazaMsA ane nIrogI paNuM prApta kare che, e ja pramANe jIvana paryanta AcAryanA upadezanu tathA saMyamanuM pAlana karatA thakA sAvadha granthane tyAga karavAvALA sAdhu pApakarmanA auSadha rUpa AcAryanA vacananuM pAlana karanAra prazaMsA prApta kare che. leka tene kahe che ke-ahe! gurUnI AjJAkArI A munine dhanya che. te saghaLA kamene kSaya kare che. tAtparya e che ke A lokamAM parigrahane tyAga karIne zikSA prApta karIne ane dIkSA grahaNa karIne samyak brahmacaryanuM pAlana kare. gurUnI AjJAnuM pAlana karatA thakA vinaya sIkhe, saMyamanuM anuSThAna karavAmAM pramAda na kare enA jeo jIvana paryanta gurU vacanane AdhIna thaIne saMyamanuM pAlana kare che, teo saMsAra sAgarane pAra karI le che, tethI ulTA je gurU AjJAnuM pAlana na karatAM svachaMda banI jAya che, ane gacchathI bahAra nIkaLIne eka vihAra kare che, tene zuM apAya (kaccha) thAya che, e batAvavA mATe satrakAra Tel' ItyAdi gAthAnuM kathana kare che. zabdArtha "nAthA je pramANe "vattajJAtaM-zapatrajJAta' jene pAMkha AvI na hoya evuM pakSInuM baccuM "sAvAsamA-sthAvAsan pitAnA nivAsasthAnathI "vivuM-vituma' uDavAnI "mAmA-mAnama' IcchA karate zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 150 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paraMtu uDavAmAM "azarUca-anuvarAja" Azakta hoya che evA "sa tALa-ra tam' pitAne tarUNa mAnavAvALA e bAla-ajJAnIne "vattA - . kAra' pAMkha vinAnA evA vicArod-digo' pakSinA bALakanI ke je aravattA- cAma' uDIne javAmAM asamartha che. evA pakSinA baccAne "aArU-DvAna haMka vigere mAMsAhArI pakSI " nA-ju: harI le che. arthAt mArI nAkhe che. kerA anvayArtha-je pramANe jenI pAMkha AvI nathI tevuM pakSInuM baccuM ke je potAnA mALAmAMthI uDavA Icche che paraMtu pAMkha na hovAthI uDIne bahAra javA zaktimAna nathI. evA ane potAne tarUNa mAnavAvALA pAMkha vinAnA pakSInA baccAne TUMka vigere mAMsabhakSaka pakSiyo mArI nAkhe che. arthAt nAnA pakSinA baccAne ke je mAne cheDIne Ama tema bhaTake che, tene mAMsabhakSaka pakSio jabara jastIthI mArIne khAI jAya che. e ja pramANe ekalAja-sama dAyathI alaga thaIne vihAra karavAvALA aparipakava buddhivALA sAdhune paNa anyatIrthika pitAnA matane svIkAra karAvavA mATe harIne laI jAya che. mArA TIkAthe--jenI pAMkha ugI nathI, evuM kaI pakSInuM baccuM pitAnA mALAthI bahAra uDavAnI IcchA kare che, ane te vicAre ke huM ahiMthI uDIne bIje jaIza. paraMtu te uDavAmAM asamartha thAya che. ane Dhaka kaMka vigere hisaka pakSio tenA pAMkha vagaranuM samajIne tene pakaDIne laI jAya che, arthAt mArI nAkhe che. kahevAnuM tAtparya e che ke--kaI pakSInuM baccuM ke jene pAMkha ugI na hoya, evuM te pitAnA mALAmAMthI bahAra nIkaLIne uDavAnI IcchA kare che, paraMtu te pAMkhanA abhAvane lIdhe uDI zakatuM nathI. tene Ama tema ekaluM pharatuM joIne hiMsaka pakSI tene pakaDIne laI jAya che, ane mArI nAkhe che. eja pramANe gacchathI judA paDIne ekalA vicaraNa (vihAra) karavAvALA aparipakava buddhivALA sAdhune joIne anya matavALAo pitAnA matamAM laI javA mATe tenuM haraNa kare che. arthAt tene phasAvIne laI jAya che. jarA have tu ' ItyAdi zabdArtha-parva tu- tu pUrvokta prakAre "kudrupa-gagsdhaLa zrata cAritra dharmamAM nipuNa na thavAvALA "hRSi-ziSyama inavIna dIkSA dhAraNa karela ziSyane paNa "nirAkaracaM-nizvAritam gacchanI bahAra nikaLelo joIne '-vapharan pitAne AdhIna "nAnA-majamAnA mAnavAvALA "koane aneka vAvavA-pAdhanA' pAkhaMDI evA paratIrthika "vica zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 151 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dinaca' pakSinA 'ajJajJAya-avatrajJatam' pAMkha vinAnA 'jAvaMtra-jJARmi' baccAnI jema 'jJA-vaiyuM:' harI le che, prakA annayA --pUrvokta prakamathI apuSTa zrutacAritra dhamavALA nava dIkSita sAdhune samudAyathI bahAra nIkaLela joI ne tene peAtAne vaza mAnIne aneka pAkha'DI paratIthiMke 8mIne pAMkha phUTayA vinAnA pakSanA baccAnI mAphaka tene harI le che. arthAt peAtAne vaza karI petAnA matamAM phasAvI le che. zA TIkA upara khatAvelA dRSTAntane dASyantika sAthe ghaTAve che, jema pakSinu' azru puSTa pAkhAvALu Aya che. eja pramANe ahiyAM sAdhu apuSTa dhavALA hoya che arthAt tenAmAM zrutacAritra dharmAM sArI rIte parizta thayela nathI te gacchanI kriyAne samajela nathI. evA aparipakava sAdhune gacchathI gurUvaga dvArA khahAra kahADelA athavA svaya bahAra nIkaLeleA joI te peAtAnA hAthamAM Avela samajIne aneka pApadhI pAkhaDI paratIrthika athavA tenA kuTumbIce lAbhAvIne mA`thI bhraSTa kare che. jemake pAMkha vinAnA pakSInA accAne DhaMka phreMka vigere mAMsa khAnArA pakSI haraNa karIne laI jAya che. ANA ' ekalA thaIne vihAra karavAvALA sAdhune aneka dASA utpanna thAya che. tethI sadA gurUkuLamAM ja vAsa karave joie. te batAvavA sUtrakAra kahe che ke--'govALa' ItyAdi zabdA manu-manujJA' manuSya ane khripa-anutiH' gurUkuLamAM nivAsa karavAvALA arthAt svachaMda AcaraNa karavAthI 'naMtaphte-nAntara:' karmonA kSaya karI zakatA nathI. 6-kRti' A pramANe 'navA-jJAvA' jANIne 'supane gAnukSe:' buddhimAn purUSa 'olAn-gavannAnam' gurUkuLamAM nivAmra karavAnI o che' icchA kare A pramANe karavAthI 'triyAsa-cakSya' muktimAgane cAgya sAdhune je 'vijJavRtta'sarvajJe pratipAdana karela sayama mArgone omAsamALe-gavamANacan' pragaTa karatA thakA 'ciA hi' gacchanI bahAra 'na niSle-na nirjalesa' na nIkaLe arthAt svaccha dAcArI na ane kA anvaya.--manasvI paLuM vicaravAvALe asthira buddhivALA ane svacchadAcArI sAdhu kaneA kSaya karavAmAM sa thaI zakatA nathI. A rIte sama jIte ane vicArIne sAdhu zukuLamAM ja rahevAnI ane saMyamAnuSThAra karavA zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 152 Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIja IcchA kare, tathA bhavya makSa gamana yogya sAdhunA vRttAMtane ke je sarvara dvArA pratipAdita saMyama mArga ane jaina dharma che, tene prakAza karatA thaka gurUkuLamAMthI athavA garachamAMthI bahAra nIkaLe nahIM arthAt svacchadAcArI na bane cheka TIkAtha-je manuSya arthAt sAdhu gacchamAM nivAsa na karatAM svaccha% vicaraNa (vihAra kare che, te kamene kSaya karI zakatA nathI. evo vicAra karIne sAdhu hamezAM gurUkuLamAM rahevAnI IcchA kare, ane samyak anuSThAna karavAnI abhilASA-IrachA kare, je sarvadA gurUnI pAse nivAsa karaze, e ja pitAnI maryAdAnA pAlanamAM samartha thaI zakaze. te sivAya pratijJAnuM pAlana thaI zakatuM nathI gurUkuLa vAsathI rahita purUSanuM jJAna hAsyAspada thAya che. kahyuM paNa che ke-nahi mavati nirvivA ItyAdi jema gurUnA upadeza vinA pitAnA ja anubhavanA AdhAra para nAcavAvALA morane guhya bhAga chAne rahI zakatuM nathI. arthAt bahAra dekhAI Ave che. e ja pramANe je sAdhu gurUkuLamAM nivAsa karatA nathI. tenuM jJAna tenI rakSA karavAmAM samartha thatuM nathI. tethI ja mekSamAM javAnI IcchAvALA sAdhue sarvasanA mArgane athata sarvajJa dvArA pratipAdana karela saMyama mArgane prakAzita karatA thakA buddhizALI sAdhu gurUkuLa athavA gacchathI bahAra na nIkaLe. gurUkuLane tyAga karIne anya sthaLa nivAsa na kare, arthAta svacchandacArI na bane majA have gukuLamAM vasanAranA guNanuM kathana karavAmAM Ave cheje TAgo' ItyAdi zabdArtha--- gurUkuLamAM nivAsa karavAvALA je sAdhu "kALosthAnatta" sthAnathI arthAt gurUkuLamAM nivAsa karavAthI "surAhugu-suargyu' uttama evA sAdhuguNathI yukta bane che. "-ra" ane "paLA-rAcanAranA khyAna' zayana ane AsanamAM susAdhu bane che. "vi-' temaja "miti ttig vi-fmatipu ti, parAkrame' samiti tathA guNimAM parAkrama karavAne samartha bane che. arthAt saMyamAnuSThAnamAM parAkramI bane che. tethI mA jo-Araghanna kartavyamAM vivekI bane che. ane bIjAne "vivAjiMtte-kAsa ni' kathana karate thake "gao-9tha pRtha" gurUkRpAthI samiti guptinA yathArtha svarUpanuM pAlana karIne tenA phaLanuM "vaNajhA-vatta' pratipAdana kare pApA anvayArtha-je vairAgyavAna sAdhu gurUkuLamAM nivAsa kare che, te sthAnathI susAdhunI sAmAcArIthI yukta hoya che arthAt zayana Asana ane sthAnanuM zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 153 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramAna karIne tathA yatanA pUrNAMka zarIranuM sAcana, prasAraNa ane upave. thana karatA thakA sAdhu-samAcArIthI yukta hoya che. te IrSyA samiti vigere pAMca samitiye mAM tathA traNa zukriyAmAM yathA yAgya parAkrama kare che. temAM krunya sabaMdhI viveka utpanna thaI jAya che. ane te alaga alaga ahiMsA vigerene prakAzita karatA thakA dharmanA upadeza kare che. pA TIkA je vairAgyavALA sAdhu gurUkuLamAM rahevAvALA hAya che, te sthAnanI dRSTithI su sAdhunA guNAthI yukta hAya che. susAdhu caiAgya sthAnamAM kAcotsaga vigere kriyAo karI che, te e sthAnanu sArI rIte pratilekhana kare che, ane merUnI jema niSkapa thaIne tathA zarIranI pratye nispRha thaIne kAcAlsaga kare che. gurUkuLamAM rahevAvALA sAdhu paNa ema ja kare che. eja pramANe jyAre suve che, tyAre sastAraka (pAtharaNA)nu pratilekhana pramAna karIne ane teja pramANe bhUmi ane zarIranuM pratilekhana karIne ucita samaye gurUnI AjJA meLavIne suve che. jyAre te bese che, tyAre zarIrane sA cIne bese che, tathA svAdhyAya, ayana ane dhyAna kare che, tyAre paNa zarIrane sa'kAcIne bese che. gurUkuLamAM rahenAra sAdhu paNa Aja pramANenI su sAdhune cAgya kriyAo kare che. Iyosamiti vigere pAMca samitiyAmAM, tathA manegupti vigere traNe guptiyAmAM tene kanyanA viveka pragaTa thaI jAya che, gurUkRpAthI samitigrupti vigerenA svarUpane jANakAra banIne te khIjAone upadeza ApatA thakA cathA rUpathI tenuM svarUpa ane phaLa vigeraMtu pratipAdana kare che. pA zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 154 Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "lAIna sI' ityAdi zabdArthavihU mikSu nivagha bhikSA grahaNa karavAvALA sAdhu "kALi phAdAra kAnane game tevA vINa, mRdaMga vigerenA zabdone "sIdavA-putrA sAMbhaLIne Tu-thavA" agara mevAni-mAvA" bhayaMkara kaNakaThora siMha vize zabdone sAMbhaLIne te su-tevuM anukULa pratikULa evA zabdamAM "gaLA: nare-rAjagara' rAga ane dveSa rahita banIne "rAjaka-patti " saMyamanA anuSThAnamAM tatpara rahe tathA nira-nidrAM nidrAne ane "ghamAyaM-pramA pramAda "R - " na kare tathA " javA-dharathamafpa' koI paNa viSayamAM "viniriratijo-vizittAtI cittavihuti rUpa bhramane gurU pAthI pAra kare che. dA. anvayArtha- nirdoSa bhikSA grahaNa karavAvALo sAdhu kAnane priya viNA, mRdaMga vigerenA zabdone sAMbhaLI athavA atyaMta bhayakAraka kakaThera siMha, vAgha vigerenA zabdo sAMbhaLIne te te karNapriya ane karNakaTu anukUla pratikUla zabdomAM rAgadveSa rahita banIne saMyamAnuSThAnamAM tatpara bane ane nidrA pramAdanuM sevana na kare. A pramANe karavAthI cittavivuti (vyAkuLanA) rUpa vicikitsAne pAra karI zakAya che. dA TIkAI-Isamiti vigerethI yukta sAdhunuM je kartavya che, tene upadeza kare che-niravadya bhikSA grahaNa karavAvALA bhikSue veNu mRdaMga vigerenA kAnane priya lAgavAvALA zabdone sAMbhaLIne athavA bhayaMkara evA ane kAnane kaDavA lAge tevA siMha, vAgha vigerenA zabdone sAMbhaLI rAga dveSathI yukta na thavuM arthAt anukULa zabdamAM rAga na kare ane pratikULa zabdomAM dveSa na kare. paraMtu madhyasthabhAvane dhAraNa karavo. ane saMyamanA anuSThAnamAM tatpara rahevuM. - sAdhu nidrA, pramAda athavA nidrA ane pramAdanuM sevana na kare. pramAda pAMca prakArane kahela che, kahyuM che ke -"mai viSacakranAtha' ItyAdi (1) madya (2) viSaya (3) kaSAya (4) nidrA ane (5) pAMcamo pramAda vikathA che. A pAMca pramAda jIvane saMsAramAM pADe che. A rIte gurUkuLavAsathI zayana Asana vigerenA saMbaMdhamAM jANakAra thaIne tathA saghaLA kaSAyathI rahita thaIne vicikitsAthI rahita thaI jAya che, athavA "mArA dvArA vahana karAtA pAMca mahAvratone A bhAre bhAra kevI rIte nabhaze? AvA prakAranI vicikitsAne (saMdeha)ne gurUkRpAthI pAra karI le che, kahevAno bhAva e che ke-IrSA samiti vigerethI yukta sAdhu anukULa ane pratikULa zabdone sAMbhaLIne madhyastha rahe, nidrA vigere pramAdone pari. zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 155 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAga kare. kadAca koI viSayamAM saMzaya utpana thAya to gurUnI AjJAthI te saMzayane dUra kare. dA gurUkuLamAM nivAsa karavAvALA sAdhunI kyAMka khalana thaI na jAya ane bIje kaI sAdhu tene sadupadeza Ape te tene pitAnuM apamAna na samajhe, te bhAva ahiyAM batAvatAM kahe che-- 3er" ItyAdi. zabdArtha- La-re' pitAnAthI nAnI umaravALA dvArA athavA kuLa-vRddhana' moTI umaravALA dvArA "rULiunivi-ratnAdhirenApi' dIkSA paryA yathI pitAnAthI moTI umaravALA dvArA athavA "samajavaNa-samavathatA' dIkSA paryAyathI athavA te zAstrAbhyAsathI athavA umarathI barobarIyA dvArA "gagsArA 3-ganAsittarad kaI pramAda thAya tyAre pratibaMdhita karavA chatAM "namaMta-sabhyatA sArI rIte "rita-rita saMyamanA paripAlanamAM sthiratA rUpa "jhAminara-nAmitta tenA upadezane ravIkAratA nathI. ane vAraMvAra pramAda karato rahe tyAre "-" ne pramAda karavAvALA sAdhu "LikAMtAvi-nIcamAra ghara saMsAra samudramAM laI javAvALo thAya che. pANa---- rA' saMsAra sAgarathI pAra karavAvALA thatuM nathI. pAchA anvayArtha-Dahara arthAt umaramAM pitAnAthI nAnI umaravALA bAla sAdhuthI athavA vayevRddha sAdhuthI tathA dIkSA paryAyamAM pitAnAthI moTA sAdhu pAsethI athavA dIkSA paryAya zrata athavA vayamAM pitAnI barobara evA sAdhu dvArA pramAda, khalanAcaraNanA saMbaMdhamAM samajAvavAmAM AvethI je sAdhu kedhAdine vaza banIne saMyamanuM paripAlana karatA nathI ane pharIthI pramAda, wlana ane bhUla karatA ja rahe A pramAda karavAvALe sAdhu A saMsAra rUpI samudranA pravAhamAM vahete thako saMsArasAgaranI pAra jaI zakatuM nathI. chA TIkAryuM-pitAnAthI nAnI uMmaravALA dvArA athavA vayevRddha dvArA ratnAdhika arthAt dIkSA paryAyamAM vRddha evAthI athavA vaya dIkSA paryAya athavA zratamAM barAbara-sarakhA evA dvArA "tamArA jevAne AvI rItanuM pramAdanuM AcaraNa karavuM egya nathI AvI rIte pramAdanA AcaraNanA saMbaMdhamAM anu. zAsita thavA chatAM paNa je sArI rIte sthiratAnI sAthe tene svIkAra karatA nathI. te saMsAranA pramAdamAM ja vahete rahe che. te saMsArasAgaranI pAra pahoMcI zakto nathI. kahevAnuM tAtparya e che ke kadAca pramAdane kAraNe alana thaI jAya ane bIjA koI nAnA, meTA ke sarakhI umaranA sAdhu pramAdanuM parimArjana -nivAraNa karavA mATe upadeza Ape te je sAdhu tenuM pAlana karatA nathI. zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 156 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'micchAmi duSkaruM' A pramANe kahetA nathI. te sAdhu sa`sAranA pravAhamAM paDI rahe che. arthAt sa'sArasAgaranI pAra pahoMcI zakatA nathI. ghaNA 'viTriphLa' ItyAdi zabdA vidgiLa-yusthitena' zAstrathI virUddha AcaraNa karanAra dvArA 'samavaLa-samacenna' sarvajJa praNIta Agama anusAra 'anubhiTTe-anurAzitaH' anuzA sita mUleAttara guNathI skhalita thavAthI 'sro ca-notirdha" prerita karavAmAM Avela sAdhu 'luna-phrena' nAnI umaravALA dvArA 'vuDTena -vRddhena tu' athavA vadhAre umaravALA dvArA jJAC ca-notiovi'zubha kAya tarapha prerita karavAmAM Avela tathA 'ariLa nA-nRsthAmAM vA'kAI gRhasthajana dvArA 'samayAnuptiduM-samayAnuziSTha:' gRhasthanA dharma pramANe zikSA ApavAmAM Ave tyAre arthAt gRhastha dvArA apamAna pUrvaka AkSepa karavAmAM Ave te paNa sAdhue koSa karavA nahI" ghaTA anvayA -- zrutthita-arthAt paratIthiMkA dvArA potAnA siddhAMta pramANe anuzAsita thaIne athavA sujJa praNIta Agama anusAra mUaAttara guNAcaraNamAM skhalita thavAthI paratIkA dvArA AkSepa karavAmAM Ave tyAre athavA Dahara-arthAt nAnI umaravALA tathA meTi umara vALAthI AkSepa karavAmAM Ave tyAre tathA atyaMta tuccha svabhAva vALI dAsauthI agara jalamaravAvALI dAsI dvArA ThapakA ApavAmAM AvethI athavA gRhasthA dvArA potAnA dharma pramANe Thapako ApavAmAM AvethI paNa sAme krodha karavA nahI. ghaTA TIkA peAtAnA pakSanI preraNA atAvyA pachI have zAstrakAra peAtAnA pakSathI bIjA pakSanI preraNAnA saMbadhamAM kahe che, je utthita tA che, paraMtu viparIta rUpathI utthita che, arthAt sajJa praNIta zAsrathI virUddha kArya kare che, te paratIrthika budghita kahevAya che. kadAca praNIta Agama pramANe mULa athavA uttaraguNAmAM preraNA kare. jemake-AgamamAM te A pramANe kahela Apa kahI rahyA che. eja pramANe koi nAnI umaravALA athavA vRddha purUSa preraNA kare eTale sudhI ke-atyaMta nIca svabhAva vALI dAsI athavA pANI bharavAvALI dAsI preraNA kare te pazu sAdhue krodha na karavA. tathA kAi gRhasthA anuSThAnane laIne anuzAsana kare. jemake he sAdhu! tame A zu karyuM? Ama karavu e te mArA jevA gRhasthAne paNa ceAgya nathI. sAdhuAne A kevI rIte ze bhAspada thai zake ? A pramANe apamAnapUrvaka AkSepa kAI paratIrthika sarvajJa skhalanA thaI javAthI nathI, ke je pramANe zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 157 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya te paNa jarA paNa pitAnA manane dUSita na kare. paraMtu e ja vicAre ke-AnuM kathana mAre mATe kalyANakAraka che. kahevAno Azaya e che ke-zAstravirUddha kArya karavAvALA gRhastha anya matAvalambI, umaramAM nAnA, moTe, athavA atyaMta halake manuSya paNa je sAdhu para AkSepa kare (habake de) to paNa sAdhue krodha karavo nahIM. 