Book Title: Baar Prakarni Hinsa
Author(s): Chandrashekharvijay
Publisher: Kamal Prakashan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/008888/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAra prakAranI hiMsA cha prakAranI parahiMsA cha prakAranI svahiMsA kaccha lekhaka ane samIkSaka ura paM. candrazekharavijayajI 264 'kamala prakAzana TrasTa Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo prakAzaka : kamala prakAza TrasTa jIvatalAla pratApazI saMskRti bhavana 2777, nizA poLa, jhaverIvADa, rIlipha roDa, amadAvAda-1. phonaH 25355823, 25356033 lekhaka-paricaya : siddhAnta mahodadhi, saccAritracUDAmaNi, sva. pUjyapAda A. bhagavaMta zrImad vijaya premasUrIzvarajI mahArAjA sAhebanA vineya pU. paM. zrI candrazekhavijayajI AvRtti prathama saMskaraNa : nakala : 3000 dvitIya saMskaraNa : nakala : 2000 vi.saM. 206 5, zrAvaNa suda-5. mulya rUA. 40/ TAIpaseTiMga : karaNa cAphekasa 1, riddhi pelesa, 90 phITa roDa, bhAyaMdara (vesTa) - 401 101. phonaH 2818 4pa99, mo. 98336 16004 mudraka : zItala prInTasa 211/212, pragatI InDasTriyala esTeTa, ena.ema. jozI mArga, loara parela (IsTa), muMbaI-11 phona : 6663 3046 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA (cha parahiMsA) pAnA naM. 1. prANIhiMsA 2. svajanahiMsA : (nokaro, patnI vagere : garbhastha saMtAna : mAtapitAdi) 3. mAnavahiMsA 4. rASTrahiMsA 107 5. saMskRtihiMsA 1 15 6. vicArahiMsA 1 5 7 ( cha svahiMsA 160 1 72 1 75 7. saMskArahiMsA 8. saMpattihiMsA : 9. saMgha (sattA) hiMsA 10. zAstra (mati) hiMsA 11. dharma (kriyAtmaka) hiMsA 12. zAsana (svarUpa) hiMsA 180 1 83 1 8 8 A Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 bAra prakAranI hiMsAo bhUmikA sthaLa najarathI prANIonI pazuonI hiMsAne ja hiMsA tarIke jovAmAM Ave che. dharmapremIo A hiMsAthI dUra rahevA prayatna karatA hoya che. parantu AnA karatAM to bIjI ghaNI (agIyAra) hiMsAo che; je uttarottara vadhu ne vadhu bhayaMkara banatI jAya che. A hiMsAonI apekSAe pazuhiMsA e to bahu sAmAnya koTinI hiMsA gaNI zakAya. A bAra hiMsAomAM cha hiMsAo parahiMsA svarUpa che. jyAre chellI cha hiMsAo svahiMsA svarUpa che. parahiMsA karatAM svahiMsA bezaka vadhu nukasAnakAraka hovAthI kAtIla che. temAM ya chellI svarUpahiMsA e sarvotkRSTa kAtIla hiMsA che. A hiMsAnI pAse pahelA naMbaranI prANihiMsA to khUba ja sAmAnya kakSAnI kahI zakAya. dareka parahiMsA uttarottara vadhu bhayAnaka che. dareka svahiMsA paNa uttarottara vadhu bhayAnaka banatI jAya che. jo A vAta barAbara samajAya nahi to evuM bane ke pahelA naMbaranI prANihiMsAne gaMbhIrapaNe joIne tene rokavA mATe joradAra prayatno karavAmAM Ave, ane tevo mANasa tethI paNa bhayaMkara, te pachInI hiMsAo ArAmathI karato rahe. dA. ta. devanAranA katalakhAnethI Dhorane choDAvato mANasa gharamAM potAnI patnIne DhoramAra mArato hoya, athavA lesarakiraNothI cAlatuM hIrA-kApavAnuM mazIna vasAvIne be ja mANasothI e kAma cAlatAM aThThANuM mANasone nokarImAMthI rajA ApI daIne aThThANuM kuTuMbonAM jIvana pAyamAla karI deto hoya, athavA potAnAM bALakone konvenTamAM mokalIne temanA pUrvajanmonA susaMskAronI katala karI nAMkhato hoya athavA kAma, krodha, abhimAna vageremAM cakacUra banIne kAmAndha, krodhAndha, abhimAnArdha banIne-potAnA AtmAnA svarUpamAM paDelA brahmacarya, kSamA namratA vagere guNonI katala karI nAMkhato hoya, to tevA mANasanI devanAranI katalakhAnAnI pazu-dayA e bahu vakhANavA lAyaka vastu banatI nathI. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo vartamAnamAM hiMsA-ahiMsA aMge ATalA UMDANathI vicAra karavAmAM nahi Avato hovAthI ghaNI moTI saMkhyAnA dayApremI loko mAtra pahelI pazudayAmAM ja potAne otaprota karatA hoya che. AthI e pachInI uttarottara vadhu ne vadhu bhayAnaka banatI hiMsAo tarapha sAva durlakSa karatA hoya che; e hiMsAonuM bephAmapaNe sevana e dayApremI jIvo karatA hoya che. nA... emane e vAtanI khabara ja nathI eTale e bicArA zuM kare !' evo temano bacAva na karAya. (Ignorance is not excuse) vaiddhidharmI loko pRthvIkAya, apakAya, teukAya ane vAukAyamAM jIva che e vAtane lagIra jANatA nathI. ethI ja teo teno bephAma upayoga kare che. eTale zuM teo nirdoSa chUTI jaI zake kharA ! sATha hajAra varSa sudhI chaThane pAraNe chaThThanuM ghora tapa karato tAmalI tApasa pAraNAmAM lIla ja khAto hato; are ! lIlamAM anaMtA jIva che ! paNa sabUra! tenAM dharmazAstro e te vAta karI ja nathI. paNa tethI zuM have tAmalI tApasa nirdoSa gaNAya kharo! nAnakaDuM bALaka AgathI dAjhI javAnuM jANato nathI eTale have te Agane aDe to zuM te nahi dAjhe! jhera khAI jaze to zuM te nahi mare! ajJAna e ja guno che. prANihiMsA karatAM vadhu bhayAnaka bIjI agIyAra hiMsAo che te aMgenuM ajJAna hovuM ane tethI te badhI hiMsAo karavI tethI kAMI aparAdhamAMthI mukti maLI zake nahiM. dareka mumukSue A tamAma hiMsAonuM svarUpa jANavuM ja paDe; ane tethI mukta thavuM ja joIe. anyathA-mAtra prANidayAthIte kadI mokSa pAmI zakaze nahi. bezaka; AvuM pratipAdana karIne prANihiMsAne gauNa karI devAnI vAta nathI. A hiMsA paNa kAMI ochI kAtIla to nathI ja. vaLI pUrvanA kALa karatAM A hiMsA vartamAnamAM to pramANamAM ane krUratA khUba ja vadhI gayAM che, jene zakya teTalI vadhu rokavI joIe, AthI ja ahIM ApaNe sahu prathama prANihiMsAne ja vigatathI vicArIe. e uparathI khyAla Avaze ke vizvanuM gagana prANionA Adra-citkArothI keTaluM badhuM ubharAI gayuM che! teo keTalI badhI tIvra vedanAothI kaNasI rahyA che ! have to kadAca, vizvanA koI paNa jaMtune A mAnava-rAkSase choDayuM nathI. tIDa, pataMgIyAM karacalAM vagereno paNa mahAsaMhAra vividha kAraNosara zarU thaI gayo che ! Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo prANihiMsA (1) ApaNe ahIM prANi eTale mukhyatve mAnava sivAyanAM A dharatInAM prANione laIzuM. kUtarAM, vAMdarAM, maraghAM, bataka vagere tamAma paMcendriya pazu-gaNa tathA bethI cAra IndriyovALAM tamAma prANio ane eka IndriyavALA pRthvI, jala, teja, vAyu ane vanaspatirUpa prANio. kurAna kahe che; "mAtra IslAmanA anuyAyIonI dayA karo. bAkInA tamAma mAnavo kAphara che; nApAka che. temane mAravAmAM koI pApa nathI. temanI mA-bahenono upabhoga karavAmAM kazuM kurAna-viruddha nathI. pazuonuM mAMsa avazya khAI zakAya." pRthvI AdimAM jIvatattvanI IslAmamAM kalpanA paNa nathI. bAIbala kahe che; "tamAma mAnavonI dayA karo. te sivAyanI tamAma jIvasRSTino upabhoga karo." vedo ane upaniSado kahe che, "tamAma mAnavone to cAho paNa gAya vagere pazuone ya cAho. are! tulasI, pIpaLo vagerene paNa prema karo." hA. teoe pRthvI, pANI agni ane vAyumAM jIva-tattvano ullekha karyo nathI. jinAgamo kahe che jIvamAtrane cAho. pRthvI, pANI, agni ane vAyumAM paNa jIva che mATe te jIvonI paNa rakSA karo : jayaNA karo. are! eTaluM ja zA mATe ? e jIvonI bhItaramAM paNa 'zivatva" paDeluM che mATe temane ya namo siddhANaM kahIne namaskAra karo. [ Revarance for Life ] e jIvo bicArA hoIne mAtra dayApAtra nathI; mAtra snehapAtra paNa nathI. parantu pUjApAtra che evuM hArdika rIte svIkAro. koI paNa jIvanI manathI paNa hiMsA karo nahi. koI kIDIne enA darathI UMdhI dizAe tame vALI dezo to tene be-ghara karyAnI hiMsA tamane lAgI jaze! bezaka; jainadarzanamAM saMsArI avasthAnA jIvamAtrane samAna gaNIne temanI hiMsAne samAna gaNI nathI. jIvamAtranI samAnatA to mAtra siddhAvasthAnA jIvomAM Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo ja hoya. saMsAramAM to dareka jIvamAM asamAnatA ja raheze. zuM garoLI ane gAMdhIjI kadI samAna gaNI zakAya kharA! gAMdhIjInA hatyArAne phAMsInI sajA thaI, paNa zuM garoLInA hatyArAne phAMsInI sajA thaze kharI? eka lAkha garoLI mArI nAkhe toya koI paNa dezano kAnUna tenA hatyArAne phAMsIe caDAvato nathI. kema? eTalA ja mATe ke temAM ghaNI moTI asamAnatA che. garoLI vagerenI puNyAI keTalI? enA karatAM eka bhikhArI chokarInI puNyAI ghaNI vadhu gaNAya. enA karatAM eka zrImaMta udyogapatinI puNyAI ghaNI vadhu gaNAya. enA karatAM gAMdhIjInI puNyAI khUba vadhu gaNAya. Ama puNyAInI tIvra asamAnatAnA dhoraNe te jIvone "samAna" kadI kahI zakAya nahi... bhale bakarI eka che ane pAMcaso maganA dANAmAM vanaspatinA pAMcaso jIva che. chatAM maganA te jIvo-bhegA thaIne paNa-bakarInA jIvanI utkrAntinI puNyAIne AMbI zake tema nathI. AthI ja maganuM ghaNuM zAka khAnAra mANasa karatAM eka bakarInuM mAMsa khAnAra mANasa vadhu pApI gaNAya che. devAdhideva bhagavAna mahAvIradeve ja pRthvI, pANI, agni, vAyu ane vanaspatimAM jIvatattva kahIne te tamAmanI rakSA karavAnuM aDhI hajAra varSo pUrve je kahyuM che te AjanA paryAvaraNanI rakSAnI hohA macAvatA yugamAM keTaluM badhuM sArthaka ane yathArtha banI gayuM che! paramAtmAe kahyuM ke, "pRthvImAM jIva che. tene khodo nahi : haNI nAMkho nahi." Aje pharTilAIjharo, TrekaTaro, udyogo vagere dvArA tathA khanija saMpattione pRthvImAMthI bahAra kADhavA mATe pRthvI upara karAtA baLAtkAra dvArA pRthvI-tattvane keTaluM badhuMakSamyanukasAna pahoMcADAI rahyuM che! paramAtmAe kahyuM, "pANImAM jIva che. teno zakya teTalo ocho upayoga karIne tenI rakSA karo. pANIne ghInI jema vAparo." pUrve to kosathI pANI kheMcAtuM eTale AjanI jema TayUba-velothI pAtALa-jalabhaMDAra khAlI thaI jato nahi; vaLI kUve pANI bharavA javuM paDatuM eTale gharamAM peThelA naLonI jema jaLano bephAma upayoga thaI zakato nahi. AvI aneka vyavasthAone lIdhe pANI sahaja rIte vadhu veDaphAtuM nahi. emAM vaLI A dharmabuddhi joDAtAM teno durupayoga ghaNo ocho thaI jato. Aje to pANInA bephAma vaparAze pANIno ya dukALo saryo che. pUrve annano ja Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo moTA bhAge dukALo paDatA. jaLabhaMDArone to vano ane vRkSonAM dharatImAM aDAbIDa phelAyAlAM mULIyAo ja samudramAM dhasI jatAM aTakAvI detA. vaLI nadIo vagerenA pANImAM phekaTarIo vagerenA je kacarAo ThalavAya che te eTalA jalada hoya che ke pANIne pradUSita karIne nirmaLapIvAlAyaka rahevA detA nathI. e kacarAthI paNa pANInA jIvonI puSkaLa hiMsA thAya che, Ama nathI bacatA pANInA jIvo, nathI bacatA tarasyA mANaso..... bicArA teya pradUSita pANIthI motane bolAvI letA hoya che. paramAtmAe kahyuM ke, "agnimAM jIva che. tenI hiMsA na karo, teno zakya teTalo ocho upayoga karo." bhUtakALamAM dIvAo baLatA. enA prakAzathI jarUrI kAma rAtanA samaye karI levAtuM. Aje ilekTrIka utpanna thaI tethI teno dina-rAta covIsa kalAka bephAma upayoga thayo. AkhuM bhArata RSipradhAna ane kRSipradhAna maTIne udyoga-pradhAna