Book Title: Parshvabhyuday
Author(s): Jinsenacharya, M G Kothari
Publisher: Gulabchand Hirachand Doshi

Previous | Next

Page 644
________________ (५१३) dance. The verb IT, which is an intransitive verb, has to be conjugated in the Parasmaipada when the termination of the causal is affixed to it, under the rule 'नाणो धेः प्राणिकर्तृकाण्णेः ' owing to its subject being a living being. Similarly, under the rule 'चल्यद्यात्', the root नृत् , having the termination of the causal affixed to it, as it implies चलनक्रिया, has not to be conjugated in the Parasmaipada. But as this root is specially mentioned by the rule ' पाद्दम्याङ् --' this root is to be conjugated in the Parasmaipada, when the termination of the causal is affixed to it. Stanza.35- हृद्ये- beautiful. हृदयस्य हितं सुखकर हृद्यम् । हृदय, being a part of the body of a living being, the termination , implying the sense ' wholesome', is affixed to it under the rule 'प्राण्य ङ्गरथखलयवमाषवृषब्रह्मतिलाद्यः ' and is, owing to its having the termination य affixed, changed to हृत् under the rule — हृदयस्य हृल्लेखाण्यलासे'. विपुले - (1) expansive, (2) deep. लब्धाभिख्य - which has won the name. लब्धा प्राप्ता अभिख्या सज्ञा विख्यातिर्वा येन सः । तम् । भुवनजनतामाननीयम् - worthy of being worshipped or honoured by the crowds of people of the world. जनानां समूहः जनता । The termination तल् (ता) is affixed to the word जन in the sense of 'crowd ' under the rule 'गजग्रामजनबन्धुसहायात्तल'. भुवनानां जगतां जनता भुवनजनता । तया तस्याः वा माननीयं पूज्यम् । शरवणभवम् - springing up from a lake where water is drunk or where शर, a kind of grass (growing in water ), has grown. शरः तृणजातिविशेषः अस्ति अभिस्तत् । 'ओऽभ्रादिभ्यः' इत्यो मत्वर्थीयः। शरं सशरं वनमुदकं यस्य तत् शरवणं । तत्र शरवणे सरसि भवः जन्म यस्य सः। तम् । पक्षेशृणाति आत्मगुणान् हन्ति इति शरः। आत्मगुणघातकं कर्मत्यर्थः। शराः अष्टविधकमाणि । वनुते जयति इति वनः। पचाद्यच् । शराणां वनः विजेता शरवणः। तस्मात् भवः जन्म यस्य सः। शरवणभवः - born owing to righteousness which destroys Karmans. This compound may also be explained as - शरं जलं वन्यते सेव्यतेऽत्र शरवणं । 'शरं वनं कुशं नीरं तोयं जीवनमविषम्' इति धनञ्जयः। यद्वा शराणां उदकानां वनं झरः शरवणम् ।. पाश्र्वाभ्युदय ३३ Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org,

Loading...

Page Navigation
1 ... 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844