Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ aneka pUrvAcAryAvicita zrIprakaraNaratnasaMgraha artha sahita prasiddhakartA-- zA. kuMvarajI ANaMdajI bhAvanagara
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3. aneka pUrvAcAryAviracita zrI prakaraNaratnasaMgraha ( gAthAnA pratika sAthe anuvAdayukta ) zrI samyaktvapaMcavizati, kAyasthiti, kALasamatikA vigere 16 prakaraNAnA saMgraha guruNIjI lAbhazrIjInI preraNAthI, prayAsathI ane Arthika sahAya meLavavAthI banatA prayAse zuddhipUrvaka taiyAra karI chapAvI prasiddha karanAra: vIra ANaMdajI sAgara :: prathamAvRtti mUlya ru. 1-4-0 | vikrama saMvata 1993
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' maLavAnuM ThekANuM - zrI jaina dharma prasAraka sabhA bhAvanagara, 0ook 0 0eeeeeeeeeoooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo 00000 1wwwwnee 2 safe - pUjya upakArI zAsanaprabhAvaka gurumahArAjanuM khAsa smaraNa ane arpaNa on Twitter us zuddha munimArgapravartaka munirAjazrI burAyajI (buddhivijayajI ) mahArAjanA mukhya ziSya munirAjazrI mULacaMdajI (muktivijayajI) gaNi, tacchiSya tyAgamUrti munirAjazrI bhaktivijayajI, gurubaMdhu zAMtamUrti parama upakArI munirAjazrI vRddhicaMdracha ( vRddhivijayajI) mahArAja tacchiSya paMnyAsajI zrI gaMbhIravijyajI gaNinuM A graMtha prakAzanarUpa zubha prasaMge khAsa smaraNa karI, A jJAnaprasAdI temanA karakamalamAM arpaNa karuM chuM. che . ladhukiMkarI lAbhazrI mAgatA haow karavA ooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo oooooooooooo venomena error in mudrake:zA. gulAbacaMda lallubhAI zrI mahadaya prinTIMga presa, dANApITha-bhAvanagara
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3000 prastA va nA bhAvanagaranA zrAvikA varganA parama upakArI guNIjI lAbhazrIjInI IcchA bahu divasathI 10-15 prakaraNe gAthAnA pratika sAthe artha lakhavAnI ane tevI rIte chapAvIne pragaTa karavAnI hovAthI teo sAheba jAte temaja zAstrIjI jeThAlAla haribhAI pAse ane anya zrAvikAo pAse tevI rIte prakaraNa taiyAra karAvatA hatA; temaja te kArya para je zrAvikAone sahAya karavAnI IcchA thAya te rakama meLavI zrI jaina dharma prasAraka sabhAmAM tene saMcaya karAvI rahyA hatA. temanI IcchAne phaLavatI karavAnI mane preraNuM karatAM mane paNa te kArya upayogI jaNAyuM tethI ghaNe bhAge samajavA muzkela evA prakaraNo temaNe taiyAra karAvelA te mArI najarataLe kADhI, banatI zuddhi karIne temaja zAstrI jeThAlAla pAse zuddha karAvIne A prakaraNaratnasaMgraha chapAvI bahAra pADela che. A saMgrahamAM 1 prakaraNane samAveza karavAmAM Avela che temAM eka cheluM ja saMskRta zlokabaddha che, bAkI badhA mAgadhI gAthAbaddha che. temAM mAtra be prakaraNe nAnA eTale ke nava ne be gAthAnA che; bIjA badhA vistRta che. nidaSatrizikA ane lekanALikA jevA prakaraNamAM temaja chevaTe hRdayapradIpaSatrizikAmAM arthavistAra vizeSa karyo che ane bhAvaprakaraNamAM ne siddhadaMDikAmAM nAnA nAnA yaMtra paNa mUkyA che. lekanALikA prakaraNane age traNa yaMtra moTA mUkyA che. temAMnA be te khAsa ArTa pepara upara chapAvIne mUkyA che. A saMgrahamAM AvelA 16 prakaraNenA kartAnuM nAma ne gAthA pramANa anukramaNikAmAM Apela che, paraMtu temAM mAtra 9 prakaraNamAM ja kartAnA nAma maLyA che. 7 prakaraNamAM maLyA nathI. prathama prakaraNamAM gurunuM nAma che paraMtu pitAnuM nathI. be prakaraNa (bhAvaprakaraNa ne vicArapaMcAzikA) zrI vijayavimaLagaNi urphe vAnararSinA racelA che. be zrI deveMdrasUri viracita che; bIjA anyAnya mahApuruSAviracita che. 1 samyakatvastava. tenuM bIjuM nAma samyakatvapaMcaviMzatikA prakaraNa che. temAM jIva samakita kema pAme ? tene aMge yathApravRttakaraNa, apUrvakaraNa ne anivRttikaraNanuM svarUpa bahu vistArathI ApyuM che. prAsaMgika gAthAo (52) judA judA graMthamAMthI laIne dAkhala karI che, artha mAM paNa ghaNo vistAra karyo che. samakitanI prAptinuM svarUpa kahyA pachI samakitanA eka, be, traNa, cAra ne pAMca prakAra batAvyA che. ekavidha to jiktatattvacirU5 samyaga zraddhAna kahela che. drividha traNa prakAre kahela che: dravya-bhAva nizcayavyavahAra ne nisarga-adhigama. traNa prakAra be rIte kahela che-upazama, kSAyopazama ne kSAyika, tema ja kAraka, rocaka ne dI5ka. cAra prakAramAM prathamanA traNamAM sAsvAdana umerela che ne
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAMca prakAramAM vedaka umerela che. A badhA prakAra vistArathI batAvela che. tyArabAda daza prakAramAM daza prakAranI rucirUpa samakti kahyuM che. te daza prakAra paNa judI judI gAthAothI batAvela che. prAMte samakitanA 67 bola paNa Apela che. ekaMdara samakitanuM svarUpa evuM spaSTa kareluM che ke jene mATe anya sthaLa javAnI jarUra rahe nahIM. - 2 bIjuM kALasaMtatikA nAmanuM prakaraNa zrI dharmaghoSasUriviracita 75 gAthA pramANa che. tenA prAraMbhamAM traNa prakAranA palyopama ne sAgaropamanuM svarUpa ApyuM che. tyArapachI avasarpiNa ne utsarpiNInA bAra ArAnuM pramANa, temAM utpanna thanArA manuSya ne tirya conA AyuSya, tresaTha zalAkA puruSonA nAma vigere tathA AgAmI utsarpiNImAM thanArA 24 tIrthakaronA pUrvabhava vigerenuM svarUpa, bhAvI tresaTha zalAkA puruSonA nAma vigere ekaMdara eka kALacakranA bAra ArAnuM svarUpa ghaNuM vistArathI ApyuM che. arthamAM vistAra sAra karyo che. 3 trIjuM kAyasthiti prakaraNa zrIkuLamaMDanasUriviracita 24 gAthA pramANe ApeluM che. temAM prathama pitApitAnI kAyama-jAtimAM jIva vadhAremAM vadhAre keTalAka kALa sudhI upaje tenuM pramANa ApyuM che ane pachI uttarArdhamAM A bhava ne parabhavanA jaghanya ne utkRSTa AyurUpa cera bhaMgI sAthe bhavasadha Ape che. A viSaya khAsa lakSapUrvaka vAMcavA samajavA lAyaka che. arthamAM samajaNa sArI ApI che. 4 cothuM zrIbhAvaprakaraNa zrI vijayavimaLagaNiviracita paNa avacUrInA artha sAthe Apela che. tenI gAthAo 30 che. temAM upazama, kSAyopazama, kSAyika, audayika ne pariNAmika e pAMce bhAvanA bhede kahevAnA prAraMbhamAM e bhAva je ATha dvAra para utAravAnA che tenA nAma ne varNana Apela che. pachI pAMca bhAvanA, sAnnipAtika (saMgI) bhAvanA 26 bheda batAvyA che. kALane aMge thatI cabhaMgInuM yaMtra ApyuM che. pAMce bhAvanA uttarabhedo batAvyA che. ATha prakAranA karmomAM kyA kayA bhAva lAbhe te batAvela che. cauda guNaThANe dareka bhAvanA uttarabheda keTalA keTalA lAbhe te paNa batAvela che. pachI ekaMdara pAMce bhAvonA uttarabheda 14 guNaThANe gaNAvyA che. guNaThANAnuM TUMkuM varNana ApyuM che ane spaSTa samajutI mATe 4 yaMtro paNa ApyA che. zrI lekaprakAzamAM AvelA bhAvalekaprakAzano prAye sarva bhAva A prakaraNamAM samAvelo che. vizeSa jANavA mATe bhAvalakaprakAza vAMcavAnI jarUra che. zrI jaina dharma prasAraka sabhAe tenuM bhASAMtara juduM chapAvyuM che. 5 pAMcamuM zrI maheMdrasUriviracita vicArasapratikA prakaraNa Apela che. tenI gAthA 81 che. vadhArAnI 11 gAthA prakSepa hovA saMbhava che. A prakaraNamAM 1 zAzvatI pratimAnI saMkhyA, 2 iryApathikanA mithyAduSkatanI saMkhyA, 3 keTizilAne vicAra, 4 zAzvatA caityenI saMkhyA, 5 devone vimAnanA-prAsAdanA AkArane vicAra, 6 chae dizAmAM sUryanA kiraNonA prasArano jaMbudvIpa zrI vicAra, 7 paryApti saMbaMdhI traNe zarIrane aMge vicAra, 8 pAMcamA devalokamAM AvelI kRSNarAjIno vicAra, 9 valayAkAra 3 parvatane vicAra, 10 naMdIzvaradvIpanuM svarUpa, 11 zrAvakane karavAnA dharmakAryone vicAra
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ ne 12 caMda guNaThANane vicAra-ema kula bAra vicAro ApelA che. temAM zAzvata pratimA ne cetyonI saMkhyAmAM je bheda che tene kAraNanoTamAM batAvyA che. zAzvatI pratimAonA prasaMge azAzvata pratimAono vicAra paNa Apela che. IriyAvahInA micchAdukkaDa kahevAnA prasaMge jIvanA 563 bheda gaNAvyA che. zAzvatI pratimAnA vicAramAM tivhalekanA canA sthAnanuM vivaraNa ane te caityonuM juduM juduM pramANa batAvyuM che. sUryakiraNanA prastAvanI vizeSa hakIkata jANavA mATe maMDaLa prakaraNa vAMcavAnI bhalAmaNa karI che. kRSNarAjInA vicAramAM nava lokAMtikanuM svarUpa ApyuM che. caka nAmanA valaya parvatane aMge dizAkumArikAnA sthAna batAvyA che. gRhasthane karavAnA dharmakAryo mannata jiNANuM ANunI pAMca gAthAvaDe batAvyA che paNa temAM pAchalI be gAthAmAM anyAnya kRtyo kahelA che. cauda guNasthAnaka saMbaMdhI vicAramAM tenA kALanuM pramANa vigere cAra dvArA ApelA che. ekaMdara AkhuM prakaraNa vAMcavA, vicAravA temaja samajavA yogya che. 6 zrI AnaMdavimaLasUri ziSya vAnararSiviracita vicArapaMcAzikA prakaraNa Apela che. kartAnuM bIjuM nAma vijayavimaLa che. A prakaraNanI gAthA 51 che. temAM 1 pAMca zarIra saMbaMdhI vicAra, 2 garbhasthiti vicAra, 3 pudagalI apudagalI vicAra, 4 saMmUcchimamanuSya vicAra, 5 paryApti vicAra, 6 jIvAdikanuM alpabahutva, 7 pradeza apradeza pudagala vicAra, 8 kaDajummAdi vicAra ane 8 pRthvI AdinuM parimANa-A nava vicAra ApyA che. prathama zarIra saMbaMdhI vicAra nava dvAravaDe kahela che. te khAsa samajavA jevo che. garbhasthitinA vicAramAM aprasiddha hakIkata jaNAvela che. alpabahu vicAra judI judI rIte batAvela che, te saMbaMdhI vizeSa jANavA mATe prajJApanA sUtranuM trIjuM pada vAMcavA gya che. kaDajummAnA vicAramAM kaI vastu kyA jummAe che te batAvyuM che. temAM 50 mI gAthA te khAsa dhyAna kheMcanArI che. temAM ekeka akSarathI 21 jIva bheda ane daza bIjI vastuo batAvI che. A prakaraNa paNa khAsa vAMcavA lAyaka che. 7 sAtamuM zrIdeveMdrasUriviracita siddhadaMDikAstava nAmanuM prakaraNa ApeluM che. tenI gAthA 13 ja che. temAM sagara cakravartInA putra ne subuddhi maMtrIe bharatacakrInA vaMzanA rAjAo zatruMjaya upara keTalA siddhipadane pAmyA tenI saMkhyAnuM aSTApada para kareluM vivaraNa che. temAM 1 anulamasiddhadaMDikA, 2 pratimasiddhadaMDikA, 3 samasaMkhyasiddhadaMDikA, 4 ekAttarA siddhAMDikA, 5 dittarAsiddhadaMDikA, 6 trikottarAsiddhadaMDikA, 7 prathamAviSamottarAsiddhadaMDikA ane 8 dvitIyAviSamottarAsiddhadaMDikA yaMtra sAthe Apela che ane pachI e pramANe viSamottarAsiddhAMDikA yAvat zrI ajitanAtha prabhunA pitA jitazatru thayA tyAM sudhI asaMkhyAtI samajavI ema kahyuM che. A prakaraNa paNa khAsa samajavA lAyaka che. 8 AThamuM siddhapaMcAzikA nAmanuM prakaraNa paNa zrIdeveMdrasUrinuM raceluM ja che. tenI gAthA 50 che. e prakaraNamAM saMtapadAdika ATha dhArevaDe (chatApadanI prarUpaNA, dravya pramANe, kSetra, sparzanA, kALa, aMtara, bhAva ane alpabadutvavaDe ) anaMtarasiddhanuM ane sannikarSayukta
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ nava dvArAvaDe para parisaddhanuM svarUpa kahevAmAM Avyu che. A dareka dvAra samajavA mATe 15 peTAdvAra kahyA che. temAM paNa amuka sthAne siddha thavAnA saMbaMdhamAM kSetradvAramAM dhaNA vistAra karyAM che. ekaMdara siddhanA saMbaMdhanI aneka hakIkatAnA A prakaraNamAM samAveza karyo che. 9 navamuM paMcanigraMthI prakaraNa zrIabhayadevasUriviracita ApyuM che. te zrIbhagavatIsUtranA pacavIzamA zatakamAMthI uddhareluM che. tenI gAthAo 106 che. temAM pulAka, bakuza, kuzIla ( pratisevA te kaSAya ), nigraMtha ane snAtaka e pAMce prakAranA nithA upara prajJApana, veda, rAga, kalpa, cAritra, pratisevanA, jJAna, tIrtha, liMga, zarIra, kSetra, kALa, gati, saMyama, nika`, yAga, upayAga, kaSAya, lephsA, pariNAma, badha, vedana, udIraNA, upaAppajahana, saMjJA, AhAra, bhava, AkarSa, kALa, aMtara, samuddhAta, kSetra, sparzInA, bhAva, parimANa, te alpabahutva-e 36 dvArA utAryA che. temAM prathama dvAramAM ne khIjA paNa keTalAka dvArAmAM te bahu vistArathI vivecana karyu che. A prakaraNa ghaNA medha Ape tevu che. 10 dazamuM zrI pUrvAcArya'praNIta nizAdazikA prakaraNa ApeluM che. te zrI bhagavatIsUtranA 11 mA zatakamAMthI udbharelu che. gAthA 36 che. emAM nigeAnuM svarUpa bahu khArIkIthI batAvyuM che. khAsa sUkSma badha Ape tevu' che. gujarAtI bhASAmAM artha Apela che chatAM gurugamathI ja vAMcavA lAyaka che. prAye khIjA badhA prakaraNA karatAM A prakaraNa vizeSa kaThina che. ardhuM lakhavAmAM banatA prayAsa karyAM che chatAM saMtASakAraka lakhAyA che ema ceAsa karI zakAtuM nathI. 11 agyAramu zrIsamavasaraNa prakaraNa athavA stava pUrvAcArya praNIta Apelu che. gAthA 24 che. A prakaraNanA viSaya ghaNA paricita che, chatAM tenA artha lakhatAM keTalAka jarUrI khulAsA batAvavAmAM Avela che. paramAtmAne kevaLajJAna thAya tyAre tenA mahimA tarIke cAre nikAyanA devA taraphathI maLIne karAtI A apUrva kRti che. 12 bAramuM kSamAkulaka 25 gAthA pramANu pUrvAcA'viracita ApavAmAM AvyuM che. tenI aMdara krodha kaSAyanA tyAga mATe ghaNA saceATa ane asarakAraka upadeza ApelA che. jo lakSapUrvaka vAMcavAmAM Ave te jarUra te prANIne krodhaSAya mada paDe tema che. khIjA tenI kulakAmAM A kulaka zreSThatA dharAve che. 13 teramuM iMdriyavikAranirodha kulaka mAtra nava gAthAnu ja ApeluM che. temAM pAMce iMdriyAnA viSayeAthI--temAM Asakta thavAthI prANane nAza meLavanArA jIvAnI hakIkata ApI che. uparAMta cAre kaSAyanA nirodha mATe paNa sArA upadeza ApyA che. kulaka nAnuM chatAM abhyAsa karavA yeAgya che. tenI chellI gAthA rahasyapUrNa che-- jattha ya visayavirAo, kasAyacAo guNesu aNurAo / kiriyAsu appamAo, so dhammo sivasuhovAo / / 9 / /
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ " je dharmAmAM viSayathI virAga che, kaSAyane tyAga che te guNanA anurAga che temaja kriyAmAM apramAda che te ja dharmI meAkSasukhanA upAyabhUta che. '' A eka gAthA paNa vAraMvAra saMbhAravAmAM Ave teA kalyANa kare tevI che. 14 caudamulAkanAlikAdvAtriMzikA prakaraNa ApavAmAM AvyuM che. te prakaraNamAM kartAnu nAma nathI. gAthA nAma pramANe 32 ja che. emAM leAkanALikAnuM svarUpa, enA khaMDu, sUcIra, pratararajju, dhanarantu vigerenuM Urdhva, adhA ne titilAka AzrI bahu cokkasa prakAre vana Apelu che. enuM citra khaDunI saMkhyA sAthe tema ja madhyanI trasanADInA 14 rannumAM zu zu Avela che te ame khAsa judA A pepara upara chapAvIne yaMtrarUpe Apela che. prAMte khaMDu vigerenI saMkhyAnuM yaMtra paNa Apela che. leAkasvarUpa samajavA mATe A prakaraNa khAsa upayAgI che; temaja temAM gaNitAnuyogane paNa samAveza che. 15 padaramuM mAtra e gAthAnuM' laghuapamahutva prakaraNa Apyu che. temAM cAre dizAne AzrayIne jaLa, vanaspati, eiMdriya, teiMdriya, caure driya, asanI paceMdriya ne satti pa Mcendriya e sAte prakAranA jIvAnuM alpabahutva sakAraNa batAveluM che. prakaraNa nAnu` chatAM eka prakAranI khAsa samajaNuM ApanAruM che. 16 seALamu hRdayapradIpaSatrizikA nAmanu 36 saMskRta zlAka pramANu prakaraNa ApeluM che. Ane prakaraNa na kahetAM khIju N nAma ApIe teA paNa ApI zakAya tema che. enA chatrIze zloka bahu UMcA prakAranA upadeza ApanArA che ane te badhA zlAka arthAM sAthe vicAratAM jarUra hRdayarUpa madiramAM dIpaka tulya prakAza thAya tema che. kartAe nAma ApeluM nathI paraMtu kAi adhyAtmarasika anubhavI mahAtmAnI kRti jaNAya che. A SatrizikA prathama zrI jainadharma prasAraka sabhAe tenI saMskRta TIkA karAvIne a sAthe pragaTa karelI che. te atyAre alabhya hAvAthI ane apUrvAM upadeza ApanAra heAvAthI ame A prakaraNeAnI bukamAM sAdhvIjI lAbhazrIjInI khAsa icchAthI dAkhala karela che. upara pramANe A jhukanI aMdara ApavAmAM AvelA 16 prakaraNAnuM TUMkuM svarUpa che. bAkI tenA vAstavika odha tA te prakaraNA artha sAthe lakSapUrvaka sAdhata vAMcavAthI ja thai zake tema che. A tA mAtra digUdana karAvavA mATe ja prayAsa karyAM che. A badhA prakaraNeA prAye a sAthe chapAyelA che. keTalAka teA ekathI vadhAre vAra paNa chapAyA haze, paraMtu ame A saMgrahamAM eka ja viziSTatA vAparI che ke gAthA uparathI arthAM samajavAnI icchAvALA mATe gAyAnA pratika anvayathI kauMsamAM mUkIne tenA ardhAM lakhyA che. tema ja a vistAra paNa karyAM che. AvI rIte prAye kAika ja prakaraNa saMgraha chapAyela che. AmAM 16 prakarA paikI prathama prakaraNanI ane e kulakanI TIkA ke avacarI labhya
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ . thai nathI. bAkInA 12 prakaraNeA avasUri sAthe zrI jaina AtmAnaMda sabhA bhAvanagara taraphathI munirAja zrI caturavijayajInA prayAsathI chapAyelA che. te amane artha lakhavAmAM atyaMta upayogI thai paDela che tethI ame tenA AbhArI chIe. chellA prakaraNanI TIkA mATe te upara jaNAveluM che. ekaMdara badhA prakaraNo apUrvI bedha ApanArA che. dravyAnuyAgane edha prApta karavA mATe apUrva sAdhana che. mULa gAthAonI zuddhi mATe temaja a yathA thavA mATe banatA prayAsa karyAM che, zAstrI jeThAlAla hirabhAinI sahAya lIdhI che, chatAM alpajJapaNAne lane skhalanA rahevAnA saMbhava che, tethI sujJa vidvAnoe A prakaraNo vAMcIne temAM thayelI kSita jaNAvavA kRpA karavI ke jethI bIjI AvRttine avasara prApta thAya tyAre athavA tenI agAu paNa tene upayeAga karI zakAya. evA prayAsa karanAra mahAzayane ame aMtaHkaraNathI AbhAra mAnazuM. AzA che ke A vijJaptinA avazya sujJa munirAjo te vidvAnA svIkAra karaze. prAMte AvA pragaTa ne apragaTa khIjA aneka prakaraNAnA lAbha jaina samudAyane ApavAne prayAsa karavAnI vidhUne prArthanA karI A prastAvanA samApta karavAmAM Ave che. saM. 1993 mAzI` zukalA 9 apana kuMvarajI ANaMdajI
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ -<3 anukramaNikA -- 118 137 ONOSCO aka nAma gAthA pRSTha 1 samyaktvastava prakaraNa (zrI jJAnasAgaraguru ziSya) 25 2 kALasaptatikA prakaraNa (zrI dharmaghoSasUri) 74 3 kAyasthiti prakaraNa (zrI kuLamaMDanasUri) 24 4 bhAvaprakaraNa (zrI vijayavimaLagaNi) 30 5 vicArasapratikA (zrI maheMdrasUri) 81 6 vicArapaMcAzikA (zrI vijayavimaLasUri) 51 7 siddhadaMDikA stava (zrI deveMdrasUri) 13 8 siddhapaMcAzikA (zrI deveMdrasUri) 145 9 paMcanircathI prakaraNa (zrI abhayadevasUri) 106 10 nigodaSatrizikA (pUrvAcAryapraNIta ) 211 11 samavasaraNa prakaraNa (pUrvAcAryapraNIta) 12 kSamA kulaka . (pUrvAcAryapraNIta) 25 239 13 iMdriyavikAra (viSayakaSAya) nirodhakulaka (pUrvAcAryapraNIta) 14 lekanAlikAThAtrizika (pUrvAcArya praNIta) 32 ra49 15 laghua9pabahu-prakaraNa (pUrvAcAryapraNIta) 2 ra67 16 hadayapradIpaSaaizikA (saMskRta) loka 36 270 yaMtro. 1 lekanALikAnuM khaMDanA aMka sAthe sapramANa yaMtra 2 lekanALikAMtargata rasanADImAM 14 rAjamAM zuM zuM che? 3 lekanALikAMtargata khaMDu, sucirajaju, pratararajaju, ghanarajaju yaMtra 4 bhAva prakaraNamAM ApelA nAnA nAnA 4 yaMtro 5 siddhadaMDikA prakaraNamAM anulamasiddhadaMDikA vigerenA 8 yaMtro 229 246
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ gurUNIjI lAbhazrIjInA jAtiprayAsathI, preraNAthI ane Arthika sahAya prApta karavAthI zrI jaina dharma prasAraka sabhA mAraphata ahAra pADelA sUtreA, graMthA vigerenuM lIsTa. x1 yaMtrapUrvaka ka graMthAdi vicAra ( atyaMta upayAgI ) x2 zrI uttarAdhyayana sUtra. vibhAga che. mULa artha vivecana yukta. (pratAkAra) 3 zrI jJAtAdharmakathA sUtra-vibhAga e ,, x4 zrI vipAkasUtra-ane zrutaska Mdha "9 5 zrI aMtakRdghazAMga ne anuttarApapAtika sUtra ( AThamuM ne... navamuM aMga ) 6 zrI nirayAvaLI sUtra ( 8 thI 12 pAMca upAMga ),, X7 zrI laghukSetrasamAsa. mULa artha sahita 22 "" 8 zrI vRhatsa MgrahaNa prakaraNa mULa artha sahita 9 zrI prakaraNaratnasa Mgraha. (16 prakarA sAthe ) x10 zrI upadezamALA. mULa, artha, kathAe sahita 11 prakaraNAdi vicAragabhita stavana saMgraha 12 patithi caityavaMdanAdi saMgraha 13 zrI upadezasasatikA bhASAMtara 414 saMvegamALA mULa. x15 AtmaniMdAdvAtriMzikA. anuvAda yukta x16 sa MvegamALA, AtmaniMdyAdvAtriMzikA vigere x17 caturvizati jina chaMda stavanAdi saMgraha 18 zrI paMcasUtra bhASAMtara x 19 ziyala viSe sajjhAya vigerenA saMgraha X20 sajjhAya tathA stavanAne TUMka saMgraha 21 zrI gaiAtamakulaka bALAvAdha yukta X22 hRdayapradIpaSatrizikA. TIkA artha yukta 23 kSamAkulakAdi saMgraha sA 424 mAna ekAdazI devavadana guNAdi saMgraha X25 causaraNAdi cAra payannA--mULa. 426 laghudevavaMdana mALA (cAra devavaMdana ) Pays -- 19 29 99 "" "" 22 "" PS 99 ' 99 36 x AvI nizAnIvALI mukeA sIlakamAM nathI, thai rahela che. sahAyaka maLe te AvRtti karavA dhAraNA che.
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ A buka chapAvavAnA saMbaMdhamAM Arthika sahAyakAnA nAma bhAvanagara 55) zrI bhAvanagara zrAvikA samudAya taraphathI 40) veArA sAkaracaMda khuzAlanI putrI bahena ujama 30) zA. bhAgIlAla lallubhAI paTaNI 30) bena harakAra te zA. mANekacaMda velacaMdanI vidhavA 26) zA. bhAgIlAla nyAlacaMda 25) bAI lADakI te zA. sAMkaLacaMda mahAsukhanI vidhavA 25) sAdhvI uttamazrInA uddezathI eka zrAvikA. 25) bAi caMpA zA. amRtalAla cAMpazInI dharmapatnI 25) AI dIvALI AnaMdIvALA 25) ena caMcaLa zA. gagalabhAI hAthIbhAinI putrI 25) mhena guNI veArA bhAnuca'da amaracaMdanI dharmapatnI 25) zA. hIrAcaMda mAtIcaMda 25) zA. mULajIbhAi haMsarAja 20) zA. haricaMda mIThAbhAI tathA ThAkarazI mIThAbhAi 20) zA. vADIlAla maheAkamacaMda 15) khAi meNI zA. maNilAla sAMkaLacaMdanI vidhavA 15) ena caMdana zA. vanamALI devacaMdanI vidhavA 15) zA. kIlAbhAi rAmajI 15) khAi vastu zA. mANekacaMda jecaMdanI mAtuzrI 11) ena vasaMta zeTha nareAttamadAsa bhANujInI putrI 11) sAdhvI pramAdazrInA smaraNArthe eka zrAvikA 10) sAdhvI kamaLazrInA upadezathI 10) khAi lADakI te zA. gAviMdajI nAraNanI vidhavA 10) khAi suraja 10) mhena sAMkaLI DIza'ga 9) bAi harakAra zA. tecaMda jhaveracaMdanI dharmapatnI 9) sAdhvI jakhUzrInA upadezathI vaDavAnI zrAvikAo 7) zeTha harajIvana dIpacaMdanI putrI mhena manahara 7) zA. maNilAla dulabhanI dha`patnI vhena manahara 5) bAjI gaNapata 5) bAi samarata zA. jamanAdAsa zAmajInI dharmapatnI 5) bahena caMcaLa maganalAla 5) bAi dhALI zA. hemacaMda bhImacaMdanI vidhavA 5) bAi aMbA zA. mAvajI harajIvananI vidhavA 5) bAi harI zA. dIALa geAbaranI vidhavA "" 29 .. amadAvAda .. punA "" AkAlA punA bhAvanagara 29 * amadAvAda bhAvanagara 99 K 22 11 sANaMda bhAvanagara zIhAra 27 99 bhAvanagara navAjAliMgAvALA bhAvanagara "" 22 99
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvanagara 1ra 5) sA. anaMtarAya tilakabhAI 5) bahena seMdhI amRtalAla bAI lakhamI zA. jAdavajI dAmajInI dharmapatnI 5) bAI dIvALI vorA dAmodara harakhacaMdanI vidhavA 5) sA. haragovana lakhamIcaMdanI mAtuzrI bAI hemakera 5) bahena kusuma maNilAla. 5) verA caMdrakAnta choTAlAla 5) bAI harakha verA chagana devacaMdanI vidhavA 5) bahena dhIrU narottama. 5) bahena caMpA mULacaMda 5) bAI acarata zA. bhAIcaMda magananI vidhavA 5) vhena prabhAvatI. vorA.goradhana harakhacaMdanI putrI 5) bAI jamanAte zA. jhavaNa jecaMdanI dharmapatnI 5) bAI caMpA zA. nathu gulAbacaMdanI vidhavA 5) bAI laherIte zA. kulacaMda gopALajInI mAtuzrI 5) bAI harakeTara zA. muLacaMda karazananI dharmapatnI 5) bAI samarata zA. harajIvana karazananI vidhavA 5) bahena moMdhI zA. parabhudAsa motIcaMdanI putrI 5) bAI maNuM zA. nAnAlAla harIcaMdanI dharmapatnI 5) bahena samarata ANaMdajI. 5) bahena raMbhA panAlAla 5) bAI vijayA zA. manasukhalAla meghajInI vidhavA 5) bAI rUpALI zA.viThThaladAsa mULacaMdanI dharmapatnI 5) zA. baTukabhAI meghajI 5) bAI vIja zA. jAdavajI jhaverabhAInI dharmapatnI 5) bAI hemakora zeTha anopacaMda narazIdAsanI dharmapatnI 5) bAI jAnakI zA. sAkaracaMda bAluzAnI vidhavA 5) bAI jAsuda gAMdhI parazotama somacaMdanI dharmapatnI 5) bAI caMpA vakIla bhIkhAbhAI ratanacaMdanI vidhavA 5) bAI gaMgA zA. sArAbhAI mahAsukhanI dharmapatnI 5) bahena vimaLA zA. bhogIlAla sAMkaLacaMdanI putrI 5) bahena jAsuda maNilAla 5) bahena mANeka zA. lAlabhAI maNilAlanI dharmapatnI 5) bAI gaMgA jhaverI bhogIlAla mohelAlanI vidhavA 5) bAI jaDI kapAsI khImacaMda chavaNanI dharmapatnI 5) bAI metI zA. natama hAunI vidhavA 5) bAI caMpA zA. kAnajI ANaMdajInI dharmapatnI . evalA punA amadAvAda
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNasaMgraha (artha sahita) samyaktva stava prakaraNa . (bAlAvabodha yukta) zrImadvIrajinaM natvA, guruzrIjJAnasAgaram / zrIsamyaktvastavasyArtho, likhAmi lokabhASayA // gurUpadezataH samyak, kishcicchaastraanusaartH| vRddhaparaMparAjjJAtvA, kriyate bodhisaMgrahaH // artha-zrI vIrajinezvarane namIne tathA zrI jJAnasAgara nAmanA gurune namaskAra karIne huM zrI samyakatva stavano artha lokabhASAe lakhuM chuM. samya prakAre gurunA upadezathI tathA zAstrane anusaravAthI ane vRddhaparaMparAthI kAMIka jANIne huM bedhi (samakita) ne saMgraha karuM chuM eTale samakitanI prApti kema thAya? te kahuM chuM. prathama sUtrakAranI gAthA mULa-jaha sammattasarUvaM, parUviyaM vIrajiNavarideNa / . taha kittaNeNa tamahaM, thuNAmi sammattasuddhikae // 1 //
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNasaMgraha artha-() jema (samarasa) upazama, kSAyika ane kSapazamAdi samyakatvanuM svarUpa (vanAvaLi) zrI vIra jinavare (vidya) prarUpyuM che. (ta6) tema (pittaLa ) kIrtana karavAvaDe karIne eTale jevI rIte zrI vIra jinezvare samyakatvaprAptinI praNAlikA upadezI che (i) te vIra paramAtmAne te ja rIte (ramANuzipa) samyatvanI zuddhi thavAne mATe eTale kSAyikabhAve samyaktra thavA mATe (kadaM) huM (zuorfma) stuti karuM chuM. (1) Agamane viSe kahyuM che ke--" jANumaMA maM!i jiM joyA! nANAvAttavodilhAmaM kaorg. " artha--gatamasvAmIe pUchyuM ke-(bhakti) he bhagavan! (zA ) stavana ane (zuda) stutirUpa (maMevi ) maMgaLa karavAvaDe jIva ( rapa6 ) zuM prApta kare ? (jomA) he gatama! (nAna ) jJAna, (haMsA) darzana, (vArita) cAritra ane (voDhAma ) samyakatvanA lAbhane (36) prApta kare. - have samyakatvaprAptinI agAu jevI jIvanI avasthA hoya te vyatikara garbhita bIjI gAthA kahe che - mU0-sAmi ! aNAiaNaMte, caugaisaMsAraghorakAMtAre / mohAi kammaguruThii, vivAgavasao bhamai jIvo // 2 // artha- tAmi!) he svAmI ! (saUTgaLate ) jenI AdiaMta nathI evI (36) cAra gatirUpa ( salAghorAMtAre) saMsArarU5 mahAbhayaMkara aTavIne viSe ( maudA puTa ) mehanIya Adika AThe karmanI utkRSTa sthitinA (vivAvAjho) vipAka udayanA paravazapaNAthakI (vI ) jIva (maHE ) bhramaNa kare che. 2. AThe karmanI utkRSTa sthiti kahe che- " mohe koDAkoDI, sattari vIsaM ca nAmagoyANaM / tIsAyarALa vaDapaNuM, tirasArArU mArU ". ( no rokolI saMttara) mohanIya karmanI sItera kaDAkaDi sAgaropamanI sthiti che, (vI = rAmAnaM) nAmakarma ane trikarmanI vIza keDAkeDi sAgaropamanI sthiti che, (tIjAvarALa vaDav) jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, vedanIya ane aMtarAya e cAra karmanI trIza koDAkoDi sAgaropamanI sthiti che, tathA ( tirarAphTa rASa4) AyukarmanI tetrIza sAgaropamanI sthiti che."
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakRtva stava prakaraNa have samyakatvaprAptino upAya batAve che. mU0-pallovamAi ahA-pavittikaraNeNa ko vi jai kuNai / paliyaasaMkhabhAgUNa-koDikoDi ayaraThii sesaM // 3 // artha-sabhyatva pAmavAnA traNa karaNa che. 1 yathApravRttikaraNa, 2 apUrvakaraNa ane 3 anivRttikaraNa (vimag ) pAlA vigerenA daSTAMtavaDe (mAvittizALA ) yathApravRttikaraNe karIne ( vi ka6) je koI jIva (civamALa) Ayukarma varjIne bAkInA sAte karmanI eTale eka eka karmanI palyopamane asaMkhyAtame bhAge nyUna ( rohiti ari ) eka eka kaDAkoDi sAgaropamanI zeSa sthitine ( Urt ) kare-rAkhe. 3. sAta karmanI jeTalI utkRSTa sthiti hatI te ghaTADe ane upara pramANe rAkhe tyAMsudhI yathApravRtti-karaNa kahIe. yathApravRttikaraNa karatAM be daSTAMta lAbhe. te daSTAMtanI AvazyakamAM kahelI gAthA- " pallayagirisariuvalA-piviliyApurirsapahajaragahiyA / / vaTavarkALa , sAmAyAmaDhiMtA che" -- ( 9 ) paheluM dhAnyanA pAlAnuM daSTAMta, ( jijivivA) bIjuM parvatathI paDatI nadImAM rahelA pASANunuM daSTAMta, ( viDhiyA) trIjuM kIDInuM daSTAMta, (jurisapada ) cothuM traNa pathika puruSanuM daSTAMta, (kAcA ) pAMcamuM varagrahItanuM daSTAMta, (4oddava) chaThTha madanakedravAnuM daSTAMta, (44) sAtamuM mazIna jaLanuM daSTAMta, tathA (tathA ja) AThamuM malIna vastranuM daSTAMta. (sAmayitrAmadiMtA) A ATha daSTAMte samyaktvasAmAyikane lAbha hoya che. te yathAsthAne kahezuM. ahIM yathApravRttikaraNe temAMnAM pahelA be daSTAMta lAbhe che. te kahe che - ( yathApravRtti ) jema anAdinI cAla che tema ne tema jIvapariNAmanuM jemAM pravatana che tene yathApravRttikaraNa kahIe. pAlAnA daSTAMte-jema pUrve bharelo dhAnya pAle. temAM thoDuM dhAnya nAMkhIe ane ghaNuM dhAnya kADhIe tyAre te pAle kALAMtare khAlI thAya, tema karmarUpa dhAnya karI bhale AtmapradezarUpa pAle che, te jIvane IcchA vinA saheje akAmanijerAthI chedana-bhedanAdikathI azubha kama bhegavavAnA avasare karmanirjarA ghaNI thAya ane karmabaMdha ocho thAya tyAre jema khAlI thAya-ocho thAya tema. (1). have bIjuM daSTAMta nadInA pASANanuM-jema parvata parathI nadInI dhAra paDe tyAM nIce rahelo pASANu nadInI dhArA paDavAthI Amatema athaDAIne tema ja pANInA
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNasaMgraha pravAha sAthe ghasaDAIne goLa ane suMvALo thAya tema pASANurUpa jIva ane nadInA pANInA pravAhanarUpa karmano udaya, te karmanA udayanA pravAhamAM paDatAM pUrve kahelA nyAye ghaNI akAmanirjarAe karI koIka jIva dharma pravRtti yogya ghATamAM AvI jAya. e rIte yathApravRttikaraNe karI graMthideza pratye Ave khare; paNa e karaNarUpa gapariNAme AgaLa na javAya. tene mATe bIjA be karaNanI jarUra paDe. have bIjuM apUrvakaraNa te saMsAramAM paribhramaNa karato evo je jIva tenA pariNAmavizeSa, jevA pUrve thayela nathI evA apUrva pariNAmavaDe niviDa rAgadveSanA pariNAmamayI graMthi bhedavA samartha thAya te adhyavasAyane apUrvakaraNa kahIe. trIjuM anivRttikaraNa. pUrve je apUrva adhyavasAya thayA tethI graMthibheda karyo eTale have samakita pAmyA vinA pAcho jAya nahIM, te anivRttikaraNa kahIe. ahIM traNa karaNanI sAkSI ApavAne kalpabhASyanI gAthAo kahe che - " aMtimakoDAkoDi, sabakammANa AuvajANaM / paliyAasaMkhijjai-bhAge khINe havai gaMThI // " (AgvAje) AyuSyakarma vajIne (samAja) sarva-sAte karmanI judI judI (timorArI) chellI kaDAkoDInI sthiti (rijAzakSikA) patye pamanA asaMkhyAtama ( mA rahIne duva6 ) bhAge nyUna rahe, uparanI sarva khapI jAya tyAre jIva graMthideze Ave." graMthi kevI che? te kahe che - " gaThi tti sudubbheo, kakkhaDaghaNagUDhamUDhagaMThi va / jIvassa kammajaNio, ghnnraagdosprinnaamo||" (di ji) gAMTha kevI che? (46meLo) atyaMta duHkhe bhedavA yogya, ( 4) karkaza (vA) atyaMta kaThaNa (da) gupta ane (kUvAMkig ) vaka vAMsanI gAMTha jevI-jema tema bhedAya nahIM evI, (kavara smagaja) e upamA anAdinI jIvane karma janita (TrorapariNAmo) niviDa rAgadveSanI pariNatirUpa graMthi te vAvat durbhedya che." nA baMTI tA pada, naMdimaphathasa eve vIrtha - niyavALuM pukha, samRttapuravaravaDe nIve che "
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatva stava prakaraNa "(jJA TI tA maM) jyAM gAMTha che tyAM sudhI Ave tene paheluM yathApravRttikaraNa hoya (dimathakama vIghaM) sAmarthyavaMta thaI graMthi bhedatAM bIju apUrvakaraNa hoya. (samatapunavare ) ane samyaktva pAmavuM jenI sanmukha rahyuM che te jIvane (viTTI puna) trIjuM anivRttikaraNa hoya." mU0-tattha vi gaMThI ghaNarAga-dosapariNaimayaM abhidNto| gaMThie jIvo vi hahA, na lahai tuha daMsaNaM nAha ! // 4 // ( taja ri) tihAM paNa kAMIka UNI eka kaDAkaDi sAgaropama dareka karmanI sthiti karI te paNa (varI dhArAvoufmacaM) niviDa rAga-dveSanA pari. sumamayI gAMThane gamato ) aNabhedo thakA (hi vo vi) graMthidezane pAmelo jIva paNa (dA) Iti khede (nahi!) he nAtha! (suda caMf) tAruM darzana zrImukhe kahela samyakatvane (ra ) pAmI zake nahIM, kemake AvazyakavRttimAM kahyuM che ke-abhavya paNa aneka vakhata akAmanirbhara karato graMthideza sudhI Ave che. 4." have jIva je rIte graMthibheda kare che te kahe che - mU0-pahiliya piviliya nAeNa, ko vi pjjttsNnipNciNdi| bhavo avaDDapuggala-pariattAvasesasaMsAro // 5 // "(dsTiA rivisTika nApA) ahIM graMthideza pAmyA pachI paMtho ane kIDIonA daSTAMte karIne (vo vi paSSttaniciMdri) keIka paryApta saMjJI paMceMdriya evo (mago avadupurAttvatriviNelA ) ardhapudagalaparAvarta bAkI saMsAra che jene evo bhavya jIva hoya te. 5. bhavya jIva zuM kare? te bhASyanI gAthAvaDe lakhe che - "jaha iha tinni maNussA, jaMti pahaM sahAvagamaNeNaM / sTAphanamIyA, tuvaMti para ho vo . " "( 4) jema ahIM koIka (ti majussA) traNa manuSya (ravimoja ) saheje prayajana vinA gamana karavAvaDe (naMti parda) aTavI mALe jAya che. temAM ghaNI aTavI oLaMgI gayA. (zasTiIphizcamamI) kALa atikrama karI asura vakhate bhaya pAmyA. eTalAmAM to ( tuti pattA ja ro rotta) turata ja be cAra AvIne prApta thayA."
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNasaMgraha " daTuM maggataDatthe, ego maggAu pddiniatto|| bIo gahio taio, samaikaMto puraM ptto||" ? " ( daTuM maggataDatthe ) bhAganA bhuNe du4 me yAra hebhAna ( ego maggAu paDiniatto) te trazubhAMthA me to bhAyahI paach| 4 qNI gayo (bIo gahio) mIna yora vAme 540 bIghA. (taio) zrIna manuSya ( samaikaMto puraM patto) samyak prakAre baLavIrya pheravI cerane hataprahata karI Icchita sthAnake paheo." " aDavibhavo maNussA, jIvA kammaThiIpaho dIho / gaMThI ya bhayaThANaM, rAga dosA ya do corA // " " ( aDavibhavo maNussA ) sazrama 35 saTavI 4ii. tamA bhanuSya te a tinA sasArI ( jIvA ) / 4DI ( kammaThiIpaho dIho ) bhanI sthiti ta bhoTa khaimo mArga 4DI. ( gaMThI ya bhayaThANaM ) prathideza ta bhayanu sthAna 4DIye. ( rAga dosA ya do corA ): rAgadveSa35 me yAra 4ii." " bhaggo ThiiparivuDDi, gahio puNo gAMThao gao tio| sammattapuraM evaM, joijA tinni karaNAiM // " / " ( bhaggo ThiiparikhuDDi ) 2 rAgadveSa350 yArane na na na te 1 za mADanIya vigere bhInI utkRSTa sthiti madhe. ( gahio puNa gaMThio ) bIje je rAgadveSarUpI core graho te tyAM Ubhe rahyo. te keTalAka kALa sudhI e ja madhyavasAye prathidezana viSe 27 ( gao taio ) bhane trIne gayo te apUrva 42943thI mAghare 42rIna rAgadveSa350 yArane tahata 42 te ( sammattapuraM evaM ) sabhaDita3thI nArane pAbhyo Myo. ( joijA tinni karaNAi ) se pramANe traNe karaNane upanaya jANave. have traNa gAthAvaDe kIDIonuM daSTAMta dekhADe che. " khii sahAviya gamaNaM, ThANu saraNaM tao samuppayaNaM / ThANaM ThANusire vA, uharaNaM jANa muaNgiinnN||" " (khii sahAviya gamaNaM ) 11 pRthvI 52 sa44 svabhAve gamana kare che, paNa keInI preraNuM nathI. e kIDI to pharatIpharatI khIlA pAse athavA bhIMta pAse AvIne pAchI pharI jAya athavA caDIne adhavacathI pAchI utare
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ w sabhyatva stava prakaraNa ( rAju saraLa ) koIka kIDI to khIlA upara ke bhIMta upara caDIne besI rahe ( sa ) te vAra pachI (kA kALutire vA) koIka kIDI sthAna upara caDIne (ramuvgar ) te sthAnakathI UDI jAya, (3f munar) A pramANe kIDIonuM daSTAMta jANavuM. - have tene upanaya kahe che. " khiigamaNaM piva paDhama, ThANu saraNaM ca karaNamapuvvaM / uppayaNaM piva tatto, jIvANaM karaNamaniyahi // " (mi viva paDhamaM ) kIDInuM pRthvI upara pharavuM-khIlAnA mULa sudhI AvavuM te paheluM yathApravRttikaraNa che. ( TApu ) keI kIDI khIlA upara caDIne besI rahI ( HpuvaeN) te sarakhuM bIjuM apUrvakaraNa che; ( tatto ) tathA (3ur fpA ) koI kIDI khIlA upara caDIne khIlA uparathI UDI gaI tenA sarakhuM (vA jainida) jIvane anivRttikaraNa jANavuM. " te ja vAta kahe che"TANu kaa maMdiro, gaMdavattara tarazeva TAii osaraNaM piva tatto, puNo vi kammaThiivivuDDi // " " ( kAju 2 kario ) je khIle che tyAM ja TakI rahevuM, te graMthideze rahevuM jANavuM. te ( TipattarNa taththava Tai ) graMthigata jIvanuM keTalAka kALa sudhI tyAM rahevuM thAya tene sarakhuM che. ( golai fpava to) te graMthidezathI pAcho phare ( puort vi janmadivagTTa ) te jIva pharI kamaeNsthitinI paNa vRddhi kare eTale utkRSTi karmasthiti bAMdhe. mU0-apuvvakaraNamuggara-ghAyalihiyaduTThagaMThibheo so| aMtamuhutteNa gao, niyaTTikaraNe visujjhaMto // 6 // arthata apurAvaLamujaE ) have je pUrvokta lakSaNavaMta jIva graMthideza sudhI Ave tyAM koIvAra pariNAma pAmyA nathI evo apUrva pariNAma, te rUpI mudugara eTale ja sarakho (vAyanTidiyaduTie) pUvokta graMthi tene bhedavAne mudugaranA ghAte karIne karyo che duSTa graMthino bheda jeNe ( ra ) tathAbhUta te jIva ( vikusaMto ) vizuddhamAna pariNAmanI nirmaLatA vadhate thake ( aMtamuhu ) aMtamuhUrta mAtramAM ( niyadi ) anivRttikaraNe gayelo jANavo. 6.
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNasaMgraha anivRttikaraNe gaye thako jIva je kare te kahe chemuu0-so tattha raNe suhaDo va, vyrijyjnniyprmaannNdN| sammattaM lahai jIvo, sAmannaNa tuha pasAyA // 7 // artha- sA ) te jIva tyAM anivRttikaraNe vizuddha pariNAmanA jerathI mithyAtvanA pujanI be sthiti kare. pahelI sthiti eka aMtarmuhUrtamAM vedya laghusthiti-mithyAtvamehanIyana daLIyAM ke je kaDAkoDi sAgaropamamAM palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge nyUna che te sthitimAMthI kheMcI le che. eTale meTI sthitimAMthI aMtamuhUrta pramANa vedya sthitinA daLa kheMcIne judA kare che. pachI tene udayAvaLImAM nAkhIne vedI leya eTale tyArapachI vacamAM je jagyA khAlI rahI tene aMtarakaraNa kahIe. have te aMtarakaraNanA prathama samaye ( suda pasAyA ) he nAtha ! tArA prasAde karI kSAyikasamyakatvanI peThe viziSTa te nahIM paraMtu (sAmA samaje 86 ) sAmAnyapaNe alpakAlIna evuM upazama samati jIva pAme. zI upamAe ? (Ane judo ) jema subhaTa saMgrAmamAM (variyALathapuramA ) vairIne jItavAthI parama AnaMda pAme tenA sarakhuM jIva upazama samati pAme eTale tene parama AnaMda thAya. 7. " pAvaMti khaveUNaM, kammAi ahApavittIkaraNeNaM / uvalanAeNa kahamavi, abhinnapurdiva tao gaMThiM // " " taM girivaraM ca bhettuM, apuvkrnnuggvjdhaaraae| aMtomuttakAlaM, gaMtumaniyaTTikaraNammi // " ( smAra sAvittIvALaf) yathApravRttikaraNe karIne mithyAtvAdi karmone (3) khapAvIne (38nApA) nadInA pASANanA daSTAMte karI (rAva) kaI prakAre graMthipAse Ave. pachI ( gamanapufdhe to ) pUrve nahIM teDelI evI rAgadveSa pariNatimaya mithyAtvanI te graMthine (AiviAM tra) parvatane (7) bhedavAne (3YpuSagvadhAnag) apUrvakaraNarUpa ugra-tIrNa vAnI dhArAe karIne jIva graMthine bhedato (aMtamuhurAI ) aMtarmuhUrtakALamAM ( i/nivediji) anivRttikaraNe gaye thaka. tyAM zuM kare te kahe che- "vaphatamAM suto, vara vanmADuM tatha vagADuM micchattammi uinne, khINe aNudiyammi uvasaMtaM // "
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatva stava prakaraNa (guttama) samaya samaya pratye (tuSato) vizuddhamAna pariNAmI thako (viDa va6 tatha vaga6) tyAM ghaNA karmone khapAve. (mi chattama 3 rahIne) te vakhate je mithyAtvanA daLIyAM udaya AvyA hoya tene kSaya kare (gaglimi saMta ) ane je udaya na AvyA hoya tene upazamAve. eTale udIradi karaNa, vipAkaudaya ane pradezaudaya thaI zake nahIM tevA kare tene upazama kahIe. aMtarakaraNa karatAM je thayuM te AgalI gAthAe karI kahe che - " saMsAragimmatavio, tatto gosIsacaMdaNaraso v|| garUpaniSNuphA, tataMte 46 samaje che " . 3 jema keIka pathika jana unALAmAM madhyAnha samaye nirjaLa vanamAM sUryanA paDelA tApe karI AkuLavyAkuLa thayo hoya tene zItaLa sthAna maLe, bAvanAcaMdanano rasa chAMTe tyAre te pathika sAtA pAme tema bhavya jIvarUpa pathika (saMpAdiw) anAdi saMsArarUpa ugra grISmakALe (va) janmamaraNAdirUpa nijaLa vanamAM kaSAyarUpa ugra tApe pIDyo to rogazokAdirUpa lUe dagdha thayela, tRSNArUpa maTI pipAsAe parAbhava pAme thake (tatta) tyArapachI anivRttikaraNarUpa zuddha sarala mArga pAmI, dUrathI aMtarakaraNarUpa zItaLa sthAna dekhI harSavaMta thake utAvaLo tyAM pahoMce eTale (pa) ati utkRSTa (nizut) anivRttikaraNa karI (ta ) tene aMte aMtarakaraNane prathama samaye (jolIsavaMje 4) gazIrSacaMdananA rasa jevuM zItaLa (ramatta 4) samyaktva pAme. mithyAtvanA traNa bhAMgA kahe che abhavyane anAdianaMtarUpa pahele bhAge jANo. bhavya jIvane anAdisAMta bIjo bhAgo jANa. je jIva samyakRtva pAmI, pAcho vamana karI mithyAtve jAya, vaLI zubha sAmagrInA jegathI samyakatva pAme, mithyAtvano aMta kare tene trIjo sAdisAta bhAMge jANavo. cothA sAdianaMta bhAMga mithyAtvane mATe na hoya. jene kSAyika samaktiAdika guNa pragaTa thAya tene samakitane aMge hoya. te ja vAta kahe che - " micchattamabhavANaM, tamaNAimaNatayaM muNeyavaM / bhavANaM tamaNAi-sapajjavasiyaM tu sammatte // " (mijhAmavALa) abhavyane mithyAtva (tamAmaitAM) anAdi anaMta bhAMge ( kuca ) jANavuM (mathALa) bhavyane (tamaUTdattapannavasAM tu satte)
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 prakaraNasa graha te mithyAtva anAdi sapa vasita bhAMge jANavuM. eTale mithyAtvanA aMta thAya ane samyaktva pAme tyAre ema samajavu. 27 have samyakRtva keTale bhede hAya ? te kahe che: mU0 - taM cegAvahaM duvihaM, tivihaM taha cauvihaM ca paMcavihaM / tasthevid nuM sudda--paLIyamAvelu tattak // 8 // a-- taM cevida ) vaLI te samyaktva eka prakAre, ( tuvidda ) e prakAre, ( tividde ) traNa prakAre, ( tadgha ) tathA ( varNavatlR ) cAra prakAre ( 7 ) ane ( paMcavitlR ) pAMca prakAre paNa AgamamAM kahyu che. te bhedonu svarUpa vistArathI kahe che--( tattvaviduM ) temAM eka prakAranuM samyaktva te kahIe ke (i) je he bhagavan ! ( sudgha ) tamArA ( pIyamAvelu ) prakAzyA je jIvAdika bhAva-padArtha tene viSe ( sattara ) tattvanI rUci hAya arthAt paramArtha buddhi hAya-arihaMta deve je tattva bhAkhyuM te ja satya che evI zraddhA heAya te jANavu. 8 te viSe ceAgazAstramAM kahyuM che keH-- "" rucirjinoktatattveSu, samyak zraddhAnamucyate / jAyate tannisargeNa guroradhigamena ca // "" 66 ( ttino tattvapu ) jinezvare kahelA tattvane viSe ( vi ) je ruci te (samyak zraddhAnamutte) samyak zraddhAna kahevAya che. ( tatta ) te zraddhAna (nisaTMLa ) svAbhAvikapaNe--peAtAnI meLe ( 2 ) ane ( guttaSivamena ) gurunA upadezathI ema e prakAre ( jJAyate ) thAya che. "" have dvividha samyaktva traNa prakAre thAya che te kahe che: mU0 - duvihaM tu davabhAvA, nicchaM vavahArao vi ahavA vi / mUttuvid dhamAvA, nissagguvaesAo, tuhavayaNaviUhiM niddiTTaM // 9 // a--( 3 ) vaLI ( duSitlR ) e prakAranuM samyaktva te ( ghamAvA ) dravyathI ane bhAvathI hAya che, ( ni N vavadAo vi) tathA nizcaya ane vyavahArathI paNa hAya che, ( avA vi ) athavA ( nimnajIvattA ) svabhAvathI ane bIjAnA upadezathI paNa heAya che. ema ( tuT ) tamArA ( vayavihiM ) vacanane jANanAra puruSAe ( niddiklR ) kahyuM che-dekhADayu che. 9 have dvividha samyaktvanA je traNa prakAra kahyAM tenuM lakSaNa kahe che:--
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatva stava prakaraNa 11 mU-tuha vayaNe tattaruI, paramaTThamajANao vi davagayaM / sammaM bhAvagayaM puNa, paramaTThaviyANao hoi // 10 // martha-De prabhu ! ( paramaTThamajANao vi ) 52bhArthane nahIM otyai wai 5 ( tuha ) tmaa| ( vayaNe ) kyanane viSe re ( tattaruI ) tatva3thi che, te (dadhagaya) dravyAta (samma) sabhyatva 4vAya che. (puNa) 4jI (paramaTTaviyANao) 52mArtha naa2| puruSana (bhAvagayaM ) mAvata sabhyatva (hoi) DAya che. 10 A viSe zAstramAM kahyuM che ke - " jIvAi nava payatthe, jo jANai tassa hoi sammattaM / bhAveNa saddahaMto, ayANamANe vi sammattaM // " " (jIvAi) 04, 244 vigere (nava ) 14 ( payatthe ) pahana (tattvAna) ( jo ) 2 71 ( jANai ) on cha, ( tassa ) tene ( sammattaM ) sabhyatva ( hoi ) Deya che. tathA ( bhAveNa ) mAthI ( sahiMto) zraddhA 42nArane ( ayANamANe vi ) nahIM to chatai 4 ( sammattaM ) dravyasabhyatva DAya che." have nizcaya ane vyavahAra e be prakAranA samyakatvanuM lakSaNa kahe che - mU-nicchayao sammattaM, nANAimayappasuhapariNAmo / iyaraM puNa tuha samaye, bhaNiyaM sammattaheUhiM // 11 // matha-(nANAimayappa) jJAnAhi meTa jJAna, ni, yAstrimaya mAtmAnA 2 ( suhapaMriNAmo ) zubha pariNAma, te ( nicchayao) nizcayathI ( sammattaM ) sabhyatva upAya che. ( puNa ) jI ( iyaraM ) bhImeTa vyavahAra sabhyatva te ( tuha samaye ) tmaa| siddhAMtabhA ( sammattaheUhiM ) mithyAtvIna saMstava ( paricaya ) vigere aticArAdika deSane tyAga ane devagurunI bhakti bahumAna vaDe zAsananI jannati35 sabhyatvanA tumame 4zana (bhaNiyaM ) cha. 11 nizcaya samyaktva viSe gazAstramAM kahyuM che ke - " Atmaiva darzanajJAna-cAritrANyathavA yateH / yastadAtmaiva svaguNaiH, zarIramadhitiSThati // " " ( yateH ) saadhun| ( Atmaiva ) AtmA 4 ( darzanazAnacAritrANi )
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNasaMgraha darzana, jJAna ane cAritrarUpa che te ( 34thavA) athavA te ( pattavAnaiva) je tene AtmA che te ja (guaura ) pitAnA jJAna, darzana ane cAritranA guNe karIne (zarIra) zarIramAM ( titi ) rahela che. tethI ratnatrayInA zuddha upage vartatA jIvane ja nizcaya samyakatva kahIe. vyavahAra samyakatva viSe guNasthAnakavicAramAM kahyuM che ke" deve gurau ca saGgha ca, sadbhaktizAsanonnatim / satrato ivaro, sthitiM tU guNo " ( ) devane viSe, (au ) gurune viSe ane ( 4) saMghane viSe (savistaratoti) bahumAna sahita bhakti kare, zAsananI unnati kare, te te jIva (tratatsfpa) vrata rahita chato paNa (tUrve) cothA ( ) guNasthAnakane viSe ( thirti ) sthitine ( kAva) kare che arthAt samakita pAme che. ' have nisarga samyaktva ane upadezajanya samyaktva kahe che - mU-jala 1 vattha 2 magga 3 kuddava 4 jarAi 5 nAeNa jeNa pannattaM / nisagguvaesabhavaM, sammattaM tassa tujjha namo // 12 // artha-(18) jaLa 1. (vastha ) vastra 2, ( IT ) mArga 3, ( phuva ) kedrava 4 ane (36) javara-tAva vigere 5 (nApA ) A pAMca daSTAMte karIne ( 1 ) he prabhu ! je tame ( nivAmacaM) nisarga ane upadezathI utpanna thayeluM ( sa ) samyakatva ( patra naM ) kahyuM che, (tA tukSa) tevA tamane (namo ) namaskAra thAo. 12 A gAthAmAM pAMca daSTAMte kahyA che. temAM jaLa, vastra ane kadrava e traNa daNata AgaLa upara puMjatrayanI bhAvanA avasare kahevAze, bAkInA mArga ane vara e be daSTAMta A pramANe - jema keIka pathika mArgamAM bhUle paDyo, te bIjA koInA upadeza vinA ja bhamato bhamato pitAnI meLe mArge caDI jAya ane keIka pathika tathAvidha pApanA udayathI sanane vega na pAmavAthI mArga pAme ja nahIM ane keIka pathika bIjAne pUchI tenA kahevAthI-batAvavAthI mArgane pAme. vaLI keIne jvara AvyuM hoya te aiSadha karyA vinA ja sAjo thAya, keIne javara auSadhAdika karavAthI jAya ane keIne javara oSadhAdika karavAthI paNa na jAya. A pramANe AdizabdathI bIjA vyAdhio mATe paNa samajavuM.
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyaktva stava prakaraNa 13 e ja rIte kAika zuklapAkSika bhavya jIva kALAdika kAraNAne pAmIne peAtAnI meLe ja vicAratA thakA samyaktva pAme, te nisarga samyaktva kahevAya che, tathA kAika bhavya jIva pUrvokta kALAdika kAraNa hAya paNa sadgurunA ceAge upadeza sAMbhaLI, mithyAtvanA tyAga karI deva, guru ane dharmanI sadguNArUpa samyaktvane pAme tene upadezasamyaktva kahIe. have traNa prakAre samyakRtva kahe che.mU--tivinuM ArA--rogana--TIvanamenheM tumAvavuM| vAjhovasamo vAmaya-vAdyameduM vA hiyaM // 3 // a--he nAtha ! ( sudghamavirdi ) tamArA matane jANanArA gaNadharAdike ( T ) kAraka, ( ttena ) rocaka ane ( TIvAme ) dIpaka e bhedde karIne ( tividyuM ) traNa prakAranu` samyakRtva kahyu che ( vA ) athavA teA (vAovalama ) kSAyeApazamika, ( samiya ) aupamika ane ( lAyameduM) kSAyika e bhedde karIne paNa traNa prakAranuM samyaktva ( ra ) kahyu che. 13 have kArakAdika samyakRtvanAM lakSaNA kahe che. mU0 - jaM jaha bhaNiyaM tumae, taM taha karaNammi kArago hoi / roagasammattaM puNa, ruimittakaraM tu tuha dhamme // 14 // a--he nAtha ! ( tumadda ) tame ( i ) je kriyAnuSThAnAdika ( hradU ) je prakAre karavAnuM ( aLiya ) kahyuM che, ( i ) te kriyAnuSThAnAdi ( 44 ) te ja prakAre ( mA ) karavAthI ( jAne) kAraka samyaktva ( ora ) haiAya che. ( ghuLa ) vaLI bIjI ( jJezalammatta ) rocaka samyaktva te ( tuTTu dhamme ) tamArA dharmane viSe ( mittAM tu ) rucimAtrane karanAruM che eTale ke jineAkta dharma karavAnI icchA kare, zuddha zraddhA rAkhe, kAine dharmakriyA karatA joIne sAruM mAne, paraMtu pAte bhAreka hAvAthI kriyAnuSThAnAdika karI zake nahIM, tene rAcaka samyaktva kahIe-kAraka samaktimAM cAritranA paNa samAveza jANavA. ( 14 ) have dIpaka samyaktva kahe che.-- mU0 - sAyamiha micchaddiTThI, dhammaka hAIhiM dIvai parassa / dIvagasammattamiNaM, bhaNaMti tuha samayamaINo // 15 // a--( sarvAmarda ) ahIM pote ( miIi ) mithyAdaSTi hAya eTale
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 prakaraNasaMgraha ke abhavya ke dUrabhavya hoya, paNa aMgAramaIkAdika abhavyanI jema (dhArdi) dharmakathAdike karIne (paralsa ) bIjA bhavya jIvane dharma karIne (phIvara) dIpAvedharma pamADe (su) tene (suda) tamArA (rasamayamano) siddhAMtane jANanArAo (sIvaNasmai) dIpaka samyakatva (mati ) kahe che. 15 siddhAMtamAM kahyuM che ke - " vihiyANuDhANaM puNa, kAragamiha royagaM tu saddahaNaM / micchaddiddI var, vaM tane vIva taM tu " (vidiyAlukkA kuLa ) karyuM che AgamAnusAra anuSThAna jeNe te ( 6 ) ahIM ( i ) kAraka samyakRtva kahIe () vaLI ( ra ) jinabhASita tatvane viSe je sahaNa te ( ) recaka samakti kahIe. vaLI ( mika$didI) pite mithyASTi hoya chatAM parane ( ) je (je) tattvane ( sIva6 ) dIpAve eLakhAve ( taM su) tene (phIva ) dIpaka samakita kahIe." have bIjI rIte samyatvanA traNa bheda kahe che - mU0-apuvakayatipuMjo, micchamuinnaM khavittu aNuinnaM / uvasAmiya aniyaTTi-karaNAuo paraM khovsmii||16|| artha-bApujayatipuit) apUrvakaraNanA baLavaDe ryA che traNa puMja jeNe e jIva (36) udayamAM AvelA ( $) mithyAtvane (vi7) khapAvIne tathA ( mA ) udayamAM nahIM AvelA mithyAtvane ( 3vasAmiya) upazamAvIne ( navadizaTUkizo) anivRttikaraNa karavA thakI () zreTha evA (govAmI) kSapazama samyaktvane pAme che. 16 ( A siddhAMtakArane mata che. ) kalpabhALyamAM kahyuM che ke - " AlaMbaNamalahaMtI, jaha saTThANaM na muMcae iliyaa| evaM akayatipuMjo, micchaM ciya uvasamI ei // " ( 1 ) jema (f ) IyaLa (zArdava ) AlaMbanane (zata) nahIM pAmI satI (saEA ) pitAnA sthAnane-je ThekANe rahI che te sthAnane (ra yuvA ) choDatI nathI. (urva) e ja pramANe ( jatino ) nathI karyA traNa puMja jeNe evo (3 ) upazama samakitavALo jIva sAsvAdanI thaIne (mirajI vira ) mithyA ja () jAya che."
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatva stava prakaraNa 15 ahIM traNa pujanuM daSTAMta kahe che--jema mINa sahita kedrava dhAnyane uSNa jaLAdika auSadhanA mege eka bhAga mINa rahita karyo te zuddha, bIjo bhAga aradhe zuddha karyo te azuddha ane trIjo bhAga je hatuM tene te rahyo, te azuddha jANavo. tathA jema koIka vastra malina hatuM, te kSArAdika auSadhanA yege ati svaccha-nirmaLa thAya, bIju kSArAdika De prayatna hovAthI thoDuM (ardha) nirmaLa thAya. ane trIjuM malina ja rahe. tathA malina jaLa jema nirmaLI phaLAdikanA yoge ati svaccha thAya, bIjuM thoDuM nirmaLa thAya ane trIjuM malina ja rahe. ema traNa daSTAMte aMtarakaraNagata upazama samyaktvarUpa auSadhanA yoge karI mithyAtvamehanIyanAM daLIyAM mithyAtvarUpa mINathI bharelAM hatAM tene eka bhAga to zuddha karyo-mINa rahita karyo, bIjo bhAga ardha mINa rahita thaye, eTalAmAM aMtarmuhUrtanA kALanI samApti thaI tethI bIjo bhAga te ardha zuddha thayo paNa trIjo bhAga zuddha karavAne to poMcI zakya ja nahIM tethI te trIjo bhAga to saMpUrNa mithyAtvarUpa mINa sahita viSathI bharelo ja rahI gayo. have te traNa pujanA traNa nAma kahyA che. temAM pahele zuddhapuMja te darzana (samakita) mohanI, bIje ardhazuddha te mizramehanI ane trIjo sarvathA azuddha te mithyAtvamehanI kahevAya che. zrI vizeSAvazyakanI vRttimAM kahyuM che ke - " tadyatheha pradIpasya, svacchAbhrapaTalaiham / na karotyAvRti kAMci-devametadraverapi // ekapuJjI dvipuJjI ca, tripuJjI vA nanu kramAt / darzanyubhayavAMzcaiva, mithyAdRSTizca kiirtitH||". " A lekamAM jema svaccha abrakanA paDatara rahele divo gharamAM sarvasthAne udyota kare ane kAMIpaNa AvaraNane karato nathI. te ja pramANe ujajavaLa vAdaLAvaDe sUrya prakAza paNa AvaraNa karato nathI. tevI rIte zodhelA mithyAtvanA daLIyAM paNa nyUna zraddhA kare nahIM ema samakita mehanI mATe samajavuM. temAM je traNa puMjI che te samyagdarzanI, be puMcha che te mizradarzanI ane eka puMjI che te mithyAdaSTi che." vaLI karmagraMthanA abhiprAye kahyuM che kekmmggNthesu dhuvaM, paDhamovasamI karei puMjatiyaM / to pukha che, ane mAtA che vA "
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 prakaraNasa graha ** ( mAMthelu ) karmagrathane viSe ( dhruva ) nizce ( paDhamovasamI ) prathama upazama samita pAmanAra jIva aMtarakaraNamAM(puMtiya ) traNa pujane ( jveda ) kare che. ( puLa ) vaLI ( taDiyo ) te upazama samyakUrtIthakI paDelA jIva ( sacce ) kSayApazama samyaktvane viSe, ( mIlAd ) athavA mizrane viSe ( 1 ) athavA ( mi ) mithyAtvane viSe ( nar ) jAya che. " have karmagrathanI zailIe upazama samyaktvaprAptinA upAya kahe che:-- mU0 - akayatipuMjo Usara, davaIliya daDarukkhanAeNa / aMtarakaraNuvasamio, uvasamio vA saseNigao // 17 // a---- kazipuno ) jeNe pUrve traNa puja karyA na heAya evA jIva jema ( lara ) ukhara kSetrane pAmIne temaja ( dRSTiya ) dAvAnaLanA agnithI maLelI ane ( dhruvanALa) baLelA vRkSeAvALI bhUmine pAmIne navA dAvAnaLa zAMta thAya che tema ( aMtarajIvanamo) AMtarakaraNa karavAvaDe upazama samyaktva pAme che, ( vA ) athavA ( sasainiko ) peAtAnI zreNimAM eTale upazama zreNimAM rahyo satA ( vamitro ) upazama samyaktvane pAme che. 17 te viSe kahyuM che ke:-- 66 " uvasama seDhigayassa ya, hoi uvasAmio u sammattaM / jo vA akayatipuMjo, akhaviyamiccho lahai sammaM // "" 66 ( 3vasamaseDhiyaKT) upazamazreNi upara rahelAne-mAMDanArane ( hava sAmio 3) upazama nAmanu sammatta ) samyakRta ( Dho6 ) hAya che. ( 5 ) athavA ( ativRMgo ) nathI karyA traNa puja jeNe ane ( avirghAmo) mithyAtva khapAvyuM nathI evA (jJo ) je jIva ( saE ) samyaktvane ( dU6 ) pAme che te upazamasamakita jANavuM. " have svazreNi je upazamazreNi tenI vidhi anukrame lakhe che. temAM prathama upazamazreNi caDavA ceAgya jIvanA lakSaNa guNasthAnakakramArAha graMthathI lakhe cheH-- pUrvajJaH zuddhimAn yukto, hyAdyaiH saMhananaistribhiH / saMdhyAyannAdyazuklAMzaM, svazreNiM zrayate kramAt // ,, 66 ( pUrvazaH ) pUrvagata tane jANanAra hAya, ( zuddhimAna ) nitya apramattaniraticAra cAritravaMta hAya, ( AveH ) pahelA ( trima: ) traNa ( saMghananaiH ) ""
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatva stava prakaraNa saMhananavaDe ( suvA) sahita hoya ane (gAthA ) zukaladhyAnanA pahelA pAyAnuM (saMdhyAcana) dhyAna karatA hoya te (trImati) anukrame (sva ) potAnI upazamazreNina (a ) Azraya kare che eTale upazamazreNine prAraMbha kare che." vaLI guNasthAnakramAroha graMthamAM kahyuM che ke - "pUrvIti -guju samavaM mAtA pati viMntiH zAnti, romAnuvaM tachama " (pUrvA)i apUrvakaraNa ane anivRttinAdara e be guNaThANe (miti) anukrame ( sa ) sAthe ( viMtiH ) saMjvalana lebhavarjita bAkInI cAritramohinInI viza prakRtinI (zAMDhi) zAMti ( ti) kare che eTale upazamAve che. pachI ( guvy) eka eka guNasthAne eTale sUkSmasaMparAya guNasthAne (sTomAputve ) saMjavalana lebha mehanIya prakRtinuM aNupaNuM kare che ane upazAMtoha guNasthAne (tamam) te ja aNurUpa lebhaprakRtine upazamAve che. ema sarvopazama kare che. temAM alpa AyuvALa zreNisamAptine avasare maraNa pAmyo thaka ahamiMdrapaNe upaje che-sarvArthasiddha paryata ahamidra devatA thAya che. kahyuM che ke - " zreNyArUDhakRte kAle-'hamindreSveva gacchati / - puchAyutUparAntAnta, nazAritramo . " "( zreSADhajo re ) upazamazreNi upara ArUDha thayelo kALa kare to ( amiva ) ahaniMdrane viSe ja (ati ) jAya che. () puna: vaLI ( puchapura) puSTa eTale moTA AyuSyavALo jIva (kaparAntAd ) upazAMta guNasthAnano aMta kare che ane huM cAritranI nara) cAritramehanI pratye laI jAya che eTale upazamAvelA cAritramehanIne pAchA udayamAM lAve che. upazAMtamoha guNasthAne caDelo jIva avazya paDe che." te viSe kahyuM che ke - " vratamAhodayaM prApyo-pazamI cyavate ttH| apakRtamaruM toyuM, punarmAnTimasute " " ( rUparAmI) upazamaNivALo (tamohora) cAritramehanIyano udaya ( kAvya ) pAmIne ( tataH ) te thakI ( va ) pAcho eve ja che-paDe ja che; kemake (adha: tamarda) nIce karyo che-besADI dIdho che. maLa jeno evuM ( tAM)
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNasaMgraha jaLa (puna:) pharIthI (maTinja) malinatAne (anu ) pAme che. eTale keI oSadhAdika prAgavaDe jaLane maLa nIce besI jAya te paNa pAchuM vAyu vigerenA prayogathI te pANI malina thAya che tema pramAdanA cegathI upazamI jIva eve che-paDe che." kahyuM che ke - " suakevalI AhAraga, ujumai uvasaMtagAvi u pamAyA / hiMDati bhavamaNaMtaM, tayaNaMtarameva caugaiyA // " ( suvarI) zrata kevaLI-cAdapUvI, (mAdA) AhArakazarIranI labdhivALA, (guma) jumati mana:paryavajJAnI tathA (3vatAvi 3) upazAMtoha eTale agyAramAM guNasthAnakavALA paNa (unAvA) pramAdanA vegathI (tayatAva) te ja bhavanI pachI anaMtara (3 ) cAre gativALA thaIne (ataM maa ) anaMta bhava (hiMti) bhramaNa kare che." upazamazreNi viSe siddhAMtamAM kahyuM che ke" jIvo hu ikkajammami, ikaseDhI karei uvsmgo| khayaM pi kujA no kujjA, do vAre uvasAmago // " 3gharama) upazamazreNivALo je (kavo) jIva (du) nizca (rUmaMfma) eka janmane viSe ( sedI ) eka vAra upazamaNi ( ) kare, te jIva (aa ji) kSapakazreNine paNa (phugA) kare, paraMtu vAre) be vAra (3vavAma) upazamazreNi kare te (no jJA) te ja bhavamAM kSapakazreNi na kare." ahIM acaramazarIrI upazamathakI paDyA thakA prathama guNasthAnake-mithyAtve paNa jAya che. te viSe guNasthAnakamAreha graMthamAM kahyuM che ke - "pUrvAzrayajUrva-me yAnti rAmodyataH | catvAro'pi cyutAvAdyaM, saptamaM caantydehinH||" upazamazreNi caDatAM (apUrvAcAra) apUrva Adi eTale apUrvakaraNa, anivRttinAdara ane sUphamasaMparAya e (gopa) traNe guNasthAnakavALA ( kartha ) uce caDatAM (rAmodyata) upazamanA udyamavALA ( cAnita ) eka eka guNasthAne caDe che ane (ghutta) paDatI vakhate (vAto ) apUrvedika cAre guNasthAnakethI anukrame paDatA paDatA (mAdhaM) pahelA guNasthAnaka sudhI jAya che.
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyaktva stava prakaraNa (4) tathA ( dina) je caramazarIrI hoya te paDatAM paDatAM (saptama) sAtame guNasthAnake AvIne aTake che ane te sAtamAM guNasthAnakathI kSapakazreNi mAMDI te ja bhave kevaLajJAna pAmI mekSe jAya che. zreNi viSe kahyuM che ke3vasIvidya, nA nIva mAmavaM nRvi | tA pu to kumave, vevANe pucho vA . " (lIvara4) jIvana (mULa ) nizca (AmauM) AkhA saMsAramAM mokSa pAme tyAM sudhImAM (3vasamajavalaM) cAra vakhata upazamazreNi (gA) hoI zake che. (pu) vaLI (tA) te upazamazreNi (uma) eka bhavane viSe (ra) be vAra hoI zake che, (pu) paraMtu (vAre ) kSapakazreNi to AkhA saMsAramAM (ghA) eka ja vakhata prApta thAya che." have kSAyikasamakitanuM svarUpa kahe che. mU-micchAikhae khaio, so sattagakhINi ThAi badhdhAU / cautibhavabhAvimukkho, tabbhavasiddhI vi iyaro vA // 18 // artha-"(mijhAiag) mithyAtvAdika sAta prakRtino kSaya karyo sate ( ) kSAyika samaktivALe thAya che. () te jIva (vALa) pUrve AyuSya bAMdhyuM hoya te (raNa ) sAta prakRtine kSaya karIne (kAju ) tyAM ja rahe arthAt kSapakazreNi mAMDe nahIM, ane te jIvane (ratimavamavimuNo) cAra ke traNa bhavamAM mokSa thAya. (vA) athavA (rU ) bIjo eTale pUrve AyuSya bAMdhyuM na hoya te jIva (tabhavanI vi) te ja bhave siddhine pAme." 18. have cAra prakAre samyakatva kahe che - mU0-cauhAo sAsANaM, guDAivamaNu va mAlapaDaNu va / uvasamio u paDato, sAsANo micchamapatto // 19 // artha -(rA) cAra prakAre samyaktva hoya. temAM prathama kahyA pramANe traNa prakAra tathA tho prakAra (tArA) sAsvAdana che. te (gulAmaNa ) goLa AdikanA vamana jevuM che. eTale ke prathama khAdhelA goLanuM vamana karatI vakhate tene mIThe svAda Ave che, tema samaktinuM vamana karI mithyAtve jatAM vacce che AvaLikA sudhI samaktine svAda Ave che. tathA (ma4i56g 4) mALathakI paDavA
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ ww w h ^^^ ^^^^^ ^^^^^^^^^^^^ ^ prakaraNasaMgraha jevuM che eTale ke jema mALathakI paDatAM vaccenA bhAgane sparzato bezuddhithI avazya bhUmine sparze che tema samakitI jIva paNa anaMtAnubaMdhI kaSAyanA udayabaLe tyAM TakI zakatuM nathI-tyAMthI jarUra paDe che. te ja kahe che-(3) tu punA-vaLI (kavaNafmo) upazamasamativALe (parvato ) paDate thake ane (mi) mithyAtvane (patto ) haju pAmyA nathI, te (sAravALo ) sAsvAdana kahevAya che." 19 vizeSAvazyakamAM kahyuM che ke - " uvasamasammattAo, caiU micchaM apAvamANassa / sAsAyaNasammattaM, tayaMtarAlaMmi chAvaliyaM // " (haNamammattAgo) upazama samakitathakI () cavIne ( 4) mithyAtvane (apavamar) nahIM pAmelAne (savaMtami) tene AMtarevacce (chA4i ) cha AvaLikAnA pramANavALuM (vAtAvaraNamAM) sAsvAdana samyaktva prApta thAya che." have pAMca prakAre samyaktva kahe che - mU-veyagajua paMcavihaM, taM ca tu dupuMjakhayaMmi taiyassa / khayakAlacaramasamae, suddhANuveyago hoi // 20 // artha -"pUrve kahyA cAra te( gu) vedaka samyaktvavaDe yukta karavAthI (paMvi6) pAMca prakAre samyaktva kahevAya che. (te ja tu) tu puna: vaLI te vedaka samyakatva (supunavarSAmi) mithyAtva ane mizra e be pujane kSaya kare ane (tatha4) trIjA samyaktvapujanA (svacAsTigrAmasamag) kSayakALanA chellA samaye (hukkAjuvego) chellA zuddha paramANunuM je vedavuM te vedakasamakti (ho) hoya che."20 have te pAMce samyaktvane kALa kahe che mU0-aMtamuhattovasamo, chAvaliya sAsANa veyago smo| sAhiya tittIsAyara, khaio duguNo khaovasamo // 21 // artha -"(aMtamuhurovaramo) upazama samyaktvane utkRSTa kALa eka aMtamuhUrtane che, (tArA) sAsvAdanane utkRSTa kALa (chAsa) cha AvaLikAne che, (ve ) vedaka kALa (mo) eka samaya che, (to) kSAyikane kALa (vAdiya) sAdhika eTale manuSyabhavanI apekSAe kAMIka adhika (tittIsAgara) tetrIza
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyaktva stava prakaraNa. 21 sAgaropama che, ane ( ghovalamo) kSayApazamaneA kALa ( ghuLe) tenAthI amaNA eTale sAdhika chAsaTha sAgarApama che." 21 ' kSayApazamanA teTalA kALa zI rIte thAya? te viSe siddhAMtamAM kahyu che ke-- do vAre vijayAisu, gayassa tinnIa accue ahavA / taha airega narabhAvaya, nANAjIvANa saGghaddhA // "" " ( te vAre ) e vAra ( vijJayAgnu ) vijayAdikamAM ( tharsa ) gayelAne ( baDhavA ) athavA ( aSTupa ) acyutadevalAkamAM (tijJatra) traNa vAra gayelAne chAsaTha sAgare pama thAya che. ( tadda ) tathA ( naviya ) manuSyabhavanA AyuSya jeTaluM ( ttena ) adhika thAya che ema jANavuM. tathA ( nALAnIvALa ) nAnA prakAranA jIvAne AzrIne ( laghuddhA ) sarvakALa kSayApazama samita hoya che. " have saMsAramAM bhramaNa karatA jIva e pAMce samyaktvamAM kayuM kayuM samyaktva keTalI vAra pAme ? te kahe cheH-- mU0 - ukkosaM sAsAyaNa, uvasamiyA huMti paMca vArAo / veyaga khayaga ikkaMsI, asaMkhavArA khaovasamo // 22 // aH--AkhA saMsArane viSe eka jIvane AzrIne ( uddola ) utkRSTapaNe ( sAsAyaLa ) sAsvAdana samyaktva ane ( kavasamiyA) upazama samyakRtva (taMtra vArAo ) pAMca vAra (kruti) heAi zake che, tathA ( vecana ) vedaka samyaktva ane ( vacana ) kSAyika samyaktva ( sI ) eka ja vAra prApta thAya che, tathA ( stradevalamAM) kSayApazama samyaktva( asaMlavA ) asaMkhya vAra prApta thAya che. 22. have kayA guNasthAne kayuM samyaktva hAya ? te kahe che.-- mU0 - bIyaguNe sAsANo, turiyAisu aTThigAra cau causu / uvasamaga khaDga vega, khAovasamA kamA huti // 23 // artha:--( sAlAne ) sAsvAdana samyakRtva (cIyanui ) khIjA sAsvAdana nAmanA guNasthAne hoya che, ( vattamana) upazama samyaktva (turiyAtu) ceAthA guNasthAnakathI ArabhIne ( aTTu) ATha guNasthAnaka sudhI eTale agyAramA upazAMtamAha sudhI hAya che, ( vana ) kSAyika samyaktva ( 6 ) cAthAthI agyAra sudhI eTale cAdamA ayAgIkevaLI guNasthAna sudhI heAya che, ( vecana ) vedaka samyaktva ane ( snAtrovalanA )kSAyeApazama samyakU e e ( mA ) anukrame (23 233 )
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNasaMgraha cAra cAra guNasthAnane viSe eTale cethA guNasthAnathI mAMDIne sAtamAM apramatta guNasthAna sudhI (hRti ) hoya che. A sivAya bIjA guNasthAne hotA nathI." 23. samyaktva pAmyA pachI dezavirati, sarvavirati ane upazamazreNi tathA kSapakazreNi kayAre prApta thAya? te kahe che: - " sammattammi u laddhe, paliyapuhatteNa sAvao hujjA / vALovasamavayA, sAyarasaMvaMtarA dUti che " ( ttaSi 3) tu punaH-vaLI samyaktva (m) pAme sate (nTiputteja) popama pRthakatve karIne eTale ke aMta:sAgarepama kaDAkaDinI sthitimAMthI bethI nava palyopama sudhInI sthiti ochI kare tyAre (ravi tuSA) zrAvaka eTale dezavirativALe thAya che. teTalI sthitimAMthI paNa (sArasaMvaMtA) saMkhyAtA sAgaropamanI sthiti ochI kare tyAre () caritra eTale sarvaviratine pAme che. temAMthI paNa saMkhyAtA sAgaropamanI sthiti ochI kare tyAre (3ma) upazamazreNine pAme che. temAMthI paNa saMkhyAtA sAgaropamanI sthiti ochI kare tyAre (havA) kSapakazreNi pAmanAra ( duti) thAya che." tIrthaMkarAdikanI AzAtanAnuM phaLa kahe che- " titthayaraM pavayaNa sua, AyariyaM gaNaharaM mahiDDIyaM / mAnAcaMto vAto, magaMtasaMtoi hopha " (tirathayAM ) tIrthakara, (vALa) pravacana, (putra) zruta, (jAti) AcArya, (jaLa) gaNadhara ane (mahiyaM ) mahaddhika eTale tapa, saMyama ane zruta saMbaMdhI samRddhivALA eTalAnI (du) ghaNe prakAre (mArAcaMto ) AzAtanA karanAra jIva (zataraMjJAniko ) anaMta saMsArI (dora ) thAya che. " have AgamamAM kahelA samyakatvanA prakAra kahe che - " egaviha duviha tivihaM, cauhA paMcaviha dasavihaM sammaM / davAi kArayAI, uvasamabheehiM vA sammaM // "(vmvida ) jinadharmanI zraddhA te eka prakAre,(suvida-vA ) dravyathI ane bhAvathI, nizcayathI ne vyavahArathI ItyAdi be prakAre, (tiviheM-karIme hiM vA varmA) kAraka, recaka ne dIpaka athavA upazama, kSAyika ne kSapazama samakita ItyAdi traNa prakAre, ( vavaddA ) upazamAdi traNamAM sAsvAdana bheLavatAM cAra
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyaktva stava prakaraNa prAre bhane ( paMcaviha ) pUrvosta yAra lehabhAM ve ( dasavihaM ) haza akSare ( sammaM ) sabhyaitva hoya che. " have samyakRtvanA daza prakAra kahe che-- 88 23 legavatAM pAMca are tathA nisagguvaesaruI, ANaruI suttabIyaruimeva / abhigamavitthAraruI, kiriyAsaMkhevadharuI || "" " ( nisagguvaesaruI ) nisargaruthi 1, upadezaruthi 2, ( ANaruI ) AjJAruthi 3, ( suttabIruimeva ) sUtraruthi 4, mInarupi, ( abhigamavitthAraruI ) abhigamaruthi 6, vistAraruyi 7 ( kiriyA ) DiyAruthi 8, ( saMkheva ) saMkSeparuci 8 ane ( dhammaruI ) dharmaruthi 10." have e dareka rucinuM svarUpa kahe che--- << bhUattheNAhigayA, jIvAjIvA ya punnapAvaM ca / sahasammai Asava, saMvaro ya roeu nisaggo // 'jo jidiTThe bhAve, cauvihe saddahAi sayameva / emeva ya nannahattiya, sa nisaggarui ti nAyavo // " va " ( bhUattheNa ) satya arthene ( ahigayA) bhaeyA sevA ( jIvAjIvA ya ) va neva, tathA ( punnapAvaM ca ) pueya mane pApa, ( Asava ) Azrama ane ( saMvaro ya ) saMvara, me pArthene ( sahasamma ) potAnI sanmatithe zrIne ( roeu ) ne ruyAve te ( nisaggo ) nisarga uDIo. ( jo ) ne ( cauSvihe ) dravya, kSetra, aNa mane lAva athavA nAma, sthApanA, dravya ane bhAva sebha yAra prahAranA ( jiNadiTThe ) nanezvare asA ( bhAve ) bhAvAne ( sayameva ) potAnI bheNe ( saddahAi ) zraddhA re - ( emeva ya ) mA bhanna che, ( nannahattiya ) anyathA prakAre nathI khebha saddaDe ( sa ) te ( nisaggaruitti ) nisargaruyi che sebha ( nAyavo ) lAguvu: ( 1 ) " ee ceva uvaiTThe, jo pareNa keNa saddahai / chaumattheNa jiNeNa vA, uvaesarui tti nAyavo // " "jo ) ? 1 (ee ceva ) 4 ninota siddhAMtanA pahArthonI ( pareNa keNa) mIna ( chaumattheNa ) cha6bhasthe ( vA ) athavA ( jiNeNa ) sAmAnya ThevaNI
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 prakaraNasaMgraha vigereme ( uvaiTTe ) upadeza Aye sate ( saddahai ) zraddhA are te 1 ( uvaesaruha tti ) upadezaruthi che ma ( nAyavvo) bhagavu " ( 2 ) "" rAga doso moho, annANaM jassa vavagayaM hoi / ANAe royaMto, so khalu ANAruI nAma // "" "(GEET ) Well ( TIIT ) 2191, (gIAi) aa, ( fiet ) Alg ma ( arandi ) ajJAna me sarva ( vavagayaM ) nAza pAbhelA ( hoi ) hoya, te satya 4 moTo, anyathA mose nahIM khebha lAgI tevA ninezvaranI ( ANAe ) bhajJAne ( royaMto ) ne ruyAve ( so ) te ( khalu) nizye ( ANA ruI nAma ) AjJAruthi uDDIye." ( 3 ) " jo suttamahijjato, sueNa ogAhaI sammattaM / aMgeNa bAhireNa va, so suttarui ti nAyavo // " " ( jo ) ne lava ( suttaM ) sUtrane ( ahito ) laluto th| ( aMgaNa ) abhyAra aMga ( va ) athavA ( bAhireNa ) maMgamA bheTale mAra upAMga vigere ( suraNa ) zAstre arIne ( sammattaM ) sabhyatvane ( ogAhaI ) bhavagADe-yAbhe, ( so ) te 1 ( suttaruitti ) sUtraruthi che sebha ( nAyavo ) lAvu " ( 4 ) " egeNa aNegAI, payAI jo sarai u sammattaM / uda va telabiMdu, so bIyarui ti nAyo || "" 66 ( jo ) ne 1 ( egeNa ) guru mAthi DI me pahavaDe me! vAhi paha athavA tenA artha vigere lAgIne ( aNegAI ) ane ( payAiM ) pahone bheTale pahArthene ( sarai u ) salAre - bho bhane tethI ( sammattaM ) sabhyatvane pAbhe (va) Ubha ( udae ) bhejane viSe ( telabiMdu ) tesano mihu asare che tebha nenI buddhi ! pahArthane lagI dhaNA pahArthomAM prasare ( so ) te lava ( bIyarui tti ) zrInaruthi che sebha ( nAyavo ) lavu " ( 4 ) " so hoi abhigamaruI, suanANaM jeNa atthao diTThe / ikkArasamaMgAI, painnagaM diTThIvAo a // "" " ( ikkArasa maMgAI ) magyAra aMga, ( pannagaM ) aDIzu a - pynnaao| ( diTThIvAo a ) ane dRSTivAha me sarva ( suanANaM ) zrutajJAna ( jeNa ) ? (atthao) arthathI ( diTThe ) eyu hoya ( so ) te ( abhigamaruI ) abhigamaruthi ( hoi ) hAya che ema jANavuM." ( 6 )
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88 samyaktva stava prakaraNa 25 davANa saba bhAvA, savvapamANehiM jassa uvaladvA / sAhiM nayavihIhi ya, vitthArarui ti nAyavo // 95 " ( jassa ) ne ve (davANa ) dharmAstiyAhi dravyonA ( saba bhAvA ) dravya, guNu, paryAya vigere sarva bhAve ( saGghapamANehiM ) pratyakSAhi sarva pramANa arIne ( ya ) ane ( sacAhiM ) sarva ( nayavihIhi ) nayanA prahAre urIne bheTale saptanaya bhane saptalagI rIne ( uvaladdhA ) bhaeyA hoya te va ( vitthAra rui nti ) vistAraruyiche sebha ( nAyavo ) laguvu." ( 7 ) " daMsaNa nANa caritte, tava viNae sacca samii guttIsu / jo kiriyA bhAvaruI, so khalu kiriyAruI nAma // " 66 ( daMsaNa ) harzana, ( nANa ) jJAna, ( carite ) yAstri, ( tava ) tatha, ( viNae ) vinaya, ( sacca ) satya, ( samii ) samiti bhane ( guttIsu ) gupti, sarvane viSe ( jo ) ? 71 ( kiriyA bhAvaruI ) DiyA uravAnI ruthivANI hoya ( so ) te 1 ( khalu ) nizye ( kiriyAruI nAma ) DiyAruthi nAmano uDevAya che." (8) 66 abhigahiyakudiTThI, saMkhevarui ti hoi nAyo / avisArao pavayaNe, aNabhigahio a sesesu // " 66 ( aNabhigahiyakudiTThI) ne analigrahIta mithyAdRSTi hoya, ( pavayaNe ) pravathanasiddhAMtane viSe ( avisArao) aGkuzaNa hoya, ( a ) bhane ( sesesu ) jInna zAstrone viSe ( aNabhigahio ) Agraha rahita hoya, te ( saMkhevarui ti hoi ) saMkSeparuthi hoya che sebha ( nAyavo ) guvu: (6) 'd " jo asthikAyadhammaM, suadhammaM khalu carittadhammaM ca / sahai jiNAbhihiyaM, so dhammarui ti nAyavo // saddahai "" 66 " ( jo ) ? 1 ( jiNAbhihiyaM ) ninezvare uDelA ( asthikAyadhammaM ) dharmAstiSThAya vigere pahArthene, ( suyadhammaM ) zrutadharmane (ca ) ane ( khalu ) nizca ( carittadhammaM ) yAstridharmane ( saddahai ) sahaDe - zraddhA re ( so ) te ( dhammarui tti ) dharmaruthi uDevAya che sebha ( nAyavo ) guvu " ( 10 ) " 4.
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNasaMgraha have samyaktvanA saDasaTha bheda vizuddha vyavahArathI kahe che - mU0-tisuddhi liMga lakkhaNa, dUsaNa bhUsaNa pabhAvagAgArA / saddahaNa jayaNa bhAvaNa, ThANa viNaya guruguNAIyaM // 24 // artha:-"(tija ) traNa zuddhi, (hi) traNa liMga, (4 ) pAMca lakSaNa, (dUba) pAMca phUSaNa, (mULa) pAMca bhUSaNa, (mAvaja) ATha prabhAvaka, (AkhA) cha AgAra ( sadA ) cAra saddataNA. ( rajA ) cha jayaNA, ( pa) cha bhAvanA, (tA) cha sthAna, (vitha ) daza vinaya (guhapuvya) guruguNa vigere jANavA." 24 (chelle zabda vicAraNIya che) vistarArtha- traNa zuddhi-manazuddhi 1, vacanazuddhi 2 ane kAyazuddhi 3. traNa liga-dharmazravaNanI IcchA 1, dharmarAga 2 ane devagurunI vaiyAvacca 3. pAMca lakSaNa-upazama 1, saMvega 2, niveda 3, anukaMpA 4 ane Astikya pa. pAMca dUSaNa-zaMkA 1, kAMkSA 2, vicikitsA 3, mithyAtvInI prazaMsA 4 ane mithyAtvIne paricaya 5. pAMca bhUSaNajinazAsanamAM kuzaLatA 1, zAsananI prabhAvanA 2, tIrthasevA 3, dharmamAM nizcaLatA 4 ane zuddha devagurunI bhakti pa. ATha prabhAvaka-zAstra pAragAmI 1, apUrva dharmopadezaka 2, paraMvAdIne niruttara karanAra 3, naimittika 4, tapasvI 5, maMtra ane vidyAmAM pravINa 6, siddhisaMpanna 7 ane zreSTha kAvya racanAra 8. cha AgAra-rAjAbhiga 1, gaNAbhiga 2, balAbhiga 3, devAbhiga 4, kAMtAravRtti 5 ane gurUnigraha 6. cAra sahaNA-paramArthasaMstava 1, paramArtha jJAnInI sevA 2, kugurune tyAga 3 ane kudarzanane tyAga 4 cha jayaNu-paratIrthikAdikane vaMdana karavuM 1, temane namaskAra karavA 2, temane pAtra buddhie eka vAra dAna ApavuM 3, vAraMvAra dAna ApavuM 4, temanI sAthe AlApa-eka vAra bolavuM 5, saMlApa-vAraMvAra bolavuM 6, enuM varjana. cha bhAvanA-samakti dharmavRkSanuM mULa che 1, dharmarUpa nagaranuM dvAra che. 2, dharmarUpa mahelano pAyo che 3, dharmane AdhAra che 4, dharmanuM bhAjana che " ane dharmanuM nidhAna che 6. A pramANe bhAvavuM te bhAvanA.
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyaktva stava prakaraNa. 27 cha sthAna - jIva che 1, jIva nitya che ra, jIva kanA rtA che 3, jIva karmane bhAktA che 4, jIva meAkSa meLave che pa ane meAkSa meLavavAnA upAya paNa che. 6. A pramANe niradhAra karavA te. daza prakAranA vinaya--arihaMta 1, siddha 2, jinacaitya 3, siddhAMta 4, yatidhama 5, sAdhu 6, AcArya 7, upAdhyAya 8, pravacana-sadha huM ane samyaktva 10-A dazanA vinaya karavA te. have A graMthane samApta karatA satA aMtima maMgaLa kare che. mU0 - vitthAraM tuha samayA, sayA saratANa bhavajIvANaM / sAmiya tuha pasAyA, haveu saMmattasaMpatti // 25 // artha :--" ( sAmiya ) he svAmI! (tujju ) tamArA ( samA ) siddhAMtanA ( layA ) sarvadA ( vityAra ) vistAranuM sayaMtALa ) smaraNa karatA-anusaratA evA ( maghanIvALa ) bhavya jIvAne ( 36 ) tamArA ( vasAcA ) prasAdathI ( sammattasaMpatti ) samyaktvanI prApti (vera ) thAo. " 25. the pacaviMzatikA stava sapUrNa iti samyaktva
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIpagacchanAyaka zrI maddharmaghoSasUripAdapraNItaM zrIkALasaptatikA prakaraNam deviMdaNayaM vijA-damayaM dhammakittikulabhavaNaM / namiUNa jiNaM vucchaM, kAlasarUvaM jahAsuttaM // 1 // artha :- ( deviMdaNayaM ) devatAnA dro nabhelA sevA ( vijANaMdamayaM ) jJAna ane AnaMdRbhaya tathA ( dhamma ) kSAMtyAhi dharma ( kitti ) ane DIrtinA ( kulabhavaNaM ) tivaraMta ghara samAna ( jiNaM ) neizvarane ( namiUNa ) nabhas42 ne ( kAlasarUvaM ) suSabhasuSabhAdi ajanuM sva35 ( jahAsuttaM ) prema sUtramAM dhuM che tebha (vucchaM) huM uDIza. 1. suhumaddhAyaradasakoDi-koDi arA'vasappiNusappiNI / tA dunni kAlacakaM, vIsAyarakoDikoDIo // 2 // artha :- ( suhumaddhAyara ) sUkSma addhA sAgaropama ( dasakoDikoDi ) za haiN|ddaadde|ddiivdde ( chaarA'vasappiNusapiNI ) cha mArA avasapijInA thAya tema 4 dRza choDADoDI sAgaropame cha sArA utsarpiNInA thAya. ( tA dunni ) te me bhajIne (vIsAyarako DikoDIo) vIza DoDAmeDI sAgaropame (kAlacakkaM ) me ajaya thAya. 2. muMDiyaigAisagadiNa - kurunarakesaciamanilajalagaNiNo / avisayamusehajoyaNa-pihucca palamiha paliomaM // 3 // arthaH- (muMDiyaigAisagadiNa ) bhuMDita resA bhasta upara ahi sAta hivasanA pra38 thayelA ( kurunara kesa ) hevaru ne uttarakuru kSetranA lugasIyAnA vANavaDe ( ciaM ) vyApta DAMsIne lareyo, ( anilajalagaNiNo avisayaM ) vAyu, jaLa ane agninA aviSayabhUta arthAt tenAthI vinAza karavAne azakaya evA, 1 cha prakAranA sAgaropameAmAMne A sUkSma ahvA eka prakAra che te ahIM levAno che.
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ ~~ ~ kALasaptatikA prakaraNa ( kalola ) utsadha aMgulathI niSpanna eka jana pramANane (gis). pahoLa, lAMbo ane uMce, (stro) pAlAnI upamAvALo (sida) pAle samaje, ema ahIM vRddho kahe che. 3. pajathUlakutaNutaNusama, asNkhdlkeshrsuhumthuule| adhdhuddhAre khitte paesa vAsasaya-samaya-samayA // 4 // artha -(pannathutaputapurama) paryApta bAdara pRthvIkAyanA jaghanya zarIra sarakhA evA ( avasa) asaMkhyAtA kapelA kezabaMDane arthAta devakuru ane uttarakurunA yugalIyAnA ekeka vAlAne (vAranI) se so varSa () apaharaNa karIe eTale ekeka kakaDo pAlAmAMthI kADhIe, te rIte jyAre te pAle khAlI thAya tyAre (kudumathu) sUkSma ne bAdara (vadhu) addhA pApama thAya. eTale eka vALanA asaMkhya khaMDa kapelA temAMthI eka eka khaMDa se so varSe kADhIe tyAre sUkSma addhA palyopama thAya te nilepa kALa asaMkhyAta varSane thAya ane so se varSe vAlAne asaMkhyAtA kaladhyA sivAya kADhIe tyAre bAdara addhA palyopama saMkhyAtA varSa pramANa thAya. have bIjI rIte asaMkhyAtA kalpIne (ramA) samaye samaye eka eka khaMDa apaharIe-kADhIe tyAre sUkSma uddhAra pAma thAya te nile pakALa saMkhyAta varSa pramANa thAya ane vAlAgra asaMkhyAta ka9yA sivAya apaharIe tyAre bAdara uddhAra palyopama thAya. te kALa saMkhyAtA samaya pramANu ja thAya. - have trIjI rIte te pAlAmAMthI asaMkhyAta kapelA vALAgre sparzelA AkAzapradezane (samaya) samaye samaye apaharIe te rIte pAlo khAlI thAya tyAre bAdara (vi) kSetra palyopama thAya ane vALAge spazelA tathA nahIM sparzelA badhA AkAzapradezane samaye samaye apaharIe e rIte pAlo jyAre khAlI thAya tyAre sUkSma kSetra 59pama thAya. A baMne prakAramAM nile pakALa asaMkhyAta utsapiNI avasarpiNI pramANa thAya, paraMtu bAdara karatAM sUkSma kALapramANa vizeSa jANavuM. 4. assaMkha saMkhavAsA, asaMkhasappiNi kamA shmmaannN| thUlANa saMkhavAsA, saMkhasamayusappiNi asaMkhA // 5 // artha -(ra) sUkSma addhA popamana nilepa-pAle khAlI thavAno kALa asaMkhyAta varSano che, ( saMvAlA ) sUkSma uddhAra pApamane nilepapAle khAlI thavAne kALa saMkhyAta varSano che ane ( asaMtuiiA ) sUkSma kSetra 1 traNa prakAranA aMgula paikI A eka aMgula che te ahIM levAnuM che.