banI gayuM. A udyogoe mAnavajAtanuM keTaluM moTuM nikaMdana kADhI nAMkhyuM che te ApaNe "mAnavahiMsA'nA prakaraNamAM joIzuM. ahIM ApaNe eTaluM ja nakkI karavuM che ke udyogomAM tejaskAya (agni-jIvatattva)nI ati ghora hiMsA thaI che. jo ApaNe paramAtmAnA kathana mujaba A hiMsA aTakAvavA mATe taiyAra hota to udyoga dvArA thayelI bhArata-dezanI mahAprajAnI barabAdI kadI thAta nahi. agninA sUkSma jIvo bacI javA dvArA AryadezanA mAnava jevI AkhI mahAprajA motanA mukhamAM dhakelAtI bacI jAta. tejaskAyanA bephAma upayogane kAraNe AkhI mAnavaprajA vijJAnamAM aneka sAdhanonuM parAvalaMbana bhogavI rahI che. te sAdhanonI gulAma banI che. te gulAmIthI mAnavaprajA pArAvara musIbato veThI rahI che. pUrve kosa ane kUvA! tyAM tejaskAyanI koI beTarI na hatI ke IlekTrIka na hatI. AjanI AkhI khetI tejaskAya-parAdhIna banIne parAvalaMbI banI. jarAka kyAMka kazuMka khoTavAyuM; kyAMka kokane khoTuM lAgyuM ke jhaTa tejaskAyano puravaTho baMdha thAya ane tenI sAthe AkhuM jIvana aMdhakAramaya banI jAya. pUrve AvuM kazuM na hatuM. kheDUta to dharatIno tAta(bApa) kahevAto, e badhI vAte svAvalaMbI hovAthI sAcA arthamAM e tAta hato. Aje e tAta banI gayo che; behAla! pAyamAla! kaMgALa! bhikhArI! A badhAnI pAchaLa tejaskAyanI bephAma banelI ghora hiMsA ja kAraNabhUta che. paramAtmAe kahyuM ke "vAyukAyamAM jIva che. tenI hiMsA na karo." Aje to Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo vAyumAM eTalAM badhAM jherI ane jalada pradUSaNo vyApI gayo che ke teNe vAyunA jIvone to khatama karyA paNa vAyu (zvAsocchavAsa) pradUSita thatAM mAnavone ya rogiSTa banAvIne mAravAnuM kAma zarU karyuM. "gesa' vagere prakAranA aneka vAyuonA vaparAzathI paNa vAyukAyanI puSkaLa hiMsA thaI rahI che! jo prabhunA vacana pramANe vAyunA jIvonI hiMsA thavA dIdhI na hota to mAnavajAta paNa tenAM pradUSaNathI motane varata nahi. paramAtmAe vanaspatimAM jIva-tattvanI vAta karI ke pAMdaDe pAMdaDe jIva che. vRkSamAM jIva che. ghAsa vageremAM jIva che. pAMdaDuM paNa koI toDajo mA! ghAsa upara cAlajo mA ! kahevAya che ke jaMgalo kapAvAthI varasAda Avato nathI. duSkALa paDavAthI lAkho pazuo mare che; mAnavajAtane paNa pArAvAra nukasAna thAya che. jo pAMdaDuM paNa toDavAnI vAta ja na hota to! jo vRkSo ane jaMgalo kapAtAM ja na hota to ! zuM A duSkALano prazna Ubho thAta kharo ? paramAtmA kahe che ke nAnAmAM nAnA kathuAthI mAMDIne moTAmAM moTA hAthImAM jIva che. koIneya haNajo mA. jo pazuo che to mAnavo che. kemake pazuonA chANamUtara vagere khetInuM khAtara bane che. temAM puSkaLa UrjA che. vasUkI gaelI gAya ke buTTuM thaeluM Dhora paNa varase hajAro rUpiyAnuM khAtara ApatuM hovAthI teo koI nakAmuM nathI. paryAvaraNa eTale kudarata. kudarata eTale pRthvI, vanaspati Adi ane pazuo. paryAvaraNanI rakSA karavA mATe have AkhuM vizva dekAro macAve che; kemake udyogIkaraNanI dhUnamAM paryAvaraNane pArAvAra nukasAna pahoMcyuM che ema kahevAya che. AthI ojhonamAM gAbaDuM paDayuM che. jo gAbaDAmAMthI sUrya potAnI garamI vadhu pramANamAM javA deze to himAlaya ogaLavA lAgaze. tema thatAM nadIomAM pUra Avaze. ethI mAnavajAtane puSkaLa nukasAna thaze. jo vRkSo kapAI jAya; jaMgalo kapAI jAya to varasAda Avato aTakI paDaze. vaLI mAnavone zvAsocchavAsa levAnuM muzkela banaze. kemake tenuM kArbana DAyoksAIDa nAmanuM jhera pI janAra vanaspati sivAya bIjuM koI nathI. AvAM to agaNita nukasAno vanaspatinI ane pazunI duniyA khatama thatAM gaNAvAya che. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 bAra prakAranI hiMsAo paramAtmA mahAvIradeva paryAvaraNanA paramapitA hatA ema kahIe to jarAya khoTuM nathI. vartamAnamAM paNa temano munisaMgha paryAvaraNane jarAka paNa nukasAna thavA deto nathI. nadInAM vahI jatAM jaLamAMthI khobo pANI te leto nathI. pAMdaDuM kadI toDato nathI. ghAsane te kacarato nathI. bakarIno ya kAna te AmaLato nathI. paMkhIone te kadI pakaDIne pIMjare pUrato nathI. jaina-muni e pA~varaNanuM bIjuM nAma che. jaina-muni e kudaratanuM saMtAna che. te kudaratamAM ja jIve che. kRtrima kazuMya tene khapatuM nathI. paMkhAnI pAMkhothI pavanane te meLavato nathI; are! vIMjhaNo ke hAtha halAvIne paNa pavanane te pAmato nathI. je kudaratI pavana-enI meLe maLe te ja e le che. temAM ja e jIve che. dIvo kadI saLagAvato nathI. aMdhakAranI otha laIne, AMkhaneya mIMcI daIne te AtamanAM darzana karavAmAM lIna-tallIna, rAte banI jAya che yA UMghI jAya che. koI paNa vAhanamAM te besato nathI. tene tela, DIjhala, peTrolanI koI paNa UthalapAthala kadI rUkAvaTa pedA karI zakatI nathI. khullA page, khullI dharatInI dhULa upa2 te cAle che, tene joDA na khape. camAra paNa na khape. tenAM vastrone silAI na khape. tene darajI paNa na khape. aDhAre varaNa vinA e sadAbahAra jIvana jIve che. pAMcakAnI paNa jarUra vinA te AkhuM jIvana bAdazAhano bAdazAha banIne rahe che ! paramAtmAnI vANIne eNe ja pUrA svarUpamAM Aje paNa jALavI rAkhI che. devAdhideva bhagavAna mahAvIradeve AvI sUkSma ahiMsAnuM jagatane pratidAna karyuM, mATe ja bhAratanA anya dharmonA anuyAyIo karatAM khUba ja sUkSma rIte jainadharmanA anuyAyIo ahiMsAnuM-jIvadayAnuM-pAlana karatA Aje paNa jovA maLe che. duSkALanA samayamAM karoDo rUpIAnuM dAna karIne teo ja pazurakSA, mAnavadayA vagere kAmo karatA jovA maLe che, anya dharmonA anuyAyIo jarAka paNa hicakicATa vinA A Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo vAtano svIkAra kare che. prANImAtra uparanI dayAnA pariNAmane kAraNe jenakomanuM puNya ThIka ThIka pramANamAM vadhyuM che, Aje teo aneka rIte sukhI jovA maLe che. tamAma tAraka tIrthaMkaradevonI mAtA karuNA che, vizvamAtranA sarva jIvone saghaLAM duHkho ane saghaLA doSomAMthI sarvathA choDAvI devAnI karuNa bhAvanA teoe chellethI trIjA bhavamAM bhAvI mATe ja teo chellA bhavamAM tIrthakara banyA hatA. jo e bhagavAna ApaNane vahAlA hoya to bhagavAnane je vahAlA hatA te jIvamAtra ApaNane vahAlA thavA ja joIe. TUMkamAM je bhagavAnano bhakta hoya te jIvamAtrano mitra hoya ja; anyathA te sAco bhakta ja na kahevAya. potAno karuNAguNa vikAsa pAme te mATe ja jeno abola pazuonuM pAlana karatA ane temanI badhI vAte mAvajata karatA. hA, tethI pazupAlana jarUra thatuM; parantu tenA dvArA karuNAguNano vikAsa paNa thato. jena kuTuMbanA vaDIla jaMgalamAM zaucAdi mATe jatA to sAkaranuM paDIkuM sAthe laIne jatA. jyAM kIDIAruM maLe tyAM sAkara veratA. gharano dIkaro cabUtare caDIne tyAM pAlI-be pAlI dANA nIrato; jene seMkaDo kabUtaro vagere caNI jatAM. gharanI strI rasoI zarU karatAM sau prathama jADo roTalo taiyAra karatI ane kUtarAM bhegAM karIne temane TukaDA nAMkhI detI. gharanI vahu gocare jaIne gAyone lIluM ghAsa nIratI ane yathAzakti goLa khavaDAvatI. jeno dvArA cAlatI pAMjarApoLomAM mAtra gAyo nahi; bhUMDa, sApa, pADA are ! mAMkaDa, jU vagerenuM paNa jatana thatuM. emanA mATenA khAsa khAsa DabbA laIne mANasa gAmamAM pharato ane gharamAM bhegA karAyelA te badhA jIvone temAM laIne pAMjarApoLe pAcho pharato. garIbonI duvA meLavavA mATe; teo dharmaprazaMsA karIne puSkaLa puNya bheguM karIne temanI garIbI dUra kare te mATe jainonA koI paNa dhArmika varaghoDA vagere AyojanomAM garIbonI anukampAne acUka joDavAmAM AvatI. paramAtmA AdinAthano jIva pUrvabhavamAM jIvAnaMda vedya hato. te vakhate jenI sAteya dhAtumAM jIvAto prasarI gaI hatI tevA eka sAdhunI teNe sevA evI rIte karI hatI ke tamAma jIvAtone paNa jIvatI rAkhI hatI. paramAtmA neminAtha lagnanA varaghoDethI pAchA pharI gayA hatA ane dIkSAnA Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 bAra prakAranI hiMsAo mArge vaLyA hatA; kemake sasarA-pakSe potAno tyAM atithi bananArA ajaina kSatriyarAjAone mAMsa-bhojana karAvavA mATe je pazuone pakaDayAM hatAM, temano citkAra sAMbhaLI teo dravita banI gayA hatA. paramAtmA zAntinAthe rAjA tarIkenA gRhastha-jIvanamAM zaraNe AvelA pArevAnA badalAmAM potAnuM tamAma mAMsa pAradhine ApI devAnI taiyArI karI dIdhI hatI ! paramAtmA mahAvIradeve garIba brAhmaNanI AjIjI sAme karuNArdra banIne potAnuM vastra ApI dIdhuM hatuM. atyanta mAMsapriya gUrjarezvara kumArapALa ane bAdazAha akabara jyAre jIvadayAnA premI banyA tyAre temaNe prANirakSAnA viSayamAM jabaro itihAsasarjI nAMkhyo hato ! mahAbhAratanA bhISma temanA yauvanakALamAM potAnI hakUmatanA pradezamAM eka pAMdaDuM paNa koIne toDavA detA nahi. pazuhiMsAnI to vAta ja na hatI. eka tetaranI rakSA khAtaranA dhIMgANAmAM cosaTha mANasonuM AkhuM kuTuMba homAI gayAno ItihAsa A bhAratavarSamAM ja sarjAI zake ! vanaspatimAM jIvatattvanI kalpanA thatAM, kuhADI mAratAM dhrUjI UThe tevo rAmatIrtha A bhAratavarSamAM ja pedA thaI zake! rasUla nAmano muslima chokaro A bhAratamAM ja pedA thaI zake je pitAnI AjJAthI pahelI vAra bakarI IdanA divase bakarIne halAla karatA dhrUjI UThayo ane te bAbata upara pitAnuM ghara to tyAgyuM paNa IslAma-dharmanoya tyAga karI dIdho ! jemaNe jIvanamAM 'ahiMsA'ne pratiSThita ka2I te tamAma tAraka tIrthaMkaradevonA samavasaraNamAM jAtivairavALA uMdara-bilADI, sApa-noLIyo vagere jIvo maitrIpUrNabhAvathI sAthe besatA; gela karatA. AnI AchI chAMTa ramaNa maharSimAM, baLadeva-munimAM paNa jovA maLatI hatI. udepuranA maMtrIe rAjAnA pALelA hiMsaka siMhane ahiMsaka banAvI daIne roja dUdhapAka-pUrI vagere jamato karI dIdho hato! amerikAnA presIDanTa liMkana kAdavamAM khUMpI gayelA DukkaranA duHkhe jAte du:khamaya banI gayA hatA ! santa phrAnsIse vikarALa varune bheTI paDIne zAnta pADI dIdhuM hatuM ! raziyAnA cekhova, bIjAne paDato mAra joIne dhrUsake dhrUsake raDI paDayA hatA ! paradezomAM AvA kissAo banyA te to kharekhara virala vAto kahevAya. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo pUrve mAMsapriya menakA gAMdhI AjanI tArIkhamAM evAM to jIvadayApremI banI gayAM che ke potAnA baMgalAnI lonane kApatAM nathI; pAMdaDuM paNa toDatAM nathI. moTA kAma mATe jatAM jo rastAmAM koI pIDAtuM, ribAtuM pazu jovA maLe to kAma paDatuM mUkIne tenI sevAmAM svayaM otaprota banI gayA vinA rahetAM nathI. mAno ke na mAno, tAraka tIrthaMkaradevonI karuNAnI ane prANimAtra upara dayAnA upadezanI ja A badhI asaro che. hAya! A asaro have jANe naSTaprAyaH thaI gaI hoya tevuM cAre bAju kema jovA maLe che ? samagra vizvamAM prANio upara krUra atyAcAra vagere kema thaI rahyA haze! amerikAmAM sauthI vadhu bhayAnaka atyAcAra vagere. kema thaI rahyo che. bIjo naMbara cInano che; tyAM sApa vagere prANione kAcA ne kAcA khAI jaIne peTamAM padharAvI devAmAM Ave che. A krUra pavana bhAratamAM paNa prasaryo che. tIDanAM athANAM, sApanA sUpa, pataMgIyAMnI caTaNI, karacalAnAM zAka vagere zabdonI lAMbI hAra UbhI thaI che! jemane sAMbhaLavAM paNa muzkela che. bhAratamAM muMbaInA devanAranA katalakhAnAne kyAMya Takkara mArI de tevAM atyAdhunika katalakhAnAo Thera Thera UbhAM thavA lAgyAM che. mAMsanI nikAsa karIne hUMDiyAmaNa kamAvA mATenAM khAsa katalakhAnAM paNa have to UbhAM thaI rahyAM che! A kAma bhUtakALamAM kasAI kAma karatI hatI, have A kAma sarakArI stare thavA lAgyuM che. sarakAranA hAtha haMmeza moTA hoya tethI katalanuM pramANa atyaMta vadhI gayuM che. dareka moTA katalakhAnAmAM cha thI dasa hajAra nAnAM-moTAM pazuonI katala karI devAmAM Ave che. AthI pazuo khUTavA lAgyAM che eTale katalakhAnAne pazuono puravaTho satata maLato rahe te A badhAM mAMsa-pazu (dUdha-pazu nahi) hoya che. A pazuone pedA karavA mATe hormonanA je Ijekazana apAya che tenAthI uMdara kUtarA jeTalo moTo banI jAya che; ane kUtaro ghoDA jeTalo moTo bane che. gAya hAthI jevaDI thAya che, Ama puSkaLa mAMsa temAMthI prApta thAya che. jo Ama cAle to mAMsanuM utpAdana sadA mATe banI jAya; ane te paNa vadhatuM ja rahe. bIjI bAju sasalAM, maraghAM, batako, rezama mATenA kozeTAo, bhUMDa-uchera vagereno gRhaudyoga bhArata-sarakAre moTA pramANamAM vikasAvyo che. garIba lokone A rIte sahAyaka banavAnA dekhAva nIce sarakAre garIbone mAMsAhAra tarapha vALI devAnuM zarU karyuM che. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo khetI moMghIdATa thaI che eTale have kheDUto A sarakArI-lAlaca tarapha vaLavA paNa lAgyA che. jo Ama thaze to dareka khetara-bhUMDa, maraghA vagerenuM katalakhAnuM banaze. dareka kheDUta kasAI banaze. keTalAMka khetarone UMDA khodI nAkhIne temAM varasAdI pANI bharI daIne temane taLAva banAvI devAze. temAM jhIMgA vagere mAchalIonuM biyAraNa nAMkhIne matsyodyoga vikasAvAze. Ama thaze to dareka khetara taLAva banaze. dareka kheDUta mAchImAra thaze. sarakAra jAhera karavAnI taiyArImAM che ke jo kheDUtone khetI moMghIdATa banI gaI hoya (jANIbUjhIne sarakAre ja moMghIdATa banAvI che.) to kheDUto kAM kasAI bane; kAM mAchImAra bane. dekhAtAM katalakhAnAMone kyAMya Takkara mAre tevAM A khetaromAM katalakhAnAM banI jaze. ekalA devanAranA katalakhAnAmAM varSe eka lAkha baLado, eMsI hajAra bheMso ane pacIsa hajAra gheMTA-bakarAMnI katala thAya che. tema karIne cAra karoDa rUpiyAnI Avaka UbhI karavA jatAM ane 1510 karmacArIone rojI ApavA jatAM rASTranI 200 karoDa rUpiyAnI saMpattino kAyamI nAza thAya che. gAmaDAMnA eka lAkha mANaso bekAra thaI jAya che. kharekhara to pazuomAM karavAmAM AvatuM mUDIrokaNa vizeSa naphAkAraka ane kheDUtone svAvalaMbI banAvanAruM hoya che. devanAramAM thatI baLada ane bheMsonI vArSika katala dvArA sATha karoDa rUpiyAnI rASTrIya saMpattino nAza thAya che. bakarAnI katala sAme dara varSe - ekaso pacIsa karoDa rUpiyAnI mUDI nAza pAme, AvA pazu-saMhArathI gAmaDAMo bhAMgI rahyAM che; loko bekArInA khapparamAM homAIne zaheromAM ThalavAI rahyA che. A kevuM hAsyAspada che ke devanAra dvArA 1510 mANasone rojI! ane tenI sAme eka lAkha mANaso dara varSe rojI-vihIna! jo A bephAma katalane nahi rokAya to karoDo kheDUto ane pazupAlako bekAra banI jaze. eka aMdAja mujaba bhAratanA samagra pazudhananI bajAra kiMmata 40,000 karoDa rUpiyA che. A pazuo varSe 4 karoDa Tana dUdha ane eka abaja Tana chANa Ape che. dezanA 19.4 karoDa gAya-baLada ane 7 karoDa bheMsa maLIne 4 karoDa horsapAvara jeTalI UrjA pedA kare che. A dezanI kula UrjAnA utpAdananA A 66 TakA thAya che. AnI sAme kolaso ane peTroliyama jevAM paraMparAgata sAdhanomAMthI mAtra 14 TakA UrjA maLe che. jo pazudhananuM jatana karAya to peTroliyama ane rAsAyaNika khAtara pAchaLa veDaphAtuM Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo abajo rUpiyAnuM hUMDiyAmaNa bacAvI zakAya. pazuonA chANamAMthI je baLataNa maLe che tenI kiMmata 3.5 karoDa Tana kolasA ke 6.8 karoDa Tana lAkaDA barobara hoya che. pazuonuM chANa durlabha banatAM baLataNa mATe jaMgalo kapAya che ane paryAvaraNIya kaTokaTI pedA thAya che. pazcimI paddhatinA zoSaka arthataMtrane kAraNe dezanuM pazudhana bhAre kaphoDI sthitimAM mukAyuM che. krUratAbharyA mota ane ramato vizvabharamAM pazuonI katalo to khUba thavA lAgI che paNa e katalomAM ya bhayaMkara ribAmaNa hoya che ane kAramI krUratA hoya che. e rIte pazuonI vacce spardhAo ke ramatonAM je Ayojano thAya che emAM paNa emanI upara ati bhAre nirdayatA dAkhavavAmAM Ave che. janmabhUmi tA. 14-3-87 nA dainikamAM A aMge lekha pragaTa thayo che, je akSarazaH ahIM mUkuM chuM. samUha nirdayatAnI kiMmata eka divasa cUkavavI paDaze gayA mahine mAre dakSiNa gujarAtanA dariyAkinAre vaselA eka gAmamAM javAnuM thayuM. gAmanI vasatinA pramANamAM khUba moTI kahI zakAya evI sarasa majAnI hoTalamAM huM Utaryo hato. bapore muMbaIthI binazAkAhArI pravAsIonI eka moTI TukaDI acAnaka AvI. ene mATe vyavasthA karavA haoNTalanA mAlika ane emanI patnIe doDAdoDa karI mUkI. mArA kamarAnI AgAsI upara Ubho rahI huM badhI dhamAla joto hato, tyAM kamarAnA pAchaLa bhAgamAM kaMIka vicitra avAja mane saMbhaLAyo. huM kamarAnI e dizAnI bArIe gayo ane nIce kampAunDamAM najara karI to huM stabdha banI gayo. pravAsIonA jamavAnI vyavasthA to karavI ja paDe. e mATe nokaro maraghIone kApI rahyA hatA. cIkana masAlA", "cIkana phrAya", "cIkana makhkhanavAlA" vagere "Diliziyasa Dizisa' mATe maraghIo to kApavI ja paDe paNa hoTalanA be nokaro je rIte A kAma karI rahyA hatA e nihALI mane tammara AvI gayAM banne pago bAMdhelI maraghIono eka Dhaga khaDakAyo hato. eka nokara eka maraghIne UMcakI bIjAne Ape. bIjo maraghInA gaLA upara charI pheravI thoDeka dUra pheMkI de. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo bapora thaI gayelI, bhojana banAvavAnI utAvaLa hatI, eTale charI maraghInI nAjuka Doka upara saMpUrNa rIte na pherave-pariNAme e bicArI pAMkho phaphaDAvI baMdhAyelA page paNa vedanAnA be-traNa phUTa UMcA kUdakA mAre. pelo pachI bIjI maraghI le, trIjI le, ne A ja rIte kApI pheMkato jAya. Ama kampAunDamAM A be nokaronI AjubAju cha-sAta maraghIo taraphaDatI hatI. meM A bannene bUma pADI kahyuM ke bhAI, charI pUrI tAkAtathI pheravI maraghIne eka jhATake kApI nAkha ne, zA mATe bicArIone ribAve che? pelo kahe TAIma nathI ne ATalI badhI maraghIo kApavAnI che. maraghIo thoDI miniTa taraphaDIne marI jatI haze ane sauthI karUNa vAta zuM hatI, khabara che? potAnI bahenonI A karapINa dazA joI jemanI vArI AvI na hatI, e maraghIo potAnA DhagalAmAM ekadama zAMta ne sthira banI gayelI hatI. jANe marelI maraghIono e Dhaga hato; paNa pelo nokara emAMthI jene Ucake e bicArI 'kaka' evI bUma pADI enA hAthamAM ja pAMkho phaphaDAvI kAMI taraphaDe ! bicArIone jIvavAno to adhikAra nahi, yAtanA khamyA vagara eka jhaTake maravAno hakka paNa nahi! mAnavInI pazupaMkhIo pratyenI A kevI bhISaNa nirdayatA! huM nAno hato tyAre amArA gAmamAM kALAM Dukkaro khUba hatAM. eka divasa nadIkinAre mitro sAthe pharavA gayelo. pAMca-cha mANaso Dukkaro pakaDavA nIkaLelA. eka Dukkarane lakSya banAvI enI pAchaLa cAra-pAMca mANaso hAkoTA pADatA doDe ne evI vADImAM laI jAya jemAMthI bahAra AvavAno eka ja sAMkaDo rasto hoya. Dukkara vADImAM ghUse ke teo pAchaLa doDo dizA badalI ene vADInI bahAra doDAve. sAMkaDA daravAjA para dorInI jALa sAthe lAkaDe bAMdhelI majabUta dorInI jALa bichAve. Dukkara jALamAM bheravAI jAya ke ene pakaDI le. ame beThA hatA tyAM A loko eka Dukkarane pakaDI lAvyA. amane kahe, chokarAo, ghare hAlatA thAo. so Dukkaro khAIkhAIne alamasta thayelA. ame sAta-ATha varSanA. amAre javuM ja paDayuM. ghare AvI meM mArA moTA bhAIne A vAta karI. e kahe sAruM thayuM tame cAlI AvyA. kema? to kahe, e loko A Dukkara mAre e ApaNe joI ja na zakIe ane kevI nirdaya rIte mAre, khabara che? lakhatAM kaMpArI chUTe che. besahArA A jAnavarane thoDA mANaso pakaDI rAkhe ane pachI garama, dhagadhagato, lAlacoLa saLiyo enI pUMThamAM ghusADI de. kema? to kahe ene kApe to lohI vahI jAya ne enuM mAsa nabaLuM paDI jAya. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 17 mAnavInI A duniyAmAM mAtra 'sporTsane khAtara, ramatagamatane khAtara, pazupaMkhIo upa2 yAtanA ThekaThekANe gujAravAmAM Ave che. ApaNe tyAM ane yuropa dakSiNa amerikAnA dezomAM be maraghAonA nakha upara lokhaMDanA tIkSNa nyora besADI emanI sAThamArI yojAya che, je eka maragho marI jAya tyAM sudhI cAle che. IMglenDano 'phokSa haMTiMga sporTsa' paNa amAnavIya ja che ne ! (majUra pakSe jAhera karyuM che. e sattAmAM Avaze tyAre enA para pratibaMdha mUkaze.) spenanI 'bula phAITa' zuM che ? 'maeNTADora' AkhalAne ribAvI ribAvIne mAre ane AkhuM sTeDiyama harSanI cIso pADe. purANA romamAM gleDIeTaronI ramatagamata yojAtI, jemAM prekSako sAme be gleDIeTaro jyAMsudhI eka motane dhAma na pahoMce tyAMsudhI marAyA ja kare. ApaNe ene asaMskRta ane jaMgalI kahIe chIe. paraMtu A bula-phAITa zuM saMskRta che ? Ama paNa spenamAM dhArmika-sAmAjika mahotsavomAM pazupaMkhIo upara amAnuSI atyAcAro gujAravAnI paraMparA che, je hajI jIvaMta ja che. baeNrI TresI nAmanA briTiza nAgarika 'mahotsavono deza'' gaNAtA spenamAM enA vividha prAMtonA aneka mahotsavo (phesTivalsa)no abhyAsa karavA tyAM pAMca varSa gALI gaye mahine ja briTana pAchA pharyAM. laMDananA 'sanDe oNbjharvara'mAM emaNe tyAM zuM joyuM eno UDato citAra pragaTa thayo che. ApaNe mAnI na zakIe evI A vAto che, paNa kamanasIbe e hakIkato che. A samUha nirdayatAnAM thoDAMka daSTAMta joIe. maraghAM, TarkI vagere prANIone medAnamAM choDI mUkavAmAM Ave ane AMkhe pATA bAMdhI emane daMDA mArI mArIne khatama karavAnI harIpho ramata rame. gAmanA mukhya cokamAM haMsane havAmAMthI adhdhara laTakAvAya ane ghoDesavAro pUrapATa ghoDA doDAvI enI jIvatI DaoNka kheMcI kADhavAnI ramata rame. dakSiNa spenanA lAnosa Da lA krujha pradezamAM sasalAM, kabUtara, maraghI, bataka vagerene eka maMca para bAMdhI rakhAya ane pachI ene paththaro mArI khatama karavAmAM Ave. guvADAlAjo2A prAMtamAM eka mahotsava daramiyAna tagaDI gAyane mArIne doDAvAya ane enI pAchaLa TrekaTara chUTe. e bApaDI uparathI TrekaTara pharI na jAya tyAM sudhI prekSako AnaMdathI tALIo pADe. lArIvojA prAMtamAM dara navembara mahinAmAM eka maMca Ubho karavAmAM Ave ane e uparathI eka vAchaDAne kUdako mAravAnI pharaja pADavAmAM Ave. enA paga bhAMgI jAya, paNa e na mare to maMcane doraDAMe kheMcI vadhu UMce laI javAya ane bIjA vAcharaDAno vAro Ave. Ama jyAM sudhI eka vAcharaDo saMpUrNa maraNa na pAme tyAM sudhI maMca UMcakAto jAya, navA vAcharaDA kUdatA jAya. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo eka ThekANe AkhalAonAM ziMgaDA upara agninA phuggA bAMdhavAmAM Ave. e bApaDo gabharAIne evo doDe ke jyAM sudhI thAkIne paDI na jAya ke marI na jAya tyAM sudhI doDayA ja kare, paMro pAlo nagaramAM sauthI vRddha gadheDA upara sauthI jADo mANasa bese ne ene mArIne doDAve. vacce vacce bALako paNa caDhI bese. jyAM sudhI A nirdaya doDa cAlatI hoya tyAM sudhI AkhuM nagara harSanAdo kare . chevaTe gadheDo paDI jAya ke vRddha, nabaLo hoya eTale moTA bhAge marI jAya. AvI che ApaNI sabhya kahevAtI duniyA ! tabIbI vijJAna to AkhuM ja prANIo para gujArAtA akathya trAsa upara UbhuM che. sauMdaryaprasAdhanonI duniyAmAM to pazupaMkhIo para je julamo thAya che enI to vAta karatAM paNa dhrujArI chUTe. pachI ApaNe mAnavasaMskRtinI pragatinI kyA moDhe vAto karatAM hoIzuM ? AvA krUra mAnasamAMthI ja eka hiTalara ke sTAlina ke pola paoNTa janme che. A mUgAM, besahArA pazuonI hAya AkhI mAnavajAtane lAgatI ja haze. IzvaranI sRSTimAM karmano kAyado aphara che. karIe evuM pAmIe. mAnavIe eka divasa A samUha nirdayatAnI kiMmata to cUkavavI ja paDaze. aNuzastronA A DhagalA kadAca amastA na khaDakAyA hoya. mUgA prANIo pratye mAnavInA amAnuSI atyAcAro khAudharA cInAo mATe kahevAya che ke khurasI-Tebala bAda karatAM cAra pagavALI koI paNa cIjane AhAra banAvatAM acakAtA nathI. uMdarathI mAMDI UMTa ke bilADIthI laIne vAgha-dIpaDA jevA koI paNa prANInuM mAMsa cInA zokhathI ArogI jAya che. jIbhano casako ane khAvAno abharakho pUro karavA ja cInamAM dara varSe hajAro jaMgalI pazuonI katala thAya che. pariNAme cInamAM vAghanI vasati have be AMkaDA (99)thI vadhe eTalI rahevA pAmI nathI. mAnavI ane janAvaro hajAro varSathI pRthvI para sahaastitva dharAve che. AdimAnava ghauM, cokhA ke bIjAM dhAnya-kaThoLa ugADatAM zIkhyo te pUrve peTano khADo pUravA pazu-pakSIno ja AhAra karato. Ajeya pRthvI para vasanArI mAnavajAtanA 95 TakA loko mAMsAhArI che. paraMtu bhojana mATe haMmezA gAya, bheMsa, Dukkara, bakarI, haraNa jevAM zAkAhArI prANIonuM mAMsa khavAya che. jyAre have keTalAka zokhIno vAgha, siMha, cittA jevAM vikarALa jaMgalI janAvaronAM lohI-mAMsa ArogatA thayA che. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo tAIvAnanA bajAramAM bATalI bhareluM vAghanuM lohI 28 DaoNlaramAM ane vAghanuM hRdaya 75 DolaramAM vecAtuM maLe che. hoMgakoMganA goMgsI vistAramAM phrensI phUDanuM bajAra che. temAM kalpanA ya na karI zakAya evI mAMsAhArI vAnagIo khAvA dezavidezathI loko Ave che. kAcabAno sUpa, vAMdarAnuM kalejuM, vAghanuM hRdaya ne dIpaDAnA garama mAMsamAMthI banAvelI vAnagI mANanArA UMcI kiMmata cUkavIne anokhA mAMsAhArane lahAvo gaNe che. AvA AsurI AhAranA zokhInone saMtoSavA khAtara cIna, barmA, viyeTanAma ane thAIlenDamAM jaMgalamAMthI pakaDelAM pazuonI nirmama hatyA dvArA aDhaLaka kamANI thAya che. eka bAju pRthvI para nAmazeSa thaI rahelAM prANIonuM jatana karavA karoDo rUpiyA kharca mAnavI abhayAraNya banAve che to bIjI tarapha kALA mAthAnA e ja mAnava dANacorInA mArge corIchUpIthI prANIonI herApherI karI aneka upayoga mATe teno vepAra karIne teno vinAza notaravAmAM nimitta banI rahyo che. dharatI para khAvAnuM dhAnya khUTI gayuM hoya, mAMsAhAra mATe sAmAnya rIte upayogamAM levAtAM gheTAM, bakarA, Dukkara vagerenI kAramI taMgI vartAtI hoya to AvAM jaMgalI pazuonI hatyA lekhe lAge. paraMtu svArthI mAnavajAta mAtra peTano khADo pUravA mATe ja nahI., sauMdarya vadhAravA, potAnuM Arogya jALavavA, manoraMjana meLavavA ke lakajharI lAIpha mANavA mUMgAM prANIo para ghAtakI atyAcAra kare che. vivisekazana jevA phezanebala nAma sAthe vijJAnanA nAme chatAM tadana avejJAnika rIte, koI paNa jAtanI bebhAna karavAnI davA vagara, jIvatAM-jAgatAM prANIo para je khataranAka prayogo thaI rahyA che te jANIne AghAta, acaMbo, acaraja ane anukaMpAnI mizra lAgaNI sAthe kamakamAM AvyA vagara rahetAM nathI. nAnA udarathI mAMDI aneka pakSIo, deDakAM, sasalAM, bilADI, kUtarA, bakarAgheTAM, vAMdarA, ghoDA vagere prANIo para vijJAnIo manaphAve evA trAsadAyaka asaMkhya prayogo kare che. AvA prayogomAM jAnavarone jIvatA thijAvI devAnA, garama pANImAM ukALavAnAM. jherI ke nazIlAM dravyonAM IMjekazano ApavAnA, kRtrima rIte asahya gAMTho ke cAMdAo pedA karavAnAM, judA judA avayavone sabhAna avasthAmAM kApI nAkhavAnA amAnuSI atyAcAra thatA ja rahe che. - haMmezA tarotAjA rahevA Icchato manuSya potAnI sukhAkArI jALavavA je davAno Azaro le che tenAM zodha-saMzodhanamAM lAgeluM Adhunika meDikala sAyansa ja nirdoSa Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra0 bAra prakAranI hiMsAo prANIo sAthe thatA amAnuSI vartAva mATe sauthI vadhu javAbadAra che. poliyo, TIbI, sIphIlIsa ke kensara jevA rogo sAme pratikArazakti keLave tevI rasI vikasAvavA vijJAnIo AvA rogomAM jIvANuo prANIonA zarIramAM ghusADI temane e roganI pIDAthI ribAve che. be jIvatA janAvaronI chAtI cIrI temanI dhamanIo ekameka sAthe joDIne ekamAM jIvaleNa jherI padArtha nAkhavAthI bIjA upara tenI zI asara thAya che tema ja bemAMthI koNa paheluM mRtyu pAme che te jANavA mATenA narAdhama kImiyA paNa thAya che. tabIbI saMzodhana mATe mAtra amerikana prayogazALAo ja varSe cha karoDa prANIonuM nikaMdana kADhI nAkhe che. jemAM ApaNe tyAMthI gerakAnUnI rIte nikAsa thatAM rIsasa prakAranAM vAMdarAnI saMkhyA sauthI moTI haze. kensara ke eIsa jevA asAdhya rogonA saMzodhana mATe amuka prANIone nachUTake mAravAM paDe te samajI zakAya, paraMtu ghaNIvAra najIvA kAraNasara thatI jIvahatyA mATe paNa koIne dayAbhAva jAgato nathI. mAnavInI sarakhAmaNImAM judAM judAM prANIo kevI ane keTalI sahanazakti dharAve che te nakkI karavA daseka varSa pahelAM amerikana manovaijJAnika robarTa beDaphorDa asaMkhya prANIo para eTalI hade trAsa gujAryo hato ke tenI philma joIne aneka strIo bebhAna banI gaI hatI. eTaluM ja nahIM, aneka saMvedanazIla darzakonI mahinAo sudhI UMgha harAma thaI gaI hatI! misTara beDaphorDa sahanazIlatAnuM mApa kADhavA judAM judAM prANIone mahinAo sudhI bhUkhyA-tarasyAM rAkhI khUba teja gatie goLa pharatA pIMjarAmAM pUrI rAkhelA. keTalAkane vidyuta karaMTanA jhaTakA ApI taraphaDAvI taraphaDAvIne temanI manodazA cakAsI to anekane gesa cembaramAM pUrI ribAvI ribAvIne mAryA. dAjhavAthI prANIone kevI vedanA thAya che te jovA aneka kUtarAM-bilADAM tema ja vAMdarA para jalada tejAba chAMTavAnA ke esiTilina jyotathI temanI cAmaDI bALI nAkhavAnA prayogo thayA che. pRthvI para vasatA vividha jIvomAM mAnavajAta sauthI vadhu buddhizALI gaNAya che. potAnuM astitva TakAvI rAkhavA amuka jIvaleNa rogone nAthavA tabIbo davAnA saMzodhanArthe prANIo para prayogo kare enI pAchaLa kadAca lokakalyANanI bhAvanA haze. paraMtu svArthI mANaso mAnavasauMdarya vadhAravA nirdoSa janAvaronuM sauMdarya ja nahIM, prANa harI le e kema mApha karI zakAya ? meDikala sAyansa pachI abolAM Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo pazupakSI para sauthI vadhu atyAcAra komeTikasa InDasTrIvALA kare che. - thoDAM varSa pahelAM tabIba jhona DeIjhanI najara Albino jAtinAM sasalAM para paDI. A sasalAMne cAmaDI nIce kudaratI raMgadravyo nathI hotAM. pariNAme temanuM zarIra bilakula dUdha jevuM sapheda tathA AMkho sphaTika jevI pAradarzaka hoya che. cakAsaNI dvArA temaNe jANyuM ke saMvedanamAM A sasalAMnI AMkho mAnavaAMkhane maLatI Ave che chatAM te kyAreya AMsu sAratI nathI. ApaNI AMkhamAM kacaro jAya ke maracAMnI bhUkI UDe to tarata AMsunI graMthi jharavA lAgaze ane AMsuthI e pIDAkAraka padArtha ApameLe dhovAI jatAM AMkha sApha thaI jAya che. paraMtu Albino sasalAM AMkhamAM gayelA padArthane AMsu vaDe dhoI zakatA na hovAthI temaNe to kalAko sudhI pIDA veThavI paDe. A zAparUpa samasyA parathI jhona DreIjhane lagabhaga eTalo ja amAnuSI tukko sUjhayo. zempa, Aya lezijha, sugaMdhI sAbu, hera spe vagere komeTika prasAdhano bajAramAM mUkatAM pahelAM kAnUnI dhoraNe eka vAtanI cokasAI karavAnI hoya che ke te bhUlecUke AMkhamAM jAya to nukasAna nahIM pahoMcADe. jahona DeIjha dareka navAM prasAdhanonI cakAsaNI AvAM sasalAM para karavA mAMDI. prasAdhananuM rAsAyaNika dravya banAvIne be TIpAM sasalAMnI AMkhamAM nAkhI de ke tarata tenI viparIta asaronI jANa thaI jAya. rasAyaNa hAnikAraka na hoya to sasalAMnI AMkho evI ja svaccha ane sphaTika jevI dekhAya, paraMtu ugra ane uttejaka hoya to AMkhanI raktavAhinIo baLatarAne lIdhe phUlavA mAMDe ane DoLA lAladhUma banI jAya ! komeTika prasAdhanonA kSetre revalona kaMpanInuM sthAna jagatabharamAM mokhare che. sasalAM para navI komeTika AITamono akhataro karavAnI pahela A kaMpanIe ja karI hatI. phakta bahAra rahevA pAme e rIte sasalAMne dhAtunA bokasamAM jakaDI rAkhavAmAM Ave, jethI te taraphaDI paNa zake nahIM. ghaNIvAra to sasalAMnI AMkhonAM popacAM kApI nAkhI AMkho satata khullI rahe tevI goThavaNa thAya che. tyAra bAda siriMja athavA ToTI dvArA temanI AMkhamAM rasAyaNano TIpAM reDAya che. mAnavacaherAnI suMdaratA mATe nirdoSa sasalAM para Avo ghAtakI atyAcAra varSothI thAya che. prayogo daramiyAna dara varSe hajAro sasalAM AMkhonI rozanI paNa gumAve che paraMtu saudaryaprasAdhano vAparanArI koI strIne bhAgye ja khabara haze ke temanI 'byuTI" (suMdaratA) mATe prANIo para kevI "krualTI' (krUratA) AcaravAmAM Ave che ! Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo sasalAM para thatAM DreIjha AI TesTa'nA ghAtakI prayogo sAme ghaNo UhApoha jAgyo eTale rasAyaNonI kasoTI mATe koI bIjo vikalpa zodhI kADhavA revalona kaMpanIe sAyanTisTone rokI sADA sAta lAkha DaoNlara kharcI nAkhyA chatAM Aja sudhI prasAdhanonI cakAsaNI karavAno nirdoSa kImiyo jaDayo nathI. pariNAme Albino sasalAM para sauMdaryanA nAme thatA sitamo cAlu ja rahyA che. - bilADIne vIjaLInA AMcakA ApI tenA dimAga tathA zarIrano taraphaDATa mApI mAnavInAM magajanAM rahasyone ukelavAnA prayAsa thAya che. bIgala jAtanA kUtarAne eTalI hade trAsa ane vedanA apAya che ke uzkerAIne ekabIjA para khUnakhAra humalA karavA mAMDe che. kizorAvasthAnAM bALako aparAdhanA raste zA mATe vaLe che teno tAga meLavavA mATe kUtarAM para AvI krUratA AcaravAnuM keTaluM vAjabI gaNAya ? moTaranuM navuM moDala bahAra paDe tyAre moTara kaMpanIo tenI prAthamika cakAsaNImAM akasmAta samaye moTaranuM mALakhu keTalI jhIMka jhIlI zake ane aMdara beThelI vyaktione keTalA pramANamAM IjA thAya te jANavA nirdoSa vAMdarAMno ADedhaDa upayoga kare che. kAranA sITabelTa sAthe vAMdarAMne bAMdhI teja gatithI doDAtI moTarane majabUta dIvAla sAthe aphaLAve che. ghaNIvAra garbhavatI babUna vAMdarIo para paNa AvA prayoga thAya che. emAM garadana tUTI javAthI ke khoparIno cUro thaI javAthI moTebhAge babUna kamote marI jAya che ane jIve to ya pharI AvA prayogomAM utArI aMte to teno khAtamo ja bolAvAya che ! vaijJAnika, tabIbI ke audyogika parIkSaNo mATe aneka prakAranAM jIvatAM prANIo apaMga ke vikRta bane che athavA prANa gumAve che. varlDa vAIlDa lAIpha phaMDa" saMsthAnA aMdAja mujaba dara varSe AvAM parIkSaNo mATe vivisekazana (vaijJAnika prayogo mATe thatAM prANIvicchedanane "vivisekazana' kahe che.)nI sAthe 23 karoDa pazupakSIo para ghAtakI prayogo thAya che temAM 70 TakA prayogono hetu mAnavarogo para vijaya meLavavA mATe nahIM balake komeTiksanA zokha pUrA karavA, lakajharI AITamo banAvavA tema ja manoraMjana mATe hoya che. - lipasTika, zempa, Telkama pAuDara ane zRMgAranI cIjo banAvatA pahelAM manuSyanI tvacA, vALa ke AMkhane te nukasAnakartA nathI te cakAsI jovA A cIjonuM drAvaNa parANe uMdara, bilADI, sasalAM ke vAMdarAne pIvaDAvavAmAM ke cAmaDI para ghasavAmAM Ave che. lipasTika moMmA javAthI peTa ke lIvarane hAni thatI nathI tenI khAtarI karavA ene prANInA peTamAM padharAve. eTaluM ja nahIM, tenI asara cakAsavA leboreTarI TesTa mATe Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo peTa ke bIjA avayavo cIrI chevaTe prANIonI hatyA karI nAkhavAmAM Ave che. dADhI karyA pachI moM para lagADavAnuM lozana hAnikAraka che ke nahIM te jovA mATe bhUMDanA zarIra parathI vALa kADhI laI khullI cAmaDI para lozanano hevI Dojha ragaDavAmAM Ave che. prayogo daramiyAna lozanamAM rahelAM spiriTa ke bIjAM rasAyaNo lIdhe anekavAra bhUMDanA zarIre phollA paDe che, cAmaDImAM baLatarA thavAne kAraNe bhUMDa citkArI UThe che chatAM AvA prayogo kyAreya paDatA mukAtA nathI. mAnavajAta mATe prANIonI A rIte Ahuti levAyA pachIya bajAramAM maLatAM heraDAI, lipasTika, zempa ke anya prasAdhanothI mAnavazarIrane nukasAna thavAnA dAkhalA to banatA ja rahe che. cAmaDInA rogo ane jAtajAtanI elarjIthI mAMDIne kensara sudhInI aneka rogo mATe AvAM komeTiksa ja javAbadAra lekhAya che. jo mUgAM prANIonuM balidAna daIne paNa zempa, heraDAI ke anya prasAdhano hAnirahita banAvI zaktA na hoya to pachI janAvaro para karavAmAM AvatA trAsa ja zuM kAma rokI na devA ? paNa nA, kALA mAthAno mAnavI tene prApta thayelI zreSTha buddhino keTalo durupayoga kare che, A be-paguM sAmAjika prANI copagAM para kevo julama gujAre che tenA bIjA dAkhalA paNa jANavA ja rahyA. boksiMganI ramata vakhate mAthA para phaTakA paDe to tenI zI asara thAya te jovA mATe amerikAnI eka yunivarsiTImAM vAMdarAnA mAthA para lAkaDI vaDe satata phaTakA mAravAmAM Ave che. resamAM ghoDA sarvazreSTha dekhAva karI zake, teja gatie doDI zake te mATe ghoDAnI DokathI mAMDI paganA dareka sAMdhAne aMgamaroDanI aneka kasarato karAvavA uparAMta tenA para vADhakApa paNa thatI hoya che. have to resamAM vijetA banAvavA ghoDAne nazIlI davAnAM IMjekzano paNa apAya che. osTreliyAmAM ghoDAne jamInane badale nadImAM doDAvavAnI resa yojAya che. gaLADUba pANImAM doDatI vakhate ghoDA para zI asara thAya che ane keTaluM pANI pI jAya to ghoDo mRtyu pAme e cakAsavA mAnavInA mitra samA A prANInA phephasAmAM sIdhesIdhuM pANI reDavAmAM Ave che. zvAsanaLI mAraphata A rIte sAtathI dasa gelana pANI nAkhatAM ghoDA maraNa pAme che te jANyA pachI ya avAranavAra AvA ghAtakI prayogo thatA rahe che. 'vivisekzana' prayogo karatI vakhate prANI UchaLakUda kare ke hiMsaka bane to Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 bAra prakAranI hiMsAo vaijJAnikanA kAryamAM aMtarAya Ubho thAya che. e samasyAnA ukela mATe nirdaya mAnavIe avanavAM sAdhano paNa zodhI kADhayAM che evA eka sAdhananuM nAma che "mIgalara cera' eka prakAranI dhAtunI A khurazImAM A jakaDAyelA vAMdarAnuM mAthuM ane zarIrano keTaloka bhAga khullo rahe che jethI enI sAthe ceDAM karavAnuM phAve. ekavAra baMdara A khurasImAM jakaDAI jAya pachI game tevo trAsa gujAravA chatAM e halanacalana karI zakato nathI. tenI khoparImAM kANAM pADo, chAtImAM gAbaDAM pADo, vIjaLInA AMcakA Apo ke tenI cAmaDI utaraDI lo to paNa vAMdaro cUM ke cAM karI zakato nathI. hA, tenA blaDa prezara, hRdayanA dhabakArA, zarIranuM uSNatAmAna tema ja tenA moMmAthI nIkaLatI tINI cIsonAM spaMdana pAmI zakAya eTalI sagavaDa prayoga karanAre pahelathI ja karI dIdhI hoya che. AvuM bIjuM eka sAdhana che "nobala kolIpa Drama !' prANIne lohI nIkaLe eTalI hade IjA na thAya chatAM tene pachaDATo ke dhakkA vAge ane A mUDha mArathI zarIramAM pedA thatI kaMpArI mApI zakAya te mATe e Dramano upayoga thAya che. jo ke dareka prayoga mATe AvAM sAdhano vaparAya ja evuM nathI. keTalAka akhatarA to pAzavI rIte thatA hoya che. jema ke haDakavAnI rasI mATe kUtarAM ane gheTAM para je prayogo thAya che temAM gheTAMne eka Tebala para goThavI tenA paga bAMdhI devAya che. tenuM moM bAMdhI laI mAthA parathI rUvAMTI dUra karI tenA magajamAM haDakavAnI rasInuM sIdhesIdhuM IMjekzana apAya che. pAMcathI sAta divasamAM e IMjekzanathI bacyuM saMpUrNapaNe jaDa thaI jAya. eTale tenuM mAthuM karavatathI kApI nAkhI khoparIno bhAga khullo karI aMdarano narama mAvA jevo padArtha leboreTarI TesTa mATe mokalAya che. hAlamAM maLatI haDakavAnI sacoTa rasI zodhAyA pachI A prayogo cAlu rAkhavAthI koI artha sarato nathI, chatAM vivisekzana karatA sAyanTisToe atyAcAro aTakAvyA nathI. briTana-amerikAmAM cAmaDIne suMvALI banAvavA mATe kAcabAnuM tela dharAvatA nahAvAnA sAbu bane che. e sAbu banAvavA hajAro kAcabAne pIlavAmAM Ave che. mANasanA zarIre mAliza karavA mATe kAcabAnuM tela meLavavA mATe to A jaLacara prANI para pArAvAra trAsa gujArAya che. kAcabAne pakaDI cattopATa suvADI divaso sudhI taDakAmAM tapAvAya che. A rIte kAcabo jIvato zekAvA lAge tethI enA peTanI sapheda cAmaDI lAla raMganI banI jAya ane zarIranuM pANI zoSAI jatAM sukAI gayelA kAcabAne cIrI nAkhI tela chUTuM pADavAmAM Ave che. bALakonAM hADakAM majabUta bane, zarIra hRSTapRSTa thAya te mATenA Tonika Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vd bAra prakAranI hiMsAo 25 viTAmino banAvanArA dara varSe hajAro vhela ke zArka ane koDa mAchalInuM nikaMdana kADhe che. davAnI dukAnethI koI Tonika kharIdo ane tenA para ghaTakonI yAdImAM 'lIva2 ekasTrekTa' lakhyuM hoya to mAnI lejo ke temAM gAya-bheMsa jevA prANInuM lIva2 pIlIne tenuM ghaTTa dravya paNa bhareluM haze. yuropiyana lokone vhela (mAchalI nahIM paNa jaLacara prANI)no zikAra karavAno zokha jAgyo temAM eTalAnTika samudranI seMkaDo vhela vinA kAraNe maravA lAgI. sagarbhA vhelanuM peTa cIrIne kADhI levAmAM AvatAM baccAM have bALakonAM ramakaDAM banavA lAgyAM che. dhruva pradezamAM thatA sIla nAmanA prANInAM baccAM dekhAve suMdara ane svabhAve ramatiyALa hoya che. sIla baccAMnI cAmaDInuM bajAra yuropa-amerikAmAM vikasatuM gayuM tyArathI zikArIo sIlanI zodhamAM Akho dhruva pradeza pheMdavA lAgyA che. sIlanAM baccAMne pakaDI tenI cAmaDI utAravAnI rIta paNa barbaratAbharelI che. nAnA nAnA bhUlakAM jevA sIlanA mAthAmAM phaTako mArI mAthu bhAMgI nAkhI bezuddha thaI gayelA sIlane cIrI tenI cAmaDI kADhI levAya che. cAmaDuM upayogamAM levA mATe je janAvaronI hatyA thAya che temAM vAgha, siMha, geMDo, haraNa, gAya, baLada, sIla ane sApa mukhya che. bhAratamAM vAghacarma RSimunionA AsanathI mAMDIne dhanavAnonA dIvAnakhaMDa zobhAvavA mATe upayogamAM levAya che. geMDAnuM cAmaDuM ane ziMgaDAM meLavavA AphrikAnAM jaMgalomAM tene goLIe marAya che. eTaluM ja nahIM, keTalAka yuropiyana zikArIo geMDAnA zikAra mATe nAnA rokeTa jevA zastrano upayoga paNa kare che. geMDAnA ziMgaDAmAMthI banAveluM vAsaNa jhe2ne prabhAvahIna karatuM hovAnI mAnyatA tema ja te kAmottejaka manAtuM hovAthI bhAratamAM paNa geMDAno zikAra sadIothI thAya che. AMtararASTrIya bajAramAM geMDAnA ziMgaDAnA 70 thI 80 hajAra rUpiyA Upaje che. tana DhAMkavA sutarAu kApaDathI laIne jAtajAtanA sintheTika kApaDanI aneka verAyaTI mAnavajAtane upalabdha hovA chatAM prANIonI tvacA ujharaDI laI tenA vastro 5he2vAno zokha narI pazutA ja kahevAya ne ! yuropa-amerikAmAM bilADInI jAtinuM miMka nAmanuM jaMgalI jAnavara vizeSa jovA maLe che. A prANInI jhINI rUvAMTIdAra gherA tapakhIriyA raMganI cAmaDIne 'phara' kahe che. A phara khUba ja narama, mulAyama ane rezamI sparza dharAvatuM hoya che. yuropiyana Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo strIomAM mikapharano koTa paheravAnI prathAe jora pakaDyuM tyArathI dara varSe hajAronI saMkhyAmAM bilADIthI nAnA kadanAM A miMka prANIno saMhAra thAya che. pukhta umaranI strI mATe miMkapharano koTa banAvavA lagabhaga so miMkano saMhAra karavo paDe che. dara varSe phakta 100 koTa banAvavA hoya to paNa 10,000 miMkane mArI nAkhavAM paDe. AvA eka koTanI kiMmata 50,000 rUpiyAthI vadhu UpajatI hovAthI moTA pramANamAM miMka mAravAnI lAlaca zikArIone thAya e paNa dekhItuM che. dIpaDA tema ja sarpatvacAmAMthI banAvelAM vastro paheravAnI phezane paNa e prANIonA jIva jokhamAvI dIdhA che. dIpaDo hiMsaka prANI che ane mAnavajAta mATe sIdhI rIte teno koI upayoga rahyA nathI paraMtu sApa to aneka rIte ApaNane upayogI che. khetaromAM, vADIomAM sApane lIdhe ja udara, deDakAM ke bIjAM jIvaDAMnI upadrava vadhato nathI. ane rogacALo phelAto nathI. Ama chatAM sApanI cAmaDImAMthI koTa, pAkITa, bUTa-cappala ke heTa banAvavA dhaMdhAkArI nirdaya hatyArAo sApane pakaDI arerATI upajAve evI rIte cAmaDI utArI le che. jamIna para sarakatA sApanuM durbhAgya e che ke tene mArI nAkhyA bAda cAmaDI utAravAmAM Ave to e saMkocAIne TUMkI thaI jAya che, jyAre jIvatA sApanI cAmaDI utArI tene kheMcIne vadhArI zakAya che. mAtra thoDI cAmaDI vadhu maLe e mATe sApane jIvato ja jhADa para ke dIvAla para khIlAthI jaDI daI tenI pUMchaDI dabAvI rAkhavAmAM Ave che tyAra bAda tenA zarIranI baMne bAjue UbhA lAMbA cIrA mUkI zarIra paranI upalI cAmaDI utArI levAya che. cAmaDI utArI dIdhA pachI tenuM DokuM uDADI devAnI tasdI na levAya to e bicArA bIjA traNa cAra divasa sudhI taraphaDiyAM mArI ribAI ribAIne dama toDe che. cAmaDI meLavavAno A jIvaleNa tema ja krUra dhaMdho mAtra pukhta vayanAM prANIo para ajamAvAya che evuM nathI. tAjAM janmelAM gheTAM ke haraNanI mulAyama cAmaDI utArI letAM paNa svArthI loko acakAtA nathI. gheTAnA navajAta baccAnI cAmaDI para mulAyama rUMvAMTInAM gUMcaLAM hoya che je "kArAkala Una' tarIke oLakhAya che. A UnanI TopI sarasa bane che. mAtra mulAyama rUMvATIvALI TopI meLavavA gheTAMnAM baccAM para thatA atyAcAra koI rIte vAjabI TharI zake tema nathI. chatAM aphaghAnistAna, pAkistAna ane bhAratamAM kArAkala Una mATe seMkaDo bacyAM nirdayatAno bhoga bane che. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo sArA prasaMge vastro paherIne kAnamAM attaranAM pUmaDAM nAkhatI vakhate ke kapaDAM para paraphyuma chAMTatI vakhate sAmAnya mANasane to khyAla ja kyAMthI hoya ke AmAMnAM keTalAMya attara-paraphyuma banAvavA pAchaLa nirdoSa prANIonI ribAmaNI thAya che. sparma vhela Ama to kudarate sarjeluM buddhimAna ane ati saMvedanazIla jaLacara prANI che. kamanasIbe kudarate A guNonI sAthe vhelanA AMtaraDAmAM aMbaragrIsa nAmano mINa jevo bhUro padArtha mUkI A prANInI samasta jAta mATe Aphata sarjI che. aMbaragrIsa eTalo sugaMdhita padArtha che ke tenI suvAsa seMkaDo phUTa dUra sudhI prasare che. basa, vhelanA e guNane lIdhe durguNI loko tenI pAchaLa hAtha dhoIne paDayA che. mAchalI pakaDavAnI sAmAnya jALamAM to mahAkAya sparma vhela pakaDAya nahIM eTale tenA para 'hArapuna' nAme oLakhAtA bANa jevA tIkSNa hathiyArano mAro calAvAya che. hArapunane cheDe rAkhelo sphoTaka padArtha phATavAthI vhelanA kUracephUracA UDI jatAM lohI nIMgaLatI hAlatamAM tene dariyAmAM dUra dUra ghasaDI javAya che. taraphaDiyAM mAravAnuM baMdha kare pachI ja tene kinAre laI jaI tenAM AMtaraDA kheMcI kADhI temAMthI aMbaragrIsa meLavIne zikArIo jaMpe che. aMbaragrIsanA tolAe 2500 DaoNlara UpajatA hovAthI dhaMdhAdArI "hanTaro" kAyadAno bhaMga karIne vhelanI kaleAma karatAM paNa acakAtA nathI. dara dasa miniTe sparma vhelanAM AMtaraDA kheMcI kADhI aMbaragrIsa meLavavAno krama vAIlDa lAIpha phaMDa' saMsthA ke vhelapremI yuropiyana prajA suddhAM aTakAvI zakI nathI. bilADI jAtinA siveTa prANInI jananendriya parathI sugaMdhI dravya maLe che. eTale tenI hAlata to hela karatAM paNa vadhu kharAba che. A suvAsa jeTalI mAdaka che tema e sugaMdhI dravya meLavavAnI paddhati pama jugupsApreraka che. siveTa uttejita thAya tyAre ja A dravya jharatuM hovAthI tenI jananendriya pAse kothaLI bAMdhI kAmavAsanA jAgrata karavA aneka upAyo ajamAvAya che. have to A bhAga para ja hormonsanAM Ijekzana ApI zakya eTaluM vadhu sugaMdhI dravya meLavavAnA prayatna thAya che. A rIte parANe vAraMvAra uttejita karavAthI mAnasika ane zArIrika samatulA khoravAI jatAM akALe aneka siveTa avasAna pAme che. amerikAnAM jaMgalI rIMcha kosToriyama nAmano sugaMdhI padArtha pedA kare che eTale chela ke siveTanI mAphaka tenI ya bUrI vale thAya che. bhAratamAM Avo ja trAsa kastUrI mRgane apAya che. - kasturI mRganI 'poDa' nAme oLakhAtI graMthimAMthI sugaMdhI dravya "maska' (kastUrI) maLI Ave che. haraNanI nAbhi pAse AvelI A graMthi bahAra kADhavA mATe AkhA Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo haraNano ja khAtamo bolAvI devAya che. vicitratA e che ke kastUrI dharAvatI poDa graMthi dareka mRgamAM nahIM paNa cAreka mRgamAMthI ekAdamAM ja maLI Ave che. eka kilo kastUrInI kiMmata pAMca lAkha rUpiyA UpajatI hovAthI lAlacuo haraNono zikAra ADedhaDa kare che. eka kilo kasUrI meLavavA 40 poDanI jarUra paDe ane tenA mATe 150thI vadhu mRgano saMhAra karavo paDe. e hisAba parathI gaNatarI karI lo ke dara varSe keTalAM mRgalAM kastUrInA pApe mAryA jatAM haze ! sauMdarya prasAdhanomAM sauthI vadhu vaparAtA boDI lozana ane cAmaDI camakAvatA jAtajAtanA kramamAM esTrojana ane projesTerona jevI hormonsano vaparAza vadhyo tyArathI ghoDI para avanavA akhatarA thavA lAgyA che. yuvatIonI tvacAne yauvanasabhara banAvavAmAM hormonsa mahattvano phALo bhajavatAM hovAthI sagarbhA ghoDInA pezAbamAMthI A hormonsa meLavavA je trAsa gujArAya che e jANIne game evA kaThaNa kALajAnI vyaktine arerATI Upaje. ghoDI prasUtA thayA pachInA pAMcathI cha mahinA tene lokhaMDanA nAnA kaTheDA vacce evI rIte bAMdhI devAmAM Ave che ke A gALA daramiyAna te UbhI ja rahe. tene halanacalana karavAnI koI taka apAtI nathI ane bhAve nahi tevo khorAka jANI-bUjhIne apAya che, jethI ghoDI vadhu pezAba kare! A prakAre ghoDIne vAraMvAra phalita karAvIne teno pezAba meLavatA rahevAnA kImiyA cAlu ja rakhAya che. amerikA ane keneDAmAM Avo hicakAro dhaMdho moTA pAye cAle ja che, je sthaLane "pregananTa mersa phArma' kahe che. briTana sahita ghaNA yuropiyana dezomAM gAya-bheMsa vadhu dUdha Ape mATe tenI ja piTyuTarI glenDamAMthI meLavelA drAvaNanuM Injana e ja DhoranA AMcaLamAM apAya che. A prakAranA prayogo paNa moTI phekTarI dhoraNe thatA hoya che. miliTarI sAyansa ane avakAza vijJAnano vikAsa thayo tenI sAthe prANIpakSI para thatA jIvaleNa akhatarAnI mAtrA paNa vadhI paDI. eksa-re, gAmA, bITA ke asTrAvAyeleTa kiraNo vagerenI mAnavazarIra para thatI asarano abhyAsa karavA lagabhaga dareka sastana prANIone AvA khataranAka kiraNonA moTA Dojha ApI te kyAre, kevI rIte maraNa pAme che teno abhyAsa thAya che. A prayogonAM bhoga bananArAM potAnI vyathA kahI na zakatAM mUgAM prANIonuM mota kamakamAM upajAve evuM kAramuM hoya che. lAMbo samaya avakAzI saphara kheDavAthI avakAzayAtrInA zarIra para thatI asara tapAsI javA amerikAe bonI cimpAnjhIne avakAzayAtrAe mokalavA 9 karoDa Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 20 lakha Dolarano kharco karelo. paraMtu bonI trIsa divasanI yAtrA pUrI karavAne badale mArgamAM ja marI paravAryo. vijJAnIo bonInA mRtyunuM kAraNa paNa jANI na zakayA. evuM mAnI lIdhuM ke te Dara, yAtanA ane vedanAthI mRtyu pAmyo haze. paraMtu vAMdarAM ke anya koI paNa nirdoSa prANInAM kamote AvAM bAliza tAraNa kADhavAno koI artha kharo? kUtarA para kapurArI nAmanA kAtila jheranI asara jANavA eka vijJAnIe prayogo zarU karyA. kUtarAne jema jema jheranA haLavA Dojha apAtA gayA tema tenAM aMgo baherAM banavA lAgyAM chatAM pArAvAra vedanAthI kUtaro paDayo paDyo kaNasato rahyo chevaTe kUtaro maraNa pAmyo. pelA vijJAnIe A prayogo parathI je tAraNa kADhyuM e sAva bhaLatuM tathA hAsyAspada lAge evuM che : "jyAre vedanA caramasImAe pahoMce tyAre kUtaro pezAba karI nAkhe che." mAnavI dArU zuM kAma pIe che ane dArU pIdhA pachI tenI zArIrika-mAnasika hAlata kevI thAya che teno abhyAsa karavA ajJAnIoe udarathI mAMDI vAMdarAM sudhImAM prANIone dArU DhIMcAvyo che. AvA prayogothI A abola prANI vagara kAraNe mAryA gayAM che. mANasa dArU pIe che mojazokha khAtara ke mAnasika kAraNosara. udara jAte to dArU pIto ja nathI, to pachI uMdara ke baMdara para AvA prayogo mAnavIne kevI rIte lAbhakAraka nIvaDavAnA? mANasa ane jAnavara baMnenI zarIraracanA bhinna che. baMnenAM aMga-upAMga alaga che. eka ja vastu khAnAra mANasa ane jAnavara para te khorAka judI judI asara kare che. pariNAme prANIo paranA prayogono nicoDa mAnavIne saMpUrNapaNe lAgu karI zakAya ja nahIM, chatAM prayoga karavAmAM Ave to te mAnavI mATe khataranAka paNa banI zake che. perAsiTAmola, erAbileksa, meTAkvAlIna, thAlIDomAIDa, klorASphInIkola jevI davAo A vAtano purAvo che. aneka prANIo para vyApaka saphaLa prayogo pachI ja bajAramAM mukAyelI A davAo mAnavaupayoga mATe to khataranAka ja sAbita thaI che. davAnI ajamAyaza karavA, zokha khAtara zikAra karavA ke nakha, dAMta, vALa, cAmaDI ane ziMgaDAno vepAra karavAmAM ja prANIonuM nikaMdana nIkaLe che evuM nathI. AphrikA tema ja bhArata sahitanA keTalAka eziyana dezomAM bhagavAnane bali caDhAvavA mATe paNa bakarAM, gheTAM, gAya ane pADAnI moTA pAye katala thAya che. zaktipUjA karanArA deva-devIonA maMdire bakarAno bali caDhAvavAnA kissA bhAratanA dareka Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 bAra prakAranI hiMsAo pradezamAM bane ja che, paraMtu AMdhra pradezanA nAlagoMDA jillAmAM durAjapallI gAme pazubali caDhAvavAnI pUjA vikramasarjaka che. dara varSe mahAzivarAtrIe A gAma najIka meLo bharAya tyAre sAtathI dasa hajAra gheTAM-bakarAMno bhoga caDhAvAya che. meLAmAM bhAga levA AsapAsanAM gAmaDAMmAMthI AvatA bharavADo jAtrAno prAraMbha ja sagarbhA gheMTInA balidAnathI kare che! nisarganA khoLe UcharatAM ane DArvinanA utkrAMtinA siddhAMto para nabhatAM janAvarone kudarate mAnavajAtane ApelI aNamola bakSisa gaNavI joIe. gharamAM ucheravA mATe, prANIbAganA pAMjarAmAM pUrIne ke sarkasamAM khela karAvIne lokamanoraMjana arthe janAvarono upayoga thAya enI sAme bhale vAMdho na laIe, paraMtu mAtra mojazokha mATe ke binajarUrI vaijJanika prayogo karI prANI jAtino bephAma saMhAra karavAthI to kudaratI samatulA ja sAva khoravAI javAnI, jaMgalamAM zikAra karavAthI mAMDIne mUMgAM prANIo 52 krUratA AcaratA prayogo 52 jagatanA lagabhaga tamAma dezoe pratibaMdha mUkyo che. bhAratamAM A kAyado 109 varSathI hayAta che, chatAM sarakAra mAnya evI sauthI paNa adhika bhAratIya leboreTarImAM Dhora-janAvaro 52 kasAIvADA jevA prayogo thatA ja rahe che. potAnI rakSA na karI zake evAM mUMgAM-lAcAra prANIonI surakSA mATe jIvadayAvALA tema ja sajIva prANIvicchedana prathAnA virodhIo medAne paDyA che. pazupakSInA bhoge banatAM sauMdarya-prasAdhanono virodha karavA mATe 28 varSa pahelAM IMglenDamAM leDI DovaDiMge 'byuTI vidhAuTa krualTI'nI caLavaLa zarU karelI. Aje bhArata sahita vizvanA 37 dezomAM tenI zAkhA che. phara meLavavA ke phezanebala AITamo banAvavA janAvarono jAna levo na paDe tevA vikalpo zodhI kosmeTiksa banAvavAnI rIta A saMsthA zodhI rahI che. amerikAnA 'enimala libarezana phranTa' ke jarmanImAM e ja arthanA nAmavALI jIvadayA saMsthAvALA leboreTarImAM corIchUpIthI ke baLajabarIthI ghUsIne prayogo heThaLanAM jAnavarone choDAvI jAya che. vAMdarAM 52 vaijJAnika prayogo karatI tamAma sarakArI saMsthA sAme A prANIpremIo vAnarano svAMga sajI jAheramAM dekhAvo karatA thayA tyArathI anya prajAjanono sahakAra paNa temane sAMpaDyo che. koI phArmAsyuTikala kaMpanI vivisekzananA nAme uMdara-bilADIthI mAMDI vAMdarAM upara binajarUrI parIkSaNo, vADhakApa karatI hoya to tenI sAme kAnUnI jaMga mAMDavA 'varlDa Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 31 vAIlDa lAIna phaMDa" taraphathI duniyAbharanI sAyansa kolejomAM, prekaTikala prayoganA Tebala para cirAI jatAM lAkho