________________
અધ્યાત્મસાર
૭૪
धर्मीतिख्यातिलोभेन, प्रच्छादितनिजाश्रवः ।
तृणाय मन्यते विश्वं, हीनोऽपि धृतकैतवः ।।१७।। અન્વયાર્થ :
ઘર્મતિથ્યાતિત્વોમેન “ધર્મી' એ પ્રકારની ખ્યાતિના લોભ વડે પ્રતિનિગાશ્રવ છુપાવ્યો છે પોતાનો આશ્રવ=અસંયમભાવ જેણે એવો રીનોવરિ ધૃતર્તવ: હીન પણ દંભી, વિશ્વ તૃપાય મતે વિશ્વને તૃણ તુલ્ય માને છે. [૩
૧૭ll
2 “વૃતમાં “કતવ' શબ્દ કપટ અર્થમાં છે. માટે ધારણ કરેલ કપટવાળો=દંભી, એવો ધૃતકતવનો અર્થ છે. શ્લોકાર્ચ :
“ધર્મ' એ પ્રકારની ખ્યાતિના લોભ વડે છુપાવ્યો છે પોતાનો અસંયમભાવ : જેણે એવો હીન પણ દંભી, વિશ્વને તૃણ તુલ્ય માને છે. ll૩-૧ના ભાવાર્થ :
કાલોચિત સમ્યફ યતના ન કરતા એવા અસંયમી સાધુને, પોતે “સંયમી છે” તે પ્રકારની ખ્યાતિના લોભની ઇચ્છા હોવાથી, પોતાની હીનતા લોકમાં ન દેખાય તે માટે પોતાના અસંયમની ભાવરૂપ આશ્રવને તે છુપાવે છે. આમ, પોતે હીન હોવા છતાં પણ દંભ ધારણ કરીને વિશ્વને તૃણવત્ માને છે. અર્થાત્ જગતના બધા જીવો અસંયમી છે તેથી પોતાની અપેક્ષાએ સામાન્ય છે, અને પોતે સંયમી હોવાથી પોતે બધાને માટે પૂજનીય છે, એવી બુદ્ધિને ધારણ કરે છે. I૩-૧ના
आत्मोत्कर्षात्ततो दम्भी, परेषां चापवादतः ।
વજ્ઞાતિ નિં કર્મ, વાધવં યોનિન્મ: ૨૮ાા અન્વયાર્થ :
તતઃ તે કારણથી=પૂર્વશ્લોકમાં કહ્યું કે દંભી સાધુ ધર્મી તરીકેની ખ્યાતિના લોભથી પોતાનો આશ્રવ છૂપાવે છે તે કારણથી, રુક્ષ્મી માત્મોત્ રેષાં ૩પવીત: દંભી પોતાના ઉત્કર્ષથી અને પરની નિંદાથી યોનિનઃ ધ દિન * વMત્તિ યોગજન્મના બાધક એવા કઠિન કર્મને બાંધે છે. ll૩-૧૮