8 'ja teNu sukaze na ca pa vaheMkanA" ItyAdi zabdArtha - tu-te svasamaya parasamayamAM rahevA vALA AkSepa karavAvALAo upara sAdhu "T -1 the' krodha na kare " --ra ra temaja tene jAvakanAM-karavata' pIDA kare arthAta A rIte kahevAvALAone pIDA na kare 'aa cAra-navAra temaja na "ji ghara vana-kvikU parva utta' kaI paNa kaThora vacana kahevuM paraMtu tenA vacanane sAMbhaLIne '#rakSeti hi sujJa--tathA vidhyAtri rUri pratikRgvAta have ema ja kahIza A pramANe sAdhu nizcaya kare mithyAdukRta daIne asadAcaraNathI nivRtta thaI jAya. "caM tu megha " ecuM ghaNuM mara" ane evuM samaje ke AmAM mArUM ja zreya che. nAcaM-prakAranuM pramAda "ra kukana- na kare anvayArtha-e pUrvokta AkSepa karavAvALA svasiddhAMta ane parasiddhAMta matAvalaMbI purUSo upara sAdhue kodha karavo nahI. ane e AkSepa karavAvALAne pIDita paNa na kare. tathA teo pratye zeDo e kaTu zabdano prayoga paNa na kare. paraMtu teonA vacano sAMbhaLIne "tame jema kahe che teja pramANe have huM karIza, A rIte kahIne mithyA duSkata ApIne asat AcaraNathI nivRtta banI jAya Ama karavAthI mArUM ja kalyANa che. kema ke A lokonA bhayathI pramAda na karavAM sadAcaraNamAM ja mana lAgaze tema vicAre palA zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 158 Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkArya-kSamAvAna tapasvI te pUrvokta svamata vALA ke anyamatavALA AkSepa kare-athavA hitakara zikSA-zikhAmaNa de te tenA para kodha na kare tene daMDA vigerenA prahArathI pIDA na pahoMcADe tathA tenA pratye kaThera vacanono paga paNa na kare. paraMta sAdhu e vicAra kare ke- mArI niMdA kare che, paNa teonuM kathana sAcuM che? ke asatya che? je satya che, te mAre krodha kara na joIe. ane je teonuM kathana asatya che, to paNa tene vidUSaka pramANe samajIne krodha karavAthI zuM lAbha che? kahyuM paNa che ke--gAtre matimata" ItyAdi - jyAre keI AkAza kare te buddhizALI purUSa tatvane vicAra kare te A pramANe vicAre ke-je A satya kahe che, to kodha karavAthI lAbha zuM che ? ane je tenuM kahevuM asatya hoya te paNa krodha zA mATe karavo? je teo ema kahe ke Ape agya AcaraNa karavuM na joIe te temanuM e kathana sAMbhaLIne sAdhue kahevuM ke "ThIka che, Apa jema kahe che, eja pramANe karavAne bhAva rAkhuM chuM. A pramANe tenA kathanane madhyastha bhAvathI svIkAra karIne temaja kare. ane mithyAdukRta daIne asat AcaraNathI nivRtta thaI javuM. tathA evo vicAra kare ke-Ama karavAthI te mAruM ja kalyANa che, tenA bhayathI paNa pramAda na kare. ane sadAcaraNamAM mana lagAve. kahevAne Azaya e che ke-pUrvokta prakArathI je kaI sAdhune hita kara zikhAmaNa de te sAdhue zikhAmaNa ApanArA upara krodha kare nahIM tene daDA vigerethI athavA kaDavA veNathI prahAra na karavo. paraMtu evuM kahevuM kehave tema na karavAne mAre bhAva che. Ape mane sArI hitakara zikhAmaNa ApI che. A rIte pramAdane tyAga karIne sadAcaraNamAM buddhine sthApita kare che, zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 159 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "vA mUDhaNa nA" ItyAdi zabdArtha- - thA' je pramANe "samUDha -apUra sadasamAgane jANavAvALe purUSa "vaLa-va" vanamAM "mUDhA-mUDhI' dizAne bhrama thavAthI mArgathI bhUlA paDelA purUSane "vavAmAM - jJAnA prajAnA hiyaM-hita' hita karavAvALA "mamA-mAna mArgane "agyAsaMti-anurAta' zikSA Ape che. eja rIte uttaLa vi-pi" sAdhue paNa eja vicAravuM yaMgya che ke- - mA mane 'meva caM-rUmeva " Aja kalyANa kAraka che. "naM-catta je -mama' mane guDhA-vRddhAH A bAla, vRddha, gRhastha vigere "samajutAsacaMtitraNa anurAvati' zikSA Ape che. arthAt A badhA mane je zikSA vacana kahI rahyA che e mAre mATe ja hitakAraka che. ema vicAra karIne tenA para krodha na kare 11 anvayArtha-je pramANe sat asat mArganA jANanAra vidvAna laka atyaMta gADha vanamAM mArga bhUlelA mUkha purUSane tene hitakAraka evo mArga batAve che. arthAt mArgane upadeza Ape che. e ja pramANe sAdhu jene paNa eja vicAra karavo joIe ke mAre mATe Aja kalyANaprada mArga che. ke je mane A badhA bAla, vRddha, mithyASTi, gRhastha, gharadAsI vigere sArI rIte zikhave che. A lekanI zikSAthI mAruM ja hita thaze Ama vicAra karIne sAdhune hitakara zikSA batAvanAra para kayAreya koI kare na joIe 10 TIkArtha---A kathanane daSTAMta dvArA daDha karatAM kahe che ka-"aiti ItyAdi jema vanamAM dimUDha thaIne mArga bhUlelA purUSane samAga jANanArA amUDha purUSa, hitakara saghaLA dethI rahita ane yogya sthAne pahoMcADanA mArga batAve, to tethI te mUDha purUSanu hitAja thAya che, te pitAnA Icchita sthAna para pahoMcI jAya che, sAdhue paNa ema ja vicAravuM joIe ke-mane A bAlaka mithyASTi gRhastha athavA ghara dAsI-pANI bharavA vALI dAsI vigere sArI zikhAmaNa Ape che. Aja mAre mATe zreyasakara che. AmanI zikSAthI mArUM ja kalyANa thaze. A pramANe vicAra karIne kodha karavo na joIe. kahevA Azaya e che ke-jema mArga bhUlelo purUSa koI bIjAnA upadezathI cagya mArga para AvI jAya che. ane potAnI maMjIle pahoMcI jAya che. je meLavavA te mAga para cAlyA vinA asaMbhava jevuM che. eja pramANe vRddhajanonA upadezathI mAruM kalyANa ja thaze. e vicAra karIne phadhi na kara. 1mAM zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 160 Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'ad seLa mUrtana' ItyAdi zabdArtha-ad-tha' te pachI 'teja-tena' e 'mUDheLa mUrtana' mUkha purUSe 'amUjana-amUDhaca' sanmArganA upadeza ApavAvALA purUSanI 'vizeSajIttA- savizeSayuAH' vizeSa Adara sanmAna pUrvaka vRthA-pUnA' pUjA 'jAcavA-jJA ' karavI joI e govama-tadrupamAM' A upamA 'sAtha-satra' te vISayamAM vIre -vIH" tIrthaMkara bhagavAn mahAvIra svAmIe kayA-kADhavavAnuM kahela che. aTTa-aryam' padAtha ne 'anuzamma-anukhya' sArI rIte jANIne 'lakSma-lakSya samyak prakArathI raLek-vanati' peAtAnAmAM sthira kare che, 5115 ? anvayA--je rIte e pUrvokta mArga bhUlela vyAkuLa mUDha purUSa pAtAne sanmArga khatAvanAra purUSanA vizeSa Adara mAna pUrvaka kAmala zabdAdi dvArA Adara satkAra kare che. eja rIte ukta upamAne bhagavAna mahAvIra svAmIe udAharaNanA rUpamAM kahela che. tethI e paramAtha ne sArI rIte jANIne sAdhue tene peAtAnA AtmAmAM dhAraNa karavuM. arthAt pUrvokta prakArathI anya dvArA karavAmAM Avela hitakara zikSAne peAtAnA parama upakAra karanArI samajIne pAtAnI aMdara tene dhAraNa karavI joIe. 51555 TIkA - --A kathanane pharIthI dRDha kare che, jemarka mAga bhUlela hovAthI vyAkuLa citta te mUDha purUSa dvArA amUDha purUSanA atyaMta upakAra mAnavAmAM Ave che. eja pramANe tIrthaMkara mahAvIra svAmIe kahyuM che ke--paramA ne jANIne sAdhu preraNA karavAvALAnA upakArane peAtAnA AtmAmAM sthApita kare, te vicAre ke-A parama upakArI mahAbhAge mane sa'sAra sAgarathI tArI dvIdhA che, tethI ja mane tenA (jo te sAdhu hAya tA) abhyutthAna ane vinaya namrabhAva vigerethI satkAra karavA joie, kahevAnA bhAvArtha e che ke jema mArga bhUlelA purUSa mAga khatAvavA vALAnA vizeSa prakArathI Adara kare che, eja pramANe asad AcaraNamAM pravRtta thayelA sAdhue sanmA` para lAvavALAnA madhuravacanAdi dvArA Adara karavA joIe. A viSayamAM ghaNA ja dRSTAntA che. jemake--aurRmi aniMgALA' ityAdi gharamAM Aga lAgI gaI hAya, gayu' hoya, evA avasare je dayALu jagADI de che, te tenA zreSTha khaMdhu kahevAya che. ane te ghara javAlAAthI vyApta thai purUSa te gharanI a Mdara sUtelA purUSane zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 161 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ athavA jema jhera meLavelA AhAra karatA purUSane jo kAi rokI de, tA te tenA parama hiteSI kahevAya che. eja pramANe pramAdane vaza thayelA tathA asad AcaraNamAM pravRtta thayelA purUSane je rokI de che, te paNa tenA parama hiteSI kahevAya che. 5115 'beyA nA AdhAra' ityAdi zabdA --narA-cathA' jema 'cA-nesa' nAyaka arthAt mA daka-upadezaka 'dhAzi-andhAyAm' adhakArayukta dhAtrA-rAtrau' rAtre 'astamALe vacana' peAtAnA zarIrane paNa na joI zakAya tevA 'maLa-mAm' mAne na jJALajja-na jJAnAti' jANatA nathI 'le-laH' evA te nAyaka (sUcilasUca' sUryanA 'amuLameLa-praphyumena' udaya thavAthI 'vAsicatti-prajAti' cAre tarapha prakAza thavAthI maLa-maLamU'mAgane vicALArU-vijJAnAti' jANI le che. 12 anvayA --je pramANe mAdaka netA purUSa zrAvaNa bhAdaravA mAsanI dhArI rAte kAI paNa vastune jevAmAM asamartha banIne potAnA zarIranA avayavAne paNa dekhI zakatA nathI. eja rIte te peAtAnA paricita mAne paNa joI zakatA nathI, paraMtu eja purUSa sUryodaya thavAthI prakAzane lIdhe mArgone sArI rIte jANI le che. 12aa TIkA"--jema kAI netA mAgadazaka jaLa vALA vAdaLAne lIdhe atyaMta gADha adhArAvALI varSARtunI rAtrIe ghAra aMdhakAra phelAI javAthI potAnA hAtha vigere agA paNa joI zakatA nathI, te pachI paricita mArga na dekhAya temAM zu kahevAnu hAya ? te tene paNa joI zakatA nathI. paraMtu jyAre sUryanA udaya thaI jAya ane prakAza phelAI jAya tyAre eja purUSa te mAna sArI rIte joI zake che, eja rIte je vastu pahelAM netrathI agAcara-na zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 162 Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jovAya tevI hatI. teja have kAraNa maLavAthI sArI rIte joI zakAya tevI banI jAya che. kahevAnuM tAtparya e che ke jema mArga darzaka purUSa gADha aMdhArAthI gherAyelI aMdhArI rAtrImAM kaMI paNa joI na zakatAM mArga paNa joI zako nathI. paraMtu eja purUSa sUrya udaya thAya ane saghaLI dizAomAM sUryane prakAza prasArita thaI jatAM mArga jevA maMDe che. e ja pramANe je jIvane sarvajJanA vayathI samyapha jJAnanI prApti thaI jAya che, te sanmArgane jANavA lAge che. 12mA "gvaMtu teNe vi puddhame ItyAdi zabdArtha - tu-gvaMtu Aja pramANe arthAt kaI draSTA adhikArayukata rAtre mArgane joI zakatA nathI paraMtu sUrya udaya thatAM aMdhakAra dUra thavAthI badhA ja padArthone tathA mArgane joI zake che. eja rIte anukrame -gapurathama dharmamAM anipuNa ane " yunnamALa-manuSyamAna" sUtrArthane nahIM jANavAvALA "he vi-ziSyofi' navIna dIkSA dhAraNa karela sAdhu paNa "dhadharma' zrutacAritra rUpa dharmane " jJAnarU-ra nAnAti' jANatA nathI. paraMtu "-" eja ziSya "pacha-grA' gurUkuLamAM rahIne zikSA prApta karyA pachI jiLavaLa-ninavana' tIrthakarane AgamajJAnathI "viA-vira" vidvAna banIne "bhUro-jUtha sUrya udaya thatAM aMdhakArane nAza thavAthI "vavuMva-bruvera' netravALAonI jema ja "rApha jarUti' jaina dharmanA tatvane yathArtha rIte juve che. 13 anvayArtha-eja pramANe pUrveta prakArathI jema koI draSTA (dekhavAvALe) purUSa aMdhArI rAte mArgane joI zakatA nathI. paNa eja purUSa sUryodaya thavAthI aMdhakArane nAza thatAM badhI ja dizAone temaja mArgane sArI rIte dekhI zake che. e ja pramANe aparipakava zrutacAritra dharmavALA zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 163 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane sUtrArthane na jANanArA navIna dIkSA dhAraNa karela sAdhu paNa mRtacAritra dharmane sArI rIte jANatA nathI paraMtu e ja sAdhu pAchaLathI gurUkuLamAM vAsa tathA abhyAsa karyA pachI tIrthakaronA AgamamAM pUrNa paricita thaI jAya tyAre te jana zAstranA tatvane jANanAra banIne jema sUryodayathI aMdhakAranA nAza thayA pachI enA prakAzanI mAphaka jainadharmanA tatvane sArI rIte jANI lenAra bane che. tevA TIkArya-jema andhakArathI vyApta rIte koI mArga joI zakatA nathI, paraMtu e ja draSTA (nAra) purUSa sUryane udaya thatAM aMdhArAne nAza thavAthI saghaLI dizAone joI zake che. e ja pramANe nava dIkSita ziSya pitAnI zikSAnA samaye apuSTa dharma vALa hoya che. arthAt tene zrata cAritra dharmanuM jJAna sArI rIte hetuM nathI. dharmanuM jJAna na hovAnA kAraNe te abuddha hoya che. paraMtu te pachI gurUkulavAsa, abhyAsa vigere judA judA aneka upAthI jIna vacanamAM catura thaI jAya che. jema sUryodaya thavAthI netrathI saghaLA padArtho spaSTa dekhAvA lAge che, e ja pramANe te paNa jIvAdi padArthone hastAmalakata jANavA lAge che. kahevAne Azaya e che ke-jema Indriya ane padArthanA saMnikarSathI arthAta yathAyegya saMbandhathI ghaTa vigere padArtha spaSTa ane sAkSAta dekhAvA mAMDe che, e ja pramANe sarvajJa praNIta AgamathI paNa sUkSama, (paramANu, vigere) vyavahita (dezathI dUra sumerU vigere) ane viprakRNa (kALathI vyavahita rAma ane padmanAbha vigere) pariphuTa ane asaMdigdha rUpamAM pratIta thavA lAge che, netrathI te kaI kaI vAra padArtha je hoya che tevo na dekhAtAM anyathA rUpathI (jUdA prakArathI) paNa dekhAya che, jemake-rarasI-derI sApanA rUpamAM ane kizuka (palAza khAkharAnA phUle) pUpione samUha aminA zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 164 Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . .. rUpamAM dekhAvA lAge che. paraMtu sarvasanA Agama AvA prakAranA visaMvAdI hatA nathI. je te visaMvAdI thaI jAya te sarvajJa praNItaja na thaI zake 13 gurUkuLamAM vAsa tathA abhyAsa vigerethI jana bhagavAnanA vacananA marmane jANavAvALe ziSya mUlattara guNane sArI rIte jANe che, temAM mULa guNane adhikRta karIne kahe che -"Dha" ItyAdi zabdArtha-DhaM-kartha" UrvadizAmAM "ga-adhA' adizAmAM 'sirize -tirtha tirachI "risAsu-sirA' dizAmAM -" je "sA-trasAda" tejasa, vAyu vigere be IndriyavALA che tathA " -ce ja je thAvara-thAvara pRthvIkAya jalakAya ane vanaspatikAya sUkSma, bAdara "gin-prANA prANiyA che "-tepu' e ekendriya vigere mAM "vA-sA' sarvakALamAM "zAcara yatnapUrvaka rahe "maLa-manA thaDe paNa "gAM-vahU' TheSa na kare tathA "vivemALa-viSamArA saMyamamAM sthira rahIne "parivarakakA-ritrane' saMyama mArgamAM vicaraNa kare 114 anvayArtha-uparanI dizA nIcenI dizA tathA tiryapha bannenI madhyanI dizAomAM rahevAvALA jeTalA trasa ane tejaskAya vAyukAya dvIndriya vigere jIva vizeSa che, temaja jeTalA sthAvara pRthvIkAya, jalAya, vanaspatikAya tathA sUma bAdara prANi rahe che. e badhA eka indriya vALA be IndriyavALA vigere jIvonA saMbaMdhamAM sadA yatanA pUrvaka vartatA tathA jarA paNa dveSa na karatAM saMyama mArga thI vicalita na thatAM arthAt saMyamanuM paripAlana karatA thakA dIkSA dhAraNa karIne saMyama mArgamAM vicaraNa kare che/14 TakArca-gurUkuLamAM nivAsa karavAthI ziSya jIna-vacanenA marmane jANa nAro banI jAya che, ane marmajJa thaIne sArI rIte mULa guNe ane uttara guNane jANavA vALa banI jAya che. tethI have mULa guNanA saMbaMdhamAM kahe vAmAM Ave che. udarvadizAmAM, adizAmAM tichadizAmAM je koI trasa jIve che, arthAt duHkha vigerenI prApti thatAM udvega pAmavAvALA tejasakAya, vAyukAya, ane dvindriya vigere prANi che, tathA je sthAvara nAma karmanA udayavALA pRthvIkAya, apUkAya, ane vanaspatikAyanA sthAvara jIve che, ke jenA sUkSma ane bAdara rUpathI aneka bheda ane prabheda thAya che, temAM hamezAM yatanAvAna thavuM. ahiyAM dizAonuM kathana karIne kSetra prANAtipAta viratinuM ane sadeva" kahIne kAla prANAtipAta viramaNanuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che, zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 165 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koI paNa jIva dvArA upakAra athavA apakAra thAya tyAre manathI paNa kaI paNa dveSa na kare, A rIte traNa karaNa ane traNa gothI dravya, kSetra kALa ane bhAvarUpa hiMsA viratino samyak prakArathI rAga dveSathI rahita thaIne pAlana kare. eja rIte bAkInA mahAvratanuM ane uttara guNenuM paNa grahaNa ane Asevana rU5 zikSAthI yukta thaIne samyak rUpathI pAlana kare 14 gurUkuLamAM vAsa karavAvAvALA ziSyanI vinayavidhi kahevAmAM Ave che. ja" ItyAdi zabdAtha--"kA-jhAra" pUchavA gya avasarane jANIne "pacAsurANa jIvonA saMbandhamAM "niyaM-samitanuM sabhya jJAnavALA AcAryane puche-gcheta' prazna pUche, "ravicaraNa-cAca" mekSa gamanane egya sattanA vizaM-vRttajU' saMyamAnuSThAnane "cArUtramANe-gArakSALaH batAvavAvALA AcA ne sAdhu satkAra kare "" e AcAryanA upadezane "royald-zotrI AcAryanI AjJAnuM pAlana karavAvALo ziSya "g-g" ekAnta bhAvathI "ja-kavezatapitAnA aMtaHkaraNamAM dhAraNa kare "rU-rUma' AgaLa kahevAmAM AvanArA niyaMtriA ' kevala jJAnathI kahevAmAM Avela "mAhiM-samAdhi samyak jJAnAdine "saMtA-saMthA' sArI rIte jANIne hadayamAM dhAraNa kare che1pa anvayArtha-prazna pUchavAne samaya jANIne samajI vicArIne ziSya prajAnA hita saMbaMdhI samyak jJAna yukta AcAryane prazna pUche che. arthAta jIvAdinA saMbaMdhamAM prazna kare. praznonA uttara ApavAvALA gurU sevA karavA gya hoya che. tethI kahevAmAM Ave che ke-bhavya dravya arthAta mokSa gamana gya athavA vItarAganA vRttAMta arthAt saMyamanuSThAnane upadeza ApavAvALA ane praznone uttara ApavAvALA gurU satkAra karavAne gya hoya che. tethI AcAryanA upadezane grahaNa karavA vALA ziSya AcAryanI AjJAnuM pAlana karanAra banIne AcAryanA upadezane pitAnA hRdayamAM sthApita kare ane kevaLajJAna dvArA pratipAdita vakSyamANa samAdhine sArI rIte jANIne AtmAmAM dhAraNa kare. 15 TIkAtha-gurUkuLamAM rahevAvALA vinaya (ziSya) nI vinayavidhi kahe. vAmAM Ave che.-prazna karavAne cagya avasara samajIne jIvonA saMbaMdhamAM AcAryane prazna pUche. praznone uttara ApavAvALA AcArca vigere sevA kara zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 166 Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAne yogya hoya che. mokSa gamanane gya bhavya jIvonA athavA vItarAganA vRttane arthAt Agamane athavA AcArane kahevAvALA gurU satkAra karavAne gya hoya che. tattvane upadeza karavA vALA gurUnA upadezane kAnamAM dhAraNa karavuM joIe. arthAta sAvadhAnatA pUrvaka sAMbhaLIne te pramANe vyavahAra karavuM joIe tathA AgaLa kahevAmAM AvanArI kevalI bhagavAna dvArA kahe. vAmAM Avela samAdhi samyaka jJAna vigerene paNa hRdayamAM dhAraNa karI levI joIe. 1pa arihaM turiyA ItyAdi zabdArtha-bAri-gari gurUnA upadeza vacanamAM "dikarA-suthAra samAdhi rUpanuM muktimArgamAM sucArU prakArathI nivAsa karavAvALA sAdhu "tiri deza-trividhe' trikaraNa vigathI 'rAthI-grAcI' saghaLA nuM rakSaNa karavA vALa hoya che. "guhu-" A samiti ane guptinuM pAlana karavAvALA saMyatane "jA saMsi-vA rAtrinA sakaLa kaleza kSaya rUpa je zAnti che tathA " nikuM nidhanu' azeSa karma kSaya rUpa nirodha arthAt karmane kSaya thavAnu "gAMggAda: sarvae kahyuM che. te sarvaza koNa hatA ? e jIjJAsA mATe kahe che ke-"risTorI- trionA traNe lokone jANavAvALA te-te e tirthakarAdi vajUrva -gvamAkSa' e rIte kahe che ke-khUjha ca-mU' pharIthI mArAM-nara' madakaSAya vigere saMsargane ja paraMtu na thatuM prApta na thAya 16 anvayArtha-gurUkuLamAM nivAsa karavAvALo ziSya samAdhi rUpa samyaka jJAna cAritrAtmaka muktimArgamAM susthita thaIne traNa karaNa ane traNa vegathI sakala jIvonA trANa kAzaka (rakSaka) thAya che. mekSa tattvane jANavAvALA vidvAna sarvajJa bhagavAna tIrthakara samiti gupti vigeremAM vicaravAvALA saMyamI sAdhune zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 167 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samarata kaleza kSaya rUpa zAnti tathA azeSa karmakSaya rUpa nirodha thaI jAya che. tema kahe che. e trilekadarza sarvajJa vItarAga tIrthaMkara bhagavAna pUrvokta arthane e mATe kahe che ke-jethI sAdhu mahAtmA ziSya gaNa pharIthI krodhAdi. kaSAya jAtyAdi ATha madanA saMsargane prApta na thAya 1dA TIkArca-gurUkuLamAM nivAsa karavA vALA zidhye gurU mukhethI sarvajJa praNIta AgamanuM zravaNa karyuM che, ane te sAMbhaLIne avadhAraNa arthAta arthAdine nizcaya karela che. te e rIte avadhAraNa karavAthI samAdhi rUpa mukti mArgamAM samyak prakArathI sthira rahe. traNa karaNa ane traNa vegathI sa, sthAvara, sUma, bAdara, paryApta aparyApta vigere saghaLA jIvonI rakSA karavA vALA hoya ke pakAyanA jIvonI rakSAne upadeza karavAvALA hoya samiti gupti vigeremAM vicaravAvALA saMyata purUSane samasta kalezonA kSaya rUpa zAMti prApta thAya che. ane saghaLA karmonA kSayarUpa nirodha paNa thAya che. e pramANe traNe lekene dekhavAvALA tIrthaMkare kahe che. saMsAra sAgarathI pAra pahoMcavA mATe tIrthaMkara pUrvokta arthane Aja pramANe kahe che teo kahe che ke-sAdhue pramAda arthAt madya viSaya kaSAya vigerene saMga karavo nahIM. kahevAnuM tAtparya e che ke-gurUkuLamAM nivAsa karavAvALA sAdhu, mana, vacana, ane kAyAthI prANiyAnI rakSA karatA thakA samitiyA ane guptinuM pAlana karIne zAMti ane mukti prApta kare che. traNe kALanA jJAnane jANa nArA tIrthakarenuM kathana che ke-AvA prakAranA sAdhu kaI paNa prakAranA pramAdane saMsarga na kare 16 niSama che mijavuM ItyAdi zabdArtha-- "-" gurUsamIpe nivAsa karavAvALo te mijAjU-mikSa sAdhu "marivaThuM-mINitArtha pitAne Icchita mekSarUpa arthane "niranirALa' gurUmukhethI sAMbhaLIne "parimALavaM-gatimAnavAna' he pAdeya kevaLajJAna vALe "ro-mavara' hoya che. vikAra-virAra' tathA yathAvasthitAthanuM pratipAdana karavAvALo hoya che. "gAthALamaTTI-mahAnArthI samyak jJAna athavA mokSanI kAmanAvALo te sAdhu bALamoLe-cArAnA bAra prakAranuM tapa ane sarvavirati rUpa saMyamane "ghera-gherA' grahaNa ane AvanArUpa zikSAthI prApta karIne