________________
આજાગ્રતિ * ફેબ્રુઆરી, ૨૦૦૮
મોક્ષનું કારણ છે, એ સિવાય બીજું કાંઈ પણ મોક્ષનું જીવો જ તત્ત્વનું ધ્યાન કરે છે, અને વિરલા જીવો જ કારણ નથી—એમ તું નિશ્ચયથી સમજ. તત્ત્વને અંતરમાં ધારણ કરે છે. નિદર્શન બસ! શ્રેષ્ઠ છે, અન્ય ન કિંચિત્ માન; વિરલા જાણે તત્ત્વને, વળી સાંભળે કોઈ; હે યોગી ! શિવહેતુએ નિશ્ચયથી તું જાણ
વિરલા ધ્યાયે તત્ત્વને, વિરલા ધારે કોઈ. 1 પ્રશઃ જગતમાં ઉત્તમ રત્ન કર્યું છે? 3 પ્રશ: શેનાથી સિદ્ધિ પમાય છે? * ઉત્તરઃ સમ્યકત્વ-રત્ન જગતમાં સૌથી ઉત્તમ ઉત્તરઃ પૂર્વે જેઓ સિદ્ધ થયા, ભવિષ્યમાં સિદ્ધ
થશે અને વર્તમાનમાં સિદ્ધ થયા છે–તે બધા ! પ્રશઃ મોક્ષ પ્રાપ્ત કરવા માટે શું કરવું? નિશ્ચયથી આત્મ-દર્શન (સમ્યગ્દર્શન) વડે જ સિદ્ધ
ઉત્તર: મોક્ષ પ્રાપ્ત કરવા માટે હેયોગી ! તારા થાય છે, એમ નિઃશંકપણે જાણો. શુદ્ધાત્મામાં અને જિનભગવાનમાં જરા પણ ફેર ન જે સિત્યાને સિદ્ધશે સિદ્ધ થતા ભગવાન; સમજ આ પ્રમાણે નિશ્ચયથી તું માન.
- તે આતમદર્શન થકી, એમ જાણ નિશ્રીત. જિનવર ને શહાત્મામાં, ઉચિતુ. ભેદ ન જાણ; –શ્રી યોગસાચ૨૫, ૧૫, ૧૬, ૨૦, ૬૪, ૬૬, ૧૦૭. મોક્ષાર્થે હે યોગીજના નિશ્ચયથી એ માન. Uપ્રશઃ ભગવાને શેને મુક્તિમાર્ગ કહ્યો છે? પ્રશઃ કોને ધન્ય છે ?
ઉત્તરઃ સમ્યગ્દર્શનશાનચારિત્ર તે મોક્ષમાર્ગ ઉત્તરઃ અહો ! તે ભગવાન જ્ઞાનીઓને ધન્ય છે. “
સ ર્જનજ્ઞાનવરિત્રાળ મોક્ષમff:” છે કે જેઓ પરભાવનો ત્યાગ કરે છે અને લોકાલોક
–શ્રી મોક્ષશાસ્ત્ર/૧/૧. પ્રકાશક એવા નિર્મળ આત્માને જાણે છે.
Uપ્રશ: બધાય દુઃખ મટાડવાનું પરમ ઔષધ ધન્ય અહો ! ભગવંત બુધ જે ત્યાગે પરભાવ; શું છે? લોકલોક પ્રકાશકર જાણે વિમલ સ્વભાવ. ઉત્તરઃ જે પુરુષ કષાયના આતાપથી તપ્ત છે,
0 પ્રશઃ કર્યું કાર્ય કરનાર જીવો જગતમાં ઈન્દ્રિયવિષયરૂપી રોગથી જે મૂર્ણિત છે અને ઇષ્ટવિરલા છે?
વિયોગ તથા અનિષ્ટ સંયોગથી જે ખેદખિન્ન છે–તે ઉત્તરઃ તત્ત્વને જાણનાર જ્ઞાનીજનો વિરલા જ બધાયને માટે સમ્યકત્વ પરમ હિતકારી ઔષધિ છે. છે, વળી વિરલા જીવો જ તત્ત્વનું શ્રવણ કરે છે, વિરલા
શ્રી સારસમુચ્ચય/૩૮. 0 પ્રશઃ પરમધર્મરૂપ ક્રિયા અફળ છે કે સફળ? ઉત્તરઃ અફળ. 0 પ્રશઃ કઈ રીતે ? ઉત્તરઃ તે પરમધર્મ રૂપ ક્રિયા ચારગતિરૂપ ફળ નથી આપતી. તેથી તે અફળ છે.
દ્રવ્યના પરમસ્વભાવભૂત હોવાને લીધે પરમધર્મ' નામથી ઓળખાતી તે ક્રિયાને મોહ સાથે મિલનનો નાશ થયો હોવાથી તે મનુષ્યાદિ કાર્યને ઊપજાવતી નથી, તેથી તે અફળ છે.
આ પ્રશ્નઃ તો કઈ ક્રિયા સફળ છે ?
ઉત્તરઃ ચેતન-પરિણામ સ્વરૂપ જે ક્રિયા મોહની સાથે મિલિત છે, તે જ ક્રિયા મનુષ્યાદિ કાર્યની નિષ્પાદક હોવાથી સફળ છે, અર્થાતુ જીવની મોહસહિત ક્રિયા ચારગતિરૂપ ફળને આપતી હોવાથી તે સફળ છે.
* આત્માના “પરમધર્મ' રૂપ જે ક્રિયા છે, તે મોક્ષને માટે સફળ છે, ને સંસારને માટે અફળ છે. અને મોહ સાથે મિલનરૂપ જે ક્રિયા છે, તે સંસારમાં રખડવા માટે સફળ છે, ને મોક્ષને માટે અફળ છે.
–સંદર્ભઃ પ્રવચનસાંગાથા ૧૧૬] ,
વેડફાઇની ચારિ પ ીબી છે ?
(FICોગોદા ગોખમાં "?
