________________
( ५२८)
Stanza 55- त्वकं-you. Here, the अम् o त्वम् is dropped and अक is affixed to tव under the rule 'युस्मदस्मदोः सुपोऽभोसि'. तीवोदन्याश्रमपरिगतः -- distressed by the strong desire to drink water or distressed by excessive thirst and exertion. तीक्ष्णा तीत्रा चासो उदन्या पिपासा च तत्रिोदन्या । तस्याः श्रमः तृडुत्पन्नदुःखसंवेदनं तीनोदन्याश्रमः । यद्वा तीव्रोदन्या च श्रमश्च । तेन ताभ्यां वा परिगतः आक्रान्तः तीनोदन्याश्रमपरिगतः। उदकं सद्यः एव पातुमिच्छा उदन्या । 'उदन्या तु पिपासा तृट् तृषा' इत्यमरः । गताध्वश्रमःhaving the fatigue of your journey removed or dissipated. गतः विनष्टः अध्वनः श्रमः यस्य सः। विनष्टमार्गक्रमणजातश्रम इत्यर्थः । जातवर्षः - pouring showers of rain. जातः वर्षः वृष्टिः यस्मात् सः। यद्वा जातः इत्यस्यान्तभावितण्यर्थत्वेन ग्रहणे जनितः इत्यर्थः । जातः जनितः वर्षः वृष्टियन सः। अच्छस्फटिकविशदमू -- pure like the transparent crystal. अच्छः निर्मलश्चासौ स्फटिकश्च अच्छस्फटिकः । तद्वत् विशदं विशुद्धम् । तिर्यक् -- ina slanting manner. HETIMETİ -- occupying the central part of the Ganges. गङ्गायाः मध्ये मध्येगङ्गम् । This is an Adverbial compound formed under the rule 'पारेमध्येऽन्तस्तया'. हृदं - the large and deep pool of water. 'तत्रागाधजलो ह्रदः' इत्यमरः।
Stanza.56- अस्थानोपगतयमुनासङ्गमा- having a union with the यमुना brought about at a wrong or a different place. अस्थानं गङ्गायमुनासङ्गमस्थानात् प्रयागाख्याद्भिन्नं स्थानं अस्थानम् । अस्थाने उपगतः प्राप्तः यमुनया सङ्गमः यया सा | Sambara means to say that the Ganges, possessing the image of the cloud moving hurriedly, would look like united with the Yamana at a place other than the city of Prayaga.
Stanza 57 - पुण्याम्बूनाम् – with charming waters. पुण्यानि मनोज्ञानि च तानि अबूनि जलानि च पुण्याम्बूनि । तेषाम् । पुण्याम्बुभिरित्यर्थः । The reading 1991; being a present participle derived from the root प्र+पूर by affixing the termination क्त under the rule 'मतिबुद्धि पूजा
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