kuLa-kuddhana' udgama vigere dethI rahita AhArathI jIvana nirvAha karatA mi -mokSa azeSa karmakSaya rUpa mikSane "ratti prApta kare che. 17 zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 168 Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anvayArtha-gurUnI samIpa kAyama vAsa karavAvALA ziSya ke je nirdoSa zikSAnuM sevana karavAvALo ane mokSAbhilASI che ane pite Icchela mokSarUpa arthane gurUmukhethI sAMbhaLIne pratibhAvAna thAya che. eTale ke upAya jJAnavAnuM thaI jAya che. ane vizArada arthAt zrotAone yathAvasthita vastu svarUpanuM pratipAdana kare che. ane mokSAthI arthAt samyak jJAnAthI purUSa bAra prakAranA tapa ane sarva virati lakSaNa saMyamane grahaNa sevana rUpa zikSA dvArA prApta karIne udgamAdi deSa rahita ahArathI saMyama yAtrAne nirvAha karatA thakA azeSakarma kSaya rUpa mekSane prApta kare che, tenA TIkAtha-sadA gurU samIpe vAsa karavAvALA sAdhu mokSamArgane sAMbhaLIne tathA tene hRdayamAM dhAraNa karIne pote IcchelA mokSa rUpa arthane jANIne tathA heya ane upAdeya arthAt grahaNa karavA yogya ane tyAga karavA gya tatvane sArI rIte samajIne jJAnavAna banI jAya che. te pitAnA siddhAMtane sArI rIte yathArtha rUpathI jANuMne kuzaLa banI jAya che. ane zrotAonI samakSa yathArtha arthonuM pratipAdana karavAvALA bane che. AdAna arthAta makSa athavA samyaphajJAnAdine jANavAvALA thAya che. tapa ane saMyamane grahaNa ane Asevana rUpa bane prakAranI zikSAthI prApta karIne sarvatra pramAda rahita, pratibhA saMpanna ane vizArada thAya che. udgama vigere doSathI rahita zuddha AhArathI jIvana nirvAha karate thake mekSane prApta kare che. kahevAne Azaya e che ke-gurUkuLamAM vAsa karatA thakA sAdhu AcAryanA mukhethI sarvajJa prIta Agama ane sat sAdhunA AcAra vigerene sAMbhaLIne pratibhA saMpanna ane zAstranA arthane pratipAdana karavAne samartha banI jAya che. samyapha jJAna vigerenI kAmanA vALa thaIne tapa ane saMya. mane prApta karIne vizuddha AhArathI zarIrane nirvAha karate thake mokSagAmI thaI jAya che. keLA have gurUkuLamAM vAsa karanArAonA dharmanuM pratipAdana karavA mATe raMvAra dhanaM 4" ItyAdi gAthAnuM kathana karavAmAM Ave che. zabdArtha -dhamaMja-ghara' zrutacAritra rUpa dharmane 'iArU-jaMhAe sad buddhithI pite jANIne bIjAone vi.jAti-jAgRtti' upadeza kare che. te-te" A prakAranA sAdhu yuddha du-phu yuddhA traNe kALane jANavAvALA hiAvAthI "aMtarga ta sakala karmane vinAza karavA vALA "mavaMti-mavatti' thAya che. -te yathAvasthita dharmanuM pratipAdana karavAvALA ravi-rapi' zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 169 Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pitAnA ane bIjAonA "pAcaLA-mogarA' karma pAzathI mukta thavA mATe "nAnA-nAnA saMsAra sAgarathI pAra pahoMcADavAvALA hoya che. tathA evA sAdhu "rodhi-saMzodhita' pUrvAparathI avirUddha " -nna' praznane karI ruti-vArita' kahe che. 18 anvayArtha-munika mRta cAritra rUpa dharmane samyapha buddhithI svayaM jANIne bIjAne upadeza Ape che. A prakAranA te sAdhu mahAtmAo trikAla darza ane saghaLA saMcita karmono nAza karavAvALA hoya che. A rIte yathAvasthita dharmanA pratipAdaka te munigaNa potAne ane bIjAne kamaMpAzathI choDAvavA mATe athavA kamapAzathI choDAvIne saMsAra samudrathI pAra karavAvALA hoya che. ane AvA prakAranA sAdhu pUrvApara vidhathI rahita praznonA uttara Ape che 18 TIkAtha-gurUkuLamAM nivAsa karavAvALA munie zuM kahe che-e khatA. thavA mATe have kahevAmAM Ave che.-zruta cAritra rUpa dharmane pitAnI sa6 buddhithI jANIne bIjAone tene upadeza Ape che. teo nizcayaja trikAla daza ane saMcita samasta karmono kSaya karavAvALA hoya che. dharmanI sArI rIte prarUpaNa karavAvALA teo sva ane para ema bannenA karma bandhanane athavA saneha vigerenI beDiyone kApI nAkhIne saMsAra samudrathI tAravAvALA hoya che. teo pUrvA para virodha vinAnA praznono uttara Ape che, pahelAM e jANI le che ke A praznakartA koNa che? kevA che? kayA dharmanA anuyAyI che? kevA prakAranA arthane samajhaze ? huM kevA prakAranA arthanuM pratipAdana karavAne zaktimAna chuM ? vigere prakAre vicAra karIne te uttara Ape zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 170 Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ athavA keIe keI prazna pUchela hoya, to e prazna para sArI rIte vicAra karIne te pachI tene uttara Ape A prakArathI teo yathAvasthita dharmanI prarUpaNA karatAM sva ane pArane tAravAvALA hoya che. kahevA Azaya e che ke-gurUkuLamAM nivAsa karavAvALA muni pitAnI buddhithI dharmane jANIne bIjAone upadeza Ape che, e purUSa trikALadarzi thaIne pUrva saMcita karmane kSaya kare che. pitAne tathA bIjAne karma jALathI choDAve che, "18 have saMyata sAdhunA dharmopadezane prakAra batAve che. jo chApa' ItyAdi zabdArtha-"trAjJA' samasta tatvane jANavAvALA sAdhu "o jANa-to. chatta' sUtranA arthane chUpAve nahIM va ca sUagjhA-nA sUt' bIjAnA guNone chUpAve nahIM "mALe-mAna' huM ja sarvottama che AvA prakAranA mAnane " jJA-na seve" sevana na kare tathA "griLa ca-kAzanagna pitAne paMDita athavA tapavipaNAtI pragaTa na kare tathA " zAji- rAja" na gAsiyArAcaM-zIvara' AzIrvacananuM vicAre-vAjhaLIyA=' kathana kare AzIrvacana na kahe che? anvayArtha-sarva tatvajJa sAdhu sUtrArthanuM anyathA rUpathI varNana na kare athavA sUtrArthane chUpAve paNa nahIM. ane bIjAnA guNane paNa chUpAve nahIM tathA bIjAnA guNonI viDaMbanA na kare. huM ja sauthI zreSTha chuM. evA prakAranu mithyAbhimAna na kare ane potAne paMDitapaNAthI athavA tapasvIpa zAthI lekamAM prasiddha na kare arthAtu mazkarI hAMsI majAmAM paNa asatya vacana na bole tathA AzIrvAda vacana paNa na bole 19 zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 171 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkAtha-sAdhue kevI rItanI prarUpaNa karavI te sUtrakAra batAve che. jeNe AcAryanI zikSAthI Agamo jANI lIdhela che, evA sAdhune praznane uttara ApatI vakhate koI paNa hetuthI bIjA keI udvigna kare ziSya para kodha karIne paNa ratna trayathI sampanna kutrika ApaNu (kutiyANa)nI sarakho (saghaLA praznone uttara devAvALe) athavA cauda pUrvimAMthI anyatara thaIne sUtrane athavA tenA arthane chupAve nahIM. tenuM anyathA vyAkhyA na kare. athavA dharmakathA karatI vakhate arthanuM gopana na kare. pitAnA guNonuM vizeSa paNuM batAvavA mATe bIjAonA guNene DhAMke nahIM. athavA bIjAnA guNonI viDambanA na kare. athavA siddhAMtathI viparIta vyAkhyA na kare. A sivAya huM saghaLA saMzane dUra karanAruM chuM. mArA jevA bIje kaI nathI. huM ja tapasvI chuM. AvA prakAranuM abhimAna na kare. pitAnuM pAMDitya athavA tapasvI paNuM prakaTa na kare. pUjA satkAranI IcchA na kare. buddhimAna sAdhu ThaThThA mazkarI na kare. je kaI zrotA buddhinA maMdapaNuM vigere kaI kAraNathI pratipAdana karela arthane na samajhe te tenI mazkarI na kare. tathA AkSepa paNa na kare. "dIrdhAyu thAva" "dharmavAn thAva vigere prakArathI AzIrvAdanA vacanane praga na kare, paraMtu bhASA samitithI yukta thAya. kahevAne Azaya e che ke-praznonA uttara ApatI vakhate sAdhu arthane chupAvavAno prayatna na kare. zAstra virUddha vyAkhyAna na kare. huM vidvAna chuM. athavA tapasvI chuM. evuM abhimAna na kare. potAnA guNone pragaTa na kara. ane manda buddhivALA zrotAnI mazkarI na kare. tathA AzIrvAdanA vacane na bele, 1lA sAdhue AzIrvacana na bolavAnuM kAraNa kahe che. "mUyAmA ; ItyAdi zabdArtha---mUvAmitta-mUarumAza' sAdhu prANiyenA vinAzanI zaMkAthI AzIrvAda pApakarma che A prakAre "dujramANe--TTNanA dhRNA karIne AzIrvacana na kahe temaja "-Atra vAk saMyamane "daMtapavaLa-mUtra " maMtra vigerenA prAgathI 'ja ziva-ra nirvata' nisAra na banAve A prakAre "magu-manuSaH sAdhu purUSa pAsu-jJAsu prANiyAmAM dharmakathA karIne ri-mi"i keI paNa prakAranA pUjA sarakAra vigerenI " pharazerU' IcchA na kare tathA "sAdu dhamAji-masAdhuvana' asAdhunA dharmane na saMghanA-ra saMvata' upadeza na kare 120 anvayArtha-bhUtonA vinAzanI abhizaMkAthI arthAt prANinI virAdhanAnI AzaMkAthI AzIrvAda kahevA te pApakarma che. A rIte ghaNA karatA zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 172 Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhu AzIrvAda vacana na kahe tathA vacanasaMyamane maMtrAdi prayoga dvArA sAra vagaranA na banAve. athavA prANInA saMbaMdhamAM rAjA vigerenI sAthe duSTa vicAra na kare eja pramANe muni dharmakathA karIne pitAnA pUjA satkAra vigerenI IcchA na kare tathA sadeSa karma karavAvALAnA tarpaNa agnihotrAdi asadu dharmane upadeza na kare. 20 TIkAthe-ghaNA prakAranA bheda prabhedothI bhinna prANiyenA vinAzanI AzaMkAthI pApathI dhRNA karatA karatA sAdhu AzIrvAdanA vacanano prayoga na kare. "ze ne artha vANI e pramANe thAya che, tenI rakSA karanAra "gotra kahevAya che. arthAt vacanasaMyamane gotra kahe che. e vacanasaMyamane maMtra vigerene pravega karIne nisAra na banAve. athavA "gAtra eTale prANiyonA prANe e getrane arthAta jIvana prANane maMtrapadathI arthAt rAjA vigerenI sAthe maMtraNa karIne tene nAza na kare. prajA arthAt prANine upadeza ApatA thakI teonI pAse pitAnI pUjA satkAra karAvavAnI IcchA na kare. tathA sAvagha kArya karavAvALAonA asAdhu dharmone arthAt tarpaNa hama vigere karavAne upadeza na kare. athavA beTA dharmane upadeza ApavAvALAne sAdhu athAta sArUM ke huM na kahe, kahevAne abhiprAya e che ke-sAdhu pApanI niMdA karatA thakA prANiyonI niMdAnI zaMkAthI koIne paNa AzIrvAda na de. maMtra vidyAno prAga karIne pitAnA saMyamane nisAra na banAve. prajA arthAta prANiyonI pAsethI dharmopadezanA badalAmAM pUjA satkAra vigere koI paNa vastu meLavavAnI IcchA na kare. tathA je dharma sAdhune egya nathI, tene upadeza na kare. jarA hRA ja che saMgharU pAvadha' ityAdi | zabdArtha - mijU-milsa nirava bhikSAnuM sevana karavAvALA sAdhu "hA -harirAma parihAsa paNa "jo saMghara-to na kare tathA "jAvadhapAvadharmana" pAyadharmane kAyika, vAcika mAnasika e traNa prakArathI tyAga kare tathA "sora-zonA rAgadveSa rahita banIne "ciMta' satya vacana paNa kaMDoram' anyane pIDA karavAvALuM che evuM "viyA-vijJAnIyA jANe tathA " tujha- turacho' pite kaI paNa arthane jANIne athavA rAjA vigerethI pUjA satkAra vigere pAmIne mada na kare ne ya vijJA -nara vitha ceta AtmazlAghA pitAnA vakhANa na kare tathA "jagArU-canAvidharma kathA vigerenA avasare AkuLatA na rAkhe tathA "gA-gAthI kodha vigerene pitAnAmAM praveza na karavA de 21 zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 173 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anvayArtha-nirdoSa bhikSA grahaNa karavAvALA sAdhu hAMsI makarI karavAnuM paNa choDI de. tathA kAyika vAcika ane mAnasika pApakarma sAvadya vyApAra na kare. eja pramANe rAgadveSathI rahita athavA akiMcana thaIne satya hovA chatAM paNa cerI vigere duSkarma sUcaka tuM cAra cho" vigere prakArathI kaThera vAne pApatpAdaka ane kaphala janaka samajIne cheDI de, tathA ta7 vicArane paNa choDI de, arthAt pite tuccha na bane tathA pitAnI prazaMsA svayaM na kare tathA anyagra citta thaIne dharmakathAdinA avasare vyAkuLa na bane tathA kaMdha lebha mAna mAyA rUpa kaSAyAne choDI de 21 TIkArtha-nirdoSa bhikSA grahaNa karavAvALe sAdhu e vacana prayoga ke zarIranA koI paNa avayavane vyApAra-pravRtti na kare, ke jenAthI pitAne athavA bIjAne hasavuM Ave. tathA kAya, vacana, athavA mana saMbaMdhI sAvagha vyApAra na kare. jemake-AnuM chedana kare. bhedana karo. vigere. athavA sAdhu hasI mazkarImAM paNa paratIthikanA matane pretsAhana na de ApanA vrata vigere zreSTha che, ema na kahe. kemaLa zamyA hoya, savAre uThatAM ja pAna karavAnuM maLe, bapore bhajana ane aparAkALe pAna-peya athavA pANI maLI jAya, adhei rAte drAkSa ane sAkara jevI keI mIThI evI cIja malI jAya, ane ane mokSa maLe. A rItanA zAyaputra bauddhanA darzanane abhiprAya che, AvA vAkaye pApa janaka hoya che. tethI mazkarImAM paNa tene prayoga na kara. tathA rAgadveSathI rahita ane bAhya ane AtyaMtara pari grahanA tyAganA kAraNe akiMcana sAdhu evA satya vacanane paNa ke je kaThera hioya jemake- tuM cora che? vigere pariNAthI pApajanaka ane kaDavA phaLa ApanArA samajIne pratyAkhyAna pariNAthI tene tyAga karI de. sAdhu tuccha na bane. keI artha vizeSane jANIne athavA rAjA vigerethI avasare satkAra sanmAna prApta karIne koI paNa prakArathI mada na kare, pitAnI prazaMsA na kare. athavA keInI kaI paNa vAtane kadAca na samaje. te tenuM apamAna na kare, dharmakathA vigerene avasare. vyAkuLa na bane. athavA dharmakathA vigere dvArA lokaraMjana karIne satkAra vigerenI IcchA na kare, ane krodha vigere kaSAyothI 2hita bane 21 zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 174 Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhue dharmopadeza karavAno prakAra batAvatAM kahevAmAM Ave che. " ' ityAdi zabdArtha- mijalU-miluM sAdhu "saMcimAva-gatimA' nayavAdanA marmamAM zaMkA rahita hovA chatAM paNa kevaLajJAnane abhAva hovAthI ja -sAthe zaMkA yukta ja rahevuM joIe. temaja "vimawvArtha-vimAcAra" syAdvAda yukta vANInuM vicArekajhA-cALIcAtta kathana kare tathA "mAsAsu -mArAcaM" satyAmRSA rUpa vyavahAra bhASAnuM kathana kare "parasamuhiM - dharmasamuni samyapha saMyamathI uthita tathA "surajo-hubajJA sAdhu "mAsamatA' samatA bhAvathI jete thake dharmanuM vicAreSajJa-cALIyAtta" kathana kare arthAta darekanI pAse satya ane vyavahAra e be bhASAne Azraya karIne dhamane upadeza kare mArA anvayArtha-nirdoSa bhikSA grahaNa karavAvALA sAdhu nayavAdanA marma saMbaMdhamAM saMdeha rahita hovA chatAM paNa kevaLajJAna na hovAthI zaMkAzIla ja banyA rahe, huM sarvajJa nathI, tema mAnIne kAyama zaMkAzIla ja banyA rahevuM joIe. tathA arthane sArI rIte lagAvIne vibhAga karIne) kahe. jyAM jyA sAdhu bele tyAM tyAM dharma vyAkhyAnanA avasare athavA anya sthaLe paNa bhASADhaya arthAt satyA mRSA (satya ane vyavahAra) rUpa bIjI bhASA dvArA bole tathA samyapha saMyama pAlana mATe tatpara evA sAdhuonI sAthe rahIne suprajJa sAdhu samabhAvathI ja rAjA ane raMkane joIne badhA pratye bIjI bhASAnI sahAya laIne dharmane upadeza kare rerA TIkArya-dharmanA upadezanI vidhi batAvatAM kahe che ke sUkSma ane sUphamatara nayavAdanA marmamAM saMdeha rahita thaIne paNa sAdhu kevaLa jJAnI na rahevAthI sadA zaMkAzIla ja rahe. huM sarvajJa nathI. tema samajIne sadA phAMkA cukata ja banyA rahe. athavA udghata paNa tyAga karIne garva dhAraNa na kare zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 175 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke sUtra ane arzInA sabaMdhamAM mane kAMi ja sa Mdeha nathI viSama ane dazeya arthanI prarUpaNA karatI vakhate zakAzIla ja rahe. athavA je atha sphuTa hoya, asa`digdha hAya, tene paNa e rIte na kahe / jethI khIjAne za kA utpanna thAya. sAdhu vibhaya vAdanuM kathana kare. arthAt jUdA jUdA naye!nI RpekSAthI vastunA svarUpanuM pratipAdana kare ane evuM vyAkhyAna kare, ke jenAthI kAIne paNa te viSayamAM sa Mdeha na rahe. athavA vabhajyanA artha syAdvAda e pramANe che. eTale ke koI eka apekSAthI vastu che, ane khIjI keAI apekSAthI nathI. A prakAranA syAdvAdane je saghaLA lAkamAM avisavAdI hAvAthI nirdoSa ane svAnubhavathI siddha che. tenu kathana kare. athavA saghaLA padArthAnA vibhAga karIne tenA saMbaMdhamAM prarUpaNA kare. jemake-saghaLA padArtho peAtAnA dravya, kSetra, kALa, ane bhAvanI apekSAthI che, tathA paradravya parakSetra, parakALa, ane parabhAvanI apekSAthI nathI. kahyuM paNa che ke-reva sarva ho nejhhe' tyiAdi svarUpa vigere catuSTayanI apekSAthI saghaLA padArthIne sat kaNa nahI samaje ? eja pramANe pararUpa vigere catuSTayathI teo asat che. evuM paNa kANu nahIM svIkAre ? jo evuM mAnavAmAM na Ave te padArthInu svarUpa siddha ja thaI zakatuM nathI. vibhaya vAdanA kathanathI e zakA paNa dUra thai jAya che-syAdvAda mULa AgamAthI siddha nathI. paraMtu arvAcina AcAryAe tenA niveza karela che. 'vimantravaca'A mULa akSarothI syAdvAdane prAdurbhAva thayela che. jo ke ahiyAM syAdvAdanu' khIja rUpeja vidhAna karela nathI tema samalaMgInA rUpe paNa nahI' te paNa vRkSa rUpathI te samaya meLavIne ja thaze. A vibhajyavAdanuM kathana paNa e zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 176 Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAranI bhASAo dvArA ja karavuM joIe. arthAta satya bhASA ane vyavahAra bhASAthI ja tenI prarUpaNa karavI joIe. sAdhue dharmopadezanA samaye athavA bIjA keI paNa anya samaye jyAre paNa bese tyAre A be bhASA ja bole. je satya che, te satya bhASA che. ane jemAM satyane vyavahAra na hoya tema asatyane vyavahAra paNa na hoya, te vyavahAra bhASA kahevAya che. sAdhue kevA prakAranA thaIne AvuM bhASaNa karavuM ? A praznano uttara e ApavAmAM Ave che ke-je samyak saMyama dvArA usthita che, athavA uttama saMyamanuM pAlana karavAvALA sAdhu che, tenI sAthe rahevuM. temanI buddhI saghaLA prANiyAnI rakSA karavAnI hoya. te cakravartI rAjA ane daridrane samabhAvathI jotA thakA arthAt samabhAvI arthAt rAgadveSathI rahita thaIne dharmane upadeza saghaLAone be prakAranI bhASAothI Ape. kahevAne abhiprAya e che ke-sAdhue zaMkAthI rahita thaIne paNa zakti vacanane prayoga na karavo. vyAkhyAna vigerenA samaye syAdvAda yukta vacana ja bese. tathA dharmanuM anuSThAna karavA vALAonI sAthe vihAra kare. tathA satya bhASA ane vyavahAra bhASAne prayoga karatA thakA samabhAvathI saghaLAne dharmane upadeza kare. sAMbhaLanAra vyaktimAM bheda rAkhIne upadezamAM viSamapaNuM na kare. arthAt rAjA vigerene dhyAnapUrvaka ane daridrone upekSA pUrvaka upadeza na kare. 22 majurAjIma" ItyAdi zabdArtha - gagchamANe-anAjInuM satyamRSArUpa bIjI vyavahAra bhASAne Azraya karIne upadeza karavAvALA muninA vacanane anusaranArA kaI maMda adhikArI "vitaE-vitartha viparIta "vijJALa-vinAnAti samaje evA ane samyapha arthane na jANavAvALA maMda adhikArIne "ta tA-tathA tathA zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 177. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te te prakArathI-hetu daSTAMta vigerenA kathana prakArathI "sAhu-sAdhu sAdhu " za-gajona' komaLa vacanathI upadeza kare "tharU-mA- jasthara mANA' netra saMketanA vikArathI praznakartAnA manamAM kaMI paNa pIDA utpanna na kare tathA "vihiMsarUnnA- vihiMsthA" tene tiraskAra paNa na kare tathA "nika vAri-niruddhA" ahapathane " jJAna 7' laMbANapUrvaka kathana na kare 23 anvayArtha-satyAmRSA (je satya che ane juThuM nathI) rUpa bIjI vyavahAra bhASA dvArA upadeza karavAvALA muninA vacananuM anusaraNa karatA thakA je kaI maMda adhikArI purUSa vitatha arthAt asatyane viparIta ja samaje che, e samyaka arthane na jANavAvALA maMdAdhikArIne e tarakIbathI hetu daSTAMta vigere kathana pUrvaka komala vacana dvArA sAdhu upadeza kare. jethI e maMdAdhikarI tene samyapha prakArathI samajI jAya "A mUrkha che evuM samajIne tene apamAnita na kare brabhaMga netranA vikArAdi dvArA pUchanAranA manamAM thoDI paNa pIDA thAya tema na kare. ane tene tiraskAra paNa na kare. tathA aSAthane paNa lAMbA lAMbAM vAkyothI na kahe tArA TIkAI-pharIthI upadezanI vidhi batAvatAM kahe che. satya bhASA ane vyavahAra bhASAne Azraya laIne upadeza karavAvALA sAdhunA vacanane kaI suma buddhizALI hovAthI jaladIthI sArI rIte samajI le che, ane koI manda buddhivALA hovAthI ulaTuM ja samaje che, arthAt upadezaka AcAryanA Azayane barobara na samajatAM judA ja prakArathI tene samaje che, AvI sthitimAM je manda hoya, ane sArI rIte samajI na zakatA hoya, tene AvI rIte tiraskAra na kare. "are tuM samaja nathI ? tuM mUrkha che, ajJAnI che vigere prakArathI tene tiraskAra karavuM nahIM. paraMtu te je rIte ThIka ThIka samajI zake, eja pramANe sAdhu prayatna karIne samajAve. bhamara caDAvIne athavA koI anya prakArano vikAra batAvIne kathana karanAra para pUchavAvALAnA manamAM lezamAtra paNa pIDA utpanna na kare. are mUrkha he maMda buddhivALA tane dhikkAra che, vigere prakArathI kahIne tene tiraskAra na kare. asaMbaddha bhASAnA dezane Arepa karIne tene pIDA na kare. theDI vAtane ghaNuM moTuM svarUpa ApIne na kahe, athavA thoDA samayanA vyAkhyAnane vyAkaraNa, tarka vigere umerIne tene vistAra na kare. nAnA vAkane lAbA samaya vALa na banAve. kahyuM paNa che ke-so karo vatto no ma0 ItyAdi evA arthanuM vyAkhyAna karavuM joIe ke je thoDA akSaro dvArA kahI zakAya tema hoya, je cheDe artha ghaNA akSaro dvArA kahevAmAM Ave che, zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 178 Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te nisAra banI jAya che. tethI eja kathana prazaMsanIya-vakhANavA lAyaka hoya che, ke jemAM thoDA akSare hoya paraMtu artha ghaNe haya, arthAta arthagAMbhIrya vacane kahevA joIe. kahevAnuM tAtparya e che ke-satya ane vyavahAra bhASAnuM avalambana karIne upadeza denArA sAdhunA abhiprAyane keI sUma buddhivALe purUSa jaladIthI samajI zake che. ane maMda buddhi jaldI samajI zakatA nathI, athavA te ulTI rIte samajI le che. AvI sthitimAM sAdhu manda buddhivALA zrotA ene kamaLa zabdothI samajhAvavAno prayatna kare. tene anAdara karIne tenA manamAM duHkha pahoMcADe nahIM. tathA prazna karanArAnI bhASAnI niMdA paNa na kare. alpa arthavALA viSayane lAMbu na banAve. athavA lAMbA lAMbA vAkyo na bele. rakSA "mAre jA' ItyAdi zabdArtha-bafmarahU-milsa sAdhu "figuLamANI-ripUrNamAthI spaSTArtha pUrvaka kathana kare arthAt je artha alpAkSarathI samajavAmAM zakya na hoya evA arthane vistAra pUrvaka ke je rIte sAMbhaLanArAe samajI zake e rIte "mArA -mAta' kahe "nizAmiyA-nirA' gurUmukhathI sUtra ane tenA arthane sArI rIte samajIne "miyA--sabhya) samyak prakArathI "galI-gaI ra' tatvArthane jANavAvALA "bALArU-gAjJA tIrthaMkara pratipAdita zAstra pramANe suddha-ruddha' niravadya "vaLe-vArajU vacananuM "mane-mithura" prayoga kare evuM karavAvALe sAdhu "pAlii-FApavive satkAra vigere apekSA rahita havAthI deSa rahita vacananuM 'milAda- misAra kathana kare 24 anvayArthI-nirdoSa bhikSA grahaNa karavAvALA ane spaSTa arthane kahe vAvALA sAdhu gurUmukhathI sUtrArthane sArI rIte samajIne samyak rItathI tatvArthane zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 179 Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jANavAvALA thaIne tIrthaMkara, gaNadhara vigere mahApurUSonI AjJAthI arthAt tIthakara pratipAdita zAstranA kathana pramANe zuddha nivadya vacananA prayAga kara AvI rIte karatA thakA satkAra pUjA vagerenI apekSA vinAja pApa rahita nirdoSa vacananA upayAga kare // 24 // TIkA-kevI rIte upadeza devA, te batAvavA kahevAmAM Ave che.meAkSanI IcchAvALA sAdhue saMyamI ane pratipUrNa bhASA khelavI. arthAt je a gheADA akSarothI na samajAvI zakAtA hAya, tene vistRta zabdothI eTale ke paryAya vAcaka zabdone prayoga karIne athavA tenA bhAvArtha kahIne samajhAthavA, ke jethI sAMbhaLanAra zrotA azakhara samajI le. athavA anya zabdanI ceAjanA karIne zabdonA evA prayAga kare ke jenAthI na samajI zakAya tevA viSaya paNa samajI levAya, lAMkhAM lAMbAM vAkaconA prayoganA niSedhanA bhayathI kramanA tyAga na kare. samajhAvavAne yogya viSayamAM AvazyakatA jaNAvavAthI gurUe vizeSa zabdanA prayoga paNa karavA joI e. koI vizeSa sthaLamAM manane dhAraNA cukta rAkhavA chatAM paNa kAI kaThaNa viSaya jo gheADA zabdomAM na samajI zakAya tevA hAya, tA vistAra pUrvaka tenI vyAkhyA karIne samajhAvavuM te cAgya che. peAtAnA pAMDityanA ahaMkAramAM masta manIne pariSadamAM rahelAo mane vyAka raNa ane tarka zAstramAM niSNAta samaje evA vicArathI gheADAmAM kahevA cegya ane lAMkhI lAMbI vAkaya 5ktiyAnA prayoga karIne samajhAvavAnA prayAga na kare. A rIte pahelA kahela (lAMkhA vAkonA niSedha batAvanArA) vAkayane tathA prastuta vAkayanA samanvaya karIne je upadeza kare che, eja pratipUrNa bhASI kahevAya che, evu bhagavAn pharamAve che. tathA sArI rIte ane jANanArA purUSa AcAyanA mukhethI sUtra ane ane sArI rIte samajIne tIrthaMkara vigerenI AjJAthI arthAt tI kare upadeza karela Agama pramANe pUrvAparanA virodha vinAnAM zuddha vacananA prayoga kare. A rIte vAyanA prayoga karavAvALA ja nirdoSa vacananA upadezaka thAya che. arthAt nirdoSa upadeza ApI zake che. A kathananA bhAvArtha e che ke--je atha thADA akSarAthI batAvI na zakAtA hAya tene prakAzita karavA khIjo kAI upAya na heAya te vistAra vALA zabdothI paNa te samajhAve. tathA gurU mukhathI dhAraNa karIne tIrthaMkaranI AjJA pramANe vizuddha vacana khele sAdhue pApa ane aghyApane viveka karIne doSa vinAnA nirdoSa vacanA ja khelavA joIe ArakA zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 180 Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pharIthI paNa upadezanI vidhi batAvatAM sUtrakAra kahe che ke-cA gurU cAruM ItyAdi. zabdArtha-mAM gurUvAruM-thoni tIrthaMkara pratipAdita AcArAMga vigere sUtrone "suvindrANA-suzikSata' sArI rIte zIkhe tathA "jhAjhA-vata' AgamanA abhyAsane prayatna kare "jArUruM-nAtivem' maryAdAnuM ullaMghana karIne "ra vAvanA-vara' vANInuM uccAraNa na kare "- e pramANe vartanAre sAdhu "riddimaMdiramAna' samyak jJAnavALe "virdi-dakia' samyapha darzanane " sUkagsjhA- sUpatta doSa yukta na kare arthAt jInavacanathI viruddha prarUpaNA na kare '-saH' e muni "saMta" sarvajJa dvArA kathita NamArdi-samAdhi samyak jJAna darzanane "mArivuM-mANituma prarUpaNa karavAne kALarU-nAnAti' jANe che. rakSA - ayArtha-sAdhu purUSa tIrthaMkara pratipAdita AcArAMga Adi sUtronuM sArI rIte grahaNa Asevana zikSA dvArA sevana kare ane bIjAone e ja rIte kahe tathA AgamanA abhyAsa mATe prayatna kare paraMtu kAlika utkAlika AgamanA adhyayana maryAdAnuM ullaMghana karIne na bole arthAt adhyayana kAlanA kartava maryAdAnuM atikamaNa na kare A prakAranA guNagaNa viziSTa sAdhu samyaka jJAna yukta thaIne samyaka darzanane dUSita na kare arthAt jInavacananI virUddha vivecana na kare ema karavAvALA sAdhu sarvajJa dvArA kahela samyaphajJAna darzana caritra tapa rUpa samAdhinuM nirUpaNa karI zake che garapA TIkArya-tIrthakara dvArA pratipAdana karAyelA AcArAMga vigere sUtrone zIkhe arthAta grahaNa zikSAthI sArI rIte jANIne Asevana zikSAthI te pramANe vyavahAra kare. ane bIjAone paNa te pramANe zikhave. te AgamanA abhyAsa mATe athavA tenI ArAdhanA mATe hamezA prayatnavAnuM rahe, kAlika zrI sUtra tAMga sUtra 3. zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 181 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane utkAlika sUtronA adhyayananI jai maryAdA che, tenu' ula'ghana karIne prarUpaNA na kare. adhyayana ane kartavyanI maryAdAnuM ullaMghana na kare. arthAt parasparamAM kaI ne paNa AdhA na pahoMcADIne yathAvasara saghaLI pratilekhana vigere kriyA kare. A guNNAthI yukta tathA yathAkALa kanya karavAvALA ja samyakU jJAnavAt hAya che, tethI ja padyArthInA vAstavika svarUpane jANatA thakA tathA thamadezanA karatA thakA peAtAnA samyak danane dUSita na kare arthAt jInavacananI virUddha prarUpaNA na kare. kahevAnA Azaya e che ke--zrotAnA saMbadhamAM e jANIne keA kayA dharmanA anuyAyI che ? te pramANe siddhAMta virUddha prANa prarUpaNAnA tyAga karIne upadeza devA joie, upadeza evA hovA joie ke-jenAthI zrotAsAMbhaLanArAnA aMtaHkaraNamAM samyaktva sthira thaI zake. ane saMzaya vigere dASA utpanna na thAya A rIte je upadeza Ape che, eja savajJa kathita samyaklRjJAna samyakdana samyakUcAritra ane samyaktapa rUpa samAdhinI prarUpaNA karavAnuM jANe che. eja samAdhinI prarUpaNA karavAmAM samatha thaI zake che. kahevAnuM tAtpaya e che ke--sAdhu sarvajJa kathita AgamanA abhyAsa karatA thakA AgamanA upadeza pramANe ja vacanAnA prayoga kare. te maryAdAnuM ullaMghana karIne bhASaNa na kare. koI paNa prakArathI samyak dRzanane doSa yukta na khanAve. A pramANe je upadeza karavAne jANe che. eja sarjana praNIta samAdhinA upadeza karI zake che. ArapA 'brahma' ityAdi zabdA'asala-astya' sAdhu AgamanA ane kRSita karanAra na zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 182 Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khane jo pacchannamAlI-7pracchannamAMthI' siddhAMtanA ane chUpAvIne kathana na kare tathA tA-trArthI' prANInuM rakSaNa karavAvALA purUSa 'muttamarthana-sUtram garthanna' AgamanA ane peAtAnI buddhinI kalpanAthI viparIta rIte 'na narena na rthAt' na kare arthAt svA buddhithI sUtrA ne anyathA prakAre na kahe 'ittAmaMttI-zAtumA' anyanuM hita karavAvALA AcAya pratye bhaktithI vAca-cAram" vANIne 'anuvIya-anuvicintya' vicAra karIne AgamanA virodha na thAya e rItanI vANInu kathana kare tathA 'kSuSa-zrutara' AcAya ane zurU sukhathI je sAMbhaLyu. heAya tene ja 'sanma-laca' sArI rIte 'divAtipraticet' sUtrAnuM pratipAdana kare ArA anyayA alUSaka arthAt apasiddhAMtanu' kathana karIne sarvajJa kathita AcArAMga vigere AgamAne dUSita na karavAvALA sAdhu siddhAMta yukta ane ekAMtamAM chupAI ne bhASaNa dvArA gupta na kare, tathA pRthivI vagere SaTUMkAya jIvAnuM pAlana karavAvALA saghaLA prAyionuM rakSaNa karavAvALA, sUtra ane AgamanA ane potAnI buddhinI panAthI viparIta rIte na ghaTAve arthAt svArtha buddhithI sUtrAne viparIta rIte khIjAne na kahe. kemake-parahita kartA evA AcAryaMnA pratyenI bhaktineA khyAla rAkhIne vAdavivAdamAM sArI rIte vicAra karIne eTale ke A vAdathI AgamanI te koI kSati thaze nahIne ema vicAra karIne vAda kare tathA je vastu AcAya vigere gurUjanAnA mukhathI je rIte sAMbhaLyu hoya athavA jANyuM hoya e vastune eja rIte samyak prakArathI kahevuM, pAte jANyu. hAya tethI viparIta rUpe kahevu' nahI' ArA TIkA pharIthI upadeza vidhinuM vidhAna karatAM kahe che ke--tItha kare prarUpaNA karela AgamanA upadeza ApanAra muni siddhAMta virUddha kathana karIne sarvAMn kahela aMgane dUSita na kare. sarva jayAre kahela vyAkhyA karI tyAre huM te tyAM hatA nahI. A rItaneA kutarka karIne tenuM khanDana na kare. avi zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 183 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUddha ane badhAnA anubhavathI siddha siddhAMtanA arthane aspaSTa bhASaNa karIne chUpAve nahIM. athavA je viSaya gupta hoya arthAt sarva sAdhAraNa pratye kahevA gya na hoya, tene aparipakava buddhivALAnI AgaLa na kahe. kemake-evA lokonI samakSa te viSayane pragaTa kare te temane ja mATe ahita kara hoya che, kahyuM paNa che ke-gAjatarata rAhA' ityAdi jema navA javara-tAva vALAnI zAMti mATe ApavAmAM Avela esaDa paNa hAnikAraka siddha thAya che, e ja pramANe aparipakava buddhivALAone zAstranuM rahasya kahevuM te hAnikAraka hoya che, tathA trAthI arthAt SakAyanA paripAlaka, sva ane paranA rakSaka athavA prANiyone saMsAra sAgarathI rakSaNa karavAvALA sAdhu sUtrane arthane, athavA sUtranA arthane pitAnI sava kapanAthI viparIta na banAve. kema viparIta na kare? A praznano uttara ApatAM kahe che ke AcArya vigere zAstrano upadeza ApanArAo pratye bhaktithI prerita thaIne huM je kahuM chuM. tethI A gamanI kaI kSati thatI nathI ? AvA prakArano vicAra karIne bolavuM. AcAryanA mukhethI je vahu sAMbhaLelI hoya, eja varatunuM samyapha rIte pratipAdana kare arthAta lekenA hitane tathA gurUbhaktine smaraNa karIne eja kahevuM joIe ke je gurUmukhethI sAMbhaLela hoya, lekonA anurodhathI teonA manaraMjana mATe yat kiMcit hAsya kAraka belivuM na joIe. kahevAnuM tAtparya e che ke-AgamanA siddhAMtane chupAve nahIM paTakAya rakSaka sAdhu svArthane anyathA zIkhave nahIM gurU pratye hRdayamAM bhakti dhAraNa zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 184 Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karIne ja je khelavAne yogya hAya eja khele tathA gurU mukhathI je sAMbhaLela hAya eja kahe, tethI anya prakAranuM kathana na kare. Ara6A maiM suddhapuse ItyAdi zabdArtha -saH' yathAvasthita AgamanuM kathana karavAvALA muddhaghutto susUtra:' zuddha sUtranuM kathana karavAvALA tathA 'unahALavuM-vadhAnavAr' zAstrokta tapanuM AcaraNa karavAvALA 'taltha-taMtra' mAjJAthI grahaNa karavA yogya sthaLamAM AjJAthI ja grahaNa kare A rIte 'jhentha' je sAdhu dhama~-dharmam' zrutacAritra rUpa dharmIne 'nivRtti-trivRtti prApta kare che. evA purUSa 'bAnava-AAreya vAmyA' grahaNa karavA yogya vAcavALA tathA krusao-rAjI:'AgamanA pratipAdana karavAmAM nipuNa 'citte-yaH'vicAra pUrNAMka kA' karavAvALA 'sainamaH' evA purUSa ta samAddivaMta samAdhim sarvajJokta bhAva samAdhine 'mANi'-mASitum' bIjAne kathana karavAmAM 'ri-atti' cegya bane che, tti lemingati travImi' e rIte huM. sudharmA svAmI kahetuM chuM gharaNA annayA ---cathAvasthita AgamanA praNetA prarUpaNA ane aprayananI apekSAthI nirdela pravacanavALA tapasvI AjJA dvArA grAhya Agamane AjJAthI ane hetu grAhya Agamane hetuthI grahaNa karavAvALA evA je purUSa zrutacAritra dharma ne prApta kare che te grAhyavacana, AgamanA pratipAdana karavAmAM nipuN, evA ane vicArIne kArya karanAra ja samAdhinI prarUpaNA karavAmAM yogya thAya che. sudharmAvAmI jammU svAmIne kahe che ke, je rIte bhagavAnI pAMsethI me' sAMbhaLyuM che eja rIte huM kahu chu. ArakA TIkA -- jeo samyak danane dUSita na karatAM AgamanA vAstavika anA vicAra karIne bhASaNa kare che, je pravacana sUtranu zuddha adhyayana ane prarUpaNA kare che, sUtranA adhyayana mATe tapazcaraNa kare che, AnA dvArA grAhya ane AjJAthI ja ane hetu dvArA grAhya ane hetuthI ja grahaNa kare che, teonu` vacana ja grAhya hoya che, ane eja AgamAnI vyAkhyA karavAmAM tathA anuSThAnamAM kuzala hoya che. samajI vicArIne kArya karavAvALA hAya che, eja sarvajJa kathita jJAnAdi svarUpa bhAva samAdhinuM pratipAdana karavAne yogya hAya che. 'iti' zabda adhyayananI samApti sUcaka che. sudharmAsvAmI kahe che kehe jammU ! je pramANe me' bhagavAna pAMsethI sAMbhaLela che, eja pramANe A huM tamane kahu chuM. paraNA zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 185 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdAnIya svarUpanA nirUpaNa paMdaramA adhyayanane prAraMbha caudamuM adhyayana samApta thayuM have paMdaramA adhyayanane prAraMbha karavAmAM Ave che. pUrva adhyayana nI sAthe ane saMbaMdha A pramANe che. pAchalA adhyayanamAM bAhya ane Abhyantara parigraha ne tyAga kahela che bAhya ane AtyaMtara parigrahanA tyAgathI ja muni mekSamArganA sAdhaka ane AyatadIrdhA-cAritravALA thaI zake che. tethI ja kevA prakAranA muni pUrNa rUpathI Ayata "dIrgha" cAritravAnuM hoya che. te A adhyayanamAM pratipAdana karavAmAM Avaze. tathA AnAthI pahelAnA sUtranI sAthe ane A pramANene saMbaMdha che.-pUrvanA adhyayananA chellA sUtramAM kahevAmAM Avela che ke je grAhya vacana vALA, kuzaLa ane vyakti arthAt samajI vicArI ne karavAvALA hoya che, eja samAdhinI prarUpaNa karavAne yogya hoya che. paraMtu evI-prarUpaNa te eja karI zake che ke-jene bhUta, vartamAna ane bhaviSya kALanuM jJAna hoya, eja saghaLA bane ne jANavAvALA ane teDavAvALA hoya che. A tathya ahiyAM pragaTa karavAmAM Ave che. A saMbaMdhathI prApta thayela paMdaramA adhyayana nuM A paheluM sUtra che.-"matI" ItyAdi. zabdArtha-je mahApurUSa "raMtaLAvALatA-rAvALAnA darzanAvaraNIya karmane aMta karavAvALA arthAt cAre prakAranA ghAtiyAkarmane apAvavAvALA eTalA mATe ja "-trAthI praNiyenI rakSA karavAvALA tathA "bAyo-jJA utpAda Adi dha padArthane jANavAvALA athavA "jAgo nAtha' yathAvasthita vastunuM pratipAdana karavAvALA hovAthI nAyaka-netA e te "kamarIatIta" je padArtha bhUtakALamAM thaI cUkela che. tathA je padArtha "pazumadhuvanna vartamAnakALamAM vidyamAna che. ane je padArtha "gAma-gA zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 186 Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ miza7 bhaviSyakALamAM thavAno che. banne sarva tatsama te saghaLA padArtha samUhane "mannamaya yathAvasthita paNe jANe che. te sarvajJa ane sarvadarzI kahevAya che. 1 anvayArtha-je mahApurUSa darzanAvaraNIya karmane aMta karavAvALA che. athAt darzana zabdanA grahaNathI cAre ghAtiyA karmono kSaya karavAvALA che. ane te kAraNe jeo trAyI che. sadupadeza ApIne saMsAranA duHkharUpI, dAvAnaLathI prANinI rakSA kare che. athavA tAI arthAt samyak jJAnavAnuM che tathA upapAta vyaya ane dhrauvya thI yukta padArthonA jJAtA che. athavA nAyaka eTale ke yathArthavaratusvarUpa nuM pratipAdana karavAthI netA che. te bhUtakAlIna, vartamAna kAlIna ane ane bhaviSyakAlIna saghaLA padArtho ne yathArtha paNAthI jANe che. arthAt sarvajJa ane sarvadaza che. e TIkArca-ahiyAM "raMsagAvata" A madhyanA pada ne grahaNa karavAthI pahelA nA ane pachInA pade nuM grahaNa paNa thaI jAya che. tethI tene artha e thaze ke-je jJAnAvaraNa, darzanAvaraNu, mehanIya, ane aMtarAya A cAra ghAtiyA karmo no aMta karavAvALA che, ane e kAraNe jeo trAthIrakSaNakaravAvALA che, arthAt sadupadeza ApIne prANiyone saMsArathI tAravA vALA rakSaka che athavA "rA arthAt samyapha jJAnavAnuM che, utpAda, vyaya ane dhrauvya rUpa padArtho nA dravya, kSetra, kALa ane bhAvathI athavA dravya ane paryAyarUpathI jANanArA che. athavA yathArtha vastu svarUpanuM pratipAdana karavAvALA hovAthI praNetA che, e purUSa bhUtakALa saMbaMdhI, vartamAnakALa saMbaMdhI ane bhaviSya kALa saMbaMdhI ArIte traNe kALanA jIva, ajIva, vigere saghaLA padArthone jANe che "rA' dhAtu jANavAnA arthamAM che. ahiyAM "tAthI A padathI saghaLA dharmone jANanArA e artha pragaTa karavAmAM Avela che. ane mana A padathI vizeSa dharmonA jANanArA ema sUcita thAya che. tethI te sarvajJa, sarvadazI hoya che. ema batAvavAmAM Avela che. kAraNanA abhAvamAM kAryonI utpatti thatI nathI. A nyAyathI "nA. varAja' A pada thI cAre ghAtiyA karmone kSaya karavAvALA e pramANe no artha svIkAravAmAM Avela che. kemake-cAra ghAtiyA kamane kSaya thAya tyAre ja kevaLajJAna ane kevaLadarzananI utpatti thavA saMbhava che. AnA zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 187 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMtara' ItyAdi, zabdArtha-jemAM cAra prakAranA ghAtiyA kamene nAza karanArA hevAthI viracichANa-vinirikSAcA mithyAjJAna rUpa saMzaya viparyayane "caMtAatta' nAza karavAvALA hoya che. "-" te "gesiMganIdarAn ananya sAdhAraNa evA dharmane "kALa-kArAri' jANe che. "aLasTiAra-ganIdarA je