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 prakaraNasaMgraha papamana nilepa-pAle khAlI thavAne kALa asaMkhyAta utsarpiNane che, ( vamA kudumamA ) anukrame traNa prakAranA sUkSmanuM A mAna jANavuM. have so so varSe kezane apaharIe (zUTA ) tyAre bAdara addhA palyopama thAya te nirlepakALa eTale pAlo khAlI thavAno kALa (saMvavAnA) saMkhyAnA varSano thAya, (saMvaramAM) samaye samaye keza apaharIe-kADhIe tyAre bAdara uddhAra palyopama thAya. te nirlepa kALa saMkhyAta samayano thAya ane (3furn gA) keze sparzelA AkAzapradezane samaye samaye apaharIe tyAre bAdara kSetra palyopama thAya, tene nilepa kALa asaMkhya utsarpiNI thAya. 5. kAlAugAi addhA, dIvAduddhAri khitta puDhavAI / suhumeNa miNasu dasako-DikoDipaliehi ayaraM tu // 6 // artha -(DhiAvAda) avasarpiNyAdi rUpa kALa ane deva, manuSya, tiryaMca tathA nArakInA AyuSya tathA bhavasthityAdika (sumeLa aA) sUkSma addhA palyopame karIne mapAya, (lIvAdAra) dvIpa, samudra pramukha sUkSma uddhAra palyopame karIne mapAya ane dvitta udavADuM) pRthivyAdi cha sUkSma kSetra palyopame karIne (mirg) mapAya. (A "miurg' tathA kuduma pada sarva ThekANe joDavA.) ( koDisTif) traNe prakAranA daza keDIkeDI papame karIne traNa prakAranA (gara tu) eka eka sAgaropama thAya 6. badhe ThekANe upagamAM sUkSma pAma-sAgaropama ja levuM, bAdara te mAtra sUkSma samajavA mATe ja batAvela che. susamasusamA ya susamA, susamadusamA ya dusamaMsusamA ya / dusamA ya dusamaMdusamA vasappiNusappiNukkamao // 7 // artha - suramapuramA ) suSamasuSamA nAmane pahele A, (kulamAM) suSamA nAmane bIje Are, (gumaDumA ) suSamaduSamA nAmane trIje Are, (TuramapuramA ) duSamasuSamA nAmane cothA Are, (surama 2) duSamA nAmano pAMcame Are ane (DuttamakumA) duSamaduSamA nAmane chaThTho A jANa. A nAma (avaqgfggo ) avasarpiNInA cha ArAnA jANavA. tenAthI utkrame utsarpiNInA cha ArAnA nAma jANavA. 7. sAgarakoDAkoDI, cautiduigasamaducattasahasUNA / vAsasahasegavIsA, igavIsa kamA ya aramANaM // 8 // artha - sojo ) pahele Aro cAra kaDAkaDI sAgarapagane, (ti) bIje A traNa keDIkeDI sAgaropamane, (6) trIje A be
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ kALasaptatikA prakaraNa 31 kaDAkoDI sAgaropamana, (rAmaduladasUUA) cotho Aro beMtALIsa hajAra varSa UNA eka kaDAkoDI sAgaropamane, (vArasadArInA) pAMcame Aro ekavIza hajAra varSano ane (rUAra samA) chaE A ekavIza hajAra varSano jANo. e pramANe (2) vaLI (rAmA ) cha ArAnuM mAna jANavuM. 8. iha tiduigakosuccA, tiduigapaliAu aratigammi kamA / tUariborAmalamANa-bhoaNA tiduigadiNahiM // 9 // artha:-6) ahIM eTale bharatakSetramAM (tini ) pahelA traNe ArAnA prAraMbhamAM (mA) anukrame (tidukuzA) yugalIyAnuM zarIra traNa, be ane eka keza uMcuM hoya che. eTale ke pahelA ArAmAM yugalIyAnuM zarIra traNa koza uMcuM, bIjA ArAmAM be koza uMcuM ane trIjA ArAmAM eka koza uMcuM hoya che. e ja pramANe (tiduDhibars) traNa, be ane eka palyopamanuM AyuSya hoya che, eTale ke pahelA ArAnA prAraMbhamAM yugalIyAnuM AyuSya traNa palyopamanuM, bIjA ArAmAM be palyopamanuM ane trIjA ArAmAM eka palyopamanuM hoya che. te ja pramANe (tiduvaDuM) traNa, be ane eka divase karIne (phUgAvosamasTamALamobA) tuvera, bora ane AmaLA pramANa bhejanavALA hoya che. eTale ke pahelA ArAnA prAraMbhamAM yugalIyA traNa divasane AMtare tuveranA dANuM eTale AhAra kare che, bIjA ArAmAM be divasane AMtare bAra jeTale AhAra kare che ane trIjA ArAmAM eka divasane AMtare AmaLA jeTalo AhAra grahaNa kare che. 9. taha duchavannAaDavIsa-sayagucausaTipiTThayakaraMDA / guNavannA causaTThI-guNasIdiNapAlaNA ya narA // 10 // artha- tada) tathA (tuvannA) baso ne chapana, (makavANag) eka so ne aThThAvIza ane (rASTri) cosaTha (divAla) pRSTakaraMDaka-vAMsAnI pAMsaLIo anukrame hoya che, eTale ke pahelA ArAnA prAraMbhamAM yugalIyAne 256 pAMsaLIo hoya che, bIjA ArAmAM 128 pAMsaLIo hoya che ane trIjA ArAmAM 64 pAMsaLIo hoya che. (2) tathA (nara) yugalIyA manuSyo (guNavattA) ogaNapacAsa, (36) cosaTha ane () ogaNaeMzI (vipaDhiort) divasanI pAvanAvALA hoya che, eTale ke pahelA ArAnA prAraMbhamAM yugalIyA manuSyane 49 divasanI apatyapAlanA hoya che, bIjA ArAmAM 64 divasanI - 1 " cha mahinA AyuSa zeSa sate yugalinI eka yugala prasave. 4964 ne 79 divasa yugalanI pratipAlana kare, tyArapachI yugala svayameva haratApharatA thaI jAya che. tenA mAbApa te cha mahinA pUrNa thayA pachI maraNa pAme che.
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 prakaraNasaMgraha hoya che ane trIjA ArAmAM 79 divasanI apatyapAlanA hoya che. 10. eTale ke tenA mAtA-pitA eTalA divasa pratipAlana kare che tyAra pachI teo svayaM rakSaNa karanArA thaI jAya che. avi savajIvajualA, niasamahINAu suragaI taha ya / thovakasAyA navaraM, savArayathalayarAumiNaM // 11 // artha -(kavi nAnI kubA) vaLI sarva yugalIyA che (niramadIMrs) potAnI samAna AyuSyavALA athavA hIna AyuSyavALA (gujArDa) devanI gatimAM utpanna thAya che, paNa adhika AyuSyavALA thatA nathI. (ta ) tathA vaLI (dhovAyA) te yugalIyAo a85 kaSAyavALA hoya che. (nava) vizeSa e ke-(sAca) sarva ArAone viSe (tha8tha4) sthalacarenuM AyuSya (pur) A AgaLanI gAthAmAM kahevAze te pramANe hoya che. 11 maNuAusama gayAI, cauraMsa hayA ajAi aTuMsA / gomahisuTTakharAI, paNaMsa sANAi dasamaMsA // 12 // artha:-(majurAma) chae ArAmAM manuSyanuM je AyuSya hoya teTaluM ja AyuSya hAthI, siMha ane aSTApada vigerenuM hoya, (rAMta TucA) manuSyanA AyuSyane cethe bhAge azva, khacara vigerenuM AyuSya hAya, (akAru batA) manuSyanA AyuSyane AThame bhAge bakarA, gheTA vigerenuM AyuSya hAya, ( jomadipuSar ) manuSyanA AyuSyane pAMcame bhAge baLada, pADA, uMTa ane gadheDA vigerenuM AyuSya hoya, tathA (Ara ramaMtA) manuSyanA AyuSyane dazame bhAge kutarA, varu, citrA vigerenuM AyuSya hoya che. (A catuSpada pahelA traNe ArAmAM yugalika hoya che. ) 12. urabhuaga puvakoDI, paliAsaMkhaMsa khayara paDhamAre / kosapuhuttaM bhuagA, uragA joaNasahassa taNU // 13 // artha -(himAre ) pahelA ArAmAM (ramuja judoDI) uraparisa eTale sAmAnya sapa, bhuja parisarpa eTale godhA, nakula vigere pUrvakeTi varSanA AyuSyavALA hoya che, (jisaMvaMta vAra ) khecara eTale pakSIonuM AyuSya palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTaluM (asaMkhyAtA varSanuM) hoya che, (jotapuduraM mukA) bhujaparisarSanuM zarIra kezapRthakatva eTale bethI nava gAu sudhInuM hoya che, (3 garA tapU) uraparisarpanuM zarIra eka hajAra yojananuM
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ kALasaptatikA prakaraNa 33 hoya che. 13. AmAM khecaraja yugalika hoya che, kAraNa ke saMkhyAtA varSanA AyuvALA yugalika hotA nathI. pakkhIsu dhaNupuhuttaM, gayAi chakkosa ch?maahaaro| to kamahANiviseso, neo sesAraesu suA // 14 // artha -(javIku ghaggg4) pahele Are pakSIonuM zarIramAna dhanuSapRthakRtva eTale bethI nava dhanuSanuM hoya che, (jayAda ) gajAdikanuM zarIra mAna cha kezanuM hoya che. (chaThThamA ) teone-sarvene pahelA ArAnA prAraMbhamAM chaThThane AMtare eTale be divasane AMtare AhAra hoya che. (to) tyAra pachI (sAsu) bAkInA ArAne viSe (maMdALivivo) kame karIne, AyuSya, dehamAna, AhAradaMtara vigerenI hAnino vizeSa (pu) sUtrathakI (nego ) jANavo. 14. [ ahIM prakSepa be gAthA che teno artha A pramANe che:-(A gAthAmAM batAvela AyuSya upara batAvela karatAM kAMIka juduM paDe che ) manuSya ane hAthInuM AyuSya 120 varSa ane pAMca divasanuM, baLada, pADA vigerenuM AyuSya 24 varSa ane pAMca divasanuM, azva vigerenuM AyuSya 32 varSanuM, bakarA, gheTA vigerenuM AyuSya 16 varSanuM, kutarA vigerenuM AyuSya 12 varSanuM, tathA gadheDA, uMTa vigerenuM AyuSya 25 varSanuM hoya. A hAtho vigere tiryaMcanA AyuSyano vicAra pAMcamA ArA AzrayI jANavo. ] pANaM bhAyaNa picchaNa, raviha dIpaha kusuma aahaaro| bhUsaMNa giha vatthAsaNa, kappadumA dasavihA diti // 15 // te mattaMgA bhiMgA, tuDiaMgA joI dIve cittNgaa| . cittarasA maNiaMgA, gehAMgArA aNiayA (NA) ya // 16 // artha -(te) te A (ravidA) daza prakAranA ( jumA ) kalpavRkSa yugalIyA manuSyane A pramANe (hiMti) Ape che -(mattA) mattAMga nAmanA ka9pavRkSo (f) drAkSAdi madirA vigere pIvAnI vastu Ape che. (1) (mi) bhaMga nAmanA ka9pavRkSa (mArA) suvarNanA thALa, vATakA vigere bhAjana Ape che. (2) (turibaM) truTitAMga nAmanA kalpavRkSe (pichaUT) vAjitra sahita 1 traNe ArAmAM manuSya karatAM bamaNuM-cha, cAra ne be gAunuM zarIra catuSpadanuM hoya che. 2 pahele Are be divasane aMtare, bIje Are eka divasane AMtare ane trIje Are dararoja tiryaMcayugalikane AhAra hoya che.
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 prakaraNa saMgraha. batrIza pAtrabaddha nATaka vigere dekhADe che. (3.) (ko) tiraMga nAmanA ka5vRkSe rAtre paNa (vipada) sUryanA udyota jevI prabhAne pragaTa kare che. (4) (rAva) dIpAMga nAmanA ka9pavRkSa (lIvapada) gharanI aMdara dIvAnI jevI prabhAne pragaTa kare che. (5) (citta) citrAMga nAmane kalpavRkSa ( kusuma) vicitra jAtinA paMca varNanA sudhI puSpa tathA mALA vigere Ape che. (6) (virANA) citrarasa nAmanA kalpavRkSa (mAdA) manahara SaDrasa miSTAnnAdika AhArane Ape che. (7) (maNizaMft) maheMga nAmanA kalpavRkSa (mULa) maNi, mugaTa, kuMDaLa, keyUra vigere AbhUSaNo Ape che. (8) (hA) gehAkAra nAmanA kalpavRkSa (di) vicitra prakAranI citrazALA vigere sahita sAta, pAMca ane traNa mALanA ghare Ape che. (9) (biyA ) tathA anagna nAmanA ka9pavRkSo (thAna) nAnA prakAranAM vastro, bhadrAsana vigere Asano tathA zayA vigere Ape che. (10) 15-16. taiAre paliovama-aDaMsi sesaMmi kulagaruppattI / jammaddhabharahamajjhima-tibhAganaisiMdhugaMgaMto // 17 // artha -(rUma) trIje Are (zivamasi ) pApamane AThama aMza-bhAga (revaMzi) bAkI rahe tyAre (34rm) kulakaranI utpatti thAya che. (amaradanasika) dakSiNAI bharatakSetranA madhyanA rimAnasiMdhuicto) trIjA bhAgamAM siMdhu ane gaMgAnadInI vacce (1) temano janma thAya che. 17. paliovamadasamaMso, paDhamassAU tao kameNUNA / paMcasu asaMkhapuvA, puvA nAbhissa saMkhijA // 18 // artha-(sTomasamo) pApamanA dazamA bhAga jeTaluM (gDhamarahyA) pahelA vimalavAhana nAmanA kulakaranuM AyuSya hoya che. (to) tyArapachI (meLa) anukrame (jaMtu) pAMca kulakaranuM AyuSya (asaMagar) asaMkhyAtA asaMkhyAtA pUrva anukrame (kaLA) UNI UNuM jANavA. bIjA, trIjA, cothA, pAMcamA ne chaThThA kulakaranuM AyuSya asaMkhyAtA pUrvAnuM jANavuM paNa anukrame ochuM e samajavuM. tathA (nAmiksa ) sAtamA nAbhi kulakaranuM AyuSya (saMhiSA pudA) saMkhyAtA pUrvanuM ( koDapUrvanuM) jANavuM. 18 paDhamaMso kumaratte, carimadasaMso a vuDDabhAvaMmi / majjhillaTThadasaMsesu, jANa kAlaM kulagarANaM // 19 //
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ kALasaptatikA prakaraNa artha-sarve kulakaranA pitA potAnA AyuSyanA daza daza bhAga karavA. temAM (dama) pahele dazame bhAga (kuma) kumArapaNumAM (a) ane (mi ) chello dazame bhAga (gumAvaMzi) vRddhapaNAmAM jANa; tathA (magi ) madhyamanA ATha dazAMzamAM (34mArAi) kulakarapaNAno (ra) kALa (gALa) jANo. 19. dhaNusayanavaaDasagasa-DDhachachasaDDhapaNapaNapaNIsuccA / kulagarapiyA'vi kulagara-samAudehA piaMgunibhA // 20 // artha -( dhajunanava) pahelA vimalavAhana kulakaranuM dehamAna nava so dhanuSa(1) (ma.) bIjA cakSuSmAnanuM ATha so dhanuSa (2) (sA) trIjA yazavaMta kulakaranuM dehamAna sAta so dhanuSa (3) (sadgacha ) cothA abhicaMdra kulakaranuM dehamAna sADA chaso dhanuSa (4) (4) pAMcamA prasenajit kulakaranuM dehamAna cha se dhanuSa (5) (sapakhA) chaThThA marudeva kulakaranuM dehamAna sADApAMca so dhanuSa (6) ane (gupaNagzA) sAtamA nAbhi kulakaranuM dehamAna pAMca se ne pacIsa dhanuSanuM jANavuM. (7) eTale ke teTaluM temanuM zarIra uMcuM hoya che. tathA ( ku piyAvi) kulakaranI priyAo ( strIo) paNa ( paramAra ) kulakaranI sarakhA ja AyuSya tathA dehamAnavALI hoya che ane (ciMgunimA) priyaMgunA jevI zyAma varNavALI hoya che. 20. savimalavAhaNacakkhuma-jasamaM abhicaMdao paseNaia / marudeva nAbhikulagara, tiyaaragaMte usahabharaho // 21 // artha -(vimaDhavALa ) pahelA vimalavAhana kulakara, (raghuna) bIjA cakSuSmAna, (kalama) trIjA yazasvata, (amivaMza) cothA abhicaMdra, (Bi ) pAMcamA prasenajitu, (mo) chaThThA marudeva ane (nAsivuDhAra) sAtamA nAbhikulakara-ema sAta kulakara thayA pachI (nijhara) trIjA ArAne cheDe eTale corAzI lAkha pUrva ane nevAzI pakhavADIyA trIjA ArAnA zeSa rahyA tyAre (36) aSabhadeva prathama tIrthaMkara thayA ane trIjA ArAnA aThThotera lAkha pUrva ane nevAzI pakhavADIyA zeSa rahyA tyAre (mo) bharata nAmanA pahelA cakravatIne janma thaye. (2SabhadevanA janma pachI cha lAkha pUrve bharata cakravatI jamyA.) 21. cautthe ajiAijiNA, tevIsa igAra cakki tahi sgro| madhava sabaMghumara saMtI, dhu ra amUma HpamAM che 22 !
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 prakaraNa saMgraha. ' artha - 4) cothA ArAmAM (nizALikhA) pacAsa lAkha karoDa sAgaropama gayA tyArapachI anukrame ajitAdika tIrthakaro (vIsa) treivaza thayA. tathA () agyAra cakravartI thayA. (tardi) temAM (sI) ajitanAthane vakhate bIjA sagara cakravatI thayA, (madha) tyArapachI trIjA maghava cakravattI ane (iqmA) thI sanakumAra cakI e be dharmanAtha ane zAMtinAthanI vacce thayA. pachI ( saMtI suMzu yara) pAMcamAM zAMtinAtha, chaThThA kuMthunAtha ane sAtamA aranAtha e traNa tIrthakaranA bhavamAM ja cakravattI thayA, (tumma) AThamA subhUma nAmanA cakravattI aranAtha ane mallinAthanA AMtarAmAM thayA, (mAmA) navamA mahApadma nAmanA cakravatI munisuvratasvAmI ne naminAthanA AMtarAmAM thayA. 22. hariseNa jao babhutti, nava balA ayala vijaya bhaddA ya / suppaha sudaMsaNANaMda-naMdaNA rAmabalabhaddA // 23 // artha -(hA ) dazama hariSaNa nAmanA cakravattI () ane agyAramA jaya nAmanA cakravatI naminAtha ane neminAthanA AMtarAmAM thayA, (vaMtti) bAramA brahAdatta nAmanA cakavattI neminAtha ane pArzvanAthanA aMtaramAM thayA. (Raa vaTA) have nava baLadeva kevI rIte thayA te kahe che. temAM (14) pahelA acaLa nAmanA baLadeva zreyAMsanAthane vAre thayA, (vize ) bIjA vijaya nAmanA baLadeva vAsupUjyane vAre thayA, (madA ) trIjA bhadra nAmanA baLadeva vimalanAthane vAre thayA, (gg) cethA suprabha nAmanA baLadeva anaMtanAthane vAre thayA, (huM ) pAMcamA sudarzana nAmanA baLadeva dharmanAthane vAre thayA, (gA) chaThThA ANaMda nAmanA baLadeva ane (iii) sAtamA naMdana nAmanA baLadeva aranAtha ne mallinAthanA AMtarAmAM thayA, (rAma) AThamA rAmacaMdra nAmanA baLadeva munisuvratasvAmI ne naminAthanA AMtarAmAM thayAM ane (ramA ) navamAM baLabhadra nAmanA baLadeva neminAthane samaye thayA. 23 viNhu tiviTTha duviThTha, sayaMbhu purisuttame purisasIhe / taha purisapuMDarIe, datte lakkhamaNa kaNhe a|| 24 // artha -(vijadu) nava vAsudeva A pramANe thayA che. vivi) pahelA tripRSTha nAmanA vAsudeva zreyAMsanAthane vAre thayA, (viTTa) bIjA dvipRSTha nAmanA vAsudeva vAsupUjyane vAre thayA, sayaMm trIjA svayaMbhU nAmanA vAsudevavimaLanAthane vAre thayA, (kucipu) cethA puruSottama nAmanA vAsudeva anaMtanAthane vAre thayA,
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ . kAlasaptatikA prakaraNa 37 ( lilItte ) pAMcamA puruSasiMha nAmanA vAsudeva dharma nAthane vAre thayA, ( sadda ) tathA (pulivuMkIva) chaThThA puruSapuMDarIka nAmanA vAsudeva ane (tte ) sAtamA datta nAmanA vAsudeva aranAtha ne mallinAthanA AMtarAmAM thayA, ( lamaLa ) AThamA lakSmaNa nAmanA vAsudeva munisuvratasvAmI ne minAthanA AMtarAmAM thayA, ( 3 ) ane ( chhe ) navamA kRSNa nAmanA vAsudeva neminAthane vAre thayA. 24. AsaggIve tAraya, meraya mahukeTame nisubhe a / bali paharAe rAvaNa, jarasiMdhU nava paDihAra ti // 25 // artha :--haeNve ( nava ) nava ( vrutti tti ) prativAsudeva A pramANe thayA che. ( AlagnIve) pahelA azvagrIva nAmanA prativAsudeva zreyAMsanAthane vAre thayA, ( tattva ) khIjA tAraka nAmanA prativAsudeva vAsupUjyasvAmIne vAre thayA, (meDtha ) trIjA meraka nAmanA prativAsudeva vimalanAthane vAre thayA, (makuTame ) ceAthA madhukaiTabha nAmanA prativAsudeva ana MtanAthane vAre thayA, ( 6 ) ane ( nivrume ) pAMcamA nizuMbha nAmanA prativAsudeva dhanAthane vAre thayA, (vRtti) chaThThA khali nAmanA prativAsudeva ane ( paTTurApa ) sAtamA prahUlAda nAmanA prativAsudeva aranAtha ne mahvinAthanA AMtarAmAM thayA, ( rAvaLa ) AThamA rAvaNu nAmanA prativAsudeva munisuvratasvAmI ne naminAthanA AMtarAmAM thayA, tathA (jJarsindU ) navamA jarAsaMdha nAmanA prativAsudeva neminAthanA vArAmAM thayA. 25. evaM jiNacauvIsaM, cakkI bAra nava bala harI tayarI / nava nahi bisayara, silAgapurisA taha ihAI // 26 // nara koDiAU, paMcasaya dhaNucca sanayavavahArA / puvaM ca vAsakoDI, sattarilakkhA chapanasahasA // 27 // artha:--( ri) e pramANe ( niba2DInuM) cAvIza tIthaMkarA, ( rI cAra ) khAra cakravattI, (nava varlDa) nava baLadeva, ( | ) nava vAsudeva, ( tayarI ) nava tenA zatru ( prativAsudeva ) tathA (nava nAranda ) nava nArada, e sarva maLIne ( vilara) baheAMtera (sihAnapurA) zalAkA purUSa jANavA. jeoe mekSamAM zalAkA-saLI phUMkI che arthAt jee avazya meAkSamAM javAnA che te zalAkA puruSa kahevAya che. ( tIrthaMkarA sarve tathA cakravartI kAi kAi taddabhave ja 1 dareka vAsudevanA vakhatamAM ekeka nArada thAya che te svage ke meAkSe jAya che. 2 anyatra agyAra rudra sahita 83 zalAkA purUSa kahyA che.
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 prakaraNa saMgraha. meAkSa janArA heAya che. khIjA tyArapachInA game te bhave meAkSa janArA haiAya che. ) (sajja ) tathA ( rArpha ) ahIM AdimAM eTale RSabhadevane samaye (na ) manuSyA ( dudhoriyA ) pUrva keATi vanA AyuSyavALA heAya che, ( paMcalaya dhanugha ) pAMca seA dhanuSa uMcA zarIravALA hoya che, tathA ( sanavavadAtta) teo nItivALA ane khetI tathA vepAra karanArA hAya che. ahIM pUrvanuM pramANa kahe che-(sattarihavA) 70 lAkha (vAsohi) karoDa varSa ane ( chapanaladattA ) pa6 hajAra karoDa va tu ( putraM ca ) eka pUrva thAya che. 26-27. aTThajavamajjhamusseha-maMgulaM te u hatthi cauvIsaM / vaDApaNu dhaNunusana joto josavaDa noLayuM // 28 artha :-( anuttavamAM rasteduM UMcu N ) ATha yavamadhyanuM eka utsedha aMzula thAya che, (3) tu puna:-vaLI (te cItta) cAvIza utsedha aMzulanA ( dRsthi ) eka hAtha thAya che, ( vasaghaLu ) cAra hAthanuM eka dhanuSa thAya che, ( dhanuhula lolo ) be hajAra dhanuSanA eka keza ( gAu ) thAya che, tathA (josa13 noyaLayaM ) cAra kezanuM eka ceAjana thAya che. 28. duduti kulagaranII, hamadhikkArA o vibhAsAI / cauhA sAmAIyA, bahuhA lehAivavahAro // 29 // artha :-( Tuvruttina nItlR ) be, be ane traNa kulakaranI nIti anukrame ( dUdhiyA ) hu, ma ane dhikkAra evA traNa zabdanI hatI. eTale ke pahelA ane khIjA e e kulakarane samaye ' hA' nAmanI nIti, trIjA ane cAthA kulakarane samaye ' mA' nAmanI nIti ( hAkAra sahita ) ane pAMcamA, chaThThA tathA sAtamA kulakarane samaye ' dhikkAra " nAmanI nIti ( hAkAra ane mAkAra sahita ) pravartatI hatI. ( to ) tyArapachI ( vimAsArUM ) vikalpavALI nIti pravatI eTale judI judI jAtanI nIti pravatI, te ( caMdA sAmAcA ) bharata cakravattIne vAre zAmAdika eTale zAma, dAma,bheda ane daMDa e cAra prakAranI nIti pravatI tathA ( cattudA ) ghaNA prakAranA ( heddA vavaddAtte) lekhAdika vyavahAra pro. 29. guNanavai pakkhasese, iha vIro nivvuo cautthAre / ussappiNitaiyAre, gae u evaM paumajammo // 30 // a:--(64 ) A avasarpiNInA ( ca'sthAre ) cothA ArAnA (muLa
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ kALasaptatikA prakaraNa raha java6) nevAzI (vAre) pakhavADIyA bAkI rahyA tyAre (vI) mahAvIrasvAmI (ni ) nirvANa pAmyA. (3) vaLI (gve) e ja pramANe (33sthigitA) AvatI utsapiNInA trIjA ArAnA nevAzI pakhavADIyA (1) jaze tyAre (paDavo ) padmanAbhano janma thaze ( garbhamAM Avaze ) 30. kAladuge ticautthA-ragesu egaNanavaipakkhesu / sesa gaesu sijjhaMti, huMti paDhamaMtimajiNiMdA // 31 // artha - 49 ) avasarpiNI ane utsarpiNarUpa be kALane viSe anukrame (tirakathAku) trIjA ane cothA ArAnA ( navaraMvNe) nevAzI pakhavADIyA (resa pa4) zeSa rahe tyAre ane vyatIta thAya tyAre (padamaMtimalaiA) pahelA ane chellA tIrthakara (jinnati iMti) siddha thAya ane utpanna thAya. eTale ke avasarpiNImAM trIjA ArAnA nevAzI pakhavADIyA zeSa rahe tyAre pahelA tIrthakara siddha thAya ane cothA ArAnA nevAzI pakhavADIyA zeSa rahe tyAre chellA tIrthakara siddha thAya, te ja pramANe utsapiNamAM trIjA ArAnA nevAzI pakhavADIyA jAya tyAre pahelA jinezvarano janma thAya ane cothA ArAnA nevAzI pakhavADIyA jAya tyAre chellA jinezvarano janma thAya. (ahIM janma zabda mAtAnA garbhamAM utpanna thavAvAcaka samaja.) 31. vIrapaumaMtaraM puNa, culasI sahasa sagavAsa yaNamAsA / paMcamaarayanarA saga-karucca vIsasayavarisAU // 32 // artha:-(kuLa) vaLI ( vIpamaMta6) mahAvIra ane padmanAbhanuM AMtaruM (guNI ) corAzI hAra ne (savAra) sAta varSa ane (vmANA) pAMca mahinAnuM che. tathA (paMcamamarInA) pAMcamA ArAnA prAraMbhamAM manuSya (ra ) sAta hAtha uMcA ane (jIvanacaritrA) eka so ne vaza varSanA AyuSyavALA hoya che. kara. suhamAi dupasahaMtA, tevIsudaehi caujuadusahasA / jugapavaragurU tassama, igAralakkhA sahasa sola // 33 // 1 avasarpiNIno pAMcamene chaThTho Ara 21000-21000 varSane ne utsarpiNIne pahele ne bIjo Aro 21000-21000 varSane kula 84000 ane avasarpiNInA cothA ArAnA chellA 89 pakSa tathA utsarpiNanA trIjA ArAnA prAraMbhanA 89 pakSa e sarva maLI 84000 ne sAta varSa ane pAMca mAsa thAya che.
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa saMgraha. artha-(suda) sudharmAsvAmIthI AraMbhIne (TupadaMtA) duprabhasUri sudhImAM (tevImupahiM) trevIza udaye karIne (varapurA ) be hajAra ne cAra (gurUvAra) yugapradhAna guru-AcAryo thaze, tathA (tama) te yugapradhAnanI jevA (pharrDhavA) agyAra lAkha ane (tata po) seLa hajAra bIjA AcAryo thaze. 33. egavayAri sucaraNA, samayaviU pabhAvagA ya jugapavarA / pAvayaNiyAidutigA-ivaraguNA jugapahANasamA // 34 // artha -(kuvA) temAM je yugapradhAna thaze te sarve (Ara ) ekAvatArI, () uttama caritravALA, (samAvika) sarva Agamane jANanArA (ra) ane (bhAva) zAsananI prabhAvanAnA karanArA thaze. tathA (gvApahANamA) je yugapradhAnanI jevA AcAyo thaze te (pAvayathAtinAzupA) pravacanikAdika be, traNa vigere zreSTha prabhAvaka guNavaDe yukta thaze. 34. prabhAvakanA ATha prakAra nIce pramANe - "pAvayaNI dhammakahI, vAI nemittio tavassI ya / vijA siddho ya kaI, aTTeva pabhAvagA bhaNiyA // " pravacana ( siddhAMta) ne jANanAra, dharmakathA karanAra, vAdI, nimittane jANanAra, tapasvI, vidyAvALA, maMtrasiddhivALA ane kavi ( kAvya racanAra ) A ATha prakAranA prabhAvaka kahyA che. " bAravarisehi~ goyamu, siddho vIrAu vIsahi suhammo / causaTThIe jaMbU, vucchinnA tattha dasa ThANA // 35 // artha- vIra) mahAvIrasvAmIthakI ( mahAvIranA nirvANa pachI) (vAravari ) bAra varSa ( mu) aitamasvAmI ( fat) siddha thayA, ane mahAvIranA nirvANathI (vIEURi) vaza varSa ( ) sudharmAsvAmI siddha thayA, tathA mahAvIranA nirvANathI (varasI) esaTha varSe (vaMtU) jaMbusvAmI siddha thayA. (tastha) te vakhate (TA) AgaLa kahevAze te daza sthAnaka (kurijhama) viccheda pAmyA. 35.
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ kALasamatikA prakaraNa maNaparamohipulAe, AhAragakhavagauvasame kappe / saMjamatiyakevalisi - jjhaNA ya jaMbummi vucchinnA // 36 // artha:-( maNaparamohipulAe ) bhanaH paryavajJAna, parabhAvadhi cusAuvadhi, ( AhAraga) bhADAsandhi, ( khavaga ) pazreNi, ( uvasame ) upazamazreNi, ( kappe ) nidapa, ( saMjamatiya ) saMyamatri - parihAravizuddhi, sUkSmasa parAya bhane yathAbhyAta nAmanA RNu saMyama - yAritra, ( kevali ) ThevaNajJAna ( ya ) bhane ( sijjhaNA ) siddhi-A dRza sthaane| ( jaMbummi ) 4 svAbhIne viSe bheTale tenA nirvANu pachI ( vucchinnA ) viruddhe gayA . 6. pulAkalabdhine mATe A pramANe kahyuM che-- 66 jiNasAsaNapaDiNIyaM, cunnijjA cakkavaTTisinnaM pa kuvio muNI mahappA, pulAyalI saMpanno || "" 41 " pulAkalabdhivaDe yukta evA mahAtmA muni je kApa pAme tA jinazAsananA zatrurUpa cakravartInI senAne paNa ghUrI nAMkhe. " sijaMbhaveNa vihiaM, dasayAliya aTThanavai varisehiM / u sattarisaehi thakkA, cau puvA bhaddabAhummi // 37 // arthaH-bhaDAvIrasvAbhInA nirvANu pachI ( aTThanavai ) aThThA ( varisehiM ) varSa gayA tyAre (sijaMbhaveNa ) zayya lavasUriye ( dasayAliya ) dazavai asi sUtra ( vihiaM ) 22; tathA mahAvIrasvAmInA nirvANu pachI ( sattarisaehi ) se| sItera varSa gayA tyAre ( cau puchA ) cheA yAra pUrva ( bhaddabAhummi ) bhadra - bAhune viSe--temanI pachI thakkA ) thAJjyA-artha thI rahita rahyA. u7. N tuhiMsu thUlabhadde, dosayapanarohi~ puvaaNuogo / suhumamahApANANi a, AimasaMghayaNasaMThANA // 38 // artha:-vIra prabhunA nirvANu pachI ( dosayapanarehi ) naso ne 542 varSe ( thUlabhadde ) zrI sthUladrane viSe ( tenI pachI ) ( puvaaNuogo) pUrvano anuyoga ( yAra pUrva ) ( suDumamahApANANi ) sUkSma mahAprANa dhyAna bheTale ne dhyAnathI }
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ AAAAAAAAM prakaraNasaMgraha aMtarmuhUrtamAM cAda pUrvanuM AnupUvI ne pazcAnupUvIe parAvartana karavAnI zakti prApta thAya che te (a) ane (AimasaMghayaNasaMThANA ) paDe saMghayA bhane paDe saMsthAna ( turdisu) vi074 bhyA. 38. paNaculasIisu vayare, dasa puvA adhdhakIlisaMghayaNaM / chassolehi a thakkA, dubbalie saDDhanava puvA // 39 // matha:-vIra prabhunA nirvAya pachI (paNaculasIisu ) pAya se yaa|| varSa ( vayare ) 12||bhiin viSe (dasa puSA ) 4. pUrva mana ( addhakIlisaMghayaNaM) ardhanArA ne kIlikA saMghayaNa thAya eTale tyArapachI viccheda gayA. (ra) bhane ( chassolehi ) vIra prabhunA ni pachI cha sene se varSe ( dubbalie ) duniApabhitrane viSa ( saDDhanava puSvA ) sana4 pUrva ( thakkA ) thAjyA-tyArapachI viche gayA. 38. chatvAsasaehi navu-ttarohi~ siddhiM gayassa vIrassa / rahavIrapure nayare, khamaNA pAkhaMDiA jAyA // 40 // matha:-(vIrassa) vA2 prabhu (siddhiM gayassa) sidvibhA yA pachI (chavAsasaehi navuttarehi) 7 se ne nava varSa gayA tyAre ( rahavIrapure nayare ) 2thavIrapura nAmanA nagaramA (pAkhaMDiA ) 5 / 5 ( khamaNA) hima2 saadhume| ( jAyA) thayA. (hi2 mata nIv) 40. teNauanavasaehiM, samaiktehi vddhmaannaao| pajjosavaNa cautthI, kAlagasUrihi to ThaviA // 41 // matha:-(vaDamANAo) va bhAnasvAbhAnA niin pachI (teNauanavasaehiM) na sone kA varSa ( samaikaMtehi) gaye sate ( kAlagasUrihi to) ti: sUrizme (pajosavaNa cautthI) pryuss| parva yAthane hivase (ThaviyA) sthApana yu.41. vIrajiNA puvagayaM, savaM pi gayaM sahassavarisehiM / sunnamuNiveajuttA, vikkamakAlAo jiNakAlo // 42 // 1 A saMghayaNa cothuM ane pAMcamuM hovAthI bIjuM ane trIjuM saMghayaNa AnI pahelAM viccheda javuM joIe. tene vakhata ahIM kahyo nathI.
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ 43 kALasamatikA prakaraNa atha:-(vIrajiNA) pIra prabhunA nirmANathI (sahassavarisehiM ) 2 varSa gayA tyAre (putagayaM) pUrva bhA 2 ( sa pi gayaM ) sarva zruta vizche yayuH (jiNakAlo ) pIra prabhunA nivAthA (sunnamuNiveajuttA) ya2 so ne sIta2 varSa (vikkamakAlAo) vima saMvatsa2 pravatyA. 42. terasaehiM vIrA, hohaMti aNegahA mai (ya) vibheaa| baMdhati jehiM jIvA, bahuhA kaMkhAimohaNiyaM // 43 // ___ artha:-(vIrA) pI2 linezvaranA nivAthI (terasaehiM ) te2 se| varSa ( aNegahA) mane prAranA (mai (ya) vimeA) bhati(ta) / ( hohaMti) thaze. (thayA.) (jehiM )2 lehoNe zane (jIvA) / ( bahuhA ) gha! 42nA (kaMkhAimohaNiyaM) dikSAha-saTTeDA bhADanIya bhane (baMdhaMti) mAMdhate. 43. 'vIrajiNA guNavIsaM, saehi paNa mAsa bAra varisehiM / caMDAlakule hohI, pADalipuri samaNapaDikUlo // 44 // matha:-(vIrajiNA) vA2 prabhunA nivAthI (guNavIsaM saehi ) sAsae se (bAra varisehiM ) mane mA2 varSa tathA ( paNa mAsa ) pAMya bhAsa gaye sate (pADalipuri ) pAradIpura nagaramA ( caMDAlakule ) yAnA ubhA (samaNapaDikUlo) saadhune| prati (Basant or ) ( hohI ) thaze. 44. cittaTuMmiviTThibhavo, kakkI ruddo caummuha tinAmA / aTThAraTThArasapa-navarisa sisudisivijayarajje // 45 // matha:-(cittaTThamiviTThibhavo ) caitra zuda mana hivase viSTimA tanA sanma thaze. tathA te ( kakkI) 484ii, (ruddo) rudra ane (caummuha ) yatu ma se prabhAoM (tinAmA ) traNa nAmavANa thaze. ( aTThAra ) te maDhA2 varSa (sisu) mAyAvasthAmAM, (aTThArasa) ADhA2 varSa (disivijaya ) hivarAyama bhane (panavarisa ) 5yAsa varSa ( raje ) 24yamA nirgamana 42. 8 ch| varSanu AyuSya bhogavaze. 45. taM muNibhikkhachalaMsaM, maggaMtaM haNiya vipparUva harI / tassua dattaM raje, paidiNaceiyakaraM ThavihI // 46 // 1 44 mIthI 48mI gAthA sudhImAM kahelI. hakIkata aitihAsika rIte vicAratAM banelI lAgatI nathI.
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa saMgraha. matha:-( muNibhikkhachalaMsaM ) bhuniyA pAsethA nikSAnI char3I ( maggaMtaM ) mAtA:(taM ) te 4Ine ( vipparUva harI) zrAmaNanA 35ne dhAra 42nA2 / ( haNiya ) yAne (paidiNaceiyakaraM) mezA se navA caityane 42 / 2 / ( tassua dattaM ) tenA putra hattane (raje ) 20yane viSe ( ThavihI ) sthApana 422. 46. aTThArasapannAsehiM, gahiyasoraTukhapparakuraje / so kAhI bahuvacchara-apujjasittuMjaoddhAraM // 47 // matha:-(so) te itta 20 ( aTArasapannAsehiM ) mA so payAsa varSe (gahiyasoraTTakhapparakuraje) saurASTra dezanu rAya ane turunu zunya a6 rIne ( bahuvaccharaapuja ) gha! varSA sudhA malya 2De ( sittuMjaoddhAraM ) zatrucyanA dvArane ( kAhI ) 42ze. 47. ( 24uddhAranI gaNanA 42vAmA mAvI nathI ) tassua jiNadattAI-nivA namissaMti pADivayamAI / taiyA kahaM pi hohI, taha jAisarohinANAI // 48 // matha:-- ( tassua ) te hatta na putra ( jiNadattAI ) nitta vigere ( nivA ) 20 / ( pADivayamAI ) prAtipaha vigere AyAna (namissaMti) pahanA 42ze. ( taiyA ) te mate ( kahaM pi ) 459] prAre ( taha ) tathA pra4Are aTale the| - 4 0pane ( jAisarohinANAI ) jatisbha25 bhane avadhijJAna ( hohI ) thaze. 48. jiNabhattanivAu igA-rasalakkhasolasahassa hohiMti / ihayaM varisasaUNe-gavIsasahasehiM vIrajiNA // 49 // matha:-( vIrajiNA ) pA2prabhunA ni pachI ( ihayaM ) ma ( varisasaUNa ) sau varSa nyUna2 ( egavIsasahasehiM ) mevI. 9012 varSa sudhImA ( jiNabhattanivAu ) linezvaranI mahitavA 01 ( igArasalakkha ) mayAra sAmane (solasahassa) saNa huna2 (hohiMti ) thaze. 49. 1 " guNavIsA solehi ya" pratyataramA 54 cha teno artha "mogalIza sena soNa varSe " evo che. A vAta ThIka lAge che, kAraNa ke tenA pitA 1912 mAM to thayela che. 2 ahIM so varSa jUnI kahevAnuM kAraNa samajAtuM nathI.
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAlasakhtatikA prakaraNa taha saggacuo sUrI, duppasaho sAhuNI a phaggusirI / nAila saDDo saDDI, saccasirI aMtimo saMgha // 50 // 45 arthaH-(taha) tathA bheuvIza innara varSane cheDe (saggacuo) svargathI bhyavIne ( sUri duppasaho) duSprasala nAmanA AyArya (a) tathA ( phaggusirI ) idazuzrI nAmanI ( sAhuNI) sAdhvI tathA (nAila saDDo) nAgisa nAmaneo zrAva ane (saDDI saccasirI) satyazrI nAmanI zrAvi ( aMtimo saMgho ) me pramANe chelo saMgha thaze. 50. ego sAhU egA, ya sAhuNI sAvao ya saDDI vA / ANAjuttA saMgho, seso puNa aTThisaMghAo // 51 // artha :- ( ego sAhU ) me sAdhu, egA ya sAhuNI ) me sAdhvI, ( sAvao ya ) me zrAva bhane ( saDDI vA ) bhe zrAviA A yAra 4 le ( ANAjutto) vItarAganI AjJAme urIne yukta hoya to te ( saMgho ) sauMdha hevAya che; (puNa) paraMtu ( seso ) gADIne bheTaTo bhAjJA rahita hoya te pazu zreSTha guguno alAva he!vAthI ( aTThisaMghAo ) ddaauan| saMdhAta aDevAya che. 51. dasayAliya jiakappA - vassayaaNuogadAranaMdidharo / sayayaM iMdAinao, chaTTuggatavo duhatthataNU // 52 // MYS:-( TAMAT) suasilas, (farer) rasey, (NAFAT ) Avazya, ( aNuogadAra ) anuyogadvAra bhane ( naMdi ) nahI A pAMca sUtrane ( dharo ) dhAraNa 42nAra tathA ( sayayaM ) niraMtara ( iMdAinao ) drAhi devAme nabhelA zeSA te AyArya thaze. tathA ( chaDuggatavo ) utkRSTa chaThThanA tapa u2nAra ane ( duhatthataNU ) me hAthanA zarIravAjA thaze. 52. gihi vaya gurutta bArasa, cau cau variso kayaTTamo aMte / sohama sAgarAU, hoi tao sijjhihI bharahe // 53 // artha:-te duSprasalasUri ( gihi ) gRhasthapaNe ( bArasa ) mA2 varSa raheze, ( vaya ) vrata bheTale sarvaviratipaNAmAM ( cau ) yAra varSa raheze ane ( gurutta ) AyArya pahane viSe ( cau variso) yAra varSa raheze. gema vIzavarSanuM Ayu pANI ( aMte ) AyuSyane cheDe ! kayaTTamo ) aTThamanA tathavaDe anazana urI ( sohammi ) saudharma devo!!bhAM (sAgarAU ) me sAgaropamanA AyuSyavANA ( hoi) deva thaze. ( tao ) tyAMthI vyavIne (bharahe ) bharata kSetramA ( sijjhihI ) siddhipahane pAmaze. 43.
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ NAANAANI 46 prakaraNa saMgraha. suasUrisaMghadhammo, puvaNhe chijihI agaNi sAyaM / nivavimalavAhaNo suha-mamaMti nayadhammamajjhaNhe // 54 // matha:-( suasUrisaMghadhammo ) tajJAna, sUri, saMgha sane dharma se yAra ( puSaNNe ) 57 paDAre ( chijihI ) vizche pAbharI, ( nivavimalavAhaNo ) vimAna naamne| 1, ( suhamamaMti) sudharma namana matrI mane ( nayadhamma) nAti dharma 40 am madhyAha samaye vi-che pAbharI, tathA ( agaNi ) abhi ( sAyaM ) sAyANe viche pAbharI. 54. to khAraggivisaMbila-vijjughaNA sagadiNA pihu kupvnnaa| varisiya bahurogijalaM, kAhiti samaM girithalAiM // 55 // matha:-(to) tyA25chI ( khAraggivisaMbilavijjughaNA) kSAra (kssaarrasavALA jaLane megha ), agni jevA jaLane megha, viSamizrita jaLane megha, amla (khATA ) rasavALA jaLano megha ane vidyutu megha (jemAM atyaMta vijaLI jevA 2 4 2 DAya te bhe)-oma pAMya prA2nA bhegha ( sagadiNA ) sAta sAta hivasa zusa 35 hivasa ( pihu ) guhI hI vRSTi 42ze-12sarI. ( kupavaNA ) 1215 vAyu pAze, ( bahurogijalaM ) dhArA- 1 utpanna are te ( varisiya ) 12saze mane ( girithalAI ) parvata tathA stha vigairena ( samaM ) s2|| ( kAhiMti ) 42". 55. iMgAlachAramummura-hAhAbhUyA taNAirahiya mahI / hohiMti bIyamittaM, veyaDDhAisu khagAI vi // 56 // matha:-( iMgAlachAramummura ) mAsa, 25 mane bhu 2-mAreami 2vI tathA ( hAhAbhUyA ) DAva ! ve zuthaze ? ye pramANe DADavANI tathA (taNAirahiya ) tRpahiyA 2Dita sevI (mahI) pRthvI thaze. tathA (veyaDDhAisu) vaitAbyAbhi -nA mialli ( khagAI vi) 15kSI mAhi: 55 (bIyamittaM) bhii| bhAtra ( hohiMti ) 2DerI. 56. chaTTaare dukaruccA, vIsaMvarisAu macchayAhArA / bilavAsI kugaigamA, kuvannarUvA narA kUrA // 57 // 1 ahIM Adi zabdathI bIja mAtra pazuo paNa bilamAM raheze.
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ 47 kALasaptatikA prakaraNa artha -( ) chaThThA ArAmAM ( nag ) manuSya (supA ) be hAtha uMcA zarIravALA ( vavava ) vIza varSanA AyuSyavALA, (achANA ) masyane AhAra karanArA, (vidravAna ) gaMgA ane siMdhu nadInA bilamAM vasanArA, ( yuvA ) tiryaMca ane narakarUpa kugatimAM janArA, ( suvarahavA ) kharAba varNa ane rUpavALA tathA ( jUnA ) krUra prakRtivALA thaze. 57. nillajjA nivasaNA, kharavayaNA piysuaaitthiirhiyaa| chavarisagabbhA itthI, sudukkhapasavA bahusuA ya // 58 // artha:-(nigar ) vaLI te manuSyo lajajA rahita, ( nivAsaNA ) vastra rahita, ( vALA) kaThora vacanavALA, (pathagbAdiyA ) mAta-pitA, bhAI-bahena ane putra-kalatrAdinI sthiti (mayodA) rahita thaze. tathA (phathI) strIo (jIvavijamA ) cha varasanI vaye garbha dhAraNa karaze, (judugharavA) atyaMta duHkhe karIne prasava karaze ( ) ane (padubhA ) ghaNA putraputrIvALI thaze. 58. bahumacchacakkavahagaMga-siMdhupAsesu nava nava bilAI / veyaDDobhayapAse, bisayari bahuroginaraThANA // 59 // artha -( vAmajI ) jemAM ghaNA mAchalAMo che evI ane ( vava ) rathanA cakra jeTalA pravAhavALI (saMkSipupapu ) gaMgA ane siMdhu nadInI bane bAjue eTale kAMThe ( reDDamApA ) vaitAlyanI banne bAjue eTale uttara ane dakSiNa dizAe ( vadu janAdAI ) ghaNuM rogI manuSyanA sthAnabhUta ( nava nava vidyAruM ) nava nava bila hovAthI kula (vitara) bahotera bilamAM raheze. ( vaitAlyanI uttara dizAmAM gaMgA nadInA pUrva pazcima taraphanA be kAMThAmAM nava nava bila hovAthI aDhAra bila thayA, te ja rIte vaitADhyanI dakSiNa dizAmAM aDhAra hovAthI chatrIza thayA. te ja rIte siMdhu nadInA cAre taraphanA chatrIza maLIne kula bahoMtera bila thAya che. ) 59. aggimaarAimANaM, puva araMte ihaM tu chaTuMte / hatthataNu solavarisAu, annahussappiNI navaraM // 6 // artha - jAmagarADamALa) AgaLanA utsarpiNanA ArAdikanuM mAna ( AyuSya dehAdikanuM mAna ) pUrvanI jema AgalA ArAnI jema jANavuM. utsa
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 prakaraNa sagraha. piNImAM Adinu je je deha AyuSya pramukhanuM mAna heAya te te ( pula late ) pahelA avasarpiNInA ArAne aMte jANavuM eTale utsarpiNImAM ( annadgha ) anyathA prakAre jANavuM. ( navattuM ) eTaluM vizeSa che ke have pachInA ArAnI utsarpiNI saMjJA che. (daM tu chaTThatte ) ahIM avasarpiNImAM chaThThA ArAne aMte ( TrUthataLu solAra ) eka hAthanuM zarIra ane seALa varSanuM AyuSya hAya. 60. ( e pramANe utsarpiNInA pahelA ArAnA prAraMbhamAM hAya ). pukkhalakhIraghayAmaya-rasamehA varisihaMti paDhamaMte / bhUsIyalannaneho - sahirasayA sattasattadiNe // 61 // artha :----utsarpiNInA pahelA ArAne ate ane bIjA ArAnA prAra MbhamAM ( pulajI ) puSkarAvata megha varasaze. te megha ke che? pahelAM avasapeNInA chaThThA ArAmAM kSArAdikana! kharAba meghA varasavAthI thayelI IMgAla-kSAramaya pRthvIne svAdu, svaccha ane hitakArI jaLa varasavAthI zAMta karI deze. e pahelA puSkarAva megha dAhane upazamAve che. tyArapachI ( vI ) bIjo khIrarasa megha varasaze tethI pRthvI para ghaNA dhAnya nIpajaze. ghaya ) trIjo dhRtarasa megha varasaze te pRthvImAM snigdhatAne utpanna karaze, ( amaya ) ceAthe! amRtarasa megha varasaze te nAnA prakAranI auSadhine temaja nAnA prakAranA vRkSeA ane latAnA a MkurAne utpanna karaze ane ( samettA ) pAMcame! rasamegha surasamaya udakavALA varasaze te vanaspatimAM tiktAdi pAMca prakAranA rasane utpanna karaze. ( sattattattatine ) A pAMce prakAranA megha anukrame sAta sAta divasa ( rvASivaMti ) varasaze. te ( mUlIyannaneohilayA ) pRthvIne zItala karaze, anna upajAvaze ane sneha sahita ( snigdha ), edhi sahita temaja rasa sahita karaze. 61. a bIu purAikaro, jAisaro vimalavAhaNasudAmo | saMgamasupAsadatto, sumuho sammai kulagara ti // 62 // artha:-- vIr 3 ) tathA bIje Are-prAMta bhAge ( purAtte ) nagarAdikane karanAra, ( jJattatte jAtismaraNajJAnavALA ( vimavALa) pahelA vimalavADana, ( muddAmo ) bIjA muddAma, ( saMgama ) trIjA saMgama, ( supAtta ) ceAthA supArzva, ( tte ) pAMcamA datta, sumuddo ) chaThThA mukha ane (samar) sAtamA sanmati-A sAta (rujjara tti) kulakarA thaze. ( sthAnAMgasUtranA sAtamA sthAnamAM kahyuM che ke-bharatakSetramAM AvatI utsarpiNImAM mitravAhana 1, subhUma 2, suprabha 3, svayaMprabha 4, datta 5, sudharma 6 ane sutra 7. A nAmanA sAta kulakarA thaze te vyavahArAdika calAvaze.) 62.
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ kALasaptatikA prakaraNa taiyAisu uDDagaI, jiNanArayabala duhAgaI ckkii| aharagai haripaDiharI, cautthaarayAisu a jualA // 63 // artha - taralAug ) utsarpiNanA trIjA ne cothA ArAmAM ( kinAvai) jinezvara, nArada ane baLadevo ( 3 ) UrdhvagativALA thaze. tathA ( ra ) cakravattIo (suda ) Urva ane adhe ema baMne prakAranI gativALA thaze. tathA ( klividA ) vAsudeva ane prativAsudeva (3 ) adhogativALA thaze ( 5 ) tathA ( saMsthamAphag ) cothA vigere ( pAMcamA ane chaThThA ) ema traNa ArAmAM ( guhA ) yugaliyA thaze. 63. paumAbhasUradevo, supAsasayaMpabhasavaaNubhUI / devasuaudayapeDhAla-puTTilasayakittisuvaya'mamA // 64 // artha -( pattamAma ) AvatI utsarpiNImAM bharatakSetrane viSe zreNika rAjAne jIva je hAlamAM pahelI narakamAM vate che te tyAMthI cyavane zatadvAra nAmanA nagaramAM mahApadma nAme rAjA thaze. te rAjA AvatI vIzImAM padmanAbha nAmanA pahelA tIrthakara thaze. tenuM 72 varSanuM AyuSya, sAta hAthanuM zarIra ane siMhanuM lAMchana thaze. te mahApa rAjAnuM bIjuM nAma devasena thaze ane trIjuM nAma vimaLavAhana thaze. tenuM sarva vRttAMta mahAvIrasvAmInI jema jANavuM. ( kUvo) vardhamAnasvAmInA kAkA supArzva nAme je hatA, teno jIva sUradeva nAmanA bIjA tIrthakara thaze. te pAnAtha jevA thaze. tenuM 100 varSanuM AyuSya, nava hAthanuM zarIra ane sarpanuM lAMchana jANavuM. (rvrNa) piTilane jIva (paraMtu uvavAyasUtramAM kahela che te nahIM) supAzva nAmanA trIjA tIrthaMkara neminAtha jevA thaze. tenuM hajAra varSanuM AyuSya, daza dhanuSanuM zarIra ane zaMkhanuM lAMchana jANavuM. ( rAma ) daDhAyuno jIva cothA svayaMprabha nAmanA tIrthakara naminAtha jevA thaze. tenuM daza hajAra varSanuM AyuSya, paMdara dhanuSanuM zarIra ane nIla kamaLanuM lAMchana jANavuM. ( rAjumU ) kArtika zeThane jIva pAMcamAM sarvAnubhUti nAmanA tIrthakara 1 cothA ArAnA prAraMbhamAM thanArA vIsamA tIrthakara ane bAramA cakravartI bane nirvANa pAmyA pachI yugalika dharma pravartaze.
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 prakaraNasaMgraha thaze. te munisuvratasvAmI jevA thaze. tenuM trIza hajAra varSanuM AyuSya, viza dhanuSanuM zarIra ane kacchapanuM lAMchana jANavuM. (revaDu) zaMkha zrAvakane jIva chaThThA devakRta nAmanA tIrthakara malinAtha jevA thaze. tenuM paMcAvana hajAra varSanuM AyuSya, pacIza dhanuSanuM zarIra ne kalazanuM lAMchana jANavuM. ( 3 ) naMdane jIva sAtamA udaya nAmanA tIrthakara aranAtha prabhu jevA thaze. tenuM corAzI hajAra varSanuM AyuSya, trIza dhanuSanuM zarIra ane naMdAvartanuM lAMchana jANavuM. ( 4) sunaMdane jIva AThamA peDhAla nAmanA tIrthakara kuMthunAtha jevA thaze. tenuM paMcANa hajAra varSanuM AyuSya, pAMtrIza dhanuSanuM zarIra ane bekaDAnuM lAMchana jANavuM. ( dira) AnaMdane jIva navamA piTila nAmanA tIrthakara zAMtinAtha jevA thaze. temanuM eka lAkha varSanuM AyuSya, cALIza dhanuSanuM zarIra ane mRganuM lAMchana jANavuM. ( sAtti ) zataka zrAvakano jIva dazamA zatakIrti nAmanA tIrthakara dharmanAtha prabhu jevA thaze. temanuM daza lAkha varSanuM AyuSya, pastALIza dhanuSanuM zarIra ane vajanuM lAMchana jANavuM. A zaMkhane mitra jenuM nAma pukali hatuM te jANavA. (zrI hemavIracaritramAM navamA kekasInA jIva ane dazamA relInA jIva kahyA che. ) (kuvA ) satyakI vidyAdharane jIva agyAramA suvrata nAmanA tIrthaMkara anaMtanAtha jevA thaze. temanuM trIsa lAkha varSanuM AyuSya, pacAsa dhanuSanuM zarIra ane siMcANunuM lAMchana jANavuM ( bamama) dvArakAmAM kRSNa vAsudeva neminAthanA bhakta hatA. te dharmiSTha zrAvaka thayA hatA. anyadA temaNe aDhAra hajAra munione zuddha vidhipUrvaka vaMdana karI hAyika samyakatva upArjana karyuM hatuM. te vakhate sAtamI narakane egya duSkarmanI apavartana karIne trIjI narakane yogya karmadalika karyA hatA ane tIrthaMkaranAmakarma upArjana karyuM hatuM. e kRSNane jIva bAramA amama nAmanA tIrthakara vimaLanAtha jevA thaze. temanuM sATha lAkha varSanuM AyuSya, sATha dhanuSanuM zarIra ane varAhanuM lAMchana thaze. vasudevahiMDImAM to kRSNa trIjI narakamAMthI nIkaLI, bharatakSetramAM zatadhAra nagaramAM mAMDalika rAjA thaI, cAritra grahaNa karI tIrthaMkaranAmakarma nikAcita karI, vaimAnika devapaNe utpanna thaI tyAMthI cavIne amama nAme bAramAM tIrthakara thaze ema kahyuM che. 64. ( narakamAMthI nIkaLIne parabhAryA tIrthakara thaI zaktA nathI kAraNa ke vacce kALa vadhAre che tethI bIjA be bhava thavAnI jarUra che.)
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa1 kALasaptatikA prakaraNa nikasAyanippulayanimamacittaguttA smaahisNvriyaa| jasaharavijao mallo, devo'NaMtaviri bhaddakaro // 65 // artha - nivasAra) baLadevano jIva teramA niSkaSAya nAmanA tIrthakara vAsupUjya jevA thaze. temanuM 72 lAkha varSanuM AyuSya, 70 dhanuSanuM zarIra ane mahiSanuM lAMchana jANavuM. ( kRSNanA moTA bhAI baLabhadra kRSNanA ( amama tIrthakaranA ) tIrthamAM siddhipadane pAmavAnA che, tethI A tIrthakaranA jIva baLadeva kahyA che te bIjA samajavA. ) ( nipuTa ) rahiNIne jIva nipulAka nAmanA caudamA tIrthaMkara zreyAMsanAtha jevA thaze. temanuM 84 lAkha varSanuM AyuSya, 80 dhanuSanuM zarIra ane khaggI (guMDA )nuM lAMchana jANavuM. | ( nimama ) jene batrIza putra thayA hatA te sulatAno jIva paMdaramA nirmama nAmanA tIrthakara zItaLanAtha jevA thaze. temanuM lAkha pUrvanuM AyuSya, 90 dhanuSanuM zarIra ane zrIvatsanuM lAMchana jANavuM. ( ripurA ) jeNe prabhune bIjorApAka vaherAvyo hato te revatIne jIva sattaramA citragupta nAmanA tIrthakara suvidhinAtha jevA thaze. temanuM be lAkha pUrvanuM AyuSya, 100 dhanuSanuM zarIra ane magaranuM lAMchana jANavuM. ( vamahi ) gavAline jIva sattaramA samAdhi nAmanA tIrthakara caMdraprabhu jevA thaze. temanuM daza lAkha pUrvanuM AyuSya, 150 dhanuSanuM zarIra ane uDupati (caMdra)nuM lAMchana jANavuM. ( saMvariyA ) gAgaline jIva aDhAramA saMvara nAmanA tIrthakara supArzvanAtha jevA thaze. temanuM viza lAkha pUrvanuM AyuSya, basa dhanuSanuM zarIra ane svastikanuM lAMchana jANuM. ( ) dvIpAyanane jIva egaNIzamA yazodhara nAmanA tIrthakara padmaprabha jevA thaze. temanuM trIza lAkha pUrvanuM AyuSya, aDhIso dhanuSanuM zarIra ane padmanuM lAMchana jANavuM. (viko ) karNane jIva vizamAM vijaya nAmanA tIrthakara sumatinAtha jevA thaze. temanuM cALIza lAkha pUrvanuM AyuSya, traNa se dhanuSanuM zarIra ane kaMcanuM lAMchana jANavuM. (mo) nAradane jIva ekavIsamA malla nAmanA tIrthakara abhinaMdana jevA thaze. temanuM pacAsa lAkha pUrvanuM AyuSya, sADAtraNa so dhanuSanuM zarIra ane kapi ( vAnarA )nuM lAMchana jANavuM.
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ MAA prakaraNasaMgraha. ( va ) abaDane jIva bAvIzamA deva nAmanA tIrthakara saMbhavanAtha jevA thaze. temanuM sATha lAkha pUrvanuM AyuSya, cAra so dhanuSanuM zarIra ane turaga ( azva )nuM lAMchana jANavuM. ( mahAvIrasvAmIe je aMbaDa sAthe sulasAne sukhasAtAnA samAcAra kahevarAvyA hatA te aMbaDa jANavA. koI ThekANe dharmalAbha kaheje ema paNa jaNAvela che. ). | ( avira) dvAramadano jIva trevIsamA anaMtavIrya nAmanA tIrthaMkara ajitanAtha jevA thaze. temanuM tera lAkha pUrvanuM AyuSya, sADAcAra se dhanuSanuM zarIra ane gajanuM lAMchana jANavuM.(haimavIracaritramAM brahmadattacakInA jIva kahyA che. ) (mo ) svAtino jIva vIzamA bhadraMkara (bhadrakRta) nAmanA tIrthakara cothA ArAnA prAraMbhamAM RSabhadeva jevA thaze. temanuM corAzI lAkha pUrvanuM AyuSya, pAMca se dhanuSanuM zarIra ane vRSabhanuM lAMchana jANavuM. jinaprabhasUrikRta prAkRta gadya dIvALIkalpamAM te A pramANe che -trIjA udAyInA jIva supArzva jina, cothA piTTilanA jIva svayaMprabha jina, pAMcamA daDhAyunA jIva sarvAnubhUti jina, chaThThA kArtikanA jIva devasuta jina, sAtamAM zaMkhanA jIva udaya jina, AThamA AnaMdanA jIva peDhAla jina, navamA sunaMdAnA jIva pidila jina, dazamA zatakanA jIva zatakIti jina, agyAramA devakInA jIva munisuvrata jina, bAramAM kRSNanA jIva amama jina, teramA satyakInA jIva nikaSAya jina, cAdamAM baLadevanA jIva nipulAka jina, paMdaramA sulasAnA jIva nimama jina, soLamA rahiNanA jIva citragupta jina (kaI kahe che ke kalkInA putra citragupta), sattaramA revatInA jIva samAdhi jina, aDhAramA sayalanA jIva saMdhara jina, trevIsamA aranAtha jIva anaMtavIya jina, covIzamAM buddhanA jIva bhadraMkara jina. bAkInA upara kahyA pramANe jANavA. 65. ( A nirNaya bahuzruta jANe.) saDhadusaya sahasA, pauNaculasiyA lakkhapaNachacaupannA / samakoDisahasa, teNUNapaliacaubhAga paliaddhaM // 66 // artha-() pahelA padmanAbhanA nirvANathI bIjA suradevanuM nirvANa aDhIso varSa thaze. (dakSA vAgusabA) bIjA ane trIjA jinanuM AMtaruM piNI rAzI hajAra varSa. (A AMtarUM badhe nirvANanuM jANavuM ). (4varUpa) trIjA ane cothA jinanuM AMtaruM pAMca lAkha varSa (4) cothA ane pAMcamA jinanuM AMtaruM cha lAkha varSa (43vat) pAMcama ane chaThThA jinanuM AMtaruM copana lAkha varSa
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ kALasaptatikA prakaraNa (mohitadatta ) chaThThA ane sAtamA jinanuM AMtaruM koTi sahastra ( hajAra karoDa ) varSa. (teqUpasTivamAna) sAtamA ane AThamA jinanuM AMtaruM koTi sahastra varSe jUna pilyopamano ceAthe bhAga ( pA papama ). (44) AThamA ane navamA jinanuM AMtaruM ardha palyopamanuM jANavuM. 66. pauNapaliUNa tiayara, caunavatIsacaupanna igkoddii| chavIsasahasa chAvaTThilakkha vAsAyarasaUNA // 67 // artha -(vsvpasTika tithaT) navamA ane dazamA jinanuM AMtaruM piNuM popame nyUna traNa sAgaropama. (23) dazamA ane agyAramA jinanuM AMtaruM cAra sAgarepama. (nava) agyAramA ane bAramAM jinanuM AMtaruM nava sAgaropama. (tIja) bAramA ane teramA jinanuM AMtaruM trIza sAgaropama. (35%) teramA ane cidamAM jinanuM AMtaruM cepana sAgaropama. cidamAM ane paMdaramA jinanuM AMtaruM (dhIrada chAddivA) chavIza hajAra, chAsaTha lAkha (vAva) varSa (3ra ) ane eka so sAgaropame nyUna (rUra jo) eka karoDa sAgaropamanuM jANavuM. 67. navakoDi navaikoDI, navasayakoDI ya nvshskoddii| koDisahasanavaI nava-dasatIsapannakoDilakkhA // 68 // artha - navori)paMdaramA ane saLamAjinanuM AMtaruM nava karoDa sAgaropama. (navarojI) seLamAM ane sattaramA jinanuM AMtaruM nevuM kareDa sAgaropama. (navasArI ) sattaramAM ane aDhAramA jinanuM AMtaruM nava so karoDa sAgaropama. (navaso ) aDhAramA ane ogaNIzamA jinanuM AMtaruM nava hajAra karoDa sAgarepama. ( ) ogaNIzamAM ane vazamA jinanuM AMtaruM nevuM hajAra karoDa sAgaropama. 1 A bAdabAkI cotho Aro 42 hajAra varSe nyUna eka koDAkoDI sAgaropamane hovAthI te 4ra000 ane pahelAthI chaThThA prabhu sudhInA AMtarAnA 65 lAkhane 84 hajAra varSa maLIne samajavI.
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 prakaraNasaMgraha ( nava ) vIzamA mane mevIzamA ninanu mAMtara navA 42 / 7 sAgaropama. (dasa ) OMvIzamA gane vIzamA nirnu mAMtara 4 saya 42 / 7 sAgaro5ma. (tIsa) mApImA bhane ravIzamA sinanu mAtarutrI 85 42 / 7 sAgarA5ma. ( pannakoDilakkhA ) vIzamA bhane yovIzamA ninu mAtaru payAsa ma 42 / 3 sAyamanu zu. 68. bala vejayaMta ajiA, dhammo suppahasudaMsaNANaMdA / naMdaNa paumA haliNu-tti cakkiNo dIhadaMto a // 69 // taha gUDhadaMtao suddhadaMta siridaMta-siribhuI somo / pauma mahapauma dusamo, vimala vimalavAhaNa ariTo // 7 // matha:-mAvatI yaaviishiin| ( haliNutti ) meTa na vonai nAma( bala vejayaMta ajiA) 5 // 1, vaiyata 2, malita 3, (dhammo) dharma 4, ( suppahasudaMsaNANaMdA ) sumana 5, sudarzana 6, mAna 47, (naMdaNa paumA) nahana 8 ane padma 9 jANavA. Dave ( cakkiNo ) mA2 yavattI mAnata nAma cha:-(dIhadaMto a ) hIta 1, (taha ) tathA ( gUDhadaMtao ) ta 2, ( suddhadaMta ) zuddhata 3, ( siridaMta ) zrIta 4, (siribhuI ) zrIbhUti 5, (somo ) soma 6, (pauma) 55 7, (mahapaLama ) mahA5 8, (dusamo) husabha 8, (vimala) vibhara 10, (vimalavAhaNa) vibhasavADana 11 mane ( ariTo ) mariSTa 12. 68-70. naMdI a naMdimitto, suMdarabAhu mahabAhu aiblo| mahabala balo duviThTha, tiviTTha iya bhAvi nava viNhu // 71 // matha:-(naMdI ) 1, ( a ) bhane (naMdimitto ) nahIbhitra 2, ( suMdarabAhu) suharAI 3, ( mahabAhu ) bhAI 4, ( aibalao ) matima 5, (mahabala) bhaDA , ( balo) 50 7, (duviThTha) viY4 8 ane (tiviTTha) viY4 6 ( iya) mA pramANe ( nava viNhu ) na1 paasuhev| (bhAvi ) mApI ANe thanAranA nAma onjan. 71. bhAvi paDiviNhaNo tilaya lohajaMgho a vayarajaMgho a / . kesari bali palhAyA, aparAiya bhIma suggIvA // 72 //
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ kALasatatikA prakaraNa a:-( mAvi ) bhAvI kALamAM thanArA ( kiviSNuLo ) nava prativAsudevanAM nAma-( tiya ) tilaka 1, ( hoddano) lAhajagha 2, ( 6 ) ane (vayasaMgho ) vAja dha 3, ( 4 ) ane ( jesara) kezarI 4, (hi) ali 5, ( pachhAyA ) prahlAda 6, ( vAdya ) aparAjita 7, ( mIma ) bhIma 8 ane ( suvA) sugrIva 9 jANavA. 72. iya bArasAracakkaM, kappo te'NaMta puggalaparaho / te'NatAtIaddhA, aNAgayaddhA anaMtaguNA // 73 // artha:--( ca ) A upara kahyA pramANe (vArasAravI) khAra ArArUpa kALacakra che, te eka ( i ) kalpa kahevAya che. ( teita ) tevA kalpA anatA jAya tyAre ( puzaGdo ) eka pudgalaparAvata thAya che. ( te'LatA) tevA pudgalaparAva anaMtA ( atIvraddhA ) atItakALamAM gayA che, ( aLAyadA ) ane tenAthI anAgata kALa ( anaMtanuLA ) ana taguNA che. eTale ke ana Mta puddagalaparAvartanane atItakALa che ane anAgatakALa tenAthI ana taguNA che. 73. sirideviMda muNIsara - viNeasiridhammaghosasUrIhiM / appaparajANaNaTThA, kAlasarUvaM kimavi bhaNiaM // 74 // 55 artha :--( siviAimuLIlara ) tapagacchanA zrIdevedra munIzvaranA (viLea ) ziSya ( liridhamayonnasUai) zrIdharma ghASa nAmanA sUrie ( jhavavajJAnaLaThThA ) peAtAne tathA anyane jANavA mATe ( jAhasavuM) kALanuM svarUpa (mivi ) kAMika eTale sa MkSepathI ( maLiyaM ) kahyuM che. 74. pAna la zrImAn dha ghASasUrIzvaviracita kALasakRtikA prakaraNa samAsa, vadhu
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIkAyasthiti prakaraNa ( bhUja tathA bhASAMtara ) vardhamAnaM jinaM natvA, yathAbhUtArthadezakam / kurve kAyasthitistotre, kiyadarthaprakAzakam // 66 " ( yathAbhUtArthadezakaM ) yathArtha tattvanA upadeza 2nAra (vardhamAnaM jinaM ) zrIvardhabhAnasvAbhIne (natvA ) namasra urIne (kAyasthitistotre ) mA ayasthiti nAmanA stotrama ( kiyadarthaprakAzakaM ) DeMTalA arthanA prAza ( kurve ) Du uru chu. " jaha tuha daMsaNarahio, kAyaThiI bhIsaNe bhavAraNe / bhamio bhavabhayabhaMjaNa, jiniMda ! taha vinnavissAmi // 1 // artha:-( bhavabhayabhaMjaNa ) saMsAranA layano nAza 42nAra ( jiNiMda ) De neiMdra ! ( tuha daMsaNarahio ) tamArA darzana rahita sevA hu ( jaha ) ne prabhA ( kAyaThiI ) mA avasthitithe urIne ( bhIsaNe ) layaM 42 ( bhavAraNe ) saMsAra35 aTavImA ( bhamio ) laTayo chu, ( taha ) te prabhAze ( vinnavissAmi ) tamane vinaMti karuM chuM arthAt rozana karuM chuM. 1. avavahAriyamajjhe, bhamiUNa anaMta puggalaparahe / kaha vihArarAsiM, saMpatto nAha ! tatthavi ya // 2 // artha:-( nAha ) De nAtha ! ( annavahAriyamajjhe ) Du avyavahArirAzine viSe ( aNatapuggalaparaTTe ) anaMta yuddagAparAvartana sudhI ( bhamiUNa ) bhANu urIne ( kaha vi ) pazu prAre - lavitavyatAne yoge ( vavahArarAsiM ) vyavahArazazine ( saMpatto ) prApta thaye. (tatthavi ya ) tyAM pazu thirakSaNa bhramaNa yu. 2. * bhAvArtha :--sa MsAramAM sAMvyAvahArika ane asAMvyAvahArika evA be prakAranA jIvA che. temAM jee anAdi nigeAdanI avasthAmAMthI bahAra nIkaLIne pRthvIkA
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAyasthiti prakaraNa yAdikane viSe AvelA che. teo duniyAmAM lekanA daSTimArgamAM AvatA hovAthI pRthvI Adi vyavahArane pAmyA, mATe teo sAMvyAvahArika kahevAya che. jo ke teo pharIthI paNa nigodamAM jAya che, te paNa teo vyavahArarAzimAM AvelA hovAthI sAMvyAvahArika ja kahevAya che ane jeo anAdi kALathI nigodAvasthAmAM ja rahelA che te kaI vAra paNa vyavahAramArgamAM AvelA nahIM hovAthI asAMvyAvahArika kahevAya che. asAMvyAvahArika anAdi nigoda jIvarAzimAM gayelA kALanA anAdipaNAne lIdhe anaMtA pugalaparAvarta sudhI rahIne keIpaNa prakAre, jema parvatanI nadImAM rahelo pASANu keTaleka kALe goLa ane lIso thAya che tema tevA prakAranI bhavitavyatAnA vazathI pRthvI Adine pAmIne huM vyavahArarAzine prApta thaye, to he nAtha! tyAM paNa-vyavahArarAzimAM paNa huM AgaLa kahevAze te prakAre teTale kALa bhamyo. 2. ukkosaM tiriyagaI, asaMni egidi vaNa napuMsesu / bhamio Avaliya asaM-khabhAgasama puggalaparaTTA // 3 // artha( ) utkRSTathI ( tithi ) tiryaMcagatimAM, ( avaMti ) asaMjJImAM, ( ra ) ekedriyamAM, ( va ) sUkSma, bAdara nigeda ane pratyeka e traNa jAtinI vanaspatikAyamAM tathA ( nagar ) napuMsakapaNAmAM utkRSTathI (Avariya) AvalikAnA (alamAna ) asaMkhyAtamA bhAganA samaya jeTalA thAya teTalA (punA ) pugalaparAvarta sudhI (mo ) huM bhamyo. 3. sAmannaM suhumatte, osappiNio asNkhlogsmaa| bhamio taha pihu suhume, puDhavI jala jalaNa pavaNa vaNe // 4 // artha -(kudumatte ) sUkSamapaNAne viSe (sAmagaM) AghathI (ahaMghosamA) asaMkhya lokAkAzanA pradeza jeTalI ( cof3) avasarpiNI sudhI (mo ) huM bhamyo. (46) te ja prakAre-teTale ja kALa (nukune) sUkSma (vi) pRthvIkAya, (34) apUkAya, (4) agnikAya, (vaghai) vAyukAya ane () vanaspatikAyane viSe (padu) pratyeka pratyekamAM paNa bha. 4. oheNa bAyaratte, taha bAyaravaNassaIsu tAu puNo / aMgulaasaMkhabhAge, dosaDa paraTTaya nigoe // 5 //
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 prakaraNasaMgraha. artha:-(kuLo) vaLI (goLa) oghathI (vAva) bAdarapaNAmAM (ta) tathA (vAparavaragi) bAdaravanaspatikAyamAM (caMgulaMvamA ) aMgulanA asaMkhya bhAgamAM rahelA AkAzapradeza pramANa eTale (tAka) teTalI avasarpiNIo sudhI huM bhame, tathA (ning ) nigodane viSe (rola pakya ) aDhI pudgalaparAvartana sudhI huM bhame eTale ke vyavahArarAzimAM AvyA pachI pharI je nigodane viSe jAya to sAmAnyathI sUkSma ane bAdara nigodane viSe maLIne aDhI pudgalaparAvartana sudhI jIva bhame che. 5. bAyara puDhavI jala jalaNa, pavaNa patteyavaNa nigoesu / sattari koDAkoDI, ayarANaM nAha ! bhamio haM // 6 // artha:-vaLI (nAda !) he nAtha! (vAyara) bAdara (kudarI) pRthvIkAya, () apUkAya, () agnikAya, (var ) vAyukAya, (jeva) pratyeka vanaspatikAya ane (ninohu) sAdhAraNa vanaspatikAyarUpa bAdara nigadane viSe (chuM ) huM (sattara joDAdo) sItera koDAkaDi ( f) sAgaropama sudhI (mami) bhamyo. 6. (e pratyeka pratyekamAM pharI pharIne utkRSTathI sItera kaDAkoDI sAgaropama kALa sudhI utpanna thaI zake che.) saMkhijavAsasahase, biticauriMdIsu ohao a thaa| pajjattabAyaregiM-dibhUjalAnilaparittesu // 7 // artha:-(a) vaLI (zoda) oghathI (vitarakkarIyu) kAMdriya, trikriya ane cauridriyane viSe huM (saMvidhAna) saMkhyAtA hajAra varSo sudhI bho (tA) tathA (VravAra) paryApta bAdara (dri) akeMdriya (mUnAnApariNu) pRthvIkAya, apakAya, vAyukAya ane pratyeka vanaspatikAyane viSe paNa saMkhyAtA hajAra varSo sudhI huM bhamyA. 7. bAyarapajaggi biticau-riMdisu saMkhadiNavAsadiNamAsA / saMkhijavAsaahiA, tasesu do sAgarasahassA // 8 // artha - vAghagar) bAdara paryApta agnikAya tathA (vitiya ) paryApta DhIMdriya, trIMdriya ane caturiMdriyamAM anukrame (saMviLavArtAviLamANA) saMkhyAtA divasa, saMkhyAtA varSa, saMkhyAtA divasa ane saMkhyAtA mAsa bhame. eTale ke-agnikAyamAM saMkhyAtA ahorAtra, dvIMdriyamAM saMkhyAtA varSa, trIdriyamAM saMkhyAtA divasa ane caturiMdriyamAM saMkhyAtA mAsa utkRSTa bhame. (tarelu)
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAyasthiti prakaraNa 59 trasakAyamAM utkRSTathI (saMtikavANadiyA) saMkhyAtA varSe adhika evA (lo sArA sattA) be hajAra sAgaropama bhamyo. 8. ayara sahassaM ahiyaM, paNidisu titIsa ayara suranarae / saMnisu taha purisesuM, ayarasayapuhuttamabbhahiyaM // 9 // artha - vipu) paMceMdriyane viSe (3mA ) saMkhyAtA varSe adhika evA eka hajAra sAgaropama tathA (titIra ) devagati ane narakagatine viSe tetrIza sAgaropama (saMniSNu ta6 junuM) saMjJIpacaMdriyane viSe ane puruSadane viSe (acarajapuduttamacaM) basothI nava so sAgarepamathI kAMIka adhika bha. 9. gabbhayatiriyanaresu ya, pallatigaM sttpuvkoddiio| dasahiya paliyasayaM, thIsu puvakoDipuhuttajuaM // 10 // artha -(janmaticinag 1) gaja, tiryaMca ane manuSyane viSe utkRSTa (dhrutti) traNa papama ane ( sattayghoraNo) sAta karoDa pUrva bhamyA. tathA (ku) strIvedane viSe (rahiTa sTicaraghaM) eka so ne daza palyopama, tathA ( judA juduttanu) bethI nava karoDa pUrva bhamya. 10. bhAvArtha-garbhaja tiryaMca ane manuSyane viSe utkRSTathI traNa pApama ane sAta kareDa pUrvanI kAyasthiti jANavI, kemake kareDa pUrva varSanA AyuSyavALo paMcaMdriya tiryaMca karoDa pUrva varSanA AyuSyavALA paMcendriya tiryacane viSe vAraMvAra (pharI pharIne) utpanna thAya te utkRSTathI sAta vAra utpanna thAya, ane je AThamI vAra paNa temAM ja utpanna thAya te avazya asaMkhyAtA varSanA AyuSyavALA yugalika tiryaMcane viSe utpanna thAya. te asaMkhyAtA varSanA AyuSyavALAne viSe utkRSTa AyuSya traNa palyopamanuM che, tethI karIne upara kaheluM kAyasthitinuM pramANa gya ja che. e ja pramANe manuSyane viSe paNa jANavuM. tathA strIvedane viSe utkRSTathI eka se daza palyopama ane bethI nava karoDa pUrvanI kAyasthiti kahI che te A pramANe-kaI jIva koDa pUrvanA AyuSyavALA strIpaNAne viSe uparAupara pAMca ke cha bhava karIne IzAna devalokamAM paMcAvana popamanI utkRSTa AyuSyavALI aparigrahItA devImAM utpanna thAya. pachI tyAMthI vIne pharIthI karoDa pUrva varSanA AyuSyavALI manuSyanI strIne viSe athavA tiryaMcanI strIne viSe strIpaNe utpanna thAya. tyAMthI pharIne paNa IzAna devalokamAM prathamanI jema paMcAvana palyopamane AyuSya utpanna thAya. te tyAMthI avIne pachI avazya bIjA vedamAM jAya che, tethI pUrve kaheluM pramANu barAbara che. 10.
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20. prakaraNasaMgraha. itthinapuMse samao, jahannu aMtomuhutta sesesu / apaje ukkosaM pi ya, pajasuhume thUlaNaMte'vi // 11 // artha:( rUthinapura) strIveda tathA napuMsakavedane viSe (17) jaghanya kAyasthiti (mo) eka samayanI che. (tomutta raju) te sivAyanA deva ane nArakIne laIne zeSa manuSya tathA tiryaMca viSe jaghanya kAyasthiti antarmuhUrtanI che. (apane 3o vi 1) aparyApta ne viSe utkRSTathI paNa kAyasthiti aMtamuhUrtanI che. (kudume dRDhavi ) tathA paryApta sUkSmane viSe ane bAdaranidane viSe paNa te ja pramANe aMtamuhUrtanI jaghanya kAyasthiti jANavI. 11. vinattA kAyaTii, kAlao nAha ! jaha bhamiya puvA / bhavasaMveheNinhi tu, vinnavissAmi sAmipuro // 12 // artha:- nAda!) he nAtha ! (46) je prakAre (mamira puSa) pUrve bho te prakAre (4) kALane AzrIne (vinnattA jATi6) meM kAyasthitinI vijJapti karI, (8) vaLI (6) have (migo) svAmInI (ApanI) pAse ( ma La) bhAvasaMvedha eTale vivakSita bhavathI bIjA bhavamAM jaIne athavA tulya bhavamAM rahIne pharIthI paNa yathAsaMbhava te ja bhavamAM utpanna thavuM te bhavasaMvedha kahevAya. te rIte (vivAmi) huM ApanI pAse vijJapti karIza. 12. parabhavatabbhavaAuM, lahugurucaubhaMgi snninrtirio| narayachage ukosaM, igaMtaraM bhamai aTThabhave // 13 // artha-(Amavatabhavana) parabhava ane te bhava(kahevAne icchelA bhava)nA AyuSyane (hRdupura) jaghanya ane utkRSTa sthitie vicAratAM ( ramati) cAra bhAMgA thAya che. te cAre bhAge vicAratAM (saniti3i) saMjJI manuSya ane tiryaMca (nara ) pahelI ja narakamAM (3olaM) utkRSTathI (6tAM mana aTTama) ekAMtara ATha bhava bhramaNa kare che. 13. ahIM caturbhagI A pramANe che-A bhavamAM utkRSTa AyuSya ane parabhavamAM paNa utkRSTa AyuSya 1, A bhavanuM utkRSTa ane parabhavanuM jaghanya 2, A bhavanuM jaghanya ane parabhavanuM utkRSTa 3 tathA A bhavanuM jaghanya ane parabhavanuM paNa jaghanya 4. saMsI manuSya tathA tiryaMca pahelI ja narakamAM utkRSTathI ekAMtara ATha bha sudhI bhramaNa kare che, te A pramANe-koI saMjJI paMceMdriya manuSya ke tiryaMca sAtamI
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAyasthiti prakaraNa naraka sivAya prathamanI chamAMnI keI eka narakamAM utpanna thAya, ane tyAMthI nIkaLIne pAcho manuSyamAM utpanna thAya, tyAMthI pharIne narakamAM jAya. e pramANe ekAMtara ATha bhava kare che. pachI navame bhave te avazya bIjA paryAyapaNe utpanna thAya che. jaghanyathI te AgaLanI gAthAmAM kahevAze te pramANe be ja bhava kare che. bhavaNavaNajoikappa-TThage vi ia aDabhavAu du jahannA / saga sattamIi tirio, paNa punnAusu ya ti jahannA // 14 // artha -(avaLavaLanorampa vi) bhavanapati, vyaMtara, jyotiSka tathA saudharmAdika ATha develekane viSe ekAMtare bhavabhramaNa karatA manuSya ane tiryo ( ramavADa Tu kannA) utkRSTathI ATha bhava kare che ane jaghanya be bhava kare che. (nA sattama tiriya) sAtamI narakamAM ekAMtara bhramaNa karatA tirya utkRSTathI sAta bhava kare che. te A pramANe-jema kaI karoDa pUrvanA AyuSyavALo saMjJI paMceMdriya tiryaMca 1 sAtamI narakamAM jaghanya AyuSyapaNe utpanna thAya, 2 tyAMthI nIkaLIne tiryaMcamAM Ave, 3 tyAMthI pharIne sAtamImAM jAya, 4 tyAMthI pharI tiryaMcamAM Ave, 5 tyAMthI pharIne sAtamImAM jAya, 6 tyAMthI pAchA tiryaMcamAM utpanna thAya, 7 tyAMthI marIne tene sAtamI pRthvImAM javAne asaMbhava che tethI sAta ja bhava thAya che.. sAtamI narakamAM ekAMtara utpanna thatA tiya ane samagra kALa chAsaTha sAgaropama ane cAra karoDa pUrva jeTalo che. (T THIS; 9) pUrNa Aukhe pAMca bhava kare che. eTale je tiryaMca tetrIza sAgaropama utkRSTa sthitivALA sAtamI pRthvInA nArakIomAM pUrNa AyuSya ekAMtare utpanna thAya te te utkRSTapaNe be vAra nArakImAM jAya ane traNa vAra tiryaMcamAM utpanna thAya ema pAMca bhava kare che. (tti sannA) jaghanya traNa bhava kare che. eTale eka bhava narakamAM ane be bhava tiryaMcamAM ema traNa bhava ja thAya che. manuSyane sAtamI narakamAM jaghanyathI ane utkarSathI paNa be ja bhava thAya che, kemake sAtamI pRthvImAMthI nIkaLIne te avazya tiryaMcamAM ja utpanna thAya che, manuSya thato nathI. 14. gevijANa ya cauge, saga paNaNUttaracauki ti jahannaM / pajanaro ti savaDhe, duhA dubhava tamatamAi puNo // 15 // artha-navanano) paryApta saMjJI manuSya (vijJAna 2 ) raiveyakamAM ane AnatAdika cAra devalokamAM ekAMtara gamana kare te utkRSTathI () sAta bhava kare che. jema koI manuSya AnatAdikamAM utpanna thaye, tyAMthI AvIne manuSya thaye, tyAMthI pharI AnatAdikamAM gaye, e rIte traNa vAra devalokamAM ane cAra vAra manuSyamAM utpanna thAya che. (gupUrAvadhi) tathA cAra anuttara vimAnamAM eka
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNasaMgraha tara gamana kare to utkRSTathI pAMca bhava kare che, temAM pahelo, madhyano ane chello ema traNa bhava manuSyanA, vacce be bhava vijayAdikanA ema pAMca bhava kare che. (ti kada) jaghanyathI traNa bhava kare. (nava saiveyaka, cAra kalpa ane cAra anuttaramAM manuSya jaghanyathI traNa bhava kare che. ) (ti tavad) tathA sarvArthasiddhine viSe manuSya jaghanya ane utkRSTathI paNa traNa bhava ja kare che, kemake sarvArthasiddhimAMthI Avelo manuSya avazya siddhimAM ja jAya che. (kuNA kubhava tamatamA put) tathA tamastamA nAmanI sAtamI naraka pRthvIne viSe jaghanyathI ane utkRSTathI paNa manuSya be bhava ja kare che. 15. duha jugalitiriamaNuA, dubhavA bhavaNavaNajoikappaduge / rayaNappahabhavaNavaNe, duha dubhava asanni pajatirio // 16 // artha -kutritibimaNubhA) jIgaliyA tiryaMca ane manuSya (mavAarophawdu) bhavanapati, vyaMtara, jyotiSka ane pahelA be kalapane viSe (36) utkRSTathI ane jaghanyathI (kumavA) be ja bhava kare. (Athag6) ratnaprabhA nAmanI pahelI narakane viSe ane (mavavo ) bhavanapati tathA vyaMtarane viSe (azvi tithi) payota asaMjJI tiryaMca utpanna thAya che te paNa () jaghanya ane utkRSTathI (kumA) be bhava ja kare che, kemake tyAMthI nIkaLelA asaMzI tiryaMca thatA nathI. 16. pajasannitirinaresu ya, sahasAraMtA surA ya chnniryaa| aDa bhava sattamanirayA, tirie cha bhava cau punnAU // 17 // artha:-(gSatri) paryApta ane saMjJI evA vizeSaNavALA (tinig 2) tiryo ane manuSyone viSe ekAMtare utpanna thatA (tAtA kuttA) bhavanapati, vyaMtara, jyotiSka tathA prathamanA ATha kalpanA-sahasAra devaloka sudhInA devatAo ane (nivA) cha pRthvInA nArakIo (mava) utkRSTI ATha bhava kare che. jema koI bhavanapatyAdikamAMthI AvIne ekAMtara bhavanI utpattivaDe cAra vAra paryApta saMjJI manuSya thAya che. tyArapachI eTale ATha bhava karyo pachI te bhavanapatyAdikamAM utpanna thatA nathI. e pramANe bIje sthAne (tiryaMcane viSe) paNa jANavuM. tathA jaghanya AyuSyavALA (sattaniyA) sAtamI pRthvInA nArakIo (tigi) paryApta saMjJI tiryaMcane viSe ekAMtara utpattine AzrIne ( mA) cha bhava pUre che, kemake ekAMtare paryApta saMjJI tiryaMcamAM upajatA sAtamI pRthvInA nArakIne cothI vAra sAtamI pRthvImAM upajavAna asaMbhava che. (punnAna) pUrNa eTale utkRSTa AyuSyavALA sAtamI pRthvInA nArakI pitAnA nArakInA bhAvathI
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAyasthiti prakaraNa 63 AraMbhIne ( ) cAra bhava sudhI ja paryApta saMjJI tiryaMcamAM ekAMtare bramaNa kare che, tethI adhika bhava kare nahIM. 17. pajasanninare chabhavA, gevijANa ya caukkadevA ya / cauNuttarA caubhavA, dujahanna duhAvi du savaTThA // 18 // artha -(vijhA 4 jajevA 4) caiveyaka ane AnatAdika cAra deva lekanA devo pitAnA bhavathI mAMDIne (kAnninare) paryApta saMjJI manuSyane viSe ekAMtare (chamAM) utkRSTA che bhava kare che. (SUTttA) tathA cAra anuttara vimAnavAsI devo pitAnA bhavathI AraMbhIne paryApta saMjJI manuSyane viSe ekAMtare utpanna thAya te (ramA ) utkRSTA cAra bhava kare che. (kujha) jaghanyathI be bhava kare che. eTale nava raiveyaka, cAra AnatAdika ane cAra anuttaravAsI devA payata saMjJI manuSyane viSe jaghanya be bhava ja kare che. (suvi Tu nava) tathA sarvArthasiddhanA devatAo paryApta saMjJI manuSyane viSe utpattine AzrIne jaghanya tathA utkRSTathI paNa be bhava ja kare che. 18. bhUjalavaNesu dubhavA, duhA vi bhavaNavaNajoisadukappA / amiAutirinare taha, miha sanniyaratirisanninarA // 19 // ' artha -(mavAvAjhoDubbA) bhavanapati, vyaMtara, tiSka ane saudharma tathA IzAna devalokanA devo (mUkahag) pRthvI, jaLa ane pratyeka vanaspatikAyane viSe utpanna thAya to (duhA vi) jaghanyapaNe tathA utkRSTapaNe (kumavA) be bhava ja kare che, kemake pRthivyAdikamAMthI nIkaLIne teonI bhavana patyAdikamAM utpattino abhAva che. (rada) tathA (nivaniri) saMjJI ane asaMjJI tiryaMco (jinA) tathA saMjJI manuSyo (niba3) amita eTale palyopamanA AyuSyavALA (tinit) yugalika tiryane viSe tathA yugalika manuSyane viSe ( fmada) mAMhomAMhe utpanna thAya to be bhava ja kare che. te A pramANe-saMjJI ane asaMjJI tiryaMca yugalika manuSyane viSe tathA yugalika tiryaMcane viSe tema ja saMjJI manuSya yugalika tiryaMcane viSe ane yugalika manuSyane viSe utpattine AzrIne be bhava ja kare che, kemake yugalikane bhava karyA pachI te avazya devapaNe ja utpanna thAya che. 19. bhUjalapavaNaggI miha, vaNA bhuvAisu vaNesu a bhuvAI / pUraMti asaMkhabhave, vaNA vaNesu a aNaMtabhave // 20 // artha-namUnAvALI) pRthvIkAya, aSkAya, vAyukAya ane agnikAya
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNasaMgraha. (mig) anyAnyane viSe mAMhomAMhe (jUti ahaMma ) utkRSTathI asaMkhyAtA bhava pUre che. ( kare che ) (vanA muvADu) vanaspatikAya pRthivyAdika cAra kAyane viSe utkRSTathI asaMkhyAtA bhAva pUre che. ane (vahu e muvAruM) pRthivyAdika cAra kAyavALA vanaspatikAyane viSe utkRSTathI asaMkhyAtA bhava pUre che. (vA vageDu ja) ane vanaspatikAya vanaspatikAyane viSe (ALatama ) utkRSTathI anaMtA bhAva pUre che. 20. paNa puDhavAisu vigalA, vigalesu bhuvAi vigalasaMkhabhave / guru Au tibhaMge puNa, bhavaTTha savvattha dujahannA // 21 // artha - vivA) vikaleMdriya (gr gDhavANu) pRthivyAdika pAMcamAMnA dareka ne viSe (saMvama) saMkhyAtA bhava kare che. tathA (muvAra) pRthivyAdika pAMce ane vikaleMdriyo ( vijeku) vikaleMdriyane viSe (sAmave) saMkhyAtA bhava kare che. tathA pUrve kahelA (kuhADatima ) cAra bhAMgAmAMnA utkRSTa AyuSyavALI pahelA traNa bhAMgAmAM eTale e traNa bhAMgAnI apekSAe yathAsaMbhava utpanna thatA uparanI doDha gAthAmAM kahelA pRthivyAdika ( natha) sarve jIvo (mavaTTa) utkRSTathI ATha bhava kare che. jemake kaI utkRSTa AyuSyavALo pRvIkAyika jIva utkRSTa AyuSyavALA apakA yikane viSe utpanna thAya, tyAMthI pAchA utkRSTa AyuSyavALA pRthvIkAyamAM utpanna thAya ane tyAMthI pharIne utkRSTa AyuSyavALA aplAyamAM utpanna thAya, e rIte ekAMtara bhavA karatAM cAra ja vAra utpanna thAya che. eTale be maLIne ATha bhava kare che. tathA utkRSTa AyuSyavALe pRthvIkAyika jaghanya AyuSyavALA apakAyane viSe paNa e ja pramANe cAra vAra utpanna thAya che. tathA jaghanya AyuSyavALo pRthvI kAyika utkRSTa AyuSya vALA aSkAyane viSe e ja pramANe ATha bhavana pUraka thAya che. e ja pramANe sarve teukAyAdine mATe jANavuM. A doDha gAthAmAM kahelA (satratha Tukagar) sarve pRthvIkAyAdika che utkRSTa AyuSyavALA traNa bhAge jaghanyathI be bhava kare che. 21 miha sanniyaratirinarA, vigalabhuvAisu a naratirisu ee| aTTha bhavA caubhaMge, duha pavaNaggisu narA dubhavA // 22 // artha -yugalikane vajIne (sara) saMjJI, asaNI (tinir) tirya ce tathA manuSyo ( ) cAre bhAge (mida) mAMhomAMhe utpanna thAya te (gaThTha mavA ) utkRSTA ATha bhAva kare che. tathA teo ja-saMjJI, asaMjJI tiryaMca ane manuSyo (visAmuvADu) vikavedriyane viSe tathA pRthvIkAyAdikane viSe paNa ekAMtara utpanna thAya to cAre bhAge utkRSTA ATha bhava kare che. tathA (gu) vikaleMdriya ane pRthivyAdika (tigi) saMjJI asaMjJI nara ane tiryaMcane viSe ekAMtara utpanna thAya to cAre bhAge utkRSTA ATha bhava kare che. tathA (11)
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAyasthiti prakaraNa. 5 manuSyA ( vavAisu ) vAyukAya ane agnikAyane viSe ( 36 ) jaghanyathI ane utkRSTathI ( dumavA ) e bhava ja kare che; kemake, vAyukAya ane agnikAyathI udharelA jIva manuSya thatA ja nathI. 22. paraMtabbhavAu mANA, iha pahu ! saMvehao'NubaMdhaThiI | kisiu vinnaviumalaM, caubhaMgi jahannukosa kamA ||23|| a:( paTTu !) he prabhu ! ( pataavAra mALA ) parabhava ane te bhavanA AyuSyakALamAnane AzrIne ( 4 ) A saMsAramAM A pramANe ( saMvedo jIvaMtlR ) sa MvedhathI thatA nukha dhanI sthiti che. temAM savedha eTale vikSita bhavathI khIjA vivakSita bhavamAM vAraMvAra parAvate karIne saMbhava pramANe utpanna thavuM te. anuba Mdha eTale vivakSita paryAyavaDe aMtara vinA niraMtarapaNe utpanna thavuM te. saveSathI je anubaMdha ane te anubaMdhanI sthiti te A pramANe--jema karADa pUrvanA AyuSyavALA kAi manuSya ratnaprabhA pRthvImAM utkRSTa sthitivALA nArakI thAya teA tenI anuba dhasthiti utkRSTathI cAra sAgaropama ane cAra karADa pUrvanI hAya che. jaghanyathI eka karoDa pUrva ane daza hajAra varSanI heAya che. ( jJaddanujola mA ) te sane jaghanya ane utkRSTanA kramathI ( varamaMtti ) cAre bhAMge (vivivuM ) vijJApanA ( iitta ) karavAne huM kema ( ahaM ) zaktimAna thAuM ? arthAt na thAuM. 23. iya kAyaThiI bhamio, sAmi ! tuha daMsaNaM viNA bahuso / viTTo tti saMpacaM tA, aAcayasaMpacaM tevu // 24 / / artha: lAmi ! ) he svAmI ! ( phreMca ) A pramANe eTale pUrvokta yuktiva ( tuTTu laLa vinA ) huM tamArA darzana vinA ( vaduro ) ghaNI vAra ( jAyo mitte ) kAyasthitimAM bhamyA cheM. ( saMpacaM ) hamaNAM mane ( viTTo tti ) tamAruM darzana thayuM che. ( tA ) tethI karIne ( bAyapaMcasaMpaA ) kAya rahita eTale siddhanA padanI-muktinI saMpadA (alu) mane Ape|. 24. 5562285 iti zrI kulama`DanasUriviracita kAyasthiti prakaraNa samApta, yo........of! sea ja..
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vijayavimaLagaNiviracita svopajJaavacUrIyukta zrIbhAvaprakaraNam ( gujarAtI anuvAda sAthe ) AnaMdabharianayaNo, ANaMda pAviUNa guruvayaNe / ANaMdavimalasUriM namiuM vucchAmi bhAve a // 1 // a:-( ALabinayo ) ANa MdathI bharelAM che netra jenAM evA A prakaraNanA kartA vijayavimaLagaNa (jIvayane) gurunA vacanamAM(AUT pAvijhana) AnaMda pAmIne ( bALavimasUri) ANu vimalasUrine ( miruM) namaskAra karIne ( mArve ) aupamikAdi bhAvAne ( TucchAmi) kahu chu. 1. have dvAragAthA kahe che: dhamAdhammAgAMsA, kaulo puggalakhaMdhA ya kaMmma gaIM jIvA / eesa a dAresu, bhaNAmi bhAve a aNukamaso // 2 // aH--1 dharmAstikAya, 2 adharmAstikAya, 3 AkAzastikAya, 4 kALa, 5 pugaLaske dha, huM karma, cha gati ane 8 jIva e ATha dvArAne viSe anukrame bhAvAne kahu chu. 2. vivecanaH--je ATha dvArAne viSe bhAva kahevAnA che tenA nAmanI vyAkhyA. 1 ( dharmAztiAya ) jIva ane pudgalane gati karavAmAM je apekSA kAraNa te dharmAstikAya. asti eTale pradezeAnA samUha te astikAya kahevAya che. jema pANI mAchalAne gamana karavAmAM apekSA kAraNa che tema jIva ane pudgalane gita karavAmAM apekSA kAraNa te dharmAstikAya che. e dharmAstikAyanA skaMdha cAda rAjaleAkapramANa che ane asa MkhyAta pradezI che. 2 ( 345ztiAya ) jIva ane pudgalane sthira rahevAmAM je apekSA kAraNa te adharmAstikAya. adharmAstikAyanA koMdha cAda rAjaleAkapramANa che ane asakhyAta pradezI che. 3 ( bajArAstAya ) A eTale maryAdApUrvaka sarve padArtho jayAM prakAze eTale sarve dravye jyAM peAtAnA svabhAvane pAme che te AkAza, tenA pradezane
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ 67 bhAva prakaraNa samudAya te AkAzAstikAya. je jIva ane pudagalane avakAza Ape, sAkarane dUdhanI jema te AkAzAstikAya. teno skaMdha lekAlekavyApI, anaMta pradeza che. leka te ceda rAjaloka, jemAM chae dravya hoya che, te sivAyane alakAkAza jANo. 4 (4)-AsTa te kALanA be prakAra che. eka vartanA lakSaNa, bIje samayAvalikA lakSaNa. dravyane te te rUpe thavAmAM je prayajaka te vartanA A vartanA samasta dravya, kSetra ane bhAva (paryAya) vyApI che. bIje samayAvalikA kALa te aDhI dvIpanA dravyAdimAM che, tenI bahAra nathI. te kALa jUnAne na kare ane navAne jUne kare. sUkSmamAM sUkSama kALa je vartamAna maTI bhUta kayAre thayA tathA bhaviSya maTI vartamAna kayAre thayo te paNa jaNAya nahi te samaya. AMkha baMdha karIne ughADIe teTalA vakhatamAM asaMkhyAtA samaya thAya che. tevA asaMkhyAta samayanI eka AvaLI thAya che. 5 ( pa) te pudgala skaMdha jANavA. pUraNa, galana athavA caya, upacaya dharmavALo te pugala. tenA be aNuthI mAMDIne anantA aNu sudhInA banelA te skaMdha kahevAya. 6 (ma) A samasta cauda rAjalaka karmavargaNAthI niraMtara ThAMsIne bharelo che. te karmavargaNAne mithyAtvAdi sAmAnya hetuvaDe athavA jJAna jJAnInuM pratyanIkapaNuM Adi vizeSa hetuvaDe grahaNa karIne jIva AtmapradezanI sAthe khIra-nIranI peThe athavA agni ane lehanI peThe saMbaddha kare che. te karma ATha prakAranAM che. (1) jenA vaDe vastu jaNAya che athavA vizeSa grahaNAtmaka bedha te jJAna, tene AvaranAra, grahaNa karelI kamavargaNumAMhene viziSTa pudagalasamUha te jJAnAvaraNIya karma, (2) jenAvaDe dekhAya te athavA sAmAnya grahaNAtmaka bedha te darzana. te sAmAnya avabodha che. tenuM AcchAdana karanAra je karma te darzanAvaraNIya karma. (3) je sukha-duHkharUpe anubhavAya te vedanIya karma. (4) sadasad vivekamAM vikaLa kare ane jethI jIva meha pAme te mehanIya karma. (5) eka gatimAMthI bIjI gatimAM laI jAya te AvuM karma. (6) gatyAdiparyAya anubhavavA tarapha tatpara kare te nAma karma. (7) jenAthI uMca nIca zabdavaDe jIva bolAvAya te getra karma. (8) jenAthI dAnAdi labdhio vizeSapaNe haNAya te aMtarAya ka. 7 (tti) jemAM gamana karAya te gati. tenA pAMca prakAra. 1 nArakI, 2 tiryaMca, 3 manuSya, 4 devatA, 5 siddhagati. 8 (gIta) je jIvya, jIve che ane jIvaze te jIva. je dravyaprANu ane bhAvaprANane dhAraNa kare te jIva. dravyaprANa pAMca iMdriya, traNa baLa, zvAsocchavAsa ne Ayu ane bhAvaprANa
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNusaMgraha. jJAna-dana-cAritrAdi AtmAnA guNeA. te baMnene dhAraNa karanAra te saMsArI jIva ane mAtra bhAvaprANane dhAraNa kare te siddhanA jIva. ahIM guNasthAnavI jIva levA, paNa ekendriyAdi jIvA levA nahi. guNuThANuA AzrI bhAva kahelA che mATe. e pramANe A ATha dvArA viSe pamikAdi bhAvAne anukrame kaheze. prathama cAda guNasthAnakAnA nAma kahe che:-- micche sAsaNa mIse, aviraya dese pamatta apamatte / nia ani sumu-vasama khiNa sajogi ajogiguNA // 3 // artha :--mithyAtva, sAsvAdana, mizra, avirati, dezavirati, pramattasayata, apramattasayata, nivRttikaraNa, anivRttikaraNa, sUkSmasa parAya, upazAMtameAha, kSINumeAha, sajagI ane ajogI--e 14 guNuThANA jANavA. 3. vivecanaH--jJAna, darzana ane cAritranI vizuddhi avizuddhinA praka apaka rUpa adhyavasAyanA taratama bheda te guNasthAna. te adhyavasAya asaMkhyAtA hAvAthI guNasthAnanA bheda paNa asaMkhyAtA che; paraMtu sthUlASTie caiAda bheda jANavA. te nIce pramANe:-- 1 ( siddhe ) mithyAtva guNusthAna. jyAM jinezvaranA vacana upara zraddhA na hAya, kharAne khATApaNe ane khATAne sAcA pramANe mAne che. 2 ( sAtaLa ) sAsvAdana guNusthAna. upazama samakita vamIne mithyAtve jatAM anaMtAnubaMdhI kaSAyanA udayathI jIvanA je pariNAma thAya te. 3 (mIle) mizra guNasthAna. jinezvaranA vacana upara jyAM rAga-dveSa na heAya te. 4 ( RSiya ) avirati sabhyaSTi guNasthAna. jyAM upazama, yeApazama ane kSAyika A traNa prakAramAMnu eka samakita hAya, paNa virati na hAya te. 5 (ale) deziveti guNasthAna. jyAM deze eTale aMze gheADI virati hAya te. 6 (pramatta ) pramattasayata guNusthAna. jyAM sarvavirati chatAM madya, viSaya, kaSAya, nidrA, vikathA A pAMca prakAranA pramAda hAya te. ( A guNasthAnake madyapAnanA sabhava nathI, paNa pacavidha pramAdanI gaNanA prasaMge madyapAnanuM grahaNa kareluM hAya tema saMbhave che. ) 7 ( apramatte ) apramattasayata guNasthAna. jyAM sarvavirati hAya ane nidrAdi pramAda rahita hAya eTale pramAda na heAya te.
