________________
(६६४)
possibly be brought about in future, there is no necessity of committing a suicide at present, though she is helpless. नितरां कातरत्वं मा गमः - do not have recourse to nervousness at all events; do not be nervous at all. कातरत्वं - nervousness. 'अधीरे कातरत्रस्ते भीरुभीरुकभीलुकाः' इत्यमरः । ते आभाष्यम् - The potential participle governs the Genative or. Instrumental case of the subject of the verb from which it is derived, under the rule 'व्यस्य वा कतरि'.
Stanza 45- असुरः - the demi-god i. e. Sambara. एवंप्रायाम् - similar to this. एवं ईदृग्विधा प्रायेण एवम्प्राया। ताम् । स्त्रीमयीं - through a woman. स्त्रियाः आगता प्राप्ता स्त्रीमयी। ताम् । स्त्रीद्वारेण कृतामित्यर्थः । Here the termination मयट् is affixed to the word स्त्री to imply the sense of ततः आगतः, under the rule ' मयट'. निकृति - maltreatment. 'निकृतिर्भर्सने क्षेपे' इति विश्वलोचने । निकृतिं कुर्वन् - treating very badly. 'निकृतिर्भर्सने क्षेपे निःकृतिः शठशाठययोः' इति विश्वलोचने । व्यर्थोद्योगः - having his efforts turned futile. व्यर्थः विफलः उद्योगः उत्साहः प्रयासः वा यस्य सः । समजनि - Aorist 3rd per. sing. of सम्+जन्. प्रत्युत - on the contrary; on the other hand. स दुःखं अगात् - he become sorrowful. एकान्तं - absolute, invariable. आत्यन्तिकमित्यर्थः। एकः निश्चितः अन्तः अत्र एकान्तम् । 'तीत्रैकान्तनितान्तानि गाढबाढदृढानि च' इत्यमरः । कस्य एकान्तं सुखं उपनतम् - to whose lot does invariable [or absolute ] happiness fall ? एकान्ततः दुःखम् - unalloyed misery. चक्रनेमिक्रमेण - after the manner of the periphery of a wheel. चक्रं -a wheel. 'चक्रं सैन्ये रथाङ्गेऽपि आम्रजालेऽम्भसा भ्रमे । कुलालकृत्यनिष्पत्तिभाण्डे राष्ट्रास्त्रभेदयोः' इति विश्वलोचने । चक्रस्य नेमिः अन्तः चक्रनेमिः । नेमिश्चक्रान्तः । 'नेमिः कूपत्रिकायां स्याच्चक्रान्ते तिनिशद्रुमे' इति विश्वलोचने। चक्रनेमेः क्रमः परिपाटी चक्रनेमिक्रमः । तेन । 'क्रमः शक्तिपरीपाटीचलने कम्पनेऽपि च' इति विश्वलोचने । दशा - state. Sambara, though happy at the time of maltreating the Sage, became very unhappy when he came to know
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