purUSa sahuthI vadhAre vastutatvanuM "bajavAyA-AcAtA kathana karavAvALo che. e "re- te purUSa "afhaM tahiM-tatra tatra te te bauddha vigerenA darzanamAM - mavati' hoto nathI parA anvayArtha-je cAre ghAtiyA karmonA aMta karavAvALA hovAthI vicikitsA arthAt saMzaya vipasa rU5 mithyAjJAnane aMta karavAvALA che. te ananya sadaza-anupama dharmane jANe che. je ananya sadaza dharmane jANe che. teja ananya sadaza dharmanA pratipAdaka hoya che. e purUSa bauddha vigere anya darzakamAM hoto nathI, parA TIkAI-je mahApurUSa cAre ghAtiyA karmo no kSaya karI de che, te vicikitsA "citta viplava ne arthAta saMzaya, viparyAya ane adhyavasAyane paNa vinAzakaranArA hoya che. niHsaMzaya-saMzaya vagaranA jJAna thI yukta hoya che. kahevAne Azaya e che ke-je mahApurUSa saMzaya vigerenA kAraNabhUta karma kSaya thaI javA thI saMzaya vigerenI upara rahIne cAra ghAtiyA karmone nAza karanArA hoya che. temAM saMzaya athavA viparyaya rU5 mithyAjJAna hatuM nathI, e purUSa ananya sadazadaza hoya che. arthAt tenI samAna eja hoya che, anya keI tevA thaI zakatA nathI. arthAt sUma, bAdara vigere anaMta dharmavALA padArthone jANI zake tema hotA nathI te paraspara maLelA sAmAnya ane vizeSamaya padArthone jANe che. A kathana dvArA mImAMsakAnA matanuM nirAkaraNa karavAmAM Avela che. zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 188 Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teonI mAnyatA evI che ke-je sarvajJa mAnavAmAM Ave te te saghaLA padArtho ne jANanAra thaze, ane sarvadA rUpa vigerenuM jJAna teone thaze. te anISTa gaMdha vigerenuM jJAna paNa mAnavuM paDaze. sarvajJanuM jJAna Itarajane arthAt chaghasthonA jJAnanI samAna hatuM nathI, te vastu nA anaMta atIta ane anAgata paryAyane tathA anaMta dharmo ne yugapat-ekI sAthe jANe che, jyAre bIjAonuM jJAna A rIte jANI zakAtuM nathI, mImAMsakane AkSepa barobara nathI, kemake gaMdhanA jJAna mAtra thI gaMdha no anubhava thato nathI, sarvajJa vItarAga hoya che. tethI teone koI gaMdha ITa hotuM nathI, tema aniSTa paNa hotuM nathI, teo saghaLA padArtho ne madhyasthabhAvathI jANe che. zaMkA-sAmAnyapaNAthI sarvajJanI siddhi thaI javA chatAM mahAvIra vigere tIrthakara ja sarvajJa che, bIjA budhdha athavA kapila vigere sarva nathI A saMbaMdhamAM evuM kaI pramANa nathI, pramANanA abhAvamAM ema nahIM kahI zakAya ke mahAvIra svAmI ja sarvajJa che, anya nahIM je mahAvIra ane buddha vigere badhAne sarvajJa mAnavAmAM Ave, te temAM eka mata paNa kema nathI ? kahyuM paNa che ke-"pa ri sarvo' ItyAdi, je ahaMta sarvajJa hoya te budha sarvajJa nathI, emAM zuM pramANa che? je e banne sarvajJa che, to e bannemAM matabhedanuM zuM kAraNa che. | samAdhAna-je ananya "anupama sAdhAraNa dharmanuM pratipAdaka che, te baudhdha vigerenA darzanamAM hotuM nathI ane hoI zakatuM nathI bhagavAna tIrtha karaja ananya sAdhAraNa dharmane jANanArA ane tenuM pratipAdana karanArA hoya che. buddha vigere tevA hotA nathI kahevAno Azaya e che ke buddha kevaLa paryAyane ja svIkAra kare che. kemake te badhAne kSaNika mAne che. teo saghaLA paryAyAmAM eka rUpathI avasthita rahevAvALA dravyane ravIkAra karatA zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 189 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI, paraMtu temanI A mAnyatA barAbara nathI, kemake paryAnA kAraNabhUta dravyane abhAva hovAthI paryAya kaI rIte banI zake? tethI je paryAne svIkAra kare che, teNe dravyane paNa svIkAra kare joIe paraMtu buddha dravyane svIkAra karatA nathI. tethI teo sarvajJa nathI. pitAnA svabhAvathI khalita na thavAvALA, kyAreya utpanna na thavAvALA ane sthira eka svabhAva vALA dravyano ja svIkAra kare ane pratyakSa prApta artha kriyAmAM samartha paryAyane svIkAra na karavAnA kAraNe sAMkhya zAsanA pratipAdaka kapila paNa sarvajJa nathI. jaLa ane jaLanA taraMge samAna abhinna dravya ane paryAyamAM sarvathA bhedane svIkAra karavAthI nyAyazAstranA pratipAdaka paNa sarvajJa nathI. A rIte asarvajJa hevAnA kAraNe anyatIrthike paikI kaI paNa karthacita abhina dravya, ane paryAyanuM pratipAdana karavAvALA nathI. tethI ja ahaMta bhagavAna ja atIta, anAgata, ane vartamAna kALanA padArthone jANa nArA che. A pramANe ThIka ja kahyuM che ke- AvA dharma praNetA anya darza. mAM nathI rasA hiM huM sucavaNacaM' ItyAdi. zabdArtha-batafhuM tariMtatra tatra zrI tIrthaMkara deve Agama vigere sthAnamAM "surA -ghAhAtam sArI rIte jIvAdi padArthonuM kathana karyuM che "te 2-dara' e bhagavat kathana ja " " samasta jagajIvonuM hitakara havAthI yathArtha che. ane eja "suvANi-vAhAtam' samyak pratipAdana karela hovAthI subhASita che. tethI "daLa-sacena' muni saMyamathI saMjo-saMpannaH yukta banIne mUhU-mUteSu prANimA "mitti-maitrI mitrIbhAva "gg- tta kare arthAt kayAMya paNa jenI virAdhanAnI icchA na kare 3 zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 190 Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anvayArtha-bhinna bhinna AgamAM tIrthakoe jIva ajIva vigere padArthone utpAda, vigere dharmothI yukta athavA dravya paryAyAtmaka rUpamAM yathArtha paNAthI kahela che. tenuM kathana saghaLA saMsAranA prANiyenuM hita karanAra hovAthI satya che. anya nahIM e ja sukhAkhyAta dharma che. tethI muni satyathI arthAt prANi mATe hitAvaha hovAnA kAraNe saMyamathI sampanna thaIne prANi para maitrI bhAva dhAraNa kare. kyAMya paNa jIvanI virAdhanAnI bhAvanA na kare che TIkAryuM-anyatIrthikenuM asarvajJa paNuM ane tIrthakaranuM sarvapaNuM je pramANe siddha thAya che, te yukti pUrvaka have batAvavAmAM Ave che. tIrthakare je je jIva athavA ajIva vigere padArthone je pramANe kahyA che, mithyAtva, avirati, pramAda, kaSAya ane vega A bandhanA kAraNene saMsAranuM kAraNa karela che, samyakajJAna samyakdarzana samyAritra ane samyaktapane mokSanuM sAdhana kahela che. kahyuM paNa che ke nANaM ca dasaNaM ceva, caritaM ca tavo thaa| esa maggatti pannatto, jiNehiM varadasihi // uttarAdhyayana sU. a. 28 gA. 2 A sarva pUrvI para avirUddha hevAthI tathA yukti ane tarkathI puSTa havAthI vAkhyAta che, tIrthakare bAra prakAranI pariSadAmAM tenuM suMdara vyAkhyAna karela che. paratIrthikoe A rIte pUrvApara avirUddha ane yukti saMgata kathana karela nathI ethI ja tyAM svAkhyAta paNAno saMbhava nathI tIrthakaree jIva zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 191 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajIva bandhanA kAraNe ane mokSanA kAraNe je kAMI kahyA che, te badhA pUrva para avirUddha che, ethI ja te svAkhyAta che. tIrthakare dvArA je pratipAdana karavAmAM AvyuM che, eja satya che. kema ke teo asatyanA kAraNa rUpa rAga, dveSa, ane mehathI rahita hoya che. ane badhAnuM hita karavAvALA hoya che. teonuM kathana ja subhASita che. kemake teo jagatanA saghaLA jIvone mATe priya karanAra hoya che, rAgAdi doSeja mithyA bhASaNanA kAraNa rUpa hoya che. te deSa teomAM che ja nahIM tethI ja kAraNanA abhAvathI kAyane abhAva svataH siddha ja che. A rIte tIrthakaranA vacana satya arthanuM ja pratipAdana karavAvALA che. asatyanuM pratipAdana karavAvALA nathI. kahyuM che ke-jItacriA huM savaijJA" ItyAdi jeo vItarAga ane sarvajJa che, teo mithyAvacana (asatya) bolatA nathI, ethIja teonA vacane satya arthanuMja pratipAdana karavAvALA hoya che. atae chokta vaganenuM ArAdhana karavAvALA muni hamezAM satyathI arthAt satya bhASaNathI athavA saMyamathI yukta thaIne saghaLA jIvonI rakSA karIne ane rakSAne upadeza ApIne teonI rakSA kare. virAdhanAnI bhAvanA na kare. 3 mUrdi vijJA' ityAdi zabdArtha-muni keI paNa prakArathI "mUTiM-mUteSu' trasa ane sthAvara prANiyomAM "ra vijJAna vizveta' vireAdha bhAva na rAkhe "g-gat savI jIvana rakSaNa rUpa A dhame-dharma dharma purImA-kRSImata: sat saMyamavALA sAdhune che. tethI "miM-vRdhImAna" saMyamavALo sAdhu "ka- vasa ane sthAvara rUpa jagatane "jJA-jJAA' jJa pariNAthI samyak rIte zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 192 Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jANune "arihaM-garimana A tIrthaMkara pratipAdana karelA dharmamAM vira mAvA-naviramAvanA" saMyama pUrvaka jIvita bhAvanA kare che anvayArtha-muni koI paNa prakAre trasa ane sthAvara prANiyonI sAthe virodha na kare eja jIvarakSA rUpa dharma saMyamavAna sAdhune athavA tIrtha karane che. saMyamavAn muni trasa sthAvara rUpa jagane jJaparijJAthI sArI rIte jANIne tIrthaMkara pratipAdita dharmamAM saMyama yukta jIvananI bhAvanA kare. arthAt pacIsa prakAranI bAra prakAranI athavA prANinA prANInI rakSAnI bhAvanA kare 54 TakAtha-pahelAM kahevAmAM AvI gayuM che ke-prANi sAthe mitrabhAva rAkhe, e mitrabhAvane anubhava kevI rIte karavAmAM Ave che? e ahiyAM kahevAmAM Ave che. muni prANa, bhUta, jIva ane satva rUpa prANiyenI sAthe virodha na kare. arthAt temanI virAdhanA na kare. bhUtanI sAthe virodha na karavA rUpa dharma vRSImAna-arthAt saMyamavAnuM tIrthakarane che, athavA "guNImo nI chAyA vazyamAn e pramANe che je ene AtmA ane indri vazamAM che, arthAt je Atmanigraha athavA Indriya nigraha vALA che. teone A dharma che. kahevAnuM tAtparya e che, A dharma tIrthakara ane gaNadhare kahyo che. tethI ja sasaMyamI athavA jItendriya muni jaganA svarUpane athavA pita pitAnA prApta karela karmo dvArA thavaTavALA sukhaduHkhane bhegavavA vALA prANine jJa parijJAthI jANIne pUrvokta dharmamAM saMyamamaya jIvananI bhAvanA kare, jIvone samAdhikAraka hovAthI mokSa ApanArI jIva rakSA rUpa bhAvanA kare zabdArtha -"mararrangvA-mAvAyomzuddhAramA' sat saMyamarUpa zuddha bhAvanA rUpI vegathI zuddha AtmAvALe purUSa "-tte jala zabdathI jalAdhikapaNAvALA samudramAM "nAvAva-nauriva' hoDInI jema "gAu-AyAta kahela che. "tIraMjanA-tIkaMpana' tIra-kinArAne prApta karIne "rAvAva-nauriva' jema heDI vizrAma kare che. e rIte te muni "satradurathI-sarvaduHNA zArIrika ane mAnasika kalezothI "vikra-vuti' mukata thAya che. pA anvayArtha-bhAvanA vegathI arthAt satsayamanA saMskArathI zuddha AtmA vALA muni jaLamAM arthAt jalanI pracuratAvALA samudramAM naukA jevA kahela che. tenAthI zuM phaLa thAya che? te nIcenA daSTAntathI spaSTa kare che. kinArAne zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 193 Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prApta thayela naukA jevA te muni samasta zArIrika ane mAnasika duHkhAthI Dhi jAya che. tAtpa e che ke--jema naukA anukULa kaNu dhara vigere sAmagrI maLavAthI samudrane kinAre pahoMcIne pratikULa havA vagere saghaLA upadravathI bacI jAya che. ane vizvAmane ceAgya mane che, eja pramANe bhAvanAceAgathI zuddha AtmAvALA muni paN sa'sAranA ata rUpa meAkSane prApta karIne saghaLA zArIrika ane mAnasika duHkhathI mukta thaI jAya che. ane sAdi ananta avyAbAdha ananta siddhi sukhanA anubhava kare che. pA TIkA --jIna praNIta dharmomAM jIvita bhAvanA karavAvALAne kayA phaLanI prApti thAya che ? e khatAve che.-sugna'yamanA sauMskAra bhAvanA kahevAya che. tenA sacAgathI jeone! AtmA niLa heAya te sa'sAranA tyAga karavAvALA muni 'bhAvanA yAga zuddhAtmA' kahela che. evA muni samudramAM vahANunI jema che. jema nAnuM hAvAthI arthAta DUbavAnA kAraNu rUpa vilakSaNa bhAranA abhAvathI vahANu pANImAM DUbatuM nathI eja pramANe muni jyAre sasAramAM mA havA vALA kamAMthI rahita hoya che, tyAre saMsAramAM rahevA chatAM paNa tenA lepathI rahita thaIne tenA upara ja banyA rahe che. tenuM zu phaLa thAya che? te dRSTAnta dvArA spaSTa kare che. kinAre paheAcala vahANanI jema te suni saghaLA duHkhathI chUTI jAya che. tene zArIrika-zarIra sa`khadhI duHkha rahetu nathI. tema kAI paNa prakAranu` mAnasika duHkha rahetu nathI. jema kuzaLa calAvanAra, vAyu ane anukULa pavanathI prerAyela vahANu niAre paheAMcI jAya che, ane pratikULa pavana tathA makara vigere jalacara jIvAthI utpanna thanArA zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 194 Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saghaLA duHkhothI dUra thaIne vizrAma prApta kare che. e ja pramANe te muni paNa saghaLA duHkhane aMta karanArA thAya che. tAtparya e che ke-bhAvanAyogathI jeone AtmA zuddha che. e jIva nekta Agama rUpa anukULa vAyuthI preraNA pAmIne dukhethI vyApta evA A saMsAra sAgarathI mokSa rUpI kinArAne prApta karIne, saghaLA dukhethI dUra thaIne sAdi aparyAvasita, anaMta, avyAbAdha siddhi rUpa sukhane anubhava karavA lAge che. paNa sidara 3 meNAvo' ItyAdi zabdArtha-mAvI -meghAvI tu sad asat ane jANavAvALe arthAt maryAdA pAlaka muni "rooi sthAvara jaMgamAtmaka athavA paMcAsti kAyAtmaka jagatamAM "pAra-pApA sAvaghAnuSThAna rUpa pApakarma "nAdi--gAnanuM jJa pariNAthI karmabaMdhanA hetu rUpa jANIne "tti-vRtti" alaga thaI jAya che. arthAta sAvadya anuSThAnathI nivRtta thaI jAya che. tathA "navuM-nava navIna arthAt pachIthI karavAmAM AvanArA '- karmane avaLo-garva na karanArA evA e munine "vAva kramANi-pa"i atIta kALamAM aneka pArjIta hovAthI saMcita pApakarma 'sudRtti-tti chUTi jAya che. arthAt te muni vartamAna bhaviSya ane bhUtakAla ema traNe kALa saMbaMdhI pApakarmathI mukta thaIne mokSane prApta kare che. dA ayArtha-sat asatanA vivekathI yukta medhAvI muni sthAvara, jaMgama, rUpa athavA paMcAstikAya maya jagatamAM pApakarmone jJa parijJAthI karmabaMdhanuM kAraNa jANIne sAvadya anuSThAnathI virata thaI jAya che. vartamAnakALamAM pratyA khyAna parijJAthI pApakarma karatA nathI. tathA AgaLa karavAmAM AvanArA pApa karmanuM AcaraNa na karavAvALA munIne bhUtakALamAM anaMta bhAmAM saMcita karavAmAM Avela pApakarma paNa AtmAthI alaga thaI jAya che, tAtparya e che zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 195 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krute muni vatamAna, bhaviSya ane bhUtakALa saMbadhI pApakamethI sathA mukta thaI jAya che. ane mekSane prApta karI le che. ph TIkAtha*~sat asanA vivekamAM kuzaLa medhAvI muni A trasa sthAvara rUpa saoNMsAramAM prANAtipAta vigere pApanA kAraNabhUta AraMbha samAraMbha vigera *te jJa parijJAthI sa`sAra bhramaNanA kAraNu rUpa samajIne kakha dhanA kAraNa rUpa hAvAthI pAparUpa phaLane jANutA thakA sAvadya anuSThAnathI nivRtta thaI jAya che. arthAta vartamAnakALamAM pratyAkhyAna parijJAthI pApakarmanA tyAga karI de che. te AgaLa karavAmAM AvanArA jJAnAvaraNa vigere karmone karatA nathI. te suninA bhUtakALamAM ana'ta bhavezvamAM sacita kama haTI jAya che, te suni bhaviSya ane vamAnakALa saMkha'dhI karmothI rahita thaIne mAkSa prApta kare che. zA 'anu.vastro' ItyAdi zabdA kuntratro-avata' pApakama na karavAvALA murtine navana navam' jJAnAvaraNIya vigere navIna kA kha'dha sthi-jJAti' thatA nathI kAraNa ke 'te-laH' te 'mahAvIre--mArgI:' mahAvIra purUSa jammU-karma' mATha prakAranA kamane tathA 'nAma-nAma' kama nirjarAne paNa 'vijJAna-vijJAnAti' jANe che tathA vinnAya-vijJAya' jANIne nena-cenna'je kAraNathI te muni na nAyaDuM-na nAcate' sa'sAramAM utpanna thatA nathI, tathA 'na mijJajja-jJa triyase' maratA pazu nathI. arthAt janma, jarA, ane mRtyu rahita thaIne mukta banI jAya che. nANA zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 196 Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anvayArtha-karma na karavAvALA muninA pahelA karela karma nAza pAme che. e vAta pUrva gAthAmAM kahI che. paraMtu eTaluM ja nahIM tene navIna kano baMdha paNa thatuM nathI. e vAta ahiyAM batAvavAmAM Ave che.- pApa karmanuM AcaraNa na karavAvALA munine navA jJAnAvaraNIya vigere karmone baMdha thato nathI. kemake-kAraNanA abhAvamAM kAryane paNa abhAva thaI jAya che. te karma rUpI ghera zatruonA vidAraNa karavAmAM sAmarthyavAna hovAne kAraNe mahAvIra mahApurUSa ATha prakAranA karmone kAraNa ane vipAkathI jANe che. tathA karma nirjarAnA kAraNone paNa pariNAthI samyak jANe che. e jJAna mAtrathI zuM thAya che? te kahe che. karmane svabhAvane tathA tenI nijAnA upAyane parijJAthI jANIne pratyAkhyAna pariNAthI tyAga kare che. tenuM pariNAma e hoya che ke-te muni saMsAramAM janma grahaNa karatA nathI. tema mRtyune paNa prApta karatA nathI. janma, jarA, maraNathI sarvathA mukta thaIne siddha thaI jAya che. chA TIkArya--pahelAnI gAthAmAM kahela che ke--karma na karavAvALA muninA pahelA karelA karmo nAza pAmI jAya che. paraMtu eTaluM ja nahIM tene navA karmone baMdha paNa thato nathI tethI te mukta thaI jAya che. te batAvavAmAM Ave che. athavA jeo evuM kahe che ke-mahApurUSa mokSa padane prApta karIne paNa pitAnA tIrthanuM apamAna samajIne pharIthI saMsAramAM AvI jAya che. teonA matanuM nirAkaraNa karavA mATe kahevAmAM Ave che. - jJAnAvaraNIya vigere ATha prakAranA karma athavA prANAtipAta vigere pApana AcaraNa na karavAvALA munine navA karmanA baMdha thatuM nathI. kemake zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 197. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e nyAya che ke-kAraNanA abhAvamAM kArya thatuM nathI. pApakarmanuM AcaraNa na karavAvALA mahAvIra arthAt karma rUpI mahAna zatruonuM vidAraNa thavAne kAraNe mahAna vIra mahA purUSa jJAnAvaraNIya vigere ATha prakAranA karmo ane upalakSaNathI sthiti, anubhAva, ane pradeza rUpa karmanA bhedane tathA nAma arthAt karma nirjarAnA upAyane paNa jANe che. athavA gALAmAM praga karela "nAma zabda saMbhAvanA arthamAM che, tene abhiprAya e che ke-karmanA parijJAnavALA te mahApurUSa mATe e saMbhAvanA karavAmAM Ave che ke-te jJaparissAthI karmane sArI rIte jANe che. A jJAnamAtrathI zuM thAya che? te kahevAmAM Ave che. karma karmanA svabhAva ane tenI nijAnA upAyane ? parijJAthI jANIne pratyAkhyAna pariNAthI tene tyAga karI de che. arthAt pharIthI na karavAno nizcaya karIne tenuM pratyAkhyAna karI de che. tema karavAthI zuM thAya che? pApakarmonuM AcaraNa na karavAthI tathA pahelAM karelA karmone kSaya karI nAkhavAthI te muni saMsAramAM janma dhAraNa karatuM nathI tema mRtyu paNa pAmatuM nathI. tene mokSa prApta thaI jAya che ? te jama, jarA ane maraNathI sarvathA mukta thaIne siddhi gati nAmanA sthAnane prApta karI le che. paNa na milana maTTAvIre' ItyAdi zabdArtha-"-vAva' jene "putuM-purAtamuM pUrvabhavepAchA karma 'rathi-nAhitA' nathI e te "mahAvIre-mAvI?' mahAvIra purUSa "ra mikA triya marato nathI. tathA upalakSaNathI janmata paNa nathI. arthAta janma maraNathI mukta thAya che. kAraNa ke te " jo jagatamAM "piyAkizA pramApada evI "sthio-tti e thiI parAjIta thato nathI jema "vAha-vAyu vAyu kAra-safmA" agninI javAlAne ullaMghana karI jAya che agnithI parAjIta thatuM nathI, eja rIte e mahAvIra purUSa priyethI parAjIta thato nathI. 