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ na^ ^ * * * * * * * bhAva prakaraNa 8 (nizadi) nivRttikaraNa guNasthAna. jyAM zreNi mAMDanAra chanA eka sarakhA adhyavasAya na hoya paNa pheraphAravALA hoya che. tenuM bIjuM nAma apUrva karaNa guNasthAna. jemAM apUrva sthitighAta, rasaghAta, guNazreNi, guNasaMkrama ane sthitibaMdha e pAMca padArtho karAya te apUrvakaraNa. 9 (nizadi) anivRttikaraNa bAdarabhaMparAya guNasthAna. jyAM zreNi mAMDanAra sarva jIvonA sarakhA adhyavasAya hoya te. 10 (kuduma) sUmasaM parAye guNasthAna. jyAM sUkSama lebhane ja radaya hoya te. 11 (3ma) upazAMtamUha guNasthAna. jyAM mehanIyakarmanI sarva prakRtio upazamI hoya te 12 (hi) kSINameha guNasthAna. jyAM mehanIyakarmanI sarva prakRtino sarvathA kSaya thayo hoya te. 13 ( soni ) sogikevalI guNasthAna. kevalajJAna thayA pachI mAtra gapravRtti vartatI hoya te. 14 (coviA ) agI kevalI guNasthAna. jyAM gapravRttine abhAva hoya paNa hajI mekSe gayA na hoya te. e pramANe guNasthAnanuM svarUpa saMkSepamAM kahyuM. have cha bhAvanA nAme kahe che - uvasama khaio mIso, udao pariNAma sannivAo a| savve jIvaTThANe, pariNAmudao ajIvANaM // 4 // artha - uttama ) 1 pazamikabhAva, (ho ) 2 kSAyikabhAva, (mo) 3 mizrabhAva athavA 3 kSAyopathamikabhAva (3 ) 4 audayikabhAva (pAka) 5 pAriNamikabhAva (4) ane (navA) bhAvanA saMgarUpa chaThTho sannipAtikabhAva. ( va vavadALa ) e sarve bhAvo jIvasthAnamAM hoya. (uiriyuro) pAriNamika ane aiyika A be bhAva (savA) ajIvamAM paNa hAya. 4. - have te bhAvane artha kahe che - 1 epazamikabhAva--udaya be prakAre che. eka rasodaya ne bIje pradezodaya. e baMne prakAranA udayanuM aTakavuM je bhAvane viSe hoya te ApazamikabhAva. e bhAva kALa AzrI sAdisaparyavasita jANa, A bhAva be prakAre che. upazamabhAvanuM samakti ne upazamabhAvanuM cAritra.
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNasaMgraha nmannnnnnnnnnn 2 kSAyikabhAva-karmano atyaMta nAza te kSaya tenAthI thayela te kSAyikabhAva. tenA nava bheda che. kALaAzrI sAdisaparyavasita ne sAdiparyavasita jANo. 3 mizrabhAva athavA kSAyopathamikabhAvaudayamAM AvelAnA kSayathI tathA anudIrNa eTale udayamAM nahI AvelAnA upazamathI thayela te mizrabhAva athavA lAyopathamikabhAva. tenA aDhAra bheda che. kALaAzrI sAdisaparyavasita 1, anAdi saparyavasita 2, anAdiparyavasita 3. A traNa bhAMgI A bhAvane viSe jANavA. - 4 eyikabhAva-zubhAzubha pravRtionuM vipAkA rasa)thI anubhavavuM te audayikabhAva. tenA ekavIza bheda che. A bhAvane viSe paNa mizrabhAvamAM kahyA pramANe traNa bhAMgA jANavA. 5 pAriNAmikabhAva-jIva ane ajIvane jIvatyAdi svasvarUpane anubhavavAmAM taiyAra rahevuM te pariNAmikabhAva athavA pitapatAnI avasthAmAM rahevu te pariNAmikabhAva. A bhAvanA traNa bheda che. A bhAvane viSe kALaAzrI upara kahela traNa bhAga jANavA. kyA kyA bhAvamAM kALaAzrI kyA kyA bhAMgA hoya tene yaMtra, sAdisaparya anAdisa-sAdiapa- anAdiavasita | paryavasita vasita paryavasita bhAMgA 0 0 0 0 0 opazamika kSAyika kSApazamika dayika pariNAmika 6 sAnnipAtika-pUrve kahelA bhAvonA sannipAtathI-saMgathI thayela te sAnnipAtika bhAva. tenA (ra6) bheda che. te AvI rIte-ddhikasaMgI daza, trikasaMgI daza, catuHsaMyogI pAMca, paMcasayegI eka-e pramANe (26) bhAMgA jANavA. dvisaMgI. 1 epizamika zAyika kaaupazamika pariNAmika 7 kSAyika pAriNAmika 2 aupazamika kSApazamika 5 kSAyika kSApazamika 8 kSApazamika dayika 3 pazamika audayika 6 kSAyika dayika 9 kSApazamika pariNAmika 10 dayika pAriNAmika
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAva prakaraNa trisagI. 1 50 kSAyika kSApazamika 6 50 dayi. pAriNumika 2 50 kSAyika audayika 7 kSAyika kSAyopa0 Adayika 3 50 lAyika pAriNAmika 8 kSAyika kSApa. pariNAmika 4 opakSAyopa0 dayika 9 kSAyika audayika pAriNAmika 5 50 kSAye 50 pariNAmika 10 kSAyo50 dayika pariNAmika catuHsaMyegI. 1 epakSAyika kSAye 50 audayika 4 pa0 kSApatra auda pAriNAmika 2 o50 kSAyika kSApatra pAriNamika 5 kSAyika kSAyA 50 da0 pAriNAmika 3 ai50 kSAyika auda0 pAriNAmika paMcasaMyogI. 1 pa0 kSAyika kSApa0 auda pariNAmika. evI rIte (26) sannipAtika bhAva jANavA. ekamAM sannipAta na hoya. saMyogano abhAva hovAthI. e chavIzamAMthI 1 krikasaMgI sAtamA bhAge kSAyika ane pariNAmika e siddhane heya. 2 trikasaMyogI navame bhAgo kSAyika dayika ne pariNAmika e kevalIne hoya. 3 trikasaMgI dazamo bhAMga kSAyopathamika dayika ne pariNAmika e cAre gatimAM hoya. 4 catuHsaMyogI cotho bhAMge pazamika kSApathamika audayika ne pariNAmika. 5 catuHsaMyegI pAMcamo bhAMge kSAyika kSAyopathamika audayika ane pariNAmika A be bhAMgA cAre gatimAM pAmIe. 6 tathA paMcaraMgI eka bhAgo kSAyika samakitI ne upazamazreNi mAMDanAra manuSyane pAmIe. e pramANe cha sannipAtika bhAMgA jIvomAM saMbhave. bAkInA viza bhAMga jImAM saMbhave nahi tathA ajIvane pariNAmika ane audAyika be bhAva saMbhave, bIjA bhAva saMbhave nahi. have bhAvanA mULabhedanA uttarabheda kahe che - kevalanANaM daMsaNa, khaiaM sammaM ca caraNaM dANAI / nava khaiAladdhIo, uvasamie sammacaraNaM ca // 5 // artha:- vaDhanA raMga) kevalajJAna-kevaladarzana (Ada ta ra rara) kSAyika samakti, kSAyika cAritra (ra6) ane dAnAdi pAMca labdhio ema (nava dADhI) nava bheda kSAyika bhAvanA jANavA (vAmiv) upazama bhAvanA (samar ) upazamasamakita ne upazama cAritra e be bheda che. 5.
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNasaMgraha vivecana-kSAyikabhAvanA nava bheda A pramANe -1 kevalajJAnAvaraNIya karmanA kSayathI kevalajJAna, 2 kevaladarzanAvaraNIya karmanA kSayathI kevaladarzana, 3 darzanamohanIyakarmanA kSayathI kSAyika samakita, 4. cAritramohanIya karmanA kSayathI kSAyika cAritra tathA 5 thI 8 pAMca prakAranA aMtarAyakarmanA kSayathI dAnalabdhi, lAbhalabdhi, bhegalabdhi, upagalabdhi ane vIryalabdhi e pAMca kSAyikalabdhio. pazamika bhAvanA be bheda: upazama samakti te anaMtAnubaMdhI cAra kaSAya tathA samakitanehanI, mizramehanI, mithyAtvamehanI A sAta prakRtine radaya eTale vipAkedaya ane pradezadaya baMne na hoya te upazama samakita, prathama samyakRtva utpattikALe tathA upazamazreNimAM hoya che. bIjuM upazama cAritra upazamazreNimAM cAritramohanIyanA upazamathI hoya che. have kSaye pazama bhAvanA 18 bheda kahe che - nANA cau aNNANA, tiNi ya daMsaNatigaM ca gihidhmmo| veaga savacArittaM, dANAi ya missagA bhAvA // 6 // artha -(jas) jJAna cAra, (3vuTUaa tija 2) ajJAna traNa, (saMtati 4) darzana traNa, (Sio) gRhastha dharmadezavirati, (ve) vedaka ( pazama) samakita, ( ) sarvavirati cAritra ane (rda ) dAnAdika pAMca labdhio-e mizrabhAvanA (18) bheda jANavA. (kSepazama bhAvanAM bIjAM nAma mizra tathA vedaka paNa che.) 6. vivecana-kevalajJAna sivAyanA bAkInA mati-kRta-avadhi-mana paryava e cAra jJAna tathA matiajJAna, zrutajJAna ane virbhAgajJAna e traNa ajJAna-e sAta jJAnAvaraNIya karmanA kSapazamathI thAya. cakSu-acakSu-avadhi-e traNa darzana darzanavaraNIya karmanA kSapazamathI thAya. vedakasamakita darzanamehanIyakarmanA kSayapazamathI thAya. dezavirati ne sarvavirati cAritramohanIya karmanA kSayopazamathI thAya ane dAnAdi pAMca labdhio aMtarAyakarmanA kSapazamathI heya. e pramANe trIjA bhAvanA aDhAra bheda jANavA. dAnAdi pAMca labdhio be prakAre hoya che. eka kSAyikI te kevalIne hoya ane bIjI aMtarAya karmanA kSayopazamathI thaelI kSAyopathamikI te chandrasthAne hoya. have cethA dayika bhAvanA 21 bheda kahe che-- annANamasiddhattA'-saMjama lesA kasAya gai veyaa| micchaM turie bhavA'-bhavatta jiyatta pariNAme // 7 //
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAva prakaraNa 73 artha-(annAmalattA) ajJAna 1, asiddhatva 1, (avaMma tA) asaMjama 1, lesyA 6, (vanAra varU vecA) kaSAya 4, gati 4, veda 3 ane (mi che) mithyAtva 1(sugi) cothA audayika bhAvanA e (21) bheda jANavA. (mAmA ) bhavyatva, abhavyatva ane (lIvara) jIvatva (f ) e pariNAmika bhAvanA traNa bheda jANavA. 7. vivecana-have cothA audayika bhAvanA 21 bheda A pramANe -jJAnAvaraNIya karmanA udayathI thaela 1 ajJAna, ATha prakAranA karmanA udayathI thaela 1 asiddhatva ane pratyAkhyAnAvaraNIyanA udayathI thaela asaMyama-avirati paNuM 1, kRSNAdi cha lezyA te kaSAyamehanIya karmanA udayathI, athavA AThe karmanA udayathI, athavA nAmakarmanA udayathI, athavA vega pariNAmarUpa samajavI. tenA nAma:kRSNa-nIla-kApata-teja-padya ne zukala. kaSAya cAra-kaSAyamehanIya karmane udayathI thaela krodha, mAna, mAyA ne lebha. gati cAra-nAmakarmanA udayathI thaela deva, manuSya, tiryaMca ane nArakI. nekaSAyamehanIya karmanA udayathI thaela veda traNa, mithyAtvamohanIya karmanA udayathI thaela mithyAtva 1-e pramANe 21 bheda samajavA. ahIM dayika bhAvanA pAMca nidrA, sAtA, asAtA ane hAsya, rati vigere karmodayathI thaelA bIjA paNa ghaNuM bheda jANavA. A prakaraNamAM ekavIzanI saMkhyA pUrva zAstranA anusAre kahelI che. have pAMcamA pariNAmika bhAvanA traNa bheda kahe che. bhavyapaNAno bhAva te bhavyatva, abhavyapaNAne bhAva te abhavyatva ane jIvapaNane bhAva te jIvatva. eenuM e pramANe ja sadA pariNamana hovAthI. kAraNa ke bhavya te abhavya na thAya, abhavya te bhavya na thAya ane jIva ajIva na thAya. evI rIte mULa pAMca bhAvanA uttarabheda (53) jANavA. mUlabhedanA uttarabhedane yaMtra. 2 pazamika | kSAyika | kSApazamika audayika | pariNAmika 18 | 21 have pUrve kahelA dharmAstikAyAdi ATha dvArane viSe aizamikAdi bhAva kahe che - Aima caudAresu ya, bhAvo pariNAmago ya nnaayvyo| khaMdhe pariNAmudao, paMcavihA huMti mohaMmi // 8 //
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 prakaraNasaMgraha. artha:-(bArama) prathamanA(vAku ) cAra dvArane viSe (Aimam 4) pariNAmika (mAvo) bhAva (UTyo ) jANo. (be) skaMdhane viSe () pAriNAmika bhAva ane audayika bhAva hoya ane (mohaMma) mehanIyakarmane viSe (paMvidA zuMti) pAMce bhAva heAya. 8. vivecana-1 dharmAstikAya, 2 adharmAstikAya, 3 AkAzAstikAya ane 4 kALa. e cAra dvArone viSe eka pariNAmika bhAva ja hoya, kAraNa ke dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya anAdi kALathI AraMbhI jIva ane pudgalene anukrame gatimAM tathA sthitimAM upaSTabha ApavAnA ane avakAza ApavAnA pariNAmamAM pariNata che. tathA kALa paNa AvalikAdi pariNAmamAM pariNata hovAthI anAdi pariNAmikabhAvamAM vartavApaNuM che. pAMcamA skandhadvArane viSe eTale pu6galakaMdhane viSe pariNAmika ane dayika e be bhAva hoya. temAM dvANukAdi (be paramANunA banelA vigere) skaMdhamAM kALaAzrI sAdipaNuM hovAthI sAdi pAriNAmika bhAva jANa ane meru vigere je sko che te anAdikALathI te rUpe pariNamelA hovAthI anAdi pariNAmikabhAva jANo. tathA je ananta paramANunA skandhA che, jene jIva karmarUpe pariNAve che, teno kamarUpe udaya hovAthI tevA skaMdhamAM audayika bhAva paNa che te AvI rIte-zarIrAdi nAmakarmanA udayathI thaela dArikAdi kone dArika zarIrapaNe udaya te audayikabhAva jANo. je chUTA paramANuo che temAM jIvana grahaNano abhAva hovAthI audayikabhAva nathI, temAM phakta pariNAmikabhAva ja hoya che. have chaThTha karma dvAra, temAM mehanIya karmane viSe pAMce bhAva hoya che. temAM prathama epazamika bhAva AvI rIte mohanIyakarmanI bhasmathI avarAela agninI peThe anudaya avasthA te Apazamika bhAva. ahIM sopazama le paNa dezapazama nahi. dezapazamano sarve karmomAM saMbhava hovAthI. 2 mohanIya karma udayamAM AvyuM tenA kSayathI ane anudayane upazamathI thaela bhAva te kSayopazamabhAva. 3 je je mehanIya karmano Atyantika eTale pharIthI baMdha na thAya te nAza te kSAyikabhAva. 4 mahIyakarmano udaya te dayikabhAva. sarve saMsArI jIvane AThe karmane udaya jaNAto hovAthI. 5 ane jIvapradezanI sAthe saMlalitapaNe ekameka thavuM te pariNAmikabhAva. athavA te te dravya, kSetra, kALa ane adhyavasAyanI apekSAe tathA prakAre saMkramAdirUpapaNe je pariNamana te pariNAmikabhAve. A pramANe mehanIyakarmamAM pAMce bhAva samajavA. bAkInA cha karmomAM kahe che - dasaNanANAvaraNe, vigghe viNuvasama iMti cattAri / veyAunAmagoe, uvasamamIseNa rahiAo // 9 //
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAva prakaraNa. 75 artha:-- raMganA ) darzanAvaraNIya, jJAnAvaraNIya (vi) ane aMtarAya karmamAM (vijuvA ) upazama vinA (hRti vAri) cAra bhAva hoya ane (veyA nAmajor) vedanI, AyuSya, nAma ane gotra karmamAM (3vasamamI) upazamane mizra (triAma) rahita bAkInA traNa bhAva hoya. 9. - vivecana --darzanAvaraNIya, jJAnAvaraNIya ane aMtarAya e traNa karmamAM upazama vinA cAra bhAva hoya. A karmono upazama thato nathI mATe dayika, kSAyika, kSApazamika ane pariNAmika e cAra bhAva hoya. temAM paNa kevalajJAnAvaraNIya ane kevaladazanAvaraNIyanA vipAkedayanA viSkabhano abhAva hovAthI tenA kSopazamana asaMbhava che. bAkInA cAra karma vedanIya, AyuSya, nAma ane getrane viSe Apazamika ane mizra te kSApazamika e be vinA bAkInA kSAyika, audayika ane pariNAmika e traNa bhAva hoya. karmone viSe bhAvano yaMtra. | karma. | jJAnA darza0 | veda | moha | Ayuba nAma, gotra. aMta | bhAva. 4 | 4 3 | 5 | 3 3 | 3 | ja have sAtamuM gatidvAra kahe che -- causu vi gaisu paNa paNa, khAia pariNAma huMti siddhIe / aha jIvesu a bhAve, bhaNAmi guNaThANarUvesu // 10 // artha:--(raku ni jaru) cAre gatimAM (gr gr) pAMca pAMca bhAva hoya che. (siddhIpa) siddhagatimAM ( hArU3) kSAyikabhAva ane (pariNAma ) pariNAmikabhAva e be (phuti ) hoya che. (ag ) have (gudAnag ) guNasthAnarUpa ( navesu ) mAM ( ve) bhAva (maLarfma) kahuM chuM. 10. vivecana -nArakI, tiryaca, manuSya ane devatA e cAre gatimAM pAMce bhAva hoya che. te AvI rIte -pazarmika bhAve upazama samati 1, kSAyikabhAve kSAyikasamyakatva 2, kSApathamika bhAve iMdriyA 3, audayika bhAve narakagatyAdi 4, pAriNamika bhAve jIvatvAdi 5, pAMcamI siddhigatimAM kSAyika ane pariNAmika be ja bhAva hoya che. temAM kevaLajJAnAdi kSAyikabhAve ane chevatva pAriNAmikabhAve hoya. have guNasthAnarUpa jIvamAM eTale guNasthAne vartatA jemAM bhAve kahuM chuM - mIsodayapariNAmA, ee bhAvA bhavanti pddhmtige| agge asu paNa paNa, uvasama viNu huMti khINami // 11 //
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNasaMgraha. artha:-(vDhamati) prathamanA traNa guNasthAne (morapaMiAmA) mizra, dayika ne pariNAmika( Tv mAvA mavanita) e traNa bhAva hoya che. (je sahu Tr TLa) AgaLane ATha guNaThANe pAMca pAMca bhAva hoya che, ane (varama viju ) upazamabhAva vinA (kuMti thImi) kSINumeha guNasthAne cAra bhAva hoya che. 11. khaiyodayapariNAmA, tinni ya bhAvA bhavanti crmduge| esiM uttarabheA, bhaNAmi micchAiguNaThANe // 12 // artha -( pAimA ) kSAyika, audayika ne pariNAmika (tija re mAvA) A traNa bhAva (mavatti cAmaDuM) chellA be guNaThANe hoya che. have (hiM sAme) enA uttarabheda (mijhAnuurdALa) mithyAtvAdi guNaThANe (mAmi ) kahuM chuM. 12. vivecana-mithyAtvaguNasthAna, sAsvAdanaguNasthAna, mizragurusthAna-e traNa guNaThANe mizra, dayika ane pariNAmika e traNa bhAva hoya che. temAM mizra eTale kSapazamabhAve indriyAdi, audayikabhAve gatyAdi ane pariNAmikabhAve jIvatvAdi jANavA trIjA guNaThANAthI AgaLanA ATha guNaThANa sudhI eTale avirati, dezavirati, pramatta, apramatta, apUrvakaraNa, anivRttibAdara, sUkSmasaM5rAya ane upazAMtahe pAMca pAMca bhAva hoya che. temAM upazamabhAve pazama samakita avirati guNaThANathI agiyAramA guNaThANuM sudhI hoya che. kSAyikabhAve kSAyikasamakita paNa teTalA guNaThANa sudhI hoya che. trIjA kSapazamabhAve kSApazamikI IndriyAdi tathA kSapazama samati cethA guNaThANAthI sAtamAM guNaThANa sudhI hoya che. AgaLa AThamAthI agiyAramA sudhInA cAra guNaThANe kSApazamikI iMdriyAdi ja hoya che, kSapazama samati hotuM nathI, kAraNa ke samati mehanIyanA udayathI te samati hoya che ne tene udaya sAtamA guNaThANa sudhI ja hoya che. cethA audayikabhAve gatyAdi ane pAMcamA pAriNAmikabhAve jIvatvAdi samajavA. bAramA kSINameha guNaThANe upazama vinA cAra bhAva hoya che. temAM kSaye pazamabhAve idriyAdi, audayika bhAve gatyAdi, pariNAmikabhAve jIvatvAdi ane kSAyikabhAve samakti ane cAritra jANavuM. upazamabhAva mohanIya karmano hoya che te mehanIya kSepakane dazame guNaThANe sarvathA kSaya thayela hovAthI te bhAva bArame guNakANe hotuM nathI. teramA sagI tathA cidamA agI guNaThANe kSAyikabhAve kevalajJAnAdi, dayikabhAve gatyAdi ane pAriNamikabhAve jIvatvAdi e traNa bhAva hoya che. guNasthAnakamAM bhAvanA mULa bhedanuM yaMtraHguNasthAna mi. sA. mi. sa20 0 aro go ni phU0 30 lI. 0 mo. mULabhAva. | 3 3 3 5 5 5 5 5 5 5 5 4 | 3 3
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAva prakaraNa. have guNasthAnakane viSe uttarabheda kahe cheH - 86. micche taha sAsANe, khAosamiyA bhavaMti dasa bheyA / dANAipaNaga cakkhu ya, acakkhu annANatiagaM ca // 13 // artha:--( mitjhe tarphe sAsALe ) mithyAtve temaja sAsvAdane ( chAtronamiyA ) kSAyeApazamikabhAve ( vALavavaLaT ) dAnAdi pAMca dAna, lAbha, bhAga, upabhAga, vIrya, ) labdhie ( vastu T ) cakSudana, ( AcakSu ) acakSudana ane (annAtitaM 2 ) ajJAnatrika ( matiajJAna, zrutaajJAna, vibhagajJAna ) e pramANe ( mati jJa meyA) daza bheda hAya che. 13. misse missaM sammaM, tidaMsa dANAipaNaga nANatigaM / turie bArasa navaraM, missaccAeNa sammattaM // 14 // // a--( mikSNa ) mizraguNaThANe ( milluM samma ) mizrasamakita ( titta ) traNa darzana ( vALA paLana ) dAnAdi pAMca ane ( nAtin ) jJAnatrika e mAra bhAva hAya che. (tupi vAsa) cAthe guNaThANe paNa khAra bhAva hAya che, paraMtu (navara) eTaluM vizeSa ke ( milALa sammatta ) mizranA tyAga karavA ane kSAyeApazama samakita kahevuM. 14. vivecana:--trIjA mizraguNuThANuM mizrasamakita, cakSudarzana, acakSudana ane avadhidarzIna e traNa dana, dAnAdi pAMca labdhie ane jJAnatrika e khAra kSayApazamabhAva hAya. ahIM jJAna ajJAnamAM keAivAra jJAnanI, koivAra ajJAnanI bAhulyatA hAya athavA tenI samAnatA paNa hAya, ahIM jJAnatrika kahyuM te jJAnanI bAhulyatAnI vivakSAthI jANavuM. tathA ahIM avadhidarzana kahyuM te siddhAMtanA matanI apekSAe jANavu. ceAthA avirati guNuThANuM mizra kahyA te ja khAra kSayApazamabhAva heAya. phakta phera eTaleA ke mizrasamakitane badale kSAyeApazama samakita kahevuM. sammuttA te bArasa, viraikkheveNa tera paMcamae / chaTThe taha sattamae, caudasa maNanANakhevikae // 15 // artha:-- sammuttA ) avirati samyaktvaguNuThANe kahelA ( te vArasa ) te khAramAM ( vitttaveLa ) dezivarita nAkhavAthI (tera paMcamaj) pAMcame guNaThANe tera bhAva hAya. ( ke tadde sattamapa) chaThThuM temaja sAtame mana:paryavajJAna nAkhavAthI ( catta) cAda bhAva hAya. 15. nANakhevikae ) vivecanaH--ceAthe guNaThANe kahelA khAra bhAvamAM dezivarita umeravAthI pAMcame
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ 78 prakaraNasaMgraha. guNaThANe tera bhAva hoya. chaTTe sAtame guNaThANe te teramAM mana:paryavajJAna umeravAthI ceda kSApazamikabhAva hoya; paNa pAMcamAM guNaThANAnA teramAMthI dezavirati kADhI nAkhavuM ane sarvavirati umeravuM. ahamanavamadasame, viNusammatteNa hoi terasagaM / uvasaMtakhINamohe, carittarahiA ya bAra bhave // 16 // artha -(gamanavama AThame, navame ane dazame guNaThANe (viSNu sama ) kSayopazamasamati vinA (dora terasa) tera bhAva hoya. (3vasaMtavImo) upazAMta ane kSINameha guNaThANe (varAtriA 2) kSapazamabhAvanA cAritra vinA (vA mave) bAra bhAva hoya. 16. vivecana-AThame, navame, dazame guNaThANe pUrve kahelA cAda bhAvamAMthI kSapazamasamakti vinA bAkInA tera bhAva hoya. te A pramANe-darzanatrika, dAnAdi pAMca labdhio, jJAnacatuSka ane sarvavirati ( pazamabhAvanuM cAritra) e tera bhAva hoya. kSapazamasamakti cothAthI sAtamA sudhInA cAra guNaThANe ja hoya. tathA upazAMtamUha ane kSINameha e be guNaThANe te teramAMthI kSayapazama bhAvanA cAritra vinA bAra bhAva hoya. AgaLanA be (13-14) guNaThANe kSopazama bhAva ja nathI. have audayika bhAvanA uttarabheda guNaThANe kahe che - annANA'siddhattaM, lesA'saMjama kasAya gai veyaa| micchattaM micchatte, bheyA udayassa igavIsaM // 17 // artha -(sA) 1 ajJAna, (siddha4) 1 asiddhatva, (jetA ) 6 lezyA, (akhaMDama) 1 asaMyama, (sara) 4 kaSAya, (ja) 4 gati, (verA) 3 veda, (mi chatta) 1 mithyAtva, ( 3 4 varSa) e dayika bhAvanA ekavIze (megA) bheda ( mika) mithyAtva guNaThANe heAya che. 17. biyae micchattaviNA te, vIsaM bheyA bhavaMti udayassa / taie turie dasanava, viNuannANeNa NAyavvA // 18 // artha -(viyA) bIje guNaThANe (mittaviUA te) mithyAtva vinA (3 4) audayika bhAvanA (vA mevA madhaMti) vIza bheda heya. (tarUpa suui) trIje ane cothe guNaThANe (vijuannAi) ajJAna vinA (rajA) ogaNIza bheda (banAvavA) jANavA. 18.
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAva prakaraNa. dese sattarasa nAraga--gai devagaNa abhAvao huMti / tirigai asaMjamAo - udae chaTThassa na bhavati // 19 // 9 artha:--( nAnaMda ) narakagati ane ( revAdaLa ) devagatinA ( amAvo ) abhAvathI ( rele ) dezivarati guNaThANe ( sattarasa ) sattara bhAva ( kuMti) edayikanA hAya. ( chaThThaA pramatta nAmanA chadbe guNaThANe (ttinir)tiyaMcagati ane ( saMgamAne ) asa jamanA ( satta udaya na mati ) nahAvAthI paMdara bhAva hAya. 19. vivecana:--mithyAtva guNuThANuM upara gaNAvyA te aihiyeka bhAvanA ekavIze bheda hAya. sAsvAdana guNuThANuM mithyAtva vinA vIza Adiyaka bhAva hAya. mithyAtvanA udaya teA prathama guNaThANe ja hAya, pachI na heAya. trIje ane cAthe guNaThANe vIzamAMthI ajJAna vinA egaNIza bheda eyika bhAvanA hAya. te A pramANe1 asiddhatva, krU lezyA, 1 asayama, 4 kaSAya, 4 gati ane 3 veda. pAMcamA dezivati guNaThANe pUrva kahelA egaNIzamAMthI narakagati ane devagati vinA bAkInA sattara Ayika bhAva hAya. ( narakagati ane devagatine viSe dezavirati guNuThANuM niha hAvAthI ) tathA pramattaguNaThANe te sattaramAMthI tiryaMcagati ane asaMyama vinA bAkInA paMdara bhAva hAya. tiryaMcagatimAM pAMca guThANA ja hAvAthI tathA chaTTe saMyama heAvAthI asa yama na hAya mATe 1 asiddhatva, 6 lezyA, 4 kaSAya, maiM manuSyagati ane 3 veda e padara aiyika bhAvanA bheda hAya. AitilesA'bhAve, bArasabheyA bhavaMti sattamae / te upamahA'bhAve, aTThamanavame ya dasabheyA // 20 // aH--( AtijelAmAve) prathamanI traNa lephsAnA abhAvathI ( satta magha ) sAtame guNaThANe ( vAsamecA ) bAra bhedo ( mati ) hAya. ( te'pADa- mAthe ) temAMthI tejolesyA ane padmalezyAnA abhAvathI ( aThThamanavame ya ) AThame ane navame guNaThANe ( sameyA) daza lei heAya. 20. AimakasAyatiyagaM, veyatigaviNA bhavaMti cattAri / dasa me uvarimatiyage, lobhaviNA huMti tinneva // 21 // caramaguNe'siddhattaM, maNuANagaI tahA ya udayaMmi / artha :( gAma sAtiyAM ) prathamanA traNa kaSAya ane (veti vinA) traNa veda vinA ( ttame ) dazame guNaThANe (mati cattari ) cAra bhAva hAya.
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNasaMgraha. (3bato) uparanA traNa guNaThANe (mavi) lebha vinA na lUMti tijova) traNa bhAva hoya. (tallA ) tathA ( ) chele guNaThANe (lita) asiddhatva ane ( majubAjaar ) manuSya gati (3ma) te be dayikabhAva ja hoya. 21. vivecanaH- cha guNaThANe kahela paMdara bhAvamAMthI prathamanI traNa lezyA vinA bAkInA bAra bhAva sAtame guNaThANe hoya. te A pramANe-asiddhatva, traNa zubha lezyA, cAra kaSAya, manuSyagati ne traNa veda. prathamanI traNa lezyAne udaya chaThThA guNaThANa sudhI ja hoya. temAMthI telezyA ane padmazyA vinA bAkInA daza bhAva AThame, navame guNaThANe hoya. AThamethI zreNuM mAMDe ane zreNI te zukala lezyAe ja hAya mATe. dazame guNaThANe prathamanA traNa kaSAya (lebha sivAyanA) tathA strI, puruSa, napuMsaka e traNa veda vinA bAkInA asiddhatva, zukala vezyA, saMjavalana labha tathA manuSyagati e cAra audayika bhAva hoya. agiyArame, bArame tathA terame guNaThANe saMjvalana lebha vinA bAkInA traNa bhAva heya. asiddhatva, zukala lezyA ne manuSya gati. chellA agI kevalI guNaThANe asiddhatva ane manuSyagati, e be ja dayika bhAva hoya; kAraNa ke tyAM lezyAne abhAva che. have pazamika bhAvanA bheda guNaThANe kahe che - turiAo uvasaMtaM, uvasamasammaM bhave pavaraM // 22 // navame dasame saMte, uvasamacaraNaM bhave narANaM ca, khAigabhee bhaNimo, itto guNaThANajIvesu // 23 // artha - ttara 3varaMDha) cothAthI agiAramAM guNaThANa sudhI gvAM) uttama evuM (3varamaM ma ) upazamasamakita hoya. (navame rame saMte ) navame, dazame ane agiArame upazAMtamaha guNaThANe (RTI ) manuSyane (3varamavA ma) upazamacAritra paNa hoya. (4tto gudAnItu) have guNasthAnamAM rahelA jIvana viSe (sAme maNimo) kSAyika bhAvanA bheda kahuM chuM. 23. vivecanaH-prathamanAM traNa guNaThANe pathamika bhAva na hoya. cothA guNaThANethI AThamA guNaThANa sudhInA pAMca guNaThANe pathamika samaktirUpa eka pazamika bhAva hoya ane navamA, dazamA tathA agiAramAM e traNa guNaThANe upazamasamakita ane upazamacAritra e be pathamika bhAva manuSyane hoya. chellA traNa guNaThANe upazama bhAva ja na hoya. have guNaThANe kSAyika bhAvanA uttarabheda kahe che -
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI bhAvaprakaraNa 81 khAigasaMmattaM puNa, turiyAiguNaThage sue bhaNiyaM / khINe khAigasamma, khAigacaraNaM ca jiNakahiaM // 24 // artha:-( khAigasaMmattaM puNa) vaNI kSAyi: samati, ( turiyAiguNage) yothAthI mA gue| sudhA se bhayA2mA guha sudhA ( sue bhaNiyaM ) sUtramA che. ( khINe) kSArAbhAI (khAigasamma ) kSAyi: samarita, ( khAigacaraNaM ca ) bhane kSAyi: yaritra (jiNakahiyaM ) hinezvare 4yuM cha. 24. dANAiladdhipaNagaM, kevalajualaM samatta taha caraNaM / khAigabheA ee, sajogicarame ya guNaThANe // 25 // matha-(dANAiladdhipaNagaM) na pAya dhime, ( kevalajualaM ) upansa - jJAna ne zana, ( samatta taha caraNaM ) kSAyi samati tathA kSAyi: yAtri (sajogicarame ya guNaThANe) sayAgI mane 22bhe-mayA zuNe (ee) me ( khAigameA) napa kSAyibhAvanA se DAya. 25. vivecana -cethAthI ATha guNaThANa sudhI eTale agyAramAM guNaThANuM sudhI kSAyika bhAvanuM eka samyakatva ja hoya, tathA kSINameha guNaThANe kSAyika samakita ane kSAyika cAritra e be bhAva hoya, e pramANe tIrthakare kaheluM che. teramA sagI tathA cAdamAM agI guNaThANe dAnAdi pAMca labdhi, kevalajJAna, kevaladarzana, kSAyika samakita ane kSAyika cAritra-e nave kSAyikabhAva hoya che. have guNaThANe pariNAmika bhAvanA bheda kahe che-- jIvattamabhavattaM, bhavattaM Aime a guNaThANe / sAsaNA jA khINaMtaM, abhavavajjA ya do bheyA // 26 // martha:-( jIvattamabhavvattaM ) 711 mane 21vyatva tathA (bhavvattaM) bhavyatva se trANe ( Aime a guNaThANe ) prathama guDANe DAya. ( sAsaNA jA khINaMtaM ) sAsvAhanathI kSINamADano mata sudhI (abhavvavajjA ya) malavyatva ne (do bheyA ) me me bhavyatva 2 015 .ya. 26. carame duaguNaThANe, bhavattaM vajiUNa jIvattaM / ee paMca vi bhAvA, parUviA savaguNaThANe // 27 //
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNasaMgraha. artha:--( cazme ) aMtanA chellA (huanuLatAne ) e guNuThANuM ( maLyAM jJiLa ) bhavyatva varjIne (navatta ) eka jIvatva pAriNAmikabhAve hAya. ( C paMcavi mAvA ) e rIte A pAMce bhAva ( samuLaTALe ) sarva guNuThANe ( jJavilA ) prarUpyA kahyA. 27. ra vivecanaH--prathamanA mithyAtva guNuThANe jIvratva, bhavya ane abhavyatva e traNe pAriNAmikabhAva hAya, tathA bIjA sAsvAdana guNuThANAthI bAramA kSINumeAhanA aMta sudhI jIvatva ane bhavyatva e e bhAva hAya. meAkSagamanane ayeAgya tenA bhAva te abhavyatva sAsvAdane AvanAra te avazya bhavya ja hAya mATe abhavyatva mithyAtve ja hAya. chellA be guNaThANe bhavyatva jI ne eka jIvatva ja hAya. mekSe javAne cAgyapaNuM te bhavyatva. ahIM Asannasiddhi hAvAthI eTale meAkSamAM javAnu najIka hAvAthI athavA bIjA kAi paNa kAraNathI chellA be guNaThANe bhavyatva nathI kahyuM. e pramANe mithyAtvAdi cauda guNaThANe pAMce bhAvA tathA tenA uttarabhedo kahyA. have pAMce bhAvanA uttarabhedonA saravALA cAde guNaThANe kahe che:-- cautIsA battIsA, tittIsA taha ya hoi paNatIsA / cautIsA tittIsA, tIsA sagavIsa aDavIsA // 28 // bAvIsa vIsa guNa - vIsa terasa ya bArasa kameNa / ee a sannivAia, bheyA save ya guNaThANe // 29 // a:--1 cAtrIza, 2 khatrIza, 3 tetrIza, temaja 4 pAMtrIza, 5 ceAtrIza, 6 tetrIza, 7 trIza, 8 satAvIza, huM aThAvIza, 10 khAvIza, 11 vIza, 12 e gaNIza, 13 tera ane 14 khAra, ( meLa ) anukrame (CC X sannivAjba ) e sannipAtikanA ( mecA ) bhedI ( savva ca tuLajALa ) sarva guNaThANe jANavA. 28-29. vivecanaH--mithyAtve badhA thaIne traNa mULa bhAvanA ( 34 ) uttarabheda hAya te AvI rIte-yikanA ( 21 ) bhAva, kSayApazamikanA dAnAdi pAMca labdhi, pahelA e darzana, ajJAnatrika e ( 10 ) bhAva, pAriAmikanA ( 3 ) bhAva-sarve maLIne (34) bhAva hAya. sAsvAdane (32 ) AvI rIte-mithyAtva vinA dayikanA ( 20 ) bhAva, kSayApazamikanA te ja ( 10 ) bhAva, pAriNAmikanA abhavyatva vinA ( 2 ) bhAva-sa thaIne ( 32 ) bhAva hAya. mitre kSAyeApazamika bhAve pUrvanA dazamAM mizra samakita ane avadhi darzIna sahita karatAM (12) bhAva, temAM ajJAnamizrita jJAna (3) samajavA. Ayika bhAve ajJAna vinA (19) bhAva, pAriNAmikanA
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI bhAvaprakaraNa 83 (2) bhAva-sarva thaIne (33) bhAve hoya. aviratae upazamabhAvanuM samyaktva 1, kSAyikabhAvanuM samyaktva 1, lApazamikanA jJAna 3, darzana 3, labdhi 5 ane samyaktva e (12) bhAva, audayikanA pUrve kA te (19) bhAva, pariNumikanA (2) bhAva-sarva maLIne ( 35 ) bhAva hoya. dezaviratie upazamabhAvanuM 1 samyaktva, kSAyika bhAvanuM 1 sabhyatva, pathamika bhAvanA bAramAM dezavirati sahita karatAM (13) bhAva, audayikanA ogaNIzamAMthI narakagati, devagati vinA (17) bhAva, pariNAmikanA (2) bhAva-sarva thaIne (34) bhAva hoya. pramatte upazamabhAvanuM samyaktva, kSAyikabhAvanuM samyakatva, kSApazamika bhAve pUrvanA teramAMthI dezavirati rahita ane sarvavirati sahita karatAM ane mana:paryavajJAna nAkhatAM (14) bhAva, audayika bhAve pUrvanA sattaramAMthI tiryaMcagati ane asaMyama vinA (15) bhAva, pariNAmika bhAve (2) bhAva-sarva thaIne (33) bhAva hoya. apramatte upazamabhAvanuM 1 sabhyatva, kSAyika bhAvanuM 1 samyakatva, kSApazamika bhAve e ja (14) bhAva, audayika bhAve pUrvanA paMdaramAMthI pelI traNa lezyA vinA (12) bhAva, pariNAmikanA (2) bhAva-sarve thaIne (30) bhAva hAya. apUrve upazamabhAvanuM samyakatva, kSAyikabhAvanuM samyakatva, kSapazama bhAve kSapazama samyaktva vinA (13) bhAva, audayika bhAve pUrvanA bAramAMthI teje ane padmazyA vinA (10) bhAva, pariNAmikanA ( 2 ) bhAva-sarva thaIne ( ra7 ) bhAva hoya. anivRttibAdare upazamabhAvanuM samyakRtva ane cAritra (2) bhAva, kSAyika bhAvanuM 1 samyaktva, kSapazama bhAve pUrvanA ( 13 ) bhAva, audayika bhAve te ja (10) bhAva, pariNAmika bhAve (2) bhAva-sarva thaIne (28) bhAva hAya. dazamAM sUkSmasaMpAye upazama bhAvanuM samyaktva ane cAritra, kSAyika bhAvanuM samyakatva, pazama bhAve pUrvanA (13) bhAva, audayika bhAve asiddhatva, zukala vezyA, saMjavalana lebha, ane 1 manuSyagati e (4) bhAva, pariNAmikanA (2) bhAva-sarva thaIne (22) bhAva hoya. agiyAramAM upazAMta mehe upazama bhAvanA (2) bhAva, kSAyika bhAvane (1) bhAva, kSAyopathamika bhAve pUrvanA teramAMthI kSApazamika cAritra vinA (12) bhAva, audayika bhAve saMjavalana lAbha vinA (3) bhAva, pAriNumikabhAve (2) bhAva-sarva thaIne (20) bhAva hAya. kSINamehe upazama bhAvanA be bhAva rahita kSAyika bhAvanuM samyakatva ane cAritra e be. pazamabhAve teja (12) bhAva, audayikabhAve te ja (3) bhAva, pariNAmika bhAve (2) bhAva-sarve thaIne (19) bhAva hoya. sagIe kSApazamikabhAva vinA, kSArthika bhAvanI dAnAdi pAMca labdhio, kevaLajJAna, kevaLadarzana, kSAyika samyaktva ane cAritra e (9) bhAva, audayikanA (3) bhAva, pariNAmikabhAve bhavyatva vaIne eka jIvatva-sarva thaIne (13) bhAva hoya. ayogI guNaThANe kSAyika bhAvanA (9) bhAva, audayika bhAvanA zukala lezyA vinA asiddhatva ane manuSyagati (2) bhAva, pariNAmikabhAve (1) bhavyatva-sarva thaIne (12) bhAva hoya.
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNasaMgraha. guNaThANe pAMca bhAvanA uttarabhedana yaMtra, guNasthAna saMkhyA 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1112 13 14 ( guNasthAnanuM nAma | sr sii kSApazamika bheda 1010 11 12 13 14 141313131212 00 dayika bheda 21 20 199171512101 43 33 kSAyika bheda * * * 1 1 1 1 1 1 1 1 29 pathamika bheda - 1 1 1 1 1 2 2 2 - pariNAmika bheda || 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 1/1 | sAniyAtika bheda ja karaDha kapaTane laka kAra khara82220191313 siri ANaMdavimalasUri, susisseNa vijayavimaleNa / lihiyaM pagaraNameyaM, rammAo putvagaMthAo // 30 // artha - siri) zrI (sAvimaruri) ANaMdavimalasUri, (musitteja) temanA suziSya (viSAvikaor ) vijayavimala mahArAje, (mo) ramya evA (puthA ) pUrva granthamAMthI uddharIne (grLamethe ) A bhAvaprakaraNa (triddhi) lakhyuM che-banAvyuM che. 30 guNa nayana rasendu mite(1623), varSe pauSe ca kRSNapaJcamyAm / avacUrNiH prakaTArthA, vihiteyaM vijayavimalena // 1 // artha -() traNa (77) be () cha (du) eka eTale (1923) ( 4) varSe ( 7) poSa mAsanI (surivam) aMdhArI pAMcamane divase ( gyaM nava ) A bhAva prakaraNanI avaNi (vidArtha) prakaTa arthavALI (vinAvinTena) vivimale (viditA) lakhI che. samAptamidaM zrI vijayavimalaviracitaM, bhAvaprakaraNam 68 ooooooooooooooooooooooooooooo00000000000 0eos ooooooooooooooo 100000000000000000000000000000000000000000000000000000000000
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 1 1 COTOT cita : -oooo 9 ka ka parendhIjIvana ka kao zrI vicArasaptatikA prakaraNa (mULa tathA bhASAMtara yukata ) ooo ons...." ooo (C T S vizvanI sthitine vicAra karanAra zrI sarvajJa jinezvarane namaskAra karIne huM A vicArasarUtikA (sIttarI) nAmanA graMthane kAMIka saMkSepathI artha kahuM chuM. A sarvajJapraNIta pravacana(Agama)ne viSe aneka vicAro rahelA che, paraMtu ahIM (A graMthamAM) acaLaga7nA zRMgAranA hArarUpa zrI mahendrasiMha nAmanA sUrIzvare bAra vicArono saMgraha karyo che te bArenA nAma mATe prathama dvAra gAthA kahe che - paDimA micchI koDI, ceia pAsIya rvikrppsro| pajatti kinha valayA, naMdI gihikiria guNaThANA // 1 // artha:-(ramA) pratimA eTale zAzvatI pratimAonI saMkhyAne vicAra 1, (micchA) micchA-iyopathikanA mithyAdukRtanI saMkhyAne vicAra 2, (joDI). kaTi-keTizilAnA svarUpano vicAra 3, (24) caitya-zAzvatA siddhAyatanI saMkhyAne vicAra 4, (prANAya) prAsAda-devAnA vimAnanA AkArane vicAra 5, (vijacutte ) cha dizAomAM sUryanA kiraNe keTalA prasare che teno vicAra 6, (vsir) paryApti-dArika, vaikiya ane AhAraka e traNe zarIrane AzrIne cha patione vicAra 7, (vinda) kRSNa-pAMcamA svargamAM rahelI kRSNarAjIne vicAra 8, (vaTavA) valaya-valayAkAre rahelA mAnuSettara, kuMDaLa ane caka nAmanA traNa parvatane vicAra 9, (navI) naMdI-naMdIzvara nAmanA AThamA dvIpano vicAra 10 (niiirika) gRhikriyA-zrAvakanI dharmakriyAnI vaktavyatA saMbaMdhI vicAra 11, (gudA) tathA guNasthAna-vaide guNasthAnakone vicAra. 12. (1) A bAra dvAno vicAra A vicArasatikA nAmanA graMthamAM karyo che. temAM paheluM pratimA dvAra kahe che -
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNasaMgraha. usabhAIjiNapaDima, ikkaM pi nhavaMtapUayaMtehiM / ciMteavaM eyaM, bhavvehiM vivegamaMtehiM // 2 // artha:-- vi )i vivekI (mArdi) bhavya jIe (kalama) RSabhAdika (ni) aneka jinezvaranI ( ) pratimAmAMthI ( ) keI paNa eka jinapratimAnuM (vaMta) snAtra karatAM (pUrvArdi) tathA pUjana karatAM (Athe ) A pramANe (vadhuM) vicAra karavo. 2. je vicAra karavAnuM che te nIcenI pAMca gAthAvaDe kahe che - bhavaNavai bhavaNesu, kappAi vimANa taha mahIvalae / sAsayapaDimA panarasa-koDisaya bicattakoDIo // 3 // paNapannalakhkha paNavIsa-sahasA paMca ya sayAiM caaliisaa| taha vaNajoisuresu, sAsayapaDimA puNa asaMkhA // 4 // artha--(mavaMvara ) bhavanapatinA (avaku) bhavanane viSe adhelakamAM, (jaLyA vinA ) kalpAdika vimAnane viSe-UrvalokamAM, (tada) tathA (mahAva85) mahIvalaya eTale tivhalekane viSe ( sAvalimAM ) zAzvatI pratimAo (unaloDira) panaraso koDa eTale paMdara abaja, (vivarakI) betAlIza karoDa, (pApakSa8ra3) paMcAvana lAkha, (TUvaradA ) pacIza hajAra, (patra rayA vADhIlA) pAMca se ne cAlIza ( 15425525540 ) che, tathA (vArasulu) vyaMtara ane tiSinA bhuvanane viSe ( pukha asaMvA) asaMkhya zAzvatI pratimAo che, kAraNa ke temanA nivAsasthAne ja asaMkhyAtA che. 3-4. A viSe bIjA graMthamAM ( jagaciMtAmaNi vigeremAM) vyaMtara ne tiSi sivAyanA bIjA sthaLanI zAzvatI pratimAo paMdaraso kareDa ( paMdara abaja), betAlIza karoDa, aThThAvana lAkha, chatrIsa hajAra ne eMzI ( 15425836080) kahI che. ( A be saMkhyAnA pheraphAranuM kAraNa neTamAM jaNAvela che. ) 1 A saMkhyAmAM pheraphAranuM kAraNa A prakaraNanA ja cethA dvAramAM zAzvata cityanI saMkhyAmAM tichalakamAM mAtra 511 caityo ja lakhyA che, te che. tirthAlekamAM zAzvata caitya 3259 kahela che, paraMtu temAM 543 nirNata che ne bAkInA 2716 saMdigdha che. nirNata 543 mAM paNa anyatra karelA kathanane AdhAre A prakaraNakAre naMdIzvaradIpanA 32 ratikAra
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ 87 zrI vicArasarUtikA prakaraNa have azAzvatI pratimAo kahe che- taha ceva jaMbUdIve, dhAyaisaMDe ya purakaraddhe a| bharaheravayavidehe, gAmAgaranagaramAIsuM // 5 // suramaNuehiM kayAo, ceiaMgihaceiesuM jA pddimaa| ukkosa paMcadhaNusaya, jAva ya aMguThapavasamA // 6 // bahukoDikoDilakhkhA, tA u ciya bhAvao ahaM savA / tamAM viya , mi dUmi jJAmi 75 . artha-(ta6) tathA (4) nice (iqvI) jambudvIpane viSe, (dhAviMTeja) dhAtakIkhaMDane viSe () puSkarAIne viSe AvelA (maravA) bharata, airAvata ne (vi) mahAvideha kSetrane viSe tathA (jAma) grAmane viSe, (Aja) khANone viSe ane (nAmaku) nagarAdikane viSe (vidyummAlI devatAe zrI mahAvIrasvAmInI pratimA banAvI hatI tevI tathA (magrfe cAvo) bharatacakI vigere manuSyoe karA velI aSTApada parvata vigere para rahelI covIza tIrthakaronI pratimAonI jema tathA keTalAka zrAvakoe karAvelA (4) deharAone viSe rahelI ane ( nirUpaNuM) keTalIka upara caitya nahIM gaNIne 511 caitya ja lakhyA che. te 511 pikI naMdIzvaranA 20, kuMDaLanA 4 ne cakanA 4 kula 28 cetyo cAra dvAravALA hovAthI temAM 124 pratimA che tethI temAM pratimA 342, ane bAkInA 483 co traNa dhAravALA hovAthI te darekamAM 120 pratimA che tethI tenI pratimA pa7960 maLI kula pratimA 61432 thAya che. tithvIlokanA 3259 cetyonI pratimA 391320 kahela che. te hisAbe 328888 ochI thavI joIe, paNa kartAe batAvelI saMkhyAno jagacitAmaNinI saMkhyA sAthe vizleSa karatAM 310540 ghaTe che. A rIte 19348 no jinabiMbanI saMkhyAmAM vadhAro rahe che te saMbaMdhI vicAra karatAM ema saMbhave che ke nava raiveyaka ne pAMca anuttara vimAnamAM maLIne 323 caityomAM 120 ne badale 180 mAnela hoya te 323 ne 60 vaDe guNatAM 19380 jinabiMba vadhe. tyAre vaLI 32 no phera rahe tene mATe caka ne kuMDaLa dvIpanA 8 cityamAM 124 ne badale 120 gaNela hoya te e phera rahe nahIM. e rIte prakaraNakArane hisAbe nIce pramANe traNa lokamAM jinabibe samajavA. 152946414UrdhvalokamAM caitya 8497023 mAM biMba 180 pramANe 13896000000 adholokamAM caitya 77200000 mAM biba 180 pramANe 61400 skilekamAM 20mAM 124=2480 ane 491 mAM 120 pramANe 15425525540 kula jinabiMba thAya. ' biba 58920 kula 61400
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNasaMgraha gRhasaine eTale ghara-derAsarane viSe rahelI ema (jJA kat) je je jinapratimAo che, teonA dehanuM pramANa (3 ) utkRSTathI (vaMdhapurA) pAMca so dhanuSanuM ane jaghanyathI (kAva ja aMguThThamA ) yAvat aMguSThanA parva jeTaluM hoya che. te azAzvatI pratimAo ( vahuvivi89 ) ghaNuM lAkha kaTi koTi che. ( tA) te (3) tathA pUrve kahelI zAzvatI pratimAo, (ra) te sarvane ( 6 ) huM (vi) nizca (mAvo) bhAvathI (samai) samakALe ja (upamAji) mastakavaDe praNAma karuM chuM, ( zi) sugaMdhI jaLavaDe snAna karAvuM chuM, (bhUmi) caMdana ane puSpAdikavaDe pUjA karuM chuM ( kSApari ) tathA manavaDe dhyAna karuM chuM. e pramANe citavavuM. pa, 6, 7. Iti prathama pratimAdvAra. have IryApathikI mithyAdukRta nAmanuM bIjuM dvAra kahe che - caudasapaya aDacattA, tigahiatisai sayaM ca addnuaN| caugai dasaguNa micchA, paNa sahasA cha saya tIsA ya // 8 // artha -(cakrapA) narakane viSe jIvanA vaida pada-bheda, (mArA) tiryaMcane viSe aDatALIza bheda, tiditirapha) manuSyane viSe traNa so ne traNa bheda tathA (raghaM maranA) devatAone viSe ekaso aThThANa bheda-e pramANe ( T4) cAre gatimAM utpanna thatA jIvonA kula pAMcaso ne tresaTha (pa63) bhede che. tene IryApathikI daMDakanI sAtamI saMpadAmAM kahelA abhihatA vigere (saravALA ) dasa pavaDe guNavAthI (u tA) pAMca hajAra ( ra tA 2) chaso ne trIza (5630) (mijhA ) mithyA dukRtanA saMkSepathI bheda kahelA che. 8 e pramANenA chavabheda zI rIte thAya che te vistArathI kahe che - neraiA sattavihA, pajattApajjattaNeNa caudasahA / aDacattAi saMkhA, tirinaradevANa puNa evaM // 9 // artha -(sattaviA) ratnaprabhA pRthvI Adi sAta bhede karIne (negA) nArakIo sAta prakAranA che, teo (pagAra) payota ane apayota evA be bhedavALA hovAthI (DA ) cAra prakAranA thAya che. (pu) tathA (tiri, tiryaMca, (7) nara ane (sevA) denA () aDatALIza vigere bhedanI (1) je saMkhyA kahI che te (vi) A pramANe thAya che. 9. bhUdaggivAuNaMtA, vIsaM sesataru vigala advaiva / gabbheyara pajjeyara, jala thala naha ura bhuA vIsaM // 10 //
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vicArasaptatikA prakaraNa artha -(mUAvADavitA) pRthvI, pANI, agni, vAyu ane sAdhAraNa vanaspatikAya sUkSma ne bAdara, paryApta ane aparyApta ema (varSa) vIza bheda thAya. (3) bAkInA (ta) pratyeka vanaspatikAya, (vivaDha) vikaleMdriyabeidriya, teidriya, cariMdriya-te cAre paryApta ne aparyApta maLI () ATha bheda thAya. (gasTa ghaTTa 7 7 mubA) jaLacara, sthaLacara, becara, ura parisarSa ane bhujaparisarpa e pAcene ( 4) garbhaja ne saMmUchima tathA (pathara) paryApta ane aparyApta ema cAre guNatAM (ra) vIza bheda thAya--e sarve maLIne tiryaMcanA aDatALIza bheda thAya che. 10. have manuSyanA bheda kahe chepnrs tIsa chapannA, kammAkammA thNtrddiivaa| gabbhA pajja apajjA, samuccha apajA tisaya tinni // 11 // artha -(nANa) pAMca bharata, pAMca airAvata ane pAMca mahAvideha-e paMdara (%) karmabhUminA manuSya tathA (tIra) bhArata ane airAvatanI vacce rahelA pAMca hemavaMta, pAMca harivarSa, pAMca ramyapha, pAMca haraNyavaMta, pAMca devamuru ane pAMca uttarakuru-e trIza ( Mt) akarmabhUminA manuSya, (tada) tathA (saMtaddIvA) kSudrahimavaMta ne zikharI parvatanA paryata bhAge pUrva ke pazcima tarapha hAthInA dAMtane AkAre babbe dADhAe nIkaLIne lavaNasamudramAM gayelI che. te dADhAo kula ATha che, te dareka dADhAo upara sAta sAta aMtaradvIpa che, tyAM yugaliyA manuSyo thAya che te ( chapannA) chappana aMtaradvIpo kahevAya che. te paMdara, triIza ane chappane maLIne eka so ne eka kSetramAM (janma) garbhaja manuSya thAya che. tenA ( paga lapakA) paryApta ane aparyAptA ema be be bheda gaNatAM basa ne be bheda thayA tathA (ramujI) eka se ne eka kSetrane viSe saMbhUmi manuSpo upaje che, te ( apanA) aparyApta ja hoya che, te bheLavatAM ( tivaya ji ) sarva maLIne traNa so ne traNa bheda manuSyanA thAya che. 11. have devatAonA bhedo kahe che- bhavaNA paramA jaMbhaya, vaNayara dasa panara dasa ya solasagaM / gai Thii joisa dasagaM, kivvisa tiga nava ya logaMtA // 12 // kappA gevijaNuttara, bArasa nava paNa pajattamapajattA / aDanaua sayaM abhihaya-vattiyamAihi dasaguNiA // 13 // 12
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNasaMgraha. martha:-(bhavaNA dasa ) 4suvanapati, ( paramA panara ) 542 52mAdhArmira, ( jaMbhaya dasa ) 42 tiyanma , ( vaNayara solasaMga ) vyata ne pAvyata2 bhaNIna saNa, (gai Thidda ) gati, sthiti athavA ya2 mane sthira bhaNIne (joisa dasagaM) 4prAna jyoti 4, (kivisa tiga) diSi, (nava ya logaMtA) aliti, ( kappA bArasa ) // 2 pasA, (gevija nava ) napa aveya: mana ( aNuttara paNa ) pAMya anuttara vimAnanA |-se sarva bhaNIne navAra 5yotA ne navA mapayotA bhaNI ( aDanaua sayaM) me sone ma ho denA thAya che. e pramANe cAre gatinA maLIne pAMcaso ne tresaTha bheda thAya che. tana (abhihayavattiyamAihiM ) te sarvana maliData, patita mAha (dasaguNiA) daza padavaDe guNavAthI je saMkhyA thAya che te nIcenI gAthAmAM kahe che. 12-13. abhihayapayAi dahaguNa, paNa sahasA cha saya tIsaI bheaa| te rAgadosa duguNA, ikArasa sahasa dosayA saTThI // 14 // matha:-752 4aa pAMca sau tesa: sahAne ( abhihayapayAi ) bhanita vigere ( dahaguNa ) 40 5453 guNavAyA (paNa sahasA ) in M2 (cha saya tIsaI meA) se netrI0 le thAya che. (te rAgadosa ) tane rAga-dveSa sema (duguNA) me sAre guNavAthI ( ikkArasa sahasa dosayA saTThI) 20ImAra 12 baso ne sATha bheda thAya che. 14. maNavayakAe guNiA, tittIsa sahassa sttsysiiyaa| karakAraNAnumaie, lakhkhaM sahaso tisaya cAlA // 15 // martha:-te (11260 ) ne ( maNavayakAe ) bhana, kyana mane yAvaDe (guNiA) guguvAthI (tittIsa sahassa) tetrAza M2 ( sattasayasIyA ) sAta se ne 20 ( 33780 ) me thAya che. karakAraNAnumaie ) tene 55 42, 42rAva bhane anubhAhale 14 4264vaDe zuguvAthI (lakhkhaM sahaso tisaya cAlA ) me sAma, me SM2 RNa sona yAgIza ( 101340 ) meha thAya che. 15. kAlatigeNaM guNiA, ti lakhkha cau sahassa vIsamahiA ya / arihaMtasiddhasAhu-devayaguruMappasakhkhIhiM // 16 // aTThArasa lakhkhAI, cauvIsa sahassa egviishiaa| iriAmicchAdukkaDa-pamANameaM sue bhaNiyaM // 17 //
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vicArasaptatikA prakaraNa 91 artha:--te ( 101340 ) ne ( jAtinanuM ) traNa kALavaDe eTale atIta kALa saMbaMdhI pApane niMdu chuM, anAgata-bhaviSyakALa saMbaMdhI pratyAkhyAna karuM chuM ane vartamAnakALa AzrI saruM chuM. ema atIta, anAgata ane vartamAna e traNa kALavaDe ( munitrA) guNavAthI (ti halla 23 saTTamsa) traNa lAkha, cAra hajAra ( vIladima ca ne vIsa ( 304020 ) bheda thAya che. tene ( arihaMta siddha sAdu ) arihaMta, siddha, sAdhu, ( reya guha pravasathvIai) samyagdaSTi iMdrAdika devA, guru ane AtmAnI sAkSIrUpa chae guNavAthI (DhDhAla hallA) aDhAra lAkha ( caDavIsa saddasa vIsaddiA) cAvIza hajAra, eka seA ne vIza (1824120) bheda thAya che ( x ) A pramANe ( rUTMi ) iryopathikInA (micchAnuns ) mithyAduSkRtanuM ( pamAn ) pramANa ( su maLiyaM ) zrutamAM kaheluM che. koi ThekANe AbhAga ane anAbhAgarUpa bee guNIne chatrIza lAkha, aDatAlIza hajAra, base ne cALIza (3648240) bhedo kahelA che. 16-17. ( kRti mithyAduSkRtaDhAram | 2 || ) have keTizilA nAmanu trIjuM dvAra kahe che.-- joyaNapihulAyAmA, dasannapavvayasamIvakoDisilA / niLachatisthatindrA, tattva gaLegA 3 muLajoDI // 8 // artha:--( jJoyaLavadulhAvAmA ) utsedha agulanA mApathI eka yeAjana paheALI, eka ceAjana lAMbI ane eka ceAjana uMcI ( jADI ) ( oDisilA ) keTizilA nAmanI geALa zilA bharatakSetranA madhyakhaMDamAM magadhadezane viSe (sannavadhayasamIna ) dazANu parvatanI samIpe che. te keTizilA upara ( jJaLachanna ) zrI zAMtinAtha jinezvarathI mArabhIne cha tIrthaMkarAnA ( tittva ) tIrthanA ( tatha aLenA 3.muLiohI) tyAM aneka karaDe! munie ( siddhA ) siddha thayA che. 18. zI rIte siddha thayA che ? te kahe che:-- paDhamaM saMtigaNahara-cakkAuhaNegasAhupariyario / battIsajugehiM tao, siddhA saMkhijjamuNikoDI // 19 // a:--kATizilA para (paDhamaM aMti4) prathama zrI zAMtinAtha jinezvaranA prathama gaNadhara ( vadhAraTM ) zrI cakrAyudha ( anerAdunarjako ) aneka sAdhu sahita siddhipadane pAmyA che. ( to ) tyArapachI ( vattIttajIneai ) batrIza yugavaDe karIne eTale temanI paTTaparaMparAmAM batrIza pATa sudhI ( saMvijJamunijoDI) saMkhyAtA karADa munie (siddA) siddha thayA che. 19.
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ 92 prakaraNasaMgraha. saMkhijA muNikoDI, aDavIsajugehiM kuMthunAhassa / arajiNa cauvIsajugA, bArasakoDIo siddhAo // 20 // arthatathA ( yunArU ) zrI kuMthunAthasvAmInA tIrthamAM (gAMdhIgurda ) aThThAvIza yuga (pATa) sudhImAM (saMdhi mujirAphI ) saMkhyAtA karoDa munio siddha thayA che. tathA ( akSiNa ) zrI aranAtha jinezvaranA tIrthamAM (ravInags ) covIza yuga (pATa) sudhI (vAparavAhI) bAra karoDa munio siddhALo ) siddha thayA che. 20. mallissa vIsajugA, cha koDi muNisuvayassa koDitigaM / namititthe igakoDI, siddhA teNeva koDisilA // 21 // artha --(gi4) zrI mallinAtha jinezvaranA tIrthamAM (vIsanuI ) vIza yuga (pATa ) sudhI ( cha rahi ) cha karoDa sAdhuo siddha thayA che. tathA ( mugiSa4 ) zrI munisuvrata jinevaranA tIrthamAM (hiti) traNa karoDa munio siddha thayA che. tathA ( nitize ) zrI naminAtha tIrthakaranA tIrthamAM ( phulANI ) eka karoDa munio siddha thayA che. (te sivAya bIjA paNa ghaNuM munie tyAM siddha thayA che ) (teva) tethI karIne te zilA para karaDe munio ( siddhA) siddha thavAthI (hitriA ) te koTizilA nAme oLakhAya che. 21. have te koTizilA koNe ne keTalI uMcI upADI ! te kahe che - chatte sIsaMmi gIvA, vacche kucchI kaDIi UrUsu / jANU kahamavi jANU, nIyA sA vAsudevehi // 22 // artha-nava vAsudevoe te zilA upADatI vakhate nIce lakhelA pitApitAnA aMga sudhI ANI hatI. pahelA tripRSTa vAsudeve te zilA vAma haste upADIne mastakathI uMce (jI) chatrane sthAne rAkhI hatI. bIjA dvipRSTa vAsudeve te ja rIte upADIne (sIri) mastaka sudhI ANa hatI. trIjA svayaMbhU vAsudeve te ja rIte upADIne (navA) Doka sudhI ANuM hatI. cothA puruSottama vAsudeve () vakSasthaLa-hRdaya sudhI ANI hatI. pAMcamAM puruSasiMha vAsudeve (zuchI). udara sudhI ANI hatI. chaThThA puruSapuMDarIka vAsudeve ( rAha ) kaTIbAga sudhI ANI hatI. sAtamA datta nAmanA vAsudeve ( yu ) sAthaLa sudhI ANI hatI-AThamA lakSmaNa vAsudeve ( kALu ) DhIMcaNa sudhI uMcI karI hatI ane
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vicArasarUtikA prakaraNa. navamA kRSNa vAsudeve (davi kALuM nIvA sA) jAnathI kAMIka nIce sudhI tene upADIne uMcI karI hatI. 22. (ti TiziAAAM sutI | 2 ) have cothuM zAzvata tyadvAra kahe che - ikkAraahiapaNasaya, sAsayaceia namAmi mhivle| tIsaM vAsaharesu, veyaDDesuM ca sayarisayaM // 23 // artha -(mahivA) pRthvI valayamAM-tiryakamAM rahelA (rahimagNA) pAMca so ne agyAra (sAsA 3) zAzvata jaine (namAmi) huM vaMdanA karuM chuM. (UrdhalekamAM je 847023 caitya tathA adholokamAM 77200000 citya tathA vyaMtara ane tiSkane viSe asaMkhyAtA ca zAzvatA che. te anya graMthomAM spaSTa rIte kahyA che tyAMthI jANavA. ahIM to tiryalokamAM rahelA caityenA sthAnakenI ja vivakSA karI che. ) te A pramANe -(tIraM vAra g ) trIza varSadhara parvata upara trIza caitya che, kAraNa ke dareka parvata upara ekaeka caitya che. () tathA (vesu ) 170 dIrghavaitADhya parvato para ( ) eka se ne sItera zAzvata caDhyo che. 23. tathA vIsaM gayadaMtesuM, kurudumadasage taheva nauI a| vakhkhAragirisu asiI, paNasII merupaNagaMmi // 24 // artha -(vasaM jANuM) 20 gajadaMta parvata upara vIza cetyo che, (deva) tathA (kuTumo ) devaku, uttarakurumAM rahelA jabUvRkSAdika daza vRkSo para (na a) nevuM citya che te A pramANe-e vRkSanA madhyanI Urva zAkhA para eka ane te vRkSanI dizAo tathA vidizAo maLI ATha bAjue rahelA ATha phUTanI upara eka eka citya hovAthI dareka vRkSe nava nava cetyo thayA, tethI daza vRkSanA nevuM ce thayA. tathA pAMca mahAvidehamAM rahelA (vahAsui 6i ) eMzI vakSaskAra parvata para eMzI cetya che tathA (hAiifma) pAMca meparvatanA saMbaMdhanA (for ) paMcAzI caitya che. te A pramANe-cAre vanamAM cAre dizAe ekeka citya hovAthI soLa ane eka citya cUlikA para hovAthI dareka meruparvate satara satara caitya che; tethI pAMca meru parvatanA maLIne paMcAzI cetyo che. 24. 1. tichalakamAM nirNata 543 siddhAyatane kahyA che, temAM naMdIzvarape para kahyA che. AmAM 20 kahyA che tethI 32 ratikaranA kamI karatAM 511 thAya che.
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 prakaraNasaMgraha. isumaNukuMDalaruage, cau cau vIsaM ca naMdisaradIve / aDavIsa naMdikuMDali-ruage sayapannabAsayarI // 25 // artha:--(nnu) cAra iSukAra upara ekeka ane (majI) mAnuSAttara, (ST) kuMDala ane ( hrakAze ) rucaka-enI upara ( 23 23) pratyeke cAra cAra cA hAvAthI kula 16 caityeA che, (2) ane (sirIne) naMdIzvaradvIpamAM (vIsa) vIza caityeA che. have A caityAnA uccatva vigerenuM pramANa kahe cheH-- ti ) nadIzvaranA vIza ane (kahirane ) kuM Dala tathA rucakanA ATha maLI ( aravIsa ) aThThAvIza caityeA pUrva pazcima ( saya ) sA yeAjana lAMbA che. dakSiNa uttara ( panna ) pacAsa ceAjana paheALAM che, tathA ( vAlayarI ) khetara yAjana uMcA che. 25. have tethI ardhA pramANavALA kahe che:-- aTThArAhiya dusaI, pannaddha chattIsa dIhapihuluccA | mANusai sugayadaMta ya, vakhkhAravA sahara merU // 26 // artha:--( mAnusannu) mAnuSAttaranA cAra, ikSukAranA cAra, (vRMta T) gajadatAnA vIza, ( vavAra ) vakSaskAranA ezI, ( vAsadara ) varSa dharanA trIza ( mehasuM ) cUlikA sivAya pAMca meruparvatanA cAra vananA eMzI-e sarva maLIne ( aThThArdaya Tu++ ) khasA ne aDhAra caityeA ( panna6 ) pacAsa ceAjana ( TI4 ) lAMbA, tethI ardha eTale pacIza yAjana ( viduSTa ) paheALA ane ( chattItta ) chatrIza yeAjana ( uDyA ) uMcA jANavA. 26 paNasaTTiahia sayaduga, saMpuSNaM kosamaddha desUNaM / TITTe vidu catte, tumane pUjAnuM // 27 II artha:-- tuma ) daza kurukSetramAM rahelA jammU Adi daza vRkSeAnA nevu caityeA, pAMca mahAvidehanI 160 vijaya, 5 bharata, 5 eravata kula 170 kSetramAM rahelA 170 ( lebaTTu ) dIvaitADhyo uparanA eka sA ne sItera caityeA, tathA ( rRAsu ) pAMca merunI cUlikAnA pAMca caityA, e sa maLIne ( paLaditti 4 sacaturvI ) khaseA ne pAMsaTha caitye ( saMpukhta jolamada temULa ) saMpUrNa eka gAu ( Itte ) lAMbA, adha gAu ( fpannu ) paheALA ane deza UNa gAu ( tte ) uMcA che. ema sa maLIne (28-218-265) titilAkamAM 511 zAzvata caityeA che. 27. devendrasUri vigeree karelA zAzvata jinastAtrone viSe tiryaM glAkamAM zAzrvata
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vicArasatikA prakaraNa. citya 3259 kahyA che, te matAMtara jANavuM. te viSe ( vaDA re ) e prathama padavALA kSetrasamAsamAM kahyuM che ke-tiryam lekamAM rahelA jinacaityone mATe visaMvAda-bhinna bhinna mata che, teno khulAso gItArtha ja jANI zake che. (ti taiyAra turtha che ja. ) have pAMcamuM prAsAdadvAra kahe che - pAsAyA IsANe, suhamA siddhovavArya harae oN|| abhise alaMkArI, vavasAe~ naMdi balipIDhaM // 28 // artha-devatAnA (ghArAvA sAthe yuddhamAM) mULa prAsAdAvata sakathI izAnakhUNamAM AsthAna sabhAnI jevI jineranI dADhA vaDe yukta evA mANuvaka cetyakhaMbhAdikathI yukta sudharmA nAmanI sabhA hoya che 1. tenI AgaLa IzAna khUNamAM ja (sida) siddhAyatana-jinagraha hoya che. 2. tenI AgaLa (3vavAda) upapAtasabhA hoya che ke jyAM te te vimAnamAM thanArA devo utpanna thAya che 3. tenI AgaLa nirmaLa jaLathI bharelA ( dag ) draha hoya che, jemAM devatAo snAna kare che . tenI AgaLa (amiphema) abhiSeka sabhA hoya che temAM devatAo potapotAnA vimAnAdhipatine abhiSeka kare che . tenI AgaLa ( ) alaMkAra sabhA hoya che, temAM abhiSeka thayA pachI AvIne te devone svAmI alaMkAra vigere dhAraNa kare che . tenI AgaLa (vArA) vyavasAya sabhA hoya che, tyAM AvIne tyAM rahelA zAzvata pustaka vAMcI dhArmika vyavasAye grahaNa kare che 7. tenI AgaLa (naMti) naMdA puSkariNI (vAva) hoya che, temAM hAtha-paga dhoIne temAM ugelA kamaLa laI jinabhavanamAM AvI garbhagRhamAM ( gabhArAmAM ) rahelI pAMcase dhanuSyanA dehamAnavALI eka so ne ATha jinapratimAonI sattarabhedI Adi pUjA, stuti, vaMdanA vigere zakastava kahevA paryata kare che 8. tyArapachI samagra vimAnane caMdananA chAMTA nAMkhIne pUje che. pachI naMdApuSkariNInI AgaLa ( ji8) baLipITha hoya che, tyAM AvIne baLi mUke che 9. dareka vimAnamAM A nava sthAnake traNa traNa dvAravALA ane mULa prAsAdathI IzAna khUNamAM ja anukrame rahelA hoya che. 28. muhamaMDe picchamaMDave, thUbha cei jhaooM pukhkhariNI / jammuttarapuvAsuM, jiNabhavaNasabhAsu patteaM // 29 // artha: (kurApuarg) pazcima dizA sivAya dakSiNa, uttara ane pUrva dizAmAM ekeka dvAra hoya che, te traNe dvAramAM praveza karatAM prathama (mu )
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNasaMgraha mukhamaMDapa hoya che 1. tenI AgaLa (dikamaMDala) prekSAmaMDapa hoya che 2. tenI AgaLa (ma) stUpa hoya che, te stUpanI upara ATha maMgaLa hoya che, stUpanI cAre dizAomAM ekeka maNipITha hoya che, te dareka maNipITha upara stUpanI sanmukha anukrame RSabha, vardhamAna caMdrAnana ane vAriSaNa nAmanI eka eka jinapratimA hoya che 3. te stUpanI AgaLa ( ga) caityavRkSa hoya che 4. tenI AgaLa ( ga) iMdradhvaja hoya che . tenI AgaLa jaLathI bharelI (pu ) puSkariNI hoya che 6. A cha prakAra (simavana) jinabhavanane viSe tathA (tamAku) pAMca sabhAone viSe ( jaM) pratyeka pratyeka dvAre heya che. jinabhavana tathA sabhA vigere navenuM pramANa tathA mukhamaMDapa vigerenuM pramANa rAjaprazrIya upAMga Adi sUtrothI jANI levuM. 29. have mULa prAsAdAvata saka kayAM che? te kahe che - oAriyalayaNami a, pahuNo paNasIi huMti paasaayaa| tisaya igacatta katthaya, katthavi paNasahi terasayA // 30 // atha-saMdharma vimAnamAM cotarapha prAkAra che, te traNaso jana uce che. mULamAM se jana pahoLo che, madhyamAM pacAsa ejana pahALe che ane uparanA bhAgamAM pacIza pejana pahoLo che. bhavanapatinikAyanA bhavanane viSe rahelo prAkAra uMcAI ane pahoLAImAM saudharma vimAnanA prAkAra karatAM ardha pramANavALo che. te prakAranI madhye (vacamAM) sarvatra (jokavirALamitra) upakArikAlayana eTale pIThikAo hoya che. te sarva pIThikAonI upara (pa ) vimAnanA svAmInA (ghara dRti pArAvA) paMcAzI prAsAda hoya che. (thA) kaI vimAnamAM te pIThikAonI upara (tinA kuvA) traNa so ne ekatALIza prAsAda hoya che ane (kAravi) keI vimAnamAM te pIThikAonI upara (paDhi teraNA) eka hajAra traNa so ne pAMsaTha prAsAda hoya che. ema traNa prakAra jANavA. 30. te prAsAdo teTalI saMkhyAmAM zI rIte rahelA che ? te kahe che - muhapAsAo caudisi, cauhiM te solasehiM solAvi / causahIe sAvi a, chapppannahiM duhIsaehiM // 31 // atha -(mudANA) mukhya prAsAdanI (jAti) cAre dizAmAM (vahiM) cAra prAsAdo rahelA che. te pahelI paMkti, temAM mULa prAsAda bhego gaNatAM pAMca prAsAda thayA. cAre bAjunA cAra prAsAdanI cAre dizAmAM eka eka prAsAda hovAthI tevA (4 ) soLa prasAde che, eTale dareka prAsAdanI pharatA cAra
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vicArasarUtikA prakaraNa cAra prAsAda che. e bIjI paMkti. temAM sarve maLIne 21 prAsAdo thayA. have te (soDhA vi) soLa prAsAda bIjA (vaThThI) soLe prAsAdane cAraguNa karatAM cosaTha prAsAdathI parivarelA che te trIjI paMkti. te sarve maLIne cosaThamAM ekavIza bheLavatAM 85 thayA. (sAvi ) te cesaTha prAsAda bIja ( Sqfe sunagfe) cosaTha ne cAra guNa karatAM base ne chapana (256) prAsAdathI parivarelA che, te cothI paMkti. te sarve maLIne baseM ne chappanamAM paMcAzI bheLavatAM (341) thayA. 31. te vi a puNa sahaseNaM, cauvIsahieNa huMti priariaa| mUluccattapuhuttA, addhaddhe paNa vi paMtIo // 32 // artha:(va ) te bane chappana prAsAde paNa (gn) vaLI (saLa va hipa ) baseM chappanane cAraguNA karavAthI eka hajAra ane covIza prAsAdathI ( hRti parisiA ) parivarelA che, te pAMcamI paMkti . te sarve maLIne eka hajAra ne covIzamAM traNa so ekatALIza nAMkhavAthI 136pa thayA. (7 vi patI) A pAMce paMktio (mUhurattapduttA) mULa prAsAdAvataM sakanI uMcAI, pahoLAI ane laMbAI karatAM ( ) anukrame ardhA ardhA pramANavALI che. eTale ke jyAM mULa prAsAdAvataMsaka uMcAI ane pahoLAImAM pAMcaso yAjananA che tyAM pahelI cAra prAsAdavALI paMkita aDhIse ejananA mAnavALI hoya che. bIjI paMktinA prAsAdo te karatAM ardhA pramANavALA hoya che. trIjI paMkitanA prAsAdo te karatAM ardhapramANavALA hoya che, e rIte anukame pAMce paMktimAM uMcAI jANavI. 32. have dareka vimAnamAM keTalA prAsAdo hoya che? te kahe che - tera saya paNasahAi a, paNapaMtIhi huMti paasaayaa| paNasI paMtitigeNaM, tisaI igacatta cauhiM tu // 33 // artha -vimAnamAM paMktinA saMbaMdhamAM traNa bheda-prakAra che. te A pramANekeTalAka vimAnamAM pAMca paMkti che, keTalAkamAM cAra paMkita che ane keTalAkamAM traNa paMkita hoya che. tethI ochA prAsAdavALA vimAna cAre nikAyane viSe nathI, temAM (gujtardi) pAMca paMkitavALAmAM (tera rastA pAra ka) eka hajAra traNaso ne pAMsaTha 1365 (daMti parAyA) prAsAdA hoya che (paMtiti) traNa paMkita hoya che tyAM (gurNI) paMcAzI prAsAdA hoya che, ane ( tu) cAra paMkti hoya che tyAM (tita phuvatta) traNaso ne ekatALIza prAsAda hoya 13
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNasaMgraha. che. (ahIM cAra paMktinI saMkhyA pachI traNa paMktinI saMkhyA kahevI joIe, chatAM tema na karyuM tenuM kAraNa mULa gAthA evA vyatikamathI racelI che tema samajavuM.) 33. A traNe prakAramAM dareka dizAe keTalA prAsAdo hoya che? te kahe che - paNasII igavIsA, paNasI puNa egacatta tisiie| terasasaya paNasaThThA, tisaI igacatta paikakuhaM // 34 // artha:-traNa paMktivALAmAM ( ku) dareka dizAmAM ( vIsA) ekavIza ekavIza prAsAde hovAthI mULa prAsAda sahita (rUpANIruM) paMcAzI prAsAda thAya che. (pu) tathA cAra paMktivALAmAM dareka dizAmAM (vpatI) paMcAzI paMcAzI prAsAde hovAthI mULa prAsAda sahita (uttara ti ) traNa so ne ekatALIza prAsAda thAya che, tathA pAMca paMktivALA vimAnane viSe dareka dizAomAM madhyavatI prAsAda sahita ( tiruM phuratta ) traNa so ne ekatALIza prAsAdo hovAthI (terasa pachaThThA ) eka hajAra traNa so ne pAMsaTha prAsAda thAya che. 34. ti pajhama gAsatAra II (6) have kiraNaprasara nAmanuM chaThuM dvAra kahe che. temAM prathama sUryano pUrva, pazcima, dakSiNa ane uttaradizAna vibhAga dekhADe che - piDhe puvA purao, avarA valae bhamaMtasUrassa / dAhiNakaraMmi merU, vAmakare hoi lavaNohI // 35 // artha-meruparvatanI ( va ) cotarapha pradakSiNA (mamaMtakU4 ) pharatA sUryanI (vide) pAchaLa (ggt) pUrvadizA ane ( avA) AgaLa pazcima dizA hoya che. sUryanA (sAvi mi) jamaNe hAtha tarapha (eka) meruparvata rahe che ane (rAma) vAma (DAbA) hAtha tarapha (vodI) lavaNasamudra (Dhora) rahe che. A sUryanI pitAnI dizAo che, paNa lekanI dizA nathI. lekanI dizA sUryanI apekSAe ja hoya che, sarva kSetromAM te ( dizAo ) tApa dizAo kahevAya che, paNa svAbhAvika te kSetradizA che te dizAo) meruparvatamAM AvelA rukapradezothI utpanna thAya che. meruparvatanA pRthvItaLa upara taraphathI barAbara madhyamAM rahelA ATha AkAzapradeza che te cakapradeza kahevAya che ane te samabhUtaLane sthAne gestanane AkAre upara nIce cAra cAra rahelA che. temAM cAre bAjue be be pradeza che te pradezo gADAnI udhIne AkAre AgaLa vadhatA vadhatA che, te pUvodika cAre mahAdizAo che ane eka pradezarUpa cAra rucaka muktAphaLanI zreNIne AkAre
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vicArasaptatikA prakaraNa rahelA che te cAre vidizAo che. tathA cAra pradezavALI samazreNIe Urtha (uMcI) ane adho (nIcI) dizA che. A rIte jaMbudvIpanI jagatImAM vijayadvAre pUrva dizA che, vaijayantadvAre dakSiNa dizA che, jayaMtadvAre pazcima dizA che ane aparAjitadvAre uttara dizA che. A pramANe kSetradizAone nirNaya jANavo. 35. have cha dizAomAM hamezAM jaMbudvipamAM rahelA sUryanA kiraNo keTalA dUra sudhI prasare che ? te cha gAthAvaDe batAve che - sagacattasahasa dusaI, tevaDhA tahigavIsasaTaMsA / puvAvarakarapasaro, kakke sUrA ahuttarau // 36 // artha ) karka saMkrAMtine pahele divase ( sAvarakaranag ) suDatALIza hajAra ( dA) basa ne tresaTha jana (tadAnadRA ) tathA eka jananA sATha bhAga karIne tevA ekavIza bhAga 472634 eTale (sU) sUryathI (gghAyalaYN ) pUrva dizAmAM ane eTale ja sUryathI pazcima dizAmAM kiraNano prasAra che. te divase banne dizAnuM maLIne udaya ane astanuM AMtaruM 94263 jana hoya che. (maduttA ) have uttara dizAmAM kiraNanA prasAranuM mAna kahe che. 36. asiIsaUNa sahasA paNayAlIsA'ha jammao dIve / asiisayaM lavaNe'vi a, tittIsasahassa satibhAgA // 37 // artha-sarva atyaMtara maMDalamAM vartato sUrya karkasaMkrAMtine (2)pahele divase eka so ne eMzI jana jagatIthI dvIpanI aMdara peThela hoya che. tethI (dakSA gyArTInA) pIstALIza hajAra janamAM teTalA (gALa) eka so eMzI yeAjana ochA jANavA. eTale ke cumALIza hajAra, ATha so ne vIza 44820 jana uttara dizAmAM meru sudhI kiraNo prasare che, (4mo ve ) have dakSiNa dizAmAM kiraNane asara kahe che-dakSiNa dizAmAM dvIpa saMbaMdhI (uttara) 180 yojana ane (Dhovi) lavaNasamudramAM (tittIsarA satimA) tetrIza hajAra tathA hajArane trIjo bhAga eTale traNaso ne tetrIza pejana tathA eka janane trIjo bhAga pasare che tethI kula 33513 ejana kiraNono prasara che. e ja pramANe jabUdvIpamAM rahelA bIjA sUryane paNa kiraNasara jANI levo. 37. have makarasaMkrAMtimAM keTalo kiraNaprasara hoya che ? te kahe che - igatIsasahasa aDasaya, igatIsA taha ya tIsasaTuMsA / mayare ravirassIo, puvavareNaM aha u dINe // 38 //
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 prakaraNasaMgraha. artha:-sothI aMdaranA mAMDalAmAMthI bahAra nIkaLato sUrya anukrame kiraNanA prasaramAM ocho thato thato saMthI bahAranA mAMDalAmAM Ave che tyAM ( phuvatIya sada ) ekatrIsa hajAra (aruNA tA) ATha so ne ekatrIza pejana (tadA) tathA (tasaErA) eka ejananA sAThIyA trIza bhAga 31831chu ATalA jana kiraNane prasara ( ka ) makarasaMkrAMtimAM (gar ) pUrva ane pazcima dizAmAM hoya che, bane maLIne te ( bada 3 tI ) divase (vira ) sUryanA udaya ane astanuM sUryanA kiraNaprasaranuM AMtaruM 63663 ejana thAya che. ahIM hamezAM 172 16 jana kiraNa prasaranI hAni thatI jAya che. temAM pUrva ane pazcima e darekane mATe juduM juduM kahIe to tethI ardha eTale 86 | ka | yojanA kiraNa prasaranI hAni thAya che. 38. have makarasaMkrAMtimAM uttara tathA dakSiNa dizAmAM thatA kiraNanA prasarane kahe chelvnne tisaI tIsA, dIveNa paNacatta sahasa aha jmme|| lavaNammi joaNatigaM, satibhAga sahassa tittIsA // 39 // artha-sUrya sAthI bahAranA mAMDalAmAM Ave tyAre te ( vaLa) lavaNasamudrane viSe ( titikSA) traNa so ne trIza jana jAya che, tethI (DhavAmi) lavaNasamudra saMbaMdhI traNa so ne trIza tathA ( ) dvIpa saMbaMdhI (gra ) pIstALIsa hajAra, e bane maLIne 45330 jana uttara dizAmAM kiraNane prasare che ( ) tathA dakSiNamAM (lavaNanI dizAmAM) traNa trIza bAda karatAM (dattatittIsA) tetrIza hajAra ne (atii) traNa jajana tathA (timAja) eka ejanano trIjo bhAga 33003 eTalA jana kiraNane prasara che. 39 - have uMce tathA nIce Urdhva tathA adhedizAmAM) tejanA prasaranuM svarUpa kahe che - mayarammi vi kakammi vi, hiTThA aTThArajoaNasayAi / joyaNasayaM ca uDDe, ravikara evaM chasu disAsu // 40 // atha -(mAmi vi) makara vigere cha saMkrAMtine viSe tathA ( janma vi) karka vigere cha saMkrAMtine viSe paNa arthAt sarve mAMDalAmAM vartatA (vivA) sUryanA teja-kiraNane prasara ( tAra) aDhAra se yajana sudhI ( hiTTA ) nIce jAya che, kAraNa ke sUryathI ATha so jana samabhUtala che ane samabhUtaLanI apekSAe eka hajAra jana nIce adhogrAma che. e be maLIne 1800 jana samajavA. (2) tathA (3) uMce (UrdhvadizAmAM) sarve kSetromAM sarve sUryanA kiraNano prasAra ( sapanacaM) eka so jana sudhI che. ( parva chag virANu) e pramANe chae dizAmAM prasaratA kiraNanuM mAna kahyuM. 40.
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vicArasarUtikA prakaraNa have jambudvIpamAM ja dakSiNa ane uttaramAM sarvadA ( hamezAM ) sarva maLIne kiraNaprasaranuM mAna kahe che - paidiNamavi jammuttara, aDasattarisahasa shstiaNso| uDDaha guNavIsasayA, aThiyA puvAvarA rassI // 41 // artha - himava) hamezAM (kampattA) dakSiNa ane uttaranA kiraNone prasara meLavatAM ( sattata ) aThThotera hajAra ane (tata6e) hajArano trIjo aMza eTale traNa so tetrIza jana tathA eka ejanano trIjo bhAga 78333 eTalA jana kiraNa prasare che, tathA (3C6) Urdhva ane adhe maLIne ( guNavattA ) ogaNIza so yojana kiraNa prasare che. sUryathI (puvA rasI) pUrvamAM ane pazcimamAM sUryanA kiraNo (riyA ) asthita che; kemake sarve mAMDalA mAM hAni-vRddhi thAya che. A pramANe sUryanA tejane prasara jaMbadvIpane viSe ja jANavo. kemake lavaNasamudra, dhAtakIkhaMDa, kAloda samudra ane puSkarodhadvIpamAM sUryAnA tejane prasara to cAre dizAmAM adhika adhika che. Urdhva tathA adhe maLIne to nava so yojana ja che, kAraNa ke tyAM adhogrAma nathI. tenuM svarUpa amArA karelA maMDaLa prakaraNamAMthI jANI levuM. manuSyalakanI bahAranA kSetramAM sUrya ane caMdra sthira rahelA che. 41. (ti vikAra paBF I 6 ) have sAtamuM paryApti dvAra kahe che- AhArasairIriMdiya-U~sAsarvaomaNo cha pajjatti / caMu paMce paMcai chappioM , iMgavigalo'maNasamaNetirie // 42 // artha - ghara ) AtmAnI vizeSa prakAranI zakita te payaMti-tenA nAma kahe che-(mAdAra ) AhAraparyApti, ( ) zarIraparyAmi, ( hRti ) iMdriyaparyAmi. (kAra ) zvAsozvAsaparyApti, (to) vacana-bhASAparyApti ane (mo) manapayati-e cha paryApti jANavI. temAMthI (za) ekedriyane pahelethI (44) cAra paryApti, (vivAda) vikaleMdriyane (i) pahelethI pAMca paryAmi, ( mA ) asaMjhine paNa ( ) pAMca paryApti ane (ramaurtiSi) saMkSipaMceMdriya tiryaMcane ( chablika ) chae paryApti mana sahita hoya che. 42. gabbhayamaNuANaM puNa, chappia pajatti paMca devesu / jaM tesiM vayamaNANa, duve vi pajatti samakAlaM // 43 //
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNusaMgraha. artha:-- ghuLa ) vaLI ( naththayamanukALa ) gabha ja manuSyAne ( chalpinna patti ) chae paryAti hoya che. samazcima manuSyA aparyAptapaNe ja maraNu pAme che tethI temane pahelI pAMca paryAptie hAya che tathA (sevelu) deva ane upalakSaNathI nArakIone ( paMca) pAMca paryAptie hAya che. ( OM sesi ) kAraNa ke temane ( vacamALa dhruvaeNvi patti) vacanaparyApti ane manaparyAsi ane (samahiM ) samakALe ja pUrNa thAya che. 43. 102 have pahelA traNa zarIrane viSe sava paryAptane ceAgya evA kALanuM pramANa kahevAne icchatA satA kahe che:-- urAlaviubvAhAre, chanha'vi pajjatti jugavamAraMbhe / tinha'vi paDhamigasamae, bIA puNa aMtamohusI // 44 // artha:-- rAvinnAre ) AdArika, vaikriya ane AhAraka e traNe zarIrane viSe ( jIvaM) samakALe indu vipatti ) chae posienA ( AraMbhe ) Ara Mbha thAya che, evI vyavasthA che ane pUrNatA anukrame pAme che. ttiva ) traNe zarIramAM paNa ( padmama ) paDelI AhAraparyApta (phsamAM eka samaye ja pUrNa thAya che, ( trA ghuLa ) khIjI zarIraparyApti traNe zarIramAM ( aMtamoduttI) aMtarmuhUttanA pramANavALI che. 44. have bAkInI paryAtinu kALapramANa audArika zarIrane AzrIne gAthAnA pUrvArdha vaDe kahe che ane vaikriya tathA AhAraka zarIrane AzrIne gAthAnA uttarA vaDe kahe che:-- pihu pihu asaMkhasamaia, aMtamuhuttA urAla cauro'vi / pihu pihu samayA cauro'vi, huMti vevihAre // 45 // a:--trIjI, ceAthI, pAMcamI ane chaThThI e ( covi ) cAre paryApta ( 39 ) dArika zarIrane viSe ( saMlattama) asaMkhyAtA samayavALA (viSNu viSNu ) pRthak pRthak (aMtamudduttA) aMtarmuhUrte pUrNa thAya che, eTale te save paryAptie cAra aMtarmuhUtta vaDe paripUrNa thAya che. ( vedhazAre) tathA vaikriya ane AhAraka zarIrane viSe trIjI, ceAthI, pAMcamI ane ThThI e (catte'vi) cAre paryAptie ( vidu viTTu) pRthak pRthak (samayA Trutti ) ekaeka samaye pNa thAya che. eka samaye iMdriyaparyApti, khIje samaye ucchvAsaparyApta, trIje samaye bhASAparyApti ane cAthe samaye manaparyApti pUrNa thAya che. 45. A pramANe manuSya ane tiryaMcane AzrIne paryAptie kahI.
