________________
(५४२) वनिताः स्त्रियः तासाम् । दर्पणस्थ दर्पणतुल्यस्य । दर्पणः इव दर्पणः । 'देवपथादिभ्यः' इतीवार्थस्य कस्योस् । देवस्त्रीदर्पणायमानस्यत्यर्थः। तिस्रः उत्पादव्ययध्रौव्याख्याः दशाः अवस्थाः येषां ते त्रिदशाः । दुःखादीनामन्यासा दशानां देवेषु सद्भावासम्भवात्तेषां त्रिदशत्वमित्यर्थः। The explanation of the word त्रिदश, given by Mallinatha is as follows - त्रिर्दश परिमाणमेषामस्तीति त्रिदशाः । 'सङ्ख्ययाव्यया - ' (पा० २।२।२५) इत्यादिना बहुश्रीहिः । 'बहुप्रीहौ सङ्ख्येये डज - ' (पा० ५।४।७३ ) इत्यादिना समासान्तो डजिति क्षीरस्वामी। As the gods are numerically thirty-three, as the word laat implies only thirty gods and as the word त्रायस्त्रिंश, denoting the number thirty-three, is grammatically correct, it is very difficult to agree with the explanation given by Mallinatha and Kshirasvami. The word FTITUT can be derived as follows- त्रयस्त्रिंशति जाताः त्रायस्त्रिंशाः | This word is derived under the rule 'दृष्टे सामनि जाते च योऽन्योऽण् वा डिद्विधीयते । तीयादीका च विद्यायां वृद्धादङ्कवदिष्यते' । (जै. म. वृ. ३।२।७२ वा०) or under the rule 'जाते चान्योऽण डिद्वा.' So, in my opinion, the explanation ' जन्म. सत्ताविनाशाख्यास्तिस्रो दशा येषां ते त्रिदशाः' is reasonable and so correct. According to the convention of poets E18 is white and so the Kailasa, being snow-white, is aptly compared with or represented as the loud laughter of Siva.
Stanzars-स्निग्धभिन्नाञ्जनामे-possessing colour like that of collyrium mixed with oil and well-crashed, स्निग्धं मसूणं । चिक्कणमित्यर्थः । "स्निग्धं वात्सल्यसम्पन्ने चिक्कणेऽप्यभिधेयवत्' इति विश्वलोचने । भिन्नं मर्दितम् । "मिन्नं वाच्यवदन्यार्थे दारिते सङ्गते स्फुटम्' इति विश्वलोचने । तटगते- resorted to it slopes. तटं गतः प्राप्तः तटगतः । तस्मिन् । वटतरुमतः - possessing banian trees; having big banian trees grown on it. मण्डलभ्राजितस्य - (1) looking beautiful on account of the surrounding regions; (2) looking beautiful on account of its being round; (3) pleasing to the eyes owing to her balo. The first two meanings are possible when this word qualifies 3.:, and the last one when it qualifies ajoutati:,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