8 anvayArtha-jenA pahelAM karela karmo bAkI nathI. te mahAvIra purUSa mRtyune prApta thatA nathI. arthAt janma, maraNathI, chUTI jAya che. kemakesaMsAramAM premAspada striyane teo tyAga kare che arthAt tenAthI parAbhava pAmatA nathI. jema vAyu javAlAnuM ullaMghana kare che. tAtparya e che ke jema vAyu agninI jvAlAone ulaMdhIne AgaLa vadhI jAya che. tenAthI pratita thatA nathI. tethI ja te janma ane maraNathI sarvathA chuTi jAya che. kemake striye ja janma ane maraNanuM kAraNa che. 8 zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 198 Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkA"--je purUSanA janma, jarA ane maraNane utpanna karavA vALA pahelAM upArjIta karelA kama ane upalakSaNathI Asava dvAra baMdha thai javAnA kAraNe navA karmAM rahetA nathI. mRtyunA kAraNa bhUta sakaLa kamaeNne te jJAnarUpI agni dvArA nAza karI nAkhe che. ane saghaLA Asrava dvArAnA nirAdha karI nAkhe che. cAnA sa'madha Asrave mAM mukhya che, tethI ja tenA saMbaM SamAM dRSTAnta batAve che.-jema vAyu rAkANa vagaranI gati vALe! hAvAthI agninI jvAlAne eALagI jAya che, eja pramANe saghaLA karmonA tyAga karavA vALA te mahAvIra purUSa hAva bhAva, lIlA vigerenA pradhAna paNAvALI hAvAne kAraNe premAspada striyAne tathA upalakSaNathI putra ane dhana vigerene paNa meLa'gI jAya che, arthAt e khadhA teone mArga rAkavAmAM samatha thaI zakatA nathI. te sriyAne vaza thatA nathI. jee rAgadveSathI vimUDha khanI rahe che, eja strI vageremAM Asakta thAya che. jeNe teeAnA svarUpane samajI lIdhu che, ane temanA prasagathI thavAvALA duSphaLa-kharAma pariNAmanA niya karIne vairAgya prApta karI lIdhA che, te tenathI nivRtta thaI jAya che, te AsravathI rahita thaI jAya che. TA thiMgo ne na leetti' ityAdi zabdArtha-ne-tha' je mahApurUSa 'sthino-briyaH' zriyAnuM 'na saiyaMtina sevante' sevatA nathI. 'te-te' e 'naLA-6nA' purUSe gaMdhamullA-vandhano munnA!' samasta khadhanAthI rahita thaine nIvica-vitar' asaMyama jIvananI nAvatti1-nAnApUnti' icchA karatA nathI. kAraNa ke 'te-te' e mahApurUSA '' nizcayathI 'AdnolA-minnA' sarva prathama mokSagAmI thAya che. prA anvayA--sI sevananA kaDavA vipAkane jANavAvALA je mahApurUSA zriyAnuM sevana karatA nathI. evA te AtmA purUSa baMdhanathI mukta thaIne asaMyama maya jIvananI AkAMkSA karatA nathI. ane upalakSaNathI khAlamaraNanI pazu IcchA karatA nathI kemake teo jagat nivAsI purUSa sauthI pahelAM mAkSa gAmI thAya che. arthAt maiAkSa gamananA abhilASI DAya che. meAkSanA abhilASI hAvAthI te asayama jIvana ane khAla maraNu bannenI IcchA karatA nathI. DAlA TIkA-je mahApurUSa e nizcaya karI le che ke--srI prasa'ga kaDavA phaLa ApanAra che, striye sugatinA mArgamAM bhAgaLa jevI che, saghaLA adha mAMnu mULa che, kapaTa jhALathI yukta hAya che. madirAnI jema mahAmeAhane zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 199 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utpanna karavAvALI che. vadhAre zu kahevAya ? ace ja saghaLA parigrahevu kAraNu che, tee striyAnuM sevana karatA nathI. evA AtmArthI jana strInI jALathI chUTakAro pAmIne saghaLA 'dhanAthI mukta thaI jAya che. tee asa camI jIvananI IcchA karatA nathI, temaja khAlamaraNanI paNa IcchA karatA nathI. tee jIvana maraNanI icchA kema karatA nathI ? enA uttara evA che ke-srI prasaMganA tyAga karavA vALA teo jagamAM rahenArAe Adi mekSa hAya che. arthAt sarva prathama mAkSagAmI hAya che, eja kAraNe jIvana mara NunI IcchA karatA nathI. ghA lIna vo jinnA' ityAdi zabdA--nIvicagaIvitam' asaMyama jIvanane 'viduo jiyA-muOta: vA' anAdara karIne muLa-meLA' jJAnAvaraNIya Adi ATha prakAranA ghAtiyA karmanA 'batta-antam' a'tane 'vAyaMti-trAnuvanti' prApta kare che. ne -ce' je purUSa sakaLa kama'nA kSapaNumAM asahAya che te purUSa (muLA -meLA' tapa sa'yama vigere sadanuSThAna rUpa kriyAthI 'samuddata mUyA-saMmuvImUtAH' mAkSanI sanmukha banIne 'maLa'-mArzam' aneAkta samyak darzana, jJAnacAritra rUpa meAkSamAne 'sAsarU-anurAti' bhavyeAne upadeza kare che. arthAt labyAne upadeza dvArA mokSamArga khatAve che. 510nA anvayAtha----jIvana pratye nispRha thaIne teo zuM kare che? e kahevAmAM Ave che--asayamamaya jIvananI IcchAthI rahita mahApurUSa asaMyamI jIvananA tyAga karIne arthAt tenAthI nirapekSa anIne jJAnAvaraNIya vigere AThe krarmAMnA athavA cAra ghAtiyA kani ta kare che, ane mekSa prApta kare che. jee sakaLa karmanA Aya karavAmAM samatha hAya che. te purUSa tapa sayama vigerenA anuSThAnathI saghaLA karmonA kSapaNu karavAmAM abhimukha thaIne samyak dana jJAnacAritra tapa rUpa mekSa mArganA prANiyAnA hita mATe bhavya jIvAne upadeza Ape che. kema ke-mokSa mArganA upadeza paNu para parAthI mAkSa prApta karAvanAra hAya che, 510nA TIkA-jIvananI IcchAnA tyAga karIne zu' kare che ? te khatAve che. -asaMyamI jIvananI IcchAthI rahita purUSa asayama maya jIvananA tyAga karIne jJAnavaraNIya vigere karmanA aMta karI de che. arthAt sadanuSThAna karIne jIvanathI nirapekSa thaine samasta ka Aya rUpa mekSa prApta karI le che, je samasta karmonA kSaya karavAmAM asamartha hAya che, teo tapa, saMyama, vize zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 200 Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ renuM vizeSa prakArathI anuSThAna karIne mokSanI sanmukha thaIne samyak darzana samyajJAna, samyak cAritra, ane samyapha tapa rUpa mekSamArgane prANinA hita mATe bhavya jIvone upadeza Ape che. kemake-mokSamArgane upadeza paNa paraMparAthI ekSaprAptinA kAraNa rUpa che. 20 kabulAtai go vALI' ItyAdi zabdArtha- sAta-anuzAsanam sadupadeza "giLI-kALig" prANi cAmAM "putro-g' alaga alaga hoya che. "vasumaM-sumAna" saMyamavAnuM tathA kUcaLAvA-pUjanArA" pUjA satkAranI IrachA na rAkhavAvALA atae abAsaNa-manArAyaH pUjAmAM rUci na rAkhavAvALA tathA "nA-cara saMyamamAM dhanavAna tathA "-tti indriya ane IndriyanuM damana karavAvALA athAMta jItendriya aeva -daDha daDha tathA " kAduLa-vAtamaithuna mithunane vajIta karanAra purUSa mekSa gamana karavAne gya kahevAya che. 11 anvayArtha--mokSanI sanmukha upasthita thayela mahApurUSonA anuzAsana saMbaMdhamAM kahe che. e mokSAbhimukha purUnuM anuzAsana jagatanA jIvamAM judA judA prakArathI pariNata thAya che. sarakhI rIte nahIM. kemake-judA judA prANinA aMtaHkaraNe judA judA svabhAvavALA hoya che. e anuzAsanathI kaI kaI purUSe ja mokSanI tarapha janAra hoya che. badhA nahIM. anuzAsaka kevA hoya? te saMbaMdhamAM kahe che ke -"vaNuM' arthAtu dhana, muninuM dhana saMyama ja hoya che. tethI ja "vasumAna" no artha saMyamavAnuM e pramANe samaja joIe. jeo saMyamavAnuM che, Adara satkAranuM AsvAdana athavA anumodana karatA nathI. Adara satakAra vigerenI IcchA rahita hoya che. saMyamamAM yatanAvAna hoya che. indriyanuM ane mananuM damana karavAvALA che, deva vigere paNa zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 201 Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jene calAyamAna karI zakatA nathI. kemake-te maithunathI rahita hoya che, arthAt saghaLI bhegecchAnA tyAga karavAvALA hAya che. jee A vizeSaNeAthI viziSTa hAya che, eja meAkSanI tarapha abhimukha (samukha ) thavAne cAgya hAya che. 115 TIkAma(kSAbhimukha purUSonA anuzAsananA sabaMdhamAM kahe che-je sat asat viveka dvArA jIva meAkSanI sanmukha hoya che, te anuzAsana jIvAmAM bhinna bhinna rUpathI pariNata thAya che. jo ke-bhagavAnanA mukhethI eka ja prakAranI dha dezanA nikaLe che, te paNa zrotA kheAnA bhinna paNAne kAraNe dhama dezanAmAM paNa aMtara paDhi jAya che. jema meghAmAMthI paDela jaLa svabhAvathI eka sarakhA rasa vALu hoya che, te paNa amuka amuka dezemAM judA prakAranI jamInanA vikAzanA kAraNe te aneka prakAranA thai jAya che. nArIyela, lImaDo ane lIMbU vigeremAM te bhinnapaNu badhAne anubhavamAM Ave che, kahyuM paNa che ke-'dezanA honAthAnAm' ityAdi lekanAnAtha--tItha karanI dezanA zrotAjanAnA abhiprAya pramANe A lAkamAM aneka prakAranI thai jAya che ane te aneka kAraNeAthI aneka rUpamAM pariNamI jAya che. jo ke bhagavAnanI dhama dezanA bhavya jIvamAMja vAn hAya che, abhajyamAM nahI, te paNa saghaLA upAyeAnA jANanArA bhagavAnane AmAM kAMIja DhASa nathI. A te te zrotAone ja doSa che ke-temanA aMtaHkaraNanA sa sagathI te e rIte pariNata thaI jAya che. kahyuM paNa che ke saddharmavI'vayavanA naSadrauNakSya' ityAdi huM leAkanA andhu bhagavan ! saddhama rUpI khInnene vAvavAmAM ApanI kuzaLatA-nipuNapaNuM saCthA nirdoSa che. temAM kAMI ja truTi nathI hotI, tA pazu Apane mATe paNa kAI kAI bhUmi upara siddha thAya che. arthAt koI jIvA para tenA kAI prabhAva paDatA nathI. emAM Azcaya jevu' kAMI nathI, kemake-aMdhArAmAM vicaravA vALA keTalAka pakSI evA paNa hAya che ke jeone sUryanA kiraNA paNa bhamarAnA paganI jema kALA kALA jovAmAM Ave che. anuzAsaka arthAt dharmopadezaka kevA hevA joIe ? te batAvavAmAM Ave che, te sU'yama rUpI dhanathI yukta hAya, kemake-meAkSane mATe pravRtti karavAvALAnuM dhana sacama ja che. te Adara satkAranA anAsvAdaka hAya arthAt traNa karaNa ane traNa yAgathI pAtAnA satkAra sanmAnanuM anumedana na kare. athavA devAdikA dvArA karavAmAM AvanArI sevAnA svAtlR na kare. kema te grahaNu zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 202 Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na karavI? A praznano uttara e che ke-A abhilASA, projana athavA IcchAthI rahita hoya che. saMyamamAM yatanAvALA hovuM at niraticAra saMya. manuM pAlana kare Indriya ane mananuM damana karavA vALA hoya evuM paNa kema hoya ? e kAraNe ke devatA vigerenA viSaya saMbaMdhI prale bhane hevA chatAM paNa dharmathI calAyamAna thatA nathI, ane calAyamAna na thavAnuM kAraNa te maithuna vigere indriya saMbaMdhI bhegathI virata hoya che, te prANAtipAta vigere pApathI nivRtta hoya che. mokSamArgane sAdhaka hoya che. ane Ayata (dIgha) cAritravAnuM hoya che. te kAraNathI temAM zabda vigere viSayanI abhilASA-IcchA hatI nathI. kahevAnuM tAtparya e che ke--sAce anuzAsaka arthAt upadezaka eja hoya che ke je saMyama rUpI dhanavALe satkAra vigerenuM anumodana na karatAM pitAnI sevAnuM AsvAdana na kare. IcchA rahita hovAnA kAraNe nispRha hoya, saMyamamAM yatanAvAn hoya, Indriya ane mananuM damana karavA vALA hoya, anukaLa ane pratikULa parISaha ane upasargothI calAyamAna na hovAne kAraNe daDha hoya, tathA bheganI IrachAthI rahita hovAthI maithunano tyAga karavAvALA heya, AvA je upadezaka hoya che, eja mekSamAM javAnI IcchA vALA-mekSAbhimukha hoI zake che. 11 nIvAva ja sTIkanA ItyAdi zabdArtha--maithunano tyAga karavAvALe muni "vAra-navAra rUa' jALamAM phasAvavA mATe temAM nAkhavAmAM Avela dhAnyamAM kabUtara vigere pakSionI jema 'ja rIur-7 zrI strIsaMgamAM lIna na thavuM arthAt sAdhue "strInuM sevana na karavuM "chinnavo-chidmaznotA jeNe viSaya bhega rUpa Asrava dvArane chedI nAkhyuM che ata eva "kAvihe-sAvitraH' rAgadveSa Adi maLathI je rahita che evuM kahenAra" svaratha citta banIne "rajA zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 203 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ re-savA jJAna sadA InidrAne vaza rAkhavAvALe muni "adeDhiyaM-anIda. rASTra anupama evI "vaMdhiM-vim' bhAva samAdhine "-kAttA prApta kare che. 12 anvayArtha--mathunathI virata thavAthI zuM phaLa thAya che? e ahi kahevAmAM Ave che. jema baMdhanamAM phasAvavA mATe anAjanA kaNe veravAmAM Ave che. ane kabUtara vigere jIve te kaNene prApta karavAnA lebhathI AvIne phasAI jAya che. e ja pramANe sAdhue strionI jALamAM phasAvuM nahI. kahevAnuM tAtparya e che ke-jema kabUtara vigere dhAnyanA kaNamAM AsAta thaIne jALamAM phasAI jAya che, ane kharAba matathI mare che. eja pramANe manuSya dhAnya kasarakhI zvinA baMdhanamAM paDIne bAlamaraNathI mare che. tethI ja munie temAM Asakta thavuM nahIM. jeNe strotane rokI dIdhela che. arthAt pApanA AvavAnA mArgane rekI dIdhe che, tathA je anAvila arthAta rAgAdinI kaluSatA vinAnA che, je AkulatAne kAraNe rAga dveSathI, rahita hovAthI nirAkula che, tathA Indriyane vaza karavAvALA che evA muni anupama bhAvasamAdhine prApta kare che. 12aa TIkArtha--ahiyAM maithuna tyAganA saMbaMdhamAM upadeza ApavAmAM Ave che-dhAnya-anAjanA dANA samAna strimAM Asakta na thavuM. arthAt kabUtara ane sUkara vigere prANi jema anAjanA dANAnA lebhamAM AvIne jALamAM phasAI jAya che. ane zikArI dvArA pakaDAIne mArI nAkhavAmAM Ave che, e ja pramANe purUSa, paNa alpakALanA viSayanA lobhamAM paDIne striyAmAM Asakta thaIne moha jALamAM phasAI jAya che, ane potAnA karela karmothI zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 204 Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "saMsAra tava turatAra' ItyAdi are saMsAra! agara vacamAM A stara-na pAra pAmI zakAya tevI si vacamAM na Avata te tArI A "dustara' padavI koI prakAranuM mahatva rAkhI na zakata, arthAt strinA dehane jIta eja vAstavika staratA che, A mehanA kAraNe ja saMsArane dustara kahela che, jeNe strI saMbaMdhI mehane jItI lIdhuM che, tene mATe saMsAra dustara thaI zakatuM nathI, arthAta sutara saraLa paNAthI pAra pamAya tevuM banI jAya che. ethI ja strI prasaMgane nIvAra-dhAnya kaNAnI jema samajIne tatvavettA -tatvane jANanArA priyamAM Asakti dhAraNa na kare. te srotane badha karI de arthAt saMsAramAM pADavAnA dvArA-mArgone IndriyanA viSaye taraphanI pravRttithI rekI de athavA pApanA AvavAnAM mArgane eTale ke prANAtipAta vigere pApanuM nivAraNa kare. rAgadveSanA kaluSitapaNAthI rahita thAya, AkuLa na thAya, arthAta viSayamAM pravRtti na karavAne kAraNe svasthacitta thAya sadA Indri ane mananu damana kare. AvA prakAranA mahApurUSa anupama bhAva samAdhine arthAt karma vivara rUpa sthitine prApta kare che. 1rA zabdArtha--"jigara-ganIdazI' ananyanI sarakhe saMyamamAM banne levAmAM nipuNa e je purUSa "maLavA-manA aMtaHkaraNathI "vacA revarANA prava' vacanathI "cA revAnA' kAyAthI paNa rU-vit' keI paNa prANInI sAthe "na viksi-re viyeta' virodha na kare e purUSa "jahu-vahyuSamAna paramArthane jANavAvALe che. 13 anvayArtha---ananya sadaza arthAta anupama saMyamanA marmane jANavAvALo purUSa mana, vacana, ane kAyAthI keInI sAthe virodha kare nahIM e mahApurUSa ja cakSuSmAn arthAt paramArthI draSTA ane paramArtha dazaka che. 13 TIkAthuM je ananya saMdeza arthAt anupama saMyamanA marmane jANavA vALA thaIne manathI vacanathI ane kAyAthI tathA upalakSaNathI karaNa, kAraNa ane anumodanathI, arthAt traNa karaNa ane traNa vegathI kaI paNa prANInI sAthe virAdha na kare. paraMtu saghaLA prANiyo sAthe maitrI bhAva ja dhAraNa kare. e purUSa ja paramArthane jANanAra hovAnA kAraNe netravAnuM che, zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 205 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAtpaya e che ke--je sayamanA svarUpane jANavAvALA che, te mana, vacana, ane kAyAthI keAInI paNa sAthe vidhi na kare. A pramANe jee kare che, eja tavadazI tatvane jANanAra che 513 'te haiM calU manuskALa" ityAdi zabdA-----ca' je muni 'hrajJApu-kAnUnAcA:' zabdAdi viSayanI abhilASAne 'ga ta-antaH' payantavartI che 'le-kSaH' teja 'ku' nizcayathI 'manuskAna-manuyAnAm' manuSyAnA arthAta prANiyAnA 'vasU-cannu:' netrarUpa che. 'Dyuro-jI:' astarA 'aMte-antana' aMtima bhAgathI 'va-vRtti' kAya kare che. ane jemaR-m'rathanu cakra 'aMtena-amta' aMta bhAgathI 'choTur-ti' cAle che. 514aa anvayA--je muni kAMkSA arthAt zabda vigere viSayeAnI abhilA SAnI pantava hAya che, tenAthI dUra thaI jAya che. te nizcaya pUrvaka manuSyA mATe upalakSathI saghaLA prANiyA mATe netra sarakhA hoya che. kema ke eja paramArtha ne batAvanAra hoya che. eja vAtane dRSTAntathI dRDha karavAmAM Ave che. jema chA aMtabhAgathI arthAt dhAra taraphathI peAtAnu kArya kare che. ane jema cakra (paiDu) antima bhAga (naimi) taraphathI cAle che. 14mA TIkA--je mahApurUSa zabdAdi viSayanI abhilASAthI dUra rahe che, eja nizcayathI bhavya jIvAne mATe athavA prANI mAtrane mATe netra sarakhA DAya che. arthAt jema netra ghaTa paTa vigere padArthone prakAzita karIne prANiyAne upakAra kare che, eja pramANe evA mahAmuni paNa haiya-tyAga karavA caiAgya ane upAdeya-grahaNa karavA ceAgya padArthAne prakAzita karIne prANiyAnA uSa kAra kare che. eja vAtane dRSTAnta dvArA spaSTa kare che.--jema vALa danu' AjhAra -astro a'tabhAgathI kezeAne haTAve che, athavA jema paiDu anta bhAgathI cAle che, eja pramANe mahAmuni viSaya, kaSAyathI dUra rahIne jJAnAvaraNIya vigere ATha prakAranA karmanA kSapaNunI athakriyA karI zake che. 14 'tALi dhIrA sevaM ' ityAdi zabdAya--dhIrA-dhA:' parISahu ane upasarga ne sahana karavAvALA 'jJAni-AntAn' aMtaprAMta AhArane revaMti-sense' seve che. 'sena-mena' e anta prAMta AhAranA sevanathI '66-6' A sa'sAramAM 'sajA-anta:{}:/ sarva duHkhAne aMta karavAvALA thAya che. ataH e aMtamAMtanA mAhAra karavAvALA rA--nnA: purUSa -' A manunnat DhALe-mAnucare pAse' zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 206 Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manaLa lokamAM "dharma-dharma samyakdarzana jJAna cAritra rUpa dharmane "mArA. fha-sAdhituma ArAdhanA karavAne yogya thAya che. 1pa anvayArtha-dhIra purUSa aMta prAnta AhAranuM sevana kare che. antaprAnta AhAranuM sevana karavAthI teo saghaLA dukhanA ata karavAvALA hoya che. evAja purUSa A manuSya lekamAM dharmanI ArAdhanA karavAne gya hoya che. 15 TIkArtha-pahelAnI gAthAmAM kahela arthanuM spaSTIkaraNa karavAmAM Ave che.-dhIra arthAt deva, tiryaMca ane manuSya kRta upasargone sahana karanAra, sata ane vivekathI yukta sAdhu vahela-vAla-caNa vigerethI banelA padArtha khATI chAzathI maLelA ane nIrasa AhAranuM sevana kare che. athavA zabdAdi viSayanA parityAganuM sevana kare che, tethI ja teo saMsAra sAgarane athavA saMsAranA kAraNabhUta karmone kSaya karavAvALA hoya che. A kathanathI zarIra saMbaMdhI nirmamatvane sUcita karela che. eja aMtakAnta AhAra karavAvALA karmabhUmi ja, garbha ja saMkhyAta varSonI AyuSyavALA manuSya A manuSya lekamAM Arya kSetramAM samyakajJAna, samyadarzana, sammacAritra ane tapa rUpa dharmanI ArAdhanA karavAne gya hoya che. tAtparya e che ke-sa anuSThAnanI sAmagrI prApta karIne manuSya saMsA rane aMta karavAvALA thayA che. je ke-A pAMcamAM ArAmAM bharata kSetramAM siddha thatA nathI. te paNa videha kSetramAM te ghaNu jevo siddha thAya che. 15 zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 207 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ LidiyA ghA sevA zo' ItyAdi zabdArtha--'uttara-pharate" lekettarIya jIna zAsanamAM "caM-'A kahevAmAM AvanAra "surya-zratama sAMbhaLyuM che ke "giri-niSitAtha' samyapha darzana jJAnAdinI ArAdhanAthI kRtakRtya thayela purUSa mekSamAM gamana karavAvALA thAya che. "vA-vAM' athavA karmazeSa rahete vArevAra' saudharmAdi deva thAya che. pracaM-Ara" A pUrvokta "m gvAM kaI kaI manuSyone ja thAya che. paraMtu "amagoNsu-jamanuSyapu" manuSya sivAyanAM prANiyomAM 'Lo tA-no tathar' manuSyanI jema anya nivALAomAM kRtakRtyapaNuM hotuM nathI. "je mA? meM "du-mutam" bhagavAnanA mukhathI sAkSAt sAMbhaLyuM che. 16 ayArtha--lekottara jInazAsanamAM evuM sAMbhaLavAmAM AvyuM che kedharmArAdhanane egya manuSya samyagadarzana jJAna vigerenI ArAdhanA karIne kRtakRtya thaIne mokSagAmI thAya che. athavA karma bAkI rahI jAya te saudharma vigere vimAnamAM devapaNathI utpanna thAya che. AvA prakAranI kRtakRtyatA koI keI manuSyane ja prApta thAya che. manuSyathI anya nine prANine prApta thatI nathI. kemake-teo evI dharmArAdhanA karI zakatA nathI, tethI ja manuSya ja siddhine pAmanAra bane che. e meM bhagavAnanA mukhethI sAkSAta sAMbhaLyuM che. 1dA TIkArtha--sudharmAsvAmI jabUsvAmIne kahe che ke - he ja lakattara jIna zAsanamAM meM evuM sAMbhaLyuM che ke dharmArAdhanane egya manuSya ja mokSa gAmI hoya che. athavA jemanA kama zeSa rahI jAya teo samyakdarzana vigere sAmagrIne sadbhAva hoya te paNa karmonA saddabhAvane kAraNe tenI paripUrNatA na hovAthI eja bhavamAM mokSa pAmatA nathI. paraMtu saudharma vigere devalakamAM deva thAya che. keI kaI manuSyone ja mokSanI prApti thAya che. manuvyathI bhinna anya prANuM eja bhavamAM kRtakRtya thaI zakatA nathI. kemake zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 208 Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ temane dharmArAdhanAne avasara ja mala nathI. te kAraNe manuSya ja siddhi meLavI zake che. A pramANe meM bhagavAnanA mukhathI sAMbhaLyuM che, tethI A kathana anyathA-asatya thaI zakatuM nathI. kahevAno Azaya e che ke-A kAraNathI tamAre saMyamanuM pAlana karavAmAM pramAda kara na joIe. 16 te zAMti TuvAvALa" ItyAdi | zabdArtha---"g-gvA keI anya matavALAnuM 'hiMca-sAhyAta kahevuM che ke deva ja azeSa duone aMta kare che. paraMtu evuM saMbhavatuM nathI. kAraNa ke '- A ina pravacanamAM tIrthaMkara vigerenuM karavuM che. ke manuSya ja "dukALaM-huvAnA zArIrika ane mAnasika duHkhanA naMatta nAza "#ti-rita' kare che. anya deva vigerenA bhAvamAM dharmArA dhanane abhAva che. tethI teo mekSa gati prApta karI zakatA nathI. A saMbaMdhamAM " p4 gm-psi pura" kaI gaNadhara vigerenuM "kAciM-cAlyAta' kahevuM che ke manuSya sivAya "caM--aca" have kahevAmAM AvanArA "mu. hA-kudaH jIna dharma zravaNAdi rUpa abhyadaya paNa "su -TurramaH durlabha che te pachI mokSagamananI to vAta ja zI karavI? 