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vicArasaptatikA prakaraNa have deva ane nArakIne AzrIne kahe che:-- chan'vi samamAraMbhe, paDamA samae'vi aMtamohuttI / ti turia samae samaya, suresu paNa chaThTha igasamae // 46 // 103 artha:-- surelu) deva ane upalakSaNathI nArakIne viSe ( indava ) chae paryAsiAne ( samamAne) samakALe prAraMbha thAya che, temAMthI ( 14mA ) pahelI eAhArarUpa paryApti ( sama'va ) eka samaye paripUrNa thAya che. bIjI zarIra paryApti tyArapachI ( aMtamoduttI) aMtarmuhUtte pUrNa thAya che, ( tti) trIjI ane (a ) ceAthI paryAryApta tyArapachI pRthaka pRthak ( samaya samap ) eka eka samaye pUrNa thAya che. tathA (paLa cha4) pAMcamI vacanaparyApta ane chaThThI mana:paryApti e banne tyArapachI ( samaE ) eka ja samaye pUrNa thAya che; kAraNa ke tenA tevA svabhAva ja che. deva ane nArakIne uttaravaikriyamAM paNa e ja pramANe paryAptie pUrNa thAya che. 46. (kRti parvAsiddhArM sasamam / / 7 / / ) have kRSNarAjInA svarUpanu' AThamu dvAra kahe che. baMbhe riTThe taiaMmi, patthaDe aTTa kaNharAIo / iMdaya causu disAsuM, akhkhADagasaMThiA digghe // 47 // aH-( haMme ) brahmaleAka nAmanA pAMcamA devaleAkamAM rahelA ( ke taffma) trIjA riSTa nAmanA ( patthare ) pAthaDAmAM ( ax nao ) ATha kRSNarAjIe che. te sacitta ane acitta pRthvInA pariNAmarUpa bhIMtane AkAre che. tenA AkAra kevA che ? te kahe che--riSTa nAmanA trIjA prastaramAM rahelA ( 5 ) indraka vimAnanI ( caDatu vijJAnuM ) cAre dizAmAM bae kRSNarAjIe che te A pramANe-pUrva dizAmAM dakSiNa uttara lAMbI ane tIchI paheALI e kRSNurAjIe che. e ja pramANe dakSiNa dizAmAM pUrva pazcima lAMbI ane tichI paheALI e kRSNarAjIe che. pazcima dizAmAM dakSiNa uttara lAMbI ane tichI paheALI e kRSNarAjIe che, tathA uttara dizAmAM pUrva pazcima lAMbI ane tichI paheALI e kRSNarAjIe che. te sarva maLIne ATha che. te kRSNarAjIe kevI che ? te kahe che. ( aNNAnupamaMdimA vinde) AkhATakanA sasthAna jevI lAMkhI che AkhATaka eTale prekSaNane sthaLe ( akhADAnI bhUmimAM ) cAre tarapha besavAnA Asana hAya che te AkAre rahelI che. prAptanI TIkAmAM paNa e pramANe kahelu che. 47. have laMbAinuM pramANa kahe che:--
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 prakaraNasaMgraha. joaNaasaMkha pohatti, saMkha IsANi acci acimaalii| vaiiroaNaM pahaMkara, caMdAbhaM sUria sukAbhaM // 48 // supaiTThAbhaM 'riThaM, majjhe vaDhU bahiM vicittaha~ / tersi pahu sArassaya-pamuhA taddudugaparivArA // 49 // artha -te kRSNarAjIo (mAgasaMva) asaMkhyAtA hajAra jana lAMbI che, (tti saMgha) saMkhyAtA hajAra jana pahoLI che tathA temano vistAra-paridhi asaMkhyAtA hajAra jano che. temanI uMcAI A pramANe-kaI mahaddhika devatA je gativaDe traNa capaTI vagADIe teTalI vAramAM AkhA jaMbUdvIpanI pharatI ekavIza vAra pradakSiNA de, te devatA te ja gativaDe paMdara divase eka kRSNarAjInuM ullaMghana kare, paNa bIjInuM ullaMghana karI zake nahi. eTalI te uMcI che. te kRSNarAjInI vacamAM zuM che ? te kahe che:-A kRSNarAjInI (kALa) IzAna vigere dizA tathA vidizAo maLI AThe AMtarAmAM eTale babbe rAjInI vacce cAra dizAmAM cAra ane babbe rAjInA khaNa upara cAra vidizAmAM cAra ema ATha vimAno che. te A pramANe-uttara ane pUrvanI atyaMtaranI be kRSNarAjIonI vacce vidizAmAM (4) aci nAmanuM vimAna che 1, pUrva dizAnI be kRSNarAjInI vacce (vimArI) acimAlI nAmanuM vimAna che 2, pUrva ane dakSiNanA atyaMtaranI be kRSNarAjInI vacce vidizAmAM (volai) veracana nAmanuM vimAna che 3, dakSiNanI be kRSNarAjIonI vacce (padaMvAra) prazaMkara nAmanuM vimAna che ja, dakSiNa ane pazcimanI atyaMtaranI be kRSNarAjIonI vacce vidizAmAM (caMtAmaM) caMdrAbha nAmanuM vimAna che 5, pazcimanI be kRSNarAjInI vacce (ni) sUrAbha nAmanuM vimAna che 6, pazcima ane uttaranI atyaMtaranI be kRSNarAjIonI vacce vidizAmAM (kuruM) sukAla nAmanuM vimAna che 7, uttaranI be kRSNarAjIonI vacce (gupaTTA) supratiSThAbha nAmanuM vimAna che 8 tathA sarva kRSNarAjIonA (ma , madhya bhAgamAM (ci) riSTAbha nAmanuM vimAna che. 9. te eka vimAna (26) vartulAkAre che, ane (vahaM viviThTha) bahAranA ATha vicitra AkAranA che, kAraNa ke te AvalikAmAM rahelA nathI. te vimAnothI asaM. khyAtA hajAra ejanane cheTe alaka che. (te paDyuM che te vimAnonA svAmI (tArApamuddA) sArasvata vigere kAMtika devatAo che. (tadudhaparivAra) teo be benA bheLA parivAravALA che. 49. prathamanA traNa yugaLamAM AgaLa kahezuM teTalA devano parivAra che:sttsy satta caudasa, sahasA caudAhaa sagasahasa satta / nava navasaya nava navahia, avAbAhAgicariThesu // 50 //
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vicArasaptatikA prakaraNa. 105 atha-sArasvata ane Aditya nAmanA banne devone maLIne (patta para satta) sAta se ne sAta devone parivAra che. agni ane varuNa e bane devone maLIne (rara rarara radiya) cauda hajAra ne coda devano parivAra che. gardaya ane tuSitane maLIne (savAra satta) sAta hajAra ne sAta devone parivAra che. bAkInA (allAvAniyagi ) avyAbAdha, Agneya tathA riSTa e traNemAMnA darekane A graMthakAranA mate (nava nava ) nava nava so ne (nava nava diga) nava nava adhika devane parivAra che. sarva maLIne te parivAranA deva 24455 che. pravacanasAradvAra vigere ghaNA graMthamAM te chellA traNa devanA maLIne navaso ne nava devono parivAra kahyo che tenA mata pramANe sarva vimAnanA maLIne sarve de rara637 thAya che. 50. have te devanAM nAme kahe che - sArassayamAiccA, vaNhI varuNA ya gaddatoyA ya / tusiA avAbAhA, aggiyA ceva rihA ya // 51 // artha -(phArU) sArasvata 1, (AzA) Aditya 2, (vandI) vanti 3, (vahaLa ca) varuNa 4, ( joyA ) gardaya pa, (turiyA ) tuSita 6, (alavihi) avyAbAdha 7, (vivAda) Agneya 8, (veva tijJA ) tathA riSTa 9. te devatAonuM jaghanya tathA utkRSTa AyuSya ATha sAgaropamanuM che, tathA teo sAta ATha bhave mokSe javAnA hoya che. pa1. have kRSNarAjIonuM paraspara sparza thavAnuM svarUpa kahe che - puvaMtara jammabahi, puThThA jammaMtarA bahiM varuNaM / tammajjhuttara bAhi, uINamajjhA bahiM puvaM // 52 // artha - gvaMtara) pUrva dizAnI AtyaMtara rAjI ( navadiM puThThA ) dakSiNanI bahAranI rAjane sparza kare che 1. ( kamaMta vaLa ) dakSiNanI AtyaMtara rAjI pazcimanI bahAranI rAjIne sparza kare che. 2. ( ta ttara vAe) pazcimanI AtyaMtara rAjI uttaranI bahAranI rAjane sparza kare che 3 tathA (3mA vaheM puSaM) uttaranI AtyaMtara rAjI pUrvanI bahAranI rAjIno sparza kare che. para. have te kRSNarAjIonA AkArano vibhAga kahe che - 14
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNasaMgraha. puvAvarA chalaMsA, taMsA puNa dAhiNuttarA bjjhaa| abbhaMtara cauraMsA, savA vi a knnhraaiio||53|| artha -(puNavatta) pUrva ane pazcimanI bahAranI be kRSNarAjIe (chatA ) cha hAMzavALI che, (puLa juttara vajjA ) ane uttara dakSiNanI bahAranI be kRSNarAjIe ( taMtA) trikeNa che. (anaMtara) AtyaMtaranI (sallA ri ma ra ) cAre kRSNarAjI ( vaDalA ) khaDI che. 53. (ti rAtrI daramadanam 8 | ) have navamuM valayadvAra kahe che- pukkharigArasa tereva, kuMDale ruagi tera ThAre vA / maMDaliAcalatinni u, maNuuttara kuMDalo ruago||54|| artha -kAleda samudranI bahAra valayanA AkAre rahelo soLa lAkha jananA vistAravALo (puvara) puSkaravara nAmane dvIpa che. tenA bahAranA ardhanA prAraMbha daLamAM mAnuSottara parvata che 1, tathA jabUdvIpathI ( phuvArA teva) agyArame, keInA mate terame (6 ) kuMDaladvIpa che, tenA bIjA adha bhAganA prAraMbhamAM bIjo te ja nAmano parvata che 2, tathA saMvyAyapura e pramANe saMgrahaNimAM dekhADelA kamavaDe ( tera je vA) terame athavA bIjAne mate aDhAra cakadvIpa che, temAM trIje te nAmane parvata che. e pramANe (maMDaragAratitti 3) maMDalAcalavalayAkAra traNa parvato puSkaravara, kuMDala ane rucaka nAmanA dvIpamAM adha ardhA bhAganA madhyamAM killAnA AkAre rahelA che. te parvatonA nAma (majuttaravuM ) mAnuSettara, kuMDala ane rucaka che. 54. have gAthAnA pUrvArdhavaDe te parvatanI uMcAI kahe che- sattarasaya igavIsA, bAyAlasahase culasisahasuccA / causaya tIsA kosaM, sahasaM sahasaM ca ogADhA // 55 // artha:-mAnuSettara parvata (sattara vINA) satara se ne ekavIza jana uce che 1, kuMDalaparvata (vAcAra ) beMtALIsa hajAra yojana uMce che 2 ane rucaka parvata (rudrasidagzAM) rAzI hajAra jana uMco che 3. have gAthAnA uttarArdhavaDe te parvatanI bhUmimAM UMDAI batAve che.--pahele mAnuSottara parvata uMcAIne cothe bhAge eTale (jarA tINA ko) cAra so ne trIza
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vicArasarUtikA prakaraNa 107 jana tathA eka gAu bhUmimAM avagAhIne rahyo che. () ane bIjA be kuMDala tathA rucaka parva ( ) hajAra hajAra yojana bhUmimAM (mAtA) avagAhIne rahyA che. 55. - have te parvatanA nIce, vacce tathA uparanA vidhvaMbhanuM mAna kahe che - bhuvi dasasaya bAvIsA, majjhe satta ya sayA u teviisaa| sihare cattAri sayA, cauvIsA maNua kuMDalagA // 56 // artha -pahelA be parvatano viSkabha kahe che-samAna (muvi) bhUtaLanI apekSAe (taLeTIe) ( ra) vAghIlA) eka hajAra ne bAvIza janane vistAra che, (ma) madhya bhAgamAM (tta ja nathI tevIsA) sAta so ne trevIza janane vistAra che ane (sida) zikhara upara (vattari tathA vaDavA ) cAra se ne covIza ejanane vistAra che. A pramANe (majuma huM 8 ) mAnuuttara ane kuMDala parvatane viSkabha-vistAra jANa. 56. have caka parvatano traNe sthAnano vistAra e banne parvate karatAM bhinna che. te kahe che - dasa sahasA bAvIsA, bhuvi majjhe sagasahassa teviisaa| sihare cauro sahasA, cauvIsA ruagaselaMmi // 57 // artha- a ni ) rucaka parvatane (muvi) pRthvInI sapATI para ( sadA vAvIrA) daza hajAra ne bAvIza yojanAno vistAra che, (ma) madhyabhAgamAM ( sa tevA ) sAta hajAra ne vevIza yAjanano vistAra che, tathA (sida) zikhara para ( sadA vaDavAsA) cAra hajAra ne vIza janane vistAra che. 57. have pUrve kahelA be parvate karatAM A rucaka parvatanA zikhara para je vizeSa chete kahe che - ruagasihare caudisi, biasahasegegacauthiaTTha / vidisi caui a cattA, disikumarI kUDa sahasaMkA // 58 // artha -valayAkAravALA (pharajIsa) rucaka parvatanA cAra hajAra ne vIza jananA vistAravALA zikharabhAganA cAra vibhAga karavA. eTale dareka vibhAga eka hajAra ne cha janane thAya che. tenA prathama bhAgane mUkIne (vika ) bIjA
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 prakaraNasaMgraha bhAgamAM (raviti) pUrvAdika cAre dizAmAM ( sa ) sahastrakUTa nAmanA eka eka (badhA maLIne cAra) siddhakUTa che, tathA te sUcaka parvatanA zikharanA eka hajAra ne cha ejananA vistAravALA (2 ) cethA bhAgamAM (dareka dizAe) (gaThTha) ATha ATha phUTa che. (badhA maLIne batrIza che.) te batrIza dikakumArIenAM sthAne che ema jANavuM. madhye rahelA cAra siddhaphUTa sahita te dareka dizAmAM nava nava kaTa thAya che, paNa aMdaranA cAra siddhakUTa upara jinezvaranI pratimAthI suzobhita siddhAyatana che. tathA te ja cethA bhAgamAM (viiiA ) vidizAomAM ekeka kula ( va ) cAra karyo che. te sarve maLIne (36) (ra ) sahastrakUTa nAmavALA che. eTale te mULamAM (taLeTImAM) hajAra ejananA vistAravALA che, madhyamAM sADIsAtaso jana vistAravALA che, zikhara para pAMca se jana vistAravALA che ane eka hajAra jana uMcA che. te 36 phUTa upara tathA cakadvIpamAM jamIna para rahelA bIjA cAra phUTa upara bhuvanapati nikAyanI (vattA visimI ) cAlIza dikumArIo potAnA parivAra sahita rahe che. 58. have te parvate saMbaMdhI vizeSa vicAra kahe che - paDhamo sIhanisAI, addhajavanibho a caudisi sihare / pannAI cau jiNageho, sayAi cau ceiA dunni // 59 // artha: (mo) pahelo mAnuSettara nAmano parvata (sInila) beThelA siMhanA AkAra jevo che, e mAnuSettara parvata jabUdvIpanI dizA tarapha chinnataMka eTale uMcI bhIMtanI je sarakho-sapATa che ane pAchaLanA bhAgamAM zikharanA bhAgathI AraMbhIne nIce nIce pahoLAImAM vadhatA vadhate che. athavA te parvata (saddha kanimo ) ardhA javanI jevo che athavA javanA ardhA DhagalA jevo che. (2) vaLI (vi) te parvatanA zikhara para (raviti) cAre dizAmAM (3 vida) cAra jinace che? te ce kevAM che? te kahe che-(v#A) pacAsa yojana lAMbA, pacIza pejana pahoLA ane chatrIza pejana uMcA evA cAra zAzvata jinacaitya rahelA che. tathA (kutti) kuMDala ane caka e dareka parvatanA zikhara para cAre dizAmAM (ghara ve ) cAra cAra jinacaitya che te (cAra) sa yojana lAMbA, pacAsa ejana pahoLI ane boMtera yojana UMcA che. 59. - (rUti nava vAra | SI) ' have dazamuM naMdIzvaradvIpa saMbaMdhI dvAra kahe che - tevaDhaM koDisayaM, larakA culasIi vlyvikNbho| naMdIsarahamadIvo, caudisi cau aMjaNA majjhe // 60 //
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vicArasaptatikA prakaraNa 109 a:-(teva N jonDisao) eka abaja, tresaTha karoDa ane (jallA sulIda) cArAzI lAkha ( 1638400000 ) ceAjananA ( vavihvo ) valaya viSNubha ( gherAvA )vALA, ja bUDhIpathI ( vIlaThThamathIvo ) AThamA na MdIzvara nAmanA dvIpa che. te dvIpa samagra sura ane asuranA samUhane Ana Mda ApanAra tathA meTA jinAlayA, udyAnA, puSkaraNIe ( vAvA ) ane parvatA vigere padArthanA samUhathI utpanna thayelI vibhUtivaDe izvara ( zreSTha ) che, tethI te nadIzvara evA sArthaka nAmavALA che. te dvIpanA valayanA ( maLyuM) madhya bhAgamAM pUrva vigere (catta) cAre dizAomAM madhya bhAge ( caDavaMjJA) cAra aMjanigara rahelA che. temanA nAma A pramANe che:-pUrva dizAmAM devaramaNu, dakSiNamAM nityeAdyota, pazcimamAM svayaM prabha ane uttaramAM ramaNIya nAme aMjanigira che. 60. have te aMjanigiranuM svarUpa kahe che:-- gopucchA aMjaNamaya, culasIsahasucca sahasamogADhA / samabhuvi dasasahasapihu, sahasuvariM tesiM caudisi // 61 // artha :---- zopucchA ) uMcA karelA gAyanA pucchanA saMsthAne rahelA eTale ke jema gAyanuM pUchaDuM mULamAM sthULa hoya ane nIce jatAM anukrame nAnu nAnu ( pAtaLu pAtaLu ) hAya tema A cAre ajanapatA nIce adhika vistAravALA ane upara upara anukrame thADA thADA vistAravALA che. te parvatA sathA ( aMgaLamaya ) a Mjanaratnamaya ( nIlaratnamaya ) che. te cAre parvatA ( custIsattu= ) pRthvI parathI cArAzI hajAra Ajana uMcA che, ( sattamoDhA ) eka hajAra yeAjana pRthvInI aMdara rahelA che, ( samavi ) pRthvInI sapATI upara ( satta-vidu ) dasa hajAra yeAjananA vistAravALA che ane tyAMthI upara jatAM anukrame hIna thatAM thatAM cheka (saddanura) upara eka hajAra yeAjananA vistAravALA che. te parvatAnI piridha mULamAM ekatrIza hajAra chaze ne trevIza ( 31623) ceAjanathI kAMika hIna che, ane zikharaparanI paridhi traNa hajAra ekaseA ne bAsaTha ( 3162 ) ceAjana che. ( seli~ ) te parvatAnI ( calitu ) cAre dizAomAM zuM che ? te kahe che. 61. lakaMtariA cau cau, vAvI sa dasa ya joaNuvviddhA / havuM, phIpidughe, tamo muiddA soha // 62 // artha:--( jairiyA ) lAkha yeAjanane AMtare eTale te cAre aMjanagirinI cAre dizAomAM lAkha lAkha yeAjana cheTe (23 23 vAvI) cAra cAra vAveA che. badhI maLIne seALa vAvA che. ( sa ) te dareka vAvA ( sa ya no vinA)
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 prakaraNasa graha daza daza Ajana UMDI che. nirmaLa, zItaLa ane svAdu jaLathI bharelI che. te dareka vAva ( ruA TrIpadu) lakhAi tathA paheALAImAM lAkha lAkha yojanano che. te dareka vAva pUrva vigere dizAnA anukrame azeAka, saptaRda, caMpaka ane Amra vanAe karIne vyApta che. eTale sa maLIne ceAsaTha vanA che. ( tammo ) te dareka vAveAnA madhyamAM ( vRdghimuddA) dadhimukha nAmanA ( soja ) seALa patA rahelA che. 62. te dhimukha nAmanA padegtA kevA che te kahe cheH-- sahasogADhA causaTTi - sahasuccA dasasahassa pihulA ya / sarvvattha samA pallaga - sarisA ruppAmayA save // 63 // a:--te dareka dhimukha parva tA ( saTTonA ) eka hajAra yeAjana pRthvInI adara rahelA che. bahAra ( 23dilanucA) cAsaTha hajAra yAjana uMcA che, ane ( satthalamA ) sarvatra mULamAM, madhyamAM ane zikharamAM sarakhA ( rasasaddasta viduhA ya) daza hajAra yeAjana paheALA che; mATe ja te ( paNaparikSA ) palyanI jevA kahevAya che. palpa eTale anAja bharavAnA kAThA athavA mANuM tene AkAre rahelA che. vaLI te parvatA ( sathe ) save` ( ravvAmA ) rUpAmaya che eTale zveta varNa vALA che. 63. have ajanigira ane dadhimukha parvata para jina caityeA che te viSe kahe cheH-- aMjaNadahimuhaceia, vIsaM caudAra dIhapihuuccA | saya pannA bAvantari, joaNa hANaMAMga jiabhigame // 64 // artha?-- aMgaLadimudde ) cAre aMjana parvata para ane sALe dhimukha parva tA para ( elba ) eka eka caitya hAvAthI sa` maLIne ( i ) vIza caityA che, te dareka caitya ( savAra) cAra cAra dvAravALA che. ( anya AcArya ne mate cAre vidizAmAM dareka dhimukhanA AMtarAmAM mee hAvAthI khatrIza ratikara nAmanA parvata para paNa eka eka caitya hAvAthI ekadara bAvana caityeA che. ) te dareka siddhAyatanA ( caityeA ) ( sa ) sA sA yeAjana pUrva pazcima lAMkhA, ( pannA ) pacAsa pacAsa yAjana uttara dakSiNa paheALA ane ( vAvara noJaLa) AMtera ceAjana uMcA che. te dareka caityanA dareka dvAramAM mukhamaMDapa 1, prekSAmaDapa 2, caityastUpa 3, caityavRkSa 4, mahendradhvaja 5 ane puSkaraNI ( vAva ) e cha padArtho rahelA che. temAM mukhamaMDapa ane prekSAmaMDapa sA yeAjana lAMbAM, pacAsa ceAjana paheALA ane sALa ceAjana uMcA che. caityapa seALa yAjana lAMbA ane seALa ceAjana paheALA che. caityavRkSa ane mahendradhvajanI pIThikAe ATha yAjana lAMkhI
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ w zrI vicArasarNatikA prakaraNa 111 pahoLI che ane puSkariNI vAva so jana lAMbI pahoLI ane daza ejana UMDI che. A parvata uparanI vAvomAM maryA vigere jaLacara prANIo che, ema prajJApanAnA trIjA padanI vRttimAM kahyuM che. tyavRkSa ane iMdradhvajanuM pramANa jIvAbhigama upAMgathI jANI levuM. A pramANe viza siddhAyatanuM svarUpa (kAni nimiyA) ThANAMga sUtramAM ane jIvAbhigama sUtramAM kahyuM che. 64. have ratikara parvate viSe kahe che:nNdii vidisiM cauro, dasigasahassA pihuca paauuhe| jhallarisarisa ceia, raikara ThANaMgisuttammi // 65 // artha?--(naMdI) naMdIzvara dvIpanI (viiiha ko) cAre vidizAmAM () cAra ratikara parvato che, te parvato paNa ( ) cA sahita che. pravacanasAroddhArAdika graMthane anusAra te cAra vAvonA AMtarAmAM be be ratikara parvate rahelA che. ( A pramANe eka dizAmAM cAra vAva hovAthI ATha ratikara parvata che. eka dizAmAM jema che tema ja bIjI traNa dizAmAM hovAthI sarve maLIne batrIza ratikara parvata siddhAyatana sahita che.) have prathama kahelA cAra ratikara parvatanuM tathA anya AcAryanA mate batrIza ratikara parvatanuM eka sarakhuM ja pramANa che, te kahe che-(rasikatA pidu) daza hajAra yojana pahoLA ane daza hajAra jana vistAravALA eTale lAMbA, goLa, eka hajAra jana uMcA ane eka hajAra ejananA (1) cothA bhAge eTale aDhIse jana bhUminI aMdara rahelA che. te parvate nIce (taLeTIe) tathA upara (zikhare) daza hajAra jana sarakhA pahoLA hevAthI (risa) jhallarI nAmanA vAjitra jevA vartulAkAre che. A sarva hakIkata (rAjakuttama) ThANAMga sUtramAM kahelI che. 65. ( TIkAvALI pratamAM trIjA pAdamAM (gAma) e pATha che ane TIkAmAM caitya rahita ema artha paNa karyo che.) have upara kahelA sthAnathI bIjA sthAnomAM eTale Urdhaleka ane adhelekamAM je siddhAyatano che tenI uMcAI vigerenuM pramANa kahe che - naMdIsaravva uDDe, pannAsAI asurajiNabhavaNaM / tayaM addhaM nAgAisu, vaMtaranagaresu tayaM addhaM // 66 // artha-nahIrANa) naMdIzvaramAM rahelA cetyonI jema (36) urthaleke devalokamAM rahelA siddhAyatane so yojana lAMbA, (pannAlArDa) pacAsa yojana pahelA tathA betera yeAjana uMcA che. paraMtu traNa traNa dvAravALA che, (madunimavAM)
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNasaMgraha bhuvanapatimAM asurakumAra nikAyanA jinabhavane (ta ) tenAthI ardhA pramANavALA che, eTale pacAsa yeAjana lAMbA, pacIza ejana pahoLA ane chatrIza jana uMcA che. (nAIICT) tathA nAgakumArAdika nava nikAmAM rahelA caitya tethI paNa ardhA pramANuvALA eTale pacIza jana lAMbA, sADAbAra jana pahoLA ane aDhAra cAjana uMcA che. tathA (caMtAnag) vyaMtaronA nagaramAM rahelA cetya (tartha garda) tethI paNa adha pramANavALA eTale sADAbAra jana lAMbA, savA cha pahoLA ane nava jana uMcA che. jyotiSka vimAnamAM ane ticchI lekamAM rahelA cetye bhinna bhinna pramANavALA che. 66. (ti naMdIzvarIyA | 20 | ) have agiAramuM pratikriyA nAmanuM dvAra kahe chemnnh jiNANa ANaM, micchaM pariheraha dharaha sammattaM / chavviha AvasayAMma a, ujjutto hoi paidiahaM // 67 // artha -(anna ni gALa) jinezvaranI AjJA mAnavI (1) (mi che 6) mithyAtvane tyAga karo (2) (dhara satta) samyakatvane dhAraNa karavuM (3) (viva6 sAvarayaMma ) cha prakAranA AvazyakamAM (3Lu do gg vigae ) pratidina udyamavaMta thavuM. (4) 67. pavvesu posahavayaM, dANaM sIla tavo maiM bhAvo a| sAthe namuno, pavaye za na ca I 68 / artha:-(vg sAva) parvane divase piSadha vrata levuM 5. (vA) dAna devuM 6. (sIruM) zIla pALavuM 7. (tavo ) tapa kare 8. mAvo 4) bhAvanA bhAvavI 9. (tallAka) svAdhyAya dhyAna karavuM 10. (namudhAro) navakArane jApa karavo 11. (govA ) paropakAra kare 1ra. (4thar ) yatanA karavI 13. 68. jiNapUauM jiNathuNaNaM, guruthui sAhamiANa vacchallaM / vavahArassayasuddhI, rahajettA titthajattA ya // 69 // artha - nipUbA) jinezvaranI pUjA karavI 14. (nibaLuLat ) jinezvaranI stuti karavI 15. (juyuda) gurunI stuti karavI 16. (sAmAna vaccha)
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vicArasaptatikA prakaraNa 113 naanam sAdhamIvAtsalya karavuM 17. (2vArA ja hukkI) vyavahAranI zuddhi karavI 18. (gA) rathayAtrA 19 ane (tithinA ) tIrthayAtrA karavI. 20. 89. saMghovari bahumauNo, dhammimittI pabhAvaNA titthe / navakhitte dharNaveyaNaM, putthayalihaNaM visesaNe // 70 // artha -(saMzora dumALo) saMghanI upara bahumAna rAkhavuM 21.(ghama - mittI) samAna dharmavALA sAthe maitrI karavI ra2. (mAvA tirthe) zAsananI prabhAvinA karavI 23. (navali thaya) nava kSetramAM dravyane vyaya karavo. 3ra. (purathachidaLa virateja ) vizeSa karIne pustaka lakhAvavAM. 33. 70. parigahANA'bhiggaha, ikkaarsddhpddimphaasnnyaa| savvaviraImaNoraha~, emAI saDhakiccAiM // 71 // artha -(dimAga) parigrahanuM pramANa karavuM 34. (mirajAdu ) abhigraha dhAraNa karavA 35, (TuhamaFUA ) zrAvakanI agyAra prati mAnuM vahana karavuM 36 (zvavibhoradR ) ane sarvavirati (cAritra) grahaNa karavAne mane ratha karavo (IcchA rAkhavI) 37. (grI saddavicA6) e vigere zrAvakanAM kRtya jANavA. 71 ( rUti rahiyAra 22 ) have caida guNasthAna nAmanuM bAramuM dvAra kahe che - aha caudasasu guNesuM, kAlapamANaM bhaNAmi duvihaM pi'| na marai maraI vi jesuM, saha parabhavU jehiM appbhuuN|| 72 // artha -(sada ) have A guNasthAna nAmanA dvAramAM cAra pratikAra (aMtagaMtadvAra ) che te A pramANe -( raDatu mukuM ) da guNasthAnakamAM (viTuM ji) jaghanya ane utkRSTa ema banne prakAranI sthitinA ( ) kALanuM pramANa 1. (kaDu kavi chuM) je je guNasthAnamAM rahelo jIva mare athavA na mare tenuM svarUpa 2. ( rada pUnamavuM koe ) jIva je je guNasthAna sahita parabhavamAM jAya te 3. ( apUva) tathA guNasthAnemAM vartatA jIvonuM alpabadutva 4. A pramANe guNasthAnanAM cAra pratidvArene (mAma) huM kahuM chuM. 72 temAM pahelA pratikAranI vyAkhyA karavA IcchatA AcArya mithyAtvanI sthitinA kALabheda batAve che -
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 prakaraNasa'graha. micchaM aNAinihaNaM, abhave bhave vi sivagamAjugge / sivagamA aNAisaMtaM, sAIsaMtaM pi taM evaM // 73 // aH--anAdi anaMta 1, anAdi sAMta 2, sAdi anaMta 3 ane sAdi sAMta 4. e cAra bhedyamAM ( amadde ) abhavya jIvane ( gaLAnaLa ) anAdi anaMta bhAMge ( mio ) mithyAtva hoya che. tathA ( maLe vi) bhavyamAM paNa je ( livagamAnui ) mAkSa pAmavAne ayeAgya hAya tene paNa anAdi ana Mta bhAMge mithyAtva hAya che. AthI karIne jAtibhavya ane abhavya bannene anAdi anaMta mithyAtva siddha thayuM, e prathama bhAMgA jANavA. tathA ( zivanamA ) meAkSa pAmavAne ceAgya evA bhavya jIvane ( aLAAa ) anAdi sAMta eTale Adi rahita ane aMta sahita mithyAtva hAya che. jemake keAika jIva marudevI mAtAnI jema samakita pAmIne ( vasyA sivAya) te bhavamAM ja meAkSe jAya, e bIjo bhAMgeA jANavA. ra. tathA keAIka jIvane ( sAfesaMta pi ) sAdi sAMta mithyAtva hAya che. jemake kAi jIva zrI mahAvIrasvAmI vigerenI jema sakita pAmIne pachI krIthI mithyAtva pAme che. ane tyArapachI phrIne samikata pAmI meAkSe jAya che. ( a E ) e ceAthA bhAMgA jANavA. ( sAdi anaMta nAmanA trIjo bhAMgeA mithyAtvanA viSayamAM hAtA nathI. ) 73. trIjo sAdi sAMta nAmanA bhAMgeA mithyAtvane viSe keTalA kALa sudhI rahe che ? te kahe che:-- lahu aMtamuhU guruaM, desUNamavaDDhapuggalaparahaM / sAsANaM lahu samao, AvalichakaM ca ukkosaM // 74 // // // a:--te sAdi sAMta bhAMge mithyAtva ( haju aMtamuhU~ ) jaghanyathI a MtamuhUtta sudhI rahe che, ( gux ) utkRSTathI (vaighULamavaTTupuchaparaE) deze UNA ardha pudgalaparAvarta sudhI rahe che 1. ( sAttALuM) tathA sAsvAdana nAmanuM bIjuM guNasthAnaka ( du lamo ) jadhanyathI eka samaya ( 6 ) ane ( roa ) utkRSTathI ( Ahicha ) cha Avila sudhI rahe che, tethI vadhAre rahetu nathI 2. 74. ajahannamaNukkAsaM, aMtamuhU mIsagaM aha cautthaM / samahiatittIsayare, ukkosaM aMtamuhu lahuaM // 75 // 1 keTalAka bhavya jIvA evA paNa che ke je nigeAdamAMthI nIkaLavAnA ja nathI te jAtibhavya kahevAya che.
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vicArasakSatikA prakaraNa. 115 a:-- mIlana ) trIjuM mizra guNasthAnaka ( annAmanuela ) ajadhanyeAtkRSTa asaMkhya samayavALA ( aMtamuklR ) aMtarmuhUtta sudhI rahe che. ( a ratnuM ) ceAthuM avirati nAmanu guNasthAna ( sa ) utkRSTathI ( saditittIttae ) tetrIza sAgarApamathI kAMika adhika kALa sudhI rahe che; kAraNa ke savA siddha vimAnanI sthiti tetrIza sAgarApamanI che, temAM eka manuSya bhavanuM AyuSya vadhe che, te apekSAe eTaluM pramANa jANavuM, kahyuM che ke:-- sAhi tittIsAra khaiaM duguNaM khaovasamaM ( kSAyikane AzrIne tetrIza sAgarApamathI adhika sthiti che ane kSAyeApazamikane AzrIne tethI khamaNI sthiti che. ) e sthaLe chAsaTha sAgaropamathI kAMika adhika sthiti kahI che te samyaktva chatAM paNa dezavirati vigere guNasthAnakanA aMtargatapaNAe karIne jAvI. ceAthA guNasthAnakanI ( hradurgaM ) jaghanya sthiti ( aMtamuttu ) aMtarmuhUtta nI jANavI. 4. 75. 6 desUNapulvakoDI, guruaM ca aMtamuhu de / chaThThADyarasatA, hadu samayA aMtamuduM gujJA // 76 // a:--( dhesaM) pAMcamA dezavirati guNusthAnakanI (guruztra ) utkRSTa sthiti ( taimULapulajoDI) ATha varSe UNI kroDa pUrvanI jANavI, kAraNa ke koika kroDa pUrvanA AyuSyavALA jIva ATha varSanI ummara thayA pachI dezivaratine grahaNa kare, tethI A pramANe sthiti hAi zake che. tathA ( hra4 ) jaghanya sthiti ( aMtamuhu ) aMtarmuhUnI che 5. ( chaThThA saMtA ) chaThThAthI agyAramA paMta cha guNusthAnakanI ( haju samayA ) jadhanya sthiti eka samayanI che, ( aMtamuhu guruga ) chaenI utkRSTa sthiti aMtarmuhUttanI che. 76. ( ahIM chaThThA sAtamA guNasthAnanI sthiti bheLI deze UNI koDa pUrvanI samajavI. ) aMtamuhuttaM egaM, alahukkosaM ajogikhINesu / desUNapubakoDI, guruaM lahu aMtamuhu jogI // 77 // a:-( ajJonA ) ayeAgIkevalI nAmanA cAdamA ane ( strInevu kSINameAha nAmanA bAramA guNusthAnakanI ( eNTTunola ) jaghanya ane utkRSTa sthiti ( aMtamukuttuM i ) eka aMtarmuhUttanI che. tathA ( jJonI ) sayeAgI kevalI nAmanA teramA guNasthAnakanI (tuStra ) utkRSTa sthiti (amULapu jokI ) nava varSa UNI eka kroDa pUrvanI che ane ( du aMtamujju ) jaghanya aMtarmudUnI che. 77. have bIjI ne trIjI pratidvAra kahe che:--
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 prakaraNasa graha mIse khINa sajogI, na maraMta maraMtegArasaguNasu / taha micchasAsANaavirai sahaparabhavagA na sesaTTA // 78 // a:--( mItte ) trIjA mizra guNusthAnake, ( strIna ) khAramA kSINamAhe ane ( jJonI ) sayAgI nAmanA terame guNasthAne vatA jIva (na mayaMta ) maraNu pAmatA nathI, ( matelaguLejI ) khAkInA agyAra guNasthAnane viSe vatA jIva maraNa pAme che. ( e bIjI pratidvAra pUrNa thayu. ) have uttarArdha gAthAvaDe trIjI pratidvAra kahe che (tadde miSThalAlALatravida ) temaja mithyAtva, sAsvAdana ane avirati e traNa guNasthAnaka ( sajja mavA) sahita jIvA parabhavamAM jAya che arthAt te traNa guNasthAne jIvanI sAthe parabhavamAM jAya che. ( maiM phelA) bAkInA ATha guNasthAnA jIvanI sAthe parabhavamAM jatA nathI. khAramA, teramA ne codamAnI te niyamA meAkSagati ja che. 78. ( ahIM trIjI pratidvAra pUrNa thayuM. ) have ceAthuM alpamahatva nAmanuM pratidvAra kahe che:-- uvasaMtijiNA thovA, saMkhijjaguNAo khINamohijiNA / suhumaniaaini, tinni vi tullA visesahiA // 79 // a -AdhArane viSe AdheyanA upacAra karavAthI guNasthAnane ThekANe guNasthAnane viSe vatA jIvA levAya che. tethI karIne (3vasaMtiniLA) upazAMti jinA eTale upazAMtameAha guNuThANAne viSe vattA jIvA ( thovA ) sarvathI;thADA hAya che, kAraNa ke upazama zreNI pratipadyamAna jIvA eka samayamAM utkRSTathI ceApana labhya thAya che. tenAthI ( chILoiinaLA ) kSINamAhI jinA ( viSNuLAno ) saMkhyAtaguNA hAya che, kAraNa ke kSapakazreNI pratipadyamAna jIvA utkRSTA eka samaye eka seA ne ATha labhya thai zake che. A utkRSTanI apekSAe jANavu, jadhanyanI apekSAe te tethI ulaTu paNa hAI zake. jemake kSINameAhI theADA hoya ane upazAMtameAhI tenAthI saMkhyAtaguNA hAya. tenAthI ( kSINamAhathI ) ( sunnumaniddhiniTTi ) sUkSmasa parAya, anivRti ( aniyaTTI ) ane apUrvakaraNa (niyaTTI) e (tinni vi ) e traNe guNaThANe vatA jIvA (vijJasadvi ) vizeSa adhika hAya che. ( tuThThA ) teo pAtapeAtAne sthAne ekabIjAnI (tulya ) sarakhA hAya che. 79. jogi apamatta iyare, saMkhaguNA desa sAsaNA missA / aviraya ajogi micchA, caura asaMkhA duve NaMtA // 80 // artha:--tenAthI ( ni ) sayeAgI kevalI ( saMlanuLA ) saMkhyAtaguNA hoya che, kAraNa ke tee ethI nava kroDa pAmI zakAya che. tenAthI ( pamatta )
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vicArasaptatikA prakaraNa. 117 apramatta saMkhyAta guNA heAya che, kAraNa ke tee be hajAra kroDathI nava hajAra kroDa pAmI zakAya che. tenAthI ( re ) khIjA pramatta guNasthAnavALA saMkhyAta guNA hAya che, kAraNa ke ghaNA jIvA pramAdI heAya che ane pramattapaNuM ghaNA kALa sudhI rahe che. tenAthI ( Dhela rAsaLA milA ) dezavirata, sAsvAdana, mizra ane ( vittva ) avirata ( 236 asaMvA ) e cAre asaMkhyAtaguNA hAya che, kAraNa ke dezivaratine dhAraNa karanAra tirya McA asaMkhyAtA che. sAsvAdanavALA tA kAivAra na paNa hAya ane hAya tyAre paNa jaghanyathI eka e hAya che, tathA utkRSTathI dezivarati karatAM asaMkhyAtaguNA hAya che. temanAthI mizra asa MkhyAtaguNA hAya che, kAraNa ke sAsvAdananA cha AvalikArUpa utkRSTa kALa karatAM mizranA aMtahUrta saMbaMdhI kALa ghaNA mATe che. tenAthI avirati jIvA asaMkhyAtaguNA hAya che, kAraNa ke te guNasthAne cAre gatinA jIvA hAya .che. tyArapachI ( trajJona micchA ) ayeAgI ane mithyAdaSTi (juve LatA) e e anatA hAya che. aviratAthI bhavastha ( kevaLI ) ane abhavastha ( siddha ) e be prakAranA ayeAgI anaMtaguNA hAya che, kAraNa ke siddho ana Mta che. tenAthI mithyAdaSTie ana taguNA che, kAraNa ke temAM anaMtA vanaspatikAya jIvAne samAveza thAya che. ta mithyAdraSTi ja che. A pramANe ceAthuM pratidvAra pUrNa thayu ane tethI karIne guNu sthAna nAmanuM khAramuM dvAra paNa pUrNa thayu. 80. " have graMthanA upasaMhAra ( samApti ) kare cheH-- caudasaguNasovANe, ia duharohe kameNa ruhiUNaM / narasuramahiMdavaMchiya-- sivapAsAe sayA vasaha // 81 // artha:--( phUla ) A pramANe huM bhavya jIveA ! ( cattuLasovALe ) cAda guNasthAnarUpa pagathiyAM ke je bhArekamI AvaDe ( dudaitte ) du:khe AAhaNa karAya tevA che, tenA para ( meLa) anukrame ( haLi ) ArohaNa karIne ( narasuramadiMvaMyi ) manuSya, deva ane tenA IMdroe paNa icchelA (zivapAlApa ) mAkSarUpa prAsAdane viSe jaIne ( sayA valajja) nira Mtara nivAsa kare. athavA manuSya ane devAe tathA mahedrasiMha nAmanA sUrie vAMchita evA meAprAsAdane viSe zAzvata nivAsa karo. A athI graMthakAre peAtAnu nAma sUcavyuM che. 81. zrI tapagaccharUpI AkAzanA AMgaNAmAM (madhyamAM) sUrya samAna zrI vijayadeva nAmanA sUrinI AjJAthI vinayakuzaLa nAmanA munie A vRttinI racanA karI che. zrIvicArasahRtikA prakaraNa vRttisahitanA gujarAtI anuvAda saMpUrNa
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 00000000 A0000000000 @@@ @@ zrI AnaMdavimaLasUriziSya vAnararSiviracita zrI vicArapaJcAzikA prakaraNa (mULa tathA bhASAMtara yukta) vIrapayakayaM namiuM, devAsuranarabirephaseviayaM / jiNasamayasamuddAo, vicArapaMcAsiyaM vucchaM // 1 // bhAvArtha-(revAkunA ) sura, asura ane manuSyarUpI ( vireja ) bhramaroe (raviNaM ) sevana karelA (vIrapathArtha ) zrImahAvIrasvAmInA caraNa kamaLane (mauM) namaskAra karIne (niramA ) jinezvare kahelA siddhAntarUpI (muddAga ) samudramAMthI uddharIne ( vivAraMvArAM ) vicArapaMcAzikAne (34) huM kahuM chuM. 1. vizeSArtha -A vicArapaMcAzikA nAmanA graMthamAM nava padArthone vicAra kahevAmAM Avaze. temAM prathama zarIra saMbaMdhI vicAra (1). jIva keTalo kALa garbhamAM rahIne narake tathA svarge jAya tathA te naraka ane svargamAMthI nIkaLI manuSya ane tiryaMcamAM AvI keTale kALa jIve ? tene vicAra ( 2 ). apudugalI tathA pudgalIne vicAra (3). saMmUchima manuSyanI gati tathA Agatine vicAra (4). paryAptine vicAra (5). jIvAdikanuM a5hatva (6). pradeza pugala tathA apradeza pudgalane vicAra ( 7 ). kaDajummA vigereno vicAra (8). ane pRthvI AdinuM parimANa (9). e nava vicAra kahevAnA prAraMbhamAM prathama zarIranuM svarUpa-zarIra saMbaMdhI vicAra vistArathI kahe che - orAliya veuviya, AhAraga tea kammuNaM bhaNiyaM / eyANa sarIrANaM, navahA bheyaM bhaNissAmi // 2 // bhAvArtha -zarIra (osTiA ) dArika (viza) vaikriya, (mAdA ) AhAraka, ( te mui ) tejasa ane kArmaNa e pAMca (maLithe ) kahyAM che.
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vicArapa cAzikA prakaraNa 119 ( vALa ) e ( sIttaLa ) pAMca zarIranA ( navA metha ) nava bhedAne ( urforeenfa ) g' sola. 2. e nava bhedo A pramANe-kAraNa 1, pradeza saMkhyA 2, svAmI 3, viSaya 4, pratyeAjana 5, pramANa 6, avagAhanA 7, sthiti 8 tathA alpabahutva 9. bAyara puggalabaddhaM, orAliya uyAramAgame bhaNiyaM / suhumasuhumeNa tatto, puggalabaMdheNa bhaNiyANi // 3 // mAdara artha :-( orAhiya ) AdArika zarIra ( vAcavujavastuM) sthUla pudgalAthI baMdhAyelu che. te ( 3cAra ) udAra eTale pradhAna che. dArikanI prAdhAnyatAnuM svarUpa-kAraNa ( Aname maLiya) Agamane viSe kahelu che. (to) te dArikathakI uttarAttara ( vrudumasudumeLa ) sUkSma sUkSma ( punavardhana ) pudgalanA khadhe karIne baMdhAyelA bIjA ( cAra ) zarIrA ( maLiyALi ) kahelA che. 3. vizeSA:-khAdara pudgaleA eTale sthUla puddagalAthI baMdhAyela-upacaya pAmela dArika zarIra che. te kevuM che ? udAra eTale pradhAna che. tenA prAdhAnya saMbadhI Avazyaka sUtramAM kahyuM che ke-- jinezvaranA rUpathI gaNadharanuM rUpa anataguNahIna heAya che, gaNadharanA rUpathI anaMtaguNahIna AhAraka zarIra che, tenAthI ana MtaguNahIna anuttaravimAnavAsI devatAnuM rUpa che, tenAthI ana MtaguNahIna traiveyakavAsI devAnu rUpa hAya che. tenAthI acyuta devatAnu, tenAthI AraNanuM, e rIte prANata, Anata, sahasrAra, zukra, lAMtaka, brahma, mAhedra, sanatkumAra, izAna, saidha, bhavanapati ane jyAtiSI e sarva devAnu rUpa uttara|ttara anataguN ana MtaguNu hIna hAya che. jyAtiSI devathI vyaMtaranuM rUpa anaMtaguNahIna che, tenAthI cakravartInuM rUpa anataguNahIna che, tenAthI vAsudevanu rUpa anaMtaguNahIna che, tenAthI baLarAmanu rUpa anaMtaguNahIna che, tenAthI maMDalika rAjAnuM rUpa anaMtaguNuhIna che, tyAra pachInA bIjA rAjAe ane save manuSyAnuM rUpa cha ThANu gata heAya che. te cha sthAna A pramANe-ana tabhAgahIna 1, asaMkhyabhAgahIna 2, saMkhyAtabhAgahIna 3, saMkhyAtaguNahIna 4, asaMkhyAtaguNuhIna 5 ane anaMtaguhIna 6. dArika zarIrathI sUkSma pudgaleAvaDe vaikriya zarIra baMdhAyeluM hAya che, tenAthI sUkSma pudagalAvaDe AhAraka zarIra baMdhAyeluM che, tenAthI sUkSma pudgaleAvaDe tejasa ane taijasathI sUkSma pudgaleAvaDe kANu zarIra baMdhAyeluM che. e pAMce zarIranA pradezanI sa MkhyA kahe che:--
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 prakaraNasa graha. orAlie anaMtA, tatto dosuM asaMkhaguNiyAo / tatto dosu anaMtA, paesasaMkhA sue bhaNiyA // 4 // artha :-( ohindu anaMtA ) dArika zarIramAM anatA pradezeA che. ( tatto rovuM) tenAthI bIjA e zarIramAM (asalanuLiyAo) asaMkhyAtaguNA che, eTale ke dArika zarIramAM pradezeA sarvathI gheADA che, tenAthI vaikriya zarIramAM asa MkhyAta guNa adhika che, ane tenAthI AhAraka zarIramAM asaMkhyAta guNu adhika che. ( to hovu anaMtA) tenAthI--te AhAraka zarIrathI chellA be zarIramAM anata guNA pradeza che, eTale ke AhAraka zarIrathI anaMtaguNA tejasa zarIramAM ane taijasathI anaMta guNA kANu zarIramAM pradeza rahelA che. ( palasaMvA supa maLiyA ) e pramANe pAMca zarIranA pradezanI saMkhyA siddhAntamAM kahI che. 4. have tenA svAmI kahe che-- tirianarANamurAlaM, veuvvaM devanAragANaM ca / tiriyanarANaM pi tahA, tahadvijuyAe taM bhaNiyaM // 5 // a:-( tithyinALa ) tiryaMca ane manuSyane ( sAruM ) dArika zarIra hAya che, ( devanA gALe 4 ) devatAo ane nArakIone (vaM) vaikriya zarIra hAya che. ( sattA ) temaja ( sagddhijIyA ) vaikriyalabdhivALA keTalAka ( ttinirALuM pi) tiryaMca manuSyAne paNa (tuM maLiya) te vaikriya zarIra kahyuM che. 5. caudasa puvvijaINaM, hoi AhAragaM na annesiM / teaM kammaNa bhaNiyaM, saMsAratthANa jIvANaM // 6 // artha:--( 25nnapurNavijJaLa) caudapUrvane dhAraNa karanAra munione (hor AhAramAM ) AhAraka zarIra hAi zake che, (na annatti) te sivAya trIjAne te ( AhAraka ) zarIra hAtuM nathI. (tetraM maLa ) tathA taijasa ane kANu e e zarIra ( saMbhAsthALa jhIvALuM ) sarve cAre gativALAsaMsArI jIvAne hAya che ema ( maLiyaM) kahyuM che. 6. have te pAMce zarIranA viSaya kahe che:~ orAliyamsa visao, tiriyaM vijjAharANamAsajja / AnaMdIsara guruo, jaMghAcaraNANa Aruyago // 7 //
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vicArapaMcAzikA prakaraNa 121 matha:-(orAliyassa ) mauhAra zarIranA (visao) viSaya ( vijAharANamAsaja ) vidyAdharIne pAzrIna (tiriyaM) tAcha ( AnaMdIsara guruo) utkRSTathI nahIzvaravI5 sudhI cha, tathA (jaMghAcAraNANa ) ghAyA21 bhunine mAzrIna ( Aruyago) dRSTayA ruya parvata sudhA cha. 7. uI ubhayANaM piya, ApaMDagavaNaM sue sayA bhnnio| veuvviyassa visao, asaMkhadIvA jalahiNo ya // 8 // matha:-( u8 ) ye gati 42vAbhA ( ubhayANaM piya ) te mannena meTale vidhAya2 ane pAyA bhunin| viSaya ( ApaMDagavaNaM) bheruparvata 52na544 nAmanA pana sudhI (sue sayA bhaNio) ayamane mATe siddhAntamA aDesa cha. (veudhiyassa visao) vaiSThiya shrii2ne| viSaya ( asaMkhadIvA) asabhya dvIpa (jalahiNo ya ) mane samudrI sudhI cha. 8. AhAragassa videhA, teyAkammANa savvalogo ya / orAliyassa kajaM, kevaladhammAiyaM bhaNiyaM // 9 // matha:-( AhAragassa) mADA24 zarIrako viSaya (videhA) mahAvihe kSetra paryata cha, (teyAkammANa ) tathA tesa ane bhae zarIrane viSaya ( savalogo ya) samaya cha; bhaI 71 vaNIsamuddhAta 42 cha tyAre te sarva sabhA vyApI jAya che. have te pAMce zarIranuM prayojana (pAMcamo bheda) kahe che. ( orAliyassa kajaM ) mahari zarIranu prayozana (kevaladhammAiyaM ) vaTAsAna, dharma tathA sumahAhinI prApti meTale anubhava 423 // te ( bhaNiyaM ) 4 . che. 6. thulasuhumaM ca rUvaM, egaaNegAi kajayaM kahiyaM / veuvviyassa AhAragassa saMdehaviccheyaM // 10 // matha:-( thulasuhumaM ca ) sthUla ane sUkSma mei ( rUvaM) 35 ( egaaNegAi ) me athavA ane 42vAM se (veubviyassa) vaiThiya zarIranu ( kajayaM
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 prakaraNasaMgraha. jiM) kArya-praye jana kaheluM che, tathA ( vi ) sUkSama padArthanA saMbaM dhamAM thayelA saMzayane vinAza kare-AhArakazarIravaDe kevaLI pAse jaI pUchI levuM ityAdika (AdAvA) AhAraka zarIranuM prayojana karyuM che. 10. tejasasarIrakajjaM, AhArapAyaM sue samakhkhAyaM / sAvANuggahaNaM puNa, kammaNassa bhavaMtare gaiyaM // 11 // artha -() khAdhelA AhArano paripAka kare tathA (tArApui) zApa deva athavA anugraha karava-AziSa devI e (tenAra ) tejasa zarIranuM prayojana che, ema (supa samakvArtha ) zrutamAM kahyuM che; (pu) tathA (avaMta 164) eka bhavamAMthI bIjA bhavamAM gati karavI te janmapatti) kAmaNa zarIranuM prayojana che. 11. have e pAMce zarIranuM pramANa ( chaThTho bheda) kahe cheoraaliyN sarIraM, joyaNadasasayapamANao ahiyaM / veuvviyaM ca guruaM, joaNalakhkhaM samahiyaM vA // 12 // atha - soDhiAM kAra ) eka dArika zarIra utkRSTa (unALo ) pramANathI (kolasA ) eka hajAra jajanathI kAMIka (ciM) adhika che, (veriyaM 4) ane eka vaikriya zarIranuM (gugaM) utkRSTa mAna (nonapatraNa) lAkha jajana (vA ) athavA tethI kAMIka ( nahi ) adhika che. A viSaya para prajJApanA sUtranA ekavIzamA padamAM kahyuM che ke--tiryaMca jAtimAM bAdaraparyApta vAyukAya, jaLacara, catuSpada ( cAra pagavALA jAnavaro), ura parisarpa, bhujaparUi sarpa ane khecare (pakSIo) ne tathA saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA garbhaja manuSya-ATalAne ja vaikiya zarIra hoya che, te sivAya bIjAne vaikiya zarIrane niSedha che; kemake teone bhavasvabhAvathI ja vaikriyalabdhine asaMbhava che. 12. ( dArikanuM pramANa bAdara vanaspatikAya (kamaLAdi ) ne laIne kahela che ane vaikriyanuM pramANa uttarakriya devakRtane laIne kahela che.) AhAragaM sarIraM, hatthapamANaM sue samakhkhAyaM / teyasakammaNamANaM, loyapamANaM sayA bhaNiyaM // 13 // artha - badAra sara ) AhAraka zarIranuM ( thavmaLa ) pramANa eka hAthanuM () zrutamAM (samaea) kahyuM che. (te samaja ) tejasa
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vicArapaMcAzikA prakaraNa 13 mane abhaya zarIranu ( mANaM ) bhAna aSTathI (loyapamANaM ) pramANa (a q ) ( sayA bhaNiyaM ) saha adhu. 13 ( pramANu vijIsabhudhAtane banata.) have pAMce zarIranI avagAhanA ( sAtame bheda ) kahe che - assaMkhapaesaThiyaM, orAliyayaM jiNeNa vajariyaM / itto ya bahuyaresuM, caviyaM veubviyasarIraM // 14 // matha:-(orAliyayaM ) mohA2i4 zarIra (assaMkhapaesaThiyaM ) masabhyAtA mAhezamA sthita cha, sama (jiNeNa) nizvare (vajariyaM ) yu cha ( veudhiyasarIraM ) vaiThiya zarI2 ( itto ya ) te 32ai ( bahuyaresuM caviyaM ) vadhAre AkAzapradezamAM raheluM che ema kahyuM che. 14. ehito appaMmI, paesavagge taIya vajariyaM / save logAgAse, teyasakammANa gAhaNayaM // 15 // atha:-( ehito ) 52 4aa me zarI2 42tai ( appamI ) 165 ( 21 ) (paesavagge) pradezamA ( taIya ) zrI mAhA24 zarIranI avAunA (vajariyaM ) DesI cha. tathA (teyasakammANa ) tesa mane bhae zarIranI (gAhaNayaM ) utkRSTa a||ddnaa (sace logAgAse ) sarva za pradezamAM kahelI che. 15. have pAMca zarIranI sthitine bheda ( AThame prakAra ) kahe che - aMtomuhutta lahuyaM, orAliyaAumANa saMgahiyaM / guruyaM tipallamuttaM, veuvve aha bhaNissAmi // 16 // matha:-(orAliya ) moDA2i4 zarIrana ( AumANa ) mAyuSyanu prabhAra (sthitinu bhAna) (lahuyaM) dhanya (aMtomuhutta) mata itanu (saMgahiyaM) sabhya5 Are 45 42- cha. ( guruyaM ) mana kRSTathA (tipallamuttaM) 1 58yAyamanu aghuche. ( aha ) ve ( veucce ) vaiSThiya viSe ( bhaNissAmi ) cha. 16. dasavarisasahassAiM, ukkosaM sAgarANi tittIsaM / uttaraveuvviyaMmi, lahuya muhuttaM guruyamevaM // 17 //
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ Amwww 124 prakaraNasaMgraha. artha:-( vaiSThiya zarI2nu mAyuSyamAna) "dhanya ( dasavarisasahassAI) 4 // 12 varSanu bhane ( ukkosaM ) YSTa ( sAgarANi tittIsaM ) tetrIza saagre| 5manu cha. tathA ( uttaraveudhviyaMmi ) utta2 vaiThiyanu AyuSya-sthiti ( lahuya muhuttaM ) 45nya matabhutanI cha bhane (guruyamevaM ) utkRSTathI 241 pramANe che, eTale AgaLa lakhelI jIvAbhigamanI gAthAmAM kahela che te pramANe che. 17 aMtomuhutta niraesu, hoi (muhatta) cttaaritiriymnnuesu| devesu addhamAso, ukosa viuThavaNe kAlo // 18 // matha:-( niraesu ) na24ne viSe uttaravaizyinuSTi prabhAe ( aMtomuhutta hoi) matabhuDUtanu cha, (tiriyamaNuesu)tiya bhane manuSyarnu (cattAri) yAra mutanu cha, ( devesu ) devatA-mAne viSe ( addhamAso ) ma bhAsana cha. 2mA pramANe ( ukkosa viuvvaNe ) aSTapaNe vaiThiya zarI2nu (kAlo) sthitimAna jANavuM. 18. zrI bhagavatIsUtramAM vAyukAyikane tathA paMcendriya tiryaMca ane manuSyane utkRSTapaNAthI paNa uttarakriya zarIranuM sthitimAna antarmuhUrtanuM kahyuM che. tenuM rahasya jJAnIgamya che. AhAragassa kAlo, aMtamuhuttaM jahannamukkiTho / teyasakammaNarUve, savvesimaNAie bhaNie // 19 // atha:-( AhAragassa ) mA 24 zaza2nu ( kAlo ) bhAna. (jahannaM ) dhanyathI tathA ( ukkiTho ) utkRSTathA ( aMtamuhuttaM ) mata chUtanu cha, tathA ( teyasa ) tesa mane ( kammaNarUve ) abhae zarI2 ( savesimaNAie ) sarva ( bhavya bhane anya ) 7vAne manAhi ( bhaNie ) yuM che. ( arthAt tesa ane kAmaNa zarIra anAdi kALathI jIvane lAgela che.) 19. bhave sapajjavasie, apajjavasie abhavajIvesu / appabahusaM bhaNimo, egaM do vA jahanneNaM // 20 // ukkosa navasahassA, AhArasarIragA havaMti sue| aMtaramassa jahannaM, samayaM chammAsa guru bhaNiyaM // 21 // matha:-tesa bhaera zarI2 ( bhaSve ) bhavya prANIne pAzrI ( sapajavasie ) saparyavasita theTa sAMta bhane ( abhavajIvesu ) malavya yAne mAzrIne ( apajavasie ) aparyavasita mero mana ta ta cha.
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vicArapaMcAzikA prakaraNa 125 Dave te pAye zarI2nu ( appabahuttaM ) 165matva (navabhA meha) (bhaNimo) kahIe chIe -sarva karatAM AhAraka zarIra thoDA che, kemake te kadAcita saMbhave che. nyAre tena samaya cha tyAre 55 (jahanneNaM) 4dhanyathI (egaM do vA) me sahAya che mana ( ukkosa ) aSTapaNe ( navasahassA)na huna2 ( AhArasarIragA ) mA 24 zarI2 (havaMti) DAya che. (sUe) siddhAMtamA (aMtaramassa) se zarI2numata2 ( mAMtara ) ( jahannaM ) "dhanyathA ( samayaM ) me samayanu mane (guru ) pRSTathI ( chammAsa bhaNiyaM ) 7 bhAsanu che. 20-21. itto asaMkha veuvviANi huMti (ya) sarIragANi je| tatto asaMkhaguNiA, orAliadehasaMghAyA // 22 // matha:-(itto) se mADA24 zarIrathI (jae) mA (veudhiANi ) vaiThiya (sarIragANi ) shrii| ( asaMkha ) asabhya (huti) che. (tatto) te vaiThiya zarIrAthI ( orAlia dehasaMghAyA ) mohA24 22n| saDa ( asaMkhaguNiA) mdhygunn| che. 22. (anaMtA nigAda chenuM zarIra dArika eka ja hovAthI dArika zarIra asaMkhyAtA ja che.) tatto teasakammaNa, huMti sarIrANiNaMtaguNiANi / vitthara bheyaviAro, avo suasmuddaao|| 23 // matha:-( tatto) te mohA2i4 zarIrAthI ( teasakammaNa ) tesa bhane bhae ( sarIrANi ) shrii| pratye sapane me 4 nuhA nuhA pAthI ( aNaMtaguNiANi ) mAnatA (huMti ) cha. (bheya ) 24 nave honA (vitthara ) vistA2thI ( viAro) viyA2 ( suasamuddAo) zruta3cI samudrathI (avo) onl devo. (arthAt mahA sopathI 4hyo cha. ) 23. prathama zarIrane vicAra kahyo, have bIjo vicAra kahe che - narasaMkhAuyagamaNaM, rayaNAe bhavaNa jAva IsANe / tANa taNu jahannaNaM, parimANaM aMgulapahuttaM // 24 // tANa Thii jahanneNaM, mAsapahuttaMti hoi nAyavvA / ukkosa puvvakoDI, jeThataNU paMcadhaNuhasayaM // 25 //
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNasaMgraha. garbhaja a:-( naAvAya) saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA manuSyA ( caLAva ) ratnaprabhA nAmanI pahelI narake ane upara (mavaLa lAva sALe) bhavanapatimAM, vyaMtaramAM, jyAtiSImAM ane saudharma tathA izAna devalAka sudhI ( gamaLa ) jAya che, ( tAva taLu ) tenA zarIranuM ( mALa ) pramANa ( hradyuALa ) jaghanyathI ( gaMgurupadutta) aMguLa pRtha'' ( ethI nava AMgaLanuM) hAya che. ( tALa vid) ane tenI sthiti eTale AyuSya ( jJajJeLa ) jaghanyathI ( mAttapaduttta) mAsa pRtha ( ethI nava mAsa ) nuM ( i6 ) hAya che ema ( nAyadA ) jANavuM. tathA temanI ( udmasa) utkRSTa sthitinuM mAna (pughoDI) kroDa pUrvanuM che ane (naidhrutaLu ) utkRSTa zarIranuM pramANa ( paMcadhanu lakSya ) pAMca seA dhanuSanu hAya che. 24-25, 126 sakkarasaNAiesuM, maNuyANaM taNu jahannao hoi / rayaNipahuttaM NeaM, ukkosaM puvvabhaNiaM tu // 26 // artha :--je manuSyAnuM gamana ( sa ) zarkarAprabhA narakapRthvIthI Ara. bhIne chae narakamAM tathA (sApanuM) sanatkumAra devalAkathI AraMbhIne anuttara vimAna paryaMta hAya che te ( manuyALa taLu ) manuSyAnA zarIranuM mAna (nanno ) jaghanyathI paNu (Livadyutta) ratnIpRtha'' eTale ethI nava hAthanuM ( odda ) hAya che ane ( kSetraM ) utkRSTathI putrarmAkaM tu) pUrve kaheluM che eTaluM eTale pAMca sA dhanuSanuM ( kSetra ) jANavu. 26. tANa Thii jahanneNaM, vAsapahuttaM tu hoi NAyavA / ukkosA puvvaM piva, AgamamANassa emeva // 27 // artha:-- tALa nidda ) temanI sthiti ( Ayu ) ( dardoLa ) jaghanya ( vAlapazutta 3 ) ethI nava varSanI ( Dhora ) hAya che ane ( kolA ) utkRSTa ( puE piva ) pUrva kahyA pramANe eTale kroDa pUrvanI heAya che. ( yavvA ) ema jANuvu. ( AmamALasTsa ) AgamananuM pramANa paNa ( meva ) e ja prakAre jANavu. zI rIte jANavuM ? te vivarIne kahe che:-- ratnaprabhA pRthvIthI nIkaLIne jeo garbhaja manuSyapaNe utpanna thAya che temanI sthiti jaghanya methI nava mAsanI heAya che, arthAt teTalA kALanI aMdara teo kALadharma pAmatA nathI ane teonA zarIranuM jaghanya pramANa ethI nava aMguLanuM hAya che. temanI utkRSTa sthiti eka koDa pUrvanI hAya che ane temanA zarIranuM mAna utkRSTa pAMca seA dhanuSanuM hAya che. jee zarkarAprabhAdika pAMca narakabhUmimAMthI AvIne garbhaja manuSyapaNe utpanna thAya che, teonI jaghanya
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vicArapaMcAzikA prakaraNa sthiti bethI nava varSanI hoya che ane utkRSTa sthiti eka koDa pUrvanI hoya che. tathA jeo bhavanapati, vyaMtara, jyotiSka, sadharma ane IzAna devalokathI AvIne garbhaja manuSyapaNe utpanna thAya che teonI jaghanya sthiti bethI nava mAsanI ane utkRSTa sthiti koDa pUrvanI hoya che teonA zarIranuM mAna jaghanyathI bethI nava aMguLanuM hoya che ane utkRSTathI pAMca so dhanuSanuM hoya che. jeo sanatkamArathI AraMbhIne anuttara vimAna sudhInA devalokathI cavIne garbhaja manuSyapaNe utpanna thAya che teonI jaghanya sthiti bethI nava varSanI hoya che ane utkRSTa sthiti koDa pUrvanI hoya che teonuM zarIra jaghanyathI bethI nava hAthanuM hoya che ane utkRSTathI pAMcaso dhanuSanuM hoya che. ra7. e rIte bIje vicAra ko have pulI ane apugalI nAmane trIjo vicAra kahe che dhammAdhamNAgAsA, jIvA kAlo ya khAyagaM ceva / sAsAyaNa uvasamiyaM, apuggalAiM tu eaaiN|| 28 // artha-() dharmAstikAya, (apa) adharmAstikAya, (TRaa ) AkAzAstikAya, (kIvA) jIva, (jAho ) kALa, (vAya ) kSAyikabhAva, (rAsAyaNa) sAsvAdanabhAva ane (3vAmirtha ) eNpazamikabhAva, (pAchuM) e ATha (mapujAuM tu) apilgalika che. 28. orAlia veuvvia, AhAraga teyasaM jhUNI (ya) mnno| ussAsaM nissAsaM, kammaNa kammANi chAya tamo // 29 // vaggaNaaNaMta Ayava, missakaMdho acittamahakhaMdho / veaga khAovasama, ujjoya puggala sue bhnniaN||30|| artha ( ) dArika, ( a) vaikriya, (mArA) AhAraka, (telaM) tejasa, (sULI) dhvani(bhASA), (mo) mana, (3nA nitANuM) usa niHzvAsa, (janma) kAmaNa zarIra, (mAji) karma, (chAya) chAyApaDachA, (to) aMdhakAra, (vAvaMta ) anaMtI vargaNuM, (gAthA) Atapa, (misarvo) mizrankaMdha, (vittamaMdo ) acitta-mahAtkaMdha, ( 1) vedaka samakita, (govA) kSAyopazama samakita ane (3oga) udyota e aDhAra (puTa) pudgalika che, ema (gg) zratamAM (maLa) kaheluM che. 29-30. e rIte trIje vicAra kahyo, have saMmUrNima manuSyanI gati ane Agati nAmane cUMtho vicAra kahe che -
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 prakaraNasaMgraha. neraiadevaagaNI-vAu ya vajia asNkhjiivaao| sesA savve vi jiyA, samucchimamaNuesu gacchati // 31 // matha:-( neraia) nA24I, ( deva ) hevatA, ( agaNI ) aAistya, (vAu ya ) pAyuya, ( asaMkhajIvAo) masayAtA mAyuSyAta tirya ya bhane mnussy| meTavAne ( vajia) ne (sesA sacce vi jiyA) mAjhInA sa sa sArI ch| (samucchimamaNuesu) se bhUchimeM manuSyamA (gacchaMti) 14 cha-utpanna thAya che. 31. neraiadevajuyalA, vajia sesesu jIvaThANesu / mucchimanarANa gamaNaM, savve vi a paDhamaguNaThANI // 32 // atha:-(mucchimanarANa ) saMbhUchibha manuSyAnu ( gamaNaM ) mana-utpatti ( neraiadevajuyalA ) nA24I, heva bhane yugaliyAne ( vajia ) 1Lane ( sesesu) mAhIna (jIvaThANesu)712thAnona viSe DAya che, (a) ane teso (sacce vi) sarve ( paDhamaguNaThANI ) prathama guNasthAnamA prtnaa| seTa mithyASTi, mntmuhUrtanI bhavasthitivALA ane bethI navamuhUrtanI kAyasthitivALA hoya che. 3ra. e rIte cotho vicAra kahyo, have paryAptinA svarUpano pAMcame vicAra kahe cheaahaar sarIriMdiya, usAse vaya maNe cha pjjttii| cau paMca paMca chappiya, igavigalAmaNasamaNatirie // 33 // gabbhaya nara niraesuM, chappiya pajjatti paMca devANaM / jaM tesi vayamaNANaM, doNha vi pajjatti samakAlaM // 34 // artha:-(AhAra) mADA2. pati, (sarIriMdiya) zarI2 paryApti, diyaparyApti (usAse) 2Asa payoti, ( vaya ) kyana yAti, (maNe ) ane bhana 5ti se (cha pajjattI) 7 5yoti che. tebhA (iga) medriyAne (cau) paDalI yA2 5yaapti| DAya che. ( vigalA ) vedAdriya, trIdriya, yatuziidrayane (paMca ) paDasI pAMya 5yAMtimA DAya che, (amaNa ) asazI manuSya mane ( tirie ) tiya yane meTa samUrchima padriya manuSya mane tirya yane (paMca) paDeTI pAya ptiye| usaya cha. tathA ( samaNa ) sabhI garma tirthayAne ( chappiya ) chye paryAtiyA DAya che. (ganbhaya nara) Mr manuSyamane ( niraeK) nA2zrImAne ( chappiya pajjatti) chase yAtiyA DAyacha, tathA (paMca devANaM) devatAsAne pAMya yAMtimA DAya che. (ja) 1295 ( tesi) devatA mAne (vayamaNANaM ) kyana bhane bhana samAdhI
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vicArapaMcAzikA prakaraNa 129 (ronja) e (patti) paryAptie (samAja) samakALe-ekI vakhate ja pUrNa thAya che. zrI rAjapraznIya upAMgane viSe kahyu` che ke tyArapachI te sUryobha devatA pAMca prakAranA paryAptibhAvane pAmyA. te A pramANe:-AhAra paryApti, zarIra paryApta, iMdriya paryApti, ucchvAsa papti, tathA vacana mana paryApti. 32 thI 34. uralaviuvvAhAre, chaha vi pajjatti jugavamAraMbho / tinhaM paDhamigasamae, bIA aMtomuhuttiA havai // 35 // pihu pihu asaMkhasamaiya, aMtamuhuttA urAli cauro'vi / vidyuM piduM samayA caDo, duti(ta)vidhiyAhAra // rUkS // artha:--( 329) edArika, ( vivAdAtte ) vaikriya ane AhAraka zarIravALAne ( chavi ) chae ( patti ) paryAptine (jIvamAra) AraMbha samakALe ja thAya che. temAM ( tinneM ) te traNe zarIravALAne ( paDhamisamar) pahelI AhAra paryApta eka samayamAM thAya che ane ( cInnA ) bIjI zarIra paryApti (*tomudghattitrA) aMtarmuhUrte ( dhruvadda ) thAya che. ( 3rAhi cova ) audArika zarIravALAne chellI cAre paryAptie (vidu viTTu) judA judA (saMlattama) asaMkhya asa Mkhya samayavALA (aMtamudduttA) aMtarmuhUtte pUrNa thAya che, (sa) tathA viviyAAre ) vaikriya ane AhAraka zarIravALAne (patte) cAre paryAptie ( viSNu viSNu) bhinna bhinna ( samayA ) samaye (tti ) thAya che. eTale ke pahele samaye iMdriya paryApta, khIje samaye ucchvAsa paryAti, trIje samaye vacana paryApti ane ceAthe samaye mana paryApti. e pramANe pUrNa thAya che. 35-36 chavi samamAraMbho, paDhamA samaeNa aMtamuhu bIyA / tituria samae samae, suresu paNa chaThTha igasamae // 37 // a:-- purepu ) devatAone ( chavi ) chae paryAsinA (samamAro) Ara'bha samakALe thAya che. pachI temAMnI ( paDhamA ) pahelI AhAra paryApta ( kSamA ) eka samaye pUrNa thAya che, ( vIyA ) bIjI zarIra paryApti ( aMtamuttu ) a MtarmuhUtte pUrNa thAya che, ( ti) trIjI ane ( tuya ) ceAthI ( samak sama6) eka eka samaye pUrNa thAya che eTale trIjI iMdriya paryAmi eka samaye thAya che, ceAthI uchvAsa paryAmi tyArapachInA khIje samaye thAya che. paLa ) pAMcamI vacana paryApti ane ( chaThThu ) chaThThI mana paryAsa ( samaju ) eka ja samaye pUrNa thAya che. 37. je jIvA pAtapeAtAnI paryAptievaDe aparyAptA chatA ja maraNa pAme che te 17
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 prakaraNasaMgraha. paNa pahelI traNa paryAptione to samApta eTale pUrNa karIne pachI eka aMtarmuhUrtamAM AyuSya bAMdhIne ( AyuSyane baMdha karIne ) ane tyArapachI abAdhAkALarUpa aMtarmuhUrta sudhI jIvIne pachI ja mare che, paNa te pahelAM maratA nathI, kAraNa ke AvatA bhavanuM AyuSya AhAra, zarIra ane indriya e traNa pativaDe paryAptA thayelA jIve ja bAMdhe che. (ane AgAmI bhavanuM AyuSya bAMdhyA vinA jIva maraNa pAmatA nathI, tema ja jaghanya aMtarmuhUrta jeTalA paNa abAdhAkALa vinA te Ayu udayamAM AvatuM nathI tethI upara kaheluM yuktiyukta che.) so laddhie pajatto, jo ya marai pUriuM sapajatti / laddhiapajatto puNa, jo maraI tA apUrittA // 38 // artha -no) je jIva ( 45tti) potAnI paryAptio (g4) pUrNa karIne (ma) mare (to) te (dipa paMko ) labdhi paryApyo kahevAya che (4) ane (3) je jIva pitAnI paryAptio (atUtti) pUrNa karyA pahelAM (6) marI jAya che (tA) te ( bapamtto) labdhi aparyApta kahevAya che. 38. najavi pUrei paraM, purissai sa iha krnnapjtto| so puNa karaNapajjatto, jeNaM tA pUriyA huMti // 39 // artha -(f) jeNe potAnI paryAtio (ravi pUro ) adyApi pUrNa karI nathI, (pa) paraMtu AgaLa upara (ripha) pUrNa karavAnuM che, (aa da) te karaNa eTale zarIra iMdriyAdivaDe aparyApta hoya tyAMsudhI (vArapunatta) karaNa aparyApta kahevAya che ane jeNe (tA pUrA) pitAnI paryAptio pUrNa karI hoya che ( pu) te (vanapApano kuMti) karaNa paryApta hoya che. kahevAya che. 39. Iti paMcama vicAra. have a5 bahuta nAmane chaThTho vicAra kahe che:nr neraiyA devA, siddhA tiriyA kameNa iha hoti / thova asaMkha asaMkhA, aNaMtaguNiyA aNaMtaguNA // 40 // artha -(phuda) ahIM (thora) manuSyo sAthI thoDA (hari ) che, tenAthI (asaMha) asaMkhyaguNa (jeDA) nArakI che, (savA) tenAthI asaMkhyaguNA (sevA) devatA che, (mautathA ) tenAthI anaMtaguNa ( sikkA ) siddha che ane tenAthI (tA ) anaMtaguNa (tithi) tiryaMce che, ema (meLa) anukrame jANavuM. A alpabadutva pAMca gatinI apekSAe kaheluM che. 40.
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ 131 zrI vicArapaMcAzikA prakaraNa nArI nara neraiyA, tiritthi sura devi siddha tiriyA ya / thova asaMkhaguNA cau, saMkhaguNA'naMtaguNa dunni // 41 // artha:-(rAja) manuSyamAM gabheja saMmuImanI apekSAe strIo (a) sauthI thoDI che, tenAthI (asaMha ra4) cAra asaMkhyaguNA che, eTale manuSyanI strIothI (nara) manuSya asaMkhyaguNa che, ahIM saMmUchima manuSya paNa bheLA levA, kemake ahIM vedanI vivakSA nathI. tenAthI (teyA) nArakIo asaM. khyaguNA che, tenAthI (tti0i) tiryaMcanI strIo asaMkhyaguNI che, ane tenAthI (ra) devatAo asaMkhyaguNa che. devatAothI ( saMvAda ) saMkhyAtaguNI (reva) devI che. tyArapachInA (ji) be (anaMtapuut) anaMtaguNa che, eTale devIothI anaMtaguNa (sida) siddha che, ane tenAthI paNa anaMtaguNuM (tiriyA ) tiryaMce che. (sUkSma bAdara nigadanA cha aMdara gaNavAthI) A a5bahuta ATha gatine AzrIne kaheluM che. 41. have ekeMdriyAdikanuM alpabadutva kahe chepnn cau ti duya aNidia, egiMdiya seMdiyA kamA huMti / thovA tiati ahiyA, do'NaMtaguNA visesahiA // 42 // artha -(gr) pacaMdriya sAthI (jovA) thaDA che, tenAthI () caturiMdriya, tenAthI (tti) trIMdriya ane tenAthI (dura) dvadriya ema (timati) e traNa (mahilA) adhika adhika che, tenAthI (avi) anidriya eTale siddho ane tenAthI (f ) ekeMdriya (vanaspati nigoda vigere) ( sigr ) e be anaMtaguNa che, ane (saiviyA ) anukrame seMdriya eTale ekeMdriya, dvIMdriya vigere (viraddigA) vizeSAdhika (hRti) che. 42. AmAM pahelA pachI traNa sAdhika che ne pachI be anaMtaguNa che. 4ra. have chakAyanuM a5bahuta kahe che - tasa teu puDhavi jala, vAukAya akAya vaNassai sakAyA / thova asaMkhaguNAhiya, tinnio do'NaMtaguNa ahiaa||43|| artha-sothI (thora) thaDA (tA) trasa jIve che, tenAthI (tera) tejaskAya (gALa) asaMkhyaguNa che, tenAthI (tiksiko) eTale traNa (ahiMsa) adhika che te A rIte:-(puva) teukAyathI pRthvIkAya adhika che, tenAthI (gaDha) akAya adhika che, tenAthI (vaDa ) vAyukAya adhika che,
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 prakaraNasaMgraha. tenAthI (phoLata ) e ana taguNA che, eTale vAyukAyathI ( aAya ) siddha anaMtavaLaAE ) vanaspatikAya anataguNA che, ane tenAthI guNA che. tenAthI ( sAcA ) sakAya (addiA) adhika che. 43. ( ahIM akAya zabde siddho jANavA ane sakAya zabde sarve saMsArI jIvA jANavA.) have jIvAjIvAdinu alpamahatva A pramANe:-- jIvA puggala samayA, dava paesA ya pajjavA ceva / thovANaMtANaMtA, visesamahiA duve'NaMtA // 44 // artha :-( navA ) jIva, ( vuzana ) pudgala, ( samayA ) samaya, ( 4 ) dravya, ( vattA ) pradeza, (2) ane ( pAvA caiva ) pocA-e anukrame ( thovA ) gheADA, (zaLatA ) ana MtaguNA, ( maLatA) anaMtaguNA, ( vizvasanniA) vizeSAdhika ane chellA ( juve'LatA) e anaMtaguNA-e pramANe che. vizeSAtha :--( jhIvA ) pratyeka jIvA anaMtAnaMta pudgalAthI kha'dhAyelA hAya che, ane pudgalA jIva sAthe sabaddha ane asaMbaddha ema banne prakAranA hAya che tethI jIva pudgaleA karatAM ( jevA) stAka che. jIvathI ( puja ) pudgalA ana taguNA che. tejasAdika zarIra jIve grahaNa karelA che, tenA pudgalA piramANune AzrIne jIva karatAM ( aLatA ) anaMtaguNA che. tathA audArikAdi paMdara prakAranA prayAgathI pariNata evA prayAgasA pudgaleA thADA che. tenAthI mizra pariNata mizrasA pudgale anaMtaguNA che. tenAthI prayAgakRta AkArane jeNe sarvathA tanmyA nathI ane je svabhAve ( vizrasA pariNAme ) piraNAmAMtarane pAmelA che, evA mRta kalevarAdika vizrasA pariNata pudgaleA ana taguNA che. e pramANe traNe prakAranA sarva pudgalA jIva karatAM ana MtaguNA che. samayA ) pudgaleA karatAM samayA ( a MtA ) anaMtaguNA che. zI rIte ? samayakSetrane viSe aDhIdvIpane viSe je dravyeAnA paryAyeA che, te eka eka paryAyAmAM vartamAna samaya varte che. e rIte vartImAna samaya samayakSetramAM rahelA dravyaparyAya jeTaleA che, paraMtu sa ( AkhA ) leAkamAM rahelA dravyeAnA paryAyAmAM te samaya va tA heAvAthI tenA karatAM paNa te ( samaya ) anaMtaguNA che. (4) samaya karatAM dravye (vizvasamAMdA) vizeSAdhika che. kevI rIte ? te kahe che. sarva samayeA uparAMta bAkInA pratyeka dravye, jIva, pudgala, dharmAstikAya vigerene te trIjA khelamAM kahela samayamAM kSepana karIe, te te kevaLa samaya karatAM samasta dravye vizeSAdhika ja thAya che. tyArapachI ( uvaeNDAMtA ) e anaMtaguNA eTale ( pattA ) dravya karatAM pradeze anaMtaguNA che, zI rIte ? te kahe che--addhA samaya dravya karatAM AkAzapradezeA leAkAleAkanA maLIne anaMtaguNA
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vicArapaMcAzikA prakaraNa 133 che. tethI ane (jhavA jevo pradezo karatAM anataguNA paryAya che. kAraNa ke eka eka AkAzapradezamAM anaMtA agurulaghu paryAye rahelA che. 6. 44. Iti SaSTha vicAra. (A cho vicAra bahu vistArathI samajavA je che.) have apradeza ane pradeza yugalanA svarUpano sAtame vicAra kahe che - dave khitte kAle, bhAve apaesapuggalA cauhA / sapaesA vi ya cauhA, appabahuttaM ca eesi // 45 // artha-(pAlapurA ) apradeza pudgale (ra) dravya, (vize ) kSetra, (3 ) kALa (ma) ane bhAvathI ema (varadA) cAra prakAre che. ( vi ) sapradeza pudgalo paNa e ja pramANe () cAra prakAranA che. (5ufe) teonuM-apradeza ane pradeza pudgalonuM (agvadura ra) a95bahutva have kahe che te nIce kahyA pramANe jANavuM. 45. prathama apradezanuM svarUpa kahe chedvennN paramANU, khitteNegappaesamogADhA / kAleNegasamaiyA, bhAveNegaguNavaNNAI // 46 // artha - te varamALu) je paramANuo paraspara maLelA na hoya, (chUTA hoya) te dravyathI apradeza pudgale jANavA. (vijApuparamoDhA) je paramANuo eka eka AkAzapradezane avagAhIne rahyA satA potapotAnA kSetrane choDe nahIM, te kSetrathI apradezI pudagalo jANavA. ( tAjetaramA ) jyAre jyAre pota potAnA kSetrane choDIne paramANuo bIjA bIjA kSetramAM gati kare che temAMnA je je sthAne eka eka samaya sudhI sthira rahe tyAre kALathI apradezI pudgalo jANavA. (mALavaVorr) tathA je paramANuo varNathI eka guNa kALA athavA eka guNa pItAdika vaNavALA hAya, gaMdhathI eka guNa surabhi Adi gaMdhavALA hoya, rasathI eka guNa tikta kaTu Adi rasavALA hoya, tathA sparzathI eka guNa rUkSa ne eka guNa zIta pavALA, athavA eka guNa rUkSa ne eka guNa uSNa sparzavALA, athavA eka guNa snigdha ne eka guNa zIta sparzavALA, athavA eka guNa snigdha ne eka guNa uSNu sparzavALA hoya-te paramANuo bhAvathI apradeza pudgale jANavA. 46. apaesagAo ee, vivariya sapaesagA sayA bhnniyaa| bhA-kA-da-khi apaesA, thovA tinni ya asaMkhaguNA // 47 //
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 prakaraNasaMgraha. artha:-(gg) e pUrva gAthAmAM kahelA (kaparo ) apradeza puduMgalethI je (viva ) viparIta hoya, tene (savA) niraMtara ( RpaNA ) sapradeza pudagala (nivA) kahyA che. eTale ke je paramANuo be ke tethI adhika paraspara maLelA hoya, te dravyathI sapradeza pagale jANavA. je be Adi paramAzuonA skaMdha be Adi AkAzapradezane avagAhana karIne rahela hoya te kSetrathI sapradeza pudagalo jANavA. je paramANuska be samayathI AraMbhIne asaMkhyAtA samaya sudhInI bhinna bhinna AkAzapradezamAM sthitivALA hoya te sarve kALathI sapradeza puge jANavA tathA je paramANuska dha be guNa varNAdithI AraMbhIne anaMta guNa vadivALA hoya, te sarve bhAvathI sapradeza puge jANavA have apradeza ane pradeza yugalanuM a5bahuta kahe che ( mA - vipapasA) bhAvathI apradezI pudgale ( tho) saithI thoDA che, tenAthI ( tiri ja avaguNa ) traNa asaMkhyaguNa che eTale bhAvathI kALa apradezI pudagale asaMkhyaguNa che, tethI dravya apradezI pudgale asaMkhyaguNuM che, tethI kSetra apradezI pugale asaMkhyaguNA che. 47. khitta apaesagAo, khitte spes'sNkhgunniyaao|' va-ra-mA sAputA, visatriA su maLiyA che cha8 che artha-(vitta maggaro) kSetra apradeza pudgalethI (rije rapapura) kSetra sapradeza pudgala (vasaMvaLiyA) asaMkhyaguNA che, tethI (1) dravya sapradeza pudgalo (vidA ) vizeSAdhika che, tethI ( ) kALa pradeza pudagalo vizeSAdhika che ane tethI ( mA tapapalA) bhAva sapradeza pudagalo vizevAdhika (supa mALA ) sUtramAM kahyA che. 48. Iti saptama vicAra: have kaDajummAdikanA svarUpane AThamo vicAra kahe che- kaDa teue ya dAvara, kaliu ya taha saMhavaMti jummAo / avahIramANa cau cau, cau ti dugegAo cittuNti||49|| artha-( ) kaDa jummA, (tev ) tretA jummA, (tAva) dAvara jummA, (AsTika ) kaliyuga jummA-(kumAra) e cAra jumA che. (ta saghaMti ) te A rIte saMbhave che-je saMkhyAmAMthI (23 4) cAra cAra (vahImar ) kADhatAM bAkI () cAra rahe, te kaDajummA, () traNa rahe te tratA jummA, (du) be rahe te dAvara jummA ane (garo chiMti) eka rahe te kaliyuga jumAM jANavA. 49.
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vicArapaMcAzikA prakaraNa. 135 vistarArtha-jummA eTale rAzi (samudAya) kahevAya che. kaDa vigere zabdo sAthe jummA zabda joDavAthI kaDajummA vigere cAre jummA thAya che. kaI paNa rAzimAMthI cAra cAra kADhI letAM (cAre bhAMgatAM) cAra, traNa, be athavA eka bAkI rahe te cArenuM svarUpa A pramANe-eka jIva, dharmAstikAya, adhamastikAya tathA lakAkAza te darekanA pradeze asaMkhyAtA che ane paraspara tulya che. tenI asat kalpanAe vIzanI saMkhyA sthApIe, temAMthI cAra cAra kADhatAM bAkI cAra ja rahe che tene Agama bhASAvaDe kaDajummA kahevAya che. 1. tathA asaMkhyAtI utsarpiNI ane avasarpiNIne viSe jeTalA samaya che, teTalA sadharma tathA IzAnakalpane viSe devatAo che. tenI asakalpanAe trevIsanI saMkhyA sthApIe, temAMthI cAra cAra letAM (cAre bhAMgatAM) bAkI traNa ja rahe che tethI te tretAjummA kahevAya che. 2. eka eka AkAzapradezane avagAhIne anaMtA paramANu sudhInA sko rahelA che, tenI asakalpanA karIne bAvIzanI saMkhyA sthApIe, temAMthI cAra cAra letAM bAkI be ja rahe che mATe te dAvarajummA kahevAya che. 3. tathA paryApta bAdara vanaspati 1, bAdara paryApta 2, apayopta bAdara vanaspati 3, bAdara aparyApta 4, bAdara pa, sUkSama aparyApta vanaspati 6, sUkSma aparyApta 7, sUkSama paryApta vanaspati 8, sUma paryApta 9, sUkSama 10, bhavya 11, nigedanA che, 12 vanaspatinA cha 13, ekeMdriya 14, tiryaMca 15, mithyASTi 16, avirati 17, sakaSAyI 18, chadmastha 19, sagI ra0, saMsArI jIvo 21 tathA sarva jIvo 22-e bAvIza jIvarAzio AThame madhyama anaMtAanaMte che; te paNa asakalpanA karIne tenI pacIzanI saMkhyA sthApIe, temAMthI cAra cAra letAM bAkI eka rahe che, mATe te kaliyuga jummA kahevAya che. A jummAenuM kArya-projana (upayoga) sUtrathI jANI levuM, ahIM to tenuM svarUpa mAtra ja dekhADayuM che. Iti aSTama vicAra. have pRthvI AdikanA parimANane navo vicAra kahe che - dhaja va sa pariva bi ti ca samuna paNatha ja kha nA bha va ra vi na su sa pamuti a| jaganabhapa dha a igajiya hia ni si ni vajI sa pu a bha a para vaNakA // 50 // atha:-(5) dharA-pRthvI 1, () jaLa 2, (2) vali-agni 3, (ra) samIraNa-vAyu 4, ( va) paritta-pratyeka vanaspati 5, (vi) dvAdriya 6, (ti) trIdriya 7, (4) caturiMdriya 8,(ramuja) saMmUrNima nara-manuSya 9, (5 ) paMce.
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 prakaraNasaMgraha driya thaLacara 10, (4) jaLacara 11, (3) khacara 12, (nA) nArakI 13, (ma) bhavanapati 14, (2) vyaMtara 15, (ra) ravi-sUrya 16, (vi) vidhu-caMdra 17, () nakSatra 18, () sura-vaimAnika de 19, (ra) samudra 20, (muti ) paMcaMdriya saMmUchima tiryaMca 21-e ekavIza prakAranA jIvo (ka) asaMkhyAtA jANavA. tathA () jagatanA-lekanA (nama-5) nabha-AkAza pradeza 1, (gha) dharmAstikAyanA pradeza 2,() adhamastikAyanA pradeza 3, (aa niya) eka jIvanA pradeza 4, (Nika) sthitibaMdhanA adhyavasAyasthAna 5, (ni) tathA nigoda zarIra 6e cha paNa asaMkhyAtA jANavA. tathA (hi) siddha 1, (ni ) nigodanA jIva re, (aa lI) vanaspatinA jIva 3, (2) samaya 4, () pudgala 5, (ba) abhavya jIvo 6, (ma) bhavya jIvo 7, (2) alaka 8, (pa) pratipatita-paDivAI jI 9 ane ( va ) vanaspatikAyanI sthiti 10-e daza anaMtA jANavA 50. iya suttAo bhaNiyA, viyArapaMcAsiyA ya sprke| munisiriAnaMdavimalasUrivarANaM viNeeNa // 51 // artha() A pramANe (munisirimAnaMvavima) munizrI AnaMdavimala nAmanA (sUrivarALa) sUrivaranA (vigi) vAnara nAmanA ziSya(vAva) pitAne tathA anya jIvone mATe ( purANa ) sUtramAMthI uddharIne (vijJAnapaMjA siyA) A vicArapaMcAzikA (maLiyA) kahI che. 51. - iti zrI vArSi aparanA vijayavimaLa- ke E viracitA vicArapaMcAzikA prakaraNa sAthe samApta.
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ ge ooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo300000070000000 ooooooooooooooooooo00000000000000000000eos soooooooooooooooooooooooooooooooooooo 0,00 ki70 0 0 0 0 0 0 0 0 0 AcArya zrI devendrasUriviracitA zrI siddhadaNDikAstava V0000000000 -~ ~- ~ jaM usahakevalAo, aMtamuhutteNa sivagamo bhnnio| jA purisajugaasaMkhA, tattha imA siddhadaMDIo // 1 // artha -(f) je (uttavALo) kaSabhadevane kevaLajJAna thayA pachI (aMtamuhurekhA) aMtarmuhUrta pachI (sivAno maLio ) mokSagamana zarU thayuM ema kahyuM che te (jJA puritakumAraMvA) yAvat asaMkhyAtA puruSa juga sudhI rahyuM che (tastha rUmA) temAM A pramANe (tiraMgo) siddhadaMDikA-siddhine pAmelAnI saMkhyA che te kahe che. vivecana -A avasarpiNa kALamAM trIjA ArAnI prAMte prathama tIrthakara RSabhadeva bhagavAnane kevaLajJAna thayA pachI antarmuhUrta mekSamArga vahyo eTale mokSamArgamAM javAnI zarUAta thaI, tyArapachI temanA vaMzamAM asaMkhyAtA puruSa juga sudhI eTale asaMkhyAtA pATa sudhI mokSagamana zarU rahyuM te jaNAvanAra A siddhadaMDikA prakaraNa che. 1. sattuMjayasiddhA bharahavaMsanivaI subuddhiNA sitttthaa| jaha sagarasuANa'hAvayami taha kitti thuNimo // 2 // artha -(kada sAsuma) jema sagara cakravartInA putronI AgaLa (gaThThAmi) aSTApada parvata upara (kupuuirt) subuddhi maMtrIe (maduvaMnidha) bharata cakInA vaMzanA rAjAo (ratanuM sikkA) zatruMjaya parvata upara siddhipadane pAmyAnuM (vijJA) kahyuM che (tada) tema (pittiyAM) kahelA sidhdhane ame (juAino) stavazuM-kahezuM. 2.
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 prakaraNasaMgraha. AiccajasAi sive, caudasalakkhA ya egu sbddhe| evaMjA ikkikA, asaMkha iga duga tigAI vi // 3 // artha -(mAracanA) bharatakInA putra AdityayazAdi (sive ra3raDhavA ja) cada lAkha rAjAo mekSe gayA pachI (ju de) eka sarvArthasiddha deva thayA (pUrva nA zi) evI rIte te eka eka (aia ) asaMkhyAtA thAya, (phula Tu ti vi) tema ja ekanI jema aMtaramAM savorthasidhdha janArA be be, traNa traNa paNa asaMkhyAtA thAya tyAMsudhI kahevuM. 3. - vivecana -nAbheya eTale nAbhirAjAnA putra rASabhadevanA vaMzamAM utpanna thayelA traNa khaMDanA adhipati AdityayazAdi cAra lAkha rAjAo niraMtara mekSe gayA eTale e vaMzamAM bharataputra AdityayazAthI mAMDIne je je rAjAo mATe AvyA te mokSe gayA, tyArapachI eka sarvArthasiddha gayA, tyArapachI cAda lAkha mekSe gayA, tyArapachI eka sarvArthasiddha gayA, e pramANe coda cauda lAkhane aMtare eka ekanI saMkhyA asaMkhyAtI thAya tyAM sudhI kahevuM. tyArapachI pharIthI da lAkha mokSe ane be sarvArthasiddha, vaLI pAchA cAra lAkha mokSe ane be sarvArthasiddha, evI rIte coda cauda lAkhane aMtare be benI saMkhyA asaMkhyAta thAya tyAMsudhI kahevuM. tyArapachI pharIthI cida lAkha meze ane traNa savorthasiddha ema cada lAkhane atare traNa traNanI saMkhyA asaMkhyAtI thAya tyAMsudhI kahevuM. jA pannAsamasaMkhA, to savvalumi lakkhacaudasagaM / ego sive taheva ya, assaMkhA jAva pannAsaM // 4 // artha -(aa pannAlamasaMat) yAvata pacAsa sudhI AMtarAmAM siddha thayelA asaMkhyAtA thAya (to) tyAra pachI (saraEmi) sarvArthasidhdha (vivAra) caMda lAkha (go vive) ane eka mekSe ( tava 2) temaja (saravA =Ava jAlaM) yAvat asaMkhyAtI vAra pacAsa jAya tyAM sudhI kahevuM. 4 vivecana -upara kahela traNa traNanI saMkhyA asaMkhyAtI thayA pachI cada lAkha mokSe ane cAra savArthasidhe ema coda cauda lAkha ne aMtare cAra cAra asaMkhyAtI vAra kahevA. ema pAMca-cha-sAta yAvatuM 50 sudhI asaMkhyAta thAya tyAMsudhI kahevuM. 1 anuloma siddhadaMDikAnI sthApanA 14-14-14-14-14-14-14-14-14-14-14 asaMkhyaya vAra savorthasidhdha | 1-2-3-4-5-6-7-8-9-10-20-30-40-50 asaMkhyaya vAra
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI siddhadaMDikA prakaraNa 139 yaMtramAM caMdanI saMkhyA cAra lAkha jaNAvavAne mATe che ane eka, be vigere saMkhyA AMtare AMtare sarvArthasidhdha janArAnI che. tyArapachI cAda lAkha sarvArthasidhe ane eka mese, vaLI cAda lAkha sarvArthasidhe eka mokSe, ema coda coda lAkha ane aMtare eka eka siddhanI saMkhyA asaMkhyAtI thAya tyAMsudhI kahevuM. tyArapachI cAda cada lAkhane aMtare be be siddhanI saMkhyA asaMkhyAtI thAya tyAM sudhI kahevuM. tyArapachI cAda da lAkhane aMtare traNa traNa, cAra cAra, pAMca pAMca, cha , sAta sAta, ema yAvat pacAsa pacAsanI saMkhyA asaMkhyAtI thAya tyAM sudhI kahevuM. 2 pratiloma siddhadaMDikAnI sthApanA mokSe | 1-2-3-4-5-6-7-8-9-10-20-30-40-50 asaMkhyaya vAra. sarvArthasidhdha | 14-14-14-14-14-14-14-14-14-14-14 lAkha asaMkhyaya vAra. to dolakkhA mukkhe, dulakkha savvaThi mukkhi lkkhtigN| iya igalakkhuttariA, jA lakkhaasaMkha dosu samA // 5 // artha (to) tyArapachI (roDhallA mu) be lAkha mese, (sua saddhi) be lAkha savothasidhdha, tyArapachI (mukita ati) traNa lAkha makSe, traNa lAkha sarvArthasidhdha, (24) e pramANe (phuvAjIputtAi ) eka eka lAkha vadhAratAM (jhA vAraMva roNu samA) yAvat asaMkhyAtA lAkha sudhI baMnemAM sarakhA kahevA. - vivecana - asaMkhyAtamI vAra pacAsa mokSe gayA pachI cida lAkha sarvArthasiddha-e pramANe AgalI gAthAmAM kahyA pachI be lAkha meze ane be lAkha sarvArthasiddha, pachI traNa lAkha mokSe ane traNa lAkha savothe, pachI cAra lAkha mokSe ane cAra lAkha sathe, ema eka eka lAkhanI saMkhyA vadhAratAM baMnemAM mokSamAM ane sarvArthasiddhamAM sarakhA sarakhA kahetAM asaMkhyAtA lAkha lAkha thAya tyAM sudhI kahevuM. 5. 3 samasaMkhya siddhadaMDikAnI sthApanA kSe 2-3-4-pa-6 7-8-9-10-11 12 asaMkhyAta lAkha sudhI kahevuM sarvArthasidhdha | 2-3-4-5-6-7-8-9-10-11-12 asaMkhyAta lAkha sudhI kahevuM
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 prakaraNasaMgraha. to egu sive sabahi, dunni ti sivammi caura sabaDhe / iya eguttaravuDDI, jAva asaMkhA puDho dosu // 6 // artha - juzire) tyArapachI eka mokSe, (sada ) be sarvArtha. siddha, (ti nimi) tyAra pachI traNa kSe, (cara sake) cAra sarvArthasiddha, ( phuga juttaravuThThI)ema ekottara vRddhi karatAM (jhAva 35raMvA pulo ropu) yAvata baMnemAM pratyeke asaMkhyAtA thAya tyAM sudhI kahevuM. 6. vivecana -evI rIte traNa prakAranI daMDikA kahIne have cAra prakAranI citrAMtara eTale judA judA prakAranA aMtaravALI daMDikA kahe che. 1 ekAdi ekottara- ekathI mAMDIne eka eka adhikA 2 ekAdi dvayuttarA- , be be adhika. 3 ekAdi vyuttarA- traNa traNa adhika. 4 vyAdikA dvayAdi kSepaka viSamottarA-traNa Adi laI be Adi viSamattarA eTale jemAM vRddhi(kSepaka)nI saMkhyA sarakhI nahI te. A cAramAMthI pahelI ekAdi ekottarI AvI rIte, eka mekSe jAya ane be sarvArthasiddha jAya, pachI traNa mekSe jAya ane cAra savArthasiddha jAya, pachI pAMca mekSe jAya ane cha sarvArthasiddha jAya-ema baMnemAM anukrame eka eka vadhAratAM darekamAM asaMkhyAtA thAya tyAM sudhI kahevuM. 4 ekottarA siddhadaMDikAnI sthApanA mokSe 1-3-5-7-9-11-13-15-17-19-21-23 ema asaMkhyAta sudhI sarvArthasidhdha |-4--8-10-12-14-11-18-20-22-24 ema asaMkhyAta sudhI) ikko mukkhe savaSTi, tinni paNa mukkhi ia duruttriaa| jA dosu'vi a asaMkhA, emeva tiuttarA seDhI // 7 // artha --(ru puNe) eka mele, (saddhi ti4i) traNa sarvArthasidhei, (aa muNe) pAMca mekSe, sAta sarvArthasidhdha ( phula TuhattaSiA ) e pramANe krikettara vRddhi (aa rorsvi 3 ) yAvatu baMnemAM (asaMtA) asaMkhyAta thAya tyAM sudhI kahevI. (meva tirUttara di) e ja pramANe trikottara zreNI jANavI. 7. vivecana-have bIjI ekAdi dvayuttara vRddhi kahe che. eka mekSe ane
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI siddhadaMDikA prakaraNa 141 tra sArthasiddha, pachI pAMca mokSe ane sAta sarvArthasidhdha-ema anukrame be benI vRddhi karatAM baMnemAM asaMkhyAta thAya tyAMsudhI kahevuM. 5 dvikottarA siddhadaMDi kAnI sthApanA mokSe |1-5-9-12-17-21-5-29-33-37-41 ema asaMkhyAta sudhI sarvArthasidhdha |3-7-11-15-192327-31-35-39-43 ema asaMkhyAta sudhI have trIjI trinettara vRddhi A pramANe -eka kSe, cAra sarvArthasidhe, sAta mese, daza sarvArthasidhe-e pramANe anukrame traNa traNa vadhAratAM baMnemAM asaM. khyAta thAya tyAM sudhI kahevuM. 6 trikottarA siddhadaMDikAnI sthApanA mokSe |1-7-13-19-25-31-37-43-4-55 ema asaMkhyAta sudhI sarvArthasidhdha 4-10-16-22-28-34-40-46-para-58 ema asaMkhyAta sudhI) visamuttaraseDhIe, hivari Thaviya aunntiistiaa| paDhame natthi kevo, sesesu sayA imo khevo // 8 // artha:-(vimurAdI) viSamottara zreNimAM (vi) heTha ane upara eTale eka lAInamAM (aDatItima) ogaNatrIza vAra traNa (vi) sthApana karavA eTale traNano aMka mUko. (jo nathi levo) temAMnA prathamanA traNamAM nAkhavAnI saMkhyA nathI. (relu vacA rumo re) bAkInA 28 mAM niraMtara A pramANe epavavAnuM che. 8. vivecana -have cothI viSamottarAnI sthApanA jANavAne upAya A pramANe che. paTTikAdikamAM (29) vAra (3) nA AMka heTha upara sthApavA. prathamanA (3) mAM kAMI nAkhavuM nahI, bAkInA 28 traNane viSe niraMtara AgalI gAthAomAM kahevAya che te aMkane anukrame prakSepa kare. duga paNa navagaM terasa, sattarasa bAvIsa chacca atthev| bArasa caudasa taha aDa-vIsA chavvIsa paNavIsA // 9 // egArasa tevIsA, sIyAlA sayari sattahattariA / rUma phuga sarAra, rUrimeva vAdI che ?
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 prakaraNasaMgraha. auNattari cauvIsA, chAyAlA taha sayaM ca chvviisaa| melittu igaMtariA, siddhIe taha ya sabaDhe // 11 // artha-be-pAMca-nava-tera-sattara-AvIza-cha-ATha-bAra-uda-(rada) tema ja aThAvIza-chavIza-pacIza-agiyAra-tevIza-suDatAlIza-sIttera-sItyotera-ekabe-satyAsI-Ikotera ema bAsaTha-agaNotera-cauvIza-beMtAlIza-temaja se ane chavIza-A pramANe aThThAvIza ke traNamAM (triA) meLavatAM je je saMkhyA thAya te anukrame (tarika ) ekAMtare (sidI) mokSamAM (tada ra ). tema ja savArthasidhdha jANavI. vistarArtha-prathama sthAnamAM (traNamAM) nAkhavAnuM nathI eTale traNa kSe jAya, tyArapachI traNamAM be vadhAratAM pAca sarvArthasidhe jAya, pachI traNamAM pAMca vadhAratAM ATha mokSe jAya, pachI traNamAM nava vadhAratAM bAra savorthasidhe jAya, evI rIte traNamAM upara kahelI saMkhyA vadhAratAM je thAya te kahe che - (3+13) 16 mekSe, (3+17) 20 sAthe, (3+22) 25 meze, (36) 9 savarthe, (38) 11 mele, (3+12) 15 sarvArthe, (3-14) 17 meze, ( 7+28) 31 savo, (3+26) 29 mele, ( 3+25) 28 sathe, (3+11) 14 meze, (3+23) 26 savothe, (+07) 50 meze, (370 ) 73 sAthe, (3+77) 80 me, (+1) 4 sarvArthe, (2) pa kSe, (387) 90 sAthe, (371) 74 mese, (32) 65 savothe, (3569) 72 mokSe, (3+24) 27 sAthe, (3+46) ka9 mese, (3+100) 13 sathe ane (ka+ra6) 29 mekSe jAya. 9-10-11. 7 prathamA viSamottarA siddhadaMDikAnI sthApanA - me 3-8-16-25-11-17-29-14-50-80-5-74-72-49-29) sarvArthasidhe | pa-12-20-9-15-31-28-ra6-73-4-90-65-27-103. aMtilla aMka AI, ThaviuM bIAi khevagA taha y| evamasaMkhA neA, jA ajiapiA samuppanno // 12 // artha - tig kaMja AzaM) chellA AMkane AdimAM (va6) sthApIne, (vagADu) bIjA vigere AMkamAM (tada 2) temaja (heva) nAkhavA. (nA nimA) yAvata ajitanAthanA pitA (munno) utpanna thayA (gvamaraMNA nemA) ema tyAMsudhI asaMkhyAtA jANavA.
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI siddhadaMDikA prakaraNa 143 vivecana -evI rIte yAdi kSepakAMkavALI viSamattarA asaMkhyAtI siddhadaMDikAo ajitajinanA pitA jitazatru utpanna thayA tyAMsudhI kahevI, paNa eTaluM vizeSa ke pAchala (pUrve) kahelI daMDikAmAM mokSanuM je chelluM aMkasthAna hoya te tenI pachInI daMDikAmAM sarvArthasiddhanuM prathama sthAna kahevuM. te daMDikAmAM sarvArthasiddhanuM je chelluM aMkasthAna hoya che tyArapachInI daMDikAmAM mokSanuM paheluM aMkasthAna kahevuM. evI rIte asaMkhyAtI daMDikAmAM aMkasthAno anukrame mokSanA ane sarvArthasiddhanA jANavA. te ja kahe che - have prathama siddhadaMDikAmAM chelluM aMka sthAna (29) nuM che tethI ra9 Urtha ane adha anukrame ra9 vAra sthApavA. temAM prathama sthAnamAM kAMI nAkhavAnuM nathI mATe teTalA sarvArthasidadhe jAya. tyArapachI dvitIyAdi aMkasthAnomAM daga, pazuga, e pUrve kahelI gAthAnI saMkhyAvALA 28 aMka anukrame nAkhavAthI je saMkhyA Ave teTalA anukrame mokSe ane sarvArthasidhe jAya ema jANavuM te A pramANe. ra9 sarvArthasidhdha, (ra942) 31 mokSe, (29+5) 34 sarvA, (ra ) 38 mese, (29+13) 42 sAthe, (2917) 46 mese, (2+22) 51 sAthe, (2916) 35 meze, (29+8) 37 savothe, (29+12) 8 mekSe, (29+14) 43 savo, (2928) 57 mekSe, (ra926) 55 savothe, (ra9+25) 54 mele, (2*11) 40 savothe, (ra+ra3) para mese, (ra947) 76 savaLe, (ra9*70 ) 9 kSe, (2977) 106 savothe, (ratna) 30 meze, (29+) 31 sathe, (ra987) 116 mokSe, (2971) 100 sathe, (2962) 91 mele, (ra9469) 98 savothe, (rahma24) 53 mese, (ra946) 75 sAthe, (29+100) 129 meze ane (29+26) 55 sarjAthe sarvArthasidhdha mokSe 29-34-42.51-37-43-55-60-76-10631-100-98-75-55 31-38-46-35-41-57 54-para-99-30-116-9153-129. A daMDikAmAM chelluM aMkasthAna papa che tethI trIjI viSamettara daMDikAmAM A ja Adya aMkasthAna jANavuM tethI 55 ogaNatrIza vAra sthApavA. pachI prathama aMkasthAnamAM prakSepa nathI, dvitIyAdi 28 sthAnamAM pUrve kahelI saMkhyA nAkhavI. A daMDikAmAM Adya aMkasthAna pa5 mekSe gayela jANavuM, kAraNa ke bIjImAM paheluM sarvArthanuM hatuM, tyArapachI anukrame pUrve kahelI saMkhyA vadhAratAM je je anukrame Ave teTalA teTalA prathama aMkasthAnathI AraMbhI deze ane sAthe anukrame jANavA. evI rIte bIjI daMDikAomAM jANuM levuM. A pramANe asaMkhyAtI daMDikAo karavI.
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 prakaraNasaMgraha. assaMkhakoDilakkhA, siddhA savaThThagA ya taha siddhaa| egabhaveNaM deviMda-vaMdiA diMtu siddhisuhaM // 13 // artha:-(arjAtroDisTavallI) asaMkhyAta kroDa lAkha (siddhA) siddha thayelA (sayA ) ane sarvArthe gayelA jANavA ke je (gri) eka bhavaDe (hiMvaribA) devedrovaDe vaMdAyelA athavA deveMdrasUrie vAMdelA thaze (mekSe jaze. ) (Ada hi)te siddho mane (sikrikuTuM) mokSasukha (riMtu) Apo. 13. m yffkr Gny njmyd 3. Iti zrI deveMdrasUriviracita siddhadaDikA prakaraNa saMpUrNa.
