Parshvabhyuday

Author(s): Jinsenacharya, M G Kothari
Publisher: Gulabchand Hirachand Doshi

Page 698

( ५६७ )
कामम्
desirous of showing. आदेष्टुं प्रदर्शयितुं कामः अभिलाषः यस्य तत् । जिगलिषु - wishing to slip down. गलितुमिच्छु जिगलिषु । This is a Deside—
-p
rative form derived from the root by affixing the termination under the rule ' तुमी च्छायां धोर्वोप्' and then affixing the termination उ to the सन्नत form under the rule ' सन्भिक्षाशंसादुः '. क्षौमं - a garment. काञ्चीदाम्ना – by a string-like girdle. कथमपि - anyhow
--
2
6
Stanza 114. कामद्विपमुखपटच्छायम् - possessing beauty similar to that of the beautiful face-cloth of the elephant of the god of love. कामस्य मदनस्य द्विपः गजः कामद्विपः । तस्य मुखपटः मुखालङ्कारभूतः पटः । तस्य च्छायेव च्छाया कान्तिः शोभा यस्य तत् । यद्वा द्विपस्य मुखपटः द्विपमुखपटः । कामः काम्यः । मनोहरः इत्यर्थः । कामः स्मरेच्छयोः काम्ये कामं रेतोनिकामयोः इति विश्वलोचने । कामश्वासौ द्विपमुखपटश्च कामद्विपमुखपटः । तस्य च्छायेव च्छाया शोभा यस्य तत् । आस्रस्तनीवि - with their knots tying the ends of the garments loosed ( relaxed ) a little. आस्रस्ता ईषत् श्लथीभूना नीवी स्त्री+टीवस्त्रग्रन्थिः यस्य तत् । ‘नीवी तु स्त्रीकटीवस्त्रग्रन्थो मूलधने स्त्रियाम् इति विश्वलोचने । श्रीमत् - very beautiful. श्रीः प्रचुराऽस्यास्तीति श्रीमत् । अत्र प्राचुर्ये मतुः । श्रोणीपुलिनवरणम् (1) covering hips resembling the eandy beaches. श्रोणी जघनं पुलिनं चैकतमिव श्रोणीपुलिनम् । तस्य वरणं आवरणं श्रोणीपुलिनवरणम् । (2) covering sandy beaches resembling the proturberent hips. श्रोणीव पुलिनं श्रोणीपुलिनम् । श्रोणी पुलिन योरौन्नत्यसाधर्म्याच्छ्रोच्या उपमानत्वमवसेयम् । श्रोणीव श्रोणी । * देवपथादिभ्यः' इतीवार्थस्य कस्योस् । ' युक्तवदुसि लिङ्गसङ्ख्ये ' इति युक्तवल्लि
--
ङ्गम् । तस्य वरणं आवकरम् । वृणोतीति वरणम् । 'व्यानबहुलम् ' इति कर्तर्यनट् । 'कटितटा कार पुलिनावरकमित्यर्थः । काञ्चीविभङ्गम् – (1) encircled by zones. काच्च्याः रशनायाः विभङ्गः विरचना यत्र तत् । ( 2 ) possessing waves (ripples) circular like girdles. विविधाः भङ्गाः तरङ्गाः विभङ्गाः । ' भङ्गस्तरङ्गरुग्भेदे दग्भे जयविपर्यये ' इति विश्वलोचने । ' भङ्गस्तरङ्ग ऊर्मिर्वा स्त्रियां बीचिरथोर्मिषु ' इत्यमरः । काञ्च्यः इव काञ्च्यः । ' देवाप्यादिभ्यः' इतीवार्थस्य कस्योस् । कोसि च युक्तवल्लिङ्गम् । काञ्च्याकार सहग्वर्तुलाकार विविधरङ्गत्तर गमित्यर्थः । वारि - (1) resembling water. बारीव वारि । सलिल तुल्यमित्यर्थः । ( 2 ) covering (the body ). वार्यते संवार्यतेऽनेनेति वारि । अनिभृतकरेषु -