1chA anvayArtha-kaI keInuM evuM kahevuM che ke--devaja saghaLA duone aMta kare che. paraMtu evuM banI zakatuM nathI pravacanamAM tIrthakara vigerenuM kathana che ke manuSya ja zArIrika ane mAnasika durane nAza karI zake che. tenAthI bhinna keI anya prANi tema karI zakatA nathI. kemake deva vigerenA bhavamAM dharmanI ArAdhanA asaMbhavita che. koI kaI gaNadhara vigerenuM kathana che ke-saghaLA duHkhane nAza kare te dUra rahya, manuSyanI vinA AgaLa kahevAmAM AvanAra chana dharma zravaNa vigere rUpa saMga paNa durlabha che. te pachI mekSa prApta karavAnI te vAta ja kema kahI zakAya ? 1chA TIkArtha-koI keI kahe che kedeva ja uMcAmAM uMcuM sthAna prApta karIne saghaLA duHkhane aMta kare che. A kathana gya nathI. kemake deva e pramANenI dharmArAdhanA karI zakatA nathI. duHkhane aMta te manuSya ja karI zake che. manuSya bhavamAM ja dharmArAdhananI pUrNa sAmagrI rahelI che. A viSa. yamAM gaNadhara vigerenuM kahevuM che ke-manuSyabhava, AryakSetra, janadharma zravaNa, vigere ayudaya bhAgyodaya prApta thavA durlabha che. kahyuM paNa che ke-nanuM purAttvaritursama' ityAdi zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 209 Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manuSyabhava prakAzanI jema tathA vijaLInA camakArAnI jema atyaMta capaLa che. AgAdha saMsAra sAgaramAM te paDI jAya te pharIthI tenI prApti thavI atyaMta durlabha che. mokSa sAdhanane AdhAra rUpa manuSya bhava ghaNuM ja kaThaNAI pachI lAMbe kALe prApta thAya che. A pramANe manuSya bhavanuM durlabha paNuM batAvatA thakA anya zarIranI apekSAe manuSya zarIranuM vilakSaNa paNuM pragaTa karela che. A vilakSaNa paNuM eja che ke-AnAthI ja mokSa prApta thaI zake che, ethI e siddha thAya che ke-arva-pravacanamAM je pratipAdana karavAmAM Avela che, ke manuSya ja mokSa prApta karI zake che, anya nahIM te kathana satyaja che. 1LA pho viSamAraNa" ItyAdi zabdArtha -' je A manuSya bhavathI "viddharamANa-vivaMtamAnaratha bhraSTa thanArA prANIne "puLo-puna' janAramAM "saMrohi-savoSi" janadharmI prAptirUpa badhi "-dumA" durlabha hoya che. kAraNa ke manu bhavathI bhraSTa thavAvALAne janma janmAktaramAM paNa tahRAA cho-tathA" badhInI prAptI egya zarIra athavA bAdhi grahaNa 5 AtmapariNati rUpa zubha lehyA "durAga-durNa durlabha hoya che. ane je aca je dehane "ghare-ghaNe jInekta dharmanA anuSThAnane vicAre-vAghaNIvAra vyAkhyAna dvArA kahe evuM zarIra durlabha hoya che. 18 avayArtha-manuSya bhavathI bhraSTa thayela prANIne janmAktaramAM pharIthI badhi-jIna dharmanI prApti thavI muzkela che. kemake manuSya bhavathI cUkelA prANane janma jamAtramAM paNa bedhi prApta thavA cagya zarIra athavA badhigrahaNa yogya zubha lezyAnuM prApta thavuM kaThaNa che. je rIte zarIrane dharmanA anuSThAnamAM lagADavAmAM Ave che. evA dehanI prApti thavI durlabha che, te kAraNe bedhinI prApti paNa durlabha che. 18 TIkArtha-pUrvokta-pahelAM kahyA pramANe manuSya deha pharI maLavo durlabha che. tene meLavIne paNa jeNe AtmatkarSa prApta karela nathI. te dharmAcaraNanI sAmagrIthI yukta A manuSya bhavathI jyAre paDI jAya che, te apAra saMsAra sAgaramAM bhamatA thakA bIjI vAra jIna dharmanI prApti durlabha thaI jAya che. kemake-samyaktvathI bhraSTa thayelA jIvane pharIthI samyakatvanI prApti karavAmAM utakRSTa apAI pudgala parAvarta kALa lAgI jAya che. e ja kAraNe bedhinI prApti durlabha kahela che bedhi durlabha kema che? A praznano uttara e che ke-beSi prApta karavAne cagya manuSya zarIra manuSya bhAvathI bhraSTa ane puNya rahita prANine zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 210 Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pharIthI maLavu' muzkela che. jema AMdhaLA mANasane dvAra meLavavu sahelu nathI. eja pramANe puNya vinAnAne manuSya bhava maLavA sahele nathI. kadAca eRSi prApta karavAne cAgya zarIra maLI paNa jAya te paNa zubha lezyA arthAt AtmAnA prazasta adhyavasAya rUpa pariSuti durlabha hoya che. ke jene mANasa jIneAkta zruta cAritramAM lagAvI zake. kahevAnuM tAtparya e che ke--manuSya bhavathI bhraSTa thayela prANIne jenA AzrayathI pharIthI AdhinI prIti karIne zubha pariNAmathI dhama kAryomAM lagAvI zakAya, evA manuSya zarIranI prApti thavI dula bha hoya che. 518mA 'ne dhamma yuddhamaeti' ityAdi zabdA--A-ca:'je mahApurUSa 'mudra-zuddha' jInendra pratipAdita hAvAthI nila ataetra aLeE-nIdarAm' anupama dhruivu-pratipUrNam' saMpUrNa mekSamAnA sAdhaka bhAva paripUrNa hAvAthI A prakAranA dharma-dharmam' zrutacAritra rUpa dharmAMne 'avaMti-nnAsthAnti' vyAkhyAna dvArA kathana kare che arthAt labdhAne upadeza kare che. ane pete AcaraNa paNa kare che. ALejisanna-anIdarAca' pUrvokta dhamanuM 'jhaMjhALa-casthAnamu'je sthAna arthAt AdhAra bhUta je muni 'ttasa-sarca' tenI 'narmadA-nanmA' janmanI vAta paNa 'bo-ta:' kayAMthI thaI zake ? arthAt janma dhAraNa karavAnI vAta te dUra rahI paraMtu 'janma'evuM vacana paNa kahI zakAtuM nathI. 519nA annayA --je mahApurUSa jInendra pratipAdita hovAnA kAraNe nimala, ataeva anupama, pratipUrNa arthAt meAkSamAnA sAdhaka paNAthI paripUrNa dhamanA bhavya jIvAne upadeza Ape che, ane svayaM AcaraNa kare che, je zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 211 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A anupama dharmanA pAtrarUpa che, arthAt e dharmanuM pAlana karavAvALA je muni che, tenA janmanI vArtA ja zu' kahevI? arthAt temane janma grahaNu karavAnuM sathA baMdha ja thaI jAya che. te ajara, amara, zmajanmA thaI ne siddha banI jAya che. 519mA TIkA--have vizeSa rIte kahevAmAM Ave che.--je mahApurUSa vizuddha aMtaHkaraNa vALA hAya che, jene kevaLajJAna utpanna thai cukela che, je hAthamAM-hathelImAM rAkhela AMmaLAnI mAphaka saghaLA jIva ajIva vigere padAbaMne jANanArA che, te saghaLA deSAthI rahita evA dhama nuM pratipAdana kare che, ane pAte paNa e dhanu AcaraNa kare che. te dhama kevA hAya che ? te batAve che.-mAkSamArganA sAdhaka, cAritranA sadbhAvathI sampUrNa, tathA jInendra dvArA pratipAdana karAyela hAvAthI tathA SaTkAya jIveAnI rakSA rUpa hovAthI anupama hAya che, A anupama dharmanA je AdhAra che, arthAt je muni A dhanuM pAlana kare che, tenA janmanI kathAja kevI rIte thaI zake ? arthAt temane punarjanma thatA nathI. athavA e rItanA dharmanuM pAlana karavAvALAnA punarjanma thatA nathI. athavA evA dharmanuM pAlana karavAvA LAnu je sthAna che, te sthAnane arthAt mAkSane prApta purUSanA punarjanma sava thA thatA nathI. te mATe 'janma' ema kahevuM te paNa ucita na tethI sadAkALa mATe siddha thaI jAya che. 19aa 'lo cAra meddAvA ItyAdi zabdA sahAyA-tathAgatAH" punarAvRttithI thayela arthAt mAkSane prApta evA meAvI-medhAvIH" kevaLajJAnavALA tIrthaMkara gaNadhara vigera jyAr-vAcit' kAI paNa kALe 'go-taH' kayA prakArathI 'jIvntti-sevande' utpanna thAya che ? arthAt utpanna thatA nathI. himnA-trapratijJA' nidAna rahita 'taddAcA-tathALatAH" tItha kara gaNadhara vigere 'anuttarA-anuttA:' leAkAttara kevaLa jJAna ane kevala dazanavALA 'hola-hoca' jIva samUhanA 'vavuM-cakSuH' netrarUpa kahevAya che. aa2aa anvayA --je punarAgamanathI rahita thaIne mokSane prApta thayA che, ane medhAvI arthAt kevalajJAnI che, te zuM kei samaye koI paNa prakAre janma grahaNa kare che ? arthAt teonA punarjanma koI paNa vakhate thatA nathI. teo khadhA prakAranI kAmanAethI rahita leAkeAttara kevaLa jJAna dazanathI yukta tIrthaMkara gaNadhara vigere jIveA mATe netra rUpa hoya che. arthAt kSat asat padArthIne khatAvavALA haiAvAthI netrarUpa hoya che. gharanA zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 212 Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkArtha--apunarAvRttapaNAthI siddhine prApta thayela kevaLajJAna, kevala darzanathI yukta mahApurUSa zuM kyAreya punarjanma le che? kahevAnuM tAtparya e che ke-karmarUpI bIne abhAva thavAthI janmarUpI aMkuranI utpatti thatI nathI. tethI ja janma, jarA-vRddhAvasthA ane maraNathI vyApta A saMsAramAM temanuM punarAgamana thatuM nathI. teo apratijJa hoya che. arthAta saghaLA prakAranI pratijJAothI rahita hoya che. temane devaddhi vigere kaI prakAranI abhilASA-IcchA hatI nathI. Atma kalyANanI bhAvanA vALA hovAthI nidAna (niyANA) bandhanathI mukta hoya che, evA tathAgata arthAta sarvajJa sarvadazI tIrthakara gaNadhara vigere SakAya rUpa leka mATe samyaphadarzana, jJAna, cAritra ane tarUpa mokSamArganA pradarzaka-batAvanArA hevAthI netranI samAna che. mArA "nuttare ja TALe che ItyAdi zabdArtha-bare -taraNa' zAstra prasiddha "kALe-thAna sayamAnuSThAna rUpa sthAna "zALa-jAvana" kAzyapa gotravALA zrI vardhamAna svAmIe jaNag vira prarUpita karyuM che. " kALa-rat rathAna' je sthAna anuttara tapa saMyama vigere "divA-vA" karIne "je-je kaI mahApurUSa niSNu-nittA nivRtta thAya che. "zataH "paMDicA-patA" pApa bhirU buddhimAna muni nirdU-nijhAmu' saMsAranA aMtane "jAvaMti-kAnuvatti prApta kare che. anvayArtha-kAzyapa zetrIya zrIvardhamAna svAmI dvArA prarUpita saMyama rUpa sthAna sarvottama sthAna che. jenI ArAdhanA karIne aneka mahApurUSa pitAnI kaSAya rUpa agnine olavIne zItaLa banyA che. tenAthI pApabhIrusuni siddhi prApta kare che. pArA TIkArtha-te zAstra prasiddha sarvazreSTha saMyama pAlana rUpa sthAna kAzyapa gotramAM utpanna thayelA bhagavad vardhamAnuM svAmIe pratipAdana karela che. anya keIe nahIM. kemake-temanA sivAya koI bIjA dharmopadezakamAM evI prarUpaNa karavAnI zakti ja nathI. te saMyama sthAnanI ArAdhanA karIne koI kaI purUSa saMsAranuM asAra paNuM joIe ane vairAgya prApta karIne kaSAya rUpI agnine zAMta karIne zItaLa banyA che. ahiyAM koI koI ema kahevAne Azaya e che ke-saghaLAomAM e pramANenI zakti hotI nathI. Aja sayama sthAnanI ArAdhanA karIne paMDita purUSa janma maraNanA avasAna rUpa siddhine prApta kare che. arthAta mokSa meLave che. 25 zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 213 Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMkSiA vIriyaM tuM ItyAdi zabdArtha vaMhiNa-ofetaH sat asat vivekane jANavAvALA purUSa niyAcAra-nitA azeSa karmanI nirjarA mATe "vattai-va' karmakSapaNa cagya "varicaM-vIrca" paMDita vIryane "huM-4raNA' prApta karIne "ga4-pUrvakRta" pUrvabhavamAM karelA " varma jJAnAvaraNIya vigere ATha prakAranA karmane dhuLa-dhunIyAna' dUra kare tathA baLavaM-nava' navIna "rAdhi-vA"i athavA " vara-kurcA na kare mArA anvayArtha-heya ane upAdeyane viveka rAkhavA vALA paMDita (medhAvI) purUSa saghaLA karmonI nirjarAnA pravartaka paMDita vIryane prApta karIne pUrvopArjita jJAnAvaraNIya vigere kamene kSaya ane navA karmonuM upArjana na kare ararA TIkAtha-sat asatamAM bheda samajavAvALA medhAvI purUSa karmonI nirjarA karavA mATe karmakSayamAM samartha, aneka bhavamAM durlabha niraticAra saMyama ane tapa rUpa paMDita vIryane pahelA karelA karmanA vizeSa prakAranA kSapazamathI prApta karIne anekAneka pUrvajanmamAM saMcita jJAnAvaraNAdi ATha prakAranA cikaNuM karmone te paMDitavIryathI kSaya kare. ane AsavanA kArane nirodha karIne navIna kamene baMdha na kare. tAtparya e che ke-AtmAthI muni paMDita vIryane prApta karIne aneka bhanI paramparAmAM upArjana karelA karmanI jALane bhedI nAkhe ane navA kamenuM upArjana na kare. ema karavAthI te saghaLA karmothI mukta thaI jAya che. mArA zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 214 Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hu mArI' ityAdi zabdArtha--"mAvI-mALIH karmanA vidyAraNamAM zaktivALe muni gajupura-gAnupUrcA rA' bIjA prANI je kramathI mithyAtva, avirati, kaSAya, pramAda, vigere azubha yogathI ananta bhavathI prApta karelA saMskAranA kramathI prApta karelA "caM- ' jJAnAvaraNIya vigere karma raja athavA pApakarma " pva-7 #oti' karatA nathI. kAraNa ke "cA-kaNA pUrvabhavamAM karelA karmathI ja pApa thAya che. tethI " - pApakarma athavA tenA kAraNane -caRvA? tyAga karIne "vA" je caM-mara' tIrthakara vigere mahApurUSane sammata ane mekSanA upAya rUpa tapa: saMyamAdinA "saMmuvImA saMmalI mUtA sanmukha thAya che. arthAt mokSa prApti cogya AcaraNamAMja tatpara rahe che. mArA anvayArtha-mahAvIra arthAt karmanuM vidAraNa karavAmAM samartha muni mithyAtva, avirati, pramAda kaSAya, ane azubha coga dvArA anaMta bhAnA saMskAranA kramathI Avela jJAnAvaraNa vigere karma-rajane athavA pApane ke jene bIjA prANi bAMdhe che. tene baMdha na kare pUrvabhavamAM prApta karela karmathI ja pApanuM grahaNa karAya che. tethI karmI-pApa athavA tenA kAraNene tyAga karIne muni tIrthakara vigere mahApurUSa dvArA sammata mokSane mATe tapa ane saMyama vigerenI saMmukha thAya che. pArakA TIkArtha-saghaLA karmono nAza karavAmAM samartha vIrapurUSa ananta bhavemAM prApta karelA mithyAtva, avirati, pramAda, kaSAya, ane emanI paraMparAthI athavA anaMta bhathI cAlatA AvelA saMskArothI azubha saMskArathI thavAvALI rajanI sarakhA malIna 5Nane utpanna thavAvALI jJAnAvaraNIya vigere A prakAranI kamarUpI rajane prApta karatA nathI. kemake-pahelAM karela karmathI navA kama bAMdhe che. karma rUpI tAMtaNAthI AvanArI kamarUpI sADI ane zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 215 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. tethI ja sAdhu vartamAna bhavamAM kara vAmAM AvavAvALA karmAne tyAga karIne tIrthakara vigere mahApuruSo dvArA saghaLA pakSanA upAya rUpa tapa ane saMyama tarapha mana lagAve che. kahevAne Azaya e che ke-A vakhate je saMsAra tarapha vaLelA che. te pUrva janmamAM prApta karela kamene vaza thaIne navA navA karmone baMdha karatA thakA bhava paraMparAne prApta thAya che. paraMtu mahAvIra purUSa paMDita vIryathI yukta thaIne pUrva janmamAM prApta karela ATha prakAranA karmone dUra karIne mekSa prApta kare che. 23 ka martha saragAhULa" ItyAdi zabdArtho--" as a[La mayaM-cata sarvata guNa mata" je samasta sAdhujanene mAnya hoya " jayaM-tamatam' eja mata " sattai-rAvartana zalya-arthAt jJAnAvaraNIyAdi ATha prakAranA karmane kApavAvALA bane che. tethI "R --tamatam' saMyamanA anuSThAna rUpa e matane "hatALa-sAvitrA' ArAdhita karIne ghaNu leke saMsAra sAgarane "ti-pILa" tarI gayA che. athavA revA-sevA saudharmAdi athavA anuttarapAtika deva "gaviMdu-mUkana thayA che. teo tyAMthI AvIne manuSya bhavamAM utpanna thAya che. 24 anvayArtha--saghaLA sAdhuone je mata che. eja mata jJAnAvaraNIya vigereATha prakAranA karmane vinAzaka che. tethI ja e saMyamAnuSThAna rU5 matanI samyaka ArAdhanA karIne ghaNuM ja saMsAra sAgarathI pAra utaryA che. jemanA karma bAkI rahyA teo saudharma vigere athavA anuttarapapAtika deva banyA che. tyAMthI avIne ane manuSya bhava prApta karIne teo siddhi prApta karaze pArakA TIkArya-vizeSamAM kahe che--tIrthakare ane gaNadhare vigerene je saMyamanuSThAna rUpa mata che, e ja karmarUpI zalyane kApavAvALe che. arthAt jJAnAvaraNa vigere pApa karmone kSaya karavAvALe che. te sivAya bIjo koI mata zalyane dUra karanAra nathI. tethI e matanI ArAdhanA karIne aneka mahA purUSe saMsArathI pAra thayA che, ane jemanA karma kSaya thavAthI bAkI rahelA che teo te saMyamArAdhananA pratApathI eka bhavAvatArI anuttarapAtika devanA rUpamAM utpanna thAya che. kahevAnuM tAtparya e che ke---saMyamanu ArAdhanA karavAthI jeonA karmo sarvathA nAza pAme che, teo saMsAra sAgarathI tarIne siddhi pAme che, ane jemanA kaMIka zubha karmo bAkI rahI jAya che, teo devagati prApta karIne pharIthI manuSya bhavamAM AvIne siddhi prApta karaze. 