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImaddevendrasUriviracitA zrI siddhapaMcAzikA | siddhaM siddhatthasuaM, namiuM tihuaNapayAsayaM vIraM / sirisiddhapAhuDAo, siddhasarUvaM kimavi vucchaM // 1 // a:--( viddha ) prasiddha (tidubaLayAsacaM) traNa bhuvanamAM kevalajJAnavaDe prakAza karanArA ( vindrasthanubaM ) siddhArtha rAjAnA putra ( ra ) zrI mahAvIrasvAmIne ( jJamiruM ) namaskAra karIne ( sirisidghapAdukAo ) zrI siddhaprAbhUtamAMthI uddharIne ( sidasaa ) siddha bhagavAnanuM svarUpa (vivi lukhkhuM ) kAMika kahIza. 1. vivecana---( lindrasthanutraM ) e padanA artha AvI rIte paNa thAya che. siddha eTale acala che a-jIvAdi padArthA zrutamAM dvAdazAMgarUpa siddhAMtamAM jenA evA athavA siddha thayA che ( meAkSaprAptirUpa ) artha jemanA evA suta eTale gaNadharAdi ziSyeA che jemane evA athavA siddhArtha eTale nizciMtA -jemanA sa sarva prayeAjana samApta thayA che evA athavA siddhArtha rAjAnA putra mahAvIrasvAmIne namaskAra karIne siddha bhagavAnanuM svarUpa kAMika kahIza. jemaNe pUrve bAMdhelA AThe karmo kSaya karyo haiAya che te siddha bhagavAna kahevAya che. ) saMtaparyaparUvaNayA, davarSamANaM ca khi~tta phurseNA ya / hAjo 5 aMtara taha, mAvo sAvadhU dvArA // 2 // artha :-( saMtapayavahavaLayA) 1 chatA padanI prarUpaNA dvAra. (jvapamALa = ) 2 dravyapramANa dvAra, eTale keTalI saMkhyA meAkSamAM che te. ( vitta )3 kSetra dvAra, kayA kayA kSetramAMthI siddha thAya te. ( sa ca ) 4 spanA dvAra, siddhanA jIvAne sparzanA keTalI heAya te. ( jAjo 6) 5 kALa dvAra, siddhanA jIvAnI sthitinA sAdi anaMtAdi kALa kahevA te. (aMtara taE ) 6 aMtara dvAra, siddhanA jIvAnu aMtara kahevuM te. ( mAvo ) 7 bhAvadvAra, siddhanA vA kaye bhAve te che te. (appAvadrArA) 8 alpabahutva dvAra, eTale siddhanA jIvAne paraspara thADAghaNA kahevA te. 2. 19
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 prakaraNasaMgraha, ehi aNaMtarasiddhA, paraMparA sannikarisajuttehiM / tehiM viAraNijjA, imesu panarasasu dAresu // 3 // artha -(IM) e ATha dvAra dvArAe (attaravidA) anaMtara siddhane ane (silasiluhiM) sannikarSayukta nava dvAravaDe (paraMparA) paraMparasiddhane (hiM) te ( 3) A AgalI gAthAmAM kahe che te (janaralag g) paMdara dvArane viSe (vibhAga) vicAra karavo. 3. vivecana--uparanI gAthAmAM kahelA ATha dvAravaDe anaMtara siddho vicAravA. eka samayanuM paNa atara jeone na hoya te anantara siddha eTale siddhatvanA prathama samayamAM vartatA-amuka vivakSita samaye siddha thayelA te ane te ATha dvAra sAthe sannikarSa dvAra vadhAratAM nava dvAravaDe paraMparasiddha vicAravA. vivakSita prathama samaye je siddha thayA tenI apekSAe tenA pUrvanA samaye siddha thayelA te parasiddha ane te pUrva samaye siddha thanArathI pUrvanA samaye siddha thayA te paraMparasiddha. tAtparya e ke anantarasiddhamAM amuka eka samayanI apekSAe vicAravuM ane paraMparasiddhamAM amuka vivakSita samayathI pUrve pUrve anaMtA bhUtakALa sudhImAM thaI gayelA siddhonI apekSAe vicAravuM. te paraMparasiddhane viSe sannikarSa sAthe nava dvAra kaheze. ( sannika eTale saMgagata a9pabahatva vizeSa jANo.) prathama paMdara dvAranA nAma kahe che. khitte kAle gaii vea, tittha liMge caritta buddhe ya / nANogIhukasse, aMtaremaNusamayagaiNaNaaeNppabahU // 4 // artha ane vivecana- ) kSetra dvArA traNa prakAre-Urdhva, adhe ane ticha 1. ( ) kALa dvAra be prakAre-utsapiNI ane avasarpiNa 2. (16) gati dvArA cAra prakAre-nArakI, tiryaMca, manuSya ane deva 3. (2) veda dvArA traNa prakAre-strIveda, puruSaveda, napuMsakaveda 4. (tirthI) tIrtha dvArA be prakAre-tIrthakaranuM tIrtha ane tIrthakarInuM tIrtha pa. (&i ) liMga dvAra be prakAre dravyaliMga ane bhAvaliMga. dravyaliMga traNa prakAre-1 gRhasthaliMga, 2 anyali ga, 3 - (Arita) cAritra dvArA pAMca prakAre-sAmAyika, chedepasthApanIya, parihAravizuddhi, sUmasaM parAya, yathAkhyAta 7. (gu ja) buddha dvAra cAra prakAre-buddhibodhita, buddhibedhita, svayaM buddha, pratyekabuddha 8. (nAna ) jJAna dvArA pAMca prakAre-matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, mana:paryavajJAna ane kevalajJAna 9. ( 6) ava valiMga 6.
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI siddhapaMcAzikA prakaraNa. 147 gAhanA dvArA traNa prakAre-jaghanya avagAhanA, utkRSTa avagAhanA ane madhyama avagAhanA 10. (3 ) utkarSa dvArA cAra prakAre anaMta kALathI samyaktvathI paDelA asaMkhyAta kALathI paDelA, saMkhyAta kALathI paDelA ane samakitathI nahi paDelA 11. (saMta) aMtara dvAra-siddha eka thayA pachI keTaluM aMtara paDe te 12. (majurama ) Asamaya dvAra-niraMtarapaNe keTalA samaya sudhI sijhe te 13. () gaNanA dvAra-keTalA sijhe tenI gaNatarI 14. (gg) aNbahutva dvAra-ochA vattA-kaNa kaNathI ochA athavA vadhAre che te. 15. have te paMdara dvAra vivarIne kahe che - khitti tiloge 1 kAle, sijhaMti aresu chasu vi saMharaNA / avasappiNi osappiNi, dutiarage jammu tidusu sivaM 2 // 5 // artha -(uttara) kSetra dvAre-(tine) traNa lekamAM, (ra) kALadvAre vicAratAM (saMdarA) saMharaNathakI vastu chag vi) chae ArAmAM, (likti) mekSe jAya; ( -- ) ane janmathI (avapina) avasarpiNImAM (DuDA) trIjA ane cothA ArAnA janmelA (tig sivaM) trIjA, cothA ane pAMcamAM e traNa ArAmAM mekSe jAya. (covaMiLi) utsarpiNumAM (tima) bIjA, trIjA ane cothA e traNa ArAnA janmelA (Tu hitavaM) trIjA ane cothA be ArAmAM mokSe jAya. 5. vivecana -prathama satpadadvArane viSe kSetrAdi paMdara dvAramAM anaMtara siddha evo vicArAya che. te kSetradvAre traNe lokamAM-temAM Urdhaleke paMDakavanAdimAM, adholeke adhokika grAmamAM ane tichaleke paMdara manuSyakSetramAM siddha thAya che. saMharaNathI nadI, samudra ane varSadhara parvata vigeremAM paNa siddha thAya che. 2 kALadvAre -kALa te utsarpiNa ane avasarpiNarUpa temAM saMharaNathI chae ArAmAM sijhe, kAraNa ke mahAvidehamAM hamezAM suSamaduSamArUpa eka cothe ja Are varte che, tyAM hamezAM mokSagamana hovAthI tyAMthI saMharaNa karAyA satA teo bharatAdika kSetramAM je Aro vartate hoya temAM sijhatA hovAthI chae ArAmAM mekSagamana thAya che. tIrthakarane utsarpiNI ane avasarpiNamAM suSamaduSamA ane duSamasuSamArUpa be ArAmAM ja janma thAya che ane siddhi pAme che. temane saMharaNane abhAva hevAthI bIjA ArAmAM temanuM mokSagamana thatuM nathI. tIrthakaranuM adhelake alaikika grAmamAM ane ticholeke paMdara karmabhUmimAM siddhigamana thAya che. 5. caugaiAgaya naragai-Thiya siva 3 veyatiga 4 duvihtitthe'vi5| nizri -sarjakonu ma 6, varane varU vadaMtA che
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 prakaraNasaMgraha. artha ne vivecana-3 gatidvAre (trakAra) sAmAnya cAre gatimAMthI AvelA (nAra di) manuSyagatimAM rahelA (ziva) sijhe. vizeSathI narakagatinI apekSAe prathamanI cAra narakathI AvelA sijhe. tiryaMcagatinI apekSAe pRthvIkAya, apakAya, pratyeka vanaspatikAya ane paMcendriya tiryaMcamAMthI AvelA sijhe. manuSyagatinI apekSAe strI, puruSa, napuMsaka traNe vedamAMthI AvelA sijhe. devagatimAM cAre nikAyanA devomAMthI AvelA sijhe, paNa tIrthakara to devagatimAMthI eTale vaimAnika devamAMthI AvelA ane narakagatimAMthI eTale prathamanI traNa narakamAMthI AvelA ja sijhe. vartamAna nayane AzrIne manuSyagatimAM rahelA ja mekSa pAme. 4 vedadvAre (vetA ) traNe vedamAM strI, puruSa ane napuMsaka vedamAM sijhe. temAM pratyutpanna nayane AzrIne avedI ja sijhe. te bhavamAM pUrve anubhavela vedanI apekSAe ane bAhA AkAra mAtranI apekSAe traNe vedamAMthI sijhe. tIrthakara te strIveda ane puruSavede vartatA ja sijhe. 5 tIrthadvAre (suviti ) tIrtha be prakAre-tIrthakare pravartAvela ane tIrthakarIe pravartAvela, e baMne tIrthamAM sijhe. 6 liMgadvAre-(ji-jansarjitu ja) liMga be prakAre dravyathI ane bhAvathI. dravyaliMga traNa prakAre gRhasthaliMga, anyaliMga ane svaliMga. e traNe lige sijhe, ane saMyamarUpa bhAvaliMganI apekSAe to svalige ja sijhe. 7 cAritrakAre ( jo zakavAra vatA) cAritranA pAMca prakAra-sAmAyika, chedo pasthApanIya, parihAravizuddhi, sUmasaM5rAya ane yathAkhyAta. temAMthI kSAyika yathAkhyAta cAritramAM vartatA ja sijhe. (upazama yathAkhyAtamAM vartatA na sijhe) 6. ti cau paNa puci ticaraNa, jiNA 7 sayaM buddhi-buddha-patteyA 8 / du-ti-caunANA 9lahutaNu, duhattha guru paNadhaNusayAo 10 // 7 // artha -(ga tiraNa) te bhavamAM pUrva anubhavelA cAritranI apekSAe (ti 3 pA) traNa, cAra athavA pAMca cAritra pAmIne sijhe. eTale keTalAka paheluM, cothuM ane pAMcamuM e traNa cAritrapAmIne sijhe, keTalAka paheluM, bIjuM, zuM ane pAMcamuM e cAra pAmIne sijhe, keTalAka paheluM, trIjuM, cothuM ane pAMcamuM e cAra pAmIne sijhe ane keTalAka upara kahelA pAMce cAritra pAmIne sijhe. (giLA ) tIrthakara to sAmAyika, sUmasaM5rAya ane yathAkhyAta e traNa cAritra pAmIne ja sijhe. 8 buddhadvAra cAra prakAre che:(Artha) svayaM buddha, ( yu vukra) buddhibuddha, (36) buddhabuddha ane (utteyA ) pratyekabuddhae cAramAMthI sijhe. svayaM eTale bAhA hetu vinA jAtismaraNAdi pAmIne bodha pAmelA te svayaM buddha, buddhi eTale mallisvAmI tIrthakara athavA sAmAnya strI temanAthI baMdha pAmelA te buddhibuddha, AcAryAdika te buddha temanAthI bodha pAmelA buddhabuddha ane pratyeka eTale kAMIka bAhya hetu jeIne bodha pAmelA te pratyekabuddha jANavA.
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI siddhapaMcAzikA prakaraNa 149 vivecanaH-pratyekabuddha ane svayaMbuddhamAM badhi, upAdhi, vyuta ane liMgavaDe bheda che, tethI te pratyeka eTale judA vihAra kare paNa gacchavAsInI peThe sAthe vicaratA nathI. svayaM buddhane pAtrAdika bAra prakAranI upAdhi hoya ane pratyeka buddhane jaghanyathI rajoharaNa ane muhapattirUpa be prakAranI ane utkRSTathI prAvaraNa (vastra) vajIne nava prakAranI upAdhi hoya. svayaM buddhane pUrve bhaNeluM zrata hoya athavA na hoya. je hoya te devatA liMga ape athavA guru pAse aMgIkAra kare ane ekalA vihAra karavA samartha hoya to te ekalA vihAra kare, nahi to gacchamAM rahe. jo pUvodhIta kRta na hoya te nizca guru pAse liga aMgIkAra kare ane ga7no tyAga kare ja nahi. pratyeka buddhane pUvAdhIta zrata avazya hoya. jaghanyathI agiyAra aMganuM ane utkRSTathI kAMIka UNA daza pUrvanuM hoya. temane liga devatA ape athavA kadAcit liMga rahita paNa hoya. have gAthAne bAkIno artha kahe che - - artha - jJAna dvAre-jJAna pAMca prakAre-matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, manaparyavajJAna, kevalajJAna. temAM kevalajJAne vartatA sijhe. te bhavamAM pUrve anubhavela jJAnanI apekSAe (su-ti-jAnA) keTalAka matijJAna, zrutajJAna e be jJAnI, keTalAka mati, zruta, avadhi athavA mati, zruta ane mana:paryava e traNa jJAnI ane keTalAka mati, zruta, avadhi ane mana:paryava e cAra jJAnI sijhe. tIrthakara to cAra jJAnI ja sijhe. 10 avagAhanAdvAre-avagAhanA be prakAre-( 4ghutaLu tha ) jaghanyathI be hAthanI avagAhanAvALA (gue gdhapurathama ) ane utkRSTathI pAMca se dhanuSyanI avagAhanAvALA sijhe. marudevImAtA Adi pAMcasothI adhika pacIza dhanuSyanA zarIravALA paNa sijhe, kAraNa ke marudevInI avagAhanA nAbhikulakara tulya parapa dhanuSyanI hatI. "saMghayaNa, saMsthAna ane UMcapaNuM kulakaranI strInuM kulakara sarakhuM hoya che. A pramANe siddhaprAbhUtanI TIkAmAM kahyuM che. be hAthanI upara ane pAMca se dhanuSyanI aMdaranI madhyama avagAhanAe vartatA sijhe. tIrthakara te jaghanyathI sAta hAthanA ane utkRSTathI pAMcaso dhanuSyanA pramANavALA ja sijhe. bAkInA jI madhyama avagAhanAe paNa sijhe. 7. kAlamaNaMtamasaMkhaM, saMkhaM cuasamma acuasammattA 11 / lahuguruaMtara samao, chamAsa 12 aDasamaya avahiA 13 // 8 // artha-11 utkarSa dvAre-(sugaNakya) samyaktvathI paDIne keTalAka (jAnTamaLata) utkRSTathI ardha pudagala parAvartana kALarUpa anaMtakALa sudhI saMsAramAM bhamIne, pharI samyakRvAdi ratnatraya pAmIne sijhe. (vAsaM saM ) keTalAka bIjA anutkRSTathI asaMkhyAtakALa sudhI ane saMkhyAtakALa sudhI bhamIne sijhe. (aruasattA) keTalAka samyaktvathI paDyA vinA paNa sijhe.
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 prakaraNasaMgraha 12 aMtaradvAre-(4ghugugaMtA) jaghanyathI aMtara (mo) eka samayanuM ane utkarSathI (mAsa) cha mAsanuM aMtara paDe. 13 anusamaya eTale niraMtaradviAre-(mahattama) jaghanyathI be samaya sudhI ane utkRSTathI ATha samaya sudhI (gAdiyA) avyavasthAne-niraMtara sijhe. 8 jahaniyara ikka aDasaya 14, aNega egA ya thova saMkhaguNA 15 / cau uDhnu naMdaNa jale, vIsapahuttaM aholoe // 9 // artha -14 gaNanAdvAre-vadanikA zahA ) jaghanyathI eka ane Itara utkRSTathI eka so ne ATha eka samaye sijhe. kASabhadevanA nirvANa samaye eka so ATha eka samaye siddha thayA hatA. 15 apaLahatvadrAre-(A thora) aneka eTale ekasAthe be traNa siddha thAya te DA, tenAthI ( ) eka samaye eka siddha saMkhyAtaguNa. vivakSita samaye eka siddhanuM bAhulyapaNuM hevAthI. evI rIte kSetrAdika paMdara dvArane viSe satpadaprarUpaNudvAra kahyuM. have kSetrAdi paMdara dvArane viSe dravyapramANa nAme bIjuM dvAra kahe che - 1 kSetradvAre- vaDa 3 naM ) Urvaleke meru AdimAM, naMdanavanamAM ane jaLamAM eTale sAmAnyathI nadhAdikamAM cAra-cAra sijhe. (vIsa gotroi) alekamAM vIza pRthakRtva sijhe. saMgrahaNimAM bAvIza sijhe ema kahyuM che. uttarAdhyayanamAM "arIsA goDho " be vIza-eTale cALIza adholekamAM sijhe ema kahyuM che (adholakamAM be vijaya Ave che tethI). 9. igavijaya vIsa aDasaya, patteyaM kammabhUmi tiriloe / du du jalahi paMDagavaNe, akammamahi dasa ya saMharaNA 1 // 10 // artha - vinA vIsa) eka eka vijayane viSe vaza vaza sijha. (aaN janmabhUmi) pratyeka (5) bharata (5) airAvata (5) mahAvideha e paMdara karmabhUmi darekamAM (kadAca) eka so ATha sijhe. (tirisTopa) tivhIlekamAM paNa eka se ATha sijhe. ( Tu Du kari paMkaja ) sAmAnyathI samudramAM ane paMDakavanamAM babe sijhe. 5 hemavaMta, pa harivarSa, 5 devakuru. 5 uttarakuru, 5 ramyaka, 5 airaNyavata-e (ra saMsthA ) 30 akarmabhUmi darekamAM saMharaNathI daza daza sijhe. 10. ti cauttha are aDasaya, paMcamae vIsa dasa dasa ya sese 2 / naragatiga bhavaNa vaNa nara-joisa tiri tirikhiNI dsgN||11|| 1 ahIM pRthakRtva zabda vizathI kAMIka adhika samajavA.
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ amam zrI siddhapaMcAzikA prakaraNa matha:-2 dvAra-( ti cauttha are ) utsapi mane asA pInA trI mane yAthA mArAma ( aDasaya) me se| ne 218 si. ( paMcamae vIsa) avasapiAnA pAyamA mArAma vIza si. (dasa dasa ya sese) utspie| sane avasarpiNa be kALanA bAkInA ArAomAM darekamAM saMharaNathI daza daza sijhe. 3 zatidvAre-( naragatiga bhavaNa vaNa nara joisa tiri tirikhiNI dasagaM) paDeTI na24, manapati, vyata2, manuSya, jyotiSI, tiyaya ne tiya shikssaaemAMthI AvelA daza daza sijhe. 11 vemANia aTThasayaM, hariya chaU paMkapuDhavijala curo| joivimANinaritthI, vIsaM bhavaNavaNathI paNagaM 3 // 12 // ma:-(vemANia aTThasayaM ) vaimAni devathI Ave me se na mA si. ( hariya chaU ) bana25tizayamAMthI sAvatAcha sije. ( paMkapuDhavijala cauro) paMkaprabhA nAme cethI naraka, pRthvIkAya ane apakAya e traNamAMthI AvelA cAra yA si. ( joivimANInaritthI) jyotiSAnI hevI, vaimAninI hevI mane bhanuSyAzIthI mAve(vIsaM ) vIza si. (bhavaNavaNathI paNagaM) sapanapatinI devI tathA vyaMtaranI devIthI AvelA pAMca pAMca sijhe. A sarva saMkhyA utkRSTathI oneyvI. dhanyathA se, me, va si. 12. vIsatthi dasa napuMsaga, purisaTThasayaM narA narubaTTA / iya bhaMge aTThasayaM, dasa dasa sesa? bhaMgehUM // 13 // martha:-4 hAre ( vIsatthi ) strI vAza, ( dasa napuMsaga ) napuMsa 4za mane (purisaThThasayaM ) puruSa me se| 2418 si. ( narA narucaTTA ) hepAha puruSamAthI mAtA nre|-puruss ( iyabhaMge aThasayaM ) me se bhAMje se se ne 2418 sije. ( dasa dasa sesaha bhaMgesu ) zrInA 28 mAMge 46si. 13. 2 puruSamAMthI AvI strIpaNe napuMsakapaNe 4 strImAthI puruSapaNe strIpaNe napuMsakapaNe 7 napuMsakamAMthI puruSapaNe strIpaNe napuMsakapaNe utpanna thaelA 3 " ,
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ ^^^^ ^ ^ ^^^ ^ ^^^ ^ ^^^ ^ ^ ^ 152 prakaraNasaMgraha veda AzrI prathamabhAge 108 ane bAkInA ATha bhege daza daza sijhe ema samajavuM. titthayarI jiNa patteabuddha saMbuddha du cau dasa cauro 5 / cau dasa aDasaya gihi para, saliMga 6 parihAraviNu oho // 14 // artha -pa tIrthadvAre- tityAre su ) tIrthakarI eka samaye be sijhe. (nir as) jina eTale tIrthakara eka samaye cAra sijhe. ( vRddha sUtra ) pratyekabuddha eka samaye daza sijhe. (vRddha vaDo) svayaM buddha eka samaye cAra sijhe. 6 liMgadvAre- ra4 jif) gRhasthaliMge cAra sijhe, ( ra ) anya liMge daza sijhe, ( &iaa aruNA ) svalige eka so ne ATha sijhe. 7 cAritrakAre- vivig goda ) parihAra vinA ogha eTale je bhAMgAmAM parihAravizuddhi cAritrapada na Ave tyAM egha eTale sAmAnyathI 108 siche. te bhAMgA A pramANe-sAmAyika, sUphamasaM parAya, yathAkhyAta-e trikasaMgI bhAMge ane sAmAyika, chedapasthApanIya, sUmasaM5rAya ane yathAkhyAta-e catuHsaMgIbhAMge-e be bhAMge 100 sijhe. 14. dasa parihArajue 7 buddhibohithI vIsa jIva vIsa pahU 8 / cau maisua maisuamaNanANe dasa sesa dugi oho 9 // 15 // artha - dAray ) parihAravizuddhi sahita bhAMgAne viSe daza daza sijhe. te A pramANe-paheluM, trIjuM, zuM ne pAMcamuM e catuHsaMyogI bhAMge ane paheluM, bIju, trIju, cothuM, pAMcamuM-e paMcaraMgI bhAMge-baMne bhAMge daza daza sijhe. (pRthatva zabda kAMIka adhika vAcaka samajavo.) 8 buddhadAre-(kudathiI ) buddhibadhita strIo eka samaye (vIsa) vIza sijhe. ( nava vIsa ) buddhiAdhita jo strI, puruSa ane napuMsakanI virakSA vinA vIza pRthava sijhe. (pRthatva zabda kAMIka adhika vAcaka samaja.) . A pramANe siddhaprAbhUtamAM kahyuM che. have vizeSa kahe che-buddhabodhita puruSa 108, strI 20 ane napuMsaka 10 sijha 9 jJAnadvAre-( mayura) pUrva anubhavela jJAnanI apekSAe mati ane zrutajJAnI 4 sijhe. (marUpujamAnAne va) mati, zruta ane mana:paryava e traNa jJAnI 10 sijhe. ( resa sodo) bAkInA mati, zrata ane avadhijJAnI ane mati, zrata, avadhi ane mana:paryavajJAnI A be bhAge 108 sijhe. 15.
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI siddhapaMcAzikA prakaraNa 153 majjha guru lahuvagAhaNa, aDasaya duga caura aTTha javamajjhe 10 / cuaNaMtakAlasammA, aDasaya cau acua dasa sesA 11-12 // 16 // artha :--10 avagAhanAdvAre-( mantra aDasaya ) madhyama avagAhanAvALA (108) sijhe. (nuT kuT ) utkRSTa avagAhanAvALA be sijhe. (handuvAdaLa 232) jaghanya avagAhanAvALA cAra sijhe. ( aThTha navamante ) javamadhya avagAhanAvALA A sijhe. javamadhya eTale utkRSTa avagAhanA ( para5 ) dhanuSyanI che tethI ardha (2625 ) dhanuSanI avagAhanAvALA samajavA. AgaLa paNa javamadhya saMjJA Ave tyAM utkRSTathI ardha pramANu jANavu. 11 utkRSTadvAre-( cubaLatAsammA ) anatakALathI samyaktvathI paDelA ( aGalaya ) 108 sijhe. ( cattu anutra ) samakitathI nahi paDelA cAra sijhe. (Tsa temA ) ane bAkInA asa MkhyAta kALathI ane sa MkhyAta kALathI samyakatvathI paDelA daza daza sijhe. 16. 12 aMtaradvAra-apaviSayI hAvAthI sUtramAM nathI kahyuM paNu dekhADe che:-- ekAdi samayane antare eka paNa sijhe ane ghA paNu sijhe. eTale 108 sudhI sijhe. aDa durahiasaya saya chanuI, culasI dugasayari sahi aDayAlA / battIsa ikka du ti cau, paNa chaga saga aDa niraMtariyA 13 // 17 // artha :--13 anusamayadvAre( anusaT ) 108 (ruttiasaya) 102 ( channurda ) 96 ( brujalI ) 84 ( Tunattaft ) 72 ( jJaDDi) 60 ( 13cAhA ) 48 (vattIsa) 32 e pramANe ( maiM ) eka samaya sudhI, ( 3 ) e samaya sudhI, ( fr ) trajhu samaya sudhI, ( 23 ) cAra samaya sudhI, ( paLa ) pAMca samaya sudhI, ( chaT ) cha samaya sudhI, ( saT ) sAta samaya sudhI, ( 16 ) ATha samaya sudhI ( niraM tariyA) niraMtara sijhe. 103 thI 108 97 thI 102 nira MtarapaNe 2 85 thI 96 3 73 thI 84 4 61 thI 72 pa 2. 29 22 1 samaya sudhI sijhe pachI avazya aMtara paDe. ,, .. "" 29 22 "" "" "2 .. ' ,, "" "" 22 "9 "" "" "" 22 "" 99
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 49 thI 60 33 thI 48 1 thI 32 ,, ,, 7 . prakaraNasa graha. ', "" "" "" .. "" ' ,, "" "" ,, ,, 14 muM 15 muM gaNunA dvAra ne alpabahutyadvAra pUrve kahelA satpada prarUpaNAdvAranI peThe jANavuM. evI rIte kSetrAdi 15 dvAre bIjuM dravyapramANudvAra kahyuM. 17. have eka gAthAvaDe kSetra ane spanA dvAra kahe che:-- - "" "" 22 loaggaThiA siddhA, iha buMdiM caiya paDihaya aloe 3 / sad anaMte siddhe, savavajJati so siddo 4 | 8 | a: -kSetra dvAre( radda kuMti caya ) A manuSya kSetre sarvathA zarIranA tyAga karIne (homapavitra siddhA) leAkanA agrabhAgane viSe siddhazilA upara rahelA ( vidya ahora ) aleAkathI rAkAelA chatAM tyAM ja rahe che, kAraNa ke aleAkamAM dharmAstikAya nahi hovAthI jIva gamana karI zakatA nathI. e pramANe mULa ATha dvArane viSe trIjI kSetradvAra jANavuM 3. cAthA sparzanA dvAre vivakSita samayamAM siddha thaela ( so so ) te siddha ( anaMte vinphre ) anaMtA siddhone ( sAvaatti ) potAnA sarva pradezeAvaDe ( FET ) sparze ane je tenA dezapradezAvaDe sparzAya te tenA karatAM asaMkhyAta guNA jANavA. e rIte mUla ATha dvAramAM ceAthu spanA dvAra jANavu. 4. 18. jatthaTTasayaM sijjhai, aDDa u samayA niraMtaraM tattha / vIsa dasagesu cauro, du sesi javamAjjha cattAri 5 // 19 // aH--have mULanA pAMcamA kALa dvAre (jJasthavruttayaM) kSetrAdi padare dvAramAM je je sthAne eka samaye utkRSTa eka seA ne ATha (lAjja) sinDjha (tathaeN) tyAM (aThTha 3 samayA niraMtara ) nira MtarapaNe ATha samayanA kALa kahevA ( vIla jevu catta) jyAM eka samayamAM vIza athavA eka samayamAM deza sijhe tyAM cAra samayane niraMtarapaNe kALa jANavA. (3ntti) khAkInA sthAne e samayanA nira MtarapaNe kALa jANavA. ( navanti cattAri ) yavamadhyamAM cAra samayane nira MtarapaNe kALa jANavA. have uttara dvAra 15 mAM dareka dvAre keTalA keTalA sijhe te kahe cheH-- 1 kSetrakAre -padara karmabhUmimAM ATha samaya sudhI niratarapaNe sijhe. hira varSAdi 30 akarma bhUmimAM ane adhelAkamAM cAra samaya sudhI nira MtarapaNe sijhe. naMdana vanamAM, pAMDuka vanamAM ane lavaNa samudramAM ebe samaya sudhI nira MtarapaNe sijhe.
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI siddhapaMcAzikA prakaraNa 155 2 sTika--utsarpiNI ane avasarpiNa kALanA trIjA ane cothA ArAne viSe ATha ATha samaya sudhI sijhe ane bAkInA ArAmAM cAra cAra samaya sudhI niraMtarapaNe sijhe. 3 ti -devagatithI AvelA ATha samaya sudhI sijhe, bAkInI gatimAMthI AvelA cAra samaya sudhI niraMtarapaNe sijhe. 4 vidyAre-puruSavedI ATha samaya sudhI ane strI tathA napuMsakavedI cAra samaya sudhI sijhe. puruSavedamAMthI AvI puruSavedamAM upajyA hoya te bhAMgAvALA ATha samaya sudhI sijhe, bAkInA ATha bhAMgAvALA cAra cAra samaya sudhI niraMtarapaNe sijhe. patI -tIrthakara ane tIrthakarInA tIrthamAM, atIrthakara siddha (tIrthakara thayA sivAyanA) utkRSTathI ATha samaya sudhI sijhe. tIrthakara ane tIrthakarI be samaya sudhI niraMtarapaNe sijhe. 6 &iAda-svaliMge ATha samaya, anya lige cAra samaya ane gRhasthalige be samaya sudhI niraMtara sijhe. 7 rAtriA -te bhavamAM pUrve parihAravizuddhi cAritra anubhavanAra cAra samaya sudhI, bAkInA cAritravALA ATha samaya sudhI niraMtarapaNe sijhe. 8 yuddhakAra-svayaMbuddha be samaya sudhI, buddhabaddhita ATha samaya sudhI, pratyekabuddha ane buddhibedhita strI ane puruSa sAmAnya cAra samaya sudhI niraMtarapaNe sijhe. 9 zAno-mati, zruta jJAnI be samaya sudhI, mati, zrata ane mana:paryavajJAnI cAra samaya sudhI, mati, zruta ane avadhijJAnI tathA mati, zruta, avadhi ane mana:parya. vajJAnI ATha samaya sudhI niraMtarapaNe sijhe. 10 a nAda--utkRSTa ane jaghanya avagAhanAvALA bebe samaya sudhI, mUvamadhyavALA cAra samaya sudhI ane madhyama avagAhanavALA ATha samaya sudhI niraMtarapaNe sijhe. 11 3dvA -samyaktvathI paDelA be samaya sudhI, saMprakhyAta kALathI samyaktvathI paDelA tathA asaMkhyAta kALathI samyaktvathI paDelA cAra samaya sudhI ane anaMtakALathI samyatvathI paDelA ATha samaya sudhI niraMtarapaNe sijhe. 12 thI 15 sudhInA aMtarAdi cAra dvArA ahIM ghaTe nahiM. evI rIte pAMcamuM kALadvAra kahyuM. have mULa chaThuM aMtara dvAra kahe che
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 prakaraNasa graha. jaMbuddIve dhAyas, oha vibhAge yatisu videsu / vAsapahuttaM aMtara, pukkharaduvideha vAsahiyaM // 20 // artha :-1 kSetradvAre-(jaMbuddIve dhAyai) dvIpabhAM ane dhAtaDI aDamAM ( oha ) sAmAnyapazu ( vAsapahuttaM aMtara ) varSa pRthatva bheTale me varSathI nava varSa sudhInu aMtara guvu, ( vibhAge ya ) bhane vizeSapaNe (tisu videhesu )dvIpanA eka mahAvideha ane dhAtakI khaMDanA be mahAvideha maLI traNa mahAvidehane viSe pazu te kharaMtara navu ( pukkharaduvideha ) sAmAnyapaNe puSNuzardhabhAM ane vizeSatAthI tenA me vidher3ane viSe ( vAsahiyaM ) varSAdhi aMtara bhagavu. 20. bhararavae jammA, kAlo jugalINa saMkhasamasahasA / saMharaNa narayatirie, samasahasA samasayapattaM // 21 // artha :- 2 ajadvAre - (bharahera vae jammA ) bharata ane bhairavata kSetramAM nbhathI ( kAlo jugalINa ) lugajiyAnA Aja bheTasu bheTo aMdha azA maDhAra aDAoDI sAgaropamanu aMtara jANavuM. avasarpiNInA pahele, khIje ane trIje, temaja utsarpiNInA thothe, pAMyabhe ane chuTTe mAre ( saMharaNa ) sarathI ( saMkhasama sahasA ) saMkhyAtA hajAra varSanuM aMtara jANavuM. 3 gatidvAre ( naraya ) naragatibhAMthI AvesAne ( samasahasA ) innara varSAnu ane ( tirie ) tiryatha gatimAMthI AvesAne ( samasayapahuttaM ) zatapRthatva varSAnu ma Mdara lAvu. 21. tiriIsuranaranArIsUrIhi uvaesasidhdhIladdhIe / vAsahiaMtara aha sayabohIo saMkhasamasahasA // 22 // artha :-( tiriIsuranaranArIsUrIhi ) tirya thilI, devatA, manuSya, manuSya ane he samAMthI yAvIne ( uvaesasidhdhIladdhIe ) upadezasandhime upadezavaDe siddhi pAmanArane ( vAsahiaMtara ) varSa sAdhi aMtara lAguvu. ( aha sayabohIo) ne svayaM madhIne ( saMkhasama sahasA ) saMkhyAtA unnara varSanu aMtara zuvu. 22. sayamuvaesA bhUjalavaNa - suhamIsANapaDhamaduganarayA / zrIkIvesuM bhaMgage a saMkhijjasamasahasA // 23 //
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ w ^ ^ v1, / 4 zrI siddhapaMcAzikA prakaraNa 157 artha:-(mUjhasTava) pRthvIkAya, apakAya ane vanaspatikAyathI tathA (kumIlApamAnatha) saidharma, izAna devakathI ane prathamanI be narakathI AvelA (camuvAlA) potAnI meLe tathA upadezathI siddhi pAmanArane (ravisamA ) saMkhyAtA hajAra varSanuM aMtara jANavuM. 4 vedadvAre--(thIjAveluM) strIvedI ane napuMsakavedI (4) tema ja pUrve kahelA vedanA nava bhAMgAmAMthI puruSavedathI AvIne puruSavedI thAya te prathama bhaMga sivAyanA (mo) bAkInA ATha bhAMge (saMvijhanamAANA) saMkhyAtA hajAra varSanuM aMtara jANavuM. 23. naraveapaDhamabhaMge, varisaM patteajiNajiNIsesA / saMkhasamasahasa puvAsahasapihUNaMtahiavarisaM // 24 // artha :-( na padama) puruSavedIne tathA prathama aMge puruSavedathI AvIne puruSavedI thaIne sijhe tene ( jaM) eka varSanuM aMtara jANavuM. 5 tIrthadvAre--( ) pratyekabuddhanuM (lasaNa maraduSa) saMgAtA hajAra varSanuM aMtara jANavu, (vi) tIrthaMkarane ( purAtatvavidU ) hajAra pRthava pUrva eTale be hajArathI nava hajAra pUrvanuM aMtara, (ni) tIrthakarIne (ii) anaMtakALanuM aMtara, (rerA) bAkI rahelA sarva puruSone (dilai) eka varSa adhika utkRSTa aMtara jANavuM. 24. saMkhasamasahasa gihi annaliMga hia varisa ticaraNa sliNge| sesaca ritte jualI, buhabohia purisavarisahiaM // 25 // artha :-6 liMgadvAre-jidi aDhiA ) gRhasthalige ane anya lige ( saMtamahRra) saMkhyAtA hajAra varasanuM aMtara jANavuM. (4) svalige (dina vaki) eka varasa adhika aMtara jANavuM. 7 cAritradvAre-(tivara) sAmAyika, sUkSmasaM5rAya, yathAprakhyAta e traNa cAritrane viSe (zivali) eka varasa adhika aMtara, ( ttei gusTI) sAmAyika, chedepasthApanIya, sUmasaM5rAya, yathAkhyAta e catuSkasaMgI ane sAmAyika, chedapasthApanIya, parihAravizuddhi, sUkSmasaM5rAya ne yathAkhyAta, e paMcasaMgI A bane bhAMgAnA cAritramAM yugalika kALa jeTaluM, eTale aDhAra keDIkeDI sAgarepamamAM kAMIka nyUna eTaluM aMtara jANavuM; kAraNa ke e be sagI bhaMga bharata ane airAvata kSetramAM pahelA, chellA tIrthakaranA tIrthamAM ja hoya che tethI utkRSTa teTaluM aMtara jANavuM
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 prakaraNasaMgraha. 8 buddhadAre-(kutri risa) buddhAdhita puruSone ( vada) varSAdhika aMtara jANavuM. 25. saMkhasamasahasa sesA, puvasahassappahutta saMbuddhe / maisua paliyaasaMkho, bhAgohijue'hiaM varisaM // 26 // artha ( saMvaramaNa verA) bAkInA buddhabeddhita strInuM ane pratyeka buddhanuM saMkhyAtA hajAra varSanuM aMtara ane (kuvAdura siMdhuddha) svayaM buddhanuM hajAra pRthatva pUrvanuM aMtara jANavuM. 9 jJAnadvAre (madurA) matijJAna, zrutajJAnavALAnuM (paDhiya asaMto mAna) palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganuM utkRSTa aMtara ane (dinuusi ghahiM) avadhijJAna yukta karatAM traNa jJAnavALAnuM varSAdhika aMtara jANavuM. 26. sesadubhaMge saMkhA, samasahasA gurulahUi jvmjjhe| seDhIasaMkhabhAgo, majjhavagAhe vrismhiaN|| 27 // artha -(sesaphu) bAkInA be bhAMga mati, zruta, mana:paryava e traNa jJAnavALAnuM ane mati, zrata, avadhi, mana:paryava e cAra jJAnavALAnuM (havA mahattA) saMkhyAtA hajAra varSanuM utkRSTa aMtara jANavuM. 10 avagAhanA dvAre -(guha8dUra kavama) utkRSTa avagAhanAe, jaghanya avagAhanAe ane yavamadhyane viSe (regAMvamA) zreNInA asaMkhyAtamAM bhAgamAM jeTalA AkAzapradeza teTalA samaya pramANa kALanuM aMtara jANavuM. cada rAja pramANa lekano buddhipUrvaka sAta rAja pramANa ghana thAya. tenI eka pradezI sAta rAja lAMbI evI zreNuM kahevAya che. tenA asaMkhyAtamAM bhAgamAM jeTalA AkAza pradeza hoya. temAMthI eka eka samaye eka eka AkAzapradeza apaharatAM jeTalo kALa jAya teTaluM aMtara jANavuM. (maksava nilama) madhyama avagAhanAe varSAdhika aMtara jANavuM. 27. acua asaMkhaM suahI, aNaMtahiavAsa sesa saMkhasamA / saMtara aNaMtaraM iga, aNega samasahasa saMkhijjA // 28 // artha:-11 utkRSTadvAre(anuka) samatithI nahi paDelAne (aDhAM sudhI) sAgaropamanA asaMkhyAtamA bhAganuM aMtara jANavuM. (3iAtavAsa) anaMta kALathI samaktithI paDelAne varSAdhika aMtara (reka saMvarama) bAkInA asaMkhyAta kALathI samatithI paDelAne tathA saMkhyAta kALathI samakitathI paDelAne saMkhyAnA varSanuM
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI siddhapaMcAzikA prakaraNa 1pa9 aMtara jANavuM. 12 antara dvAre-(satara) sAMtara siddhane (masada saMjJA ) saMkhyAtA hajAra varSanuM aMtara jANavuM. 13 anusamayadvAre-(3Lata) niraMtara siddhane saMkhyAtA hajAra varSanuM ane 14 gaNanA dvAre-( ) eka siddhane tathA aneka siddhane saMkhyAtA hajAra varSanuM aMtara jANavuM. 28. ia guruaMtaramuttaM, lahu samao 6 bhAvu savvAha khaio 7 / cau dasa vIsA vIsappahutta aThasayaM kamaso // 29 // sama thova samA saMkhAguNiA iya bhaNiaNaMtarA siddhA / aha u paraMparasiddhA, appabahuM muttu bhaNiatthA // 30 // artha:-(Ama juNacaMtAmutta) e pramANe utkRSTathI aMtara kahyuM. (du samo) jaghanyathI aMtara saghaLe sthaLe eka samayanuM jANavuM. evI rIte 15 dvArane viSe aMtaranAme chaThTha mULa dvAra kahyuM. have sAtamuM bhAva dvAra kahe che. (mag rahuM cha ) kSetrAdi saghaLA dvArane viSe kSAyika bhAva jANu. e pramANe bhAvanuM sAtamuM mULa dvArA jANavuM. have AThamAM a5bahatvakAre (433) je tIrthakaro ane jaLamAM tathA Urdhva lokAdikamAM cAra cArasiddha thanArA kahyA che ane harivarSAdikane viSe saM haraNathI daza daza siddha thanArA kahyA che te (rama) paraspara tulya che, kAraNa ke utkRSTathI eka sAthe eka samayamAM teTalA prApta thatA hovAthI sarakhA che. (vIlA) tenA karatAM viza siddha thanAra strImAM ane duSamaArAmAM temaja eka eka vijayamAM prApta thAya che te ( dhova ) thoDA che (ramA) tenI sarakhA (viraghadutta) vIza pRthaphatva siddha jANavA. kAraNa ke te alakikagrAmane viSe ane buddhibadhita strI AdimAM pAmI zakAya che te viza siddhanI tulya samajavA. kSetrakALanuM svapapaNuM hovAthI ane kadAcita saMbhava hovAthI. (anartha vAmano) tenA karatAM eka so ATha siddha te (saMvA bA) saMkhyAta guNa jANavA. (mo) A pramANe krama samaja. e rIte alabahatva dvAra pUrNa thayuM. (tha maLazawtAlidA) evI rIte pUrve kahelA prakAravaDe anantara siddhamAM sapadAdi ATha dvAra kahyA (3 gurfsaddA) have paraMparasiddhamAM satpadAdi ATha dvAra che - paraMparasiddhane viSe je ATha dvAra kahevAnA che te (jhagva6 muju mAthA) alpabaddhatva sivAya bAkInA sAta dvAra anAra siddhane viSe kahyA che te ja prakAre kahevA. temAM vizeSatA A pramANe che-dravya pramANamAM kSetrAdi sarva dvArane viSe anaMtA kahevA kSetra ane sparzanA pUrvanI peThe jANavI. kALa anAdirUpa ananta
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 prakaraNasaMgraha. kahe, aMtarano asaMbhava hovAthI aMtara na kahevuM. have bAkI rahela a9paLahatva dvAra paraMparasiddhane viSe kahe che. sAmudda dIva jala thala, thovA saMkhaguNa thova sNkhgunnaa| uDDa aha tirialoe, thovA dunni puNa saMkhaguNA // 31 // artha:-1 kSetradvAre ( sAmuda ) samudramAM siddha thayelA (thavA) thoDA, (vAva) dvIpamAM siddha thayelA (saMju) saMkhyAtaguNa. (4) jaLamAM siddha thayelA (ziva) cheDA (tha) thaLamAM siddha thayelA (saMt) saMkhyAtaguNa jAgavA. (3C ) UrvalokamAM siddha thayelA (thavA) thoDA ane (kutri pukha A tiraMgaTor ) bemAM vaLI eTale alakamAM saMkhyAtaguNa ane tethI ticha lokamAM saMkhyAtaguNa jANavA. 31. lavaNe kAloammi ya, jaMbuddIve a dhAyaIsaMDe / pukkharavaradIvave, kamaso thovA u saMkhaguNA // 32 // artha:-(4) lavaNasamudramAM siddha thayelA jovA) DA, (7) vaLI (Aroagni 4) tethI kAledadhimAM () saMkhyAtaguNa, (gaMguThThI a) tethI jabUdvIpamAM saMkhyAtaguNA, ( dhAre) tethI dhAtakIkhaMDamAM saMkhyAtaguNa ane tethI (purI ) puSkaravara dvIpArdhamAM saMkhyAtaguNA. (mo) anukrame kahevA. 32. himavaMte hemavae, mahahimavaM kurusu hari nisaDha bharahe / saMkhaguNA ya videhe, jaMbuddIve samA sese // 33 // artha -(vaMdhurI samA teNe) jaMbudvIpamAM bAkInA rahelA kSetra ane parvatamAM sarakhA jANavA te kahe che-(himate ) jaMbudvIpanA himavaMta parvatane viSe ane zikharI parvatane viSe siddha thayelA DA, (navA) tethI hemavata kSetramAM ane airaNyavata kSetramAM saMkhyAtaguNA, (mahimavaM) tethI mahAhimavaMta parvatane viSe ane rUpI parvatane viSe saMkhyAtaguNa, (34) tethI devakurukSetramAM ane uttarakurukSetramAM saMkhyAtaguNuM, (ra) tethI harivarSa kSetramAM ane rAjyakakSetramAM saMkhyAta guNa, (nira) tethI niSadha parvatamAM tathA nIlavaMta parvatamAM saMkhyAtaguNa jANavA. jyAM jyAM saMkhyAtaguNA kahyA che tyAM tyAM kSetranuM bAhulyapaNuM hovAthI kahyA che ane je je sthaLe sarakhA kahyA che tyAM tyAM kSetranuM sarakhApaNuM hovAthI kahyA che. (mA) tethI bharatakSetramAM ane eravatakSetramAM saMkhyAta guNuM jANavA. (gu ja vide) tethI mahAvidehamAM saMkhyAtaguNa jANavA. siddha thavAne sadA bhAva hovAthI temaja kSetra moTuM hovAthI jANavuM. 33.
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI siddhapaMcAzikA prakaraNa 161 culla mahAhimava nisaDhe, hemakurUharisu bhAraha videhe| cau chaThe sAhIyA, dhAyai sesA u saMkhaguNA // 34 // .. artha - vAda) dhAtakIkhaMDamAM ( ra ) cothA ane chaThThA sthAnamAM (rANIyA) sAdhika kahevA (rerA raMguna ) bAkInA sthAnamAM saMkhyAtaguNa kahevA. te have kahe che - dhAtakIkhaMDamAM (34) laghuhimavata parvatamAM siddha thaelA thoDA, tethI (mahimava) mahAhimavaMta parvatamAM saMkhyAtaguNA, (ni) tethI niSadhaparvatamAM saMkhyAtaguNA, () tethI haimavaMtakSetramAM vizeSAdhika, ( ) tethI devakurumAM saMkhyAtaguNA, (gi) tethI harivarSa kSetramAM vizeSAdhika, (mA) tethI bharatakSetramAM saMkhyAtaguNa, (jide) tethI mahAvidehamAM saMkhyAtaguNA. svasthAna hovAthI temaja kSetranI bAhulyatA hovAthI jANavA. 34. pukkharavare'vi evaM, cautthaThANaMmi navari sNkhgunnaa| esuM saMharaNeNaM, sijjhati samA ya samagesu // 35 // artha - ) puSkarArdhamAM paNa dhAtakIkhaMDanI peThe jANavuM. (navari) paNa eTaluM vizeSa che ke (patharAmi) cothA sthAnamAM hemavaMtakSetramAM ( gu) saMkhyAtaguNA kahevA. ahIM keI zaMkA kare ke himavaMtAdi parvatone viSe manuSyanI utpattino abhAva hovAthI siddhino saMbhava kevI rIte hoya? tene uttara Ape che ke-(kuM saMdamr) "ene viSe devAdikanA saMharaNathI siddha thAya che." ema che te pachI zikharI Adi parvatane viSe siddha thAya tenI zI vAta! (samA ja mag) dhAtakIkhaMDa ane puSkarAIne viSe bAkI rahelA parvata ane kSetramAM eTale temanA sarakhA pramANavALA kSetra ane parvatamAM samAna jANavuM. jemake hemavata kSetra sarakhA eraNyavata kSetramAM ane devakuru jeTalA uttarakurumAM ane himavaMta parvata jeTalA zikharI parvatamAM ane mahAhimavaMta jeTalA rUmpiparvatamAM (vinnati) siddha thAya che. ItyAdi. 35. have sarva kSetra ane parvatanuM bheLuM alpabaDutva kahe che - jaMbunisahaMta mIse, jaM bhaNi puvamahia bIahime / duti mahahima himavaMte, nisaDha mahAhimava biahimave // 36 // 21
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 prakaraNasaMgraha. tianisaheM biakurusuM, harisu a taha taia hema kuru harisu / du du saMkha ega ahiA, kama bharaha videha tiga saMkhA // 37 // artha -(mAre) kSetraddhikAdinA yogavALA (baMdhunikata) jaMbudvIpamAM niSadha parvata sudhI (6 maLi puf) jema prathama kahyuM che temaja jANavuM. te A pramANe - 1jaMbUdvIpanA himavaMtaparvate siddha thayela DA, 2 tethI haimavatakSetramAM saMkhyAtaguNA, 3 tethI mahAhimavaMta parvatamAM saMkhyAtaguNa, tethI devakurukSetramAM saMkhyAtaguNA, 5 tethI harivarSa kSetramAM saMkhyAtaguNa, tethI 6 niSedhaparvatamAM saMkhyAtaguNuM. (hi thI hiMme) tethI 7 bIjA dhAtakIkhaMDanA be himavaMta parvatamAM vizeSAdhika (Du mahima) 8 bIjA dhAtakIkhaMDanA be mahAhimavaMta parvatamAM saMkhyAtagu. (ti himavaMte ) 9 trIjA puSkarArdhanA be himavaMta parvatamAM saMkhyAtaguNA, tethI (nira) 10 bIjA dhAtakIkhaMDanA be niSadhaparvatamAM saMkhyAtaguNA ke vizeSAdhika [sADatrIzamI gAthAmAM be be saMkhyAtaguNa ane eka vizeSAdhika ema kahela che e krama pramANe te vizeSAdhika joIe paNa TIkAmAM dazamA sthAnamAM saMkhyAtaguNu lakhela che.] (maMdAdimaMa) 11 trIjA puSkarAInA be mahAhimavaMta parvatamAM saMkhyAtaguNa (vidive) 12 bIjA dhAtakIkhaMDanA be haimavaMtakSetramAM vizeSAdhika, (tini, 13 trIjA puSkarArdhanA be niSadhaparvate saMkhyAtaguNa (vimag) 14 tethI bIjA dhAtakIkhaMDanA be devakurumAM saMkhyAtaguNA. (gi sa) 15 tethI bIjA dhAtakIkhaMDanA be harivarSa kSetramAM vizeSAdhikA (tAM taraba deja) 6 tethI trIjA puSkarArthanA be hemavaMtakSetramAM saMkhyAtaguNuM, (ra) 17 tethI trIjA puSkarAInA be devakurumAM saMkhyAtaguNA, (gi) 18 tethI trIjA puSkarArdhanA be harivarSa kSetramAM vizeSAdhikA ema (suku saMa) be be saMkhyAtaguNa ane (gT himA) eka vizeSAdhika kahevA. ( ma ma da viveda tirasaMhA ) anukrame bharatatrikamAM ane mahAvidehatrikamAM saMkhyAtaguNA kahevA te A pramANe-19 tethI ja bUDhIpanA bharatamAM saMkhyAtaguNa, 20 tethI dhAtakIkhaMDanA be bhAratamAM saMkhyAtaguNA, 21 tethI puSkarArdhanA be bhAratamAM saMkhyAtaguNa, 22 tethI jaMbudviIpanA mahAvidehakSetramAM saMkhyAtaguNa, 23 tethI dhAtakIkhaMDanA be mahAvidehamAM saMkhyAtaguNA. 24 tethI puSkarAnA be mahAvidehamAM saMkhyAtaguNa. upara jaNAvelA dvIpanA sarakhA pramANavALA kSetra ane parvatanuM te te dviIpamAM kahyA pramANe sarakhuM pramANa kahevuM eTale dhAtakIkhaMDanA eka bharatakSetranuM kahyuM teTaluM ja tenA bIjA bharatakSetranuM tathA tenA be airAvatakSetranuM ema cAre kSetranuM jANavuM. 36-37. 1 AmAM saMkhyAtaguNa ne vizeSAdhikamAM TIkAmAM kahela che te barAbara samajAtuM nathI tethI khalanAne saMbhava che.
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ cheDA. zrI siddhapaMcAzikA prakaraNa 13 aDhIdvIpamAM paraMparAsiddhanuM mizra a5hatva 1 jabUdvIpamAM himavaMtaparvate siddha thayelA himavaMtakSetramAM saMkhyAtaguNa mahAhimavaMtaparvatamAM devakurukSetramAM harivarSa kSetramAM niSadha parvatamAM 7 dhAtakIkhaMDanA be himavaMta parvatamAM vizeSAdhika - be mahAhimavaMta parvatamAM saMkhyAtaguNa 9 puSkarAInA be himavaMta parvatamAM 10 dhAtakIkhaMDanA be niSadha parvatamAM vizeSAdhika 11 puSkarAInA be mahAhimavaMta parvatamAM saMkhyAtaguNa 12 dhAtakIkhaMDanA be himavaMta kSetramAM vizeSAdhika 13 puSkarAIne be niSadha parvatamAM saMkhyAtaguNa 14 dhAtakIkhaMDanA be devakumAM 15 >> be harivarSa kSetramAM vizeSAdhika 16 puSkarAnA be himavaMta kSetramAM saMkhyAtaguNuM 17 , be devakuru kSetramAM 18 ,, be harivarSa kSetramAM vizeSAdhika 19 jambudvIpanA bharatakSetramAM saMkhyAtaguNa 20 dhAtakIkhaMDanA be bharatakSetramAM 21 puSkarAInA be bharatakSetramAM 22 jaMbadvIpanA mahAvidehamAM 23 dhAtakIkhaMDanA be mahAvidehamAM 24 puSkarAInA be mahAvidehamAM evI rIte prathama kSetradvArane viSe alpabaddhatva kahyuM. have bIjA kALadvAre a5bahutva kahe che. dusamadusamAi thovA, dusama saMkhaguNa susamadusamAe / mAMgavA paNa che, DyiA turini saMvaguNa rU8 ,
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 prakaraNusaMgraha. artha :--kALadvAre( dusamadusamAda thovA ) 1 saharaNathI avasarpiNInA duSamadudhamaArAmAM siddha thADA. (ghuttamasaMvattuLa ) 2 tethI duSamaArAmAM sakhyAtaguNA. ( sulamahulamAk ) 3 tethI suSamaSamaArAmAM (skaMlA) asaMkhyAtaguguA. kALanu asaMkhyeyapaNu hAvAthI. ( paLa ke deivA ) 4 tethI pAMcame ArA suSama nAmane temAM vizeSAdhika. tethI chaThTho ArA suSamasuSama nAmanA temAM vizeSAdhika. ( tuiima satrazuLa ) 6 tethI ceAthA duSamasuSama ArAmAM siddha saMkhyAtaguNA jANavA. 38, avasappiNiaraesuM, evaM osappiNIi mIse vi / paramuvasappiNI dussama, ahiA sesesu dusuvi samA // 39 // artha :-( avarjiMga rapaNuM ) avasarpiNInA ArAmAM jema alpabahutva kahyu ( yaM onnattvinI6 ) emaja utsarpiNI ArAne viSe alpamahutva jANavuM. (mAse vi) avasarpiNI utsarpiNIrUpa mizrane viSe eTale mahAvidehakSetramAM paNa tevI ja rIte jANavu. (padhruvinI) paNa eTalu vizeSa ke utsarpiNInA (duslama) duSamaArAmAM ( ahiM) vizeSAdhika kahevA. (vrutti) avasarpiNI utsarpiNInA ( resepu ) bAkInA ArAmAM ( samA ) sarakhuM kahevuM te A pramANe:-- 1 avasarpiNI utsarpiNI baMnenA duSamaSama ArAmAM siddha thADA. 2 tethI utsarpiNInA duSama ArAne viSe siddha vizeSAdhika. 3 tethI avasarpiNInA duSama ArAne viSe siddha saMkhyAtaguNA. 4 tethI avasarpiNI utsarpiNI baMnenA suSamaSama ArAmAM asaMkhyAtaguNA. 5 tethI " suSama ArAmAM vizeSAdhika 6 tethI " ,, ',, ,, ,, suSamasuSama ArAmAM vizeSAdhika, >> dudhamasuSama ArAmAM siddha saMkhyAtaguNA. 7 tethI "" "" 8 tethI avasarpaNInA sarva siddha sa MkhyAtaguNA. 9 tethI utsarpiNInA sarva siddha vizeSAdhika. e rIte khIjuM kALadvAra kahyuM. have trIjI gatidvAra kahe che. thI 1 nara 2 naraya 3 tiritthI 4, tiri 5 devI 6 deva 7 thova 19 saMkhaguNA 6 /
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI siddhapaMcAzikA prakaraNa. iga 1 paNiMdi 2 thova 1 saMkhA 2, taru 1 bhU 2 jala 3 tasihi 4 saMkhaguNA // 40 // artha -1 (bI) manuSyaNIthI anantara AvIne siddha thayelA thoDA 2 ( ) tethI manuSyathI , , , , saMkhyAtaguNa 3 (nava) tethI nArakIthI , i >> >> 4 tithiI) tethI ticiNIthI , , , , , 5 (tiri) tethI tiryacathI , , , , 6 (revI) tethI devIthI , 7 (deva) tethI devathI , , , , , 1 (thova) ekendriyathI thoDA 2 ( hi ) tethI paMcendriyathI , , , , saMkhyAtaguNa 1 (ta) vanaspatikAyathI >> , >> , , thoDA 2 (mU) tethI pRthivIkAyathI , , , , saMkhyAtaguNA 3 () tethI apakAyathI , " , " " 4 (tAidi) tethI trasakAyathI , , , , , cau 1 ti 2 duga 3 naraya taru 4, mahi 5jala 6 bhavaNa 7-8 vaNiMda 9-10 joi 11 devi surA 12 / nArI 13 nara 14 rayaNAe 15, tiriI 16 tiri 17 guttarA ya 18-19 surA 20 // 41 // supara 30-rU-jurA-3ra-ra3 artha-1 ( 3) cethI narakathI AvIne siddha thayelA thoDA 2 (ti) tethI trIjI vithI , , , saMkhyAtaguNA 3 (phuvArA) tethI bIjI narakathI , , , 4 ( ra ) tethI paryApyA bAdara pratyeka vanaspatithI * * *
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ , , prakaraNasaMgraha. 5 (ma)tethI paryAptA bAdara pRthvIkAyathI, 6 (gaDha) tethI paryApta bAdara apUkAyathI,, 7 (mavana) tethI bhavanapatinI devIthI, 8 tethI bhavanapatinA devathI 9 (aff ) tethI vyantaranI devIthI 10 tethI cantaranA devathI 11 (loda ) tethI jyotiSka devIthI 12 tethI tiSka devathI 13 (nA) tethI manuSyaNIthI 14 (nara) tethI manuSyathI 15 ( pa) tethI ratnaprabhA pahelI narakathI 16 tirphi ) tethI tiryaciNIthI 17 (tiri) tethI tiryacathI 18 (apuratu ja) tethI pAMca anuttarathI 19 tethI nava raiveyakathI 20 ( guNa ) tethI azruta devakathI 21 tethI AraNa devakathI 22 tethI prANuta devakathI 23 tethI Anata devakathI 24 tethI sahasAra devakathI 25 tethI zukra devalekathI 26 tethI lAMtaka devalethI 27 tethI brahma devakathI 28 tethI mAhedra devalethI 29 tethI sanakumAra devakathI 3. tethI IzAna devalokanI devIthI 31 tethI seMdharma devakanI devIthI kara tethI IzAna devalokanA devathI , 33 tethI sadharma devalokanA devathI ,
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 167 zrI siddhapaMcAzikA prakaraNa A rIte gatidrAra kahyuM. have bIjA kAro kahe che- kIvi sthI nara 4 gihannanialiMge 5 / titthayari titthapatte, samaNI muNi kamiNasaMkhaguNA // 42 // titthayara tithipatte, samaNI muNiNaMtasaMkhasaMkhaguNA // 6 // artha - ghare ( jIri) napuMsakavede siddha thayelA thoDA. (sthI ) tethI strIvede siddha thayelA saMkhyAtaguNA. (nara) tethI puruSavede siddha thayelA saMkhyAtaguNa. 1 &iaa (jida) gRhasthaliMge siddha thayelA thoDA, (anna) tethI anya lige siddha asaMkhyAtaguNA, (nirji) tethI svalige siddha asaMkhyAtaguNa. 6 tAre ( tirathari) tIrthakarIpaNe siddha thayelA thoDA. ( tire ) tethI enA ja tIrthamAM pratyekabuddha siddha saMkhyAtaguNA. ( vamaLa muni ) tethI tenA ja tIrthamAM atIrthakarI-sAmAnya sAdhvI thaIne siddha ane tenA ja tIrthamAM sAdhu thaIne siddha (niraMvAda ) anukrame saMkhyAtaguNa kahevA. 42 | ( tiratha ra ) tethI tIrthakara siddha (f) anaMtaguNA. (tithipatta) tethI tIrthakaranA ja tIrthanA pratyekabuddha siddha (saMta) saMkhyAtaguNA. (maLamunirvANa guir) tethI tenA tIrthamAM zramaNa siddha saMkhyAtaguNa, tethI tenA tIrthamAM muni siddha saMkhyAtaguNA. parihAra cauga paNage, cheya ti cau sesacaraNaMmi // 43 // saMkha asaMkha du saMkhA 7 artha:-7 rAtri ( dina 44 ) sAmAyika cAritra rahita chepasthApanIya, parihAravizuddhi, sUphamasaM parAya, yathAkhyAta-A cAra cAritravALA siddha cheDA, ahiM depasthApanIya bhagnacAritrInI apekSAnuM jANavuM. (1) tethI e cAra cAritramAM sAmAyika cAritra meLavatAM pAMca cAritravALA siddha (4) saMkhyAtaguNA (chati) tethI che. sUmayathAA traNa cAritravALA siddha (asaMta ) asaMkhyAtaguNa ( ra ) tethI sAmAyika, chede sUkSma yathA. A cAra cAritravALA siddha ane (rerAmi ) tethI bAkInAM sAmAyika, sUkama yathA. A traNa cAritravALA siddha ( Tu saMva ) A baMnene eka ekathI saMkhyAtaguNa kahevA.
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 prakaraNasaMgraha saM patte buddhi buddha saMkhaguNA 8 / maNajua thovA maisua, saMkha cau asaMkha tiga saMkhA 9 // 44 // artha -8 yuddha (f) svayaM buddha siddhi pAmelA thoDA. ( ) tethI pratyekabuddha saMkhyAtaguNA. (kuri yuddha saMlaguLA ) tethI buddhibodhita saMkhyAtaguNa. tethI buddhibadhita saMkhyAtaguNa. - 9 zAna-(majuba thorA) matijJAna, zrutajJAna ne mana:paryavajJAna e traNa jJAne siddhi pAmelA theDA. (makuma saMva) matijJAna ane zrutajJAne siddhi pAmelA saMkhyAtaguNA. (23 karaMa ) tethI matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, mana:paryavajJAna A cAra jJAne siddhi pAmelA asaMkhyAtaguNA. (ti saMvA) tethI matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna A traNa jJAne siddha thayelA saMkhyAtaguNA jANavA. 44. aDasamayasiddha thovA, saMkhijjaguNA u sattasamayAI 13 / acuacua tIsu thovA, asaMkha saMkhA asaMkhA ya 11 // 45 // artha:-13 anuramA-garama ghovA) ATha samaya sudhI niraMtara siddha thADA, kAraNa ke ATha samaya sudhI niraMtara siddha thayelA cheDA prApta thAya che. (saMvisanagukha 3 varasamayA) tethI sAta samaya sudhI siddha thayelA saMkhyAtaguNa. evI rIte samaya samayanI hAni karatAM be samaya siddha sudhI saMkhyAtaguNA saMkhyAtaguNa kahevA. eka samaya siddhamAM niraMtarapaNAne abhAva hovAthI tenA alpabadutvane abhAva che. 11 lAkho-(zujha thavA) sabhyatvathI nahi paDelA siddha thayelA thoDA. (guma tIku) tethI saMkhyAtakALathI samyaktvathI paDIne siddha thayelA (saMta) asaMkhyAtaguNa. tethI asaMkhyAtakALathI sabhyatvathI paDIne siddha thayelA (saMkSA) saMkhyAtaguNA. tethI anaMtakALathI sabhyatvathI paDIne siddha thayelA ( gaNAya ) asaMkhyAtaguNa jANavA. 45 ego jA javamajjhaM, saMkhaguNa parA u saMkhaguNahINA / chammAsaMtA 12 lahu guru, majjha taNU thova duasaMkhA 10 // 46 // artha:-22 attara (4mAvaMtA) cha mAsanA utkRSTa aMtare siddha thayelA thaDA. (go ) tethI eka samayanA aMtare siddha thayelA (saMvata) saMkhyAta. guNuM, tethI be samayanA aMtare siddha thayelA saMkhyAtaguNa. ( 1 navamansa )
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI siddha paMcAzikA prakaraNa thAvat e pramANe samaya samaya vizeSa aMtare saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa kahetAM thavA madhya sudhI eTale traNa mAsa sudhI kahevuM. (3 saMvapallI) tyArapachI AgaLa eTale traNa mAsa ne eka samayane aMtare siddha thaelA saMkhyAtaguNahIna, tethI samayAdhika aMtare siddha thaelA saMkhyAtaguNahIna, e pramANe samaya samaya vizeSa aMtarane viSe saMkhyAtaguNahIna saMkhyAtaguNahIna karatAM yAvat cha mAsamAM eka samayahIna sudhI kahevuM. 10 avadhanA-( Tu ) jaghanya avagAhanAe siddha thayelA (ghA) thoDA. (gura) tethI utkRSTa avagAhanAe siddha thayelA ane (ma taLuM) madhyama avagAhanAe siddha thayelA e baMne asaMkhyAta asaMkhyAtaguNuM. TakAmAM ATaluM vizeSa che ke sarvathI thoDA siddha sAta hAthanI avagAhanAvALA, tethI pAMcaze dhanuSanI avagAhanAvALA vizeSAdhika jANavA. 46. aTThasayasiddha thovA, sattahia aNaMtaguNia jA pannA / jA paNavIsamasaMkhA, egaMtA jAva saMkhaguNA 14 // 47 // artha:-14 nAkA (madurA ) eka samaye eka so ne ATha siddha thaelA (thorA ) thoDA, (tadina ) tethI eka so sAta siddha thaelA (aitagujara) anaMtaguNA, (kA pannA) yAvat pacAsa sudhI kahevuM. eTale 107 thI 106 siddha thaela anaMtaguNa, tethI 105 siddha thaela anaMtaguNA, ema eka eka ocho karatAM pacAsa sudhI anaMtaguNa anaMtaguNa kahevA. (jJA pavItamalavA) tethI ogaNa pacAsa siddha thaela asaMkhyAtaguNa, tethI aDatALIza siddha thaela asaMkhyAtaguNa. tethI suDatAlIza siddha thaela asaMkhyAtaguNa, ema asaMkhyAta guNa pacIza sudhI kahevuM. (jIvatA sAva saMvaguuri. ) tethI covIza siddha thaela saMkhyAtaguNa, tethI trevaza siddha thaela saMkhyAtaguNa, ema eka eka ocho karatAM be siddhathI eka siddha saMkhyAtaguNa kahevA. 47. (10-11-12-13 dvAra anukrama rahita kahelA che). alapabahuta dvAre vizeSa kahe che:ummNthia uddhaDhia, ukkaDi vIrAsaNe niuMje a| pAsillaga uttANaga, siddhAu kameNa saMkhaguNA 15 // 48 // artha-15 arajadutvAkA-( ) 1 unmanvita Asane siddha thaelA thoDA eTale adhomukhe rahelA. pUrva verI pagavaDe upADIne laI jAya tyAre athavA adhomukhe kAyotsarge rahela hoya tyAre je Asana hoya te Asane siddha 22
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ 170 prakaraNasaMgraha thAya te. (3dima) 2 tethI Urdhvasthita siddha thaela saMkhyAtaguNa, Urdhvasthita eTale UbhA UbhA kAsage rahelA. (3hi ) 3 tethI utkaTa Asane siddha thaelA saMkhyAtaguNA, eTale be paganA taLIyAM jamIna upara rAkhIne adhara besIne siddhi pAmelA. ( vINa) 4 tethI vIrAsana siddha saMkhyAtaguNa eTale khurasI upara beThAM thakAM pAchaLathI te Asana laI laIe ane je Asana thAya te Asana vIrAsana kahevAya che. ( ni ka ) 5 tethI nyujAsane siddha thayelA saMkhyAtagu. eTale besIne nIce daSTi rAkhavI e Asane beThelA te nyujAsana siddha kahevAya che. (paNag ) 6 tethI eka pAse sUI rahIne siddhi pAmelA saMkhyAtaguNa. ( sattA sitA 3) 7. tethI cattA sUI rahIne siddhi pAmelA saMkhyAtaguNa. A badhA (meja saMvaguor) anukrame saMkhyAtaguNa jANavA. evI rIte paMdarakAre alpabahuta kahyuM. have sarvagata alpabaddhatvamAM vizeSa dekhADavAne navamuM saMnikarSadrAra kahe che. saMnikarSa eTale saMyoga athavA saMbaMdha. hasva dIrghanI jema. vivakSita ke keIne laIne vivakSita bIjAne alpapaNe ke bahapaNe athavA avasthAnapaNe hovuM te saMbaMdha samaja. paNavIsa panna aDasaya, paNa dasa vIsA ya ti paNa dasagaM ca / saMkha asaMkha aNaMta ya, guNahANi cauThaAiMtA // 49 // iga duga iga duga cau bahuNaMta, bahu asNkhnnNtgunnhiinnaa| iya siddhANa sarUvaM, lihiaM deviMdasUrIhiM // 50 // artha - saMniSadvAre-jyAM jyAM eka so ne ATha siddha pAmatA hoya tyAM tyAM A pramANe vyApti jANavI. eka eka siddhi pAmelA ghaNA, be be siddhi pAmelA (saMta) saMkhyAtagugahIna, traNa traNa siddhi pAmelA saMkhyAtaguNahIna, evI rIte cAra pAMca yAvat (pAvIsa ) pacIza sudhI saMkhyAtaguNahIna saMkhyAtaguNa hIna kahevA. tethI chavIza siddha (avaMa) asaMkhyAtaguNahIna, tethI sattAvIza siddha asaMkhyAtaguNahIna, ema eka eka vadhAratAM (panna) pacAza siddha sudhI asaMkhyAtaguNahIna kahevA. tethI ekAvana siddha (avaMta ) anaMtaguNahIna, tethI bAvana siddha anaMtaguNahIna, ema eka eka vadhAratAM eka sone ATha sudhI anaMtaguNahIna kahevA. jyAM jyAM vIza siddha thatA hoya tyAM A pramANe vyApti jANavI. eka eka siddha sarvathI adhika, tethI be be siddha (saMva) saMkhyAtaguruhIna, tethI traNa traNa siddha saMkhyAta guguhIna, tethI cAra siddha saMkhyAtaguruhIna, (vcr) tethI pAMca siddha saMkhyAtaguNahIna, tethI cha siddha (kAM) asaMkhyAtaguNahIna,
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI siddhapa cAzikA prakaraNa 171 ema eka eka vadhAratAM ( F ) daza siddha sudhI asaMkhyAtaguNahIna kahevA. tethI agiyAra siddha ( anaMta ca ) ana'taguNuhIna, ema eka eka vadhAratAM yAvat (visA haiM) vIza sudhI anaMtaguNahIna kahevA. e pramANe adhAlokAdikane viSe aNuvuM. jyAM jyAM vIzapRthiisaddha thatA haiAya tyAM prathamanA ceAthA bhAge saMkhyAtaguNahIna, khIjA ceAthA bhAgane viSe asaMkhyAtaguNuhIna ane trIjA cAthA bhAgathI mAMDIne upara saghaLe ThekANe anaMtaguNahIna kahevA. jyAM jyAM daza daza siddha thatA hAya tyAM A pramANe vyApti kahevI. eka eka siddha sarvathI adhika, tethI e be siddha saMkhyAtaguNahIna. ( tti ) tethI traNa traNa siddha sa MkhyAtaguNahIna, tethI cAra cAra siddha asaMkhyAtaguNuhIna, ( 5 ) tethI pAMca pAMca siddha asa MkhyAtaguNuhIna, tyAMthI AgaLa cha siddha anaMtaguNuhIna. ema eka eka vadhAratAM ( tvAM 2) daza siddha sudhI anaMtaguNahIna kahevA. (GakucA tA) yavamadhyAdikamAM jyAM jyAM ATha siddha thAya che tyAM tyAM cAra sudhI AdinA saMkhyAtaguNahIna te A pramANe-eka eka siddha sarvathI adhika tethI e be siddha saMkhyAtaguNuhIna, tethI traNu traNa siddha saMkhyAtaguNuhIna, tethI cAra cAra siddha saMkhyAta guNahIna, pachI eka eka vadhAratAM pAMcathI ATha sudhI anaMtaguNahIna kahevA. 49. bIjI gAthAnA aM--e e siddhamAM (na Tu vajhu ) eka eka siddha sathI adhika, (naMta) tethI bebe siddha ana taguNahIna lavaNAdikamAM samajavA. cAra cAra siddhamAM ( k| kuLa vaMdu ) UlAkamAM eka eka siddha sarvathI adhika, tethI ee siddha ( asaMgha ) asaMkhyAtaguNuhIna, tethI traNa traNa siddha( AMtanuLadILA ) ana taguNuhIna, tethI cAra cAra siddha anaMtaguNahIna kahevA. evI rIte dravyapramANune viSe vistArapUrvaka sanika dvAra kahyuM. bAkInA dvArane viSe siddhaprAbhUta TIkAthakI vizeSa jANavuM: ( ca siddhALa sattva) pUrvokta pramANe muktine prApta thaela siddhanA jIvAnu svarUpa ( hiddivyaM vidhi) siddhaprAmRtathakI zrI devedrasUrie lakhyu che. iti zrI devendrasUriviracita sipa'cAzikA prakaraNa sAthe samApta,
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ AcArya zrI abhayadevasUriviracita zrI paMcanigraMthI prakaraNa *5 " zrInayavijayagurUNAM prasAdamAsAdya sakalakarmaharam / vyAkhyAM kurve kAJcillokagirA paJcanirgranthyAH // artha :--zrInavijaya nAmanA gurunA sakaLa karmane haranArA prasAdane (kRpAne) pAmIne paMcanigraMthI nAmanA prakaraNanI kAMika vyAkhyA leAkabhASA ( gujarAtI )mAM ru 4. have prakaraNanI zarUAta karavAmAM Ave che;-- nemiUNa mahAvIraM, bhavahiyaThThA samAsao kiMci / vucchAmi sarUvamahaM, pulAyapamuhANa sAhUNaM // 1 // artha:-(namiUNa mahAvIraM ) zrImahAvIrasvAbhIne namasra purIne ( bhavahiyaThThA ) labhya vonA tine bhATe ( pulAyapamuhANa ) pusA prabhuja ( sAhUNaM ) pAMca prAranA sAdhumanu ( kiMci ) dezamAtra ( samAsao) saMkSepathI ( sarUvaM ) sva35 (ahaM) huM ( vucchAmi ) uDu chu. 1. taar de roge. kaippa cairitta paDisevaNA nANe / tithe liMga sarIre, khitte" kola gaii saMjaima nigAse // 1 // jo Aga karsIe, lesI pariNama baMdhaNe ve / kammodIraNa uvasaMpajahaNa sannoM ya ohAre // 2 // 1 A gAthA avasUrivALI chapAyelI pratamAM nathI, paNa jarUranI lAge che. ene AMka caDAvela nathI.
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI poMcanigraMthI prakaraNa. 173 va Agarise kAlaM "tare ya samugdhAya khite phulaiNA ya / bhAve parimANaM khalu, appAbahuyaM niyaMThANaM // 3 // aH- --A prakaraNamAM pAMca nigraMthAne aMge 36 dvAra kahevAnA che te A pramANe:-- ? prajJApanAkAra--nigranthAnu svarUpa, saMkhyA ane bhedAdika kahevuM te, 2 veddhAra:--veda traNa che. 1 srIveda, 2 puruSaveda, 3 -paMsakaveda. kayA kayA nithane kayA kayA veda heAya ? ( veda sivAyanA avedI kahe ) rUpAdA--rAganA traNa prakAra chekAmarAga, sneharAga, DhaSTirAga. te rAga kone kone hAya ane keAne kAne na heAya ? ( rAga sivAyanA te arAgI kahevAya che.) 4 5dvAra--kalpa e prakAre-1 sthavirakalpa. 2 jinakalpa. ( khanethI para te kapAtIta kahevAya che. ) kayA nitha kayA kalpamAM hAya ? khIjA parihAravizuddhika vigerenA emAM atarbhAva samajaveA. huM cAritradA--cAritra pAMca prakAre----1 sAmAyika, 2 chedepasthApanIya, 3 parihAravizuddhi, 4 sUkSmasa'parAya, 5 yathAkhyAta. temAMnu N kayuM cAritra hoya ? 6 pratiSavanAnA--pratikULapaNe sevanA te pratisevanA-virAdhanA te e prakAre. 1 mULaguNa pratisevanA, 2 uttaraguNa pratisevanA. 7 jJAnadAra--pAMca prakAre--1 matijJAna, 2 zrutajJAna, 3 avadhijJAna, 4 mana:paryavajJAna, 5 kevalajJAna. temAMnA kayA jJAna hAya ? 8 tIrthaMdA--e prakAre -1 tIrthaMkare pravartAveluM te tIrtha ne te vinA 2 atI. 26 nidA--e prakAre-1 dravyaliMga ne 2 bhAvaliMga. dravyaliMga traNa prakAre1 svaliMga te sAdhune veSa, ra anyaliMga te tApasAdi paratIthI enA veSa, 3 gRhastha liMga te gRhasthano veSa ane bhAvaliMga te jJAna-darzana-cAritrarUpa. 60 rArIdvAra--pAMca prakAre-dArika, 2 vaikriya, 3 AhAraka, 4 tejasa, 5 kANu, temAMnA keTalA ne kayA zarIra hAya ? 22 kSetrajJA--e prakAre-1 janmathI ne 2 vihArathI. kama bhUmi, akarma bhUmirUpa kSetra samajavuM. temAMthI kayAM heAya ? 2AjadvAra--utsarpiNI tathA avasarpiNIrUpa be prakAre. Tr gatidvAra--kayA kayA nintha maraNa pAmIne kayAM kayAM upaje ? te gati pAMca prakAre-nArakI, tiryaMca, manuSya, deva ane meAkSa.
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNasa graha 4 sayamadvAra--cAritranA adhyavasAyanA vizuddhisthAna te kene keTalA hAya ? - nirvajJA--nika eTale sa yAga. paraspara hInAdhikapaNuM, te e prakAre 1 svasthAnanika, 2 parasthAnanika. 174 26 yogadA--yAga traNa prakAre-mana, vacana, kAyA. e mULabheda, tenA uttarabheda paMdara samajavA. temAMthI kayA ne keTalA cAga hAya ? 27 kayo padAr--upayAga e prakAre-1 sAkAra payAga, 2 nirAkAropayoga. jJAna ne darzanarUpa khAra prakAre jANavA. temAMthI kayA ne keTalA hoya ? te 28 vaSAcakAra--kaSAya cAra prakAre-1 krodha, r mAna, 3 mAyA, 4 leAbha. 1 heyAdA--lezyA cha prakAre-1 kRSNa, 2 nIla, 3 kApAta, 4 tejo, 5 padma, 6 zukala. emAMnI keTalI ne kaI kaI hAya ? 20 patinAmadAra--pariNAma te cAritranI zuddhinA adhyavasAya te keTalA keTalA hAya ? tenA traNa prakAra--vadha mAna, hIyamAna, avasthita. 22 vaMdhanakAra--kayA kayA ni Mtha keTalI keTalI ka`prakRti khAMdhe ? 22 venadvAra--vedana eTale karmanuM vedavu. kayA nigraMtha keTalI prakRtine veDhe ? ( udaye bhAgave ) 23 mInIbadAra--kayA nigraMthane keTalI 24 35saMpanadAra--amuka nigra Mtha te avasthA pAme ? karmaprakRtinI udIraNA hAya ? avasthAne mUkIne kaI kaI radhu saMjJAdAra--saMjJA cAra prakAre-1 AhAra, 2 bhaya, 3 maithuna, 4 parigraha. uparAMta 5 krodha, 6 mAna, cha mAyA, 8 leAbha, 9 egha, 10 leAka-ema daza prakAre paNa sa'jJA heAya che. temAMnI keTalI heAya ? radda AhAradvAra--kayA nigraMtha AhArI tathA aNuAhArI hAya ? 27 mavadvAra--kayA nigraMtha keTalA keTalA bhava kare ? 28 brA SaLadAra--yA niMtha eka bhavamAM tathA ghaNA bhavamAM te te avasthAne pAmIne tyAMthI paDIne keTalI vakhata te bhAvane pAme ? 26 jAhadAra--te te nithapaNAmAM keTaleA kALa rahe ? 30 aMtaradvAra--eka vAra te te ni sthAne pAme tenI vacce keTalu aMtara paDe AzrI ema be prakAre. thapaNAne pAmI, tajIne pharI te ava ? te eka jIva AzrI tema ja ghaNA jIva
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI paMcanircathI prakaraNa 15 36 samudrathati -samuddaghAta sAta prakAre-1 vedanA, 2 kaSAya, 3 maraNa, 4 vaikriya, pa taijasa, 6 AhAraka, 7 kevaLI samuddaghAta. temAMthI keTalA hoya? rUra gara-kayA kyA nigraMthane keTalA kSetranI avagAhanA hoya ? 22 nAtA-kone kone keTalI keTalI sparzanA hoya ? rUcha mAvadara-bhAva pAMca prakAre-dayika, kSAyika, kSApazamika, aupazamika ne pariNAmika. temAM audayika ne pAriNumikanuM jIvasvarUpa paNa che, temAM mokSamArgano abhAva che ane aprazasta che mATe e be grahaNa karela nathI ane saMnipAtikanuM te saMyogarUpapaNuM che mATe grahaNa karela nathI; bAkInA traNa bhAva ja grahaNa karyo che. temAMthI kayA bhAve vartatA hoya ? rU5 miALA-kyA kyA nigraMthanI pratipadyamAna tathA pratipanna e be prakAranI saMkhyA keTalI hoya ? rUd bahAdu-kayA nigraMtha cheDA hoya ane kyA vadhAre hoya ? TIkAne AdhAre pAMca prakAranA nircanuM vivaraNa ahIM pAMce nithAmAM jJAnadarzana, cAritranA pariNAma keTalAka yathAyogya hevAthI ja nircathanA vyapadezane (nAmane) pAme che, jJAnAdi pariNAmanA abhAve nigraMtha zabdanA arthanI saMgati ja thatI nathI, ahIM ziSya prazna kare che ke-mULa nigraMtha ane peTabhedarUpa (cotho) nigraMthamAM prativizeSapaNuM (judApaNuM ) zuM che? tene uttara Ape che ke-mULa nigraMthapaNuM mohanIya karmanA kSapazamAdi prakAre karIne (udayana sabhAva chatAM paNa) kahevAya che ane prabheda nircathapaNuM (cothA bhedarUpa) mehanIya kamanI upazamanA ke kSapaNA vaDe sarvathA udayanA abhAve ja (zreNImAM) thAya che. eTalA mATe te bemAM phera che. pulAkanA be bheda che. temAM labdhipulAkANuM labdhi upajIvanavaDe cAritrane asAra karavAthI prApta thAya che ane AsevanApulAkANuM te jarA jarA aticAranA AsevanathI cAritranA sarvathA avirAdhaka ane alpatara virAdhakapaNAthI prApta thAya che. bakuza aticArane AzrayIne kAMIka adhikatara virAdhaka hoya che. athavA dehavibhUSAdikamAM Asakta chatAM paNa aticAranA lAghavapaNAthI pulAkathI vizuddha paNa hoya che. kuzIla to baMne prakAranA jJAnAdi upajIvanavaDe ane kaSAyanA AsevanavaDe skuTa rIte ja judA paDe che. saMyamasthAnane AzrayIne AdimAM pulAka sAthe ane madhyamAM bakuza sAthe tulya chatAM AgaLa te baMnene atikramIne vizuddhatara paNa hoya che. A pramANe e pAMcenuM prativizeSa (juduM juduM ) svarUpa che. e pAMca prakAranA nirca theno A kamepanyAsa vizuddhinA kramane apekSIne ja saMbhave che. te A pramANe-sarvathI ochI vizuddhi pulAkamAM, tethI vadhAre
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 prakaraNasaMgraha. bakuzamAM, tethI vadhAre kuzIlamAM, tethI vadhAre nigraMthamAM ne tethI vadhAre snAtakamAM snAtakanI to ati vizuddha jJAnadarzanAdi guNanI prAptivaDe mehanIyAdi ghAtakarmanA kSayathI nigraMtha karatAM atyaMta vizuddhi che. A kSetramAM vartamAnakALe bakuza ne kuzIla be nirgathe ja hoya che. bAkInA traNa nigraMtha viccheda pAmelA che. kahyuM che ke-"pulAka sahita nirgatha ne snAtaka e traNa viccheda pAmelA che." bakuza ne kuzIla e be to jyAM sudhI tIrtha pravartaze tyAM sudhI rahevAnA che. ra-3. prathama nigraMthanA pAMca prakAra kahe che - paMca niyaMThA bhaNiyA, pulAyabausA kusiilniggNthaa| hoi siNAo ya tahA, iviko so bhave duviho // 4 // atha-bAhya AtyaMtara graMthIthakI nIkaLyA te nigraMtha-(vaM nighaMTA mAthA) tIrthakare pAMca prakAranA nircatha kahyA che. (pujhAya ) 1 pulAka, (vAsa) 2 bakuza, ( 4) 3 kuzIla, (nithA) 4 nigraMtha (tadA) tema ja (nirgo ) 5 snAtaka (to) te (zi) eka ekanA ( vido) babe prakAra (hoda) che. 4 have nigraMtha zabdano artha kahe che - gaMtho micchatta dhaNAio mao je a niggayA ttto| te niggaMthA vuttA, tesi pulAo bhave paDhamo // 5 // artha - jAMgho, jenAthI kameM karI jIva guMthAya te grantha. tenA be prakAra che-1 bhAvagrantha, 2 dravyagrantha. ( mitta) mithyAtva 1, kaSAya 4, kaSAya 9 e cauda prakAre AtyaMtara grantha athavA bhAvagrantha ane (dharo ) 2 dhanAdi eTale dhana 1, dhAnya 2, hiraNya 3, suvarNa 4, kSetra pa, vAstu 6, kuSpa 7, dvipada 8, catuSpada 9 A nava prakAre bAhyagrantha athavA dravyagrantha ( mo ) ema baMne prakArane grantha mAne che (to) tenAthI-tene choDIne (je A niyA) je nIkaLyA (te niuthA kuttA) tene nigraMtha kahyA che. (sela) te nirgasthanA pAMca bheda che temAM (pustrAva maLe paho) pahele pulAka nAme nigrantha jANavo. 5 pulAkanuM svarUpa kahe che - dhannamasAraM bhannai, pulAyasaHNa teNa jassa samaM / rAkhe to puchAyo, kadI (pari)vAdei to kuhA dA
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI paMcanigra thI prakaraNa 177 artha :--( pujAyasadde ) pulAka zabdavaDe ( dhannamastAmAM) sattva vinAnuM phaiAtarA sarakhuM asAra dhAnya ( majjara ) kahevAya che. ( tena ) tenA ( samaM ) sarakhu ( nassa ) je ( caraLa) cAritra doSe karIne asAra hAya (sro 3) te pulAka kahIe. ( so ya pujAo ) te pulAka ( jIddI ) 1 labdhipulAka ane (ttisevAai) 2 pratisevApulAkanA bhedavaDa ( vuddA ) prakAre che. 6. labdhipulAkanuM lakSagu kahe cheH-- saMghAiyANa kajje, cunnijjA cakkavahimavi jIe / tI lIi juo, laddhipulAo muNeyavo // 7 // a:--je sAdhu mahAtapasvI ( saMdhAcALa si ) sa MdhAdikanuM kArya upaje thake apavAda mAge ( jJIpa ) je labdhivaDe (adivi) cakravattIne paNa (nniA) cUrI zake (tIrlagnI jhubo ) tevI labdhivaDe yukta hAya te ( ruptipujAno muLayo ) labdhipulAka jANavA. tenI devedra samAna Rddhi ( zakti ) heAya che. 7. have pratisevanA pulAkanuM lakSaNa kahe che;-- AsevaNApulAo, paMcaviho nANadaMsaNacarite / liMgaMmi ahAsuDume, ya hoi AsevaNAnirao // 8 // artha :-( bAlevaLApujAmo ) bIjA AsevanA pulAkanA ( paMcavio ) pAMca prakAra che. tenA nAma A pramANe-(nALayaMkaLacaritte) 1 jJAna pulAka,2 darzIna pulAka, 3 cAritra pulAka, (hiMmi) 4 liMga pulAka (jJAputtume ya) ane 5 yathAsUma pulAka. te pAMcane viSe ( sevaLattio) AsevanA raktapaNuM (Todda) heAya che. 8. e jJAnAdikanA it virAdhaka hAya che te ja kahe che:~ nANe daMsaNacaraNe, IsIsi virAhahyaM asAro jo / sonANAipulAo, bhaNNai nANAi jaM sAro // 9 // artha:--( nALe taMlaLacaro ) jJAnane viSe, darzanane viSe ane cAritrane viSe (ghUMsIsi vijJayaM ) lagAra lagAra virAdhanA karatA ( tte) je ( attAtte ) asAra thAya arthAt jenuM cAritra asAra thAya ( o nALA pujAko ) te jJAnADhi pulAka (pog) kaheya che (OM) mATe nALA ) gAna, darzana, cAritra ja cAritramArgamAM ( sapte) sArabhUta ( maLaTM ) kahevAya che. je sArathI rahita te AsevanApulAka kahevAya che. 9. 23
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 prakaraNasaMgraha. khaliyAidUsaNehiM, nANaM saMkAiehi sammataM / mUlattaraguNapaDi sevaNAi caraNaM virAi // 10 // ba artha :-( lahiyA dUraa )skhalita-milita:dika dUSaNAvaDe ( nALuM ) jJAnane, ( saMdarIa sammatta ) za kAdika dUSaNlRAvaDe samyakatvane ane ( mUtyuttazuLa ) mULaguNa tathA uttaraguNanI ( levA6 ) pratikULasevanAvaDe ( caraLa vira ) cAritrane virAdhe che. 10, vivecanaH--have AsevanA pulAka jJAna, darzana tathA cAritrane viSe lagAra lagAra virAdhanA kai rIte kare che? te dekhADe cheH--skhalitamilitAdika dUSaNeAvaDe jJAnanI virAdhanA kare che. akSaranI skhalanA te skhalita kahIe, Adizabde militAdika levA. darzana eTale samakita-jinezvaranA vacana upara zraddhA te samita. temAM zaMkArtti karavA te samikatanA dUSaNa kahevAya che. te pAMca che. tenAM nAma-1 zakA, 2 kAMkSA, 3 vitigicchA, 4 mithyAtvInI praza MsA, 5 mithyAtvInI saMgata ( paricaya ). tenAvaDe samakitanI virAdhanA kare che ane mULaguNa tathA uttaraguNanI pratisevanAvaDe cAritrane virAdhe che. prANAtipAta-viramadi pAMca mahAvrata tathA chaThThuM rAtriseAjaviramaNu e cha mULaguNa jANavA tathA piMDavizuddhAdi uttaraguNa jANavA. 10. liMgapulAo annaM, nikkAraNao karei jo liMgaM / maNasA akappiyANaM, nisevao ho ahAsumo // 11 // artha: no) je sAdhu ( nirALo) niSkAraNa-kAraNa vinA-puSTa hetu vinA ( anna ) anya anya ( hiMn ) liMga ( 6 ) kare-gRhasthanA tathA kuMtIthI vigerenA veSa kare tene ( jinapurAze ) ceAthA liMgapulAka kahIe. ane ( maLatA ) mane karIne ( kAyiALa ) akalpita vastune-je sAdhune kalpe nahIM tene ( nisevako ) sevanAra (Dho bAnunnuno) pAMcameA yathAsUma pulAka hAya. vacana ane kAyAnI apekSAe mananI virAdhanA sUkSma che mATe. 1. bause sabalaM kabburamegaDuM tamiha jassa cAritaM / aiyArapaMkabhAvA, so uso hoi niggaMtho // 12 // aH-pUrva kahelA nigranthanA pAMca prakAramAMthI prathama bheda pulAkanu svarUpa kahIne have bIjA akuza nigranthanuM svarUpa kahe che. (vasaM) bakuza, ( savaruM ) zabala, ( vumanaa ) karyuM`ra e ekA vAcI zabdo che. tenA atha melu, ga u evA thAya che. jema kAdavathI svaccha vastu melI thAya che ( tamidda gala cAritta)
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ ^^ ^^^ ^, zrI paMcanircathI prakaraNa. 179 tema ahIM jenuM cAritra (gArapaMjamavA) aticArarUpI kAdavanA sabhAvathI meluM thayela hoya (jo vaDo ho nija tho) te bakuza nigraMtha kahevAya che. 12. uvagaraNasarIresuM, sa duhA duviho'vi hoi paMcaviho / AbhogaaNAbhoge, assaMvuDasaMvuDe suhume // 13 // artha -(8 phu) te bakuza nircanA be bheda. (vALa) 1 upakaraNa bakuza eTale vastra-pAtrAdika upakaraNanI vibhUSA karavAmAM prave te ane (raNuM) 2 zarIra bakuza eTale kara-caraNAdika zarIranA avayavonI vibhUSA karavAmAM pravarte te. (suvihova ghora jaMtravido) e baMnenA pAMca prakAra che. je sAdhu A akRtya che ema jANatA to Acare te (gAmona) Abhaga bakuza, aNajANato kare te (aorro) aNAbhoga bakuza, mULaguNe athavA uttaraguNe karI saMvRta thake vate te (saMju) saMvRta bakuza, asaMvRta thake varte te (gartapura) asaMvRta bakuza ane (kudume) netra, nAsikA, mukhAdikanA maLane dUra karatA yathAsUma bakuza jA . 13. have bakuzanA mULa be bhedamAMthI upakaraNa bakuzanuM svarUpa kahe che- jo uvagaraNe bauso, so dhuvai apAuse'vi vatthAiM / icchai ya laNhayAiM, kiMci vibhUsAi bhuMjai ya // 14 // artha:-(jo vALe vAlo) je upakaraNa bakuza hoya (to) te (savAraravi )comAsA vinA paNa (varatha6) vastrAdika (puvA) ghave (rUcha ja iTTathAuM, vaLI zarIranA sukhane mATe lakSaNa-suMvALA vastranI vAMchA kare. (vitti vimUlA muMgag ) vaLI kAMIka zarIranI zobhAne mATe vastra samAre vApare. 14. taha pattadaMDayAI, ghaTTa maLaM siNehakayateyaM / dhArei vibhUsAe, bahuM ca patthei uvagaraNaM // 15 // artha:- tada) tathA vaLI te upakaraNa bakuza ( vattA ) pAtrA ane DAMDAdikane (paTTa) kaThaNa patharavaDe ghase, (mae) suMvALA pattharavaDe masaLe, (sida) tela pramukhe karIne (ttecaM) tejavALAM kare, pachI tene (pa vilApa) zobhAne arthe dhAraNa kare. (jIvarakSA mATe te suMvALA pAtra rAkhavA kahyAM che . (4) tathA (26) ghaNuM eTale jeTalAM vAparavAnI zAstramAM AjJA che tethI adhika (Athe arri) upakaraNanI prArthanA kare-rAkhavAnuM che. 15. have dehabakuzanuM svarUpa kahe che
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 prakaraNasa graha dehavauso akajje, karacaraNanahAiyaM vibhUsei / gharsha sai sis, icchai parivArapabhiIyaM // 16 // artha:-( akaz2e) HraNa vinA-azuci netraviArAhi aNu vinA ( karacaraNanahAiyaM) hAtha, patra, nama vagere (vibhUsei) zazugAre bheTale dhove, ( dehabauso ) te zarIra maDuza uDevAya che. ( duviho'vi imo ) mA uparazu maGkuza tathA zarIra maDuza-me mane prAranA aGkuza ( parivArapabhiIyaM ) parivAra pramukha ( iDi ) Rddhine ( icchai ) vAMche bheTale ghazA ziSya thAo, ghaNA zrAva abhArA lata thAmo, dhaNe vaibhava thaa| vagerenI 242. 16. paMDiccatavAikathaM, jasaM ca patthei taMmi tusai ya / suhasIlo na ya bADhaM, jayai ahorata kiriyAsu // 17 // artha:-vaNI te maGkuza potAnI ( paMDiccatavAikayaM ) paMDitA ne tathAlesell (a a qA$?) 42llqim 32, (T) qull ( afu geHL ) BIJA ghotAne yaza moto sAMjaNIne pote saMtoSa pAme, vaNI ( suhasIlo ) sumzIla hAya eTale zarIranI sarasa AhArArdike lAlanApAlanA kare, snAnavidvessnaahi 12. (ya) vaNI ( ahorata ) zataddivanI ( kiriyAsu ) DiyAgomAM ( na bADhaM jayai ) atyaMta AdarapUrva yatanA ( prayatna ) pure nahi. 17. parivAro ya asaMjama, avivitto hoi kiMci eyassa / ghasiyAo tillAimasiNio kattariyakeso // 18 // artha:-( eyassa ) vaNI me mddushne| ( parivAro ya ) parivAra ( asaMjama ) asabhyabhavaMta hoya, ( avivitto ) avivi bheTale vastrapAtrAhinA bhoDuthI bhaNagI na hoya. tathA ( kiJci ) siss ( ghasiyapAo ) nenA paNa ghasesA hoya teve| tathA ( tillAimasiNio ) taisA hi zrI bharhana raaye| ane ( kattariya keso) atarelA prezavANI ( hoi ) hoya. 18. taha desasabacheyArihahiM sabalehiM saMjuo bauso / mohamao a suttaMmi bhaNiyaM ca // 19 // arthaH- (taha desacheya) tathA dezacheha te cheha prAyazcitta bhagavu no hIlAparyAya ghaTADavAno daMDa thAya te cheha prAyazcitta tathA ( savacheyArihehiM ) sarva
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ 181 zrI paMcanircathI prakaraNa te mULa prAyazcitta eTale sarva paryAyano cheda karI jene pharIthI dIkSA levArUpa daMDa karavAmAM Ave che. A baMne prakAranA prAyazcittane vegya evA ( sava isaMgat ghaDo ) zabala cAritriyAo sahita te bakuza jANo. atre evI zaMkA thAya ke "AvA doSa te pAsasthAnA paNa kahyA che te pAsasthA ane bakuzamAM phera zo?' uttara-je ke pAsasthAmAM tathA bakuzamAM sarakhA lakSaNa dekhAya che, te paNa pAsa nirdhvasa hoya ane bakuza nigraMtha prAyazcittAdi sApekSa hoya ( mogarvatha6mammudiyo ) ane mehanA kSayamAM abhyasthita-ujamALa heya. (2) vaLI (ttami maLiyaM 4) sUtramAM paNa kahyuM che ke-19 uvagaraNadehacukkhA, riddhIjasagAravAsiyA niccaM / bahusabalacheyajuttA, niggaMthA bAusA bhaNiyA // 20 // artha-bakuza nigraMtha kevA hoya ? ( vAdaguraNA ) upakaraNa ane zarIrane cekha rAkhanAra hoya, (ddhiIkAravArikA nizaM) nitya RddhigArava, yazagAravI ane zAtAgIravayukta hoya tathA pUrve kahI gayelA (vasulavasTache kuttA) cheda ane mUla prAyazcittane vegya evA ghaNA zabala cAritrIyAnA parivArayukta hoya te ( niHiA vADA mAthA) bakuza nigraMtha kahyA che. 20, upara kahelA doSa sahita, AtmatkarSa rahita chatAM zuddha mArga prarUpaka bhavabhIru tathA mokSane arthe udyama karatA hoya tene cAritrI kahIe; paNa jeo kALe cita AhAravasatyAdi yatanAmAM pramAdI hoya tevA utkRSTa nAmadhArIne sarvathA yati na kahIe. Abhoge jANato, karei dosaM ajANamaNabhoge / mUluttarehi saMvuDa, vivarIya asaMvuDo hoi // 21 // artha -have upakaraNa bakuza tathA zarIra bakuzanA je pAMca bheda kahyA che tenuM svarUpa kahe che (Amane rAto volaM) 1 Aga bakuza-amuka kArya karatAM deSa lAge che ema jANato ke je deSa kare te. (bALakamaLamo ) 2 anAga bakuza-ajANato thake je doSa kare te. ( mU rdoi saMvue3 saMvRta bakuzajenA pAMca mahAvratAdi mULaguNu tathA piDavizuddhayAdi uttaraguNanA doSa lokamAM prasiddha na hoya te. (vivarIya saMyuko dora ) 4 asaMvRta bakuza-saMvRta baku zathI UlaTe eTale jenA deSa lekamAM prasiddha hoya te. 21. 1 rasagArava evo paNa pATha che.
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 prakaraNasaMgraha acchimuhamajjamANo, hoi ahA suhumao tahA bauso / sIlaM caraNaM taM jassa kucchiyaM so iha kusIlo // 22 // artha :-have ( saddA) temaja ( muittamajhamALo ) AMkha ane mukhane pramA tA-sApha karatA eTale AMkha pramukhanA mela dUra kare, mukhe bhInA hAtha lagADe te ( baddAnuhumalo vaDalo ) yathAsUkSma bakuza ( dok ) hAya che. evI rIte bIjA akuza ninthanA pAMca bheda kahIne have trIjA kuzIla nigranthanuM svarUpa kahe che-( sIddha caraLa tuM nasla ) jenuM zIla ane cAritra (TTiyaM) kutsita-malIna heAya (oda julIjo) tene ahI kuzIla kahIe. 22. paDi sevaNA kasAe, duhA kusIlo duhAvi paMcaviho / nANe daMsaNa caraNe, tave ya ahAsuhumae ceva // 23 // artha:--trIjA kuzIla nigrantha ( duttA ) e bhede che. ( dilevaLA lApa ) 1 pratisevanA kuzIla te viparIta ArAdhanA-pratisevanA teNe karI kuzIla ane 2 kaSAya kuzIla te sa MjavalanakaSAyanA udayAdikI kuzIla te kaSAyakuzIla ( vrutti paMcavo ) te baMne kuzIlanA pAMca pAMca prakAra che. ( nALe naLa caLe ) 1 sAna kuzIla, 2 darzana kuzIla, 3 cAritra kuzIla, (tane ya jJAnuhumAM caiva ) 4 tapakuzIla ane pAMcamA yathAsUkSma kuzIla. 23. iha nANAikusIlo, uvajIvaM hoi nANapabhiIe / ahasuhumo puNa tussaM, esa tavassi ti saMsAe // 24 // artha:----nALamidreza) jJAnAdi-jJAna, darzana, cAritra ne tapavaDe ( vanIvaM doda) upavikA kare ( ra6 nALavusIjo ) te ahIM jJAnAdi kuzIla jANavA. (puna sa tannatti salAha ) vaLI A tapasvI che evI prazaMsA sAMbhaLIne (tui) sa MtoSa pAme te (anuttuno) yathAsUkSma kuzIla jANavA. ra4. vivecanaH--1 jJAna pratisevanA kuzIla-je vastrAdika lAbhane arthe jJAnaguNu vApare-tenA upayAga kare te. 2 dana pratisevanA kuzIla-je vastrAdika lAbhane artha samyakatva guNu vApare te. 3 cAritra pratisevanA kuzIla-je vastrAdika lAbhane arthe cAritra kriyA kare te 4 tapa pratisevanA kuzIla-je vastrAdika lAbhane arthe mAsakSapaNAdi tapa kare te.
