________________
(६८३)
the lord of serpents anfolded and spread like an umbrella over His head. प्रकटितः प्रकटीकृतः । भोगः - a hood. 'पुंसि भोगः सुखेऽपि स्थादहेश्व फणकाययोः । निवेशे गणिकादीनां भोजने पालने धने' इति विश्वलोचने । भोगीa serpent; a cobra. भोगः फणः अस्य अस्तीति भोगी। 'भोगी भोगान्विते अपें ग्रामण्या राशि नापिते' इति विश्वलोचने । गूढः संवृतः । महाश्चासौ भोगश्च महाभोगः। प्रकटितः महाभोगः येन सः प्रकटितमहाभोगः । भोगी इन्द्रः इव भोगीन्द्रः । प्रकटितमहाभोगश्चासौ भोगीन्द्रश्च । तेन गूढः संवृत्तीवकायः । इष्टान् देशान् विचर - roam about over agreeable regions.
Stanza 65-भक्त्या पादौ विनमतः - bowing down to your feat devotedly. तत्प्रसादात् - through favour of (your ) feet. तयों चरणयोः प्रसादः अनुग्रहः । तस्मात् । मौढ्यात् - through ignorance. न्यायं उल्लङ्घ्य - setting at nought the moral conduct. न्यायम् - good conduct ; righteousness. उल्लङ्घ्य - disregarding violating. बहुविलसितम् - various operations. बहु विविधप्रकारं च तद्विलसितं चेष्टितं च बहुविलसितम् । नानाविधाश्वेष्टा इत्यर्थः । मिथ्या भवतु - may be rendered fraitless. निन्दितस्वं - the nature of which is censured. निन्दितः गर्हितः स्वः आत्मा स्वरूपं यस्य तत् । 'स्वो ज्ञातावात्मनि' इति विश्वलोचने । दुष्कृतम् - a misdeed; misdeeds. विद्युता विप्रयोगः - seperation from right knowledge. विशेषण द्योतते अन्तर्भावितण्यर्थत्वात् द्योतयति प्रकटीकरोति आत्मस्वरूपमिति स्वपरार्थाविति वा विद्युत् । विप् । आत्मस्वभावभूतं सम्यग्ज्ञानमित्यर्थः । विप्रयोगः - separation.
Stanza.66 - नागराजन्यसाक्षात् - in the presence or before the very eyes of the lord of serpents. नागानां भोगिनां राजन्यः मूर्धाभिषिक्तो राजा नागराजन्यः । 'मूर्धाभिषिक्तो राजन्यः' इत्यमरः । Here, the termination is affixed to the word 1197 to imply the sense of 'race' under the rule 'जातो राज्ञः ' and the अन् of the word राजन् is not dropped when the termination य is affixed to it, under the rule 'येऽङग'. राज्ञः अपत्यं राजन्यः । तस्य साक्षात् समक्षं नागराजन्यसाक्षात् । साक्षात् - in the presence of. कमठदनुजनाथे - the lord of demons, Kamatha ; the lord of demons who was called कमठ in his former birth or life. दनुजानां
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