24 zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 216 Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maviMdu purA vA' ityAdi zabdArtha-gr-g" bhUtakALamAM aneka "vIsa-vIsaH karmanuM vidyAraNa karavAmAM samartha muni vaMdu-muvana" thaI gayA che. tathA dhArirAti-jAmidhyarApi' bhaviSyakALamAM paNa "mujhacA-putranA pAMca mahAvra tene dhAraNa karavAvALA sutrata muni thaze. upalakSaNathI vartamAnakALamAM paNa aneka muniye vidyamAna che teo badhA "kutrikA-zora' pAmara prANi dvArA jANavAmAM azakya evA "mA-mArI samyakdarzana jJAna, cAritra rUpa mokSa mArganA "teM -attanuM aMta karIne "T34-kAlukA anya bhavya pratye pragaTa karavAvALA hoya che. ane upadezaka banIne tinnAtI" bhava rUpI samudranI pAra thaI gayA che. "tti-ri A pramANe je rIte bhagavAna pAsethI me sAMbhaLyuM che te ja pramANe "trivIra' kahuM chuM 2pA avayArtha-bhUtakALamAM ghaNuM vIra muniyA thayA che. ane bhaviSyakALamAM paNa pAMca mahAvrata dhArI muniyA thaze. upalakSaNathI vartamAnakALamAM paNa ghaNA suniye che, ke jeo mahA videha kSetramAM siddha thaze. teo badhA bhUta, bhaviSya ane vartamAna kALanA vIra pAmara prANi dvArA ya mokSa mAganI pUrNatA prApta karIne anya prANiyo mATe eja mArgane pragaTa karavA vALA ane bhavasAgaranI pAra pAmyA che. tti sudharmAsvAmI jakhkha svAmIne kahe che ke-bhagavad pAsethI je rIte meM sAMbhaLyuM che eja pramANe tamane kahuM chuM. rapA TIkArtha-pUrvakALamAM karmavidAraNe karavAmAM aneka muni samartha thayelI hatA. vartamAnakALamAM paNa ghaNA kharA muni evA che, ke jeo mahAvideha kSetramAM siddha thaze. athavA ahiyAM vartamAna kALane abhiprAya gaNadharane kALa samajavuM joIe bhaviSya kALamAM paNa ghaNuM niraticAra saMyamane pALavAvALA muni thaze. teoe zuM bhUtakAta kahela che? teo zuM kare che ? ane zuM karaze ? tene uttara ApatAM kahe che-kAyara jana jene jANI zakatA nathI athavA jANIne paNa karI zakatA nathI. evA samyakdarzana, samyakajJAna. samyakracAritra ane samyak tapa rUpa mokSamArganI paripUrNatA prApta karIne tathA bIjAone prakAzavALA karIne apAra ane na tarI zakAya evA saMsAra sAgarane pAra karI cUkyA che, pAra kare che, ane pAra karaze. A pramANe meM bhagavAnanA mukhethI sAMbhaLela che. eja huM kahuM chuM. pitAnI buddhithI kahetA nathI. A pramANe sudharmA svAmIe jammu svAmIne kahela che. mArA jainAcArya jainadharmadivAkara pUjyazrI ghAsIlAlajI mahArAjakRta "sUtrakRtAMgasUtranI samayAIbedhinI vyAkhyAnuM AdAnI nAmanuM paMdaramuM adhyayana samApta 15 zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 217 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidhiniSedhakA nirUpaNa soLamA adhyayanane prAraMbha- paMdaramuM adhyayana samApta thayuM have soLamAM adhyayanane prAraMbha kara. vAmAM Ave che. pahelAnA adhyayana sAthe ane e saMbaMdha che, keAnAthI pahelAnA paMdara adhyayanamAM je je viSayenuM pratipAdana karavAmAM Avela che, temAMthI jenuM vidhAna che. tenuM vidhi rUpathI ane jene niSedha karavAmAM Avela che, tene niSedha rUpathI pAlana karavAvALA ja sAdhu thaI zake che. e saMbaMdhamAM A adhyayanamAM kahevAmAM Avaze. te pUrvokta artha A pramANe che - (1) pahelA adhyayanamAM pratipAdana karavAmAM AvyuM che ke-sva samaya (zAstra) ane parasamayanuM jJAna prApta karavAthI sAdhu samyaphala guNathI yukta thAya che. (2) bIjA adhyayanamAM kahevAmAM AvyuM che ke-karmone vinAza karavAmAM samartha jJAna vigere dvArA ATha prakAranA karmone vinAza karIne jIva sAdhu thAya che. | (3) trIjA adhyayanamAM kahevAmAM AvyuM che ke-anukULa ane pratikULa upasargone sahana karate e purUSa sAdhu thAya che. (4) cothA adayayanamAM kahyuM che ke strI parISahane jItavAvALA ja sAdhu thaI zake che. (5) pAMcamA adhyayanamAM evI prarUpaNa karavAmAM AvI che ke-narakanA dukAne sAMbhaLIne narakamAM laI javAvALA kamene je tyAga karI de che, eja sAdhu che. (6) chaThThA adhyayanamAM evo upadeza ApavAmAM AvyuM che ke cAra jJAnane dhAraNa karavAvALA mahAvIra svAmIe kama kSayane mATe ughukta thaIne saMyama mATe prayatna karyo, eja pramANe bIjA chAe paNa karavuM joIe. (7) sAtamA adhyayanamAM evI prarUpaNa karI che ke-kuzIlanA dene jANIne ane tene tyAga karIne suzIlamAM zuddha AcAramAM sthita rahevuM joIe. (8) AThamAM adhyayanamAM evI prarUpaNa karI che ke mokSanI IcchA zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 218 Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAkhavAvALAoe bAla vIryane tyAga karIne paMDita virya meLavavA udyama karavuM joIe. (9) navamA adhyayanamAM evuM kahe che ke-zAstrokta-zAsAmAM kahela kSama vigere guNonuM yathAvat pAlana karate thake jIva saMsAra sAgara tarI jAya che. (10) dasamA adhyayanamAM e upadeza Apela che ke-sarvAgI kiraNa samAdhithI yukta jIva mokSa prApta kare che. (11) agIyAramAM adhyayanamAM evuM kahyuM che ke-samyakajJAna, samyaka darzana, samyakracAritra ane samyapha tapa maya san mArgane prApta karIne jIva kalezane nAza kare che. (12) bAramA adhyayanamAM evuM kahyuM che ke-paratIthikanA svarUpane sArI rIte jANIne tenA para zraddhA na kare (13) teramA adhayayanamAM evuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che keziSyanA guNe ane dezane jANavAvALA tathA sadUguNemAM rahenArA sAdhu ja AtmakalyANa karanArA hoya che. (14) caudamA adhyayanamAM evuM kahyuM che ke jemanuM citta prazasta bhAthI bhAvita yukta hoya che, teja niHzaMka hoya che. (15) paMdaramAM adhyayanamAM evuM pratipAdana karavAmAM Avela che kejenAthI muni ekSa sAdhaka ane lAMbA cAritra vALA thAya, A rIte pUrvokta paMdara adhyayanamAM je je viSayanuM vistAra pUrvaka pratipAdana karavAmAM AvyuM che, eja ahiyAM A mAthA nAmanA seLamAM adhyayanamAM saMkSepathI kaheze, A saMbaMdhathI prApta A soLamA adhyayananuM A paheluM sUtra che-"aThThA mAva' ItyAdi TIkAtha-ahiyAM "atha' zabda antima maMgaLane sUcaka che. AdimaMgaLa zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 219 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " lujha' ItyAdi dvArA karavAmAM Avela che. A rIte Adi ane anta maMgalarUpa hovAthI pUrNa thataSka paNa maMgala rUpa ja che evuM sUcita karavAmAM AvyuM che. athavA "atha zabda anantara-pachI e arthamAM che. tene Azaya e che ke-paMdaramAM adhyayana pachI, - paMdaramAM adhyayana pachI sarvajJa ane sarvadazI evA bhagavAne bAra prakAranI pariSadAmAM A pramANe kahyuM che, pUrvokta paMdara adhyayanamAM pratipAdana karela vidhI niSedha rU5 arthothI yukta muni indriye ane mananuM damana karavAthI "vi' dravika kahevAya che. dravane artha saMyama, saMyamavAnane dravI athavA dravika kahe che. athavA "viNa' ne artha dravya e pramANe che. tenuM tAtparya e che ke-mekSa gamanane ceAgya hovAthI dravya, athavA rAga dveSa vigere saghaLA maLothI rahita levAthI nirmaLa senAnI jema zuddha dravya svarUpa nAna vigere zArIrika-zarIra saMbaMdhI saMskArane jeoe tyAga karI dIdhuM che. ane je zarIranI mamatAne tyAga karI cUkyA hoya teo lyuTUSTa kArya kahevAya che. jeo dravika ane "busUTakAya hoya che, tathA pUrvokta adhyayananA arthanI anusAra mAga pUrvaka pravRtti kare che. te mAhana, arthAt "mA phara" trasa ane sthAvara jIvene na mAro evA kathana ane karaNI vALo hoya che. athavA nava prakAranI "navavADa rUpa" guptithI yukta brahmacaryane dhAraNa karavAne hAvAthI brAhmaNa kahevAya che. (1) te zramaNa paNa kahevAya che. "sa" arthAt zramaNane artha-bAra prakAranI tapazcaryAmAM zrama karanAra e pramANe che. "maLe nI saMskRta chakyA "manA e pramANe paNa thAya che. tene artha dayA yukta manavALe e pramANe thAya che. arthAta prANImAtra para anukampAnI bhAvanAthI yukta athavA "maLe nI zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 220 Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chAyA mamanA' e pramANe paNa thAya che. prAkRta bhASA heAvAthI ahiyAM ekamakArane lepa thayela che. tApaya e che ke-te zatruo ane mitra para sarakhA bhAva rAkhe che. jema cadana vRkSa peAtAne chelavAvALA vAMsalA para dveSa karatu nathI eja pramANe te upasaga--vinna karanArA para roSavALA athavA dveSa vALA thatA nathI. jema caMdana badhAne samAna bhAvathI sugadha Ape che, eja pramANe A muni paNa sarjaMtra samAna bhAvavALA hAya che (2) te muni 'bhikSu' paNa kahevAya che, je niravadya bhikSA grahaNu kare che, te bhikSu kahevAya che. athavA ATha prakAranA karmane bhedavAvALA bhikSu kahevAya che. eja rIte 'mAghura dedIpyamAna guNa samUhothI yukta sAdhu 'bhikSu' pada vAcya hoya che. (3) te muni 'nigrantha' paNa kahevAya che, je khAdya-bahAranA ane Abhyatara-aMdaranA parigrahathI rahita hAya te nigrantha che. (4) A rIte pUrvokta padara adhyayanAmAM prarUpaNA karela atha-viSayanuM AcaraNa karanAra, indriyAnu damana karavAvALA sayamAna, zarIranA mamatvathI rahita, muni (1) mAhana (2) zramaNu (3) bhikSu ane (4) ni grantha kahevAya che. tene A cAre vizeSaNeAthI yukta kahevA joI e. 15 je dAnta, dravika, ane vyutkRSTakAya hAya che, te mAhana, zramaNa, bhikSu ane nigrantha zabdothI kahevAne cegya hoya che, e pramANe bhagavAne vadhu na karela che. tene sAMbhaLIne gaNadhara prazna pUche che. 'parigAra' ItyAdi TIkA-bhagavAn dvArA pratipAdana karavAmAM Avela muninA dAnta, tavika vigere lakSaNene sAMbhaLavAnI icchAvALA gautamasvAmIe kahyu ke mane!" huM bhagavan je muni dAnta, draSika ane vyutkrapTakAya hAya che, te mAhana, zramaNu, bhikSu ane nigrantha kahevAya che, te kevI rIte kahevAya che ke mahA muni te ameAne mhA. ahiyAM 'maMa' zabdanA aneka artha thAya che, jemake-ladanta, arthAt kalyANa karanAra khIjo atha 'mAla' at saghaLA bhacAnA anta karavA vALA, athavA 'mavAnta' arthAt janma, maraNurUpa saMsAranA anta karavAvALA tArA mAhana vigerenA lakSa@AnA viSayamAM ziSyanI jIjJAsAne nivRtta karavA mATe sauthI pahelAM 'mAhana' nA lakSaNa kahe che. 'kRtti vi' ItyAdi zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 221 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkAtha-pUrvokta adhyayane anusAra AcaraNa karatA thakA muni saghaLA pApakarmothI arthAt sAvadya anuSThAnethI prANAtipAta janaka kRtyathI nivRtta thaI jAya che. tathA rAga arthAt priya padArthonI AsaktithI zreSathI kalaha (vAgyuddha) thI abhyAkhyAna arthAt pArakAnA guNemAM dene AkSepa karavAthI, (ALacaDhAvavAthI cADIthI, pArakAnI niMdAthI, saMyamane pratye arati ane viSacAne pratye rati-prItIthI, mAyAmRSA (kapaTayukta asatya bhASaNa) thI tathA mithyAdarzana zalyathI, je sarvathA virata che, je samyagdarzana, samyajJAna, samyakacAritra ane samyakatapathI yukta che. athavA AtmahitathI yukta che, IrSA samiti vigere pAMca samiti ane upalakSaNathI traNa guNiyothI yukta che, sadA cha kAyanA jIvanIyatanAmAM tatpara che, ane evA thaIne je aparAdhI prANa para paNa krodha karatA nathI, mAre badhA ja prANiyo sAthe maitrI bhAva che, keInI sAthe vera nathI." A vacana pramANe je saghaLAnI sAthe maitrI bhAvanuM AcaraNa kare che. pitAnA tapa ane saMyamanA utkRSTa paNAnI ane bIjAnuM laghupaNuM pragaTa karavAnI buddhithI abhimAna karatA nathI. tene "paNa" kahevA joIe. arthAt A guNethI yukata anagAra "rA' pada yukta heya che, tevA have maLa' zabdano artha kahe che. "gharatha vi SamaLe" ItyAdi. TIkArtha-pUrvokta virati vigere guNothI yukta zramaNanA saMbaMdhamAM paNa kahevuM joIe. arthAta je zramaNa pUrvokta guNethI yukta che, tene have pachI AgaLa kahevAmAM AvanAra guNethI yukta thavuM joIe. te guNa A pramANe che.-anizrita hoya apratibaMdha vihArI arthAt zarIra vigere saMbaMdhI AsatithI rahita hoya, athavA Aleka saMbaMdhI kAmanAothI rahita hoya, nidAna arthAt vargAdi paraloka saMbaMdhI AkAMkSAthI rahita che, karmaba dhanA kAraNa bhUta prANAtipAta, mRSAvAda, athavA hiMsAkArI vacana ane upalakSathI adattAdAna, mithuna ane parigrahathI rahita hoya, arthAta je hisA zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 222 Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vigere pAMce pApasthAnAnA arthAta pAMca AsavAnA parityAga karI dIdhA hoya, tathA krodha, mAna, mAyA, lAbha prema (viSaya sa'ba'dhI anurAga) dveSa (aprIti) A badhA doSo jIvane janma maraNanA kAraNe hAya che. ane mekSa mATe hAtA nathI. ulTA meAkSanA khAdhaka che. tethI ja jJarijJAthI tenA svarU pane jANIne pratyAkhyAna parijJAthI tenA tyAga kare che, te zramaNu padmathI kahevAne cAgya gaNAya che. A rIte je je kAraNathI AtmAne A leAka ane paraleAkamAM hAni kAraka sAvadya karmInuM upArjana na hAya, ane je je kama dveSanA kAraNu rUpa hAya, te te kama madhanA kAraNa bhUta prANAtipAta vigerethI pahelethI ja krama aMdhanuM' kAraNa upasthita thayA pahelA ja virata thaI jAya. sadhaLA ananA kAraNeAthI dUra thaI jAya, evA dAnta, draSika, ane vyusRSTakAya suni 'zramaN' zabdathI kahevAya che. tApaya e che ke--A guNNA ane pUrvokta guNethI yukta muni zramaNa kahevAya che. jA 'mAna' zabdanA je pravRtti nimitta pahelAM kahela che. arthAt je guNNAne kAraNe 'mAhana' padanuM vAcyapaNu nirUpita karavAmAM Avela che, te guNe! zramaNamAM paNa hAvAnuM kahela che. kahevAnA Azaya e che ke-jema 'mAna' nA guNeA 'zramaNamAM hovAnuM jarUrI che, eja pramANe zramaNanA saghaLA guNNA 'bhikSu' mAM paNa hAvA joIe, e AzayathI AgaLa kahe che, 'kSatri ityAdi TIkA 'mAhana' zabdanI je pravrutti nivRtti che, te saghaLI pravRtti, nivRtti bhikSumAM samajavI joI e, ahiyAM evI zakA thAya che ke-anA bhedathI ja zabdamAM bheda hoya che jo mAhana ane bhikSu zabdanA eka ja a` hAya te temAM zuM bheda che ? tenu' samAdhAna evu' che ke-je 'mAhana' zabdanA pUrvakti guNaiAthI yukta hAtA thakA niravadya bhikSA grahaNa kare che, te muni bhikSu kahevAya che. kahevAnu tAtpaya e che ke-je guru 'mAhana' nA batAvelA che, kevaLa eja guNNA mAhananA hAtA nathI, ke jethI bannemAM bheda na rahe, para tu bhikSumAM mAhananA guNe| uparAMta khIjA paNa aneka guNe hAya che. ethI ja e samAna guNeAnI apekSAthI bannemAM sarakhA paNu hovA chatAM paNa khIjA vizeSa guNe! hAvAnuM saMbhavita hAvAthI bannemAM bheda hAya ja che. khannemAM bheda khatAvavA vALA guNaiA ja ahiyAM batAvavAmAM Ave che. bhikSu unnata-uMcA na heAya unnatapaNu e prakAranu' hAya che, dravyathI zrI sUtra kRtAMga sUtra : 3 223 Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane bhAvathI. zarIranI uMcAI vALA dravyathI unnata kahevAya che. ane jAti vigerenuM abhimAna karavAvALA bhAvathI unnata kahevAya che, ahiMyAM bhAvathI unnata paNuM grahaNa karavuM joIe. je bhAvathI unnata na hoya arthAta jAti, kuLa, vidyA, tapa, ane saMyama vigerenA abhimAnathI rahita hoya. bhikSue vinayazIla arthAta gurU tathA dIkSA paryAya vigerethI moTA muninI vinaya patipatti karavI joIe. vinIta hovAne kAraNe teNe 'nAmaka hevuM joIe. arthAta jJAnAvaraNIya vigere ATha prakAranA karmone namAvavA vALA-dUra karavAvALA hovuM joIe. athavA je vaiyAvRtya karIne tathA gurUnI AjJAnuM pAlana karIne pitAne namra banAve che, namAve che, te nAmaka kahevAya che teNe Indriyo ane mananuM damana karavAvALA thavuM. dravika arthAt saMyamavAna hovuM, snAna vigere zarI. 2nA saMskArothI rahita thaIne dehanI mamatAthI rahita thavuM. jyAre te deha mamatAthI rahita hoya che, to temAM parISaha ane upasargone jIvavAnI zakti pragaTa thAya che. tethI ja sUtrakAra kahe che ke-te aneka prakAranA sudhA vigere bAvIsa prakAranA parISahone tathA de, manuSyo, ane tiryaMca dvArA utpanna karavAmAM AvanArA anukULa ane pratikULa upasargone dhyAnamAM ekAgracittavALA thaIne tene anubhava ja na kare arthAt samabhAvathI tene sahana kare. pitAnA mana vacana ane kAyanA vegane AtmAmAM lagAvIne zuddha cAritranuM pAlana kare, niraticAra samyaktvanuM pAlana karavAnA kAraNe saMyamamAM pravRtta rahevuM arthAt utkRSTa utsAhanI sAthe siMhanI jema zUratA pUrvaka saMya. yamamAM tatpara rahe. ziyALanI jema nahIM. saMyamanA pAlanamAM paNa sthira rahevuM. arthAt siMhanI samAna utsAha pUrvaka saMyamanuM pAlana karatA rahevuM. e pramANe thaIne saMsAranA asArapaNane tathA saMsArathI tAravAvALI karma, bhUmi vigerenI prAptirUpa sAmagrIne durlabha paNane jANIne athavA AhAranA uddagama utpAdana vigere dene jANIne paradatta-bIjAe Apela AhArane lenA heya. arthAt gRhasthAe pitAnA mATe je AhAra banAvela hoya ane temAMthI kahADIne Apela hoya tene ja AhAra karavAvALA hoya, arthAt vayaM rAMdhIne na khAya, A prakAranA je pUrvokta guNethI yukta hoya eja muni "bhikSu' zabdathI yukta kahevAya che. pAna zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 224 Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhikSu zabdanI vyAkhyA karyA pachI have " nitha padanI vyAkhyA kare che. "g f fai' ItyAdi TIkArtha-je guNa bhikSutA kahelA che, te saghaLA guNe nigranthamAM paNa jarUrI che, te guNe sivAya, nigraMthamAM bIjA kaMIka vadhAre guNe paNa havA joIe. te ahiyAM batAvavAmAM Ave che. nigraMtha muni ekalA rahe, ekAkI be prakAranA hoya che, dravyathI ane bhAvathI, je sahAya vinAnA hiya te dravyathI ekAkI-ekalA gaNAya che, ane je rAga dveSathI rahita hoya te bhAvathI ekAkI kahevAya che. te eka vettA hoya, arthAta e jANatA hoya ke jIva eka ja paralokamAM jAya che, tene sahAya karanAra keI nathI athavA " gayA" A zArA vacana pramANe dvavyArthika nayathI AtmA eka ja che. e pramANe jANanAra heya, buddha hoya, eTale ke padArthonA yathArtha jJAnathI yukta athavA saMsAranA svarUpane jANanAra hoya, strotane rokavA vALA hoya, dravya strota ane bhAvastrotra ema strota be prakAranA hoya che. khADA vigere athavA indriya e dravya strota che. tathA manez ane amane jJa zabda vigeremAM mananI pravRtti hovI te bhAvastrota che. ahiyAM bhAvasrota grahaNa karavuM joIe. tAtparya e che ke- ninya muni karmanA AgamananA kAraNene rokIde. Indriyone ane manane sArI rIte vaza kare. pAMca prakAranI samitithI yukta hoya ane upalakSaNathI traNe guptithI gupta hoya, su sAmAyikathI yukta hoya, samabhAvanI prAptine sAmAyika kahe che. tAtparya e che ke-zatrumitra vigere para samAna bhAva dhAraNa karavAvALA hoya, AtmAnA astitvane svIkAra karavAvALA hoya, athavA upayoga lakSaNavALA, asaMkhyAta pradezI, prANa zarIra pramANe saMkeca vistAra svabhAvavALA, pite karelA karmanA phaLane bhegavA vALA pratyeka zarIra ane sAdhAraNa zarIra vigere rUpathI rahelA dravya ane paryAyanI apekSAthI nityatA, anityatA vigere anaMta dharmothI yukta AtmAnA vAda-siddhAMtane prApta thayela heya jIva achaba vigere saghaLA padArthonA svarUpane jANunAra hoya, upara kahela dravya ane bhAvarUpa ane prakAranA strotane baMdha karavAvALA hoya Adara sahakAra ane vastra vigerenA lAbhanI IcchAvALA na hoya, paraMtu kutacAritra dharmanI abhilASA-IcchAvALA hoya, arthAt je Adara ane satkAra mATe kriyA zrI sUtra kRtAMga sUtra 3 225 Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ omAM pravRtti na karatAM dharmanA uddezathI ja pravRtta thatA hoya. tenuM kAraNa e che ke-te dharmavettA hAya-dharmane, dharmonA phaLane ane tenA kAraNane yathArtha rUpathI jANavAvALA hoya, tathA samyaphajJAna, samyakdarzana, samyaphacAritra ane samyakta 5 rUpa mekSa mArgane prApta thayelA hoya, A badhA guNethI yukta muni mekSa mArgane prApta thAya che. A badhA guNothI yukta muni zuM kare? badhe ja samabhAvathI vyavahAra kare. zatru, mitra, sukhaduHkha, athavA lAbha alAbhamAM eka ja rUpathI AcaraNa kare. jema candana, kATavA vALA ane sacavAvALA banene sarakhA paNAthI sugaMdha Ape che, eja pramANe samatAnuM AcaraNa kare. kevA thaIne samabhAvanuM AcaraNa karavuM ? te batAve che-jItendriya, saMyamAna athavA mokSa gamananI cogyatAvALA tathA kAyika mamatAthI rahita thaIne samabhAvI thavuM. je A guNothI yukta hoya, tathA mAhana, zramaNa ane bhikSa kahevaDAvavAne yogya guNethI paNa yukta hoya, te muni nirA" zabdane yogya kahe. vAya che. "mAhana" "zramaNa vigere zabda nigranthathI atyaMta bhinna nathI. paraMtu kathaMcit bhinna ane kathaMcit abhinna hoya che. have zAstrane upasaMhAra karatA thakA sudharmAsvAmI jabUhavAmI vigere ziSya vargane kahe che...he jambha je pratipAdana karyuM che, tene tame eja pramANe samaje. A saMbaMdhamAM jarA paNa saMzaya athavA viSayAsa kare nahIM. huM je kAMI kahuM chuM te saghaLuM bhagavAnanA mukhathI sAMbhaLela ja kahuM chuM. pitAnI taraphathI kahapanA karIne kahetA nathI. sarvajJanA vacanamAM vikalpa saMdeha kare nyAya saMgata nathI. kemake tIrthakara bhayathI trAtA -rakSaka hoya che. rAga dveSathI rahita hovAne kAraNe saghaLA prANiyonI saMsAra samudrathI rakSA karavAvALA hoya che. tethI teo anyathA kahevAvALA hatA nathI. e pramANe huM kahuM chuM A sudharmAsvAmInuM vacana che. dA jainAcArya jenadharmadivAkara pUjyazrI ghAsIlAlajI mahArAjakuta "sUtrakRtAMgasUtranI samayArthabadhinI vyAkhyAnuM vidhiniSedhanAnanuM soLamuM adhyayana samApta 13 paheluM zrutaskaMdha samApta che 1-16 che zrI sUtra kRtAMga sUtraH 3 226