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI pAMcanigraMthI prakaraNa 183 5 yathAsUkSma pratisevanA kuzIla-je A sAdhu tapasvI che evI prazaMsA sAMbha LIne satASa pAme-khuzI thAya te. jo nANadaMsaNatave, aNujuMjai kohamANamAyAhiM / sonANAikusIlo, kasAyao hoi nAyavo // 25 // artha :-( no nALaZsaLatave ) je jJAna, darzana, tapane ( jomALamAMyAtlRi ) krodha, mAna, mAyA sAthe ( anupuMr ) joDe ( so nALA sIjo sAco dora ) te jJAnAdi kaSAyakuzIla hAya ema ( nAyako ) jANavu. 25. bIjA kaSAyakuzIlanA pAMca prakAra kahe che:-- 1 jJAna kaSAya kuzIla--je saMjavalana kaSAyavata potAnA krodha mAna mAyAne viSe jJAnane vApare te. 2 dana kaSAya kuzIla--je saMjavalana kaSAyavaMta peAtAnA krodha mAna mAyAne viSe danane vApare te. 3 tapa kaSAya kuzIla--je saMjavalana kaSAyavata pAtAnA krodha mAna mAyAne viSe tapane vApare te. cArittami kusIlo, kasAyao jo payacchai sAvaM / maNasA kohAIe, nisevayaM ho ahAsumo // 26 // atha:-( vAiimilIho ) 4 cAritra kaSAya kuzIla ( jJatte ) je sAdhu ( sAyako ) krodhita thayA thakA ( sAvaM yaRk ) zrApa Ape te. ( brAsujjuno ) pa yathAsUkSma ya kuzIla ( maLanA hoddApa ) je manathI kaSAya (nisevayaM) seve paNa vacanAdika viSayamAM vikAra kare nahi te. (i) hAya che. 26. ahavA'vi kasAehiM, nANAINaM virAhao jo ya / so nALAbhIjo, netro vavALameLa // 27 // a:--( gavArtAva ) athavA paNa (jJo ya ) je ( sa ) kaSAyevarDa ( nALAeLa viAdo ) jJAnAdikanA virAdhaka ( so nALA sITo ) te jJAnAdi kuzIla jANavA. ( meLo yavALamatlRi ) emAM vyAkhyAnabhede ja bheda jANavA. ( e vyAkhyAnamAM prakAramAtrane bheda che, paNa paramArtha bheda nathI ) 27. anne liMgakusIlaM, tu tavakusIlasa ThANae biMti / nibhraMtho puLa thAo moko nimno no so // 28
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNusa'graha, artha:--( anna ) anya AcAryA ( tavIjasta TALaju ) tapakuzIlanA sthAnake (jinAlIjaM tu) liMgakuzIla (vRti) kahe che. (La) have nigranthanA ceAthA bheda ninthanA artha kahe che. (jJo moddo ) je meharUpa ( cAmo ) graMthathI eTale bandhanathI ( ningo ) nIkaLyA ( so ) tene (nitho ) ningrentha kahIe. 28. 184 uvasAmao ya khavao, duhA niyaMTho duhAvi paMcaviho / paDhamasamao apaDhamo, caramo'caramo ahAsumo // 29 // a:-( 3vasAmatro ca lavo) upazamaka ane kSapaka ema (TuddA niyaMTo ) e prakAre nimbrentha jANavA. ( uddAnA pavitte) te baMnenA pAMca pAMca prakAra cheH(padmamalano) 1 prathama samayanA, (avo) 2 aprathamasamayanA, ( moDamAM) 3 carama samayanA, 4 acarama samayanA ane ( mAtrudumo ) 5 yathAsUkSma. 29. vivecana:--nigraMnthanA ceAthA bheda ninthanA e prakAra che:-- 1 upazamaka nigrantha--je mAhanIya karmanA upazamAvanAra hAya te. 2kSapaka nigrantha--je mAhanIya karmanA kSaya karanAra hAya te. A baMnenA pAMca pAMca prakAra che te nIce pramANe -- aMtamuhuttapamANayaniggaMthAi paDhamasamayami / paDhamasamae niyaMTho, annesu apaDhamasamao so // 30 // artha:- aMtamuttapamALaya ) antarmuhUrta pramANanA ( nipaMthadAr ) nigraMnthanA kALanA ( pamasamaryAma ) prathama samaye vartatA te ( paDhamasamaj niyaMne ) prathama samaya nigrantha. ( annapu ) anya ( samaye ) mAM vatA te ( apamattamo ne ) aprathama samaya nigrantha jANavA. 30. vivecanaH--mAhanIyakama ne upazamAvanAra upazamazreNi mAMDe che, eTale mehanIya karmane upazamAvatA sAdhu mAhanIyakanI prakRtinA rasAdaya tathA pradezeAdayane zAMta kare che. te upazAmaka nirtha tha agiyArame guNuThANe vatA jANavA. tene meAhanIyakamanI prakRtinAM daliyAM sattAmAM rahe che ane kSepakazreNi karanAra sAdhu mAhanIyaka nAM daliyAMnA sarvathA nAza kare che eTale tene sattAmAM te daliyAM heAtAM nathI. A kSepaka nigrantha khArame guNuThANe jANavA. A ba Mne nigranthanA kALa antarmuhUta nA che. have tenA pAMca pAMca prakAra kahe che. 1 upazAMta addhAnA prathama samaye vataM tA sAdhu te prathama samaya upazAmaka nigrantha. 2 upazAMta addhAnA prathama sivAyanA anya samayeAmAM vatA sAdhu te aprathama samaya upazAmaka nigrantha.
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI pa'canigra thI prakaraNa. 185 1 kSepaka addhAnA prathama samaye vatatA sAdhu te pramatha samaya kSepaka nitha. 2 kSepaka addhAnA prathama samaya sivAyanA anya samayeAmAM vatA sAdhu te aprathama samaya kSepaka nigraMtha. 30. emeva tayaddhAe, carame samayAMma caramasamao so / sesesu puNa acaramo, sAmanneNaM tu ahasumo // 31 // artha:--( meva tayaddhAra ) e ja pramANe tenA kALamAM ( me samami ) carama samaye vattA (caramasamo so) te carama samaya nigraMtha (tettevu juLa) ane bAkInA samayamAM vartatA (akhtaramo) acarama samaya nigraMtha jANavA tathA (sAmoLa tu masudumo) sAmAnyapaNe temAM vartatAne yathAsUma nigraMtha jANavA. 31. vivecanaH----have nigraMthanA pAMca prakAramAMhelA chellA traNa prakAra kahe che:-- 3 upazama addhAnA carama (chellA) samaye vataM tA te carama samaya upazAmaka nirca tha. 4 upazama addhAnA acarama samaye ( chellA sivAyanA anya samayeAmAM ) va`tA te acarama samaya upazAmaka nigraMtha. 5 upazama addhAnA sarva samayamAM sAmAnyapaNe (vizeSa vivakSA vinA) vatA te yathAsUkSma upazAmaka ni tha. 3 kSapaka addhAnA carama samaye vartatA te carama samaya kSapaka nigraMtha. 4 kSepaka addhAnA acarama samayeAmAM vartatA te acarama kSaka nitha. 5 kSepaka addhAnA sarva samayeAmAM ( vizeSa vivakSA vinA) vatA te yathAsUkSma kSayaka nitha. have ni thanA pAMcamA bheda snAtakanA artha ane bheda kahe cheH--- suhajhANajalavisuddho, kammamalAvikkhayA siNAo ti / duviho ya so sajogI, tahA ajogI viNiddiTTho // 32 // a:-(mmamahAvilayA) dhAtIka rUpI maLane dhAvAnI apekSAe (sudazALanaha) zukaladhyAnarUpI pANIDe (vinuno) vizuddha thayelA te (sino tti) snAtaka kahevAya che (ro) te ( tuvido ) e prakAre che. (sajJozI ) 1 sayeAgI snAtaka te terame guNaThANe vartatA (saddA ajJonI viniddio) tathA ra ayegI snAtaka te cAkrame guNaThANe vartatA jANavA. 32. 24
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNasaMgraha. so puNa paMcaviappo, acchavio asabalo akmmNso| apparisAvI saMsuddhanANadaMsaNadharo taha ya // 33 // artha - pu) vaLI te sagI snAtaka (vaMtravido) pAMca prakAre jANa. (aRviza) 1 achavI snAtaka, (mAvo) 2 azabala snAtaka, (ame) 3 akasmaza snAtaka, (anitA) 4 aparizrAvI snAtaka, (saMjunAgavaMto tada ) temaja 5 saMzuddha jJAnadarzanadhara snAtaka 33. bhaNNai chavI sarIraM, joganiroheNa tassa ya abhAve / achavi tti hoi ahavA, kheaabhAveNa acchavio // 34 // artha - have achavI sanAtakano artha kahe che-(mauiz chathI sat) chavI eTale zarIra kahevAya che (tarata ja nira) te zarIrane yoga nirodha karavAvaDe (ama) abhAva mAnya sate (avi tti ghora) achavI snAtaka hoya (mahuvA) athavA (galamAna) kheda sahita jIvavyApAra te jene nathI tene prAkRta bhASAe (davi) achavI kahIe. athavA ghAtakarmano kSaya kare havAthI pharIne tene kSaya karavo nathI mATe akSapI eTale achavI kahIe. 34. assabalo'NaiyAro, niThiyakammo ya ho akmmNso|| nissesajogarohe, aparissAvI akiriyattA // 35 // artha -(arasoDANo ) aticAra rahita te azabala, (nirijo ja ammaro) niSThitakarmIza te akarmAza hAya (2) vaLI (nirasojo) samasta je dhye thake (AcittA) akriyapaNAnaDe (sarasAva) aparizrAvI hoya. 35. ' vivecana-snAtakanA pahelA bheda achavAno artha uparanI gAthAmAM kahyo che. have bIjA bhedonA artha kahe che - 2 azabala snAtaka-aticArarUpa mela jene viSe na hoya te. 3 akasmaza nAtaka-kamaza kahetAM ghAtakarma jenA sarvathA nAza pAmyA che te. 8 aparizrAvI snAtaka-mana vacana kAyAnAM samasta yoga saMghe thake akriyapaNuM- karmabaMdha rahitapaNuM jene prApta thayuM hoya te.
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI paMcanircathI prakaraNa 197 asahAya asAhAraNa, anaMtanANAidharaNao hoi| saMsuddhanANadaMsaNadharo siNAo'ttha paMcaviho // 36 // dAraM 1 artha -(saradAra) have snAtakane pAMcame bheda kahe che. je asahAya eTale sahAya rahita kAraNa ke kevaLajJAna thAya tyAre atyAdika cAra jJAna nahi hevAthI tathA kevaLadarzana thAya tyAre bAkInA traNa darzanano abhAva hovAthI asahAya kahIe. (3 ) tema ja jenA sarakhuM bIjuM kaI na hoya tene asAdhAraNa kahIe. (3naMtanAdidharoo do) AvA prakAranA anaMta jJAna ane darzanane dharanAra te snAtakane pAMcamo bheda (saMpunAgavaMsaLadhare) saMzuddha jJAnadarzanadhara kahIe. (siNAgI vaMdo ) evI rIte snAtakanA pAMca bheda samajavA. 36. evI rIte paheluM prajJApanA dvAra kahyuM. have bIjuM vedadvAra kahe che - thIvajjo u pulAo, baussapaDisevagA tiveyA'vi / sakasAo ya tiveo, uvasaMtarakINaveo vA // 37 // uvasaMtakhINaveo, niggaMtho pahAyao khviyveo| dAraM 2 // evaM ciya rAgaMmi vi, Aimacauro sarAga tti ||38||daarN 3 // artha-have pAMca nine viSe bIjuM veda dvAra kahe che -(dIvo 3 pujA) pulAka nirgasthane strIveda vinA bAkInA be veda puruSada ane kRtrima napuMsakaveda hoya, kAraNa ke strIne pulAka labdhi hotI nathI. ( hirevA tiyAvi) bakuza nigraMtha tathA pratisevAkuzIla e be nigraMthane traNe veda hoya. (pulAka, bakuza, pratisevAkuzIlane upazamazreNI ne kSapakazreNIne abhAva che.) (saMvAlA tivega) kaSAya kuzIla chadde, sAtame, AThame e traNe guNaThANe vartatA traNe vedI hoya, anivRttibAdara ane sUkSmasaMparAya guNaThANe (said) upazamazraNavALA (3vasaMta ) upazAMtavedI hoya, ane (vIve vA) kSapakazreNIvALA kSINavedI hoya athatu ( nitho) cothA nircatha (vasaMta pIve) upazAMtavedI temaja kSINudI hoya. agiyArame guNaThANe vartatA upazAMtavedI hoya, bArame guNaThANe vartatA kSINavedI hoya, temane kSapakazreNI ne upazamazraNano sadbhAva che. ( wAyo vimo ) snAtaka kSapakavedI ja hoya, terame, codame guNaThANe vedane abhAva hovAthI. have trIjuM rAgadvAra kahe che-pavaMcita nA vi) e ja pramANe rAgadvAra jANavuM. (sAmavo ) eTale prathamanA cAra ( RTI tti) sarAgI jANavA. 1 kuzIlanA be bheda gaNavAthI cAra samajavA.
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 prakaraNasaMgraha. nigraMtha upazAMtarAgI athavA kSINarAgI hoya ane snAtaka te kSINarAgI ja hoya. 37-38. have zuM ka5dvAra kahe che - paDhamo ya therakappo, kappAIyA niyNtthgsinnaayaa| sakasAo tiviho'vi ya, sesA jiNatherakappaMmi // 39 // dAraM 4 artha -(1mo ghero ) pahelo pulAka nigraMtha vikalpI ja hoya, (pUjA niyaMsiyA) nigraMtha tathA snAtaka kapAtIta hoya kAraNa ke temane sthaviraka9pAdika samAcArI nathI. ( rAga tividhi 2) kaSAya kuzIla traNa prakAre hoya. eTale sthavirakalpI hoya, jinakalpI heya tathA kapAtIta eTale kalpa rahita paNa hoya, kAraNa ke chadmastha sakaSAya tIrthakara kalpAtIta hoya. (rahetA vivAmi) bAkI rahelA bakuza tathA pratisevA kuzIla te sthaviraka9pe temaja jinakape hoya. 39 have pAMcamuM saMyama dvAra kahe cheaaimsNjmjuyle, tinni u paDhamA kasAyavaM causu / niggaMthasiNAyA puNa, ahakhAe saMjame huMti // 40 // dAraM 5 artha:-(AmahaMmay) prathamanuM saMjamajugala te sAmAyika cAritra tathA depasthApanIya cAritra e be cAritra (ti4i 3 umA) prathamanA traNa nirgatha pulAka, bakuza tathA pratisevA kuzIla heya. (lAcave ) kaSAya kuzIla yathAprakhyAta vajIne bAkInA cAra cAritre hoya. (niuthatinAthA Tr) tathA vaLI nigraMtha ne snAtaka (bApa saMtame duti ) yathAkhyAta cAritre ja hAya, kAraNa ke te be anukrame 11 me, 12 me ane 13 me, 14 me guNaThANe hoya che. tyAM ekaluM yathAkhyAta cAritra ja hoya. evI rIte pAMcamuM saMjamadvAra kahyuM 40, have chaThTha pratisevanA dvAra kahe chemuuluttrgunnvisyaa-pddisevaaseve pulAe y| uttaraguNesu bauso, sesA paDisevaNArahiyA // 41 // dAraM 6 artha-nakuTTA 4) pulAka tathA pratisevanA kuzIla e be (jUTr) prANatipAta viramaNAdi mULaguNa (rAjuon vitA) ane dazavidha pratyAkhyAna Adi
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI paMcanircathI prakaraNa 19 uttaraguNa viSayavALI (rahevA sevA) pratikULa sevAne sevanArA hoya che. (vaDo uttaragulu) bakuzane uttaraguNanI ja pratisevanA hoya che. te mULaguNane pratiseve tyAre pratisevana kuzIla thAya. ( g ar/diyA) bAkI rahelA 1 kaSAya kuzIla, 2 nigraMtha ane 3 snAtaka e traNa pratisevanA rahita hoya che. 41 have sAtamuM jJAnadvAra kahe che -- bausAsevipulAyA, AimanANesu dosu tisu vAvi / pahAo kevalanANe, sesA puNa causu bhayaNAe // 42 // artha-(vaDasAvipuchAyA) bakuza nigraMtha, pratisevA kuzIla ane pulAka nirgatha e traNa nircathane (mAminAku roku) prathamanA be eTale mati ane zrutajJAna hoya (tig vAvi) athavA prathamanA traNa eTale mati, zruta ane avadhijJAna hoya, (vNA vanALa) snAtaka kevalajJAne heya, kAraNa ke chellA be guNaThANe kevaLajJAna ja hoya (sevA puna mayaorry) bAkInA nirca thene cAra jJAna bhajanAe hoya. kaSAyakuzIla ane nirgatha e be nircane mati ane zratae be hoya, athavA mati, zruta, avadhi e traNa hoya athavA mati, zruta, avadhi ane mana:paryava e cAra jJAna hoya. 42. paDhamassa jahaNNeNaM, hoi suyaM jAva navamapuvassa / AyArataiyavasthu, ukkoseNaM tu navaputvA // 43 // artha --have zrutajJAna keTaluM hoya te kahe che -(hamA ) pahelA pulAka nircathane jaghanyathI (hora nu jJAvi nAmapura4) ochAmAM ochuM kRta hoya te navamA pUrvanA (AyAtayavahyuM) AcAra nAme trIjA vastu sudhInuM hAya. (pUvottargata adhikAra vizeSane vastu kahe che.) (3 tu navapuSA) utkRSTa (vadhAremAM vadhAre) saMpUrNa nava pUrvanuM hoya. 43. bausakusIlaniyaMThANaM, pavayaNamAyaro jahannasuyaM / bausapaDisevagANaM, puvAi~ daseva ukkosaM // 44 // artha --(varakulInacaMdALa, bakuza, pratisevana kuzIla ane kaSAya kuzIla nigraMthane (laghuzaM) jaghanyazruta (pravacanamAyo) ATha pravacana mAtAnuM (pAMca samiti ane traNa guptinuM) hoya ane (varapakavAdi) bakuza tathA pratisevA kuzIlane ( ) utkRSTathI (puvA va)daza pUrva jeTaluM zruta hoya. 44.
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190 prakaraNasaMgraha. pa w w w ? niggaMthakasAINaM, caudasa u siNAyao suyAIo / dAraM 7 AitiyaM titthaMmi u, titthAtitthesu aMtatiyaM // 45 // dAraM 8 artha --have nirca thanA cothA bheda nivAraNa thALa) nine tathA kaSAya kuzIla nigraMthane utkRSTathI (433 3) cadapUrvanuM zrutajJAna hoya. (sigAtho purA ) snAtaka kRtAtIta hoya kAraNa ke terame, caMdame guguThANe kevaLa jJAna hoya ane chAghasthika eTale pahelAM cAra ) jJAna TaLe tyAre ja kevalI thAya. have AThamuM tIrthadvAra kahe che --(AtiSe tira 3) prathamanA traNa nirgatha eTale 1 julAka, 2 bakuza ane 3 pratisevA kuzIla e tIrthamAM ja hoya. (vaMtati ) chellA traNa kaSAya kuzIla, nigraMtha ane snAtaka (tisthati che ) tIrthe hoya ane atIrtha paNa hoya. atIrtha tIrthakara tathA pratyekabuddha ja hoya, e be vinA bIjA tIrtha ja hoya. 45. have navamuM liMgadvAra kahe che :-- niyaliMge paraliMge, gihiliMge vAvi davao hujjaa| niyaliMgi cciya bhAveNa, huja savve pulAgAI // 46 // dAraM 9 artha:--(nivarji) pulAkAdi pace nirgathe svaliMge eTale sAdhuveze, (ddhi) anya lige eTale anya tIthIne veze tathA (ii4i vAri) gRha sthalige e traNe lige (vAre dujhA) dravyathI hAya. (niDhi iviya mA ) ane bhAvathI svaligeja (dujha so purA) e pAMce pulAkAdi ni hoya. eTale jJAna, darzana, cAritrarUpa nijaliga ja hoya. 46. have dazamuM zarIradvAra kahe che:-- hAyaniyaMThapulAyA, orAliyateyakammaNasarIrA / bausAsova viuvvA vi, kasAyAhAragataNU vi||47|| dAraM 10 artha--(vhAnighaMdapurAvA) snAtaka nigraMtha, nigraMtha nirgatha ane pulAka nirgatha e traNa nigraMthane (raDhiyAra) dArika, tejasa ane kAmaNa e traNa zarIra hoya. (vAsAva vipadA vi) bakuza ane pratisevA kuzIlane vaikriya sahita cAra zarIra paNa hoya. (rANAyAghAtapU vi) kaSAyakuzIlane AhAraka zarIra sahita pAMca zarIra paNa hoya. 47.
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI paMcanircathI prakaraNa 191 have agiyAramuM kSetradvAra kahe che -- kammadharAi pulAo, sesA jammeNa kammabhUmAsu / saMharaNeNaM puNa te, akammabhUmIsu vi havijA // 48 // dAraM 11 atha -(janmadhara puchA) pulAka nigraMtha karmabhUmine viSe utpanna thAya che ane tyAM ja vihAra kare che (vicare che) paNa akarmabhUmimAM utpanna thatA nathI, kemake akarmabhUmimAM utpanna thayelAne cAritra hoya ja nahIM. tathA pulAkanigraMthanuM ke devAdika saMharaNa paNa karI zakatA nathI, tethI teone akarmabhUmimAM vihAra paNa thato nathI. (revA meLa mUgi ) bAkInA sarve eTale bakuza, kuzIla, nirgatha ane snAtaka janmathI karmabhUmimAM heya (saMmon gr te) paraMtu devAdikanA saharathI (amUnAgu vi vijJA) akarmabhUmimAM paNa hoya.. vicare. tyAM saMharaNa karyA pachI bakuza tathA kuzIlane nirgatha ane snAtakapaNuM prApta thAya ema samajavuM. 48, have bAramuM kALadvAra kahe che - taiyacautthasamAsuM, jammeNosappiNIi u pulaao| saMtaibhAvaNaM puNa, taiyacaupaMcamAsu siyA // 49 // artha -(puchA) pulAka nigraMthana (govuiLAi 3) avasarpiNImAM (ST) janma (tAvaDaratharamANuM) trIjA ane cothA ArAmAM hoya (tA mour puNa) paNa sattAnI apekSAo-hovApaNArUpe (tAraMvamAku niyA) trIjA, cothA ane pAMcamA ArAmAM paNa hoya. cothA ArAmAM janmyA hoya te pAMcamA ArAmAM pulAkapaNuM pAme, paNa pAMcamA ArAmAM janamelA pulAkANuM pAme nahIM. 498 ussappiNIi bIyataiyacautthAsu huja jmmnno| saMtaibhAveNaM puNa, taiyacautthAsu so hujjA // 50 // artha -(puraNavida ) utsarpiNI kALanA (vAtAvarathANu) bIjA, trIjA ane cothA ArAma ( kamaLo) pulAka nigraMthane janma hoya, eTale e traNa ArAmAM janmelA pulAkANuM pAme, tathA (tAmai gr) sattAbhAve eTale pulAkapaNe vartatA to ( ta sthANu to gA) trIjA ane cothA ArAmAM ja hoya. te be ArAmAM ja cAritra laI zakAya che. bIjA ArAmAM janmelA te trIjA ArAmAM pulAkANuM pAme. 50.
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192 aNusa graha. osappiNIusappiNIvairitte jammaNeNa saMtIe / hujja cautthe kAle pulAsamaNo tahanne'vi // 51 // arthaH- ( osappiNIusappiNIvairitte ) utsarpiNI bhane avasarpiNIthI rahita sevA mahAviDheDu kSetramAM ( cautthe kAle ) thothA kharA samAna aNabhAM ( jammaNeNa saMtIe ) 4nmathI bhane sattAthI ( pulAsamaNo tahanne'vi ) pusA nirgratha mane mIla nirtha the| pazu ( hujja ) hoya che. 51. bausakusIlA osappiNIi saMtIe jammaNeNaM ca / ticautthapaMcamAsuM, samAsu osappiNIi puNo // 52 // bIatiacautthiyAsuM, jammaNao saMtao tituriyAsu / niggaMthANa siNAyANaM, jammaNasaMtI jaha pulAe // 53 // artha:--( bausakusIlA ) maDuza tathA DuzIsa me ye niryatha (osappiNIi ) avasarpiGganA ( ticautthapaMcamAsuM samAsu ) trI, thothA ane pAMthamA ArAmAM (saMtIe jammaNeNaM ca ) sattA bhane 4nmathI hoya. ( osappiNIi puNo ) vaNI utsapizIne viSe ( jammaNao ) 4nmathA ( bIatiyacautthiyAsuM ) mIla, trI ane thothA ArAmAM hoya (saMtao) tathA sattAthI bheTale te 3 vartatA to ( tituriyAsu ) trInna bhane thothA ArAma na hoya. ( niggaMthANa siNAyANaM ) nirbhaya ne snAta ( jammaNasaMti ) 4nmathI bhane sattAthI ( jaha pulAe ) prema cusAune uchu che te prabhANe laluvu. 53. saMharaNeNaM save'vi, huMti sarvvasu ceva kAle / muttu pulAyaM samaNaM, evaM kAlu tti vikkhAyaM // 54 // dAraM 12 artha:--( muttu pulAyaM samaNaM ) yujhAu niya~thane bhUDIne ( sadhe'vi ) gADInA sarva nirtha the| ( saMharaNeNaM ) sa rathI ( sadhesu caiva kAlesu ) sarva AjamAM nizce ( huMti) hoya. ( bhaDDAvihemAM temanI sattA hamezA hovAthI ) cujhAunu sara pUrve kahelI yuktithI hetu' nathI. tathA nigraMtha ane snAtakapaNu pUrve saharaNa karyA pachI prApta thAya che ema jANavu, kAraNa ke apagatavedInu tA saharaNa thatu nathI. u che : samaNImavagayaveyaM, parihArapulAyamappamattaM ca / caudasapuvvi AhAragaM ca na ya koi saMharaha ||
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI paMcanircathI prakaraNa. artha-sAdhvI, veda rahita, parihAravizuddhi cAritravALA, pulAka evA apramatta muni, cAdapUrva ane AhArakalabdhivALA-ATalAnuM saMharaNa thatuM nathI. ( evaM kAlu tti vikkhAyaM ) se pramANa vA2 pu. 54. have teramuM gati dvAra kahe che -- aMtimaduyavajANaM, uvavAo jahannao u sohamme / ukkoseNaM so puNa, hoi pulAyassa sahasAre // 55 // matha:--( aMtimaduyavajANaM ) nirtha-ya bhane snAto me niyane ne mInApurA, sAne gura se nidhnthn| (uvavAo jahannaou sohamme) S55Ata-354nya thA sAdhama samaya thAya. (puNa) mane (pulAyassa) pusArnu (ukoseNaM) 34thI (so hoi sahasAre) sakhA2 mA 54 thAya. 55. bausapaDisevayANaM, tu accue'Nuttaresu sakasAe / ajahaNNANukkoseNaNuttaresuM niyaMThassa // 56 // martha :--(bausapaDisevayANaM tu ) ||gne prtisevaa| vanu ( accue ) GetthI yuta pasabhA 354 thAya. ( aNuttaresu sakasAe ) 4AyazAsanu kRSTathI manuttara vimAnamA 54 thAya (niyaMThassa) ninthanu ( ajahaNNANuko. seNa) 24ghanya mane manuSTathI ( aNuttaresuM) anuttare 4 54 thAya. 56. siddhIi NhAyagassa u, ee avirAhagA puNa hvijjaa| iMdA sAmANiya tAyatIsayA logapAlA vA // 57 // matha:-(siddhIi vhAyagassa u) snAta nidhanu mAjhe mana thAya, kAraNa ke terame cidame guNaThANe snAtaka hoya ane te guNaThANe vartatA kevaLI te sapazya mA ya. ( ee) nigraMtha ne snAta: sivAyanA pAhInA mAtra ni / ( avirAhagA puNa) avirAdha 4 (iMdA sAmANiya)2, sAmAni Sa, (tAyatI. sayA logapAlA vA) trAyastriMza 1 thApA (havijA ) thAya. ( virAnu bhuvanapatyAdikane viSe upajavuM thAya.) pa7. paliyapuhuttaM thovA, devaThiI aMtaduavivajANaM / ukkosA savesiM, jA jaMmi u hoi suraloe // 58 // dAraM 13 - 25
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNasa graha. artha:-( aMtastuvivajJALuM) nigrantha tathA snAtaka e be varjIne bAkInA traNa pulAka, akuza tathA kuzIla ( pheriM ) devaleAkamAM upaje tyAM tenI sthiti (thovA) stAka jadhanya (hidudutta) padyeApama pRthatva eTale ethI nava paDyeApamanI hoya ane utkRSTathI (jJA naMmika surajopa) je devalAkamAM jeTalI (utttattA) utkRSTa sthiti ( doD ) hAya teTalI ( saEtti ) te sarvanI hAya. 58. have cAdamu sa yamasthAna dvAra kahe cheH-- 194 patteamasaMkhijjA, saMjamaThANA havaMti hu cauNhaM / niggaMthasiNAyANaM, ikkaM ciya saMjamadvANaM // 59 // ', a:--( caNatlR ) pulAka, khakuza, pratisevAkuzIla ane kaSAyakuzIla e cAranA ( patteamaligrA) pratyekanA asaMkhyAtA ( aMgamALA vruti ) saMyamasthAna heAya, kAraNa ke cAritramAhanIyanA kSayApazamatu vicitrapaNuM che. saMyamasthAna te adhyavasAyanI vizuddhirUpa sthAnaka jANavA. asaMkhyAtA leAkAkAzanA jeTalA pradeza teTalA saMyamanA adhyavasAya sthAneA che. ( niisiLayALa ) nigraMthane tathA snAtakane (kUrma viya) eka eka ja (saMjJamaThThALa) sayamasthAna hAya, kAraNa ke temane upazama athavA kSapaka rUpa eka eka ja adhyavasAya che. bIjA adhyavasAya sthAna tenA kAraNabhUta nathI. 59. niggaMthasiNAyANaM, tulaM ikkaM ca saMjamaTThANaM / patteyamasaMkhaguNA, pulAyabausANa te huMti // 60 // artha :-( niTMsiLayALa ) nigrantha tathA snAtakanA ( sa~gamakALa ) saMyamasthAna saiAthI gheADA ane ( tukuMThThuM = ) tulya temaja eka eka ja hAya, ( pujAyavarasALa ) pulAka ni tha tathA bakuza nigraMthanA (te jJeyamasavanuLA ) te adhyavasAyasthAnA pratyeke asakhyAtaguNA ( kruti ) che. eTale pulAkanA asa ane te karatAM bakuzanA asaMkhyAtaguNA che. 60. nyAtA paDi sevaNAkasAINaM, taheva tatto asaMkhaguNiyA ya / chahaM pi ya patteyaM cArittiyapajjavANaMtA // 61 // dAraM 14 " artha:-- tadeva ) tathA vaLI (DisevAsArUMLa) pratisevanA kuzIla ane kaSAyakuzIlanA pratyekanA adhyavasAya sthAna (tatto asaMvadhuLiyA ya) tenA karatAM asaMkhyAtaguNA che. kSayApazamanuM vicitrapaNa che mATe. bakuza karatAM pratisevanAkuzIlanA asaMkhyAtaguDDA che, tenAthI kaSAyakuzIlanA asa MkhyAtaguDDA che. (chaThThuM
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI paMcanircathI prakaraNa 195 tti ja ) e chae nirgasthanA pratyekanA (vAririjhavALA) cAritranA paryAye anaMtA che. 61. have paMdaramuM saMnikarSa dvAra kahe che- ' saTThANasaMnigAse, pulao pulayassa pajavohi smo| hINahio chaThANA, paraThANakasAiNo evaM // 62 // artha-saMnikarSa eTale paraspara saMyoga. (rAjanirNe) ahi svasthAnane saMnikarSa paraspara ( so) payonI vizuddhivaDe samAna hoya che, ( zrIhi ) avizuddha paryAyanA yogathI hIna hoya che tathA vizuddhatara paryAyanA gathI adhika paNa hoya che. saMnikarSa be prakAre che-1 svasthAna saMnikarSa. 2 parasthAna saMnikarSa. svasthAna saMnikarSa eTale svajAtimAM ekabIjA sAthe (puruzo. purucara) pulAkanA pulAka sAthe ane (udAratA) parasthAna eTale bhinna jAti sAthe jemake pulAkano kaSAyakuzala sAthe kevI rIte savirSa hoya ? te baMne prakAra kahe che - pulAkano svasthAna saMnikarSa A pramANe -gulAkanA pulAka sAthe sarakhA paNa hoya eTale amuka amuka paya vizuddhimAM sarakhA hoya tathA avizuddhimAM hIna paNa hoya eTale ekathI bIjAnA vizuddhinA paryAya ochI vizuddhivALA paNa hoya ane vizeSa vizaddhivALA paNa hoya. evI rIte je hInAdhika hoya te (chaThThA) cha prakAre hIna hoya athavA ja prakAre adhika hoya te (pUrva) AvI rIte- hInanAM cha sthAna vRddhinAM cha sthAna 1 anaMta bhAga hIna 1 anaMta bhAga adhika 2 asaMkhyAta bhAga hIna 2 asaMkhyAta bhAga adhika 3 saMkhyAta bhAga hIna 3 saMkhyAta bhAga adhika 4 saMkhyAta guNa hIna 4 saMkhyAta guNa adhika ' 5 asaMkhyAta guNa hIna 5 asaMkhyAta guNa adhika 6 anaMta guNa hIna 6 anaMta guNa adhika ema svasthAne cha prakAre paraspara hInAdhika hoya. have parasthAne A pramANe hAya-kaSAyakuzIlanI apekSAe pulAka samahInAdhika cha sthAne hoya. eTale pulAka kaSAyakuzIlathI hIna vo tuya vA adhika hoya. kAraNa ke pulAkanA tathA kaSAyakuzIlanA sarva jaghanya saMyamasthAnaka zarUAtathI
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 196 prakaraNusaMgraha. ma'DAya te asaMkhyAtA asa MkhyAtA sthAnaka sarakhA cAle, tethI tyAMsudhI samavizuddhi hAya. pachI pulAka hIna piraNAme rahI jAya ane kaSAyakuzIla vizuddha pariNAme vadhato vadhato asaMkhyAtA sthAna AgaLa cAle. pachI kaSAyakuzIla, pratisevAkuzIla ane akuza asaMkhyAtA sthAna sAthe cAle eTale sarakhI vizuddhie varte, pachI akuza pAchaLa rahe eTale vizuddhimAM vadhe nahi. pratisevAkuzIla ane kaSAyakuzIla asa MkhyAtA sthAna sAthe cAle, pachI pratisevAkuzIla rahI jAya, kaSAyakuzIla asa MkhyAtA sthAna cAle. tyArapachI AgaLa eka ja utkRSTa saMcamasthAna nigra MthanuM ne snAtakanuM Ave. tethI kaSAyakuzIla tathA pulAkamAM chaThThANuvaDIA sabhave che. asatkalpanAe cha vRddhihAni AvI rIte samajavI 1 sAthI eka seA eka te ana tabhAga vRddhi. 2 sAthI eka seA pAMca te asaMkhyAtabhAga vRddhi. 3 sAthI eka se| daza te sa MkhyAtabhAga vRddhi. 4 sAthI hajAra saMkhyAtaguNavRddhi. 5 sAthI be hajAra asaMkhyAtaguNu vRddhi 6 sAthI daza hajAra anaMtaguNa vRddhi. hAni 1 sAthI navANu te anaMtabhAga hIna. 2 sAthI pacANu te asaMkhyAtabhAgIna. 3 sAthI nevu te saMkhyAtabhAga hIna. 4 seAthI daza te saMkhyAtaguNu hIna. 5 seAthI pAMca te asaMkhyAtaguNu hIna. 6 seAthI eka te anaMtaguNu hIna. bausAseviniyaMThagaNhAyANaM hujja'NaMtaguNahINo / bauso saThANase vagakasAiNaM tullaga chaThANo // 63 // a:-(va'sAtheviniyaMDhaLadAyALuM) akuzathI, pratisevI kuzIlathI, ni thathI ane snAtakathI ( kruSnakAMtamuLaddIno ) pulAka anaMtaguNu hIna hAya. ( vaDalo sadALa ) bakuza-svasthAna pratiyeAgI bakuza, ( levAnALa ) pratisevIkuzIla ane kaSAyakuzIlanI apekSAe (tuna TALo ) tulya hAya tathA cha sthAna hInAdhika paNa hAya. 63. have bakuzanA svasthAna tathA parasthAna sanika A pramANeH-svasthAne eka
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI paMcanircathI prakaraNa. bakuzathI bIje bakuza vizuddhie sarakho paNa hoya tathA hInAdhika paNa hoya. te hInAdhikamAM chaThThANavaDIA hAya. svasthAnanI peThe parasthAnamAM paNa pratisevakuzIla tathA kaSAyakuzIlanI apekSAe bakuzanI vizuddhi jANavI. eTale sarakhI tathA che sthAna hInAdhika hoya. 63. evaM sevIkasAI, neyA niggaMthaNhAyagA ya punno| tullA iyarANaM puNa, ahiyA te'NaMtaguNieNaM // 64 // artha-(gve sevAI revA) e pramANe-bakuzanI peThe pratisevAkuzIla tathA kaSAyakuzIla jANavA. pulAkathakI bakuza adhika ja hoya, paNa bakuza kaSAyakuzIlathI adhika na hoya. tathA kaSAyakuzIlamAM paraspara cha sthAnavaDIyA hoya. (nirjAthavNAya ca go) vaLI nigraMtha ane snAtaka paraspara svasthAne parasthAne (7) tulya ja hoya. (ALa juna madirA teottaLapaLa) ane prathamanA cAra pulAkAdi karatAM anaMta guNa adhika, anaMta guNa adhika vizuddhie vartatA hoya. 64. sakasAyapulAyANaM, samA jahannA u pajavA thovaa| tehiMto'NaMtaguNA, ukkosA te pulAyassa // 65 // artha -( jaNAvapusTAcA ) kaSAyakuzIla ane pulAkanA (kA 3 GSEvA tho ) jaghanya cAritraparyAya thoDA che (ramA) ane paraspara sarakhA che. (teti ) te karatAM (se purAvA ) pulAkanAM ( DosA ) utkRSTa cAritra paryAya ( gaLatagukhA) anaMtaguNa che. 65. bausapaDisevagANaM, samA jahannA taeha'NaMtaguNA / bausAsevikasAI-NukosANaMtaguNa kamaso // 66 // artha -(43parisevaIi) bakuza nigraMtha ane pratisevAkuzIla nirca thanA (AmA nannA) jaghanya cAritraparyAya paraspara sarakhA che (tapaThThasittazuLa) ane pulAka karatAM anaMtaguNa che. (vAtAvaraNa) bakuzanA, pratasevakuzIlanA ne kaSAyakuzIlanA ( sAtazuLa mAM) utkRSTa cAritraparyAya anukrame anaMtaguNa che. bakuzathI pratisevAkuzIlanA utkRSTa anaMtaguNa che ne tethI kaSAyakuzIlanA utkRSTa anaMtaguNa che, ema anukrame jANavuM 66 NiggaMthasiNAyANaM ajahaNNukkosayA samA huti / ... purimANamaNaMtaguNA, nigAsadAraM gayaM eyaM // 67 // dAraM 15
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ 198 prakaraNusaMgraha. artha:--( zinthaziLAcALa ) nigrantha ane snAtakanA cAritraparyAyA ( agaLu olayA ) ajaghanya anubhRSTa paraspara ( samA kuMtti ) sarakhA che, ( puramALamaLatazuLA ) paraMtu pUrvanA cAre nithA karatA anaMtaguNA che. ( nipAnavAa e e) e pramANe paMdaramuM sanika dvAra pUruM thayuM. 67. have 16 mu yeAga, 17 mu upayAga ane 18 mu` kaSAyadvAra kahe cheH-- maNavayakAiyajogA, ee u siNAyao ajogo'vi / dAraM 16 duvihuvaogA sabe, ( dAraM 17 ) AitiyaM caukasAilaM // 68 // a:-( maLavacAdyanonA paNa 3 ) pAMce ni thane mana, vacana ane kAyAnA traNe ceAga hAya. tera guNuThANA sudhI yoga hovAthI. tathA ( zikhAyane ajJottevi ) snAtaka ayeAgI paNa hAya, caudame guNuThANe yAganA abhAva hovAthI. have sattaramuM upayoga dvAra kahe che:--( duviduonA saghe ) pAMce nigraMtha sAkArApayega ane nirAkArApayega athavA jJAnApayega ane darzanApayega e ane upayAgavaMta hAya. have aDhAramu kaSAyadvAra kahe cheH--(bAratiya 23 sAlluM) pulAka, akuza tathA pratisevAkuzIlane saMjavalana krodha, mAna, mAyA ane lAbharUpa cAre kaSAya hAya. 68. sakasAo puNa causu vi, tisu dusu vA ikkahi va lohaMmi / khINuvasaMtakasAo, niggaMtho pahAyagakasAo // 69 // dAraM 18 artha:--( sattAo puLa vastu vi) tathA kaSAyakuzIlane prathama e cAre kaSAya hAya. tathA upazamazreNIe sajavalana krodha upazamAve thake athavA kSepakazreNie khapAve thake ( tiru ) krodha vinA traNu kaSAya hAya, ( kuttu vA ) mAna khapAve athavA upazamAve thake krodha ane mAna vinA e kaSAya hAya, ( vi sroTTami ) tathA mAyA upazamAve athavA khapAve tyAre ekalA leAbha DAya ane leAbha khapAve ke upazamAve tyAre te (nimAMtho) nigra Mtha thAya. te nigra Mtha (strIjIvasaMta jJAno) kSINukaSAyI athavA upazAMtakaSAyI hAya. (inphrAya sALo) tathA snAtaka te| akaSAyI ja hAya. 69. have AgaNIzamu lezyA dvAra kahe cheH-- AitiyaM suhalesaM, kasAyavaM chasu vi chaTTii niyaMTho / pahAo ya paramasukko, lesAIo va hujjAhi // 70 // dAraM 19
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI paMcanircathI prakaraNa. 199 artha:-(Atti purva) mulAka, bakuza tathA pratisevAkuzIlane bhAvalezyAnI apekSAe teje, paddha ane zukala e traNa zubha lezyA hoya. (sAya chag vi) kaSAyakuzIlane chae lezyA hoya. (chaThThA niyaM) nircathane chaThThI zukala lezyA ja hoya ane (vgo ya paramagu ) snAtakane terame guNaThANe parama zukala lehyA hoya (tA. 3 dukAda) athavA caMdame guNaThANe lezyAtIta hoya eTale eke lesthA na heya-alezI heya. 70. have vazamuM pariNAma dvAra kahe che - vaLatahIyamANayavaThiyapariNAmayA kasAyaMtA / no hIyamANabhAvA, niggaMthasiNAyayA huMti // 71 // artha:-(jAyaMtA) kaSAyakuzIla sudhInA eTale pulAka, bakuza, pratisevAkuzIla tathA kaSAyakuzala e cAre nirca (rahI mAvadiyAmA ) vadhate pariNAme paNa hoya, ghaTate pariNAme paNa hoya ane avasthita pariNAme paNa hoya. (nivaliriyathA) nigraMtha tathA snAtaka (no rAmAmAvA) hAyamAna pariNAme na (phuti ) hAya eTale vadhatA pariNAme ja hoya athavA avasthita pariNAme hoya, kAraNa ke agyAramethI paDatA nigraMtha te kaSAyakuzIla ja hoya, te nircatha na kahevAya. 71. samayamavaThiyabhAvo, jahanna iyaro u sttsmyaao| samayaMtamuhuttAiM, sesAo AimacauNhaM // 72 // ' artha--(mAmaDaduM) pulAka, bakuza, pratisevAkuzIla tathA kaSAyakuzIla e cArane (avadhimAvo) avasthita bhAva ( ramajaM ) jaghanyathI eka samaya hoya 3 sattaramA ) ane utkRSTathI sAta samaya hoya (rerA) bAkInA be bhAva vardhamAna tathA hIyamAna (samayaMtamuhurA) jaghanyathI eka samaya ane utkRSTathI aMtarmuhUrta sudhI hoya. 72. niggaMthaMtamuhattaM, duhAvi bhAvo pavaDhamANo u| samayaM jahaNNavaThiya, aMtamuhuttaM ca ukkoso // 73 // artha - niSaiA ) nircIne (ghavALo 3 mAvo ) pravardhamAna bhAva (tamuhu kuhAvi) jaghanyathI ne utkRSTathI aMtamuhUrta hoya tathA (tamAM kavayi) avasthita bhAve jaghanya eka samaya ( aMtamuhuraM ja koro) ane utkRSTa aktamuhUrta hoya. 73.
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 prakaraNasaMgraha. pahAyassa vaDhamANo, aMtamuhattaM duhAvi pariNAmo / evaM avaTThio vi hu, ukkoso puvakoDUNo // 74 // dAraM 20 artha - (gyakSa yamA) snAtakane vardhamAna (Lio ) pariNAma (tamuhurva kullAvi ) jaghanyathI ane utkRSTathI paNa aMtarmuhUrta zailezIkaraNakALe hoya. (pUrva avagio vi du) tathA avasthita pariNAma jaghanyathI aMtarmuhUrta kevalajJAna utpanna thayA pachI aMtarmuhUrta avasthita pariNAmI thaIne zailezIkaraNa aMgIkAra kare ane (3o judag) utkRSTathI avasthita pariNAmane kALa deze UNI pUrva keDI eTale pUrvakeTimAM kAMIka ocho hoya. (janmathI jaghanya nava varasa gayA pachI kevaLajJAna utpanna thAya tethI pUrvakeTimAM teTalo ocho samajavo.) 74. have ekavIsamuM baMdhana dvArA kahe che baMdhai satta pulAo, kammapayaDIo aauvjaao| bausAsevI sattaTu, kasAI satta aTTa cha vA // 75 // mohAuvajiA cha u, niggaMtho veyaNIyamevikaM / pahAo ya sAyaveyaM, baMdhai baMdheNa rahio vA // 76 // dAraM 21 artha:-(pu ) pulAka (rAvakAro) AyuSyakama sivAyanI bAkInI ( ciMdha ratta mavo ) sAta karma prakRti bAMdhe kAraNa ke ene AyuSya gya adhyavasAya na hovAthI AyuSyane baMdha na hoya. (vakakSA sevA satta6) bakuza tathA pratisevA kuzIla AyuSya vinA sAta tathA AyuSya sAthe ATha paNa bAMdhe. (sAruM ka cha vA) kaSAyakuzIla AyuSya vinA sAta ane AyuSya sAthe ATha kama badhe tathA sUkSmasaMparAya guNaThANe AyuSya ane mehanIyaM vinA cha karma bAMdhe. e ( 3) chane baMdha (modakanimA ) mehanIya ane AyuSya e be karma vaIne jANa. (nithi ve vi ) nigraMthane eka sAtavedanIyane baMdha ja hoya. (go ja sANaM vaMdha6) snAtakane paNa eka sAtAvedanIyane ja baMdha terame guNaThANe hoya (vaMdhe hizo vA) athavA dame guNaThANe baMdha rahita hoya. yoganA abhAvathI karma baMdha hoya nahIM. 75-76. have bAvIzamuM udaya dvAra kahe che - veyaMti aTTha cauro, niggaMtho satta mohvjaao| pahAo ghAivivaje, cauro veei kmmNse||77|| dAraM 22
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ vv// w zrI paMcanircathI prakaraNa 201 artha>(at) julAka, bakuza, pratisevAkuzIla ne kaSAyakuzIla e cAra nigraMtho (veyaMti ) AThe karma vede. daza guNaThANA sudhI AThe karmano udaya hevAthI. (nijo vatta mohavAlo) ninja mehanIya vinA sAta karma vede. agiyArame, bArame guNaThANe mehanIyano udaya nahi hovAthI. (aa vAva va) snAtaka jJAnAvaraNaya, darzanAvaraNIya, mehanIya ane aMtarAya e cAra ghAtika vaIne bAkInA (jaDo vepa6 ) vedanIya, AyuSya, nAma ane getra e cAra aghAtikarma veda. 77. have trevIsamuM udIraNA dvAra kahe che - veyaNIyAuavajjA, payaDIo udIrae cha u pulaao| bausAsevI sattaTTa chacca sattAuvajAo // 78 // artha -(purA) pulAkane (recaLayA avajJA, vedanIya ane AyuSya vajIne (yo sIkha 3) cha karma prakRtinI udIraNA hoya. (vaDatAsevA satta cha ) bakuza ane pratisevAkuzIlane sAta karmanI, ATha karmanI ane cha karmanI udIraNa hoya. sarve karmanI hoya tyAre AThanI, AyuSya vinA sAtanI ane vedanIya tathA AyuSya vinA chanI udIraNA hoya. (4ttA vagAmo) kaSAyakuzIlane AyuSya vinA sAtanI udIraNa hoya. 78. ane sakasAo eyAo, paMca ya veyaaumohvjjaao| evaM paMca niyaMTho, dunni ya nAmaM ca guttaM ca // 79 // artha -(so) kaSAyakuzIlane (verAmovA ) vedanIya, AyuSya ane mehanIya e traNa varjIne (gyA vaMtra ) A pAMca karmanI udIraNA paNa hoya, (parva ja niyaM) ninthane e ja pAMca karmanI udIraNA hoya tathA bAramA guNaThANAnA aMtamAM (kutti ja nAma ja gurUM ) nAma ane gotra e be karmanI ja udIraNA hAya. 79. pahAo evaM dunni u, udIraNAvajio va so hoi| dAraM 23 caiUNa pulAyattaM, hoi kasAI avirao vA // 80 // atha - dA purva = 3) snAtakane paNa nAma ane gotra e be karmanI ja udIraNA hoya athavA (3riso va no hora) udIraNAjita
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 prakaraNasaMgraha. paNa te hoya. eTale terame guNaThANe udIraNA hoya, cidame to anudIraka hoya eTale keI karmanI udIraNA na hoya. have evI zam uvasaMpaduhAnuM dvAra kahe che -( pujAcatta) julAkapaNuM tajIne (dora javA) kaSAyakuzIla thAya, kAraNa ke te sarakhA pariNAmI che. evI rIte jenA sadaza saMcamasthAna hoya te tevA bhAvane pAme. [kaSAyakuzIlAdine mUkIne e pramANe samajavuM] (avira vAM) athavA pulAka devapaNuM pAme tyAM avirati paNa thAya. 80. bausattacuo sevI, kasAyavaM avirao ya saDDho vaa| sevittacuo bauso, kasAi saDDo avirao vA // 81 // artha -(vAtanu) bakuza nigraMtha bakuzapaNuM tajIne (sevA jaNA1) pratisevAkuzIla thAya athavA kaSAyakuzIla thAya athavA (kavi ca ho vA) avirati paNa thAya ne zrAvaka paNa thAya. (revittajutho vaDo) tathA pratisevAkuzIla kuzIlapaNuM mUkIne bakuza paNa thAya, (vANA vagha viko zA) kaSAyakuzIla thAya, zrAvaka paNa thAya ane aviratipaNuM paNa pAme. 81. sakasAo puNa pulao, bauso paDisevago niyaMTho vaa| saDo asaMjao vA, havijja caiDaM kasAittaM // 8 // artha -( sA) kaSAyakuzIla (phArUtta) kaSAyakuzIlapaNAne tyajIne (pukha pu ) pulAka thAya, (vaDo hovo niNaMdo vA) bakuza thAya, pratisevAkuzIla thAya athavA nigraMtha paNa thAya. (saddo ahaMko vA vijha ) athavA zrAvaka thAya ane avirati samyagdaSTi paNa thAya. 82. niggaMthattacuo puNa, sakasAi siNAyago avirao vaa| pahAo caia siNAyattaNaM tu siddho havijja tti // 8 // dAraM 24 artha-(nijhAMthagro) nigraMtha nircathapaNuM mUkIne (pu rANA) vaLI kaSAyakuzIla thAya (sivAyano viro vA) athavA snAtaka thAya athavA avirati paNa thAya. (dAzo cAka siMyAM su) snAtaka snAtakapaNuM mUkIne (Nita vijJa utta) siddha thAyamokSe jAya. 83. vivecana -agiAme tathA bArame guNaThANe nirgatha thAya. temAM bAramAM guNaThANuthI terame Ave tyAre snAtaka thAya ane agiAramAM guNaThANuvALA
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI pAMcanigra thI prakaraNa 203 nigraMtha avazya paDe. temAM guNuThANAnA kALakSayathI paDe te avazya dazame guNuThANe Ave tyAM kaSAyakuzIla kahevAya. AyuSyakSaye paDe te avazya deva thAya tyAM avirati hAya. tathA snAtaka snAtakapaNuM mUkIne avazya mekSe ja jAya. e pramANe uvasa paThThAna dvAra jANavu. have 25 muM saMjJAdvAra ne 26 muM AhAradvAra kahe cheH-- hAyaniyaMThapulAyA, no uvauttA havaMti sannAsu / senA yuddAvi duggA, (vAraM25) paTTAo vudgha kSettAERI || 84 || (aAra 26 ) artha :-( paddAniyaMtrapujAyA ) snAtaka, nigraMtha ane pulAka (no 35 uttA vaMti sannAsu ) saMjJAne viSe upayukta na heAya, kAraNa ke pradhAna jJAnApayeAge vartatA heAvAthI AhArAdine ati abhilASa na heAya. ( settA duSi kruSnA ) bAkInA eTale bakuza tathA pratisevAkuzIla ane kaSAyakuzIla tevA prakAranA saMcamasthAnavALA heAvAthI ane prakAranA hAya. saMjJAvALA paNa hAya ane saMjJA vinAnA paNa hoya. have 26 muM AhAradvAra kahe cheH--( "ddAo kuda sesaTTA) snAtaka AhArI paNa hAya ane aNuAhArI paNa hAya. terame guNaThANe kevaLI samuddhAta karatAM trIjo, ceAthA ane pAMcame e traNa samaya aAhArI paNa hAya; khAkInA vakhate AhArI heAya. tathA cAdame guNuThANe aNuAhArI ja hAya. snAtaka sivAyanA bAkInA pAMca nigraMtha AhArI ja hAya, kAraNa ke aAhArI upara kahelI avasthAmAM tathA parabhava jatAM vakragatie ja hAya, te emane nathI. 84. have 27 muM bhavadvAra kahe che-- paMca vi ya jahanneNaM, egabhavukkosao kameNevaM / pulayassa tinni tinhaM, tu aTTha tinneva ikko ya // 85 // dAraM 27 a:-( paMcavica nanneLa ) pAMca nigraMthane jaghanyathI ( pAmava ) eka bhava hAya, eTale te ja bhavamAM mekSe jAya. ( Doso ) utkRSTathI ( puttta ttinni) pulAkane traNa bhava hAya. (tind tu aTTha) akuza, pratisevAkuzIla tathA kaSAyakuzIla e traNa ATha bhava kare. ( tinneva ) nigraMtha traNa bhava kare (zno T) snAtaka eka ja bhava kare-te ja bhave mekSe jAya. 85. tyAM pulAka jaghanyathI eka bhatra grahaNane viSe pulAka thaine kaSAyakuzIlAdi
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 prakaraNasaMgraha. bIjA sayatapaNAne pAmIne eka vAra aneka vAra te ja bhavamAM athavA khIjA bhavamAM kaSASakuzIlAdi cAritra pAmIne sijhe. utkRSTathI devAdi bhavanA AMtare trIjA bhavamAM pulAkapaNuM pAmIne siddha thAya. ihAM bakuzAdi kAika eka bhavamAM akuzapaNuM pAmIne kaSAyakuzIlAdi thaine sijhe, koika eka bhavamAM khakuzapaNuM pAmI, khIjA bhavamAM anya eTale pratisevAkuzIla cAritra tathA kaSAyakuzIla cAritravALA thaine sijhe. eTalA mATe kahe che ke--jaghanya eka bhava kare ane utkRSTathI ATha bhava kare. AThe bhavamAM cAritra pAme temAMnA koika ATha vAra akuzapaNAe karIne ane chelle bhave kaSAyakuzIlAdi cAritrayuktapaNAe karIne tathA pratisevAkuzIlatvAdi cAritrapaNAe yukta thaine ATha bhava pUre. ATha bhavathI vadhAre na kare, have 28 su AkarSadvAra kahe cheH-- sat ya jahaneNaM, Agarisukkosao kameNevaM / pulayassa tinni tinhaM, sayaggaso dunni ikko a // 86 // aH--je avasthAmAM vatA hoya te mUkI pharIthI te avasthA pAme te AkarSI kahevAya. te AkaSa e prakAre-1 eka va AzrI, 2 ghaNA bhava AzrI. prathama eka bhava AzrI AkaSa kahe che:--pAMce nigraMthane ( jo tra nadaAna ) jaghanyathI eka ja AkarSaka hoya eTale eka ja vAra cAritra pAmI meAkSe jAya. ( puiolo meLeva ) have utkRSTathI A pramANe AkaSa jANuvA, ( puruyasta tinni) pulAne traNa AkaSa hAya. ( tirlR ) bakuza, pratisevAkuzIla tathA kaSAyakuzIla e traNane ( sayo ) zata pRthakksa AkaSa hAya. ( dunni ) nigraMthane e AkarSa, eka bhavamAM be vakhata upazamazreNI kare tene AzrIne hAya. ( ro ya) ane snAtakane eka ja hAya. 86. nANabhave AgarisA, huMti jahaneNa donni paMcahaM / ukkosao kameNaM, satta havaM te pulAyassa // 87 // artha :--have ( nALamaye sarissA) nAnA bhava AzrI AkaSa kahe che:-- ( nasenaM phona parlR ) jadhanyathI snAtaka sivAya bAkInA pAMca nigraMthane e AkaSa hAya che. eka te bhavamAM ane bIjo anya bhavamAM hAya. ( puchAyatta ) pulAkane ( gujAro meLa satta vaM te ) utkRSTathI sAta AkaSa hoya. prathama bhave eka vAra ane tyArapachI mane bhavamAM traNa traNa vAra ema sAta AkarSa thAya. 87, sahassaggaso u tinhaM, paMca niyaMThassa vhAyae natthi / dAraM 28 aMtamudutta jAjo, hor vruSi puruAyassa // 88 //
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI paMcanircathI prakaraNa 205 artha:-( sallA 3 tindu) bakuza, pratisevAkuzIla ane kaSAyakuzIla e traNane sahastrapRthakatva AkarSa nAnA bhavane AzrIne hoya che, kAraNa ke eka bhavane viSe zatapRthakatva AkarSa kahyA che, tethI jyAre ATha bhAva kare tyAre utkarSathI dareka bhavamAM nava nava AkarSa thAya. eTale navasone AThavaDe guNatAM sAta hajAra ne baso ( 7200 ) AkarSa thAya. (paMca niyaMkara ) nigraMtha nircathane nAnA bhava AzrI pAMca AkarSa hoya, temAM eka bhavamAM be, bIjA bhavamAM be, ane tyArapachI trIjA bhavamAM eka eTale kSapaka nigraMtha thaI mekSe jAya. (ggg nathi) snAtakane nAnA bhAva AzrI AkarSa nathI, kAraNa ke te to te ja bhavamAM mokSe jAya che. - have ogaNatrIzakuM kALadvAra kahe che-(puchAya ) pulAkane (36 ) jaghanyathI tathA utkRSTathI ( yaMtamuhuraM stro dora ) aMtarmuhUrta kALa hoya ema jANavuM, kAraNa ke pulAkapaNAne pAmelo nigraMtha aMtarmuhUrta pUrNa karyA vinA marato nathI, temaja aMtarmuhUrtamAM pulAkapaNAthI paDatA paNa nathItethI jaghanya ane utkarSathI paNa aMtamuhUrta jANavuM. 88 bausAsevi kasAI, jahannao samayamiyarao koddii| samayaM hoi niyaMTho, aMtamuhuttaM tu ukkoso // 89 // artha:-( varaNAvi vasAI ) bakuza, pratisevAkuzIla ane kaSAyakuzIla e traNene ( samartha) jaghanyathI eka samayane kALa hoya, e traNe cAritra pAmyA pachI eka samayamAM maraNa pAme te apekSAe te kALa jANo. ( lohI) tathA utkarSathI deze UNI pUrva koTi kALa jANu, kAraNa ke cAritrano utkRSTa kALa teTalo che. ( samartha ho niTo ) nigraMthane jaghanyathI eka samayane kALa che, te upazamazreNie caDI, agyArame guNaThANe pahoMcI, eka samayamAM maraNa pAme tenI apekSAe jANavo. (aMtamuhurja 4 ka ro ) ane utkRSTathI aMtarmuhUrtano kALa jANe, kAraNa ke agyAramAM tathA bAramA guNaThANane teTalo ja kALa che. 89 pahAo aMtamuhuttaM, jahannao iyarao ya puvANaM / desUNA koDI khalu, bausAI huMti sabaddhaM // 90 // artha -(vgo ) snAtaka (jJa aMtamuhurja) jaghanyathI aMtarmuhUrta hoya. kAraNa ke aMtagaDakevaLIne teTalo kALa hoya che. ( mo purA jUnA johI) ane utkRSTathI deze UNI pUrva keDI kALa (Du) nizcaye jANa, kAraNa ke kevaLI avasthAne utkRSTapaNe teTale kALa che. (varasAduM zuMti sA4) have nAnA
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNasaMgraha. jIvanI apekSAe bakuzAdi eTale bakuza, pratisevAkuzIla ane snAtaka sarva kALe hoya che, kAraNa ke mahAvidehamAM sarvadA saMbhave che. 90. niggaMthA ya pulAyA, ikkaM samayaM jahannao huti|| ukkoseNaM puNa te, aMtamuhuttaM ciya havaMti // 91 // dAraM 29 artha - nijAthA ja kuTTAthA ) nirgatha ane pulAkano ( ra samaje jo huti ) jaghanyathI eka samayane kALa hoya che. (3of gr se ) utkRSTathI te nirgatha tathA pulAka (ta vira davaMti) aMtarmuhUrta hoya che. phera eTale ke ekanI sthitinA aMtamuhUrtathI ghaNAnI sthitinuM aMtamuM chuM meTuM hoya. 91. (saMkhyAmAM pulAka jaghanyathI eka be hoya utkRSTa sahastrapRthakatva hoya paNa satata kALa te aMtarmuhUrta ja hoya.) have trIzamuM aMtaradvAra kahe che-- aMtomuhutamesiM, jahannao aMtaraM tu pNcnnddN| . ukoseNa avaDaM, puggalapariaTTadesUNaM // 92 // artha -(R) A (kaMvad) snAtaka sivAya bAkInA pAMcanuM (no tat g) jaghanyathI aMtara (atomudutta) aMtarmuhUrtanuM hoya. A aMtara eka jIvanI apekSAe jANavuM. eka pulAka pulAkapaNuM choDIne jaghanyathI aMtarmuhUrtamAM pharIthI pulAkANuM pAme. ema pAMcemAM samajavuM. ( 3 ur ) utkRSTathI (va6 pualkUiLa ) deze UNuM ardha pudgalaparAvartana jeTaluM aMtara jANavuM, kAraNa ke samakti pAmela jIva samakita pAmyA pachI utkRSTapaNe teTalo ja kALa saMsAramAM rahe che. ( anaMtA kALacakranuM eka pudgalaparAvartana thAya che. ) 92. A eka jIva AzrI pharIne te te nigraMthapaNuM pAmavAne kALa samajavo. pahAyassa aMtaraM no, samayaM tu jahannao pulAyANaM / saMkhijagavAsAI, ukkosagamaMtaraM tesiM // 93 // artha--(gyara aMtara no) snAtakane aMtara nathI, kAraNa ke snAtaka te avazya te bhave mokSe ja jAya ane snAtakapaNuM tajIne pharIthI snAtaka thAya tyAre aMtara kahevAya, te snAtakane nathI tethI tene aMtara nathI. ekanI apekSAe pulAkAdikanuM aMtara upara kahyuM che, have anekanI apekSAe aMtara kahe che -(rAmadaM tu najare puSTAcA) pulAkane jaghanyathI eka samayanuM aMtara
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI paMcanircathI prakaraNa. 27. nnnnnn hoya. eka jIva pulAkANuM pAmyA pachI vacamAM eka samaya gayA pachI vaLI kaI bIje jIva pulAkANuM pAme te apekSAe samayAMtara jANavuM. (hi) te pulAkanuM (4oNAmaMta6) utkRSTathI aMtara (vijhAvAtA) saMkhyAtA varSanuM jANavuM. (c). niggaMthANaM samayaM, ukkosaM aMtaraM tu chammAsA / sesANaM tu cauNhaM, no ceva ya aMtaraM asthi ||94||daarN 30 artha--(nizALa jama) nine jaghanyathI eka samayanuM aMtara hoya, ane (3i ) utkRSTathI (su) te (jhAlA) cha mAsanuM (aMtaraM) aMtara heya. (sALa karuM) bAkInA bakuza, pratisevAkuzIla, kaSAyakuzIla ane snAtaka e cArane ( no va ca aMtara sthi) aMtara nathI ja. te kAyama hoya che. 94. have 31 muM samughAta dvAra kahe che-- veyaNakasAyamaraNe, tinni pulAyassa huMti smughaayaa| paMcAsevagabause, veuviyateyagehi saha // 95 // artha-(puTTArU) julAkane (vecanArama) vedanA, kaSAya ane maraNa (tini mukAyA ti) e traNa samuddaghAta hAya. saMjavalana kaSAyadayathI kaSAya samuddaghAta saMbhave che. tathA pulAkane maraNa nathI to paNa maraNa muddaghAtane virodha nathI, eTale samuddaghAtathI nivatI kaSAyakuzIlAdikapaNuM pAmIne maraNa pAme. tathA (sAvivAre) pratisevAkuzIla ane bakuzane (rije rAda ) vaikriya ane tejasa sahita ( i ) pAca samughAta hoya. 5. AhAraeNa sahiyA, kasAiNo cha niyaMThae natthi / kevaliyasamugghAo, ikko vi ya hoi hAyassa // 16 // dAraM 31 artha- vAdaLo) kaSAyakuzalane (AdAnag dizA) AhAraka sahita (4) cha samudaghAta hAya. (niyaMg ) nigraMthane (nathi) eke samughAta na hAya. (ArA) snAtakane (vaDhicamuvA do vi ja dora) eka ja kevalI samuddaghAta hoya. 96. have batrIzamuM kSetradvAra kahe che - logamasaMkhijjaime, bhAge paMcaNha hoi ogAhA / pahAyassa asaMkhije, asaMkhabhAgesu loe vaa||17|| dAraM 32
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 prakaraNasaMgraha. . artha--(paMja) julAkAdika pAMca nigraMthane (jhonamahinAme maLe jovA ) lekanA asaMkhyAtamA bhAganI avagAhanA hoya. pulAkAdikanA zarIranuM lokanA asaMkhyaya bhAga mAtra avagAhIpaNuM hovAthI. (TTAcAra avaMti) snAtaka zarIrastha hoya tyAre lekane asaMkhyAtame bhAge hoya ane ( tamAku stro vA) lokane asaMkhyAtame bhAge tathA AkhA lekamAM kevaLI. samudughAta kare tyAre avagAhanA hoya. kevaLI muddaghAtamAM daMDAdika kare tyAre lekanA asaMkhyAtame bhAge prathamanA be samaye avagAha, manthana karavAne samaye lekanA ghaNA bhAganuM vyApavApaNuM hovAthI ane thoDA lekanuM vyApavApaNuM na hovAthI lokanA asaMkhyaya bhAgane viSe avagAhanA hoya ane cothe samaye Akho leka pUre tyAre sarva leka jeTalI avagAhanA hoya che. 97. have 33 muM sparzanA ne 34 muM bhAdvAra kahe cheeyN ceva ya phusaNA, (dAraM 33) cauro bhAve khovsmiyNmi| hAo khAiyabhAve, uvasami khaiyaMmi vi niyNttho||98|| dAraM 34 artha -(guM va za sa ) je pramANe avagAhanA kahI te pramANe parzanA jANavI. vizeSa eTale ke sparzanA kAMIka adhika hoya. jeTalA pradezane cAre bAju spaze teTalI adhika sapanA jANavI. have 34 muM bhAgadvAra kahe che-(03) julAka, bakuza, pratisevAkuzIla tathA kaSAyakuzIla e cAra nigraMtha (mAdhe ghoghamimi) pazama bhAve hoya. (bdo cama) snAtaka kSAyika bhAve hoya. ( niyaMdo) tathA nigraMtha ( mi) agiArame guNaThANe upazamabhAve hoya ane ( mi vi) bArame guNaThANe kSAyikabhAve hoya 98. have 35 muM parimANa dvAra kahe che - paDivajaMta pulAyA, ikkAI jAva sayapuhuttaM ti| paDivannA jai huMtI, sahasapuhuttaMta egAI // 99 // artha - vinaMta purAvA) pratipadyamAna ekale pulAkANAne pAmatA jagha. nyathI eka samaye eka hoya ane utkRSTapaNe ( kavi sacapuDuraM ti) ekathI mAMDIne zatapRthatva hoya. (vijJA karU ) tathA pUrva pratipanna pulAupaNAmAM vartatA jaghanya (gar) ekathI mAMDIne (sarasapuDuraMta phuti) utkRSTa sahastrapRthakRtva sudhI hoya. 99.
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI paMcanircathI prakaraNa. 206 sevibausA pavajaMtagA ya ikAi jA sayapuhuttaM / SaDivanagA jahannaga, iyare koDIsayapuhuttaM // 10 // mI--(sevivausA pavajaMtagA ya) pratisevAzItapaNAne tathA 54zapAne pAmatA (ikAi jA sayapuhusaM) mehithI bhAMDIne yAvat zatatpa hoya, bhane (paDivanagA) te payAne pAmelA ( jahanaga iyare ) dhanyathI mane kRSTayA (koDIsayapuDuttaM ) Ti zataY54.1 Doya. 100. sakasAyA ikAI, sahasapuhattaM siyA pavajaMtA / koDIsahasapuhattaM, ukkosa jahannaga pavanA // 101 // atha:--(sakasAyA ) 4AyazIda (pavajaMtA ) prtipymaan-paamnaa| (ikAI sahasapuDuttaM siyA) methI bhAMDIne sana pRthaiva Doya tathA ( pavanA ) pUrvapratipanna ( ukkosa jahannaga ) pRSTayA ane "dhanyathA ( koDIsahasapuhuttaM) keTi sahasapRthakRtva hoya. 101. paDivajaMta niyaMThA, ikAI jA sayaM tu baasttuN| . aTThasayaM khavagANaM, uvasamagANaM tu cauvannA // 102 // martha:- (niyaMThA) niyamAna ( paDivajaMta ) pratipadyamAna-pAbhanArA ( ikAI jA sayaM tu bAsaTuM ) yapaNe 4thI mIna TapaNe 162 Doya; bha Ta ( aTThasaya khavagANaM ) 154zreNi zrI sAthe 108 bhAMu bhane ( uvasamagANaM tu caDavannA) zamazeli sahI sAthai 54 73 bhAMDe. te panne maLIne eka sAthe nircathapaNuM pAmatA 162 jI hAya. 102. puvapavannA jai te, ikAI huMti jA sayapuhuttaM / vhAyA u pavajaMtA, aTusayaM jAva samayaMmi // 103 // artha:-(jaha te) ta nizraya (pukhapavanA) pUrva pratipakSa rAme tA( ikAI huMti A sayapuhuttaM ) methI bhAMDIne yAvat zata5531 Doya. (pahAyA u) ane snAta t| ( samayaMmi) se samayamA (pavajaMtA ) pratipayamAna GSTa ( aTusayaM jAva ) methI mAne :108 sudhA 154zreNivANA hoya. 103. 27
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 prakaraNagraha. puvapavannasiNAyA, koDipuhuttaM jahannayA huNti| ukkosA ce ciya, parimANamimesi evaM tu||114||daarN 35 artha -(puevaNA ) pUrva pratipanna snAtaka ( rohiypu rAkhavA huti ) jaghanyathI koDI pRthaphatva (kevaLI) hoya. (3ovA ji) utkRSTapaNe paNa (rimALafmati parva tu) emanuM eTaluM ja parimANa jANavuM. 104. , have 36 muM alpa bahuta dvAra kahe che - niggaMthapulayohAyA, bausA paDisevagA kasAillA / thovA saMkhijaguNA, jahuttaraM te viNiddiSThA // 105 // dAraM 36 artha -(ni ) nigraMtha (thavA) sethI thoDA hoya kemake te utkRSTa paNa zatapRthava pramANu ja hoya. (puca saMvijhaTI) tethI pulAka saMkhyAtaguNA hAya kAraNa ke te sahastrapRthakRtva hoya. (vTTAyA) tethI sanAtaka saMpatiguNA kAraNa ke te koTi pRthakatva hoya. (vaDA) tethI bakuza saMkhyAtaguNa hoya. te zatakeTi pRthakRtva hovAthI. (kahevA) tethI pratisevAkuzIla saMkhyAtaguNuM hoya. ahIM kaI zaMkA kare ke pratisevAkuzIla tathA bakuzanI saMkhyA sarakhI kahI che chatAM te saMkhyAtaguNa kema? tene uttara-bakuzanuM koTi zatapRthakatva be traNa keTizata pramANa che ane pratisevAkuzIlanuM kaTi zata pRthakRtva catuSka kezita pramANa che tethI temAM virodha nathI. (vA) tethI kaSAyakuzIla saMkhyAtaguNA che kAraNa ke tenI saMkhyA satakoTi pRthakRtvanI hoya che. (duttA saMvinirikA) e rIte uttarottara eka ekathI e pramANe vadhAre samajavA. 105. bhagavaipaNavIsasayassa chahauddesagassa sNghnnii| .. esA u niyaMThANaM, raiyA bhAvatthasaraNatthaM // 106 // artha -(mAdA) zrI bhagavatI sUtranA (gvIkaraNa ilAkSa) pIzamA zatakanA chaThThA uddezAnI (baMgALa) A saMgrahaNI (dvArane samUha) (pattA 3 niyaMTA) e nirca thanA (mAvasthatA dhaM) bhAvArthanuM smaraNa karavAne mATe ( gA) racI che. 106. je Iti zrI abhayadevasUriviracita paMcanircathI che prakaraNa sAthe samApta. I = == =@TD= == ==
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ - pUrvAcArya - / nigoda SaTtriMzikA prakaraNam / logassegapaese, jahannayapayammi jiyapaesANaM / ukosapae ya tahA, sabajiyANaM ca ke bahuyA ? // 1 // artha -(AseTVT) lekanA eka pradezamAM (4 ) jaghanya pade (pipalaLa) jIvanA pradeze (ta) tathA (3otapav 2) utkRSTapade jIvanA pradeza ane (raziyA 4) sarva jI-temAM ( vahuvA) kaNa ghaNuM che? * vivecana - gAthAmAM traNa rAzinA alpabadutvane prazna pUche che 1 jaghanyapade (je AkAzapradezamAM sarvathI thoDA jIvanA pradeza hoya te) eka AkAzapradezamAM jInA pradeza keTalA? - 2 utkRSTapade (je AkAzapradeze vadhAremAM vadhAre jIvapradeze heya te) eka AkAzapradezamAM chavAnA pradeza keTalA? 3 sarva jIvonI saMkhyA. cida rAjapramANa leka che. jyAM chae dravya hoya che tene kAkAza kahe che. te coda rAjalakanA pradeza asaMkhyAtA che. je AkAzakSetranA kevaLInI buddhie paNa ekanA be vibhAga na kalpI zakAya tene pradeza kahe che. A cAda rAjalaka nigadathI bhareluM che. e nigodanA be prakAra che. 1 sUkSmanigada ane 2 bAdaranigoda. temAM sUkSama nigeda cAda rAjakamAM sarvatra che, bAdara nigada niyata sthAnavatI (amuka amuka bhAgamAM ja) hoya che. anaMta jIvonuM sAdhAraNuM zarIra tene nigoda kahe che, eTale eka eka nigadamAM anaMtA enaMtA jIve che. eka eka jIvanA asaMkhyAta pradeza che. te asaMkhyAta leAkAkAzanA pradeza sarakhuM jANavuM. che. A jIvanI utkRSTa avagAhanA vaidarAjapramANa che, kAraNa ke jyAre jIva kevaLI. samuddaghAta kare che tyAre ethe samaye tene eka eka pradeza lokAkAzanA
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212 prakaraNasaMgraha. eka eka pradeza upara AvI jAya che, tethI te codarAjalakavyApta thAya che. jIvanI jaghanya avagAhanA aMgulane asaMkhyAtamA bhAga pramANa hoya che. jIva jyAre ghaNe saMkucita thAya che tyAre te aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAgapramANu avagAhanAvALo thAya che. AvI saMkucita avagAhanA nigodamAM hovAthI eka nigodanI avagAhanA paNa aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa che. nigodanA anaMtA jInuM eka sAdhAraNa zarIra hovAthI saghaLA ja sarakhI avagAhanAvALA hoya che. tethI eka AkAzapradezamAM anaMtA jInA asaMkhyAta asaMkhyAta Atmapradeza hoya che. meM 1 | prathama gAthAmAM traNa rAzinA paraspara alpabadutvane prazna che tene uttara eka ja gAthAvaDe kahe che - thovA jahannayapae, jiyappaesA jiyA asNkhgunnaa| ukkosapayapaesA, tao visesAhiyA bhaNiyA // 2 // artha- rAjayapas) jaghanyapade (zivaghA) jIvapradeze (jo) thaDA che, tethI (niyA) cho (kALA) asaMkhyAtaguNa che, (to) tethI (3olavpapA) utkRSTapade javapradeze ( virelAyA) vizeSAdhika (maLiyA) kahyA che. vivecana -prathama gAthAmAM kahelA traNa rAzimAMthI jaghanyapade (eTale je AkAzapradezamAM sarvathI thoDA jIvapradeza hoya te sthAne) jIvapradeza cheDA che, te jaghanyapade rahelA jIvapradezathI sarva jInI saMkhyA asaMkhyAtaguNI che. sarva jIvonI saMkhyAthI utkRSTapade (je AkAzapradezamAM vadhAremAM vadhAre chavapradeza rahelA hoya te sthAne) jIvapradeze vizeSAdhika che. 1 jaghanyapade jIvapradeza cheDA che. tenAthI 2 sarva jIvonI saMkhyA asaMkhyAtaguNI che. tenAthI 3 utkRSTapade jIvapradeza vizeSAdhika che. have jaghanyapada ane utkRSTapada kayAM hoya? te kahe che - tattha puNa jahannapayaM, loyaMte jattha phAsaNA tidisi / chaddisimukkosapayaM, samatthagolaMmi nannattha // 3 // artha-(taw yr Hpa) temAM paNa jaghanyapada (roya) lokane aMte (30) jyAM riliM) traNa dizAnI ( 1) sparzanA hoya tyAM
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 zrI nigeAda SatriMzikA prakaraNa. hAya. (ilakSya ) utkRSTapada, ( iia) cha dizAnI spardhAnAvALA ( samathanoemi ) samasta-saMpUrNa gALAmAM heAya che. ( nannastha ) khIje hAtu nathI. vivecanaH--jadhanyapada leAkane aMte jyAM niSkuTa-khUNA hAya tyAM hAya che, kAraNa ke tyAM Avela geALAomAM ( asaMkhyAtA nigeAdanA eka gALA thAya che, te AgaLa kaheze ) keTalAkane traNa dizAnI, keTalAkane cAra dizAnI ane keTalAkane pAMca dizAnI sparzanA heAya che. temAMthI jaghanyapada traNa dizAnI sparzInAvALA geALAmAM hAya che. tene bAkInI traNa dizAonI sparzanA alAkathI AcchAdita thayelI hoya che. aleAkamAM jIvanI gati nahIM hovAthI tyAM jIvA hotA nathI. AvA ochI spanAvALA khaDagALA kahevAya che, mATe jaghanyapada traNa dizAnI sparze - nAvALA khaDagoLAmAM hoya che. je goLAmAM cha dizAmAM navA goLAne utpanna karanAra nigodarAzinI sparzanA hoya che te utkRSTapada kahevAya che. A utkRSTapada saMpUrNa goLAmAM ja hoya che, paNa khaMDagoLAmAM hotu nathI. saMpUrNa goLA teA leAkamadhye ja hoya che, leAkane cheDe hotA nathI. / / 3 / have graMthakAra prativAdIne je zaMkA upasthita thai zake evI zaMkA svata: upajAve che:-- avataraNu--graMthakAra prativAdI taraphathI zaMkA karatA satA kahe che:-- ukkosamasaMkhaguNaM, jahannayAo payaM havai kiM nu / naNu tiddisiphusaNAo, chaddisiphusaNA bhave duguNA // 4 // artha :-( nahAyAo caM) jaghanyapadathI (hola apavamuLa) utkRSTapada asaMkhyaguNu (hiM su dhavadda) kevI rIte hoya ? kAraNa ke (tiiilalanAo) traNa krizAnI sparzanA karatAM ( i-ililA ) cha dizAnI spardhAnA sAmAnya rIte ( kuzaLA male) khamaNI thavI joIe. vivecanaH--khaDagALAmAM jaghanya pada kahyuM te khaDagALAnI sparzanA traNa dizAnI che ane saMpUrNa goLAmAM utkRSTa pada kahyuM tenI sparzInA cha dizAnI che, mATe khamaNI thAya paNa asaMkhyAtaguNI kevI rIte thAya ? vaLI jaghanya padde eka AkAzapradezamAM rahela jIvapradezarAzinI apekSAe sarva jIvAnI saMkhyA asaMkhyAtaguNI kahI ane tethI utkRSTapade jIvapradeza vizeSAdhika kahyA; mATe te paNu ( utkRSTapadasthita jIvapradeza ) tamArA kathana pramANe jaghanyapadathI asaMkhyAtaguNA thAya te kevI rIte ghaTe ? / / 4 / have A pAMcamI gAthAmAM te virAdhane parihAra samajAve che:--
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ 214 prakaraNasaMgraha. thovA jahannAyapae, nigoyamittAvagAhaNA phusnnaa| . phusaNA'saMkhaguNattA, ukkosapae asaMkhaguNA // 5 // artha - jovA gawyaug) jAnyapade jIvapradezo DAhaya che. tyAM (nijo. mittAvALA) nigoda mAtra avagAhanAnI (sI) sparzanA hovAthI ane (3rapa6) utkRSTapade sparzanA ja (mahAgujarA) asaMkhyAtaguNI hovAthI jIvapradeza (gaNaguNa) asaMkhyaguNa hoya che. vivecana -jaghanyapade eka AkAzapradezamAM jIvapradezanI saMkhyA thaDI che, kAraNa ke tenI (jaghanyapadanI ) nigada jeTalI avagAhanAnI ja sparzanA che. eka nigodanI avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI che. te nigoda, jeTalA AkAzapradezamAM rahelI hoya che tyAM ja bIjA AkAzapradezanI sparzanAnA pari. hAravaDe je bIjI asaMkhyAta nigodo rahelI che, te ekAvagAhanA nigada kahevAya che te ekAvagAhanAvALI nigodoe je AkAzapradeza avagAhyA che, tenI jaghanyapadamAM sparzanA paNa teTalI ja che; khaMDoLA utpanna karanArI bIjI nidene tene sparza nahIM hovAthI. bhUminA najIkanA vacalA bhAgane je khUNo te khUNAnA chellA pradezarUpa jaghanya pada che, tene alekano saMbaMdha hovAthI ekAvagAhanAvALI nigoda ja sparze che, paNa khaMDagoLAne utpanna karanArI bIjI nidAne tene sparza nathI. pradezanI vRddhi ane hAnivALI ane tulya avagAhanAvALI bIjI nigenI sparzanA tyAM hotI nathI. utkRSTa padamAM sparzanA A pramANe hoya che-ekAvagAhanAvALI saMpUrNa geLAnI niSpAdaka asaMkhyAtI nigada che te utkRSTapadane ( je avagAhanAmAM utkRSTa padarUpa je AkAzapradeza rahela hoya tene) nahIM choDanArI prathama nigadanI avagAhanAnI apekSAe eka eka pradezanI zreNinI hAnivALI pratyeka asaMkhyAtI nigodeva spardhAyelI che, mATe temAM jaghanya pada karatAM saMkhyAtaguNa vadhAre jIvapradezanI pazinA che. te sparzanA asaMkhyAtaguNI chatAM asatkalpanAe keTi sahastra gaNatAM ane dareka jIvanA lAkha pradezo gaNatAM tyAM daza keTakeTi jIvapradezo thAya. te jaghanyapadanA eka koDa jIvapradezo karatAM asaMkhyAtaguNa thAya, kAraNa ke asaMkhyAtane lAkhakalyA che, tene koDa guNa karatAM lAkha kroDa thAya te karatAM paNa daza kaTAkoTi vadhAre che. e pache . have geLAnI prarUpaNa kare che - ukkosapayamamuttaM, nigoyaogAhaNAi savvatto / nipphAijjai golo, paesapariDihANIhi // 6 //
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ nigoda SatriMzikA prakaraNa. 215 artha:-(3osamakunuM) utkRSTa padane choDyA vinA (7) sarva bAjue (niya) nigadanI (Tri6) avagAhanAvALI (gg) eka eka pradezanI ( nihALahaiM) vRddhi ane hAnie karIne (cho) geLA (niualit) banAvAya che. * vivecana - lekanI madhyamAM AvelA goLAnI aMdara rahela ghaNuM jIvapradezavaDe sparzAela AkAzapradeza rUpa utkRSTa pada che. eka avagAhanAvALI nigadanA vivakSita (amuka je kalpIe te) pradezane choDyA vinA sarva dizAmAM eka eka pradezanI vRddhi ane hAnivaDe vivakSita avagAhanAnA keTalAka pradezane mUkatI evI anya anya nidenI sthApanAvaDe asaMkhya geLAo utpanna thAya che. bhAvArtha-je vivakSita aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAgarUpa AkAzapradezamAM eka nigada avagAhela che, tene ja viSe (teTalI ja avagAhanAmAM) bIjI asaMkhyAtI nigode avagAhelI che, tema ja te vivakSita nigadanI avagAhanAnI apekSAe tene keTalAka pradezane mUkIne bAkInA keTalAka pradezamAM vyApIne rahelI evI sarva dizAomAM asaMkhyAtI nigedo che, tenAvaDe goLAo utpanna thAya che. te 6 che - have bIjA geLA kevI rIte nIpaje che? te kahe che - tatto ciya golAo, ukosapayaM muittu jo anno| .. hoi nigoo tami vi, anno nipphajaI golo // 7 // artha -(ta zira DhA) tyAra pachI te geLAnA (3ovAM ) utkRSTa padane () chaDIne (ko at) je bIjI (ghora nijo) nida rahelI che. (mi vi) temAM paNa (anno niSada noTo) bIjA utkRSTapadathI bIjA geLAo nIpaje che. * vivecana--upara kahelA goLane AzrIne bIjA goLA bane che. kevI rIte? uttara-prathamanA geLAnuM vivakSita utkRSTa pada choDIne je bIjI nide rahI che, temAM anya utkRSTa padanI kalpanAthI bIjA goLA bane che. bhAvArtha A pramANe-prathamanA utkRSTa padane AzrI vivakSita nigadanI avagAhanAmAM eka eka pradezanI vRddhi ane hAnivaDe je anya nigodI sthApI che, temAMnI keI eka paNa nigadane AzrIne bIjI nigode sthApavAthI bIjA goLA bane che, eTale eka eka AkAzapradezanI vRddhihAnivaDe je nigoda rahI che te nigodamAM anya utkRSTa pada sthApavAthI bIjA geLA bane che. (e pramANe asaMkhyAtA goLA bane che. ) 7
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNasaMgraha evaM nigoyamitte, khitte golassa hoi nipphttii| evaM nipphajjaMte, loge golA asaMkhijjA // 8 // artha - parva nijojo) e pramANe nigoda mAtra (je) kSetramAM (jodaraNa hoi nijAra) geLAnI nipatti thAya che, ane (pUrva) e pramANe (tro) kAkAzamAM (mahinA) asaMkhyAtA (aa) goLAo (nijhara)nIpaje che. vivecana -uparanI gAthAmAM kahelA krama mujaba amuka vivakSita nigedamAM anya nigada sthApavAvaDe nigoda mAtra kSetramAM eTale Icchita judI judI eka eka nigadanI avagAhanAvALA AkAzapradezathI anya geLAnI utpatti thAya che. vivakSita nigadanI avagAhanAthI bhinna eTale eka eka pradezanI vRddhi tathA hAnivALI anya nigadanA dezonI avagAhanAne praveza bIjA geLAmAM thAya che, athavA sparza thAya che. A pramANe lekamAM asaMkhyAtA goLAo bane che, kAraNa ke kAkAzanA tamAma pradeze nigadanA samUhathI avagAhelA che. dareka nimedanI avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga jeTalI che ane dareka nigoda goLAnI utpatti thAya che, mATe goLA paNa asaMkhyAtA che. je 8 have prathama kahela utkRSTapada dareka geLAmAM hoya che te levuM ke anya? te kahe che - vavahAraMnaeNa imaM, ukkosapayAvi ittiyA cev| ... jaM puNa ukkosaMpayaM, nicchaiyaM hoi taM vucchaM // 9 // artha:-( va nag) vyavahAra nayavaDe (ba) A (3opathavi) utkRSTa pada jANavA. eTale utkRSTapada paNa (turiyA jeva) eTalA ja goLA jeTalA ja jANavA. paraMtu (nijhara) nizcaya naye ( pujA kotara) je ( jyAM) utkRSTapRda (ho) thAya che, te yuche) te have kahuM chuM. vivecana -vyavahAra nathI sAmAnyapaNe upara batAvyuM te utkRSTapada jANavuM, eTale khaMDageLA sivAyanA dareka gALAmAM utkRSTapada hAthI utkRSTa padanI saMkhyA paNa geLA jeTalI ja asaMkhyAtI che. have nizcayathI utkRSTapada karyuM? te AthI samajAyuM nahIM, kAraNa ke-cha dizAnA sparzavALA sarve geLAmAM utkRSTa pada che, mATe nizcayathI kayuM utkRSTapada levuM ? te AgalI gAthAmAM kahe che 9o bAyaranigoyaviggaha-gaiyAI jattha samahiyA anne / golA hujja subahuyA, nicchaipayaM tadukkosaM // 10 //
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI nigoSadgizikAprakaraNa 217 artha -(19) jyAM (vAna) bAdara nigoda tathA (4) anya (vivAda ) vigrahagati AdikanA cha ( vamahimA ) adhika hoya tevA (duSa suvALA zA) ghaNuM geLAo hoya che, temAM (nijhara) nizcayathI (to ) utkRSTapada jANavuM. vivecana -nigada be prakAranI che-1 sUma nigoda ane 2 bAdara nigoda. bAdara nida te sAdhAraNa vanaspatikAya jInAM zarIra jANavA, eTale anaMta jInuM je eka zarIra te sAdhAraNa vanaspatikAyanuM zarIra jANavuM. te sAdhAraNa vanaspatikAya be prakAre che- sUkSama sAdhAraNa vanaspatikAya ane 2 bAdara sAdhAraNa vanaspatikAya. sUkSma sAdhAraNa vanaspatikAyanA je zarIra-sUkSma nida te cAda rAjelekavyApI che. bAdara sAdhAraNa vanaspatikAyanA je zarIra te bAdara nigoda che. te kaMdamULAdi jANavA. te bAdara nigoda niyata sthAnavatI che. te nirAdhArapaNe rahI zakatI nathI, paNa pratyeka bAdara pRthvI Adi jIvanA zarIrane AdhAre rahe che, che. bAdara nigoda pRthvI Adi svasthAne upajI zake che temaja rahI zake che, paNa sUma nimedanI jema sarvatra nathI. have nizcayathI utkRSTa pada kevI rIte thAya? te kahe che--jyAM sUkSma nigedanA samUhathI utpanna thayela geLA hoya tyAM je bAdara nigode avagAhelA hoya, vaLI tyAM sUkSama nigodanA cha sajAtIya athavA vijAtIya nigodamAM utpanna thatA hAya eTale sUkSama nigodanA cha sUkSma nigodamAM athavA bAdara nigodamAM temaja bAdara nigadanA cha sUkSma nigodamAM athavA bAdara nigodamAM utpanna thatA hoya ke vATe vehetA hoya, vaLI bIja paNa pRthvIkAyAdika jIvo bhavAMtaramAM vigrahagati athavA jugatie gamana karatA hoya, vaLI tyAM sUkSma pRthvIkAyAdi to rahelA ja hAya-A sarva saMyogo je sthAne ekaThA thAya tyAM nizcayanayathI utkRSTapada jANavuM. 10 | te ja vAta darzAve che - iharA paDucca suhume, bahutullA pAyaso sagalagolA / to bAyarAigahaNaM, kIrai ukkosayapayAmma // 11 // artha -(6) anyathA bAdara nigadanA Azraya vinA (pu) sUkSma nigadane (gg) AzrIne (3 ) prAye karIne badhA geLA (vahu tuThThA) nigodanI saMkhyAe karIne ati sarakhA che. paraMtu utkRSTa pada nizcayathI lAvavA mATe te (kSatriA ) sakala geLA eTale lekanA madhyavatI saMpUrNa geLA, paNa lekanA aMtavatI khaMDageLA nahIM (to) te (3NApathami) utkRSTapadamAM (vAra/gvaLa) bAdara nigoda vigerenuM paNa grahaNa (ja ) karavuM. 28
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 prakaraNasaMgraha. vivecana -eka sUkSama nigoda asaMkhyAta AkAzapradezarUpa aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAgane spazIne rahelI che. teTalA ja kSetramAM eTale teTalI ja avagAhanAvALI tyAM bIjI asaMkhyAtI sUkSama nigode rahelI che. te ja kSetramAM eka eka pradezanI vRddhi-hAnivaDe bIjI asaMkhyAtI nigodarUpa asaMkhyAta geLAo chae dizAmAM vivakSita sUma nigodane avagAhe che. vaLI te ja kSetramAM bAdara nigada rahela hoya te tathA bAdara nigodamAMthI nIkaLI bAdara nigodamAM athavA sUma nigodamAM utpanna thanAra che tema ja sUma pRthvIkAyAdika tyAM rahelA ane bhavAMtarane viSe vigrahagatithI agara ajugatithI jatA jenA Atmapradezo vivakSita kSetrane agavAhe tene tAttvika utkRSTa pada jANavuM che 11 have geLAdikanuM parimANa kahe che - golA ya asaMkhijjA, huMti nigoyA asaMkhayA gole / ikiko ya nigoo, aNaMtajIvo muNeyavo // 12 // artha:-johA ja alavijhA) vaLI geLA asaMkhyAtA che. (jo) eka eka geLAmAM ( ahaMtA ) asaMkhyAtI ( nijo ) nigoda ( hRti ) che; ( 4 niga) tathA eka eka nigodamAM (avaMtIvo) anaMtA jIvo che ema (ku ) jANavuM. vivecana-goLAo asaMkhyAtA che. cauda rAjalakamAM hovAthI. eka eka gALAmAM asaMkhyAtI nigoda eTale zarIro che, kAraNa ke sarakhI avagAhanAvALI asaMkhyAtI nigene eka goLa bane che. vaLI eka eka nigodamAM anaMtA jIve che. A anaMtuM siddhanA jIvonA anaMtAthI anaMtagaNuM che, kAraNa ke eka nigadane anaMtame bhAga mekSe gayela che, evuM zAstranuM vacana che. je 12 e have jIvanA pradezanuM parimANa kahe che ane nigodamAM rahelA jIvanI ane goLAnI avagAhanA kahe che-- logassa ya jIvassa ya, huMti paesA asaMkhayA tullA / aMgulaasaMkhabhAgo, nigoyajiyagolagogAho // 13 // artha:-( raNa ja lIvara ) kAkAzanA ane eka jIvanA (YpasA) pradeza (baMNA) asaMkhyAtA (stuti) che ane (1) tulya che. (nijo - liyo no po) nigodanA jIvanI ane gaLAnI avagAhanA (guDhAraMvamA) aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI che.
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI nidaSaTatrizikA prakaraNa. 219 - vivecana--lakAkAkAzanA eTale coda rAjalakanA pradeza asaMkhyAtA che ane teTalA ja pradeza eka jIvanA paNa che, eTale ke te bannenA pradezanI saMkhyA sarakhI che paNa nyUnAdhika nathI; kAraNa ke kevaLIsamuddaghAtamAM kevaLI pitAnA pradezavaDe samasta kAkAzane pUre che. te ja jIva jyAre atyaMta sakecane pAme che tyAre tenI avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI thAya che. evI avagAhanAvALuM je zarIra te nigoda che. tema ja eka geLAnI avagAhanA paNa teTalI ja che, kAraNa ke sarakhI avagAhanAvALI asaMkhyAtI nigadano je samUha te geLe che, mATe e traNenI avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa che. 13 che have nigoda vigerenI sama avagAhanAnuM samarthana kare che - jami jio tameva nigoo to taMmi ceva golo'vi / nipphajai jaM khitte, to te tullAvagAhaNayA // 14 // artha -(kavi) je kSetramAM (miti) jyAM jIva che (tame niza) tyAM ja nigoda che (ta saMmi jeva) ane te ja kSetramAM (Dhovi) geLo paNa (nijhara) nIpaje che; (to) tethI karIne (te tuvarApiyA) te traNe sarakho avagAhanAvALA che. vivecana-je kSetramAM eka nigoda rahelI che, tenI avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAgarUpa jANavI, eTale ke asaMkhyAtA AkAzapradezarUpa aMgulane asaMkhyAtame bhAga jANa. te nigodamAM rahela dareka jIvanI avagAhanA paNa teTalI ja che, kAraNa ke te nirgadarUpa tenuM zarIra che. tema ja goLAnI avagAhanA paNa teTalI ja che, kAraNa ke te vivakSita nimedanI avagAhanA sarakhI ekAvagAhanAvALI bIjI asaMkhyAtI nigada je tyAM ja rahelI che tene bane che. have te goLa jeTalA pradezamAM rahyo che, tenI eka pradezanI zreNine choDatI ane bIjI bAjue vyApatI chae dizAmAM bIjI asaMkhyAtI nigode che, tene eTale bhAga vivakSita geLAmAM Ave che te vivakSita goLAmAM gaNa ane bAkI rahelA avagAhanAno bhAga bIjA goLAmAM gaNa. Ama havAthI jIva, nigoda ane goLAnI avagAhanA sarakhI jANavI 14 A gAthAmAM praznarUpe e traNa abhidheya kahe che - ukkosapayapaese, kimegajIvappaesarAsissa / hujeganigoyassa va, golassa va kiM samogADhaM? // 15 //
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220 prakaraNasaMgraha. artha:-(Savvv ) utkRSTa padavALA AkAzapradezamAM (nivaparAtisara) eka jIvanI pradezarAzi, (duniyasa 4) eka nigodanI pradeza rAzi ane (noTara ) eka gaLAnI pradeza rAzi ( ramIlAduM) zuM zuM avagAhela hoya ? vivecana -jyAre eka jIva ke jene pradeza rAzi kAkAza tulya che, te saMkeca pAmIne pitAnA Atmapradezane nigada mAtra kSetramAM avagAhe tyAre tenA keTalA pradezo te utkRSTa padarUpa AkAzapradezamAM hoya? tema ja eka nigodanA ane eka gaLAnA keTalA keTalA pradeza teNe avagAhela hoya? 15 che prathama jIva AzrI uttara kahe chejiivss logamittassa, suhumaogAhaNAvagADhassa / ikikami paese, huMti paesA asaMkhijA // 16 // artha - Dhomirarara ) kAkAzanA pradezapramANuvALA (jIvatta ) jIvana (yuma gopALavADha4) sUkSma avagAhanAmAM rahelAnA (limi vpaNe ) AkAzanA eka eka pradezamAM (avijhA) asaMkhyAtA (papalA kuMti) pradeza hoya che. vivecana -eka jIvanA pradeza caMda rAjalakanA pradeza tulya che. te asaM. khyAtA che. te jIva jyAre sUkSamanAmakarmanA udayathI sUkSama avagAhanAmAM rahe che tyAre aMgulanA asaMkhyAtamA bhAgamAM paNa rahI zake che. asaMkhyAtAnA asaM. khyAta bheda hovAthI kAkAzanA asaMkhyAta pradezone aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAganA asaMkhyAta pradeza bhAMgatAM asaMkhyAta Ave, eTale te ekeka AkAzapradezamAM dareka jIvanA asaMkhyAta asaMkhyAta pradeze avagAhela hoya che. 16 have nigada saMbaMdhI prarUpaNa kare che - logassa hie bhAge, nigoyaogAhaNAi jaM laddhaM / / ukkosapae'tigayaM, ittiyamikkikajIvAo // 17 // artha-(sToksa) lokAkAzanA pradezane (nijovordAda ) nigodanI avagAhanAnA pradezavaDe (pi ma ) bhAga haravAthI-bhAMgavAthI (4) je Ave, (ttithaM) eTalA pradezo ( vaghaI) utkRSTapade (razinIvA) ekeka jIvanA (ati) avagAhela hoya che. vivecana - pUrve kahelI gAthA pramANe kAkAzanA pradezane nidanI avagAhanArUpa aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganA asaMkhyAta AkAzapradezavaDe
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI nigodaSatrizikA prakaraNa bhAMgavAthI je Ave teTalA utkRSTa pade eka eka AkAzapradeza upara eka jIvanA (asaMkhyAta) pradezo rahelA che. vaLI te ja AkAzapradeze te ja nimedavyApI bIjA anaMta jI rahelA che te darekanA uparanA bhAgAkArathI Avela asaMkhyAta jeTalA asaMkhya asaMkhya Atmapradezo rahelA che. eTale eka nidagata jIvana ekaMdara asaMkhyAta anaMta pradezo ekeka AkAzapradeze rahelA che. je 175 asatkalpanAe eka pradeze eka jIvanA lAkha pradeza rahela hovAthI anaMta jIvanA anaMta lAkha pradeza rahelA che. ema samajavuM. have geLA saMbaMdhI prarUpaNA kare che- evaM dabaTTAe, sabosa ikkagolajIvANaM / ukkosapayamaigayA, hoti paesA asaMkhaguNA // 18 // artha:-(vaM zvA) e pramANe dravyArthapaNe-pradezArthapaNe nahIM, kAraNa ke (hiM poTalIvA) eka geLAnA sarva jIva karatAM (josA) utkRSTapadamAM mAyA) rahelA (rUparA) jIvapradeza () asaMkhyAta guNA (ti) hoya che. vivecana-eka nigodamAM jeTalA jIve che, tethI asaMkhyAtaguNA temanA pradezo utkRSTapadamAM rahelA che, kAraNa ke eka nigodamAM chavo anaMtA che, ane utkRSTa padamAM-vivakSita AkAzapradezamAM temAMnA eka eka jIvanA asaMkhyAta pradeza rahelA che; tethI te utkRSTapadamAM te nidagata sarva jIvonA maLI anaMta asaMkhyAta pradezo che, mATe anaMta cha karatAM te pradezonI saMkhyA asaMkhyAta guNI jANavI. temaja eka goLAmAM rahelA cha karatAM tenA utkRSTapadamAM rahelA jIvapradeza asaMkhyAtaguNa jANavA, kAraNa ke eka geLAmAM asaMkhyAtI nigoda ane eka nigedamAM anaMtA jIva che, tethI eka goLAmAM anaMta asaMkhyAta jIva thayA, ane te geLAnA vivakSita utkRSTapadamAM sarva nidanA jIvapradeze asaMkhyAta anaMta asaMkhyAta che, upara eka nigodanI apekSAe eka pradezamAM anaMta asaMkhyAta pradeza kahyA, tevI asaMkhyAta nide te goLAmAM hovAthI asaMkhyAta anaMta asaMkhyAta jIvapradeze eka AkAzapradezarUpa te utkRSTapadamAM rahelA che, mATe asaMkhyAtaguNa kahyA che ke 18 je upara kahyuM temAM asaMkhya guNa zabdathI asaMkhyaguNa pramANa keTaluM? te A gAthAmAM kahe che
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ rarara prakaraNasaMgraha. taM puNa kevaieNaM, guNiyamasaMkhijjayaM bhavijAhi ? / bhaNNai dabaDhAe, jAvaiyA sabagolatti // 19 // artha -(saMpun ) te rAzi vaLI (vALa) keTalA pramANathI (guf) guNIe ke jethI (sAMnighaM) asaMkhyAtaguNa (mavijJAhi) thAya? A praznanA uttaramAM (mA) kahe che ke-(vA) dravyArthanI apekSAe (kAvAyA) jeTalA ( rAja) sarva goLA che teTalI saMkhyAe ene guNatAM ISTa asaM. khyAta rAzi Ave. vivecana-keTalA pramANavALI asaMkhyAta rAzithI guNIe te utkRSTa padamAM jIvapradezarAzi saMbaMdhI gaNita Ave ? uttara-jInA pradezadvArA nahIM paNa jIvadravyanI apekSAe samagra lekanI aMdara jeTalA geLA che teTalA geLAthI guNAkAra kare. eTale eka AkAzapradeza upara jeTalA jIvanA pradeza che teTalA goLA che, kAraNa ke badhA goLAonI saMkhyA paNa teTalI ja che. sArAMza e keeka geLAmAM je samagra jIve che, tene samagra gALAnI rAzithI guNe, athavA eka AkAzapradeza upara rahela eka jIvanA pradezarAzithI guNe eTale te vaDe guNavAthI je rAzi Ave teTale utkRSTapadane viSe jIvapradeza rAzi jANo che 19 kiM kAraNamogAhaNa-tullattA jiyanigoyagolANaM / golA ukkosapaeka-jiyapaesehiM to tullA // 20 // artha- 3olagg) utkRSTapade (nApapaTTa) eka jIvanA pradeza (to luNA) rAzi tulya (noTA) geLA che. tenuM (jiM vALa) zuM kAraNa? ( niyarijoDhA) chava, nigoda ane goLAnI (goLa) avagAhana (87) sarakhI che mATe ema samajavuM. vivecana -utkRSTapade eka javanA pradezarAzi tulya goLA hovAnuM kAraNa zuM? uttara-jIva, nigoda ane goLAnI avagAhanA tulya hovAthI-eka goLAnI avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI che, ane sakaLa leka gALAothI bharele che, mATe lekane pradezanI rAzine aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganA pradeza rAzivaDe bhAMgavAthI je saMkhyA Ave teTalI ja saMkhyA eka jIvanA utkRSTapade rahelA pradezanI paNa che, kAraNa ke jIvanI pradeza rAzi kAkAzanA pradeza rAzi tulya che ane ahIM jIvanI avagAhanA aMgulanA asaMkhyAta bhAga pramANa che; mATe banemAM bhAjya bhAjaka saMkhyA sarakhI hovAthI bhAgAkAra sarakho ja Ave, mATe samagra geLAo ane utkRSTa pade eka jIvapradezanI saMkhyA sarakhI jANavI ra0
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ nnnnnnnnnnnn zrI nigodaSadvizikA prakaraNa. eja vAtane vizeSa samajAvavA mATe pharIthI kahe che - golahiM hie loge, Agacchai jaM tamegajIvassa / ukkosapayagayapaesarAsitullaM havai jamhA // 21 // artha -(aa ) je mATe (Dho) kAkAzanA pradene (rdi) geLAnI avagAhanAvaDe (hi) bhAMgavAthI (f) je rAzi (sAjIda) Ave (jaM) te (tiruM) rAzi tulya (pAvara) eka jIvanA (pathapAsa) utkRSTapade rahelA pradeza (dhruva ) hAya che. vivecana -lakAkAzanA pradeza rAzine eka goLAnI avagAhanA je aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga jeTalI che tenA vaDe bhAMgavAthI je rAzi Ave teTalA utkRSTapade eka jIvanA pradeza hoya che. A 21 che ahavA logapaese, ikike Thavaya golamikkiM / evaM ukkosapaekajiyapaesesu mAyaMti // 22 // artha -(mahuvA) athavA (1) kAkAzanA (zi) eka eka (gg) pradeze (jokTamili) eka eka goLAne () sthApana karo. (g) e pramANe (3rapa6) utkRSTapade rahelA (juniyapAse) eka jIva pradeza tulya pradezamAM te geLA (mAyaMti) samAya che. vivecana -athavA lokanA eka eka pradezane viSe eka eka goLo sthApana kare, ane te pramANe sthApana karatAM te goLAo jeTalA AkAzapradezane roke teTalA ja eka jIvanA utkRSTapade jIvapradeze jANavA mATe geLAo temaja utkRSTapade jIvapradeze sarakhA jANavA. 22 . golo jIvo ya samA, paesao jaM ca savvajIvA'vi / huMti samogAhaNayA, majjhimaogAhaNaM pappa // 23 // artha-joTo) goLo (4) tathA (vIvo) jIva e bane avagA hanAnA (gud) pradeza AzrI (ramA) tulya che. (i = ) je kAraNa mATe (sahakIvAva) sarva jIvo paNa (mansimari) madhyama avagAhanAne () pAmIne-AzrIne (morvyA) sarakhI avagAhanAvALA (kuMti) hoya che. vivecana -goLo tathA jIva e baMne avagAhanAnA pradezane AzrIne tulya
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNasa'graha, che. bannenI avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa hovAthI, asakalpanAe bane daza hajAra AkAzapradezamAM avagAhyA che, kAraNa ke sUma sarva jI paNa madhyama avagAhanAne AzrI sarakhI avagAhanAvALA che. asat kalpanAthI jaghanya avagAhanA pAMca hajAra pradezanI ane utkRSTa avagAhanA paMdara hajAra pradezanI gaNe eTale bane avagAhanA meLavI adhIM karavAthI madhyama avagAhanA daza hajAra pradezanI thAya che. e 23 . ... teNa phuDaM ciya siddhaM, egapaesammi je jiyapaesA / te sabajIvatullA, suNasu puNo jaha visesahiyA // 24 // artha-teja) te kAraNa mATe (jija) nizca (3) spaSTapaNe (zi) siddha thayuM ke-(upapatni ) utkRSTa padavALA eka AkAzapradezamAM ( je ) jeTalA (vipuparA) jIvapradeza che, te sajjanIvatuTTA) te sarva jIva tulya che. (go da) have je rIte chavapradeza ( viyA ) vizeSAdhika thAya che te (subApu) sAMbhaLo. vivecana-utkRSTapade vartatA jIvanA jeTalA pradezo che te sarva jIva tulya che. te asakalpanAe batAve che-pUrve kayA pramANe eka jIvanA so keTi pradeza che. tene daza hajAra pradezanI nigodanI avagAhanA hovAthI tenA vaDe bhAgatAM eka AkAzapradeze eka eka lAkha pradeza Ave che. have eka nigodamAM anaMtA jIva chatAM asakalpanAe lAkha gaNavA. lAkhane lAkhe guNavAthI hajAra kaTi jIvapradeze thayA. have nigodo asaMkhyAtI chatAM asakalapanAe lAkha gaNavAthI pUrvanI rAzine lAkhe guNavAthI daza koTA-keTi jIvapradeza utkRSTapade thayA. ane geLAmAM chavadravya eTale eka geLAvatI sarva jIvo paNa teTalA ja asatkalpanAe daza keDIkeDa che. e rIte baMne sarakhA thayA. 24 - have sarva jIvathI utkRSTapade rahelA jIvapradeze vizeSAdhika kevI rIte? te batAve che - jaM saMti kei khaMDA-golA logaMtavattiNo anne / bAyaraviggahiehi ya, ukkosapayaM jamabbhahiyaM // 25 // artha:-( i ) je kAraNa mATe (DholaMta ) lokane aMte (4) keTalAka (saMkArA) khaMDagoLAo (saMta) che. (je) je pUrNa gaLAthI judA che tethI te rAzi kAMIka ghaTe che paraMtu (6) je kAraNa mATe (3opakaM) utkRSTapadamAM (vAyara) bAdara nigodanA ane (vikaarda ) vigrahagativALA jInA pradeza (hi) adhika che tethI adhipaNuM thAya che.
