________________
(६३४)
सुभटाः विषयः यस्याः सा। ताम् | Sambara means to say that as a war can be fought only when there are at least two warriors, the Sage should play the warrior come into antagonism with himself. वीरशय्या - a battle-field. वीराः शूराः युयुधानाः शेरतेऽस्यामिति वीरशय्या । ताम् । अधि. शयितः - lying or sleeping on. The root शी, preceded by the preposition अधि, governs the Accusative case under the rules 'कमवाधे शीङ्स्थासः ' and ' कर्मणीप्'. सम्भाव्य - after getting. उत्कण्ठोच्छसितहृदया - with heart throbbing owing to [her] yearning [ for you ]. उत्कण्ठया त्वदर्शनजनितीत्सुक्येन उच्छृसितं विकसितं हृदयं चित्तं यस्याः सा । उच्छु. सितं - inspired or animated with hope. अपिहितरसा - displaying her love [ for you]. पिहितः - concealed. The अ is dropped under the rule'वष्टि भागुरिरल्लोपमवाप्योरुपसर्गयोः', न पिहितः प्रच्छादितः अपिहितः । अपिहितः प्रकटीकृतः रसः यया यस्याः वा सा अपिहितरसा । 'रसः स्वादेपि तिक्तादो शृङ्गारादौ द्रवे विषे । पारदे धातुवीर्याम्बुरागे गन्धरसे तनौ' इति विश्वलोचने । प्रत्यासीदति - will resort to you. Sambara means to say that the very moment the Sage resorts to the battle-field, the superhuman power will have recourse to Him."
Stanza. 19 - सौम्य - 0 you, an impassive one ! समरविषयां सङ्कथां -a beautiful speech with reference to a fight. समर: रणः विषयः गोचरः यस्याः सा । ताम् । 'विषयो गोचरे देशे इन्द्रियार्थेऽपि नीवृत्ति । प्रबन्धाद्यस्य यो ज्ञातः स तस्य विषयः स्मृतः' इति विश्वलोचने । 'अस्त्रियां समरानीकरणाः कलहविग्रहो' इत्यमरः। सङ्कथां - a beautiful speech. मदुक्तां - made or told by me. व्यक्ताकूता - with its implication quite clear. आकूतम् - implication. व्यक्तं विशदं आकूतं अभिप्रायः यस्याः सा । ताम् । परुषपवनैः - by very harsh winds or by winds blowing very harsbly. परुषाः निष्ठुराः व्याघातकृतश्च ते पवनाः प्रभञ्जनाश्च परुषपवनाः। तैः । 'परुषं कर्बुरे रूक्षे त्रिषु निष्ठुरवाच्यपि' इति विश्वलोचने । 'नभस्वद्वातपवनपवमानप्रभञ्जनाः। प्रकम्पनो महावातो झञ्झावातः सवृष्टिकः' इत्यमरः । सीमन्तिनीनां - of women. 'योषा सिमन्तिनी वधूः' इति धनञ्जयः । सीमन्तः केशवेशोऽस्त्यस्याः सीमन्तिनी।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
