________________
નથી, પરંતુ તેમની આ માન્યતા બરાબર નથી, કેમકે પર્યાના કારણભૂત દ્રવ્યને અભાવ હોવાથી પર્યાય કઈ રીતે બની શકે? તેથી જે પર્યાને સ્વીકાર કરે છે, તેણે દ્રવ્યને પણ સ્વીકાર કરે જોઈએ પરંતુ બુદ્ધ દ્રવ્યને સ્વીકાર કરતા નથી. તેથી તેઓ સર્વજ્ઞ નથી.
પિતાના સ્વભાવથી ખલિત ન થવાવાળા, ક્યારેય ઉત્પન્ન ન થવાવાળા અને સ્થિર એક સ્વભાવ વાળા દ્રવ્યનો જ સ્વીકાર કરે અને પ્રત્યક્ષ પ્રાપ્ત અર્થ ક્રિયામાં સમર્થ પર્યાયને સ્વીકાર ન કરવાના કારણે સાંખ્ય શાસના પ્રતિપાદક કપિલ પણ સર્વજ્ઞ નથી.
જળ અને જળના તરંગે સમાન અભિન્ન દ્રવ્ય અને પર્યાયમાં સર્વથા ભેદને સ્વીકાર કરવાથી ન્યાયશાસ્ત્રના પ્રતિપાદક પણ સર્વજ્ઞ નથી.
આ રીતે અસર્વજ્ઞ હેવાના કારણે અન્યતીર્થિકે પૈકી કઈ પણ કર્થચિત અભિન દ્રવ્ય, અને પર્યાયનું પ્રતિપાદન કરવાવાળા નથી. તેથી જ અહંત ભગવાન જ અતીત, અનાગત, અને વર્તમાન કાળના પદાર્થોને જાણ નારા છે. આ પ્રમાણે ઠીક જ કહ્યું છે કે- આવા ધર્મ પ્રણેતા અન્ય દર્શ. માં નથી રસા
હિં હું સુચવણચં' ઈત્યાદિ. શબ્દાર્થ–બતfહું તરિંતત્ર તત્ર શ્રી તીર્થંકર દેવે આગમ વિગેરે સ્થાનમાં “સુરા -ઘાહાતમ્ સારી રીતે જીવાદિ પદાર્થોનું કથન કર્યું છે “તે ૨-દર' એ ભગવત્ કથન જ “ ” સમસ્ત જગજીવોનું હિતકર હવાથી યથાર્થ છે. અને એજ “સુવાણિ-વાહાતમ્' સમ્યક્ પ્રતિપાદન કરેલ હોવાથી સુભાષિત છે. તેથી “દળ-સચેન’ મુનિ સંયમથી સંજો-સંપન્નઃ યુક્ત બનીને મૂહૂ-મૂતેષુ પ્રાણિમા “મિત્તિ-મૈત્રી મિત્રીભાવ “gg- ત્ત કરે અર્થાત્ કયાંય પણ જેની વિરાધનાની ઇચ્છા ન કરે ૩
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્ર ૩
૧૯૦