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI nigodaSadvizikA prakaraNa. rira5 | vivecana -vaLI bAdara nidonA tathA vigrahagativALA jInA pradeza utkRSTa padane viSe rahelA hovAthI utkRSTapade jIvapradeza sarvajIvarAzithI vizeSAdhika che. bhAvArtha e che ke-Adara nigoda sarva jIvonA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI che. kalpanAvaDe eka koTipramANa che, tene prathamanI jIvarAzi khaMDoLAne laIne utkRSTapadathI eka koTi ochI gaNI che temAM nAMkhavAthI jIvarAzi tathA utkRSTapada sarakhuM thAya. have te bAdara nigAdajIvarAzi je asatkalpanAe eka koDa che temAMthI kalpanAvaDe so jIvo Icchita sUkSma nigodanA gaLA uparAMta avagAhela che. te jIvo AkAzanA eka eka pradeza upara potAnA eka eka lAkha pradezathI vyApelA che. AvA so sUkSama nigodanA geLA upara avagAhela hovAthI eka lAkhane soe guNavAthI eka kaTi thAya, te saMkhyA utkRSTapadanI saMkhyAmAM nAMkhavAthI tenI saMkhyA eka kaTi pradeza (sarva sUphamanigoda jIvarAzi karatAM) adhika thAya che. je 25 che e pramANe thavAthI zuM siddha thayuM? te kahe che - tamhA savvehito, jIvehito phuDaM gaheyatvaM / ukosapayapaesA, huMti visesAhiyA niyamA // 26 // artha -(1) te kAraNa mATe (sadito) sarva (gIto) jIthakI ( jayapAla) utkRSTapade jIvapradeze (niyama) nizcayathI (viselA diyA) vizeSAdhika (huMti) che ema (6) pragaTapaNe (jayazaM) grahaNa karavuM-jANavuM. 26 ahavA jeNa bahusamA, suhumA loe'vagAhaNAe y| teNivika jIvaM, buddhIe virallae loe // 27 // artha - avA) athavA (m) je kAraNa mATe (sTopa) lekane viSe (sukumA) sUphamanigodanA goLAo (avakatgg ) avagAhanAne AzrIne (16) ghaNe bhAge (ramA) sarakhA che. (te) te kAraNa mATe (zirSa) eka eka (gIvaM) jIvane (zuddha) buddhivaDe (sTopa) lekane viSe (vi4) vistAravA-sthApavA. vivecana-sUma nigadanA geLAo jIvanI saMkhyA vaDe ghaNe bhAge sarakhA che. khaMDageLA sAthe vyabhicAra doSa dUra karavAne mATe mAthAmAM (vadurA) zabda mUkyo che. kalpanAvaDe eka gaLA saMbaMdhI avagAhanAne viSe eka hajAra keTI jI rahRAA che. AvA geLAo kalpanAthI lokane viSe eka lAkha che. avagAhanAthI badhA geLAo sarakhA che. kalpanAthI dareka goLAo AkAzanA daza hajAra pradezane viSe vyApIne rahyA che. have AkAzanA eka pradezane viSe 28
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ 226 prakaraNasaMgraha. rahelA jIvapradeza tathA samagra jIve A baMnenuM sarakhApaNuM jANavAne mATe eka eka jIvane buddhivaDe kevaLI samughAta gatithI vistAravA, eTale eka geLA saMbaMdhI jIvanA jeTalA pradezo che-kalpanAvaDe daza kaTAkoTi che teTalA ja pradezo lakAkAzanA ekeka pradeza upara Ave che. kevaLI samudaghAtanI mAphaka jIvapradezano vistAra kaye sate che paNa teTalA ja che. AthI karIne utkRSTapade jIvapradeza tathA samagra jIva bane tulya thAya che. "vaduSamA' zabdamAM bahu eTale vizeSa karIne athavA prAya: zabda kahyo che te khaMDagoLAo saMbaMdhI doSanA parihAra mATe kahyo che. arthAt sarve sUkSama nigodanA goLA sarakhA nathI, paraMtu ghaNuM saMkhyAvALA akhaMDa geLA jIvasaMkhyAnI apekSAe paraspara tulya che, ane ati alpa saMkhyAvALA khaMDageLA jIvasaMkhyApekSAe sarakhA nathI eTale akhaMDa geLA jevA nathI, e artha sUcavavA mATe gAthAmAM "basamA" eTale prAyaH sarakhA kahyA che, paNa ekAMte sarakhA ja che ema kahyuM nathI. che ra7 | evaM pi samA jIvA, egapaesagayajiyapaesehiM / bAyara bAhullA puNa, huMti paesA visesahiyA // 28 // artha:-(gvaM gi) e pramANe (lIlA) (gggNA ) eka AkAzapradeza upara rahelA (niyapapae) jIvapradezonI (ramA) sarakhA che, (pu) paraMtu (vAyara) bAdara nigoda (gutA) jIvonA pradezonA (vA ) bAhulyapaNAthI-utkRSTa pada upara te pradeze vadhAre hovAthI utkRSTapade jIvapradezo sarva jIva karatAM (vaNediyA) vizeSAdhika (huti) thAya che. 28 tesiM puNa rAsINaM, nidarisaNamiNaM bhaNAmi paJcakkhaM / suhagahaNagAhaNatthaM, ThavaNArAsippamANehiM // 29 // artha--(g) vaLI (seliM) te (jANIf) rAzione-utkRSTapade rahelA jIvapradeza rAzine tathA eka nigodamAM rahela jIvarAzine ( kuLadaLaM) sukhapUrvaka grahaNa karavA tathA karAvavA mATe kalapanAvaDe (IT) sthApana karela (ratigmAe) jIva tathA pradezonI rAzinA pramANa vaDe (nirivAmii) A daSTAMta (pazai) pratyakSa (maifma) kahuM chuM ! 29 golANa lakkhamikaM, gole gole nigoyalarakaM tu / ikvike ya nigoe, jIvANaM lakkhamikikaM // 30 // artha-oDhAna) kalpanAthI goLAo ( mi) eka lAkha che. (7) vaLI ( ) dareka goLAmAM ( nirva) lAkha lAkha nigoda
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ 227 zrI nidaSatriMzikA prakaraNa. cha. (ya) mane ( ikvikke ) ye the (nigoe) nigohamA ( jIvANaM) / (lakkhamikkikaM ) me se che. // 30 // koDisayamegajIva-ppaesamANaM tameva logassa / golanigoyajiyANaM, dasa u sahassA samogAho // 31 // matha-(egajIvappaesamANaM ) me apanA prazanu prabhAra 485nAme 4zana (koDisayaM) seTi cha. (tameva logassa) te shn| pradeza pramANa cha. ( gola ) gomA, (nigoya ) nigoha mane (jiyANaM) 7vAnI (samogAho) aba. gAnA sabhI che. mane te ( dasa u sahassA ) 4212 pradeza pramANa cha // 3 // jIvassikkikassa ya, dasasAhassAvagAhiNo loe / ikikammi paese, paesalakkhaM samogADhaM // 32 // matha:-( loe ) altzamA ( dasasAhassAvagAhiNo ) 612 mAzaprazanI mAnAvA (jIvassikkikassa ya) me 204nA (paesalakkhaM) anAma prdesh| ( ikvikammi paese) me se 21zapradeza (samogAda) avagAhyA che. e 3ra che jIvasayassa jahaNNe, payammi koDIjiyappaesANaM / ogADhA ukkose, pathammi vucchaM paesaggaM // 33 // matha:-( jahaNNe payammi ) dhanya54mA ( jIvasayassa ) se DAya cha, ane te sa ( jiya ) 4 ( koDI) me 2 / 3 (ppaesANaM ) aatmprdesh| dhanya5635 me mAzapradezamA gojAne viSa (ogADhA ) Aqaa / che. huve ( ukkose payammi) utkRSTa5635 me 24pradezamA 13 gojAne viSe (paesaggaM ) yaatmprshaan| samUDa 3 cha te ( vucchaM ) chu / 33 // koDisahassa jiyANaM, koDAkoDIdasappaesANaM / ukkose ogADhA, sabajiyA vi tattiyA ceva // 34 // matha:-( ukkose) utkRSTa54bhA ( koDisahassa jiyANaM) // 2 choDa / che te 124 7vAnA sApa aatmprsh| DAvAzI (dasa) 40 (koDAkoDI) TATi (ppaesANaM) maatmprsh| ( ogADhA) azA cha, mane ( sadhajIyA vi) sarva sUkSma nigAhanA ch| 555 ( ceva ) nizce (tattiyA) teTalA ja (daza kaTAkeTi) che. 5 34
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228 prakaraNasaMgraha. koDI ukkosapayammi, baayrjiyppespkkhevo| sohaNayamittiyaM ciya, kAyavvaM khaMDagolANaM // 35 // artha -(3orAmi) utkRSTapadane viSe (vA) bAdara nigoda ( nira) nA (korI) eka koDa (ghara) Atmapradeza (vaNe) prakSepavA, ane (vaMDorA) khaMDagoLAmAM jIvapradezonI saMkhyA ( mittirSa) eTalI ja che te ochI (vija) nize (jAcavavuM) karavI eTale baMne sarakhA thaze. vivecana -utkRSTapadamAM pUrve kahela sUphamajIvapradeza rAzimAM-hajAra kreDamAM bAdara chavo je tyAM avagAhahyA che, tenA kaTi pradeza adhika gaNavA; kAraNa ke vivakSita sUkSmanigodanA goLA upara bAdara so cho avagAhela hovAthI ane dareka jIvanA lAkha lAkha pradeza ekeka AkAzapradeza upara rahela hovAthI koDa thAya. temaja sarva jIvarAzimAMthI eka koTinuM zodhana karavuM eTale eka koDa ochA karavA, kAraNa ke khaMDagoLAmAM teTalI saMkhyA ochI che. athavA khaMDagoLAmAM bAdara nigoda temaja vigrahagativALA jInA pradezo nAMkhavAthI badhA goLA eka sarakhA thAya che, te paNa utkRSTapadane viSe bAdara se jIvanA eka keTi jIva pradeza vizeSa hovAthI samagra jIva karatAM utkRSTapada vizeSAdhika jANavuM.35. eesi jahAsaMbhava-matthovaNayaM karija rAsINaM / sabbhAvao a jANija te aNaMtA asaMkhA vA // 36 // artha -(grra) e pUrve kahelA (vIf) jIvarAzine (athavara) upanaya-samanvaya (kArasaMparva)jema saMbhave tema ( 4) karI levo. bAkI (rabhAva 5) yathArthapaNuthI to (7) jIvo (baMtA) anaMtA ane nigodo tathA goLAo (vA) asaMkhyAtA (kALis ) jANavA. - vivecana -ahIM arthane upanaya (samanvaya) tenA yogya sthAnake karavAne pUrve batAvela che. temAM eka nigodamAM jIvo eka lAkha kapyA che, paNa nizcayathI anaMtA che, temaja sarva jIvo paNa anaMtA che. nigodo kalpanAthI lAkha gaNI che paNa nizcayathI te asaMkhyAtI che. goLAe lAkha ka9yA che te paNa nizcayathI asaMkhyAtA che. e pramANe sUkSma nigoda, bAdara nigoda temaja gaLAnI avagAhanA saMbaMdhI vicAra jANa. che 36 - oooooooooooooooooooooooooooooo00000000000000000000oooooooooooooooooooooooooo Rh oooo onee paha iti zrI bhagavatI sUtranA 11 mA zatakanA 10 mA uddezAmAMthI udarela zrI nida patrizikA prakaraNa sAthe samAsa, - eeeeoooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooook
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ 61 04w zrIpUrvAcAya praNIta zrIsamavasaraNa prakaraNa ( bhUNa tathA zabdArtha yukta. ) thuNimo kevalivatthaM, varavijjANaMdadhammakitti'tthaM / deviMdanayapayatthaM, titthayaraM samavasaraNatthaM // 1 // artha:- (kevalivatthaM) devaNI avasthAvAjA mane (varavijANaMdadhammakitti 'tthaM) pradhAna che vidyA ( jJAnalakSmI ), AnaMha ( sahana sukha ), dharma ( sarva 1235 ), DIrti ( sommAM guNunI sAdhA ) bhane artha ( puruSArtha ) nene mevA tathA ( deviMdanayapatthaM ) bhuvanapati mahinA hevedroge nabhelA mevA tIrtha 4254mAM rahelA bhana ( samavasaraNatthaM ) devahRta samavasaraNubhAM mirAnesA sevA ( titthayaraM ) zrI bhAvatIrthanI (thuNimo ) abhe stuti urI cho. 1. payaDiyasa matthabhAvo, kevalibhAvo jiNANa jattha bhave / sohaMti sabao tahiM, mahimAjoyaNamanilakumarA // 2 // arthaH-( payaDiyasamatthabhAvo) pragaTa ryA che va ava Ahi samaya pahArtho bhege meve| ( kevalibhAvo ) devaNIpaNAno lAva (jiNANa ) zinezvarone ( jattha ) ne aNu ( bhave ) utpanna thAya che, ' ( tahiM ) te he Age prathama ( savvao ) thotarathI ( AjoyaNaM ) me yonana sudhI ( mahiM ) pRthvIne ( anila kumarA ) vAyuDubhAra deveo ( sohaMti ) zuddha 42 che. 2. varisaMti mehakumarA, surahijalaM uusurA kusumapasaraM / virayati vaNA maNikaNaga - rayaNacittaM mahialaM to // 3 // 1 jyAM tIthaMkarane kevaLajJAna utpanna thAya che tyAM cAre nikAyanA deveA maLIne prathama samavasaraNa race che. temAM kai kai jAtinA devA zuM zuM kare che ? te pRthak pRthaka rIte ahIM varNavI batAvela che.
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNusaMgraha. aH--pachI te sthAne ( medamA ) meghakumAra devA ( muniha ) sugaMdhI jaLanI ( siMti) vRSTi kare che, ( bhUminI raja samAve che. ) pachI (33vrutta ) chae RtunA adhiSThAyaka devA ( kusumapalAM ) nIcA DIMTavALA pAMca vaSNu nA puSpAnA samUhanI vRSTi kare che, (to ) tyArapachI ( vaLA ) vAnamAMtara devA (nijaLanacacitta ) maNi, suvarNa ane ratnavaDe citravicitra ( daeNimaruM ) pRthvItaLane ( vittpatti ) race che--khAMdhe che-pIThama dharma kare che. 3. 30 have samavasaraNanI racanA saMbadhI kahe che:-- smitara-mA--hiM, tiva maLi-caLa-LayavisIsA / caLa-jhuLa-hraghdhamayA, vemAsino-mavaLajjA || 4 || a---- asmita mAtlRi ) a MdaranA, madhyanA ane bahAranA tathA ( maLiyALacavilIlA) maNi, ratna ane suvarNa nA kAMgarAvALA ( cAkhuLahaLamayA ) ratna, suvarNa ane rUpAmaya evA ( tivavDa ) traNa gaDha ( veLizasomavaLathA ) vaimAnika, jyAtiSI ane bhavanapati devA banAve che. arthAt vaimAnika devA maNinA kAMgarAvALA ratnamaya aMdaranA gaDha manAve che, ceAtiSI devA ratnanA kAMgarAvALA suvarNa maya madhyane gaDha banAve che ane bhavanapati devA seAnAnA kAMgarAvALA rUpAmaya bahAranA gaDha banAve che. 4. samavasaraNu e prakAranA thAya che. gALa ne cAkhaDu. temAM prathama goLa samavasaraNanuM pramANa vigere kahe che:-- vammi dutIsaMgula, titIsadhaNu pihulA paNasayadhaNuccA / chaddhaNusayaigako saM-tarA ya rayaNamayacaudArA // 5 // ( aH-- vakrRmi ) goLa samavasaraNane viSe traNe gaDhanI dareka bhIMtA ( titIrathajI ) tetrIza dhanuSa hutIsa~guru ne khatrIza aMzula (vidyuA ) paheALI eTale jADI hAya che ane ( paLayadhanuSA ) pAMcaseA dhanuSa UMcI heAya che, (5) tathA ( addabhulaya ) chaseA dhanuSa ane (nosaMtarA ) eka kezanu e taraphanu maLIne dareka gaDhanuM AMtaruM hAya che. tathA ( camayacadrArA ) ratnamaya cAra cAra dvAra hAya che. 5. vizeSA--devatAe je samavasaraNa race che, te be prakAranA hAya che. 1 A pIThadha traNe gaDhanA madhya madhyane bhAga samajavA. tadna jamIna upara samajavA nahIM. kALalAkaprakAzamAM savA gAu UMcu pIThabaMdha kare ema kahela che.
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI samavasaraNa prakaraNuM. 23 goLa ane cokhaMDuM. temAM goLa samavasaraNamAM A pramANe hoya che-traNe gaDhanI dareka bhIMte tetrIza dhanuSa ane batrIza AMgaLa pahoLI hoya che, tethI tene traNaguNa karatAM traNe gaDhanI bhItanuM pramANa ekatra karIe, eTale ke tetrIzane traNagaNuM karatAM navANuM dhanuSa thAya che, ane batrIzane traNagaNuM karatAM chanuM AMgaLa thAya tene eka dhanuSa thayA, te navANuM dhanuSamAM nAkhavAthI se dhanuSa thayA. saMthI bahAra prathama daza hajAra pagathiyA caDIe tyAre pahelo gaDha Ave che, te pagathiyA gaDhanI bahAra hovAthI samavasaraNanuM pramANa je eka jananuM che, temAM gaNAtA nathI. have pahelA gaDhathI pacAsa dhanuSane pratara eTale ke pacAsa dhanuSa sIdhI sapATa bhUmi jaIe tyAre eka eka hAthe pramANa paheALA ane UMcA pAMca hajAra pagathiyA Ave che, tenA pAMca hajAra hAtha thayA. cAra hAthane eka dhanuSa hovAthI pAMca hajAra hAthanA sADA bAraso dhanuSa thayA, temAM pacAsa dhanuSa prataranA nAMkhavAthI tera se dhanuSa thayA. tethI pratara ane pagathiyA maLIne pahelA ane bIjA gaDhanI vaccenuM aMtara terase dhanuSanuM thAya che. e ja rIte bIjA ane trIjA gaDhanI vaccenuM aMtara paNa pratara ane pagathiyA maLIne terasa dhanuSanuM thAya che. pachI pahelA gaDhanI aMdara teraso dhanuSa jaIe tyAre pIThano madhya bhAga eTale AkhA samavasaraNanuM madhyabiMdu Ave che, tethI traNa vAra teraso maLI egaNacALIza so dhanuSa thayA. temAM traNe gaDhanA so dhanuSa nAkhIe tyAre cAra hajAra dhanuSa thAya che. teTaluM madhyabiMduthI cheDA sudhInuM eka taraphanuM pramANa che, teTaluM ja bIjI taraphanuM pramANa hovAthI kula ATha hajAra dhanuSa thayA. be hajAra dhanuSane eka gAu hovAthI ATha hajAra dhanuSanA cAra gAu eTale eka yojana thAya che. teTaluM goLa samavasaraNa hoya che. have cerasa samavasaraNanuM gaDha vigerenuM pramANa kahe che - cauraMse igadhaNusaya-pihu vappA saDDhakosaaMtariA / paDhamabiA biataiA, kosaMtara putvamiva sesaM // 6 // artha-(rase) caturasma-carasa samavasaraNamAM (aq) bahArano gaDha gaNatarImAM levAnuM na hovAthI be gaDhanI banne bAjunI maLIne cAra bhIMto che. te dareka (6Tdhayag) ekaso dhanuSa pahoLI-jADI hovAthI cAraso dhanuSa thayA. (AdamavikA) pahelA ane bIjA gaDhanI vacce bane bAjunuM maLIne koraaMtariyA) deDha gAunuM AMtaruM che. (vigatabA) bIjA ane trIjA gaDhanI vacce (saMtara) banne bAjunuM maLI eka gAunuM AMtaruM che. (telaM) bAkInuM (puvamiva ) pUrvanI jema jANavuM. eTale trIjA gaDhanI vacce eka gAu ane chaso dhanuSanuM AMtaruM che. temAM pUrvanA cArase dhanuSa bheLavatAM eka gAu ane hajAra
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ 232 prakaraNasaMgraha. dhanuSa eTale daDha gAu thAya, te pUrvanA aDhI gAumAM bheLavatAM cAra gAu (eka jana pramANa ) samavasaraNa thAya che. vizeSArtha -ahIM vRtta samavasaraNanI jema eka taraphanuM ardha jananuM pramANa A pramANe che -bahAranA pahelA vapranI bhIMta gaNatarImAM levAnI na hovAthI pahelA ane bIjA gaDhanI vacce paMdarase dhanuSanuM AMtaruM che. temAM pagathiyA cha hajAra samajavA, pratara samajavuM nahIM. pachI bIjA gaDhanI bhIMta so dhanuSa jADI che, ane bIjA trIjA gaDhanI vacce eka hajAra dhanuSanuM AMtaruM che. temAM cAra hajAra pagathiyA samajavA, pratara samajavuM nahIM. pachI trIjA gaDhanI bhIMta se dhanuSa jADI che, ane trIjA gaDhathI pIThanA madhya bhAga sudhI tera so dhanuSa che. A sarva ekatra karavAthI cAra hajAra dhanuSa eTale ardha yojana thAya che, eTaluM ja bIjI bAju hovAthI pUrNa yojana thAya che. 6. sovANa sahasa dasa kara-pihuca gatuM bhuvo paDhamavappo / to pannA dhaNu payaro, tao a sovANa paNa sahasA // 7 // artha:(mu) pRthvI uparathI (fpaduza) eka eka hAtha paheLA ane UMcA (rahara rara) daza hajAra (novALa ) pagathiyA (7) jaIecaDIe tyAre (paDhavo ) pahele gaDha Ave che. (to) tyArapachI (pannA dhay) pacAsa dhanuSane (pa ) pratara-sarakho bhUmibhAga Ave che, (ka) ane (to) tyAra pachI eka eka hAtha pahoLA ane UMcA (paNa hatA ) pAMca hajAra (savA) pagathiyA Ave che. 7. to biya vappo pannA-dhaNu payara sovANa sahasa paNa ttto| taio vappo chassaya-dhaNu igakosehiM to pIDhaM // 8 // artha -(to) tyArapachI (vivo ) bIje gaDha Ave che, tyArapachI (unnAthag ) pacAsa dhanuSane (ghara) pratara Ave che, (to) tyArapachI (sadara ) pAMca hajAra ( novALa ) pagathiyA Ave che, tyArapachI (to) 1-2 A cha hajAra ne cAra hajAra pagathiyAnI kalpanA samAsane aMge karelI che. e pramANenI saMkhyAne pATha jovAmAM Avyo nathI. zrIkALalokaprakAzamAM samavasaraNane adhikAre cokhaMDA samavasaraNamAM pahelA bIjA gaDha vaccenA 1300 dhanuSyanA AMtaraDAmAM 250 jananuM pratara ne 1250 dhanuSyamAM 5000 pagathiyA kahyA che. bIjA gaDhanI vaccene 1000 dhanuSyanA AMtarAmAM hAtha hAthanA pramAsuvALA 5000 pagathiyA kema samAya ? tene mATe bahuzrutane bhaLAve che.
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI samavasaraNa prakaraNa. 233 trIjo (m) gaDha Ave che. (to) tyArapachI (phore) eka kesa-gAu ane (jIta ) chaso dhanuSa pramANanI () trIjA gaDhanI vaccenI pITha eTale samAna bhUmi Ave che. 8. (A baMne gAthAnI hakIkata vRtta samavasaraNa mATe jANavI.) caudAra tisovANaM, majjhe maNipIDhayaM jiNataNuccaM / do dhaNusaya pihudIhaM, saDDadukosohi dharaNialA // 9 // atha-(ma) te samAna bhUminI madhye (4 ) cAra dvAra ane (rinovA) traNa traNa pagathiyAvALI (nita6) jinezvaranA zarIra jeTalI UMcI (maLavaDha) maNipIThikA hoya che. te ( purA) baso dhanuSa (vidurIyuM) pahoLI ane lAMbI-carasa hoya che, ane (ghaLA ) pRthvItaLathI (sadu f) aDhI keza UMcI hoya che. (traNa gaDhanA maLIne kula vIza hajAra pagathiyA hovAthI pAMca hajAra dhanuSa eTale aDhI kesa thAya che. ) 9. jiNataNubAraguNucco, samahiajoaNapihU asogatarU / tayaho ya devacchaMdo, cau sIhAsaNa sapayapIDhA // 10 // artha - nibattapurAgUzo ) jinezvaranA zarIrathI bAraguNo UMce ane (sahimogapada) eka yojanathI kAMIka adhika pahoLa-vistAravALo (motA) azoka vRkSa hoya che, () ane (to) tenI nIce (kevo ) devacchedaka hoya che. tenI upara (sAcA ) pAdapITha sahita (ra4 dANA ) cAra siMhAsana hoya che. vivecana -ASabhadevanA samavasaraNamAM A azoka vRkSa traNa gAu UMce hoya che, bIjA bAvIza prabhunA samavasaraNamAM paNa te ja pramANe temanA zarIrathI bAraguNe UMco hoya che ane vIra bhagavAnanA samavasaraNamAM rahelA azoka vRkSa batrIza dhanuSa UMce kahyo che. te A pramANe-vIra prabhunuM zarIra sAta hAtha eTale piNe be dhanuSa UMcuM hovAthI piNuM bene bAraguNuM karatAM ekavIza dhanuSa thAya, 1 batrIza dhanuSa Uce azoka vRkSa pAMca se dhanuSa UMcI gaDhanI bhIMtanI bahAra nIkaLI zake nahIM tethI je prabhunA zarIrane 12 guNuM karatAM 500 dhanuSa na thAya tyAM prabhunA atizayathI bahAra nIkaLe ema mAnavuM. athavA gaDhanI UMcAI dareka prabhunA zarIra pramANe heya te eka ejananA vistAramAM vAMdho Ave nahIM. juo ! madhyanI maNipITha dareka prabhunA zarIra pramANe UMcI ja hoya che. vaLI samavasaraNa nAnuM nAnuM thAya ne gaDha prathama pramANe ja UMcA rahe te paNa ThIka lAgatuM nathI. 30
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 prakaraNasaMgraha. teTale UMce azoka vRkSa hoya che, ane tenI upara agyAra dhanuSane cityavRkSa hovAthI kula batrIza dhanuSa thAya che. 10. taduvari cau chattatiA, paDirUvatigaM tahaTTacamaradharA / purao kaNayakusesaya-TThia phAliadhammacakkacaU // 11 // artha:-(rUri) te cAre siMhAsana upara (ra4) cAra (chattatinA) uparAupara rahelA traNa traNa chatra che, tathA (hiti) pUrva sivAyanA bIjA traNa siMhAsana upara vyaMtareMdroe vikalA prabhunA traNa pratibiMba hoya che. () tathA ( maraghA) dareka bAjunA prabhu pAse babe hovAthI kula ATha cAmaradhArI de hoya che. tathA () siMhAsananI AgaLa (pAMDurakriya) suvarNakamaLa upara rahelA (AsTika) sphaTika ratnanA ( vamavazavaka) cAra dharmacakra hoya che. 11. jhayachattamayaramaMgala-paMcAlIdAmaveivarakalase / paidAraM mANatoraNa-tia dhUvaghaDI kuNati vaNA // 12 // atha -( ) traNe gaDhanA dvAra dvArA pratye-cAre bAjunA maLIne bAra dvAre (vA) vANuvyaMtara deva (kSaya) vaja, (chatta ) chatra, (ma) makara, (saMpAda) aSTamaMgaLa, (raMvATI) putaLI, (ma) puSpamALA, (6) vedikAeTalI, (vAya ) pUrNa kaLaza, (matiti ) maNimaya taraNanA trika ane (pUvADI) dhUpanI ghaTI-A sarva vastuo ( kuti) kare che-vimurte che12. joyaNasahassadaMDA, caujjhayA dhmmmaanngysiihaa| . kakubhAijuyA savvaM, mANamiNaM nianiakareNa // 13 // artha:-tathA (noraNA ) eka hajAra yojananA daMDavALA ane (mArA) nAnI nAnI ghaMTaDIo ane vajAvaDe yukta evA (pawmAinarI) dharmadhvaja, mAnadhvaja, gajadhvaja ane siMhadhvaja nAmanA (AthA) cAra dhvaja cAre dizAmAM anukrame samavasaraNanI bahAra hoya che. ahIM (ghaM mAmi ) A sarva pramANa (ninirALa) pitapitAnA hAthavaDe jANavuM. eTale je prabhunuM samavasaraNa hoya te prabhunA AtmAMguLe jANavuM. 13. pavisia puvAi paha, payAhiNaM puvvaAsaNa niviTTho / payapIDhaThaviyapAo, paNamiatittho kahai dhammaM // 14 // 1 jJAnatpattinuM vRkSa te caityakSa kahevAya che. te vIra prabhunuM sAlavRkSa hatuM.
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI samavasaraNa prakaraNa ra35 atha -(gg) prabhu (judAi ) pUrva dizAnA dvAre (vilima ) praveza karI (pALi) traNa pradakSiNA karI (puSamAvaLa) pUrva dizAnA siMhAsana para (nivido) besIne (pavipAko) pAdapITha para pagane sthApana karI ( pamiti) "namo risthA" ema belI-tIrthane namaskAra karIne pachI (ba) dharmadezanAne ( 6) kahe che. 14. muNi vemANiNi samaNI, sabhavaNajoivaNadevidevati / kappasuranaristhitiyaM, ThaMtiggeyAividisAsu // 15 // artha --(vArisANa) agni Adika vidizAone viSe (ti ) parSadAo bese che, te A pramANe (fr) sAdhuo, mAiiA ) vaimAnika devIe ane (maLa) sAdhvIo-e traNa parSadA pUrva dizAnA dvAre praveza karI agnikhUNAmAM anukrame bese che. pahelA sAdhu, tenI pAchaLa vaimAnikanI devI ane tenI pAchaLa sAdhvI. (ema anukrama sarvatra jANa.) (mavaDAvavA) bhavanapatinI devIo, jyotiSanI devIo ane vAnagaeNtaranI devIoe traNa parSadAe dakSiNa dizAnA dvAre praveza karInetrata khUNAmAM anukrame bese che. (vati) tenA ja traNa devo eTale bhavanapati, jyotiSa ane vAnavyaMtara deva e traNa parSadA pazcima dizAnA dvAre praveza karI vAyavya khUNAmAM bese che, tathA ( juhunaristhiti) vaimAnika de, puruSa ane strIo, e traNa parSadA uttara dizAnA dvAre praveza karI IzAna khUNAmAM bese che. (A rIte cAra dizAnI maLIne bAra parSadA samajavI. te sarva paSadA prabhune pradakSiNA karI namaskAra karIne potapotAnI parSadAmAM jAya che. ) 15. caudevi samaNI uddha-dviA niviTThA naristhisurasamaNA / iya paNa saga parisa suNaM-ti desaNaM paDhamavappaMto // 16 // artha -bAra parSadAmAnI ( ravi) cAra prakAranI nikAyanI) devIo ane (ramA) sAdhvIo (3phrikA) UbhI rahe che ane (naristhikulamA ) puruSo, strIo, cAra prakAranA devo ane sAdhuo (niviTTA) bese che. () A pramANe (padvamavanvato) pahelA eTale aMdaranA vapranI madhye rahelI (uLa sA) pAMca ane sAta maLIne bAra (pati) parSadAo ( i) prabhunI dezanAne (suti) sAMbhaLe che. 16. iya AvassayavittI-vRttaM cunnIi puNa muNi niviTThA / . ho mALa samar, 3ThThA esA aai 3 navA ?7 | artha - ra ) A pramANe-upalI gAthAmAM kahyA pramANe (AvatA
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ 236 prakaraNasaMgraha virapura) AvazyakanI vRttimAM-TIkAmAM kahyuM che, (pu) paraMtu (subIra) tenI cUNimAM te ema kahyuM che ke-(muLi) sAdhuo (nivA) utkaTika Asane bese che, ( mALifja maLa) vaimAnika devIo ane sAdhvIo e be parSadA (3) UbhI rahe che, (3) tathA (rerA) bAkInI (nava) nava parSadA (diga) bese che. 17. bIaMto tiri IsANi, devacchaMdo a jANa tiaNto| tada raphate kuTu, vAvI voLo vadi Na i 28 che. artha -(vIvaMta) bIjA vapranI maLe (tiri) tiryace rahe che. (4) tathA tenA ( Li) IzAna khUNAmAM (vachero) prabhune vizrAma levA mATe ratnamaya devachaMda banAvelo hoya che. tathA (tAta) trIjA eTale bahAranA vapranI aMdara (gALa) vAhano rahe che. (ta6) tathA (3 ) caturasa samavasaraNanI bahAranA vapranI cAre bAjue jamIna upara (thAna) khUNe khUNe (Du Tu vAvI) babe vA hoya che, ane (di) vRtta-La samavasaraNamAM (Ii ) eka eka vAva hoya che. 18. (corasamAM pagathiyAnI be bAjue eka eka ema cAre dizAe be be heAya che.) va-nira-rAma, suravaNa-jJAmavA racavA dhaNu-para-thatha, soma-ma-va-dhapAvavA ? artha-(caLava) aMdaranA ratnamaya vaprane viSe anukrame pUrvAdi cAra daravAje (ka) pIta, (Nika) zveta, ( ra ) rakta ane(sAmA) zyAmavarNavALA (suda) vaimAnika, (3) vAvyaMtara, (koI) jyotiSI ane (mA ) bhavanapati nikAyanA (dhar ) dhanuSa, (jaM) daMDa, (paNa) pAza ane (jaya) gadAne (0) hAthamAM dhAraNa karanArA () soma, (ma) yama, (vara ) varuNa ane (athavA) dhanada nAmanA dvArapALo UbhA rahe che. 19 samajutI mATe yaMtra dvArapALanA nAma varNa zastra 1. sema vaimAnika pIta dhanuSa 2. yama vAna vyaMtara zveta dakSiNa 3. varuNa jyotiSa pazcima 4. dhanada bhavanapati gadI uttara nikAya dizA pANI 2kta zyAma vINa sevI nu, mAMsa-TH-HIRT 20 /
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI samavasaraNa prakaraNa 237 zreta 2ta pIta makara artha -(rIDa) bIja vapranA cAra daravAje eka sarakhA nAmavALI (tevI gudA) babe devIo pUvodi dizAnA anukrame UbhI rahe che. te (4) jayA, (vinAyA) vijayA, (nara) ajitA ane (aparitti) aparAjitA nAmanI, (sika) zveta, (gA) rakta, (vIsa) pIta ane (nisTAmA ) nIla varNavALI tathA (samaya) abhaya, ( ra) aMkuza, (paNa) pAza ane (mArA ) makarAkAra zastrane hAthamAM dhAraNa karanArI hoya che. ra0. samajutI mATe yaMtra. babe dvArapAlikAnA nAma varNa zastra dizA 1 jayA zveta abhaya 2 vijaya aMkuza dakSiNa 3 ajitA pAza pazcima 4 aparAjitA nIla uttara A devIo kaI nikAyanI che te kahela nathI paNa cAre nikAyanI prathama gaDha pramANe saMbhave che. taia bahi surA tuNbru-khttuNgi-kvaal-jddmudddhaarii| puvAidAravAlA, tuMbarudevo a paDihAro // 21 // artha- tama da) trIjA varanI bahAra cAre daravAje (tuvara) tuMbaru, (zi) khagI, (vA) kapAladhArI ane (mAdhApara) jaTAmukuTadhArI e cAra (udAvAvaDhiA) pUrvAdika dvAre UbhA rahenArA dvArapALo hoya che. ( sa ) tathA vaLI (suMvavo) tuMbaru nAmane deva (rA) pratihAra che, kAraNa ke prabhu pUrvAravaDe praveza kare che. 21. sAmannasamosaraNe, esa vihI ei jai mahiDDisuro / savvamiNaM ego vi hu, sa kuNai bhayaNeyarasuresu // 22 // artha:-( rAmajorajo ) sAmAnya samavasaraNane viSe (vidI ) A upara kahyo te sarva vidhi jANa. (eTale ke cAre nikAyanA de pitapotAnA adhikAra pramANe judA judA kArya kare che. ) paraMtu (6) je kaI (mahiputte) mahaddhika deva (gg) Ave to (1) te ( phu) ekalo paNa (ashi) A sarva (suda) kare che ane ( phucarapuru) mahaddhika sivAya bIjA deva 1 abhaya e zastra nathI paraMtu kAI paNa jIvane abhayadAna ApatI vakhate jema hAtha karavAmAM Ave tevI haratAkRti che.
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238 prakaraNasa graha hAya teA ( mathaLA ) bhajanA jANavI eTale ke teo samavasaraNa karI zake pa kharA ane na paNa karI zake. 22. puvvamajAyaM jattha u, jatthe suro mahiDimaghavAI | tatthosaraNaM niyamA, sayayaM puNa pADiherAI // 23 // arthAt satya 3 ) vaLI jayAM te tItha karane AzrIne ( pua ) pahelAM anArya ) samavasaraNa na thayuM hAya, tathA ( jJatthar ) jyAM ( mutte mattimayavAre ) mahaddhika dhruva ke iMdrAdika ( 6 ) Ave, ( tattva ) tyAM te ( niyamA ) avazya ( olaLa ) samavasaraNa kare che; ( juLa ) ane ( pahigherAt ) ATha mahAprAtihAryAdika tA ( sacaya ) niraMtara hAya che. 23. kAi vAra vizeSamAM A pramANe jANavuM--je sAdhue koi vAra samavasaraNa joyuM na hAya, teNe bAra ceAjana dUrathI paNa samavasaraNamAM AvavuM joie, jo na Ave te tene catu ghu nAmanuM prAyazcitta Ave che. tathA prabhu pahelI perisI pUrNa thAya tyAMsudhI dezanA Ape che, tyArapachI tyAM rAjA mahArAjA taraphathI baLine praveza thAya che-- aLi lAvavAmAM Ave che. te aLi uchALavAmAM Ave che. tene deva, manuSya vigere sarve yathAyeAgya grahaNa kare che. te aLinA prabhAvathI vartatA heAya te sarva vyAdhie dUra thAya che ane cha mAsa sudhI navA vyAdhio utpanna thatA nathI. baLikSepa thaI rahyA pachI prabhu pahelA vapranA uttara dizAnA dvArathI bahAra nIkaLI bIjA vapranA izAna khUNAmAM rahelA devaRdakane viSe vizrAMti levA padhAre che ane bIjI perisIe gaNadhara mahArAja pAipITha upara besIne dharmopadeza Ape che. teo paNa asaMkhyAtA bhava kahI zake che. ityAkrika vistAra zrI Avazyaka sUtrAdikathI jANavA. dutthi asamatthaasthi - jaNa patthi aatthasatthasusamattho / bhaM tho chaThThu nAM, tittvayo chuLara su(ta)vacaE ||2NA artha:--( durthi ) du:kha pAmatA ( samartha ) samagra ( asthizALa ) athIjanAnA (thiaatyaMttastha ) prArthita-icchita arthAnA samUhane ApavAmAM kusamantho ) atyaMta samartha evA ( tittvayo ) zrI tIrthaMkara deva ( ) A pramANe ( chuo ) stuti karAyA che, te bhagavAna ( hradu ) zIghrapaNe ( jJaLa ) bhavya prANIne ( F ( sa ) i ) mekSapadamAM rahelA athavA peAtAnA padmamAM rahelA ( jhADa ) kareA. 24. // iti pUrvAcAryapraNIta samavasaraNa stava // | || || millimetim
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ Pin 2 0000000000000000000 LC sh 0000000000000 2 0000000000000000 zrI kSamAkulakam namiUNa puvapurisANa, pasamarasasuTThiyANa payakamalaM / niyajIyassasahiM, kasAyavasagassa vucchAmi // 1 // artha:- (pasamarasasuTThiyANa ) prazamarasabhAM sArI rIte rahelA (puvapurisa (Na) pUrva puruSonA ( payakamalaM) yarazumbhAne ( namiUNa ) namas42 urIne ( kasAyavasagassa ) uSAyanA vaza thayelA ( niyajIyassa ) potAnA vane samanvA yogya ( aNusaTThi) zikSAne ( vucchAmi ) huM huM chu. 1. gayameyajjamahAmuNi-khaMdagasIsANa sAhucariyAI / samaraMto kaha kuppasi, ittiyamitte vi re jIva ! // 2 // artha:- (re jIva ) Deva ! ( gayameyajamahAmuNi) bhaDDAmuni ganasukubhAva tathA bhetArya mane ( khaMdagasIsANa ) 244 sUrinA ziSyonA ( sAhucariyAI ) uttama yaritrAne ( samaraMto ) saMbhArata thI- nazuto sato ( ittiyamitte vi ) mATasA mAtra sahana nibhittathA pazu ( kaha kuppasi ) zA bhATe apa are che ? 2. piccha pANaviNAse vi, neva kuppaMti je mahAsattA / tujja puNa hINasattassa, vayaNamitte vi esa khamA // 3 // artha:-( picchasu ) tu le ! (je mahAsattA) ne mahAdhairya vANA puruSo hoya chete to ( pANaviNAse vi ) prAzune! nAza thaye sate pazu (neva kuppaMti ) nizce apa uratA nathI ( puNa hINasattassa ) mane hI sattvavANA mevA ( tuja ) tArA nevA ( vayamitte vi ) me vayanamAtramA pazu ( esa khamA ) bhAvI 4 kSamA che ne ? arthAta kema kSamA rAkhI zakatA nathI ? 3. akkosa haNaNa-mAraNa dhamma bhaMsANa bAlasulabhANaM / lAbhaM mannai dhIrA, jahuttarANaM abhAvammi // 4 //
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ 240 prakaraNasaMgraha. matha:-(bAlasulabhANaM) ajJAnIne susAna sevA ( akkosa ) mAza, (haNaNa) hunana, (mAraNa) bhA26 (dhammabhaMsANa) tathA dharmanI nAza-tanA (jahuttarANaM) manuThabhe (abhAvammi) manAvamA (dhIrA ) dhIra puruss| (lAbhaM mannai ) lAbha mAne che. eTale ajJAnInA karelA AkrozamAM hananAdika to nathI karyuM? ane hanana kare te haju mAraNa te nathI karyuM-maraNa pamADavA te nathI? kadI mRtyu pamADe te paNa mAre dharmabhraMza to karyo nathI? ema uttarottara abhAvathI lAbhane mAne che arthAt mRtyu parvatanA kaSTamAM paNa krodha karatA nathI. 4 re jIva ! suhaduhesu, nimittamittaM paro jIyANaM pi / sakayaphalaM bhuMjato, kIsa muhA kuppasi parassa // 5 // atha:-( re jIva ) 3 71 ! ( jIyANaM pi) yAnA se prANImAnA (suhaduhesu sugamane viSa ( paro) anya manuSya to (nimittamittaM ) nimitta mAtra 4 che, tethA ( sakayaphalaM ) pAtAna! 42vA bhanAine ( bhuMjaMto) logyte| th| ( parassa ) ollan S52 ( kIsa muhA ) // bhATe Ta ( kuppasi) kopa kare che ? 5. kohavasaTTe bhaMte !, jIve kiM jaNai iya vijaannNto| bhagavaivayaNaM nillaja, desi kovassa avagAsaM // 6 // matha:- (bhaMte) mA ! (kohavasaTTe) audhane sAdhAna yo thrch| (jIve) 71 ( kiM jaNai ? ) zutpanna 42 cha ? 'sanA uttara bhATenu ( iya bhagavaivayaNaM) smA lAvatAnubayana ( vijANato ) to th| 55( nillaja) ni ! ( kovassa ) opane ( avagAsaM ) 114 bha ( desi ) mApe cha ? 6. zrI bhagavatIsUtramAM krodha karato jIva aneka prakAranA mAThA karmane bAMdhe che vigere spaSTa kaheluM che te pATha sAthe kahe che kohavasaTTe bhaMte jIve kiM baMdhai ? kiM pakarei ? kiM ciNoi ? kiM uvaciNoi ? goyamA ! kohavasaTTeNaM jIve AuavajAo sattakammapagaDio siDhilabaMdhaNabaddhAo ghaNiyabaMdhaNabaddhAo pkrei|hsskaaltthiiaao dIhakAlaThiiAo pakarei / maMdANubhAgAo tivvANubhAgAo pakarei / appapaesagAo bahupae.
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI kSamAkulakama 241 sagAo pakarei / AuaM ca NaM kammaM sia baMdhai sia no bNdhi| asAyA veaNijaM ca NaM kammaM bhujo bhujo uvcinnoi| aNAiyaM ca NaM aNavayaggaM dIhamaddhaM cAuraMtaM saMsArakaMtAraM aNupariyaTTai // ___ matha:-( kohavasaTTe bhaMte ) * mAvan ! opane sAdhIna thye| (jIve kiM baMdhai ) 4 zumAMdhe ? ( kiM pakarei ) zu42 ? (kiM ciNoi) zumehure ? (kiM uvaciNoi)zu vizeSa mehure ? ' (goyamA) 3 gautama! (kohavasaTTeNaM jIve) dhane 1za thye| 01 ( AuavajAo) AyuSya bha ne (sattakammapagaDio) sAta bhanI pratimA (siDhilabaMdhaNabaddhAo) zithila 5 dhanathI pAMghetIsAne (dhaNiyabaMdhaNabaddhAo pakarei ) gaamdhnvaajiithe| 42 che. ( hassakAlaThiiAo) thaa| anI sthitivANIna (dIhakAlaThiiAo pakarei ) einI sthitivANI 42 che. ( maMdANubhAgAo) bhaha sAmAga(2sa)vANI dheibIne (tivANubhAgAo pakarei ) tIna anubhAga(2sa)vI 42 che. (appapaesagAo) thaa| pradezavAjImAne (bahupaesagAo pakareha ) prazavAjI 42 che. (AuaM ca NaM kammaM sia baMdhai, sia no baMdhai ) mAyuSyabhane pathit dhei, vayitna 555 mAMdhe( asAyAveyaNijaM ca NaM kammaM bhujo bhujo uciNoi ) zatAvanIya bhane vAraMvAra se 42 cha-mAMdhe che. ( aNAiyaM ca NaM aNavayaggaM) manAhi manata sevA (dIhamaddhaM ) -ain m4m ( cAuraMtaM3 ) // 2 gativANA (saMsArakatAraM aNupariyaTTai ) sasA235 saTavImA labhe cha.' paDhamaM ciya taM jaMtuM, kohaggI Dahai jattha uvavajje / tatthuppanno taM ceva, iMdhaNaM dhUmakeu vva // 7 // matha:-( dhUmakeuva ) ma ani ( jattha uvavaje) yAM atpanna yAya che, ( tatthuppanno ) tyA tpanna yadhane ( paDhamaM ) prathama to ( taM ceva iMdhaNaM ) te Tana ( Dahai ) gANe cha; ( kohaggI ) tema 53pI mami ( paDhamaM ) prathama ( jattha uvavaje ) re nA ta:42mA utpanna thAya cha, ( tatthuppanno ) tyAM utpanna na (ciya) nizce ( taM jaMtuM) te prAIna mAmi guNAne ( Dahai ) mANe che. 7. . 1 anavadagraM-anaMtaM. 2 dIrghAdhvAnaM. 3 cAturgatikaM. 31
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNasaMgraha. re jIva ! kasAyahuAsaNeNa daDDhe caarittghrsaare| bhamihisi bhavakaMtAre, dINamaNo dutthira va tumaM // 8 // artha:-( re jIva ) 3 71 ! ( kasAyahuAsaNeNa ) 4Aya3pI mabhivaDe 4zana ( cArittagharasAre ) yaatri35|| 32||2-52maaNddenii sAra sA2 12tu (dahe) panya chate ( tuma ) tu ( bhavatAre ) vATavImA (dINamaNo) hAna bhanavANe thane ( dutthiu cha ) bhIyAnA bhA4 ( bhamihisi ) sabhIza. 8. ihayaM ciya paJcakkhaM, dukkhamiNaM tujjha kohavasagassa / jaM puNa paraMmi loe, taM jANai jIva ! savvannU // 9 // matha:-( jIva ) 3 4 ! (kohavasagassa) audhane sAdhIna mevA (tujkSa) tane prathama ta ( dukkhamiNaM ) 24 mAtu:5 ( ihayaM ciya) mA mA samai ( paJcakkhaM ) pratyakSa che. (jaM puNa) ane? (paraMmi loe) 524mAM52mA hu.5 prAta thavA samaya cha (taM)te humane to (sadhannU) sarva ( jANai ) ye cha... na muNaMti paraM appaM, kayamakayaM suMdaraM ca iyaraM vaa| dhaNamittanAsamaraNaM, veraM na gaNaMti kohaMdhA // 10 // matha:-( kohaMdhA ) opathI ma panI gayesA mnussy| ( paraM appa ) 52ne tathA pAtAne (na muNaMti) etA nathI, (kayamakayaM) ityane tathA atyane tatA nathI, (suMdaraM ca iyaraM vA ) sAru mathavA na2sunatA nayA, (dhaNamittanAsamaraNaM) tabha08 dhananAza, bhitranAtha tathA bha2sane (veraM na gaNaMti ) 32 vigairene 555 gaNatA nathI. 10. saparobhayANa saMtAva-kArao kugaigamaNaheU a| pIIvuccheakaro, koho tvniymvnndhnno|| 11 // matha:-( koho )odha cha ta ( saparobhayANa) pAtAne mAne 52ne tamA ubhayane ( saMtAvakArao) sNtaapn| 42nA2 cha, ( kugaigamaNaheU a ) tebhA zatinI prAtinu-durgatimA bhramanu // 29 cha, (pIIvuccheakaro) tathA premanA naa|| 42nAra ke mane ( tavaniyamavaNa ) ta5 niyama35 panana ( dahaNo ) maanaa| che. 11.
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ 243 zrI kSamAkulakama jaM ajjiyaM caritaM, desUNAe vi puvkoddiie| taM pi hu kasAyamitto, hArei naro muhutteNaM // 12 // sartha:-(ja) 2 (carittaM ) yAztri (desUNAe vi puScakoDIe) deza Sagale pUrva paryata ( ajiyaM ) 30 42 bheTave pANe DAya (taM pi hu) te yAtrine para nizce ( muhutteNaM ) me muhUrta mAtramA ( kasAyamitto) dhane mAdhIna thy| ( naro) manuSya ( hArei ) hArI laya cha-10 cha. 12. jaM ajiyaM samIpallavehi tavaniyamabaMbhamAiehiM / mA hu tayaM kalahaMtA, ulliMcaha sAgapattehiM // 13 // artha :-(samIpallavehi) sabhIvRkSana nAnA s25|| pAM143 4zana ( tavaniyamabaMbhamAiehiM ) ta5, niyama, prajharya vigerethA (jaM ajiyaM) 2i puraya - banaryameTa me yu. (tayaM kalahaMtA) tane sAtha 42tA thA tu (sAgapattehiM ) saamvRkssn| pAMDe ( mA hu uliMcaha ) 63.31 nAma bhAM. 13. (zamIvRkSanA patra bahu nAnA hoya che, tenA vaDe bahu thoDuM ekaThuM thAya che, tene sAgavRkSanA bahu moTA pAMdaDAvaDe uDADatA kSaNamAM badhuM uDI jAya che.) paDhau suaM dharau vayaM, kuNau tavaM carau baMbhacerAI / taha vi tayaM savvaM pi hu, niratthayaM kohavasagassa // 14 // martha:-(suaM) zruta ( paDhau ) lye|, (vayaM ) vrata (dharau ) pA295 42 / , ( tavaM ) ta5 ( kuNau ) 42, ( baMbhacerAI ) brahmayayAhi (carau) maayre| ( taha vi) to 555 (tayaM savvaM pi hu) te sarva (kohavasagassa) audhane sAdhIna thayesA bhanuSya2 (niratthayaM ) nirartha: thAya cha arthAt pa 42vAthI sarva dharmanA sahajamAM nAza thAya che. 14. jai jalai loe jalau, kusatthapavaNAhao kasAyaggI / taM cujaM jaM jiNavayaNa-vArisitto vi pajalai // 15 // matha:-( jai ) 2 ( loe) sobhA (kusatthapavaNAhao) zA2035 5vanathI DAyanA ( kasAyaggI) pAya3pI mami ( jalai ) paNe to te (jalau) ma mo, paraMtu (jaM jiNavayaNa ) 2 linezvaranA kyana3pI ( vArisitto vi ) pIthA sIyAyA chatai 57 ( pajalai ) SAya35. mi paNe ( taM cujaM ) te Azcarya che. 15.
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ 244 prakaraNasaMgraha hayamamhANaM nANaM, hayamamhANaM maNussamAhappaM / jaM kira laddhavivegA, viciThimo bAlabAla vva // 16 // matha:-( amhANaM nANaM ) bhAru jJAna (hayaM ) yu', (amhANaM maNussamAhappaM) AbhAra manuSyAnu mahatva 59 (hayaM) vAyu, (jaM kira laddhavivegA) 4 // 2 // OM abhe nizye vive bhavyA chatAM 5 (bAlabAluva) ajJAnI mAnI bhA34 ( viciTThimo ) yeTara 4Iye chIme. 16. paDhiassa tassa muNiassa tassa siddhNtsuddhbohss| suhaguruuvaesassa ya, avasANaM erisaM jIva ! // 17 // matha:-( jIva ) 4 ! (paDhiassa ) te mAsa (tassa muNiassa) tathA te anda ( tassa siddhaMtasuddhabohassa ) tathA tane zrayeta te siddhaaNtn| zuddha mAgha (ya) qii te sAMgaNe ( suhaguruuvaesassa ) zubha gurunA upadeza te sarvanu ( avasANaM ) pariNAma zu ( parisaM ) mA mAyu ? arthAta se badhuM chatAM paNa tuM krodha tajIne samatAne bhajI zake nahIM? 17. appavisuddhinimittaM, kilissase tA caesu kovariU / vimalattamahilasaMto, kaha majasi paMkilajalaMmi // 18 // matha:-( appavisuddhinimittaM ) ! mAmAnI vizuddhi bhATene tu (kilissase tA) veza pAmecha-me6 42 cha t| (kovariU) ogha35 shtrun| (caesu) tyaa| 12. (vimalattamahilasaMto) nirmapaNAne 27tetu ( paMkilajalaMmi ) 411tri ( kaha majasi ) 2 // bhATe 3 cha ? 18. egassa vi niahiayassa jIva ! vinivAraNe jai na sattI / tA kahaNu pArabhaviaM, mahArivinivAraNaM tujjha // 19 // ... matha:-(jIva) ! ( egassa ) meM (niahiayassa vi ) potAnA hayane 555 (vinivAraNe ) zAMta 42vAmA ( jai na sattI ) netA zati nathA (tA) te ( tujjJa ) tArAthI (pArabhaviaM) 52lamA urAna 42 naa2| (mahAri vinivAraNaM) moTara zatru bhopAhinu nivAraNa (kahaNu) 2 rIte thaze ? 18. savvo vi iha pasaMto, pasaMtajaNamajjhasaMThio sNto| sai kovakAraNe jo, akohaNo so iha pasaMto // 20 //
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaamanamaAAAAAAAAMAN zrI kSamAmulakama matha:-(iha ) mA bhai ( pasaMtajaNamajjhasaMThio saMto) zatanAnA madhyamA 2 so sate( savo vi pasaMto) sana zAMta DAya che, 55 (jo) 2 (kovakAraNe sai) chopanA rnne| upasthita thaye chate ( akohaNo)yit 55 rodhI na thAya ( so iha pasaMto) te 4i // 252 zAMta gAya che. 20. jai khamasi dosavaMte, tA tuha khaMtIi hoi avagAso / aha na khamasi tA tuha, avisayAi khaMtIi vaavaaro|| 21 // matha:-(jai) ne tu (dosavate ) hoSakatane se hota 52 (khamasi ) bhIza-kSamA 4zaza ( tA tuha khaMtIi) to tarAbhA kSamAnA (avagAso ) 14||-vyaa52 ( hoi) thaze. (aha na khamasi) 5 tene nahI mame (tA tuha ) totaare| ( khaMtIi vAvAro) kssmaan| vyApAra ( avisayAi) viSaya vinAne thaze, arthAt aparAdhIne kSamA karavI te ja kSamAne vyApAra che, anyathA tenA vyApAranI pravRtti ja nathI. 21 jai khamasi to namijasi, chajjai nAmaM pi tuha khamAsamaNo / aha na khamAsi na namijasi, nAma pi niratthayaM vahasi // 22 // matha:- ! ( jai khamasi ) tukSamA 43rIza (to namijasi ) to tu anyathA / athAta to tane llon nabharI bhane (tuha khamAsamaNo) tAru kSamAzrama (nAmapi ) nAma 55 (chajai ) zamaze. ( aha na khamasi ) bhane ne kSamA nahi 42 ta(na namijasi ) anyathA // nahIM mane (nAmaM pi) kSamAzrama me nAbhane 5 ( niratthayaM vahasi ) gaTa 14na 42naa| 4122. 22. daDDo a tavo phusio a, saMyamo mailiaMca cArittaM / hAraviaM sAmannaM, kohakasAyaM vahaMteNa // 23 // atha:- ! (kohakasAyaM vahateNa ) dha nAmanA pAyane vana 42 / mevAta ( tavo) tapane (daDDo a) dhu, (saMyamo) sybhn| (phusio a) nA dhyo, ( cArittaM ) yAtrine ( mailiaM ca ) malina thumane ( sAmannaM ) zramApA ( hAraviaM) mA nANyuM arthAt yathA tAra sarva naSTa thayu. 23. kohAnalavasagANaM, pasamAmayabhAviyANa ya havaMti / ihayaM ciya dosaguNA, nAyamacaMkAribhaTTitti // 24 //
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNasaMgraha matha:- kohAnalavasagANaM) 535 abhine 12 thye| ane ( pasamAmayabhAviyANa ya) prazabha35 abhRtathA mAvita thye| manuSyAne ( dosaguNA) hoSa mane guNa ( ihayaM ciya ) AnabhA pratyakSa ( havaMti ) 4Aya che. tenI 052 ( nAyamacaMkAribhaTTitti ) 252 mahAnu haTAMta cha.1 24 eaM khaMtIkulayaM, duddamajIvANa sAsaNaM ahavA / jo paribhAvai samma, so pAvai pasamavararayaNaM // 25 // matha:- duimajIvANa sAsaNaM ) 2 prANI se bhv| yogya DAya tena hamanA2 ( ahavA) athavA apUrva zikSaNa35 ( eaM khaMtIkulayaM ) mA kSamAsane ( jo)2 ( sammaM ) sArI zate (paribhAvai ) bhAve cha-piyAre ( so) te l ( pasamavararayaNaM ) zreSTa sevA prazabha35 2nane ( pAvai ) pAme che. Iti kSamAmulaka sAthe saMpUrNa -noooooo indriyavikAra( viSayakaSAya )nirodhakulakam rajAi bhogatisiyA, avasaTTA paDaMti tiriesuM / jAImaeNa mattA, kimijAI ceva pAvaMti // 1 // matha:-yA mogatR // mnussy| ( aTTavasaTTA ) AdhyAnane 154ne ( tirieK ) tirya yonimA ( paDaMti ) 53 cha meTale atpanna thAya che. dareka prakAranA madathI kevI jAtimAM utpanna thAya che? te kahe che - (jAImaeNa mattA) 1 tinA mahezane mahAnmatta thye| / (kimijAI ceva ) bhi tine theTa vidriyapaNAne nizye (pAvaMti ) pAme che. 1. kulamatti siyAlatte, uhAIjoNi jaMti rUvamae / balamatte vi payaMgA, vuddhimae kukkaDA huMti // 2 // ma :-( kulamatti ) 2 mA ( siyAlatte ) ziyANIyA thAya che. (rUvamae ) 3 35nA mhaa|| ( uTTAIjoNi ) OM vigairenI yonibhA (jaMti ) 1 A daSTAMta amArI chapAvelI kSamAkulakAdi saMgrahanI bumAM che.
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ ANAAAAAAA AnnnnnnAAAAA IndriyavikAranidhi kulakama utpanna thAya che. ( balamatte vi ) 4 mhaa| ( payaMgA ) 5tAyA thAya che. (buddhimae ) 5 bhuddhinA mahavA ( kukkaDA huMti ) 4471 thAya che. 2. riddhimae sANAI, sohaggamaeNa sppkaagaaii| nANamaeNa baillA, havaMti maya aTTha aiduTTA // 3 // ma.-( riddhimae ) 6 RddhinA mahe zane ( sANAI ) zvAna mahimA utpanna thAya che. ( sohaggamaeNa) 7 somaayn| ma rIne (sappakAgAI ) sarpa tathA / vigere thAya cha bhane ( nANamaeNa) 8 jJAnanA mahezane (baillA) 16 ( havaMti ) thAya che. ( a ) 0 418 ( maya ) mh| ( aiduThA ) ati duSTa cha.. 3.. kohaNasIlA sIhA, mAyAvI bagattaNammi vaccaMti / lohilla mUsagatte, eva kasAehiM bhamaDaMti // 4 // matha:-(kohaNasIlA) jodhanA smA55 (sIhA ) siMhayonimA pare cha. ( mAyAvI ) mAyAvI 71 ( bagattaNammi ) sApAne ( vaccaMti ) pAme che, (lohilla ) sAlI 4 (mUsagatte ) 62 thAya che. ( eva ) se pramANe ( kasAehiM ) 4Aya 4zane 71 ( bhamaDaMti ) saMsAna paribhramaNa 42 che. ( bhAna-bha6 SAya mATe 52 4DI mAyA cha. ) 4 mANasadaMDeNa puNo, taMdulamacchA havaMti maNaduTThA / suyatittaralAvAI, hou vAyAi bajhaMti // 5 // matha:- puNo ) vaNI ( mANasadaMDeNa ) manAha 43 zane prANI (maNaduThThA) duSTa manavA ( taMdulamacchA havaMti) thunniiy| bha27 yAya . (vAyAi ) kyana.rIne ( suyatittaralAvAI hou ) popaTa, tata2 anesA vigare ne ( bajhaMti ) ma 42 cha. 5 kAraNa mahAmacchA, maMjArA u havaMti taha kUrA / taM taM kuNaMti kammaM, jeNa puNo jati naraesuM // 6 // matha:-( kAraNa mahAmacchA ) yaha 3 rIne moTA bha27 ( magara ) (taha) tathA ( kurA ) 2 sevA ( maMjArA u havaMti ) nit vigere thAya cha bhane (taM taM) te te lavAmA ( kammaM ) mevA bhane ( kuNaMti ) 42 che : ( jaNa puNo) rathA 33zana ( naraesu ) na24i ( jaMti ) onya che. 6.
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ 242 zraraNusa'graha. phAsiMdiyadoseNaM, vaNasUyarattaNammi jaMti jIvAvi / jIhAlolua vagghA, ghANavasA sappajAI // 7 // artha:-( phAsiMdiyadoseNaM ) parthe driyanA hoSathI ( jIvAvi ) ( vaNasUyarattaNammi jaMti ) vanamA lu upAyAne pAme che, ( jIhAlolua vagghA ) bhiDvAdriyanA bolucI bAgha thAya che, (ghANavasA) ghrANudriyanA vazathI ( sampajAIsuM) sarpanI jAtimAM utpanna thAya che. 7. nayAdie payaMgA, huMti puNa mayA savaNadoseNa / ee paMca viniNaM, vayaMti paMcidiehi puNo // 8 // artha:-(nayarNidie payaMgA) yakSudriyanA hoSathI pata MgIyA thAya che. (puNa) mane (savaNadoseNa ) zrotrAdriyanA hoSathI ( huMti mayA ) bhRga thAya che. (ee paMca vi) prAranA prANIo ( paMcidiehi puNo ) pAMtha maMdriya paiDI kheDe iMdriyanA hoSathI irIne ( nihaNaM vayaMti ) bharagune pAne che. 8 jattha ya visayavirAo, kasAyacAo guNesu aNurAo / kiriyAsu appamAo, so dhammo sivasuho loe // 9 // artha :- ( jattha ya ) ne dharmabhAM ( visayavirAo ) viSayo upara viratalAva hoya ( vairAgya hoya ), ( kasAyacAo ) upAyaneo tyAga hoya, ( guNesu aNurAo ) guNo upara prIti hoya bhane ( kiriyAsu appamAo ) DiyA azvAmAM apramAda hoya. ( so dhammo ) te dharma ( loe) bAune viSe ( sivasuho ) bhokSasumane * aapnaa| thAya che. 8. ( sivasuhovAo ) vo pAche tethI te yAra prakAranA dharmaja zivasukhanA spaSTa upAya che. iti iMdriyavikArAdi nirAdha kulaka sAthe saMpUrNa Shen Shen Yuan
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ .. .. .. ...... .0000 ...000000." ne 8 pooo000 00000 00000deg po0000 000000000001 DOO .0030000.0 zrI lokanAlidvAtriMzikA prakaraNa prathama bAlAvabodhakartAnuM maMgalAcaraNa zrImadAptaM praNamyAdau, jagataH sthitidarzakam / / vakSye lokavicArasya, vArtikaM samayAnugam // matha:-( jagataH ) satanA (sthitidarzakaM) svabhAvane paaunaa| (zrImadAtaM ) zrI vItarAga mAvAnane ( Adau) prathama (praNamya ) namaH42 43rIne ( lokavicArasya ) banA viyAnu (vArtikaM ) vyAbhyAna ( samayAnugam ) samayane anusAra meTale Amamai sal pramANe ( vakSye ) I 4DI. jiNadaMsaNaM viNA jaM, loaM pUraMta jammamaraNehiM / bhamai jio'NaMtabhave, tassa sarUvaM kimavi vucchaM // 1 // matha:-(jiNadaMsaNaM ) zrI tI 42 heknA DeTA sabhyatva 2424 // tIthe 42nuzana te (viNA jaM) vinA ( jammamaraNehiM ) bha tathA bharaNe 421, (lo) : meTale sAmAnyapaNe yauha ne (pUraMta ) pUratA thA ( aNaMtabhave ) manatama pratye (bhamai jio) 1 name che. (tassa sarUvaM ) te sonu 135-maa4|2, mA, paDA tathA 15 ( kimavi ) isstithi-mAtra (vucchaM) OM // 1 // anaMtapradezI alakAkAzane viSe rahelA lekanA AkArane sAmAnyapaNe varNave che. vaisAhaThANaThiapaya-kaDitthakarajuganarAgiI logo| uppattinAsadhuvaguNa-dhammAichadavapaDipuNNo // 2 // matha-(vaisAha ) vizAma saTa paDA 5 ( ThANa ) saMsthAnane meTa ch| savAnA samayane viSa / DAya tavA mAre (Thiapaya ) sthAyA cha meM ya25 no mane (kaDittha ) Tine viSa sameta cha (karajuga) 72tayugala naze mevI 2 (narAgiI logo) manuSyanI mAti tanI sA che. 32
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ 250 prakaraNasa graha. ahIM valAvavAnA adhikAra mATe nara zabdavaDe prAye strI jANI levI. strI jyAre chAza leAve che tyAre e paga paheALA rAkhe che ane kaTipradezane viSe saMkINu thAya che, tenI peThe leAka paNa nIce paheALA paheALA che ane caDhatA caDhatA madhya bhAgane viSe saMkINa che. vaLI leAvatAM banne hAtha kaTipradeze rAkhavAmAM Ave che tyAre e kANInA vacalA bhAgamAM kaTipradezathI hRdaya sudhI caDhatA vistAra thAya che, ane tyAMthI upara mastakadizi saMkIrNa thAya che tema leAka paNa madhyabhAgathI upara caDhatAM pAMcamA devaleAka sudhI vistAra pAmela che. tyAMthI vaLI saMkINuM thAya che. te mATe leAvanArI strInA AkAranuM hRSTAMta kahyuM che. e leAkamAM kyA kyA padArtho che ? te kahe che:-~ - ( 3tti ) upajavuM, ( nAla ) nAza pAmavuM ane ( dhruvanuLa ) nizcaLa rahevuM vigere guNA che jene viSe evA ( dhammAchalahipuno) dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, puddagalAstikAya, jIvAstikAya tathA kALa-e cha dra.cAvaDe paripUrNa bharelA che. / / 2 / avataraNa:-keTalAeka paradanI ema kahe che ke leAka brahmAe utpanna karyA che, viSNu pAlana kare che, mahAdeva saMhAra kare che, zeSanAga, kAcA ane kAmadhenu tene dhAraNa karI rahyAM che. tenu nirAkaraNa karavA mATe kahe cheH-- keNa vi na kao na dhao-'NAhAro nahaThio sayaMsiddho / ahamuhamahamallaga - ThialahumallagasaMpuDasariccho // 3 // a:--mA leAka ( je vi) koie pagu (naddo ) utpanna karyA nathI, (na gho ) keAie paNa dhAraNa karyA nathI, ( aLAaAro ) nirAdhAra rahelA che, sarva padArtha leAkane AdhAre che, (no) leAkAkAzane viSe sthita che, (sattado svayaM'siddha che. have e leAkanA AkAra prakArAMtare kahe che-( mudde ) adheAmukha eTale uMdhA rAkhelA je (mamahuvA) mATeA zarAva (jinnaruttumAsa~puru ) tenI upara rAkhela nhAnA zarAvanA saMpuTa (ro) sarakhA A lAkanA AkAra che. gA payatali saga majjhegA, paNa kuppari siratalegarajju pihU / so caudasarajjucco, mAghavaitalAo jA siddhI // 4 // a:--( yatahi) pahelAM je vaizAkhasthAnasthita manuSyane AkAre lAka kahyo te paganA taLiyAne ThekANe cAre dizAe ( sajja ) sAta rAjapramANa ( dUi ) paheALA che; ( manthenA) ane madhya bhAga je puruSAkArane viSe nAbhinuM sthAna che tyAM eka rAjapramANa cAre dizAe paheALA che, (jhuri ) banne hAthanI koNInA
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI lekanAlidrAtrizikA prakaraNa. 251 sthAnane viSe (g) pAMca rAja pramANa paheLe che. ane (sitArabhu ) mastakane ThekANe eka rAjapramANu pahoLo che. (mAvAtAvyote loka mAghavatI nAmanI sAtamI narakapRthvInA taLiyAthI upara (kA siddhI) yAvat siddha che tyAMsudhI che ane (no rasa rigyo) te cAda rAjapramANa UMco che ! 4 / avataraNa--have pahoLAinuM sthAna pramANa sAthe kahe che - sagarajju maghavaitalA, paesahANIi mahiale egaa| to buDDhi baMbhajA paNa, puNa hANI jA sive egA // 5 // artha -(malavatA ) mAghavatI je sAtamI narakamRthvI tene taLie cAre dizAne viSe (saray ) e leka sAta rAjapramANu pahoLe che, (vvladALa) tyAMthI pradeza pradezanI hAni karatAM upara niyaMkanA ( mahie gai ) mahItalane viSe Ave tyAre cAre dizAne viSe eka rAjapramANa vistAra che. (to suda vaMmA pA) tyAMthI vaLI upara jatAM pradeza pradezanI vRddhi thAya che, te pAMcamuM brahma nAme devaloka che, tyAM cAre dizAe pAMca rAjapramANu pahoLo che, (punA DhALa kA sive pA) tyAMthI vaLI pradeza pradeza ghaTate che, te jyAM siddha che tyAM cAre dizAe eka rAjapramANu pahoLo che ! 5 che avataraNa --have lekanAlikAnI sthApanAne upAya kahetAM prathama trasanADIno vicAra kahe che - sagavannareha tiriaM, Thavasu paNuDhe ca rajju cauaMse / igarajjuvittharAyaya, caudasarajjucca tasanADI // 6 // artha:-(sava tithiM) sattAvana rekhA tichI () sthApIe-karIe (qy6 ) ane pAMca rekhA UbhI karIe. e pramANe karatAM UMcapaNe (ju ghare) eka rAjanA cAra aMza pramANa chapanna khaMDa thAya, kAraNa ke tirachI sattAvana rekhA che tenA aMtaramAM chapanna khaMDa ja thAya. UbhI pAMca rekhA che tenA viccha cAra khaMDu thAya. cAra khAMDue eka rAja thAya. tethI (talanADI) trasanADI (surayvitharAyaya ) laMbAI ne pahoLAIe eka rAjapramANa ane (vaData ) UMcapaNe caMda rAjapramANa jANavI che 6 lakano madhyabhAga je trasanADI temAM ja beidriyAdika trasa jI janmamaraNa pAme che ane rahe che, tethI te trasanADI kahevAya che. e trasanADInI bahAra je lokano vistAra che tyAM sUkSma ekendriya jIva sarvatra vyApI rahela che, temaja polANamAM bAdara vAyukAya paNa che.
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ 252 prakaraNasaMgraha. avataraNa--have Urdhakane viSe baMne vistAra kahe che - uDDhe tiriaM cauro, dusu cha dusu aTTha dasa ya ikike| bArasa dosuM solasa, dosuM vIsA ya causu puDho // 7 // artha -(3) UrvakanI zreNane viSe prathama ratnaprabhA naraka pRthvIthakI upara je aThThAvIza khAMDuAnI zreNi che, (tiri) temAM lekanA madhyathI upara pahelI (DuDu) be zreNine viSe () cAra cAra khAMDuA trasanADInA ja che, paNa trasanADIthI bahAra nathI. tyArapachI tenI upara (tulu che) be zreNine viSe cha cha khAMDuA che, eTale cAra khAMDuA trasanADInA ane akeka bane pAsAne khAMDuo meLavatAM cha khAMDu thAya che. tyArapachI upara (TTa 4 daf ) ekeka zreNIne viSe ATha ne daza khAMDuo che. temAM AThamAM be khAMDuo be pAse ane trasanADInA cAra khAMDuo ema ATha khAMDue che. ane daza khAMDuA che, temAM baMne pAse traNa traNa ane trasanADInA cAra maLIne daza khaMDu che. (vAraNa roNuM) tyArapachI be zreNine viSe bAra bAra khAMDuo che. temAM be bAju cAra cAra ne madhyamAM trasanADInA cAra ema bAra che pachI (rosTara to!) be zreNine viSe soLa soLa khAMDue che, temAM be bAju cha cha ne vacce cAra trasanADInA ema soLa che. ( vINA ja kag ylo) temaja tyArapachI cAra zreNine viSe pratyekamAM vIza vIza khAMDue che, temAM be bAju ATha ATha ne vacce cAra trasanADInA che. je 7 che avataraNa -evI rIte Urdhva lokane viSe pradezanI vRddhinA khAMDue kahyA eTale aThThAvIza zreNI pikI cUda zreNinA kahyA, have bAkInI 14 zreNImAM hAninA khAMDuo kahe che - puNaravi solasa dosuM, bArasa dosuM ca tisu dasa tisuSTu / chadusu dusu cau khaMDua, savve cauruttarA tisayA // 8 // artha -( grf to rohu) vaLI paMdaramI tathA soLamI e be zreNine viSe soLa soLa khAMDue che. (vArasa to 4) sattaramI tathA aDhAramI e be zreNine viSe bAra bAra khAMDuo che. (tilu raha) ogaNIzamI, vIzamI, tathA ekavIsamI e traNe paMktine viSe daza daza khAMDue che. (tikuTTa) bAvIzamI, trevIsamI tathA covIzamI e traNa paMktine viSe ATha ATha khAMDue che. (jIju ) pacIzamI tathA chavIsamI e be zreNine viSe cha cha khAMDue che ane (duju varU vaMduka) sattAvIzamI tathA aThThAvIzamI e be zreNine viSe cAra cAra khaMDuA trasanADInA ja che. evI rIte UrvakanI aThThAvIza zreNinA khAMDu
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11111111 zrI lekanAlidvAtrizikA prakaraNa 253 AnuM mAne kahyuM. e pramANe UrvalakanA khAMDuA (rAje kahA tirA) sarve maLIne 304 thAya che. 8 avataraNa--have aleka saMbaMdhI khaMDanI saMkhyA kahe che - oariya loamajjhA, caucauThANesu sattapuDhavIsu / caura dasa sola vIsA, cauvIsa chavIsa aDavIsA // 9 // atha- jogama) cida rAjapramANane madhya eTale je vacce pradeza che. tyAMthI (mogAi ) adholaka pratye utaratAM ( udavIdu) sAta narakapRthvIne viSe pratyeke ( DApu) cAra cAra zreNine viSe keTalA keTalA khaMDu che te kahe che. adhalekamAM pahelI narakapRthvInI cAre zreNimAM (34) cAra cAra khAMDuo che, tevI cAra zreNInA maLIne soLa khAMDu thAya che. bIjI narakapRthvIne viSe cAre zreNimAM pratyeke pratyeke (ra) daza daza khAMDuA che, tene cAraguNa karatAM cAlIza khAMDuA thAya che. trIjI narakamRthvIe cAre zreNimAM pratyeke pratyeke (4) soLa soLa khAMDue che, tene cAre guNatAM cosaTha khAMDuA thAya che. jethI narakapRvIne viSe cAre zreNimAM pratyekamAM (vIlA) vIza vIza khAMDue che, tene cAre guNatAM eMzI khAMDuA thAya che. pAMcamI narakamRthvIe cAre zreNimAM pratyeke (vIsa) vIza covIza khAMDue che, tene cAre guNatAM cha-- khAMDu thAya che. chaThThI narakamRthvIe cAre zreNimAM pratyeke (vIsa) chavIza chavIza khAMDuA che, tene cAre guNatAM eka ne cAra khAMDuA thAya che. sAtamI narakapRthvIne viSe cAre zreNimAM pratyekamAM (vIrA) aThThAvIza aThThAvIza khAMDuA che, tene cAre guNatAM eka sa ne bAra khAMDaA thAya che. evI rIte soLa, cAlIza, cosaTha, ezI, chanu, eka se ne cAra tathA eka se ne bAra kula 512 khaMDuA eka bAjunA (daSTalakanA) samajavA che have vistAranuM vivaraNa kare che-adholokamAM sAtamI narakamRthvI sAta rAjapramANa, chaThThI sADA cha rAjapramANa, pAMcamI cha rAjapramANu, cothI pAMca rAjapramANa, trIjI cAra rAjapramANa, bIjI aDhI rAjapramANa tathA pahelI narakapRthvI eka rAjapramANa pahoLI che. cAre dizAone viSe e vistAra che. eTale pUrvathI pazcimAMta sudhI ne uttarathI dakSiNAMta sudhI e pramANe che. Urdhvalakane 'vistAra AgaLa kahIzuM. aha paNasayabAruttara, khaMDua solahia aTThasaya sance / ghammAi logamajjhaM, joyaNaassaMkhakoDIhiM // 10 //
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ N ra54 prakaraNasaMgraha. artha -evI rIte (ada) alokanA sarva khAMDue eka bAjunA gaNIe to (TurNavattara) pAMcaze ne bAra thAya che, pUrve Urdhva lekanA traNaseM ne cAra kahyA che, tene meLavIe tyAre (haMdu dara adRra ) sarva maLIne AThaze ne soLa khAMDuA thAya che. have (DholAmAM ) lokanA madhyanuM sthAna kahe che-(marg) ghammA nAmanI prathama narakapRthvIne viSe (nodha:asaMvAda) asaMkhyAta jananI keDI jaIe tyAre nezcayika mate lekanuM madhya Ave che. vyavahArika mate merunA mULane viSe gestanAkAra ATha cakapradeza che tyAM lekano madhya bhAga jANa che 10 avataraNa-have tirachalakanuM pramANa ane aleka, tiryagaloka tathA Urdhva lekamAM zuM zuM rahela che te sAmAnyapaNe kahe chesgrjju joyaNasayA-ThArasa uNasagarajjumANa ihaM / ahatiriauDDaloA, nirayanarasurAibhAvullA // 11 // artha lekanA madhyathI upara AThamA rAjane viSe samabhUtalathI navaze jana UMce tathA nava jana nIce e rIte aDhAraze janapramANa tiryaka kahevAya che. tethI (kokANathAkura 3) e aDhAraze jana UNuM (tAjumALa) sAta rAjapramANu Urdhvaloka kahevAya che. te sahita karIe to (rAju ) sAta rAjapramANu Urvaka thAya che. (6) ahIM () alekane viSe (ni) nArakI pramukha, (tithi) tiryaMga lekane viSe (1) manuSAdika ane (36roga) UrvIlokane viSe (mAguThThA) devAdika rahelA che. yadyapi bhavanapatyAdika devo alekamAM vase che tathApi tyAM nArakI ghaNu che, mATe mukhya vRttie sAmAnyapaNe nAraka adhalekamAM kahyA che. 11 che have vizeSapaNe kahe cheahloi nirayaasurA, vNtrnrtiriajoistruggii| dIvudahI tiriloe, surasiddhA uDDhaloammi // 12 // artha- ao nirAmapurA) nArakI ane asura-bhuvanapati devo alakamAM vase che, (vaMtativirata ) vyaMtara, nara te manuSya, tiryaMca, tiSI, vanaspatikAya ne agnikAya tathA (2gii tistrio) asaMkhya dvIpa samudra tiryalokamAM che, ( kaddorama) vaimAnika de ane siddha UrdhalekamAM rahelA che. je 12 che 1 vanaspatikAya ne agnikAyanA upalakSaNathI pAMca prakAranA sthAvare samajavA.
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI lokanAliviMzikA prakaraNa. ikvikarajju ikvikkaniraya sagapuDhavi asura pddhmNto| taha vaMtara taduvari nara-girimAI joisA gayaNe // 13 // artha - hig) ekeka rAjapramANa ( zani ) ekeka naraka pRthvI che, eTale (sApuvi) sAte narake sAta rAja rekelA che. temAM (sapura maMto) pahelI narakapRthvImAM asura eTale bhuvanapati che. (tara jaMtara) tathA uparanA bhAgamAM vyaMtara paNa pahelI naraka pRthvImAM ja che, (taduri nava) tathA prathama pRthvInI upara manuSya, (bhiAI) giri eTale meruparvatAdika padArthanA samUha che. (konA vA ) caMdra, sUrya, graha, nakSatra tathA tArA e pAMca prakAranA tiSI AkAzane viSe rahelA che ! 13 / chasu khaMDagesu a durga, causu dugaM chasu a kappacattAri / causu caU sesesu a, gevijaNuttaraya siddhiMte // 14 // artha -kanA mayathI upara ( Tu vaMdu ) cha khAMDaAnA bhAgane viSe (i) saudharma IzAna e nAmanA be devaloka che, eTale lekanA madhyathI deDha rAja UMcA be devaleka che. tyAMthI (vaju sui) uparanA cAra khAMDuAne viSe sanakumAra tathA mAheMdra nAmanA be devaloka che. (ku = qsattAri) tyAra pachInA cha khAMDuAmAM anukrame brahma, lAMtaka, zukra tathA sahastrAra nAmanA cAra devaloka che. tyArapachInA (raMtu vA) cAra khAMDune viSe cAra devaloka Anata, prANata, AraNa tathA azruta nAmanA che. (a) bAkInA ATha khAMDuAne viSe (vinag ) nava raiveyaka tathA pAMca anuttara vimAna che. temAM prathama cAra pAMDuAne viSe nava raiveyaka che, ne uparanA cAra pAMDuone viSe pAMca anuttara vimAna che ane (likSite) tenA aMtanA khAMDuAnA cheDAne viSe siddha rahelA che. je 14 avataraNa:-evI rIte Urdhakane viSe je devakanI sthiti kahI te viSe AgamanI sAkha kahe che- tathA rAja sohammaMmi divaDDA, aDDhAijA ya rajju maahiNde| cattAri sahassAre, paNa'ccue satta logate // 15 // artha -lekanA madhyathI ( mi vivajJA) sadharma devaleke deDha rAja UMcuM che, lokanA madhyathI (mAre) cothA mAheMdra devaleke (aata tha )
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNasaMgraha. aDhI rAja thAya che; (vAri sajjara) lekanA madhyathI AThamA sahastrAra devale ke cAra rAja thAya che, lekanA madhyathI (ursgupa) bAramAM azruta devaloke pAMca rAja thAya che ane (sara rote ) lokanA madhyathI lokAMte sAta ja thAya che. 15 upara jaNAvela abhiprAya zrI bhagavatIsUtra tathA gazAstrAdikane che. zrI AvazyakasUtranI niryukti, cUrNi ane saMghayaNI vigeremAM nIce pramANe kathana che. 1 prathamanA be devaleka sudhI AThamuM rAja 1 trIjA cethA devaloka sudhI navamuM rAja 1 pAMcamA chaThThA devaleka sudhI dazamuM rAja 1 sAtama AThamA devaleka sudhI agyAramuM rAja 1 9-10-11-12 devaleka sudhI bAramuM rAja 1 nava greveyaka sudhI teramuM rAja 1 pAMca anuttara vimAna ne siddha-lekAMta sudhI cAdamuM rAja A pramANe Urdhva lokanA sAta rAja kahyA che. tatva kevaLIgamya. pUrvokta AgamanA kathananI puSTimAM kahe che - sammattacaraNarahiA, savvaM logaM phuse niravasesaM / satta ya caudasabhAe, paMca ya suya desaviraIe // 16 // artha - sanmA) samyakatva eTale devane viSe devanI sahaNa, gurune viSe gurunI sadhaNa, dayAmULa dharmane viSe dharmanI sahaNA, (ra) eTale paMcAzravathI viramaNa, pAMca Indriyane nigraha, anaMtAnubaMdhi vigere cAra prakAranA krodha, mAna, mAyA tathA lebharUpa cAra kaSAyane tyAga; manadaMDa, vacanadaMDa, kAyadaMDanI viratie pramANe je saMyamanA sattara bheda, tadrupa je cAritra teNe karI (rahita evA saMsArI jI (aa roja puNe nivAM ) cAda rAjaloka pratye sUkSma tathA bAdara chavAyenimAM pharatA thakAniravazeSapaNe pharase che. eTale caida rAjamAM tilamAtra bhUmi paNa aNupharasI rahetI nathI. (ra4 2 gura) zrutajJAnI-AdapUvI je yati che te lokanA madhyabhAgathI UMce sAta rAja pharase che, kAraNa ke zrutajJAnInI utkRSTI gati savArtha. siddha sudhI che evuM siddhAMtamAM kahyuM che. te savArthasiddha lekanA madhyathI kAMIka UNA sAta rAja che. te staka mAtra UNa hovAthI pUrA sAta rAja kahyA che. zAstramAM mathakAyA, 3vavA Doso ja rahe ema kahyuM che. TIkAvALI pratamAM ( meravaFORhI) e pATha che tene artha=kSAyika samyaktva ane kSAyika cAritra sahita kevalI utkRSTathI sarva leka niravazeSapaNe kevalI samuddaghAta kare tyAre
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI leAkanAlidvAtriMzikA prakaraNa 257 kaMse che. ' (caTsa mApa patra ya devipa) dezavirati-mAra vratadhArI zrAvaka cauda rAjanA cauda bhAgamAMthI pAMca bhAga Urdhva leAkanA krase che, kemake zrAvakanI utkRSTI gati acyuta nAmanA khAramA devalAka sudhI kahI che. te khAramuM devalAka lokanA madhyathI pAMca rAja UMcuM che te mATe pAMca rAja kahyAM che. 16 avataraNa:--have sUcirajju, pratararajju ane dhanarajjunu anukrame pramANa kahevA mATe prathama sAtamI narakapRthvIthI mAMDIne sUcirantu kahe che:-- aDavIsA chavIsA, caDavIsA vIsa sola dasa cauro / suirajju sattapuDhavisu, caucaubhaiA u payara ghaNA // 17 // a:-( sattavuvidgha ) sAtamI narakapRthvIne viSe ( alavIlA ): aThThAvIza sUcirajI che. chaThThI narakapRthvIne viSe ( chIlA ) chavIza sUcirajju che, pAMcamI narakapRthvIne viSe ( vIsA) cAvIza sUcirantu che, ceAthI narakapRthvIne viSe (vIsa) vIza sUcirajju che, trIjI narakapRthvIne viSe ( soha ) seALa sucirA che, khIjI narakapRthvIne viSe (F) daza sUcirantu che, pahelI narakapRthvIne viSe (co) cAra ( sudda3 ) sUcirantu che. je cAra khAMDuA zreNibaMdha hAya ane paheALAie eka ja khAMDue hAya tene sUcirajI kahIe. sAtamI narakapRthvI cAra khAMDuA UMcI che ane aThThAvIza khAMDumA ticchI che. e mATe aThThAvIza sUcirantu jANavA, evI satra bhAvanA karavI. have e sAte narakapRthvInA sUcirajjunuM mAna je pAMcase khAra khaDu che tene cAre bhAMgatAM eka sA ne aThThAvIza thAya che, tene (23 majbA 3 ) cAre bhAga ApIe teA (6) pratararajjunuM mAna Ave ane te pratararajInA AMkane (23) cAre bhAga ApatAM (ghA) ghanarantu Ave. cAra cAra khAMDuA cAre dizAe hoya eTale eka rAja lAMkhA, eka rAja paheALA ane pA rAja jADA hAya te pratararantu kahevAya che, tathA cAra khAMDuA jADapaNuM, lAMbapaNe tathA paheALapaNe heAya te ghanarantu kahevAya che. pratararajjune viSe seALa khAMDu hAya ane ghanarajjune viSe cAsaTha khAMDuA hoya. 17. avataraNaH--have sUcirajju ne pratararajjunI saMkhyA kahe cheH-- aDavIsasayaM chasayari, aha uDUDhaM caujuyA dusaya save / suirajju payararajju, dutIsiguNavIsa igavaNNA // 18 // a:--( ada ) adheAleAkane viSe pAMcaze' ne khAra khAMDuA che, tene cAre bhAga detAM (maDavIttasaya ) eka sA ne aThThAvIza Ave teTalA sUcirajI jANavA. 33
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 prakaraNasa'graha. (34) Urdhva lokane viSe traNa seA ne cAra khAMDuA che, tene cAre bhAga detAM (jIsa ) cheAMtera Ave teTalA sUcirantu jANavA. adheAleAkanA ekaseA aThThAvIza sUcirajI tathA UrdhvalokanA aMtera sUcirantu banne ekaThA karIe tyAre ( caGanuyA dulara saMghe ) sarve baze ne cAra sUcirantu thAya. adheAlokanA ekasA ne aThThAvIza ( sujju ) sUcirajjune cAre bhAga daie tyAre ( yajju kutIla) khatrIza pratararantu thAya, UrdhvalokanA iMtera sUcirajjune cAre bhAga daie tA ( ghuLavAsa) egaNIza pratararajI thAya ane e baMne maLIne ( vaLA ) ekAvana pratararajI thAya. 18 avataraNaH--have ghanarajjunI saMkhyA kahe cheH-- ghaNarajju aTTha hiThThA, pauNapaNuDhaM ubhe pauNatera / ghaNapayarasUirajjU, khaMDua causaTTi sola cau // 19 // artha :---- hiA ) adheAleAkanA khatrIza pratararantu che, tene cAre bhAga detAM ATha Ave mATe adhelAkane viSe ( dhaLa aTTa) ATha ghanarantu jANavA. (3) UrdhvaleAkane viSe egaNIza pratararantu che tene cAre bhAga detAM ( vaDaLapaLa ) pANApAMca ghanarantu Ave, ( 7me ) ba MnenA adha: tathA UrdhvaleAkanA ekaThA karIe tyAre ( paGaLattera) pANAtera ghanarantu thAya. have ghana, pratara tathA sUcirajjunuM mAna kahe che:--( kuMDunna calaTTi ) cAsaTha khAMDuAnA ( thaLa ) eka dhanarajI thAya, ( lauja yara ) sAla khAMDuAnA eka pratararajI thAya ane ( 23 sUtrarajU) cAra khAMDuAne eka sucirajI thAya, e sAmAnya prakAre caturasa lekanuM mAna dekhADayuM. lAkanu svarUpa tA vRttAkAra malakane AkAre che, paNa vRttAkAranA khAMDuA yaMtramAM lakhAya nahIM mATe cArasa kahyA che ! 19 5 avataraNa:--have vRttAkAra manamAM rAkhIne manakalpanAe leAkane viSe ghanarajju, pratararantu tathA sUcirajjunuM mAna cAkhaDAne hisAbe kahe che, temAM prathama ghanarajjunI sa MkhyA kahe che:-- sayavaggasaMguNe puNa, bisayaguNayAla havaMti ghaNarajjU / saDUDhapaNahattarisayaM, sagutisaTThI ahuDDha kamA // 20 // artha:-- sUcavAsaMgune puLa) pAtapeAtAnA vathA khAMDuAne guNIe te A pramANe-sAtamI mAdhavatI pRthvIne viSe heDalI zreNie aThThAvIza khAMDuA che; tene aThThAvIzanA AMke guNIe tyAre sAtaze ne cArAzI khAMDuA eka zreNimAM thAya. evo cAra zreNi che, tethI sAtaze ne ceArAzIne cAre guNatAM traNa
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI lekanAlidrAviMzikA prakaraNa 259 hajAra ekaso ne chatrIza khAMDuA thAya. chaThThI narakapRthvIne viSe heThalanI zreNinA chavIza khAMDuo che. tene chavAze guNatAM chaze ne chatara thAya. evI cAra zreNio che, tethI chA~ tene cAre guNatAM be hajAra sAtazuM ne cAra khAMDuA thAya. pAMcamI narakapRthvIne viSe heThalanI zreNie covIza khAMDuA che tene vize guNatAM pAMcaze ne chatara thAya, evI cAra zreNi che, tethI pAMcaze choterane cArathI guNatAM be hajAra traNaseM ne cAra khAMDuA thAya. cethI narakamRthvIne viSe chellI zreNie vIza khAMDuo che. tene vizathI guNatAM cAra so thAya, evI cAra zreNi che tethI cArazene cAre guNatAM soLaze khAMDuA thAya. trIjI narakamRthvIne viSe chellI zreNie soLa khAMDuo che, tene saLathI guNatAM baze ne chappana thAya. evI cAra zreNi che, tethI baze chappanane cAre guNatAM eka hajAra ne vIza khAMDaA thAya. bIjI tarakapRthvInI chellI zreNie daza khAMDue che, tene daze guNatAM eka se thAya, evI cAra zreNi che. tethI eka sene cAre guNatAM cAraso khAMDuA thAya. pahelI narakapRthvIne viSe chellI zreNie trasanADInA cAra khAMDuA ja che, tene cAre guNatAM seLa thAya, evI cAra zreNi che tethI tene cAre guNatAM cesaTha thAya. eTale pahelI narakapRthvIne viSe cosaTha khAMDuA jANavA. evI rIte sAta narakapRthvInA khAMDuAna varga karI sarva aMka ekaThA karIe to agIyAra hajAra baso ne batrIza alakane viSe khAMDuA thAya. have Urdhakane viSe ghanarajInA khAMDaAno vicAra kahe che-upara lekanA mastakathI zarU karavuM. uparanI zreNie cAra khAMDuA trasanADInA ja che, tene cAre guNatAM soLa thAya, evI be zreNio hovAthI sALane bamaNA karatAM batrIza khAMDuA thAya. tenI heThalanI zreNine viSe cha khAMDue che, tene chaguNa karatAM chatrIsa thAya, evI be zreNio hovAthI chatrIzane bamaNa karatAM tera thAya. tyArapachInI zreNimAM AThe khAMDue che, tethI AThane AThaguNA karIe tyAre cosaTha thAya, evI traNa zreNio hovAthI cosaThane traNaguNa karatAM eka so ne bANuM thAya. tyArapachInI zreNimAM daza khAMDuo che, tethI daza daza guNa karIe tyAre ekso thAya, evI traNa zreNio hovAthI ekasone traNa guNA karatAM traNaseM khAMDuA thAya. tyArapachInI zreNimAM bAra khAMDaA che, tethI bAra bAra guNa karIe tyAre eka cumAlIza thAya, evI be zreNio hevAthI ekaso cumALIzane bamaNuM karatAM bazene aAzI khAMDu thAya. tyArapachInI zreNimAM soLa khAMA che, tethI solane solathI guNatAM baze ne chapana thAya, evI be zreNio hovAthI 256 ne bamaNuM karatAM 512 khAMDu thAya. tyAra pachInI zreNimAM vIza khAMDaA che tethI vIzane vaza guNa karatAM 400 thAya. evI cAra zreNi hovAthI 1600 khAMDuA thAya. pachInI zreNimAM 16 khAMDue che, tethI 16 ne 16 guNa karavAthI 2pa6 thAya, evI be zreNi hovAthI 512 thAya. pachInI zreNimAM 12 khAMDuA che, tethI 12 ne 12 guNA karavAthI 144 thAya, evI be zreNi hovAthI 288 thAya. tyArapachInI zreNimAM daza khAMDue che, tethI daza daza guNa karavAthI
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNasaMgraha so thAya, evI eka ja zreNi hovAthI 100 thAya. pachInI zreNImAM 8 khaMDuA che, tethI AThane ATha guNa karavAthI 64 thAya, evI eka ja zreNi hovAthI 64 thAya. pachInI zreNimAM cha khaMDaA che, tethI chane cha guNa karavAthI 36 thAya, evI be zreNi hovAthI 72 thAya, pachInI zreNimAM 4 khaMDaA che, tethI cArane cAra guNa karavAthI 16 thAya, evI be zreNi hovAthI 32 thAya. e sarva ekaThAM karatAM Urva lekane viSe cAra hajAra ne cosaTha khAMDuA thAya. tene pUrvokta alakanA agIAra hajAra baso batrIza khAMDuAnI sAthe ekaThAM karatAM paMdara hajAra basa ne chanuM khAMDuA thAya. - have potAnA varganI sAthe guNatAM cosaTha khAMDue eka ghanaraju thAya che, mATe pandara hajAra basa channe cesaTha bhAge vaheMcatA baso ne ogaNacAlIza Ave eTale e vRttAkAra lokane viSe baze ne ogaNacAlIza ghanaraju thAya che. have alakanA tathA UrvelekanA ghanaraju bhinna bhinna karIne kahe cheH(saddha. gurdattati) alakane viSe ekaso ne sADI paMcotera ghanaraju thAya che ane (ratilI) Urvalokane viSe sADI tresaTha ghanaraju thAya che. (saduda mA) e rIte alakamAM ne UrvakamAM anukrame jANavA. e bane ekaThA karIe tyAre (vijayagukhathA duvaMti thArajU ) baso ne egaNacAlIza ghanarajaju thAya che 20 | avataraNu-have pratararajajunI saMkhyA ane sucirajaju kema thAya? te kahe che - cauguNia payararajjU, sattaduruttarasaya dusayacaupaNNA / aha uDha nava chapaNNA, save cauguNiya suirajjU // 21 // atha:-(a) alekane viSe ekaso ne sADI paMcetera ghanarAja che, tene (jAma) cAre guNatAM ) sAtaze ne be (rajU) pratararAja thAya, (TTa) Urvelekane viSe sADI tresaTha ghanarAja che, tene cAre guNatAM (surakipaVT) barzane capana pratararAja thAya, ane adholokanA tathA UrdhakanA ekaThA karIe tyAre (nA chagurt) navaze ne chappana pratararAja thAya. (Athe caragujara kukU) e sarva pratararAjane caguNA karatAM je aMka Ave te sUcirajajunuM mAna jANavuM. 21 che avataraNa-have sUcirajajunuM mAna kahe cheaddviissy aDuttara, dasa solA ahatIsa caavsiaa| iya saMvaggiyaloe, tiha rajjU khaMDuA U ime // 22 //
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI lekanAlikAtrizikA prakaraNa atha -adholekane viSe sAtazuM ne be pratararajaju che. tene guNa karatAM (sahIta kuttara) be hajAra AThaze ne ATha sUcirajaju thAya. Urdhakane viSe baze ne cepana pratararajaju che, tene caguNA karatAM (traNa sohA) eka hajAra ne soLa sUcirajaju thAya. alaka ane UrvakanA ekaThA karatAM (akRta jovA ) traNa hajAra AThaze ne covIza sUcirajaju thAya. ( saMvAiyasTopa) e rIte saMvargita lokane viSe (ti rajU ) traNa prakAranA rajaju-ghanaraju pratararajaju tathA sUcirajaju kahyA-have (caMdubhA jha ze) tenA khaMDaA A pramANe thAya che 22 che keTalA thAya? te kahe che - egArasahasa dusayA, battAsI curshscushii| aha uDDhe savve panarasahassadunisayachannauA // 23 // artha -(2) alokane viSe upara batAvelA AMkane 4 vaDe guNatAM (pArasa surA varasa) agIAra hajAra baso ne batrIza khAMDuA thAya. (39) UrdhvalokanA upara batAvelA aMkane cAravaDe guNatAM (ra ) cAra hajAra ne cosaTha khAMDuA thAya. (i) te baMne ekaThA karIe tyAre (narasadaguraisarA) paMdara hajAra baze ne chananuM khAMDu thAya. ra3 - have te khAMDuonI saMkhyAnI utpatti samajAve che- aDa cha cauvIsa vIsA, solasa dasa cau ahuDha cau chaha / dasa bAra sola vIsA, sarisaMkaguNAu cauhi guNe // 24 // artha -ahIM vIza zabda traNa ThekANe jeDa, te A pramANe-mAghavatI sAtamI pRthvI Adi laIne je aThThAvIza Adi aMka ticcha zreNine viSe che, tene (siMguors) potapotAne sarakhe aMke guNIe ane pachI (rada) cAraguNa karatAM je aMka Ave te khAMDuonI saMkhyA jANavI. te AvI rItesAtamI narakapRthvIne taLIe (savIra) aThThAvIza che tene aThThAvIzathI guNatAM sAtazuM ne corAzI thAya. tene cAraguNA karatAM 3136 thAya. chaThThIe (chavIra) chavIza che tene chavAzathI guNatAM haze ne chatara thAya. tene cAraguNA karatAM ra704 thAya. pAMcamIe (ravINa) vIza che tene covIzathI guNatAM pAMcaze ne chetera thAya. tene cAraguNA karatAM 2304 thAya. ethIe (vIrA) vaza che tene vIzathI guNatAM cAra thAya. tene cAra guNA karatAM 1600 thAya. trIjIe (rojIsa) seLa che tene saLathI guNatAM baso ne chapana thAya. tene cAraguNa karatAM 1024 thAya.
