________________
(५१९) be affixed to this word. 'अञ्च्यन्ताद्दिक्शब्दादनभिधानान्न भवति ।' (महावृत्ति on IV-1-99). अनुवनं - in the forest. तीरभाजाम् - grown on the bank. तीरं भजत इति तीरभाक् । तेषां तीरभाजाम् । उत्फुल्लानाम् - bearing full-blown flowers. ततमधुलिहाम् – having bees diffused in them. तताः प्रसृताः मधुलिहः भ्रमराः वासु ताः । तासाम् । 'विसृतं विस्तृतं ततं ' इत्यमरः । मुक्तधारम् -- pouring rain incessantly. मुक्ताः अप्रतिबद्धा धाराः जलसम्पाताः यस्मिन्कर्मणि । This is an Adverbial compound. सीतापूरम – so as to fill the furrows cut in the soil by ploughs to their utmost capacity. सीताः हलकृष्टाः भूमयः यावता जलेन पूर्णाः भविष्यन्ति तावत् । 'सीता तु जानकीव्योमगङ्गालाङ्गलवमंसु' इति विश्वलोचने । The root पूर (10 u.), being preceded by its object सीता, has the termination णम् affixed to it under the rule 'वर्षेयत्त्वेऽस्योत्खं वा'. The verb पूरयति, having " affixed to it under this rule, connotes the quantity of rain found by measuring by means of the mcasure implied by its object. पक्ष्मोत्क्षेपात् - owing to lifting up of the eye-lashes. पक्षमा नेत्रलोम्नां उत्क्षेपः उन्नमनं पक्ष्मोत्क्षेपः। तस्मात् । उपरिविलसत्कृष्णशारप्रभाणाम् - of the women (of Dasapur) having their dark and variegated lustre shooting up from the eyes. उपरि लोचनलोम्नां उत्क्षेपात् ऊर्श्वभागे विलसन्त्यः कृष्णशाराः प्रभाः यासां ताः । तासाम् । दशपुरवास्तव्यानां स्त्रीणामित्यर्थः। कृष्णाश्च ताः शाराः कृष्णरक्तसिताश्च कृष्णशाराः। 'कृष्णरक्तसिताः शाराः' इति यादवः । 'शारस्तु शबले वाते' इति विश्वलोचने । मानात् - on being honoured. मान सम्मानं पूजां वा प्राप्य | The object of the स्यबन्त form 91627 possesses the Ablative case when the taasa is dropped, under the rule 'प्यखे कर्माधारे'. 'मानं प्रमाणे प्रस्थादी मानश्चित्तोन्नती ग्रहें। मानः स्थादपि पूजायां' इति विश्वलोचने । जातहाः - become delightful, happy. जातं हार्दै प्रेम आनंन्दो वा यस्य सः। The word हृदय, not compounded with any other word, has the termination 3947 affixed to it under the rule "हृदयपुरुषादसे' and is changed to हृद् when it has the termination अण् affixed to it under the rule ' हृदयस्य हृलेखाण्यलासे'.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