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ 262 prakaraNasaMgraha. bIjIe (hA) daza che tene dazathI guNatAM ekaso thAya. tene cAra guNA karatAM 400 thAya. pelIe (ra4) cAra che tene cArathI guNatAM soLa thAya. tene cAra guNA karatAM cosaTha thAya. e sAte prathamanA sthaLanA aMkane ekaThA karIe tyAre be hajAra AThaze ne ATha thAya. tevI dareka ThekANe cAra zreNI che mATe guNa karatAM saravALe agIAra hajAra bA~ ne batrIza thAya. (aha) e adhalokanA khaMDu jANavA. have (6) UrdhvalokanA khAMDuo kahe che te AvI rIte-cAra, cha, ATha, daza, bAra, soLa tathA vIza e aMkene sarakhA aMkathI guNavA, te AvI rIte(vaDa) cArane cAra guNa karyAthI soLa thAya. (4) chane cha thI guNatAM chatrIza thAya. (a) AThane AThathI guNatAM cosaTha thAya. (2) dazane dazathI guNatAM eka se thAya. (vada) bArane bArathI guNatAM ekaso gumALIza thAya. ( 4) seLane soLathI guNatAM base ne chappana thAya. (lIlA) vIzane vIzathI guNatAM cAroM thAya. have uparathI nIce utaratAM 16 nI be zreNi hovAthI 3ra thAya. 36 nI be zreNi hovAthI 7ra thAya. 64 nI traNa zreNi hovAthI 192 thAya. 100 nI traNa zreNi hovAthI 300 thAya. 144nI be zreNi hovAthI 288 thAya. 256 nI be zreNi hovAthI 512 thAya. 400nI cAra zreNi hovAthI 1900 thAya. tyAMthI ghaTatI saLane soLe guNatAM 256 thAya, tevI be zreNi hovAthI 512 thAya. bArane bAra guNa karatAM 144 thAya, tevI be zreNi hovAthI 288 thAya. dazane daza guNa karatAM 100 thAya tevI eka zreNi hovAthI 100 thAya. AThane ATha guNa karatAM 64 thAya. tevI eka zreNi hovAthI 64 thAya. chae cha guNu karatAM 36 thAya tevI be zreNi hovAthI 72 thAya. cArane cAra guNa karatAM 16 thAya tevI be zreNi hovAthI 3ra thAya. sarva ekaThA karIe tyAre A aThThAvIza zreNinA cAra hajAra ne cosaTha UrvalokanA khAMDuonI saMkhyA thAya. alakanA tathA UrvIlokanA khAMDuo ekaThA karIe tyAre paMdara hajAra chaso ne chanuM thAya. e 24 che avataraNuM-vaLI prakAra tare varga karavAnI vidhi gAthAe karIne kahe che- cau aDavIsA chappaNNa, payarasarisaMkaguNiya pihu milie| samadIhapihuvvehA, uDDhamaho khaMDuA neyA // 25 // artha:-lekanA mastakane viSe uparanI tithvI zreNie () cAra khAMDuA che. sAtamI narapRthvInI chellI zreNi (aphavA ) aThThAvIza khAMDuAnI che. ema cArathI Adi laIne chellI chappanamI zreNi aThThAvIza khAMDaAnI che. eTale puruSAkAra lokane viSe tichI (chawwwA para) chappana prataranI zreNi che. Adi tathA aMtanI zreNionuM grahaNa karyAthI madhya zreNinuM paNa grahaNa thAya che, kula chappana zreNi che temAM je zreNine viSe tithvIM zreNinA jeTalA khAMDue che, tene
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ 263 zrI lekanAlidvatrizikA prakaraNa (adyfor figjisTika) teTalA aMkathI guNIe, jemake savanI uparanI mastaka zreNine viSe cAra khAMDaA tirtho che. tyAre cArane cArathI guNatAM seLa thAya. ema chapane zreNione sarakhe aMke guNI ekaThI karIe tyAre pUrvokta paMdara hajAra bazene cha- khAMDuonI saMkhyA thAya. have khAMDuAnuM mApa kahe che - (samavigivedA) lAMbapaNe, pahelAIe, tathA jADApaNe kuMbhInI peThe sarakhA hoya eTale pahoLA, lAMbA tathA jADA pA rAja pramANu hoya te khaMDu kahIe. evA (3mo saMga tevA) Urvaka tathA adhalekanA sarva khAMDuA jANavA. 25 avataraNa-have vRttAkAra lokone ghana karavAno vidhi kahe che - dAhiNapAsi dukhaMDA, urlDa vAme Thavija vivriiaa| nADisahiyatirajjU, pihu jAyA satta dIhucce // 26 // artha:-(3) Urdhvalokane viSe trasanADIthakI (rAdipati) dakSiNa bAjue eTale jamaNI bAjunA (surya) be khaMDa che te Urvalokane viSe jyAM kaNInI jage che te madhyathI jotAM bAramI zreNi che. te bAramI zreNIthI be khaMDa karIe. eTale uparanA khaMDane viSe soLa zreNIo rahe evI rIte dakSiNa bAjunA je be khaMDa che, te Urdhvalokane viSe trasanADInI bahAra (vane viSa vivazatA) DAbI bAjune viSe UlaTA karI nAkhIe. te Ama-uparanA khaMDanI kRparanI je dizA, te mastakanI tarapha karIe, ane nIcenA khaMDanI kRparanI je dizA te lokanA madhya tarapha karIe. eTale heTheno khaMDa uparanI dizAe tathA uparano khaMDa heThalI dizAe sthApIe. tyAre (nAhidiya) trasanADI sahita DAbI bAjue tirtho (tiq) traNa rAja thAya. te A pramANe-tra nADIthI bahAra kUparane ThekANe jamaNI bAjue ATha khAMDunA ticche che tenA be rAja ane eka trasanADInuM rAja ema traNa rAja (pidu kAyA) pahoLAIe thAya ane surata thaze) dIrdha ve ekale UcapaNe sAta rAja thAya. che 26 che hihAu vAmakhaMDe, dAhiNapAse Thavija vivriiaN| uvarima tirajjukhaMDaM, vAme ThANe aho dijA // 27 // artha:-(didArAma) adholekamAM trasanADInI DAbI bAjune je A khaMDa che, te (hivNe vijJa vivAdra ) viparIta eTale avaLe athavA UMdhe trasanADonI jamaNI bAjune viSe sthApIe, eTale adhalakane
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ 264 prakaraNasa'graha. viSe jamaNI bAjue tisthya cAra rAja, ane lAMbapaNe sAta rAja thAya. te A pramANe-trasanADIthI jamaNI bAjumAM adheAlokanI heThe khAra khAMDuA che; tenA traNa rAja ane trasanADInuM eka rAja, ema cAra rAja thAya. pachI (3mi) UrdhvalokanA tio (tikhullaa) traNa rAja paheALA ne lAMbe sAta rAja pramANa khaMDa che te (vAme TALe ane vijJA ) adhelokamAM je trasanADI che tenI DAbI bAjue daie, eTale sarvatra pUrva, pazcima, dakSiNa, tathA uttara dizAe U~capaNe tathA jADapaNe sAta rajju pramANu ghanaloka thAya. 27 iya saMvaTTiyoo, buddhikao sattarajjumANaghaNo / sagarajju ahiya hiTThA, givhia pAsAi pUrijA // 28 // artha :-( 5 saTTiyahomo ) e prakAre A sa Mvartita loka ( vruddhi jo ) buddhie karelA-manakalpanAe karele (sattarajjumALayaLo) sAtarAja pramANa dhana thayA. (sagara ) sAta ghanarantu karatAM lAMkhapaNe paheALapaNe tathA UMcapaNe jyAM (diya ) adhika ma`Due heAya te ai ) laine (diA ) nIce je jagAe echuM hAya te ( pAsA aai ) pAsu pUrIe. evI rIte cArasa sAta vanarantu pramANa leAka thAya. e lAkanALikA cArasa nathI, vRttAkAra che, paNa ghanaleka vRttAkAra lakhAya nahIM; tethI cArasa pramANu Apela che // 28 avataraNa:--have evI rIte sAtarAja ghanIkRta leAkane viSe ghanarajI, pratararakhkhu, sUcirajju ane khAMDuAnI saMkhyA keTalI joie ? kahe che. ghaNarajju tisaya teyAla tera bAvattarIya payara sUI / caupannaaDasi khaMDua, sahasigavIsA navadupannA // 29 // artha:---- vaLajju tisaya teyAja ) e sAtarAja pramANu ghanIkRta cAsa lAkane viSe traNaze ne teMtALIza dhanarantu thAya. ( tera vAvattIya yara ) eka hajAra traNaze: AMtara pratararajju thAya. ( sUrUM calapannagnala) pAMca hajAra cAraze ne aThThAzI sUcirajju thAya ane (kuMDunna saMskRtti vIlA navadupannA) khAMDuA ekavIza hajAra navaze ne bAvana thAya. 5 29 5 avataraNa:--have e rIte ghanarajI, pratararakhkhuM, sUcirajju ane khAMDuA AvAnI rIta gAyAe karIne kahe che. sagavagge saga cau tiga-guNie ubhaya aha uDDa khaMDu ghaNA / annaDagataya sIyAru, vaDaLik payara-baMtA // 30 //
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI lokanAlidvAtriMzikA prakaraNa. 265 artha:--e sAta dhanarantu pramANa samacArasa je leAka che te ( sAvo) sAtane sAtathI guNIe tyAre ogaNapacAza thAya. evI egaNapacAsanI sAta zreNi che tethI ogaNapacAzane ( FT ) sAtathI guNatAM traNaze ne tetAlIza ghanarajjunI sa MkhyA thAya. pachI ghanarajjune AMka ( ttina ) traNa vAra (calapi) ceAguNA karIe tyAre anukrame (maya ) adheAlAka tathA UrdhvalAkanA pratararajI, sUcirajju tathA khAMDuAnI saMkhyA Ave. te A pramANe-traNaze te tAlIza ghanarajjune cAguNA karIe tyAre eka hajAra traNaze' ne AMtera pratararantu thAya. te pratararajjune AMka cAguNA karIe tyAre pAMca hajAra cAraze acAzI sUcirajju thAya. tathA sUcirajjunA AMkane cANuA karatAM khAMDuAnI saMkhyA ekavIza hajAra navaze te Avana thAya. have adheAlAka tathA UlAkanI judI judI ghanarajI, pratararajI, sUcirajju tathA khAMDuAnI saMkhyA kahe che. ( haiM ) adhelAkane viSe ( jInnaraasaya ) eka seA channuM ( ghaLA ) ghanarantu thAya. sAtane sAtathI guNatAM AgaNapacAza tene cAraguNA karatAM eka se| channu ghanarantu thAya. ( 4 ) zaileAkane viSe te ja egaNapacAsane traguNA karatAM ( lIyAjI ) eka.seA ne suDatAlIza ghanarantu thAya. anenA maLIne thayelA 343 nA aMkane traNa vAra ( caDatugidya sura aMjJA) caguNA karatAM pratararajI, sUcirajju tathA khAMDuAnuM mAna aAleAka pramANanA tathA U leAkane viSe bhinna bhinna Ave che. 5 30 // avataraNa:--adheleAka tathA UrdhvaleAkanA khAMDuA vigerenI saMkhyA bhinna bhinna saMgraha karIne kahe che:-- sagaculasI paNaaDasI, igatIsachattIsa tivisabAvannA / paNa cauAlajuA bArasahasa cauNavaisayadRhiA // 31 // artha :--adhAlokane viSe eka seA ne chantu dhanarantu che tene ceAguNA karIe tyAre ( laLavujalI ) sAtaze ne ceArAzI pratararantu thAya. Urdhva lokane viSe 147 che tene cAcuNA karIe tyAre( vaLajJalakSI ) pAMcaze te aThThAzI pratararajju thAya. adheAlokane viSe sAtaze ne ceArAzI pratararajaju che tene cAguNA karIe tyAre(phAtIla chattIsa) traNa hajAra eka seA ne chatrIza sUcirajju thAya. Urdhva lokane viSe pAMcaze ne aThThAzI pratararantu che tene cAcuNA karIe tyAre ( viravAvannA ) e hajAra traNa seA ne bAvana sUcirajju Ave. have adheAlokane viSe ( 3136 ) sUcirantu che tene ceAguNA karIe tyAre ( paLa 23mAjanuMbA vArasasa ) bAra hajAra pAMcaze. ne cummALIza khAMDuA thAya. Urdhva lokane viSe ( 2352 ) sUcirantu che 34
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ *^ ^ ^^^ ^ ^^ ^ prakaraNasaMgraha. tene coguNa karIe tyAre ( cavadattakRdizA) nava hajAra cAra so ne ATha khAMDuA thAya. adholakanA (12544) ne UrvIlokanA (9408) ekaThAM karatAM (215ra)nI pUrvokta saMkhyA thAya. adholokanA (3136 ) sUciraja ne UrvalokanA ( ra35ra ) sUcirajaju tene ekaThAM karatAM (5488 ) sUcirajaju thAya. alokanA pratararajaju (784 ) UrdhvalokanA pratarara (588) tene ekaThA karatAM (1372 ) thAya. adhelokanA ghanarajI (196) UrvalokanA ghanaraju ( 147) tene ekaThA karatAM ( 343 ) thAya. ahIM sAtarAja ghanamAM traNaze ne teMtALIza ghanarAja joIe, paraMtu cidarAjanA teTalA ghanarAja nathI; mAtra ba ne ogaNacALIza rAja che. tethI eka so cAra ghinarajaju adhika joIe, tenA khADuMA nathI. vaLI eka vAta vizeSa e che ke e ghanaloka cerasa karyo che, ane loka vRttAkAra che. tyAre cAre dizAnA khUNA kapAI jAya-ochA thAya tethI corasa khaMDu vigerenuM prathama pramANa kahyuM che teTaluM paNa na thAya, echuM thAya. e carasanuM je parimANa kahyuM che te aMtaraMga vRttAkAra lokanuM mAna manamAM dhArIne kahyuM che. enA nirNayanI vAta to jJAnI jANe. asaMkhyAta jananuM eka rAja thAya che. athavA sahastra bhAra lohane goLo keI eka mahaddhika deva pitAnI zaktie karI AkAzamAMthI nIce nAkhe ke je goLa cha mAsa, cha divasa, cha pahera, cha ghaDI ane cha paLa jeTalA kALe nIce AvIne paDe. teTalA pramANavALuM eka rAja thAya. e pramANe cAre dizAone viSe rAjanuM pramANa jANavuM. 31 iya payaralihiyavaggiyasaMvaTTiyalogasAramuvalabbha / suadhammakittiaM taha, jayaha jahA bhamaha na iha bhisaM // 32 // artha -nA pacara) e pramANe chappana pratara che tenuM (jidira jAya ) likhita, vargita ane (raMdriyonA muvaDha) saMvartita e je loka teno sAra-tattvajJAnavicAra-yathArtha paNe lokasvarUpa saddaguruthI pAmIne (ta kaTTa ) te prakAre yatna eTale udyama kara ke (dA) jethI ( hRda ) A lokamAM ( mii ) anaMta janma-maraNa pAmatAM thakAM vAraMvAra atyarthapaNe (mamara ) pharIne na bhamavuM paDe. A tIrthakara, sakala jIvahitakara, parama paramezvarano bhavya jIvane upadeza che. A loko sAra ( gujadhavizaM ) te kRtadharmamAM eTale siddhAMtamAM jJAnanA baLe karI jJAnavAna tIrthakare kahe che. 3ra.
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghvapamahatva prakaraNa. zrImadAtoktavidhinA lokanAlasya vArttikaM / dhImitradhanarAjasya gaMgAkhyatanujAkRte // 1 // zrImatsahajaratnena vyAkhyAtamudayAbdhinA / asaMgataM yaduktaM tadvizodhyaM dhIdhanairbhRzam // 2 // yugmam // 260 zrImAn Asa( tIrthaMkara )nI kahelI vidhivaDe A leAkanALa prakaraNanuM vAki dhImitra ( buddhimAna ) dhanarAjanI gaMgA nAmanI putrIne mATe zrImAn sahajaratnarUpa udayasAgare raceluM che. temAM je kAMi asa Mgata kahevAyu hAya te buddhirUpI dhanavALA vidvAnAe sArI rIte zeAdhavu. 1.-2 itizrI lAkanAlidvAtriMzikA prakaraNa sAthe samAsa. zrI laghvalpabahutvaprakaraNam nou papudau kamaso jIvA, jala vaNa vigalA paNiMdiA ceva / daupupAsuM puDhavI, dau sama teU pupAsu kamA pUpaudAsuM vAU, sattaNha jamuttareNa mANasaraM / pacchima goyamadIvo, ahagAmA dAhiNe jhusiraM // 2 // vyAkhyA juvaka mo) pazcima, pUrva, dakSiNa ne uttara dizAmAM jIvA anukrame stAka, bahu, ahutara ne bahutama jANavA. have tenuM kAraNa kahe che-- jaLa, vanaspati, eiMdriya, taiMdriya, cAridriya ne sajJI asanI paMcendriya A sAtenuM jaLamAM pracurapaNuM heAya che. ( pacchima ) pazcimamAM sUryanA asaMkhyAtA dvIpA ane ( goyamarIvo) gItama dvIpa hovAthI jaLa thADu che. pUrvamAM tenA karatAM jaLa vadhAre che. jo ke pazcimamAM jeTalA sUryanA dvIpeA che teTalA ja pUrvamAM caMdranA dvIpo che, paraMtu gotamadvIpa pUrvamAM nathI tethI jaLa pracura che tethI ( sattarlR ) sAte jAtinA jIveA tyAM pracura che. dakSiNamAM te karatAM pracuratara jaLa che, kAraNa ke te dizAe sUrya-caMdranA dvIpA ne gaiAtamadvIpa nathI. ( amuttaraLa
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ 268 prakaraNasaMgraha. mAnasara) uttaramAM pracuratama jaLa che, kAraNa ke te dizAe mAnasa sarovara saMkhyAtA jana koTAkoTI pramANa che, tethI tyAM jaLa ghaNuM che. jaLa pramANe bIjA chae prakAranA jIvonuM a5bahu samajavuM. (kapupAkudavA) dakSiNa, uttara, pUrva ke pazcima dizAe pRthvIkAya che anukrame vadhatA vadhatA che. tenuM kAraNa kahe che-dakSiNamAM cALIza lAkha bhavanapa'tinA bhavane vadhAre che tethI pilANa ghaNuM hevAthI pRthvIkAya jIvo thaDA che. uttaramAM teTalA bhavane ochA hovAthI pilANa ochuM che tethI pRthvIkAya che pracura che. pUrvamAM caMdranA asaMkhyAtA dvIpa hovAthI pRthvIkAya che pracuratara che ane pazcimamAM asaMkhyAtA sUryanA dvIpa uparAMta tamadvIpa vizeSa hovAthI pRthvIkAya jIvo pracuratama che. (teja jamA) tejaskAya chedakSiNa ane uttaramAM bharata airAvata kSetra sarakhA hovAthI sarakhA che. te be dizAmAM keIka ja vakhata teukAyane saddabhAva hoya che, bAkI ghaNe kALa yugalika hovAthI te be dizAmAM bAdara teukAyane abhAva hoya che tethI thoDA kahyA che. pUrvadizAmAM teukAya bahutara hoya che, kAraNa ke te bAju pAMca mahAvidehamAM sadeva tene saddabhAva che. pazcima dizAmAM bahutama che, kAraNa ke te tarapha adhogrAma hovAthI ane eka hajAra jana uDANa hovAthI bhUmi pracura che tethI gAme paNa ghaNA che tethI teukAyanI pracuratA che. (phUpavAnuM vAka) pUrva dizAmAM vAyukAya thoDA che. polANa ochuM hovAthI pazcimamAM (mahuvAmA )ardhagrAma hovAne lIdhe pilANa vadhAre levAthI vAyukAya ja pracura che. uttara dizAmAM bhavanapatinA bhavane hovAthI pilANa vadhAre che tethI vAyukAya pracuratara che ane (vAhi ) dakSiNamAM cALIza lAkha bhavanapatinA bhavane uttara karatAM vadhAre hovAthI (zuti) pilANa vadhAre hovAne lIdhe vAyukAya jIvo pracuratama che. (A prakaraNanI avacarIne AdhAre A artha lakhele che.) che Ini lavUlpabadutva prakaraNa sAthe samAsa
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ *+++++3++++++++++22+=+*22 %+++)"....* ******]... ************5% +-+5% mnXm Mennum X++++++++++); ...... udhva leAkanA vIta khaDuM 16 16 36 36 64 64 64 100 100 100 144 144 256 256 400 400 400 400 256 256 144 144 100 64 36 36 16 16 4064 32 (412) +++++++++++++++++) 20 26 15 26 "3 leAkanAlikA. ura ra .. ... 200 A FEEL LLLL 3824 ane maLIne khaMDuM 15296 tenA sUcirajju tenA pratara rajju tenA dhana rajju *&* * * 5+" "+++++)X +=+=+ 956 239 aas) ht r (12,) ++++++++2 adheAlAkanA vIta kha u 16 16 16 16 100 100 100 100 256 256 256 256 400 400 400 400 176 576 576 176 676 676 676 676 784 784 784 784 +++), many+++++++) {{mmar.myra ]%++++ %++++++++++++++++) 0.42% ==5% %*+*2; X++++05 11232 ++++++++ com)
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ lokanAlikA rasanADI. - siddha siddha zilA anuttara 0 0 0 0 0 0 0 0 greveyaka sthAvara be rAja, sthAvara [ 11 muM-12 muM deva 9 muM-10 muM deva4 be rAja 8 sahasAra 7 mahAzukra sthAvara 3 - 6 lAMtaka 5 braza sthAvara 3 sanamAra-4 mAheMdra | 1 sadharma-2 IzAna jyotiSI asaMkhya dvIpasamudra | leka - ti vyaMtara bhuvanapati 1 ratanaprabhA naraka 2 zarkarA prabhA 3 vAlukA prabhA 4 paMka prabhA 5 dhUmra prabhA sthAvara 2 sthAvara 6 tama: prabhA : 3 rAja 1 7 tamastama prabhA | 3 rAja
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekanAlikAMtargata khaMDa-sUcirajaju-pratararajaju-dhanarajaju saMkhyAmaMtra- keTalI keTalA | vargita | zreNI | khaMDunI | khaMDu | sUcirajaju rajaju pratara ghanarajaju ` ` m 64 1ra 1 h 100 300 18|| 144 m 288 18 256 ` 512 ' 400 h ` 256 512 288 | ` 144 qm w 32 4064 1016 254 63 keTalI | keTalA zreNI | khaMDunI vargita khaDuM kula khaDu sUcirajaju pratara rajaju ghanarajaju ] = 100 | 400 100 256 = 256 400 400 = 100 576 1024 1600 2304 2704 3136 144 = 576 - 676 K 679 K 784 784 186 49 11232 2808 '702 175 Urva adhAnA maLIne 56 zreNI. 15ra6 . 3824 sacirajaju. 956 pratararajaju. 239 ghanarajaju
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 nedega P O 000 o ood %eboooooo OM zrI hRdayapradIpaSaTtriMzikA zabdAdipaJcaviSayeSu vicetaneSu, yo'ntargato hRdi vivekakalAM vyanakti / yasmAdbhavAntaragatAnyapi ceSTitAni, kurmavanubhava tamima manethA che ? artha:- () je anubhava (sAta) cittamAM rahyo to ( vipu) cetanA rahita-jaDa evA (brApiviSag ) zabdAdika pAMce viSayamAM viSaya saMbaMdhI (vi ) vivekanI kaLAne (TUri ) hRdayane viSe (analita) pragaTa kare che, tathA (ma7) je anubhavathakI (mAttaratApi) bhavAMtaramAM rahelI-thayelI paNa (veditAni) ceSTAo (prAdurmavanita) pragaTa thAya che, (mi) te A (anumajaM ) anubhavane (mathA:) tuM bhaja. vizeSArtha - zabda, rUpa, gaMdha, rasa ane sparzarUpa pAMce viSaya pudgala svabhAvarUpa hovAthI jaDa che. te viSayamAM samyak prakAre " A viSaya te huM nathI, ane enuM svarUpa te mAruM svarUpa nathI, huM temanAthI anya chuM, temanA svarUpathI mAruM svarUpa paNa nyAruM ja che. " evuM vivecana je anubhava hRdayamAM pragaTa kare che. vaLI je anubhavajJAnanA baLathI anya aneka janmamAM vibhAvadazAnA AdhInapaNue karIne karelI, mohajALamAM phasAvavAnA hetu bhUta vartanAono bhAsa thAya che, te tArA pitAnA ja AtmAmAM rahelA anubhavane he AtmA ! tuM seva. 1. ahIM prathama anubhavanI sevA graMthakAre batAvI che, te anubhava zAstrajJAnathI, tenA mananathI ane te jJAnane kiyAmAM mUkavAthI ja thaI zake che. temaja jJAna, manana ane kriyA paNa nizcaya ane vyavahAra bane nayane AzrayIne karavAthI ja phaLIbhUta thAya che. kahyuM che ke
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI hadayapradIpa parvizikA prakaraNa 271 " jai jiNamayaM pavajaha, tA mA vavahAranicchae muyaha / vavahAranaocchee, titthuccheo jao hoi // " artha -"he AtmA ! () je (jima) jinezvaranA matane dharmane (pavanada) tuM aMgIkAra karato ho (tA) to (va vyavahAra ane nizcaya baMne nayane (mA muda) mUkIza nahIM, () kAraNa ke ( vavadaranA ) vyavahAra nayano ucheda thavAthI (nizu che) tIrthano uccheda (6) thAya ema zAstrakAre kaheluM che. " A gAthAnA bhAvArtha uparathI bhavya prANIo vicAra karI zakaze ke-zAstrakAra ekI sAthe bane nayane svIkAra batAvI vyavahAra nayane nAza thaze te zAsanane nAza thaze ema batAve che, te uparathI ema nizcaya thAya che ke vyavahArathI je je siddhigatinA kAraNa hoya temAM ati AdarapUrvaka pravartavuM, ane e vyavahAradvArA je vastu prApta karavAnI che, te prApta karavAnuM cUkI javuM nahIM A anubhava jJAna ane kriyAthI ja prApta thAya che, ane te jJAna tathA kriyAvALA che A jagatamAM prAye theDA ja hoya che, te batAve che jAnanti kecinna tu kartumIzAH, kartuM kSamA ye na ca te vidnti| jAnanti tattvaM prabhavAnta kartuM, te ke'pi loke viralA bhvnti||2|| - artha(ro) A lokane viSe ( rara) keTalAka manu (jJAnAnita) tatvane athavA kartavya-akartavyane jANe che, (su) paraMtu (kuM) te pramANe karavAne (rA) samartha hotA nathI (4) ane (2) je manuSya (kuM) karavAne (kSamA) samartha hoya che, (te) teo (vita) tattvane jANatA nathI; paraMtu jeo (tarave) tattvane (jJAnata) jANe che ane (tuM) te pramANe karavAne paNa (matti ) samartha thAya che, (te) tevA cho to (Da) keIka (vi ) viralA ja ( mA ) hoya che. ra. vizeSArtha-A lekamAM dharmamAne viSe vartatA jIvonA traNa vaga batAvyA che. temAM jJAna ane kriyA bane jenAmAM hoya che te anubhavajJAnI kahevAya che, tevA mANase jagatamAM thoDA ja hoya che. e prathama varga kahyo. A varganA che jaldI mokSa meLavI zake che. have jene jJAna che, paNa cAritramohanIyanA prabaLa udayathI teo jJAna pramANe vartana karavAmAM samartha thaI zakatA nathI. A bIje varga kahyo. A jIvo je cAritramehanIyanA kSayopazamAdike karIne yathArtha kriyAmAM vartavA pratye samartha hoya tenA upara AdaravALA rahe ane pote paNa
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ 272 prakaraNasaMgraha. cAritramohanIyanA kSapazamane mATe udyamI rahe to keTalAka vakhata pachI paNa avazya mokSapadane sAdhI zake che. have trIjo varga ke je cAritramohanIya tathA prakAranuM prabaLa nahIM hovAne lIdhe kriyA karavAmAM samartha thAya, paNa jJAnAvaraNIya karmanA udayane lIdhe AdaravA gya ane tajavA yogya padArthane yathArtha samajI zakatA nathI. A varganA jIva paNa jeo jJAnAvaraNIyanA kSapazamanA baLe karIne padArtha svarUpane jANatA hoya, teonI vinayabhakti karavAmAM tatpara rahe ane pote jJAnAvaraNIya karmane khapAvavA mASatuSa nAmanA prasiddha muni mahArAjanI jema sAvadhAnapaNe udyama kare temaja potAne tattvajJAna thAya tyAMsudhI gurunI nizrAe varte to te paNa keTalAka kALe mokSapada sAdhI zake che. A traNa varganI bahAranA jeo zuSka jJAna-kriyAvALA pitAnI matikalpanAthI ame jenazAsanamAM chIe ema mAne che, teonA jJAna ane kriyA baMne kevaLa matikalpita hovAthI ane jinAjJAthI parAmukha hovAthI teo kevaLa bhavabhramaNarUpa phaLane ja pAme che. kahyuM che ke" samaipavittI savA, ANAbajjha ti bhavaphalA ceva / titthayaruddeseNa vi, na tattao sA taduddesA // " artha -(saNA) sarva (samAvitta) pitAnI matithI karelI pravRtti (AvA tti) jinezvaranI AjJAthI bAA che, tethI te (maviLI jeva) saMsArarUpa phaLavALI ja che. saMsAranI vRddhi karanAra ja che. kemake (sA) te mati kalpita pravRtti (tithayasena vi) tIrthaMkaranA uddeze karIne karI hoya to paNa (tarA) tattvathI (taDuvA na ) te tIrthakaranA uddezavALI nathI. eTale ke te svamatika95nAe jJAna-kriyAnI pravRtti karanArA ja pitAnI pravRttine tIrthakare batAvI che, ema mAne che paraMtu paramArthathI jotAM te pravRtti tIrthaMkare batAvelI che ja nahIM, tethI ja te saMsAranI vRddhirUpa phaLane ApanAra thAya che temAM kAMI Azcarya nathI. A uparathI sujJajane samajI zakaze ke anubhavajJAna meLavavAmAM ghaNe vakhata joIe, te paNa teTalA vakhata sudhI viparIta mAge te na ja pravartavuM joIe. jJAna ane kriyA e bane mokSapada meLavavAmAM mukhya kAraNa che. te viSe chellA zrutakevaLI zrI bhadrabAhusvAmIe Avazyaka niryuktimAM A pramANe kahyuM che. "saMjogasiddhIi phalaM vayaMti, na hu egacakkeNa raho payAi / aMdho ya paMgU ya vaNe sameccA, te saMpauttA nagaraM paviTThA // " arthA-"jJAnI puruSa (saMgolida) zAna ane kriyArUpa sAmagrInA
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI hRdayapradIpaSatriMzikA prakaraNa 273 saMyoganI siddhithI ja (4) mokSaphaLanI prApti thAya che ema (ghara) kahe che. (6) kAraNa ke (gar) eka cakravaDe (ra) ratha (2 pAda) kadI paNa cAlI zakato nathI. jemake ( dho 5 ) eka aMdha ane (ujU 2) bIje paMgu e bane (1) vanamAM (namezA) maLyA. (te) te banne (saMpattA) ekaThA maLIne (nara) nagaramAM (vi) peThA. eTale ke jJAnasadaza paMgu manuSya kriyAsadaza aMdhanI khAMdhe besavAthI-mArganuM jJAna ane cAlavAnI kriyA e bane kAraNe ekatra thavAthI ISTa nagaramAM jaI zakAya che." te A rIte-aMdha manuSya paMgune pitAnI khAMdhe besADyo, pachI paMgu manuSya mArganI jema jema sUcanA DAbA jamaNuM batAvI karavA lAgyo tema tema te tarapha aMdha manuSya cAlavA lAge, tethI te bane ISTa nagaramAM jaI pahoMcyA. have mokSane sAdhanAra anubhava ja che, te batAve che- * samyagviraktirnanu yasya citte, samyaggururyasya ca tattvavettA / sadA'nubhUtyA dRDhanizcayo ya-stasyaiva siddhirna hi cAparasya // 3 // artha -A lekamAM kevo jIva mokSa pAmI zake? ane kevo jIva na pAme? te batAve che. (stha citte ) jenA cittamAM (navuM) nize (sabhyatti) samyak prakAranI virakti-vairAgya hoya, (4) ane (0) jenA (gu) guru (sau) samyak prakAre (tattvavettA) tattvane jANanAra hoya, tathA (ravADanumUlyA) sarvadA anubhavavaDe (ka) je (danizcaya:) daDha nizcayavALa hoya, (tAva) tene ja (siddhi) siddhipada prApta thAya che. (4) ane (apaca) te sivAya bIjAnI (aa di) siddhi thatI ja nathI. 3. - vizeSArtha -jenA hRdayamAM sArI rIte vairAgya dazA prApta thayelI hoya, uttama prakAre yathAsthita jenAgamanA rahasyanuM jJAna jenAmAM hoya evA saddaguru jene prApta thayelA hoya ane je prANa anubhavajJAna meLavavAvaDe jevI rIte AtmaguNenI aMdara ramaNatA karavI joIe tevA kartavyamAM daDha nizcayavALo thaye heya-tevA prANInI siddhi thAya che. tethI anya ke jene uttama verAgya, tattvajJAnI guruno samAgama ane anubhavavaDe tatvane daDha nizcaya thayuM na hoya te prANa muktipadane pAmI zakato nathI. A lekamAM vairAgya, jJAnI guru ane anubhavajJAna e traNa padArtho muktinA sAdhanarUpa batAvyA che. tenuM vivecana karavAnI khAsa jarUrIyAta hovAthI te padArtho anukrame kahe che - 35
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ 274 prakaraNasaMgraha, (1) prathama vairAgya kahyo te vairAgya traNa prakAra che -1 dukhagarbhita, 2 mehagabhita ane 3 jJAnagarbhita. A bAbata nyAyavizArada zrIyazovijayajI upAyAye pitAnA adhyAtmasAra nAmanA graMthamAM kahyuM che ke - "tadvayaM ta Tu-no jJAnAnnayata tridhA" te vairAgya duHkhagarbhita, mohagarbhita ane jJAnagarbhita ema traNa prakAre kahyo che. temAM aneka prakAranAM zarIra saMbaMdhI, mana saMbaMdhI ane kuTuMbAdika saMbaMdhI duHkhe dekhIne saMsAranA kSaNika padArthothI vairAgya utpanna thAya che, te duHkhagarbhita vairAgya kahevAya che. A vairAgya thavAthI je ke te jIva saMsArane tyAga kare che, to paNa jyAre cAritramAM aneka prakAranA parISaha ane upasargonuM duHkha AvI paDe che tyAre pAchI gRhasthAvAsanI IcchA thAya che; chatAM paNa A vairAgyavALo je sarvathA gItArtha gurune AdhIna rahe ane temanA kahevA pramANe ja AtmasAdhana karyA kare che te paNa mokSapadane sAdhI zake che, paraMtu te ati duSkara che. bIje mehagarbhita vairAgya che. te sAdhuone rAjAdike karAtA Adara, mAna, satkAra vigere jeIne thaI zake che. tevA vairAgyathI cAritra grahaNa karIne rasagArava, RddhigArava ane sAtAgArava vigeremAM te magna thAya che, tethI tene mokSasAdhana durlabha che; chatAM saddagurunI preraNAthI je te pAchA vaLIne sAco vairAgya dhAraNa karI, AtmasAdhanamAM tatpara thAya to te paNa keTaleka kALe mokSapada sAdhI zake che. trIje jJAnagarbhita vairAgya che ke je syAdvAdazailIthI saMsAranuM vikarALa svarUpa yathAsthitapaNe jANavAthI prApta thAya che. te zIdhrapaNe siddhipadane ApI zake che. (2) bIjA jJAnI gurunuM lakSaNa zAstrakAre A pramANe batAvyuM che ke-jene AtmasvabhAvarUpa naiRyika dharma tathA tene pragaTa karavAnA sAdhanabhUta aneka prakAranA anuSThAnerUpa vyavahAra dharmanI jANa hAya, vyavahAra ane nizcaya ane prakAranA dharmane sevanAra hoya, dharmamAM sadA tatpara hoya ane hamezAM prANIone dharmatattvane upadeza karanAra hoya. kahyuM che ke " dharmajJo dharmakartA ca, sadA dharmaparAyaNaH / sattvebhyo dharmazAstrArtha-dezako gururucyate // " atha-"(jJika ) je dharmane jANanAra hoya, (dharmavArtA) dharmakriyAne karanAra hoya, (2) ane (rA) sarvadA (dharmaparAyaNa) dharmamAM tatparamagna hAya tathA (ro) prANIone (dharmazAstrArtharAja ) dharmazAstranA arthane upadeza karanAra hoya, tevA jJAnI (mu) guru (3 ) kahevAya che."
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI hadayapradIpaSatrizikA prakaraNa ra75 AvA prakAranA sadagurunA vegathI jJAnagarbhita vairAgya prApta thayela hoya to te daDha thAya che ane prApta thayela na hoya te tenI prApti thAya che. (3) trIjo anubhavajJAna dvArA kartavyano daDha nizcaya te A pramANe-sadgurunA samAgamavaDe prANIo satya padArthonuM svarUpa vicArI tenuM vAraMvAra manana kare che tethI anubhava jJAna prApta thAya che ane te anubhavadvArA jaladI mokSa prApta thAya che. have samyak prakAre vairAgya prApta thavA mATe prathama zarIranuM svarUpa batAve che - vigrahaM kRminikAyasaMkulaM, duHkhadaM hRdi vivecayanti ye| gusibaddhamiva cetanaM hi te, mocayanti tanuyantrayantritam // 4 // artha:-(2) jeo (zi) A zarIra (niraMkuruM) kRmienA samUhavaDe vyAsa ane (suda) duHkhadAyI che ema (hi) pitAnA hRdayamAM (vivatti) vivekapUrvaka jANe che-ciMtave che, ( te) teo (murivAmila) jANe kedakhAnAmAM baMdhAyelA hoya tema (tanucatraliM ) zarIrarUpI yaMtrathI baMdhAyelA (ta ) cetanane-AtmAne ( da) ni (movatti) mukAve che-zarIrathI chUTe karI azarIrIpaNuM prApta karAve che. 4. vizeSArtha -hamezAM dareka vastu uparano vairAgya tenAthI prApta thatI ApattithI tathA tenA bIbhatsa svarUpane vicAra karavAthI prApta thAya che. tevA vicArathI prANa anukrame dhana, strI, putrAdika uparano meha kadAca utArI zake che, paraMtu pitAnA zarIra uparano meha utArI zaktA nathI. A zarIra parano moha anAdi kALathI cAlyA Ave che, chatAM paNa jyAre vicakSaNa puruSe zarIranA svarUpanuM vivecana kare che tyAre zarIra parano meha paNa utare che ane pachI dehane duHkha prApta thAya te paNa te bhaya pAmyA vinA " he turaM mAruM " ( zarIrane viSe dukha prApta thAya to te mahAphaLavALuM che ) e sUtravacananuM avalaMbana karI parISaha ane upasarga sahana karavA taiyAra thAya che, ane te dvArA sarve karmane kSaya karI, anaMta kALathI cAlyA AvatA zArIrika ane mAnasika duHkhane jaLajali Ape che ane avyAbAdha sukha prApta kare che. jo ke parAdhInapaNe prANIo viSayasukhano tyAga atIta anaMta kALamAM anaMtI vAra karI zakyA che, paraMtu tevA tyAgathI tenA AtmAnuM kAMI kalyANa thaI zakayuM nathI; kAraNa ke prApta thayelA bhegene je svataMtrapaNe tyAga karavo te ja tAtvika tyAga kahevAya che. te viSe kahyuM che ke - "ne ja te di moNa, di phA - sAlI vaya moNa, rAri tu "
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ 276 prakaraNasaMgraha. ( ) je prANuM (ka) manahara ane (4) priya (mo) bhege (4 ) prApta thayA chatAM paNa (jidi gudA) tenI tarapha pITha kare che, tathA (sAdI) pitAne svAdhIna evA (mo) bhegane (ra) tyAga kare che, (du) te ja prANI (vA utta) khara tyAgI che ema (suda) kahevAya che.? eka ja zarIra kyA kyA prANIone kevA kevA sukha-duHkhanA sAdhanabhUta thAya che ? te dekhADe che - bhogArthametadbhavinAM zarIraM, jJAnArthametat kila yoginAM vai / jAtA viSaM cedviSayA hi samyag-jJAnAttataH kiM kuNapasya puSTyA ? artha-(avinA) saMsArI jIvone (pati) A (ra6) zarIra (maLa) bhegane mATe thAya che ane (pata) e ja zarIra (viTa) ni (vinA ) cogIone (jJAnArtha) jJAnane mATe thAya che (hi) kAraNa ke (1) je (vivAda) A viSaye jemane (rAzAnAta) sAcA jJAnathI (vivuM) viSarUpe (vAtA ) thayA che-jANavAmAM AvyA che, ( tataH) te temane (suparaja) A mRtaka jevA zarIranI (puthA) puSTivaDe (f) zuM phaLa che? kAMI ja nathI. 5. vizeSArtha-saMsArI prANIo A zarIra bhogane mATe che ema kalpI te dvArA tenuM saphaLa paNuM karavA cAhe che ane jJAnIo phakta jJAnanA sAdhanabhUta te zarIrane jANI tenuM saphaLa paNuM karavA cAhe che. je svaparanuM vivecana karavAthI viSayasukha viSatulya bhAsyA hoya te pachI mRtaka jevA A jaDa zarIranI puSTithI zuM phaLa che ? kAMI ja nathI. prANuonI AvI bhinna bhinna mAnyatAne mATe kahyuM che ke-"je mANavA te sivA" (je Azrave che te ja parizrave che. ) eTale ke mehavALA prANIone karmabaMdhanA jeTalA kAraNe che teTalA ja (te ne te ja) tattvajJAnIone mokSa sAdhavAnA kAraNe che. tethI mokSanA athI prANIoe prApta thayelA dareka bAhya sAdhanane zubha upayoga ja karavo ucita che; vinAzI zarIranuM piSaNa karavAmAM tatpara thavuM ucita nathI. je yathAyogyapaNe zarIrane upaga karavAmAM na Ave to te zarIra ja anaMta bha sudhI dukhanuM sAdhana thAya che, kAraNa ke jagatamAM zarIra ane mana saMbaMdhI duHkha prApta thavAnuM kAraNa zarIra ane mana ja che, ema zAstranA tatvane jANanArA kahe che. zarIranuM piSaNa karavAmAM meha ja mukhya kAraNarUpa che, tethI te meha vivekIe tyAga karavA yogya che. evA AzayathI pitAnA AtmAne ja bodha Ape chetvngmaaNsmedo'sthipuriissmuutr-puurnne'nuraagH kuNape kathaM te ? / draSTA ca vaktA ca vivekarUpastvameva sAkSAt kimu muhyasIttham?6
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI hadayapradIpaSatrizikA prakaraNa 277 atha - he AtmA! (5) tvacA, (mAMsa) mAMsa, (mevo) meda-carabI, () hADakA, (purI) viSThA ane (mUtra ) mUtravaDe (pU) bharelA ( ) A jaDa zarIrane viSe (AzaM) kema (?) tane (anui ) prIti thAya che ? kemake (sAkSAta) sAkSAtapaNe A Atmika guNone (i) jenAra, () ane (vA) kahenAra, (2) ane (vivepa) vivekarUpa-sat asa nuM vivecana karanAra (tAva) te pote ja che, to pachI () A pramANe ( vimuM muhAsi) tuM kema muMjhAya che? zarIra upara kema meha rAkhe che? vizeSArtha - he cetana ! je zarIra cAmaDI, mAMsa, carabI, viSTA ane mUtra vigere azuci padArthothI bhareluM che temAM tene rAga avicAritapaNe zA mATe thAya che? he cetana! sAkSAtapaNe sarva padArthone jANanAra, yathArthapaNe batAvanAra ane tenuM vivecana karanAra tuM pite ja che, te have evA azuci padArthomAM rAga pAmI kema mUDha thAya che? kemake kharekharuM jANapaNuM te te ja kahevAya ke je rAgAdika mehamAM phasAye nahIM te viSe zrI zIlAMgasUrie AcArAMganI TIkAmAM kahyuM che ke - "tajjJAnameva na bhavati, yasminnudite vibhAti rAgagaNaH / tamasaH kuto'sti zakti-dinakarakiraNAgrataH sthAtum ? // " artha -(7) te (jJAna) jJAna ja (2 mavati) hetuM nathI ke (mina) je jJAna (hi) udaya pAme sate (AvAdaH ) rAgane samUha (miti) vistAra pAme, kemake (vinAziTUTchatA) sUryanA kiraNenI pAse (2thAnuM) rahevAne (ramata) aMdhakAranI (raji:) zakti (tati ) kayAMthI hoya? na ja hoya. 6. dhananI anityatA dekhADavApUrvaka tenuM duHkhahetupaNuM kahIne tene tyAga karavA mATe upadeza Ape che - dhanaM na keSAM nidhanaM gataM vai ?, daridriNaH ke dhanino na dRSTAH / duHkhaikahetvatra dhane'titRSNAM, tyaktvA sukhI syAditi me vicAraH7 ke artha-kadAca dravyanI mUchavaDe prANIo A saMsAramAM meha pAmatA hoya te tene upadeza Ape che ke-(ii) kanuM (ba) dhana (nidhanaM) vinAzane ( vai) nathI pAmyuM ? tathA (je) kayA ( Di ) daridrIo (ghanino) dhanavAna thayelA (ra dag ) nathI joyA? arthAt dhanavAna hoya te nirdhana thAya che ane nirdhana hoya te dhanavAna thAya che, tethI (ara ) A dhana meLavavA mATe (susaidetu) duHkhanuM ja eka-advitIya kAraNarUpa (tigori) atitRSNane (athavA) tajI daIne manuSya (suNI rasAta) sukhI thAya che, (ra) ema ( vivAra:) mArA vicAra-mAruM maMtavya che. 7.
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ 278 prakaraNasaMgraha. saMsAranA duHkharUpa raMgano nAza karavAne upAya batAve che - saMsAraduHkhAnna paro'sti rogaH, samyagvicArAt paramauSadhaM na / tadrogaduHkhasya vinAzanAya, sacchAstrato'yaM kriyate vicaarH||8|| artha- saMtAvAtu) A jagatamAM saMsAranA dukhathakI (g) bIje kaI () roga-vyAdhi (ti) nathI, ane (vivAda) samyak prakAranA vicAra thakI (f) bIjuM kAMI paNa (zaurSa ) auSadha nathI. arthAt saMsAranA duHkharUpI vyAdhinuM auSadha samyak vicAra ja che. tethI karIne (toraNaW) te roga sadaza duHkhane (vinA nAya) vinAza karavA mATe (achAMTatA) sArA zAstra thakI (Athe vivAra) A vicAra ( liyo) karavAmAM Ave che. vizeSArtha -A saMsArI jIva javarAdika rogane ja rega kahe che, paraMtu A jIvane sAMsArika aneka prakAranA mAnasika, vAcika ane kAyika-Adhi, vyAdhi ane upAdhi vaLagelA che. temAMthI mAtra kAyikane ja rega tarIke oLakhavAmAM Ave che, paraMtu te sivAya bIjA roga (adhi, upAdhi) te karatAM vadhI jAya tevAvadhAre duHkha ApanArA ane karmabaMdhane karAvanArA che te sarva pUrvakarmajanya ja che. te sarva roganuM nivAraNa karanAra parama auSadha samya vicAra ja che. tenAthI ja sarva duHkhe nirmULa thaI zake che. 8. te auSadharUpa samyaga vicArane ja batAve che - anityatAyA yadi cet pratIti-stattvasya niSThA ca guruprasAdAt / sukhI hi sarvatra jane vane ca, no cedvane cAtha janeSu duHkhI // 9 // artha -je prANIne dravya, svajana, kuTuMba ane zarIra vigere sarva saMsAranA padArtho saMbaMdhI (ri jeta ) je (nityatAvA) anityapaNAnI (ati ) pratIti thaI hoya (4) ane (guhAvA) gurunA prasAdathI (savAra) tattvanI (ni) daDha zraddhA thaI hoya te te prANa ( ra ) vastImAM ane vanamAM sarvatra) sarva ThekANe (gulI hi) sukhI ja hoya che. ane (jena no) je anityapaNAnI pratIti ane tattvazraddhA na thaI hoya te (ne sAtha kane) vanamAM ane vastImAM paNa te (suNI) duHkhI ja hoya che. vizeSArtha A prANI niraMtara sukhano atha che ane duHkhathI trAsa pAme che, paraMtu sukha-duHkhanA hetune yathArtha nahIM oLakhavAthI tene kharuM sukha prApta thatuM
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI hadayapradIpaSatrizikA prakaraNa. 278 nathI ane duHkhano nAza thato nathI. prANune du:khanuM kAraNa A saMsAranA padArtho ane svajanAdika ke je anitya che tene nitya mAnI bese che te ja che; kAraNa ke anitya padArtho tenI saMgasthiti pUrNa thaye jyAre tenAthI vikhUTA paDe che athavA nAza pAme che tyAre tene nitya mAnanAra mugdha manuSya duHkha pAme che. 9. | vivekarUpI sUrya udaya thavAthI moharUpa aMdhakArano nAza thAya che, te kahe che. mohAndhakAre bhramatIha tAvat , saMsAraduHkhaizca kadarthyamAnaH / yAvadvivekArkamahodayena, yathAsthitaM pazyati nAtmarUpam // 10 // artha A prANI (saMpAdukaDha) saMsAranA dukhAvaDe (ArthamAnaH) kadarthanA pAmato saMto (64) A saMsAramAM (modhavAre) meharUpI aMdhakAramAM (tAva) tyAMsudhI (ati) bhramaNa kare che ke (thAvata) jyAM sudhI ( vivekAmona) vivekarUpI sUryanA moTA udayavaDe (vAritaM) yathArtha- satyapaNe (mAtamai) AtmAnuM svarUpa (aa pati) jeta nathI. jyAre vivekarUpI sUryano udaya thAya che tyAre mehAMdhakAra nAza pAme che, AtmasvarUpa eLakhAya che, ane sAMsArika duHkhAnI kadarthanA nAza pAme che. . vizeSArtha -A jagatamAM moha ane viveka e bane kharekhara eka bIjAnA pratispadhI che. meha vivekane bhUlAve che ane viveka Ave che tyAre moha nAza pAme che. A saMsAramAM prANune paribhramaNa karavAnuM kAraNa meha ja che, ane tenAthI chUTavAnuM-UMcA AvavAnuM kAraNa viveka ja che. vivekarUpa sUryano udaya thAya che tyAre ja prANuM potAnA AtmasvarUpane joI zake che. te sivAya AtmasvarUpane baMdha thaI zakato nathI ane AtmasvarUpa yathArtha samajAyA sivAya meha naSTa thato nathI. e bane paraspara kAryakAraNabhAve varte che. 10. AtmajJAnamAM rakta thayelA puruSanA cittamAM dhanAdika padArtho anartha karanArA ja bhAse che, te kahe che - artho hyanartho bahudhA mato'yaM, strINAM caritrANi zavopamAni / viSeNa tulyA viSayAzca teSAM, yeSAM hRdi svaatmlyaanubhuutiH||11|| artha - zeSAM) jeonA ( dara ) hRdayamAM (svAminTanusmRti ) pitAnA AtmAne viSe layane-tanmayapaNAno anubhava vate che, (teSai) teone (pahujA) aneka prakAre sAMsArika sukhanA kAraNapaNue karIne (matA) lokee mAnela (gathe artha) A pratyakSa dekhAtuM dhana (di anartha:) avazya anarthakAraka lAge che, (zrI triAuna ) strIonAM caritra (rAvopamAni) mRtaka
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 prakaraNusa'graha jevA aniSTa lAge che, ( 2 ) ane ( viSayA: ) iMdriyAnA viSayA ( viSeLa suthA; ) viSa jevA lAge che. vizeSA--AtmAne viSe laya eTale AtmAnA hita ahitanI ja kAyama vicAraNA je prANIne vata tI hoya che, tathA sAMsArika sukha-duHkhane viSe jene niraMtara upekSA vatI hAya che te prANI dhanane svArtha sAdhaka mAnatA nathI, paNa ana kAraka ja mAne che, tenA hRdayamAM dravyane lAbha hAtA nathI ane dravyanI hAni ke lAbha tenA mana para kAMI paNa asara karatA nathI. strInA caritra tene meheAtpAdaka thatA nathI ane pAMce iMdriyAnA viSaye tene viSa samAna-jhera jevA lAge che. 11. A AtmA dharmarasika thayA chatAM paNa sasAranA Ara.bha-samAra bhamAM Asakta thayelA bIjA prANIone joine koi kAi vakhata vRthA kheda pAme che, tene upadeza Ape che:-- kAryaM ca kiM te paradoSadRSTyA ?, kAryaM ca kiM te paracintayA ca ? | vRthA kathaM khidyAse bAlabuddhe !?, kuru svakAryaM tyaja sarvamanyat // 12 // artha :--hai AtmA ! (te) tAre ( poSarakSA ) pAraka! doSa jovAthI (ji ca aa) zu kArya-kULa che? kAMi ja nathI. ( 6 ) ane (te) tAre ( pattinnayA) pArakI ciMtA karavAthI ( vicArya) zuM kA-phaLa che? kAMi ja nahIM. ( vAhavuddhe ! ) he khAlabuddhivALA ! tuM ( vRthA ) phAgaTa ( jUtha ) kema ( lili ) kheda pAme che? ( svayaM ) tuM tAruM peAtAnA AtmAnu kArya ja ( IT ) kara ane ( anyat) bIjuM ( sarve ) sarva` ( svajJa ) tajI de; kAraNa ke tArA kheda karavAthI tevA manuSyA kAMI sudharatA nathI, lAina para AvatA nathI. teo teA karatA hAya tema karyA ja kare che, mATe evA vyartha khedanA tyAga karIne tuM tArA AtmAnA hitAhitanA vicAra karI AtmahitamAM ja pravRtti kara. 12. AtmAne hitakArI kArya ja karavuM ema kahyu, tenA prakAra khatAve che:ysmin kRte karmaNi saukhyalezo, duHkhAnubandhasya tathA'sti nAntaH / mano'bhitApo maraNaM hi yAvat, mUrkho'pi kuryAt khalu tanna karma // 13 // aH--(smina ) je (La) karma (te) karavAthI (saulyaozaH) sukhana lezamAtra prApta thAya, ( tathA ) ane ( du:thAnuMvadhaT ) duHkhanA anuba MdhanA-parapa
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI hradayapradIpaSatrizikA prakaraNa 1 rAnA ( antaH na asti ) aMta Ave nahIM eTale ana Mta du:khanA anukha dha thAya, tathA (maLa di cAval) jyAMsudhI maraNa pAme tyAMsudhI-maraNa paMta (moDamitApaH ) manane tApa thAya ( sat rma ) tevuM karma-kA ( laghu ) nizce ( mUrchAva) mUrkha mANusa paNa ( na t ) na kara; tA pachI vidvAna mANasa tA kema ja kare ? vizeSA--hiMsA, asatya, cArya, paradArAgamana ane atitRSNA vigere pApa karma karavAthI prANI kSaNavAra sukhanA veza prApta kare che ane duHkhanA anukha dhavALu azubha karma ana Mta kALa sudhI bhAgavavuM paDe tevuM khAMdhe che. tema ja A bhavamAM paNa ugra pApa duniyAmAM prasiddha thayA vinA rahetuM nathI. kahyuM che ke "alyupracavApAnA mideva jamazrute / '( ati ugra puNyapApanuM phaLa A bhavamAM ja bhogavAya che.) tethI te pApa prasiddha thavAthI leAkanA tiraskAra vigerethI tathA peAtAnI yaza-kIrttinA nAza thavAthI te pApanA pazcAttApa maraNa pa``ta thAya che; mATe tevA pApathI dUra rahI AtmAnuM hita karavAmAM tatpara thavuM te ceAgya che. 13. have kAmanu ana kArIpaNu' dekhADe che:-- yadarjitaM vai vayasA'khilena, dhyAnaM tapo jJAnamukhaM ca satyam / kSaNena sarvaM pradahatyaho ! tat, kAmo balI prApya chalaM yatInAm artha :--(catInAM) munienu (avilena) samagra (vayasA ) vaya-ummaravaDe (vai) nizce ( cat) je ( dhyAna ) mananI sthiratAvALu zubha dhyAna, ( tapa ) chaThThuM, aThThama vigere tapa, ( jJAnamulluM) jJAna, viveka vigere (4) ane ( satyaM ) satya-mRSAvAdaviramaNu vigere ( arjita) upArjana karyuM. hAya che, ( sat ) te dhyAnAdika ( sarve ) sarvane ( aThTho) aheA ! ( vahI) baLavAna ( jAma: ) kAmadeva ( jIruM mAlya ) chaLa pAmIne ( Lana ) eka kSaNavAramAM ( ti ) mALI nAMkhe che. janma paryaMta upArjana karelA dhyAnAdikane eka kSaNavAramAM ja bhasmIbhUta kare che, e Azcarya che. munionA dhyAnAdikanA nAza kare che, teA khIjA saMsArI jIvAnu tA zu kahevu' ? e A zrlAkanuM rahasya che. vizeSA:--kAmadeva eTaleA badhA baLavAna che ke te prANIne eka paLamAM ja pAyamAla karI nAMkhe che. tenAthI nira tara DaratA rahevAnI jarUra che. tenAM sAdhanA je pAMca iMdriyAnA viSaye tene sevatAM bahu ja vicAra karavAnA che. jenI kAmane AdhIna thavAnI icchA na heAya teNe paSTika athavA kAmeAtpAdaka padArthane AhvAra karavA nahIM, srInA paricaya alpa paNa karavA nahIM. * strInI sAthe mAtra jarA vAta karavAthI zu harakata che?' ema kadI paNa dhAravuM nahIM. tema ja zRMgArarasavALI vArtAo kahevI ke sAMbhaLavI nahIM, tevA vikAra karanArA pustakA vigere paNa vAMcavA " 3
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ nnnnnnnnnnnn man 282 prakaraNasaMgraha sAMbhaLavA nahIM. zAstrakAre kahelI ziyaLanI nave vADa barAbara sAcavavI. je prANI te vADane sAcavatuM nathI tene ziyaLarUpI kSetrano kAmadeva avazya nAza kare che. pitAnA khetaranI vADa barAbara sacavAya nahIM te te kheDutane pAka pazuonA bhegamAM Ave che, e pratyakSa siddha che. A kura kAmadeva eka vAra AtmArUpI gRhamAM praveza kare te pachI te moTA moTA munirAjanA manane paNa kSobha pamADe che ane tenA jJAna, dhyAna vigerene bhUlAvI de che, tapane niSphaLa kare che ane satya vigere guNane nAza kare che. 14. kAma paNa meha vinA utpanna thatuM nathI, tethI mohanuM baLavAnapaNuM ane anartha karavApaNuM dekhADI tenA nAzane upAya kahe che - balAdasau moharipurjanAnAM, jJAnaM vivekaM ca nirAkaroti / mohAbhibhUtaM ca jagadvinaSTaM, tattvAvabodhAdapayAti mohaH // 15 // artha--alau) A manamAM pratyakSa dekhAte (moriy ) moharUpI zatru (vA) baLAtkAre (jJAna) mANasenA (zAnaM) jJAna (2) ane (vive) vivekane (nirAti ) dUra kare che-nAza kare che. (4) vaLI (momimUi ) mehathI parAbhava pAmeluM (147) A jagat (vinaC/) nAza pAmyuM che. Avo maha zI rIte naSTa thAya? te kahe che....(taravAvavadhAta) tattanA bodhathI-AtmajJAnathI (mo) A moha (mauthAti ) nAza pAme che. jyAM tattvabedha hoya tyAM moha TakI zakatA nathI. vizeSArtha-moha vivekano kharekhara kaTTo zatru che, e hakIkata ApaNe AgaLa paNa kahI AvyA chIe. vivekanI utpatti jJAnathI thAya che, tethI jJAna paNa mohanA zatra tarIke gaNAya, e kAMI khoTuM nathI. jJAna ane vivekavaDe prANI tatvane barAbara samajIne pachI tattvajJAnanI prAptinA virodhI mohane nimULa karavA mathe che. ema meha paNa potAne jyAre avasara maLe che tyAre te AtmAne pitAne vazavata kare che, ane jJAna tathA viveka e bannene nirmULa karavA prayatna kare che. A bannenuM yuddha anAdi kALathI AtmArUpI gRhamAM thatuM ja AvyuM che. temAM AtmA te bemAMthI jene vazavatI hoya, tene ja ya thAya che. 15. saMsAramAM prANIonI sukhane mATe karelI pravRtti niSphaLa thAya che, te kahe che:srvtr sarvasya sadA pravRtti-duHkhasya nAzAya sukhasya hetoH| tathApi duHkhaM na vinAzameti, sukhaM na kasyApi bhajet sthiratvam artha -(a ) sarva prANInI (tti: ) pravRtti (savA) hamezAM (sarvatra ) sarva ThekANe (suNastha ) du:khanA (nArAya) nAzane mATe ane (sulaya
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI hadayapradIpaSatrizikA prakaraNa. 283 deto) sukhanI prApti mATe ja hoya che; (tathA) te paNa ( f) koIne () duHkha (vinAza na ti) vinAza pAmatuM nathI ane koIne () sukha (ritharatva) sthiratAne (aa mata) pAmatuM nathI. tethI A prayatna karavA karatAM navA karma na baMdhAya ane pUrve bAMdhelA karma udayAdikathI bhagavAIne kSINa thaI jAya, evo prayatna karavo ke jethI avazya du:khano vinAza thAya. bAkI pUrvakRta karmanA udayathI prApta thayela sukha-duHkha te bhogavavAM ja paDe che, tethI je sAcA sukhanI abhilASA hoya te sukhanAM kAraNe sevavAM joIe. jema bane tema karmabaMdha alpa thAya tevA pariNAmamAM vartavuM joIe. tema karavAthI sukhano anubhava thaze. yadi pUrvajanmakRta pApanA udayathI duHkha jogavavuM paDaze te te paNa alpa rasa Apaze ane alpa kALamAM samApti pAmI jaze. pachI pharIthI duHkha pAmavAno samaya nahIM Ave. A hakIkta akSaraza: hRdayamAM utArI sAcA sukhanA sAcA sAdhane sevavA tatpara rahevuM, e sahRdaya manuSyanuM kartavya che. te sivAya mAtra sukhanI vAMchA ja karavI te te phAMphA che. tethI sAcA sukhanIavicchinna sukhanI prApti thaI zakatI nathI. 16. viSayAdi sukha aneka vAra prApta thayuM che, tethI temAM kAMI Azcarya nathI, te kahe che - yat kRtrimaM vaiSayikAdisaukhyaM, bhraman bhave ko na labheta mrtyH| sarveSu taccAdhamamadhyameSu, yad dRzyate tatra kimadbhutaM ca // 17 // artha() kRtrima eTale kriyAvaDe baneluM puSpamALA, caMdana, strI vigerenuM (7) je (vaicAhiyaM) pAMca iMdriyonA viSaya saMbaMdhI sukha che, tene (ma) A anAdi anaMta saMsAramAM (strana) anAdikALathI bhramaNa karate () kyo (matsya) manuSya ( ra ) na pAmI zake? sarva prANa anAdi kALathI bhava bhramaNa karato anaMtavAra vaiSayika sukhane pAmyo ja che. (taja) vaLI (catta) je sukha (sarvey) sarve (madhamamapu) adhama ane madhyama manuSyomAM paNa (dare ) dekhAya che, (satra) temAM (jimaduta ra) zuM Azcarya che? vaiSayika sukha adhama ane madhyamane viSe paNa dekhAya che, te pachI rAjAdika uttamane viSe dekhAya temAM te kahevuM ja zuM? athaoNt zabdAdika anitya sukhanI prAptimAM kAMI Azcarya nathI, paraMtu dharmanI prAptimAM ja Azcarya che. ' vizeSArtha -vaiSayikAdika kRtrima sukha paNa anya janonI daSTie jaNAya che, paraMtu te sukhavALe to aneka prakAre Adhi, vyAdhi ane upAdhithI bharapUra hovAthI pitAnA AtmAne duHkhI ja mAne che. putra, strI vigere paNa aneka jAtanI ciMtA karAvanAra hoya che. vyApArAdikamAM rekAyeluM dhana paNa aneka prakAranI citA
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ 284 prakaraNasaMgraha. utpanna kare che. AvA aneka kAraNone lIdhe vaiSayika sukha vAstavika sukha nathI. vAstavika te AtmAnA svarUpanuM jJAna ane tethI thatA saMteSa, viveka ane vairAgyAdivaDe prApta thayeluM sukha ja sAcuM sukha che. 17. viSayasukhanA athaonI beTI mAnyatA dekhADavApUrvaka munienI tenAthI ja vimukhatA batAve che - kSudhAtRSAkAmavikAraroSa-hetuM ca tadbheSajavadvadanti / tadasvatantraMkSaNikaMprayAsakRt , yatIzvarA dUrataraM tyjnti||18|| artha - sudhA) sudhA, (tuSA) taraza, ( vivAda) kAmane vikAra ane ( hetuM 4) krodhanA je je hetuo-kAraNe che, (ra) tene viSayalubdha prANIo (vAva) auSadhanI jevA (tti) kahe che-mAne che, paraMtu (ra) te sudhAdika zamAvavAnA kAraNarUpa auSadha ( rja ) parAdhIna che, (f ) kSaNika che ane (prASa) prayatnathI sAdhya che, tethI tene ( ) munIzvara (dUtAM) atyaMta dUrathI ja (catti) tajI de che. 18. vizeSArtha -A saMsAranA sukhamAM meha pAmelA prANIo aneka prakAranA bhakSyAbhaDhyane khAIne sudhArUpa roganI zAMti mAne che, aneka prakAranA zuddhAzuddha piyanuM pAna karI tuSAnI zAMti mAne che, viSayabhega bheLavIne kAmavikAranI zAMti mAne che, tathA pitAne aNagamatI bAbatamAM bIjA upara krodha karI tenI zAMti mAne che; paraMtu te sarva temanI mAnyatA viparIta ja che kemake khAna, pAna vigere IcchAnusAra karavAthI te viSayanI AkAMkSA UlaTI vRddhi pAme che. vaLI te khAnapAnAdika parAdhIna che, kadAca puNyanA vazathI svAdhIna hoya te paNa te kSaNika che, eTale mAmAnA khajavALavAnI jema vAraMvAra tenI IcchA thayA ja kare che, tathA ati prayAsathI sAdhI zakAya che. A sarva jJAnI puruSa vivekathI jANIne tenAthI aLagA ja rahe che. 18. - yatione bhejanAdikanI lupatA kema thatI nathI? te kahe chegRhiitlinggsy ca ceddhanAzA, gRhItaliGgo vissyaabhilaassii| gRhItaliGgo rasalolupazced, viDambanaM nAsti tato'dhikaM hI // 19 // artha -(phUdItasTikA 4) muniveSa dhAraNa karanArane (2) je (dhArA) dhana meLavavAnI AzA-IcchA hoya, (hari ) muni veSa dhAraNa karanAra je (viSayamiTAvI) zabdAdi viSayone abhilASa kare ane (hIta
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI hRdayapradIpaSatrizikA prakaraNa. 285 rila) muniveSa dhAraNa karanAra (ta) (sog) parasavALA bhejanamAM lAlupa haya, to (taH) te thakI bIjuM ( ) adhika (vi ) viDabana-atikaSTa (nAsti) nathI. vizeSArtha-muniveSa dhAraNa karyA pahelAM zuddha eTale jJAnagarbhita vairAgya prApta thavo joIe. tevA vairAgyathI saMsAranuM kharuM svarUpa samajAya che. sarva padArtha anitya bhAse che. artha ( dhana ) anarthanuM mULa che, ema nizcaya thAya che. iMdri nA viSaye ja prANIne saMsAramAM paribhramaNa karAve che, ema samajavAmAM Ave che. pAMca iMdriyomAM rasaneMdriya ati baLavAna che ane tenI parAdhInatAthI prANI bhakSyAbhaDhyane viveka cUkI jAya che, ema anubhavathI siddha thayuM hoya che. AvA daDha vairAgyavaDe cAritra laI muniveSa dhAraNa karyA pachI tene uparanA lekamAM kahelI viDaMbanA prApta thatI nathI, chatAM je cAritra levAmAM mohagabhita ke duHkhagarbhita vairAgya hoya to athavA koI pUrva janmanA prabaLa dukamane udaya thAya te A zlekamAM kahelI viDaMbanA munipaNAmAM paNa prApta thAya che. 19 pAkhaMDIonA veSanuM phaLa mAtra lekaraMjana ja che, te kahe che - ye lubdhacittA viSayArthabhoge, bahirvirAgA hRdi bddhraagaaH| te dAmbhikA veSadharAzcadhUrttA, manAMsi lokasya tu raJjayanti // 20 // artha-(2) je manuSya (vijayArtho) pAMca iMdrinA viSaye tathA dhananA bhegane viSe ( suvighA:) lubdha manavALA hoya che, tathA (ni) bahArathI virAgI eTale rAgadveSAdi rahita ane (dari ) aMtaHkaraNamAM (8:ta ) rAgadveSathI baMdhAyelA hoya che, (te) teo (mi ) kapaTanA ja ghararUpa (4) ane (revadhA ) dravyathI muniveSane dhAraNa karanArA ( dhUrtA:) dhUrta eTale lakavaMcaka ja hoya che. (su) teo mAtra (ro ) lokonA (manovi) cittane ja ( tti) raMjana kare che, paraMtu AtmaraMjana-svAtmahita koIpaNa karI zaktA nathI, tethI teo chevaTe durgatine bhajanArA thAya che. vizeSArtha-je manuSya mAtra bahArathI muniveSa dhAraNa karatA hoya ane aMdara kAMIpaNa virAga dazAne pAmyA na hoya, tevA dAMbhika janane A lekamAM upadeza Ape che. AvA viSayAsakta cittavALA koIka vAra bAhyathI vadhAre vairAgyano dekhAva kare che, paraMtu temanuM aMta:karaNa kaThora hoya che. vairAgyavaDe Adra hotuM nathI. tevA dAMbhika eka prakAranA dhUrta ja che, kAraNa ke temanA bAhA ADaMbarathI bhadrika loko ThagAya che, tethI temanI bhakti kare che ane temano pUrNa vizvAsa kare che; paraMtu tenuM pariNAma ati bhayaMkara Ave che. AvA dAMbhika paranuM raMjana karI zake che. jo ke te dAMbhikapaNuM cirakALa TakI zakatuM nathI, tethI aMte tene pApane
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ 286 prakaraNasaMgraha ghaDe phuTe che tyAre te A bhavamAM paNa adhama gaNAya che ane parabhavamAM te durgatinA bhAjana ja thAya che. 20. | dAMbhikanA bAhya vairAgyAdika jovAthI vicakSaNa mANaso kema meDa pAme ? te upara kahe che - mugdhazca loko'pi hi yatra mArge, nivezitastatra ratiM karoti / dhUrtasya vAkyaiH parimohitAnAM, keSAM na cittaM bhramatIha loke ? 21 artha-(dha) vaLI mugdha eTale dharmanA tatvane nahIM jANanAra ( s) sAmAnya janasamUha paNa (hi) nizca (Atra mA) je sArA ke naThArA mArgamAM (nirita) sthApana karyo hoya, (taka) te mArgamAM (sa jAti) prItine kare che. (66 ) A jagatamAM (pUrvalsa) dhUrtana ( vAda) vacanevaDe (fohitAnAM) meha pAmelA (kAM) kyA mANanuM (ra) citta (na amati) nathI bhamatuM-calAyamAna thatuM nathI? sarvanuM mana bhame che. vizeSArtha -lekasamudAyane moTo bhAga prAye dhArmika viSayamAM mugdha ja hoya che. vyavahAramAM vicakSaNa gaNAtA ane rAjadvArI viSayamAM ati praDha gaNAtA manuSya paNa dhArmika viSayamAM heya ( tyAga karavA lAyaka) ane upAdeya (grahaNa karavA lAyaka) bAbatenA vivekathI rahita ane zAstranA rahasyane nahIM jANanAra hoya che, tethI teo dAMbhikanA vacanathI ThagAIne unmArge paNa jAya che, mATe sAcA tattvane jANanAra mahAtmAoe temane sanmArge lAvavA ghaTe che. 21 - aMtaHkaraNane viSe sAcA vairAgyane dhAraNa karanArA munio parane vaMcanAdika karatA nathI ane pitAnA mananuM ja raMjana kare che, te kahe che - ye niHspRhAstyaktasamastarAgA-statvaikaniSThA glitaabhimaanaaH| saMtoSapoSaikavilInavAJchA-steraJjayanti svamanona lokam / 22 // artha:-(je) jeo (nispRda) kharekharA nispRhI che, (avataramataTri) jeoe samagra rAgadveSano tyAga kare che, (tasvaichida) jeo tatvamAM ja ekaniSThAvALA che, ( tAmikAnA) jemanuM abhimAna naSTa thayuM che ane (saMtoSagovijhInavAmachA) saMtoSanA piSaNavaDe jemanI vAMchA-IcchA nAza pAmI che, (te) teo (mana) pitAnA manane ja (kSatti ) raMjana kare che; paNa (na DhovAma) lekone raMjana karatA nathI. vizeSArtha -jeo strI, putra ane dhanAdika saMbaMdhI A bhavanA sukhanI vAMchA rahita hoya che, samagra zarIrAdika pigalika vastune viSe rAgadveSa rahita
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI hRdayapradIpaSatriMzikA prakaraNa. 287 hoya che, jIvAjIvAdika nava padArthanA tatvane-svarUpane viSe, heya upAdeyane viSe ane AtmajJAnane viSe advitIya niSThAvALA hoya che, gaNadharAdikanI apUrva grahaNa dhAraNa zakti jANelI hovAthI sarvathA abhimAna rahita hoya che, tathA IcchA mAtrane nirodha karela hovAthI saMtoSarUpI kalpavRkSanI zItaLa chAyAne Azraya karIne rahelA hoya che tevA munie AtmaraMjana karavAmAM ja magna hoya che. teone karaMjana karavAnI apekSA hotI ja nathI. 22. je potAnA manane raMjana karanAra hoya te paramanaraMjaka hotA nathI, te vAtane daSTAMta sahita batAve chetaavdvivaadii janaraJjakazca, yAvanna caivAtmarase sukhjnyH| cintAmaNiM prApya varaM hi loke, jane jane kaH kathayan pryaati?|23|| artha-muni (vAva) jyAM sudhI (garama) AtmAnA jJAnAmRtarUpa rasamAM (purvajJa:) paramAnaMdarUpa sukhane jANanAra-bhogavanAra (jaiva) thayo nathI, (tAva) tyAM sudhI ja te (vivIi) zAstranA artha saMbaMdhI vivAdavALe ( ) ane (janarala) lekenuM raMjana karanAra hoya che. (hi) kemake (zno) A jagatamAM (vAM) zreSTha (vitAmaLi) citAmaNi ratnane (ka) pAmIne () ka mANasa (ne kane) dareka manuSyane (thAna ) kahete (prati ) phare che? mArI pAse ciMtAmaNi ratna che." ema dareka manuSyane koIpaNa kaheto nathI. potAnA manamAM ja samajIne tenAthI prApta thatuM sukha bhegavavA tatpara thAya che. te ja pramANe AdhyAtmika sukhane pAmelA muni AtmAnaMdanA sukhamAM ja ramaNa kare che, koIne kAMI kahetA nathI tema vAdavivAdamAM ke janaraMjana karavAmAM paNa pravartatA nathI. ra3. vaLI sarvajanane raMjana karavA koIpaNa manuSya zaktimAna thato nathI, tethI AtmAnuM raMjana karavuM te ja kalyANakAraka che. te vAtane kahe che:ssnnnnaaN virodho'pi ca darzanAnAM, tathaiva teSAM zatazazca bhedAH / nAnApathe sarvajanaH pravRttaH, ko lokamArAdhayituM samarthaH ? // 24 // artha:-( 4) vaLI ( Turi) chae (rzanA) darzanona (virodhaH) paraspara virodha che. kemake sarve darzano judA judA padArthonuM pratipAdana kare che. ( tava) tathA vaLI (tela) te cha dazanonA ( rAtAzva) seMkaDo (melA) bhede che, te paNa paraspara viredhavALA che. tethI (Ana:) sarva leke (nAnA) judA judA bhAge pitA potAnI rucine anusAre (tta:) prarvatelA che. eTale (DholaM) sarva lekane (mAlituM) raMjana karavAne (!) keNu (samartha) samartha che? kaI ja nahIM.
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ 298 prakaraNasaMgraha. ^^ ^^^^^^^^ vizeSArtha-jemane Atmikasukha jarA paNa prApta thayuM nathI, ane jeone AtmaraMjanane satya mArga samajAye nathI, teo sarva lekane priya thavAne-raMjana karavAne aneka prakAranA prayatna kare che, paraMtu teo kaI rIte sarvane priya thaI zakatA ja nathI, kemake lekapravAha aneka mAge vahe che. lokonI prasannatA paNa potapitAnI rucine anusAre aneka prakAre vaheMcAyelI che. dharmanA paNa ghaNuM bheda paDI gayA che, ane pRthak pRthak mAge vahenArA manuSya potAnA svIkArelA mArgane sarvottama ja mAne che. tethI te sarvene raMjana karavAnuM kArya sAdhAraNa nathI, kintu asAdhAraNa ane azakya che. tIrthaMkarAdika atula puNyazALI mahAtmAo paNa sarvane raMjana karI zakayA nathI, te ApaNe pAmara jane zuM karI zakIe? mATe tevA mithyA prayatnamAM nahIM pravartatA-temAM kALakSepa ane zaktine vyaya nahIM karatAM AtmaraMjanamAM ja prayatna karo. AtmaraMjana mATe mAtra paramAtmAnuM raMjana karavuM eja mukhya mArga che. temanuM raMjana temanI AjJA pramANe vartavAthI thAya che. temanI AjJA zuddha AcaraNarUpa ja che. te zuddha AcaraNa karavAthI paraMparAe AtmaraMjana, paramAtmaraMjana ane lokaraMjana sarva prApta thAya che. 24. pitAnA AtmAnuM raMjana karavA kahyuM. te AtmaraMjana mananI sthiratAthI thAya che ane mananI sthiratAnuM kAraNa keTalAka jane rAjyAdika sukhanI prApti mAne che, paraMtu te mAnyatA khoTI che. tethI te rAjyAdikanI prApti thayA chatAM paNa je mananI sthiratA na thAya to te rAjyAdika vyartha che. te bAbata kahe chetdev rAjyaM hi dhanaM tadeva, tapastadeveha kalA ca saiva / svasthebhavecchItalatA''zaye cet, no cevRthAsarvamidaM hi mnye||25|| artha (2) je (vacce) svastha-zAMta (sArA) aMta:karaNane viSe ( zItawtA) zItaLatA (ma ) thAya, te (6) A jagatamAM (veva rAva) je prApta thayela te ja rAjyane rAjya kahevuM, (hi) nice (sava dhaf) prApta thayelA te ja dhanane dhana kahevuM, (tAtA ) te ja tapane tapa kahevA. ( 4 ) ane (sarA taiya) prApta karelI te ja kaLAne kaLA kahevI, (no re), paraMtu jo ema na hoya eTale ke rAjyAdika prApta thayA chatAM cittanI svasthatA ane zItaLatA prApta na thAya te (hi) nice ( sarva ) A sarva rAjyAdika (phuthA) phegaTa che, ema (ma) huM mAnuM chuM. vizeSArtha -A lekamAM kartA ema sUcave che ke-rAjya, dhana, tapa ane kaLAnI prAptine A jIva pitAnA AtmAnI zAMtine mATe Icche che, paraMtu rAjya ke dhana maLyuM paNa tenAthI tRpti thaI nahIM, to pachI zAMti kayAMthI thAya? anya upAdhione lIdhe rAjya ane dhana UlaTA duHkharUpa thaI paDe te zAMtinI prApti
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI hadayapradIpaSatrizikA prakaraNa. 289 zA kAmanI? tathA tapasyA karyA chatAM cittanI svasthatA na thaI, UlaTa krodhane uddabhava thaye, pAraNe ke uttarapAraNe AhAranI tIvra IcchA jAgI, to pachI te tapa zA kAmano ? tathA kaI prakAranI kaLA meLavI, tenA phaLa tarIke ghaNI dhanaprApti thaI, paraMtu tethI cittanI zAMti na thaI, to pachI te kaLA paNa zA kAmanI? sarva vyartha ja che; kemake jagatanA cha zAMti, sukha ane zItaLatA mATe ja rAjyAdikanI vAMchA kare che, to rAjyAdikanI prApti thayA chatAM paNa zAMtyAdika kAryanI utpatti na thAya ane UlaTA tRSNa, krodha, lobha, pramAda vigere vRddhi pAme te te sarva niSphaLa che. 25. - cittanI svasthatAno guNa kahe che - ruSTairjanaiH kiM yadi cittazAnti-stuSTairjanaiH kiM yadi cittatApaH / prINAti no naiva dunoti cAnyAn , svasthaH sadaudAsaparo hi yogI artha -he prANI! (4) je (nittarAtti) tArA hRdayamAM zAMti che, te ( liM) leka rUSTamAna thAya tethI zuM ? ane (ra) je (cittatApaH) tArA hadayamAM saMtApa-azAti che, te (ta : ) leke tuSTamAna thAya tethI paNa zu ? A pramANe jANune (f) adhyAtmajJAnI muni (acAna) bIjA jIvane (no Iormti) raMjana karatA nathI, (4) ane (naiva kuti ) dukha utpanna karatA nathI; (hi) kAraNa ke te yogI (1) sarvadA (ghara) zAMta ane (zauvAraVT) udAsInapaNamAM ja tatpara hoya che. vizeSArtha: A jagatanA ja pitAnI zAMti ke azAMtine vicAra karyA sivAya anya jana pitAnI upara roSAyamAna thayA che ke tuSTamAna thayA che? tenI ciMtA karyA kare che. jJAnI kahe che ke-bIjAnA roSa ke teSathI tane hAni ke lAbha zuM che? tAre to tArA AtmAnI ja zAMti ke azAMtino vicAra karo egya che. je tAre AtmA zAMtino anubhava karato hoya ane temAM svasthatAne nivAsa thayo hoya te pachI loko bhale rUchamAna thAya, tethI tene koI hAni thavAnI nathI. ane je tArA cittamAM zAMti-svasthatA nathI paNa kevaLa saMtApa ja bharelo che, te leke bhale tArA para prasannatA batAve, tArI prazaMsA kare, paNa tethI tane kAMI paNa phaLa nathI, lAbha nathI; mATe lokonA roSa ke toSane vicAra nahIM karatAM tArA ja AtmAnI zAMti ke azAMtino vicAra karI je prakAre tArA AtmAne zAMti prApta thAya ane azAMtino nAza thAya tevA prayatna kara. 26. udAsInapaNuM aMgIkAra karavAmAM kAraNabhUta ekatva bhAvanA che, te kahe che - 37
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ 290. prakaraNasaMgraha. ekaH pApAt patati narake yAti puNyAt svarekaH, puNyApuNyapracayavigamAnmokSamekaH prayAti / saGgAnUnaM na bhavati sukhaM na dvitIyena kArya, tasmAdeko vicarati sadA''nandasaukhyena pUrNaH // 27 // athara-A saMsAramAM (pa ) pApakarmathI (pa) jIva ekale ja (7) narakamAM (pati) paDe che. (puthAt ) pukamathI () pote ekalo ja (sva) svargo (cAMti) jAya che, tathA (puthApucakavitAma) puNya ane pApanA samUhano sadaMtara nAza thavAthI (pa) ekalo ja jIva (mokSa) mokSamAM (prathAti ) jAya che. A jagatamAM (sAta) svajanAdikanA saMgathI (nUnaM) nice (sula ) sukha (ra mati) prApta thatuM nathI, (dvitIna ) bIjA kei vaDe (vArtha na ) kAryanI siddhi thatI nathI. (tasmatta ) tethI (savA) hamezAM (mAnatauna) AtmAnaMdarUpa sukhe karIne (pUrNa) pUrNa evA gIjana (5) ekalA ja (virata ) vicare che. vizeSArtha -he AtmA ! A jagatamAM tAre keInA saMganI apekSA ja nathI. be vastu bheLI thaye te UlaTe khaDakhaDATa thAya che, tethI anya vastune ke manuSyanA saMyoganI IcchA karyA sivAya mAtra ekalA AtmAnuM ja hita karavA tarapha pravRtti karavI, ane temAM ja AnaMda mAnava egya che. anyanA saMganI IcchA karIza ane tenA saMgathI AnaMda mAnIza, to tenA vize avazya zeka kare paDaze ane AtmahitamAM hAni thaze. tethI mahAyoddhAnI jema ekalA ja AtmahitamAM tatpara thavuM. eka adhyAtmavettA kahe che ke - anubhavIe ekalA, AnaMdamAM rahevuM re; bhajavI bhagavaMtane, bIjuM kAMI na kahevuM re. anubhavI " A kavitAnuM rahasya avazya manana karavA jevuM che. ra7. mokSa sAdhavAmAM manane nigraha kAraNabhUta che, te mana ja durbhaya che, te batAve che - trailokyametadbahubhirjitaM yai-manojaye te'pi yato na shktaaH| manojayasyAtra purohi tasmAt , tRNaM trilokIvijayaM vadanti 28 artha -( ) je ( dumi ) ghaNA prANIoe ( patA) A (rero)
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI hradayapradIpaSatrizikA prakaraNa. ra1 traNa leAka ( nitaM ) jItyA che, ( teSa ) tee paNa ( vata: ) je kAraNa mATe ( moye ) mananA jaya karavAmAM ( jJa rAnnA: ) zaktimAna thayA nathI, (tasmAt) te kAraNa mATe ( atra ) ahIM-A jagatamAM ( manojJayasya ) mananA jayanI ( du:) pAse (hi~ ) nizce (trijorjIvinaya ) traNe leAkanA vijaya ( tRLa ) tRNu samAna che ema ( yavRtti ) mahAtmAe kahe che. ' vizeSA :--mananu du yapaNuM batAvavA kahe che ke-A traNa jagata ghaNAe jItI lIdhA, eTale ke cakravattIpaNuM pAmIne cha khaMDa jItyA, IMdrapaNuM pAmIne adheAlAka tathA UrdhvalAkanuM svAmitva meLavyuM. evA puruSA paNuM manane jaya karavA zaktimAna thayA nahIM, tethI mananA jayanI pAse traNa leAkanA jaya paNa tRNu samAna che, kAraNa ke cAthA puruSArtha meAkSanI prApti kAMi traNa leAkanA jaya karavAthI thatI nathI. te te mananA jaya karavAthI ja thAya che. kahyuM che ke--" mana va manuSyAAM vALa vadhokSajeH " ( manuSyane mana ja baMdha ane meAkSanu kAraNabhUta che. ) eTale ke manane vaza karyu. hAya tA te meAkSamAM laI jAya che, ane manane AdhIna thayelA prANIone saMsAramAM bhramaNa karavuM paDe che. ahIM jo ke manane ja mukhya gaNyuM che, paraMtu mananA paNa svAmI AtmA che, mana teA tenu kiMkara che. paraMtu kAika vakhata nAkara ( munima, dIvAna vigere ) mAthAbhAre thai svAmIne yukti-prayuktivaDe peAtAne AdhIna karI aneka prakAre nacAve che te ja pramANe A AtmA paNa manane AdhIna thai peAtAnu kartavya cakI mananA kahyA pramANe ja cAle che tethI te Atmahita karI zakatA nathI, mATe manane ja AdhIna karavAnA prayatna prathama karavA. tenA jaya karyA pachI Atmahita karavAmAM kAMi paNa muzkelI raheze nahIM. 28. sasAranA sArabhUta padArthomAM paNa maneAjaya mukhya gaNyA che, te ja batAve che. manolayAnnAsti paro hi yogo, jJAnaM tu tattvArthavicAraNAcca / samAdhisaukhyAnna paraM ca saukhyaM, saMsArasAraM trayametadeva // 29 // artha:-- manoyAr ) AtmAne viSe mananI ekAgratA sivAya ( : ) bIjo kAi ( eT: ) yAga (nAsti hi~ ) nathI ja, ( 6 ) ane (3) punaH vaLI ( tattvArthavicArAt ) tattvArthanA ciMtavanathakI khIju kAi ( jJAnlR ) jJAna nathI, ( 4 ) tathA ( samAdhisau yAt) samAdhinA sukhathakI ( i ) bIjuM kAMI (sauthaeN 6) sukha nathI. ( ta va ) A ja ( trayaM ) traNa ( saMjJAnataM) saMsArane viSe sArabhUta che. vizeSA:-parabrahmasvarUpa AtmAne viSe mananI ekAgratA karavI te
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ - prakaraNasaMgraha. ja meTega che ane strI, dhanAdika sAMsArika viSayamAM mananI ekAgratA karavI te kevaLa saMsArabhramaNanuM ja kAraNa che, tathA jIvAjIvAdika tanI vicAraNA karavI te ja kharuM jJAna che, itihAsa, bhUgoLa vigerenuM jJAna to saMsAranI AsaktinuM ja kAraNa che. tathA samAdhithI utpanna thayeluM je sukha te ja sAcuM sukha che, viSayAthI utpanna thatuM sukha kSaNika ane nazvara hovAthI tathA upAdhijanya hovAthI pariNAme duHkharUpa ja che. A pramANe mananI ekAgratA, tattvajJAna ane samAdhi sukha e traNa ja saMsAramAM sArabhUta che, te sivAya bIjuM sarva asAra che. ra9. - malayAdike karIne jyAre citta prasanna thAya che tyAre sidhyAdika sarva viSa samAna lAge che, te kahe che - yAH siddhayo'STAvapi durlabhA ye, rasAyanaM cAzcanadhAtuvAdAH / dhyAnAni mantrAzca samAdhiyogA-zcitte prasanne viSavadbhavanti // 30 // artha-(cAra) je (phurTama) durlabha evI ( gi) AThe (siddha) aNimAdika siddhie, je durlabha evuM (rAyacaM) rasAyaNa che, (4) ane (masA) adazyAdika aMjana, (dhAtuvA) dhAtuvAda, (dayAnAni) dhyAna, (matrAzca) vazIkaraNadika maMtra, (samAdhi ) samAdhi ane mega, A sarve (tti karaje) citta prasanna hoya tyAre (vidhavat mavatti) viSa samAna lAge che. arthAt saccidAnaMdapaNuM prApta thavAnI hade pahoMcela prANane A sarva kAMI paNa sArA lAgatA nathI, mAtra AtmasvarUpamAM ramaNa karavuM e ja tene AnadadAyaka lAge che; kAraNa ke aNimAdika siddhio vigere prApta thavAthI tenA tuccha AnaMdamAM je prANuM magna thAya to te AtmAnaMdathI bhraSTa thAya che, tethI AtmAnaMdIne te te sarva jhera samAna lAge che. 30. kevA jIvone samAdhi sukha maLI zakatuM nathI ? te batAve che- vidanti tattvaM na yathAsthitaM vai, saMkalpacintAviSayAkulA ye| saMsAraduHkhaizca kadarthitAnAM, svapne'pi teSAM na samAdhisaukhyam 31 artha - saMkrA) mananI asthiratAne lIdhe kartavya ke akartavyane viSe nizcayapaNArahitahevAthI thatA saMkalpa-vikalpavaDe, (vitA) ISTa vastunI prAptinA ane aniSTa vastunA viyoganA upAya saMbaMdhI vicAravaDe ane (vipaca) pAMce iMdriyonA viSayavaDe mArA) AkuLa-vyAkuLa thayelA () je hoya che te (vai) nice (atharathai) yathArtha paNe (tarave) tattvane (na vinita) jANatA ja nathI, (te) teone-(saMpAdu vaizca) saMsAranA duHkhAvaDe (varacitA) viDaMbanA-pIDA
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI hadayapradIpaSatrizikA prakaraNa 23 pAmelAone ( Da) svamane viSe paNa (samAdhiSya 7) samAdhinuM sukha hetuM nathI. samAdhi sukhanI prApti to yathAsthita tatvasvarUpane jANanAra temaja saMka9pa, ciMtA ane iMdriyanA viSayethI je virakta hoya tene ja thAya che ane tene saMsAranA duHkha paNa kadarthanA karI zakatA nathI. 31 - janaraMjana mATe aneka graMthe bhaNyA karatAM tattvajJAnane eka ja leka bhaNa sAre che, te vAtane daSTAMta sahita kahe che - zloko varaM paramatattvapathaprakAzI, na granthakoTipaThanaM jnrnyjnaay| saMjIvanIti varamauSadhamekameva,vyarthazramaprajananona tumUlabhAraH 32 artha -(77mararavAthI ) parama tattvamArgane-mokSamArgane prakAza karanAra ( : ) eka leka paNa (f) sAro che zreSTha che, paraMtu (kAnAra) lekane raMjana karavA mATe (jharathariSada) karoDa graMthonuM (lokenuM) bhaNavuM te (ra) sAruM nathI. jemake (saMjIvanI ti) sabhyaprakAre vyAdhi, jarAdikano nAza karIne prANIne jIvADe eTale AyuSyanI vRddhi kare tevI saMjIvanI evA nAmanI (pa va) eka ja (caudhaM) auSadhi (16) zreSTha che. (su) paraMtu(zcarthajhamamajhanaH) regAdikano nAza na karavAthI tathA AyuSyanI vRddhi nahIM karavAthI vyartha-phegaTa ja mAtra parizramane utpanna karanAra (mUtramAra) vRkSanA mULIyAne samUha (7) zreSTha nathI. vivecana -A kAvyamAM kAvyakartA A prANIne bahu prayAsa karavAno niSedha karI apaprayAse mAtra eka ja vastu meLavavAthI kAryasiddhi thaI jAya tevI apUrva kuMcI batAve che. te kahe che ke-he bhavya prANI ! tame aneka graMtho bhaNavA vAMcavAne prayAsa je lokaraMjana mATe kare che, sArA sArA vyAkhyAna vAMcIne, sArI sArI kathAo kahIne zrotAone rIjhave che temAM ghaNe prayAsa paDe che ane AtmAne guNa thato nathI, tethI tevuM nahIM karatAM mAtra Atmatattvane ja jaNAvanAra eTale mokSamArgane batAvanAra eka ja lokane sArI rIte abhyAsa karI, samajI, vicArI, vAraMvAra manana karI, temAM ja lIna thaI AtmAne ja AnaMda Apo te thoDA prayAse moTo lAbha prApta karaze. 3ra. jyAM sudhI cittanI svasthatA na hoya tyAM sudhI ja viSayAdikano abhilASa vRddhi pAme che, paraMtu mananI svasthatA prApta thAya te pachI koI paNa abhilASA rahetI ja nathI, te upara kahe che - tAvatsukhecchA viSayAdibhoge, yAvanmanaH svAsthyasukhaM na vetti / labdhe manaHsvAsthyasukhaikaleze, trailokyarAjye'pi na tasya vaanychaa||
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ 294 : prakaraNasaMgraha. artha:- A saMsAramAM prANI (thora) jyAM sudhI (mana cAhathanurNa) mananI svasthatAnA sukhane (ra veri) jANatA nathI, (tAvata) tyAM sudhI ja tene (vivAmi ) viSayAdika bhegavavAmAM (juNe chA) sukhanI IcchA hoya che, paraMtu (manA zvAsu ) mananI svasthatArUpI sukhane eka leza mAtra paNa (4) prApta thaye sate (tarA) te prANune (grAnTeDa) traNa jagatanA rAjyane viSe paNa (vAchAM ) IcchA thatI nathI. vizeSArtha-svasthapaNAnA sukhano aMza paNa eTalo badhe kImatI che ke jenI pAse traNa lokanA rAjyanuM sukha paNa tulanAmAM AvI zakatuM nathI, kemake prathamanuM sukha (mananI svasthatAnuM sukha) avinAzI che, tyAre bIjuM viSayAdikathI thatuM sukha vinAzI ane karmano tIvra baMdha karAvanAra che. paheluM sukha saMsAramAMthI mukta karAvanAra che, tyAre bIjuM sukha saMsAramAM paribhramaNa karAvanAra che. ityAdi aneka prakAre te banne prakAranA sukhamAM atyaMta taphAvata che. 33. mananI svasthatAnA sukha pAse cakravaryAdikanA vaibhavanuM sukha paNa tuccha mAtra che, te kahe chen devarAjasya na cakravartina-stadvai sukhaM rAgayutasya manye / yadvItarAgasya muneH sadA''tma-niSThasya citte sthiratAM prayAti 34 artha:-(7) je sukha (vItarAjI) rAgadveSa rahita tathA (1) niraMtara (3maramaniSA) AtmatattvanA vicArane viSe ja tatpara thayelA (mu), muninA (vi)cittane viSe (ricAtAM) sthiratAne (thAti) pAme che, (ra) te (ha) sukha (vai) nice (gura) rAga-dveSathI yukta evA vaDAca va) iMdrane hotuM nathI, tema ja ( vavattinA) cakravatIne paNa () hotuM nathI. (maLe) ema huM mAnuM chuM. vizeSArtha:-A saMsAramAM keTalAka prANIo meTI rAjaddhi, sukha, sabhAgya, strI-putra parivAra vigerenI prAptivALA manuSyone temaja iMdra ane cakravatI vigerene joIne temane parama sukhI mAne che ane tevuM sukha prApta karavA pote paNa Icche che paraMtu jJAnI kahe che ke- he bhavya prANa ! iMdrAdikanuM sukha parane AdhIna che, kSaNika che ane upAdhithI utpanna thayeluM che, tema ja vAstavika rIte vicAratAM te duHkha rUpa ja che, AvuM sukha AtmaniSTha muninA sukhanI pAse anaMtamA bhAge paNa nathI. kemake vitarAgI AtmaniSTha munirAjane ja vAstavika sukha hoya che, anyatra tevA sukhanA bidune paNa saMbhava nathI. 34. vicArazUnya prANIne A Atmatattva dUra jatuM rahe che, te kahe che -
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI hRdayapradIpaSaTatrizikA prakaraNa. 295 yathA yathA kAryazatAkulaM vai, kutrApi no vizramatIha cittam / tathA tathA tattvamidaM durApaM, hRdi sthitaM sAravicArahInaiH // 35 // artha:-(6) A saMsAramAM (jai) nice (4thA kathA) jema jema (vAryatApuruM) seMkaDe kAvaDe vyAkuLa thayeluM (citta) A citta (kurA) keIpaNa ThekANe ( no vizvamati) vizrAmane pAmatuM nathI, (tathA tathA) tema tema (sAvidyAdI) sAra-tatvanA vicAra rahita prANIone (hRddhi cita) hRdayamAM rahelA evA paNa (huM tattva) A AtmatatvanI prApti (sui) durlabha thAya che. je sArAsArano vicAra hoya to pachI asArabhUta kAryamAM citta na ApatAM sArabhUta kAryamAM ja citta pare, jethI citta vizrAMtine pAme ane Atmahita thAya. vizeSArtha -A prANIne A saMsAramAM kartavya tarIke aneka kAryo upasthita thAya che, paraMtu te sarve karI zakAtA nathI ane evI rIte aneka kAryomAM vyagra rahevAthI tenuM citta eka paNa kAryamAM barAbara ekAgra thaI zakatuM nathI, tethI A kAvyamAM evI zikSA ApavAmAM Ave che ke he bhavya prANI ! je tAre keIpaNa kArya barAbara karavuM hoya te prathama sArAsAra kAryane vicAra kara ane pachI temAM je kArya vizeSa sArabhUta jaNAya te kArya karavAno prayatna karakemake mAtra eka ja kArya je kartavyapaNe nakakI thaze ane temAM ja pUratA prayatna karavAmAM Avaze to te kArya barAbara thaze, ane cittane paNa vizrAMti maLaze. 35. have graMthakAra prazama sukhane pAmelA AtmAne mokSanI prApti mATe cittanI samAdhine upadeza ApI A prakaraNane samApta kare che zamasukharasalezAd dveSyatAM saMprayAtA, vividhaviSayabhogAtyantavAJchAvizeSAH / paramasukhamidaM yaddhajyate'ntaHsamAdhau, manasi sati tadA te ziSyate kiM vadAnyat // 36 // artha -he AtmA ! ( rAmakuNAsarerAta ) prazama vaDe utpanna thayelA suparasanA lezathI-leza mAtra sukhathI (vividhavirAmo vitavAcchAviSa) vividha prakAranA viSaya saMbaMdhI tArI vizeSa prakAranI atyaMta vAMchAo je (jotAM) arucipaNane (saMkayAtA) pAmelI che-prazamarasanA sukhavaDe tArI viSayasaMbaMdhI IcchAo sarva prakAre naSTa thayelI che te te bahu ThIka thayuM che. have (2) je (atta samAdhI) aMta samAdhine viSe (mati rati)
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNasaMgraha. mana rahe te (6) A (pAma purNa) AtmatattvanuM sukha (muca ) tArAvaDe bhegavAtuM hoya (tarA) (te) tAre ( 7) bIju (jiM) zuM (ziSya) bAkI rahyuM che-adhuruM che (vara) te tuM kahe je samAdhivALA manane viSe prazamarUpa tattvanuM sukha bhegavAtuM hoya to pachI bIjuM kAMI bAkI rahetuM nathI. sarva prApta thayuM che ema jANavuM vizeSArtha - A chellA kAvyamAM AkhA graMthanA tAtparyarUpe upazama sukha ane aMtaHkaraNanI samAdhi-ekAgratA A be AtmahitakArI vastuo ja batAvI che. A AkhA graMthamAM paNa che je bAbate kahI che te A be vastune uddezIne ja kahI che ane hRdayanI aMdara rahelA ajJAnarUpI aMdhakArane nAza karavA mATe temAM jJAnarUpI dIpaka pragaTa kare e A graMthano mukhya uddeza che. tethI AnuM nAma hadayapradIpa sArthaka che. tenA leka chatrIza hevAthI tenuM nAma hRdayapradIpaSa trizikA rAkhavAmAM AvyuM che. A kAvya je akSarazaH vAMcavAmAM Ave ane tene artha barAbara mananapUrvaka vicAravAmAM Ave che jethI paramAnaMdanI prApti thAya te jJAna pradIpa hRdayamAM avazya pragaTa thAya. mATe bhavya prANIoe A graMtha hRdayamAM vAraMvAra vicAravA yogya che. 36. deza* jIru Iti hRdayapradIpaSatrizikA prakaraNa artha vivecanayukta saMpUrNa
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
_