deDakAMnI vahAre dhAya evuM komyuTara paNa zodhAI cUkyuM che. sAyansa TuDanTe jIvatAM deDakAMne cIrI tenA zarIrano abhyAsa karavAne badale mAtra komyuTara grAphiksano abhyAsa pUrato thaI paDaze. vahelI take AvA akhatarA rokavAmAM nahIM Ave to e divasa dUra nathI. jyAre dharatInA paTa parathI prANIonuM astitva ja maTI jaze, mAnavajAtane ugAravA mATenA akhatarA vAnaro para! purAtattvazAstrI ane vijJAna-paMDitonA kahevA mujaba vAnaramAMthI kALakrame mAnava astitvamAM Avyo che chatAM Aje ApaNane koI vAMdaro kahe to sinemAskopano 35 ema.ema.no cahero banI jAya che. A lekha vAMcyA pachI kadAca, tamane vAnarajAta para sahAnubhUti thaI Avaze. bhAratamAM vasatI mAtra mANasonI ja vadhAre nathI paNa AkhA vizvamAM ApaNe tyAM sauthI vadhu saMkhyAmAM vAMdarA che. bhAratamAM vAMdarAonI kula 18 prajAti ane 44 upaprajAtio che, ane ghaNAkharA vAMdarAo to mAtra bhAratamAM ja jovA maLe che. madrAsa dvizriya, nikobAra TIzriyu, AsAmI baMdara, boneTa maikAka, lAyanaTelDa maikAka ane golDana laMgUra jAtinA vAMdarAo phakta bhAratabhUmi para UgelAM vRkSo para ja vase che. e sivAyanA keTalAka vAMdarAo paDozI dezomAM paNa jovA maLe che. ApaNA dezano sauthI nAnakaDo vAMdaro khisakolI jevaDo hoya che. (prANIzAstra mujaba tenuM vajana so grAmathI thoDuM vadhAre hoya che, ane sauthI moTA baMdarane, jene ApaNe laMgUra kahIe chIe te 20 kilogrAmathI paNa vadhAre vajanano hoya che. pRthvI para mANasa pachI je prANIno sothI vadhu vikAsa thayo hoya te vAMdarAno che. vAMdarAnI zArIrika banAvaTa, raheNIkaraNI ane jaivika kriyAo mANasa sAthe maLatI Ave che. e vAMdarAnAtano plasa poInTa ane mAInasa poInTa paNa che. A lekha vAMcanArane evo bhrama jAge ke te koI pakSI-prANI vizenI kaTAra vAMcI rahyo che to teNe dhIraja rAkhIne jANI levuM joIe ke mANasa jevA athavA to tenI najIka hovAno vAMdarA-jAtie ghaNo moTo bhoga Apyo che. sAtamA dazakAmAM vijJAnikone khyAla Avyo ke hanumAna laMgUra (sauthI moTo vAnara) ane manuSyanAM gupta aMgamAM ghaNI samAnatA hoya che. eTale tyArathI hanumAna laMgUra para nIta navA prayogo thavA mAMDyA. ApaNane mAthAno Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo duHkhAvo thAya ke kamarano duHkhAvo thAya tyAre ApaNe goLIo khAI laIe chIe paNa e davAnA prabhAvamAM akhatarAo sau prathama vAMdarAo para thatA hoya che. navI davA, iMjekzana ke mazInanA akhatarA sau pahelA vAMdarA para thatA hoya che, tyAra bAda te mAnavajAta mATe bajAramAM Ave che. bhAratamAM dara varSe AvA prayogo mATe 6,000 vAMdarAono upayoga thAya che. AmAMthI 50 TakA para roga vizenA, 30 TakA para navI davAonA akhatarA thAya che. daza TakA vAMdarAo para jananasaMbaMdhI prayogo thAya che. ekaluM amerikA ApaNI pAsethI be lAkha vAMdarAonI kharIdI karatuM hatuM. A pAMcamA dazakAno AMkaDo che. vAMdarAonI nikAsa ApaNe amerikA uparAMta raziyA ane pazcima jarmanI khAte paNa karIe chIe. jo ke A saMkhyAmAM bhArata sarakAre kramazaH ghaTADo karyo hato ane eka tabakke ApaNe amerikAne mAtra vIsa hajAra vAMdarAo vecavAnuM nakkI kareluM. 1977mAM tyAranA vaDA pradhAna zrI morArajI desAIe vAnara-nikAsa para pratibaMdha lAdelo. ApaNA mATe A lekha pUratA ATalA muddA pUratA che. kAraNa ke ATalI pUrvabhUmikA pachI ApaNe bIjI ja vAta karavI che. prathama najare vAnara-jAta paranA A akhatarA ApaNane ayogya nathI lAgatA, paraMtu popaDA ukheDIe to nIcethI kamakamAM thaI Ave tevI hakIkato daTAyelI paDI che. bhAratamAMthI nikAsa thatA vAMdarAo para mAtra roga ane cikitsAnA prayogo thatA hota to te kSamya che, paraMtu vAnaro para prayogazALAmAM taddana amAnavIya vyavahAra karavAmAM Ave che, e paNa ughADuM satya che. ekavAra laMDananA hithro eraporTa para cotaraphathI baMdha moTaragADImAM vAMdarAo bharavAmAM AvyA hatA, pariNAme 394 bhAratIya vAMdarAo gUMgaLAI jaIne maraNa pAmelA. A to bedarakArIno namUno che, paNa jANIjoIne vAMdarAo para krUratA AcaravAmAM AvatI hatI tenA ahevAlo akhabAromAM pragaTa thayA e pachI vAMdarAnikAsa para pratibaMdha mUkavAmAM Avyo che. mANasa be aMtimo vacceno aTapaTo mArga che evuM koI ciMtaka kahI gayA che. mANasa cAhe to koIne raheMsI zake, Icche to koI khAtara jIva daI zake che. bhAratamAMthI nikAsa thatA ke "ahiMsA paramo dharmano siddhAMta gaLAmAMthI na nIkaLe. A vAMdarAone UkaLatA pANImAM DUbADIne tene bacAvavAnA peMtarA thatA. pUrajhaDape dhasI AvatI kAra sAme vAMdarAone pheMkavAmAM AvatA ane gaMbhIrapaNe ghavAyelA vAMdarAone pachI sAravAra ApavAnA "bhavADA" thatA. keTalAya vAMdarAonI khopaDIothI mAtra 6 IMca dUra baMdUka rAkhIne tene berahemIthI vIMdhI nAkhavAmAM AvatA ane cakAsavAmAM Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vd bAra prakAranI hiMsAo 33 AvatuM ke navI rAIphala keTalI pAvaraphula che! totiMga UMcAIethI vAMdarAone dhakelI daIne e jANavAnA prayAsa thatA ke tenI karoDarajju keTaluM nukasAna sahI zake che. tamArA kapALe A vAMcatAM pasInAnAM bUMda bAjhI gayAM hoya to paNa ApaNI mAnavajAtanI tarakkIne yAda karatAM vicArajo ke ApaNe kevAM parAkramo karyAM che. sAnaphrAnsisko meDikala senTaramAM 19 vAMdarAone behoza karyA vagara tenA zarIramAMthI aDadhoaDadha lohI zoSI levAmAM AveluM. A prayoga daramiyAna je vAnaro adhamUI avasthAmAM jIvatA hatA temane pAchaLathI mArI naMkhAyA. TekasAsa vizvavidyalayamAM keTalAka vAnarone temanI sahanazakti tapAsavA mATe gaLAmAM doraDAM bAMdhI laTakAvI devAmAM AvatA. jorjiyAnA eTalAnTA zaheranI prAImeTa senTaramAM keTalAya vAMdarAonA pUrA zarIra para athavA baMne paga para plAsTara opha perisano dhoLiyo pATo kasakasAvIne cIpakAvIne cha-cha mahinA sudhInA prayoga thatA. Akhare temane mArI nAkhIne temanA paganuM vajana, sthiti vagere jANavAmAM AvatAM. mizigana vizvavidyAlayamAM vAMdarAo para heroIna, kokIna, mArIAjuAnA jevA ghAtaka nazIlA padArtho khavaDAvIne prayogo karavAmAM AvatA. vAtAvaraNamAM kRtrima sardI (ThaMDI) ane garamI pedA karI temAM vAMdarA dhakelI daIne tenI asa2 jANavAmAM AvatI. vidyuta-zoka devAmAM AvatA. pANIne badale Alkohola pivaDAvavAmAM AvatuM. khabara nathI paDatI ke AvA amAnavIya, krUra ane bhayaMkara prayogo dvArA mAnavakalyANa kevI rIte thatuM haze ? ane kadAca thAya che to eno kazo artha nathI. nazIlA padArtho mANasa DhIMce ane tene temAMthI ugAravA mATenA akhatarAo vAMdarA para karavAnA? moTara mANasa zodhe ane calAve tenAthI thatA akasmAtanI asaravALAne bacAvavA jANI joIne vAMdarAone pIlI nAkhavAnA? ApaNA khUnamAM vahelI InsAniyata kyAM vahI gaI che ? o baheno ! tamAma sauMdaryaprasAdhanono have to tyAga karo ! pazuonA lohIthI kharaDAyelAM nArInAM A manohara sauMdarya prasAdhano namaNA caherAne sno ke lozananA lepathI vadhu camakadAra banAvyo hoya, nAjuka hoThane lipasTikathI vadhu phula-gulAbI ne samagra zarIrane InTImeTa attaranA chaMTakAvathI maghamaghatuM banAvIne 'phara'no suMdara koTa paherI hAthamAM sApanI cAmaDImAMthI banAvelI mulAyama parsa laI jatI koI rUpa-suMdarIne joI tamane saheje khyAla Ave kharo ke tenA mohaka sauMdaryanI A gulAbI surakhI prANIonA lohIthI kharaDAyelI che? Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo DresiMga Tebala upara mUkelAM vividha soMdaryaprasAdhano ke zopiMga senTaranA zokesamAM mUkelA AkarSaka phara koTa ane parsa banAvavAmAM kAMI keTalAya nirdoSa jIvonI hatyA thaI haze ne anekane maratAM sudhI asahya pIDA bhogavavI paDI haze eno kadAca tamane khyAla.... sapane ya khyAla nahi hoya. AjakAla pharanA koTa ane sApa ke magaranI cAmaDImAMthI banAvelI parsanI phezana ne phezananA pagale tenI mAMga vadhI gaI che. pharano A koTa kevI rIte bane che, jANo cho? sIla, sasalAM, rIMcha, ziyALa, bIvara vagere jevAM prANIonI cAmaDI uparathI phara maLe che. judIjudI amAnuSI rIte A prANIonAM phara meLavAya che. bIjA koTanI sarakhAmaNImAM sIlanA pharano koTa khUba moMgho hoya che. jo ke e jeTalo moMgho che teTalo ja mohaka paNa che. sIla e samudranuM eka prANI che, paraMtu tene pakaDavAnuM kAma saheluM nathI. AthI moTI sIlane goLIthI mArI nAMkhI pakaDavAmAM Ave che, paraMtu "phara'no vadhu bhAva upajAvavo hoya to sIlane goLIthI mArI nAMkhe na cAle; kAraNa Ama karavAthI tenI cAmaDI kharAba thaI jAya! sIlanA taratanA janmelA baccAnuM phara vadhu mulAyama hoya che. AthI sIlanA 13-14 divasanA baccAne tenI mAtAthI alaga pADI ribAvI ribAvIne mArI nAMkhavAmAM Ave che. ghaNI vakhata to tenI maravAnI paNa rAha joyA vinA adhamUA thaI behoza thaI gayelA sIlanA baccAnA zarIra parathI tenI khAla UtaraDI levAya che! taraphaDATa karatA e sIlanA baccAnA zarIramAMthI lohIno phuvAro chUTe che; ne mAMsanA locA bahAra nIkaLI AvatAM e mAsuma bacce sadAne mATe taraphaDatuM baMdha thaI jAya che. koI phezanaparasta strInA dehane zobhAvatA "phara koTa'mATe AvAM 810 kumaLAM baccAMne motane ghATa utAravAM paDe che. bIjAM keTalAMka jAnavarone "phara" mATe ghAtakI rIte pakaDI temane divaso sudhI ribAvI ribAvIne mAravAmAM Ave che. bIvara nAmanA prANIne pakaDavA khIlA ne tAra ThokelAM lAMbAM ne vajanadAra lAkaDAM jaMgalomAM mUkavAmAM Ave che. bIvarano paga AmAM phasAI jAya pachI e pharI nIkaLI na zake evI rIte A khIlA jaDelA hoya che. AvA piMjarAmAM koI bIvara phasAI jAya te pachI tene 15-20 divasa sudhI Ama ne Ama bhUkhyuM-tarasya rAkhI taDapAvIne mArI nAMkhavAmAM Ave che. suMdara TopIo banAvavA mATe rIMchanA pharano upayoga karavAmAM Ave che. A Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo mATe rIMchanA tAjA janmelA baccAMne 24 thI 48 kalAkamAM mArI nAMkhI tenI mulAyama khAla utArI levAya che. sApanI cAmaDI UtaraDI levA mATe jIvatA sApane pakaDIne tene jhADanA thaDamAM khIlo ThokI jaDI devAmAM Ave che. sApa taraphaDiyAM mArato rahe che. eka mANasa sApanI pUMchaDI pakaDI cappathI tenA zarIramAM Ubho cIro mUke che; ne bIjo mANasa tarata tenI cAmaDI UtaraDI le che. jIvate jIva mAMsanA locA bahAra nIkaLI Ave che. paraMtu A rIte 15-20 sApa mArI temAMthI banAvelI mulAyama parsa ke caMpala jotAM temane kadI taraphaDiyAM mAratAM sApanI kalpanA Ave che!! sugaMdhIdAra attara dila-dimAgane ane dehane madhamadhatuM banAvI mUke che attaranI suvAsa jeTalo vadhu lAMbo samaya Take teTaluM te attara vadhu moMghuM hoya che. AvAM attara banAvavA mATe kasturIno upayoga thAya che. A kasturI, kasturI mRga ane siveTa nAmanA prANInA zarIramAM hoya che. siveTa e bilADI jevuM prANI che. ApaNA dezamAM A prANI khAsa jovA maLatuM nathI paraMtu AphrikAmAM siveTanI saMkhyA ghaNI che. kasturI mRganI nAbhimAMthI kasturI meLavavA A mRgane goLIthI ThAra karI tene cIrI nAkhavAmAM Ave che. mRganI cAmaDI UtaraDI caMpala ke parsa banAvavAnA kAme levAya che. tenI nAbhI kApI temAMthI maLelI kasturImAMthI magajane tarabatara karatuM suvAsita attara banAvAya che ! paraMtu siveTanI kasturInI vAta to AthI paNa vadhu kamakamATI UpajAve che. pahelAM to siveTane eka nAnA pAMjarAmAM puravAmAM Ave che. kahevAya che ke siveTa jeTaluM vadhAre gusse thAya : ciDAya teTalA vadhu pramANamAM tenA zarIramAM kasturI bane che. AthI phezanaparastImAM aMdha banelo mAnavI tene lAkaDI ghoMcI ghoMcIne cIDave che. Ama ne Ama 15-20 divasa sudhI siveTane satata gussAmAM ciDAyeluM rakhAya che, jethI tyAM sudhImAM thoDI vadhu kasturI tenA zarIramAM banI rahe. 15-20 divasa bAda siveTanA peTa para cIro mUkI tenI graMthimAMthI kasturI kADhI tenI jagyAe mAkhaNa ke mINa bharI devAya che. tyArabAda pATA piMDI karI siveTane mahinA sudhI pijerAmAM rAkhI bIje mahine pharI tenA peTamAM cIro mUkIne kasturI kADhavAmAM Ave che! paraphayuma banAvavAmAM vaparAto "eMbaragisa'nAmano sugaMdhita padArtha vhela mAchalInA zarIramAMthI meLavAya che. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo anya keTalAMka sauMdaryaprasAdhanomAM vaparAto "esTrojana' nAmano padArtha garbhavatI ghoDInA mUtramAMthI meLavAya che. A mATe ghoDIne dara cAra-pAMca kalAke daMDAthI phaTakArI tenuM mUtra bheguM karavAmAM Ave che. vaLI A ghoDI haMmezAM garbhAvasthAmAM rahe evA prayAso karAya che. paraMtu sauMdaryaprasAdhano, attara, krIma, lozananI laTakALI duniyAnI bhItaranI A amAnuSI vAta ATalethI ja nathI aTakatI. jema davA banAvI te mANasa mATe hAnikAraka nathI, tenI sAbitI mATe prANIo para teno prayogo thAya che tema soMdaryaprasAdhano banAvI te mANasanI cAmaDI ke vALa mATe nukasAnakAraka to nathI ne te jovA prANInI cAmaDI ne vALa para prayogo thAya che. AphaTara zeva lozana'', "kolona" ke mAthuM dhovA mATe vaparAtA "zempa"no pahelAM prANIo para prayoga karavAmAM Ave che. A zempa kadAca AMkhamAM jAya to mANasanI AMkhane nukasAna kare nahi te jovA sasalAnI AMkhamAM zempa chAMTavAmAM Ave che. sasaluM AMkho baMdha na karI de te mATe tenI pAMpaNone paTTI mArI ke temAM TAMkaNIo ghoMcI tene UMcI rAkhavAmAM Ave che! Ama ne Ama ghaNI vakhata sasalAM AMdhaLAM thaI jAya che. joke A badhAM prasAdhano AvAM ghAtakI kRtyo AcarIne nathI banAvAtAM, keTalAMka prasAdhano vanaspati ke anya kRtrima padArthomAMthI paNa banAvavAmAM Ave che. - vijJAnane tabIbI kSetranA vikAsa mATe ke rogonA IlAja mATe ane davAo mATe prANIo para atyAcAro thatA AvyA che ane haju thatA rahe che, paraMtu mAtra sauMdarya ne phezana mATe ke zokha mATe ja A asaMkhya mAsuma-mUMgA jAnavaro para atyAcAra zuM kAma? (tA. 11-1-78 : janasattAmAMthI sAbhAra-udhUta) IMDAM khAnArAo! maraghIno citkAra sAMbhaLazo! IMDAno virodha karavAmAM mArAM kAraNo aDadhAM vaijJAnika ane ekaso TakA IMDAM ApanArI muraghIo upara thatA atyAcAra viSenAM che. IMDAMnI sanDe ke manDanI jAherakhabara lakhanArA mahAna kalAkAranI patnI veMkaTezvara hecarIjha - je muraghIpAlana mATeno masAlo tema ja muraghInI katala karIne cikana vece che te kaMpanInA zero vecanArA pAMca jaina zeradalAlonI patnIo, veMkaTezvara heMcarIjhanA oNphisaronI pAMca Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo patnIo ane je maeNgejhino IMDAM utpAdakasaMghanI pracAra jAherakhabaro chApe che tenA taMtrIonI pAMca patnIo mArI sAthe Ave ane maraghIonuM kahevAtuM vaijJAnika DhabanuM je pAlana thAya che tyAM pAMjarAmAM mAtra traNa kalAka maraghIo vaccovacce bese ane pachI pheMsalo kare ke A maraghIonAM IMDAM khAI zakAya, to huM IMDAno virodha nahIM karuM. bheMso caratI hoya, khetaromAM gAyo caratI hoya ke gharanA vADAmAM ke jaMgalomAM maraghIo "kukara kukara' karIne caNa ke cAro caratI hoya te dRzya raLiyAmaNuM che. te badhAMne cAro ke caNa khAtAM jovAnI majA paDe che. eka ke savA phUTane aMtare rAkhelA piMjarAmAM ekasAthe hajAro maraghIo rakhAya che. AvI hAlatamAM rakhAtI maraghInAM IMDA khAvAM pApa na gaNo to paNa e kaThoratA ane duSTatA to gaNAya ja. keTalIka hakIkato vAMco : (1) laMDananA "sanDe TeligrAphInA lekhikA tamArA phAranTa tA.3-4-'89nA aMkamAM lakhe che ke, piMjarAmAM pakaDelI maraghI iMDAM mUke pachI tenA je bArIka chidro IMDAMmAM hoya temAM hAnikAraka jaMtuo pravezI zake che. A jaMtuono praveza tyAre vadhu zakya bane che jyAre iMDAM mUkanArI maraghI khUba ja mAnasika ane zArIrika trAsamAM jIvatI hoya. glAsago yunivarsiTInA mahilA vizeSajJa DaoN. seli solomana chellAM soLa varSathI IMDAMnA kocalAno abhyAsa karatAM hatAM. jyAre IMDAMone gaMdA vAtAvaraNamAM saMgharAya che tyAre tene sAlmonelAnAM jaMtu lAgavAnI zakyatA vadhe che. muMbaImAM loko je IMDA khAya che te IMDAM jyAMthI Ave che te posTrI phArma uparathI cokhkhAM dekhAya paNa AjubAjunI gaMdakI ane maraghIne apAtA gaMdA khorAkanI gaMdha ja trAsadAyaka hoya che. DaoN. solomane mAIkroskopI TekanikathI joyuM ke zArIrika tANamAM jIvatI maraghInAM IMDAMnAM kaoNcalAnAM chidro khullAM thayelAM hoya che, je narI AMkhe dekhAtAM nathI. muMbaInI bajAromAM khullAM rakhAtAM IMDAM jaMtu pravezavAne pAtra che. (2) "IlasTreTeDa vIkalI'nA 3 julAI, 1988nA aMkamAM menakA gAMdhIe lakhyuM che : "zuM cikana ane IMDAM e tamAro phevarITa khorAka che? to A vAMco - paoNsTrI udyoganI bhASAmAM je nAjuka baccAMne "cika' kahe che te maraghInI pAMkhamAM bharAvI rakhAya che. bacce doDatuM thAya tyAM sudhI teNe bharAI rahevuM paDe che. eka divasanI uMmaranA "cikane IMDAMno vepArI pasaMda kare che, pachI bAkInAne mArI nAkhato nathI. sauprathama to te bALamaraghInI cAMcane eka cappane agnimAM tapAvIne kApI nAkhe Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo che. baccAnA zarIrano caMcaLa bhAga tenI cAMca che. A cAMcane eTalA mATe kApI nakhAya che ke te piMjarAmAM purAya tyAre bIjI maraghIo sAce cAMcathI laDAI na kare. maraghI mAdA hoya ane iMDAM ApavAnI hoya tene judI tAravavAmAM Ave che. maraghInA bhAInI hAlata jovA jevI che. A badhA nara maraghAne plAsTikanA moTA thelAmAM khaDakavAmAM Ave che. ane temAM dabAvIne, gUMgaLAvIne mArI nakhAya che. e pachI paNa maraghA na mare to klorophorma choDAya che. badhAM ja baccAM marI jAya pachI 30 miniTa sudhI sakhata garamI apAya che ane pachI e maDadAMone daLIne teno pAvaDara banAvIne, e pAvaDara ja tenI "jAtabhAI" agara kaho ke "jAta-baheno' je IMDAM mUkatI hoya tene "paoNsTrI phIDa" tarIke khavaDAvAya che. bAkI IMDAM ApIne kamANI karanArI maraghIo hoya tene lAInabaMdha piMjarAmAM purAya che. pAMca phUTa UMco A khaDakalo hoya che. dareka piMjarAmAM 8 thI 10 cika maraghI hoya che. temanI nAnakaDI pAMkhane teo prasarAvI na zake teTalI giradI piMjarAmAM hoya che. maraghInA vaijJAnika pAlananI ghAtakI kitAbanA niyama pramANe ja piMjarAmAM A giradI karavI paDe. nahIMtara maraghIno dhaMdo nukasAnakArI banI rahe. piMjarAmAM purAyA pachI A maraghI kadI ja bahAranI duniyA jotI nathI. 40 varSa pahelAM je mAMsAhArI mitro ane tene ravADe caDelA hindu mitro koI koI vAra IMDAM khAtA te maraghIo judI hatI ane IMDAMo judAM hatAM. e maraghIo khetaramAM pharatI hatI, have to potAnI ja viSTA khAtI, potAnAM ja baccAMno pAuDara karIne khAtI ane amerikAthI AyAta karelAM gaMdAM khAdyo khAtI maraghIonAM IMDAM khavAya che. je jaina mahilAno juvAna dIkaro iMDAMnI AmaleTa khAto hoya te mahilAne maraghInAM piMjarAmAM nahIM paNa maraghI mATe je AhAra bane che te jagyAe pAMca kalAka UbhI rAkho to pachI kadI ja te tenA dIkarAne IMDAM khAvA na de eTalI badabU tyAM AvatI hoya che. maraghI piMjarAmAM purAI hoya te ghaNI vakhata pANI ke khorAkane AMbavA bIjI maraghI upara caDhIne tene kacaDatI kacaDatI khAya che. piMjarAmAM cIsAcIsa thAya che. keTalAka cAra pAMca saptAhanA cikane hRdayarogano humalo thavAthI teo marI jAya che. eka maraghInuM AyuSya bAra varSanuM hoya che. piMjarAmAM purAyA pachI bIje varSe tenI pAMkho kapAI jAya che. te dUbaLI banI jAya che. jo maraghI barAbara IMDAM na Ape to tenI katala karIne tenI jagyAe sArI maraghI mukAI jAya che. A piMjare paDelI maraghIomAM 20 TakA to kensara ke zvAsanA rogathI marI jAya che. IMDAM ApanArI Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo maraghIne paNa naphAnI dRSTivALo sAyanTiphika paoNsTrI udyogavALo 18 thI 24 mahinAmAM nakAmI gaNe che. vadhu ne vadhu IMDAM Ape te mATe maraghIne videzathI AyAta karelI davAo vagere ApavAmAM Ave che, tethI maraghInA AMtarazarIranI vyavasthA kathaLI jAya che. be varSamAM te bicArI buDhI thaI jAya che ane eTale tenI katala thaI jAya che. hajI to A krUratAnI vAta bAkI che. ghaNA gujarAtIo cikana' "cikana' bole tyAM temanA moDhAmAM pANI Ave che. AvA cikanano jabaro udyoga che. nara maraghAmAMthI sArA cikana bane che, tene "broIlara' kahe che. A broIlaranAM phArma paNa phekTarI DhabethI krUra Arthika niyamo pramANe cAle che. virodhAbhAsa joI lo ke eka tabakke nara-maraghAne mArI nAkhavA paDe che. IMDAM ApatI maraghIne paLAya che jyAre broIlara mATe nara-maraghA ja kAmanA hoya che eTale nArI-maraghIne to gesa ApIne mArI nakhAya che ane tene bALIne teno khorAka banAvAya che. A broIlaranI phekTarInA eka vibhAgamAM khAssA 90,000 maraghA rakhAya che. A phekTarImAM kAmadAro divasamAM eka vakhata A zeDamAM Ave che. marI gayelA maraghAne upADI le che. broIlara maragho ATha saptAhano thAya tyAre te phArma moTI kaMpanInuM hoya to tene mazInathI kapAya che, nahIMtara hAthethI kApI nakhAya che. dareka maraghI, pachI te IMDAM mATe paLAtI hoya ke mAMsAhAra mATe, te bicArI satata rasAyaNonA Dojha letI hoya che. bhAratanA paoNsTrI phArmaro lagabhaga 1,000 jeTalI videzI ane dezI davA vApare che. moTe bhAge malTinezanala kaMpanIo A davA Ape che. IMDAM vadhu pedA karavAnI davA ane maraghIne thatA rogo sAme rakSaNa mATenI A davA che. dayALu jeno tANItoDIne phaMDa ekaThuM karIne IMDAnI viruddhamAM pracAra karatI moMghI jAherakhabaro Ape che, tene khabara nathI ke jo temanI vAta mAnIne loko IMDAM khAtA baMdha thaI jAya to malTinezanala kaMpanIo karoDo rUpiyAnA davAnA vepArathI hAtha dhoI nAkhe. eTaluM ja nahIM, malTinezanala kaMpanIo je bhAve jevI davA Ape te paoNsTrI phArmare kharIdavI ja paDe che. Ama IMDAMnA pracAra pAchaLa eka moTA naphAkhorInA udyoganuM paDyuMtra racAyeluM hoya che. tamane e vAtanI jANa nathI ke IMDAne phoDIne tame rUDArUpAlA pILA raMgano aMdarano bhAga juo cho tene vadhu rUpALo ane raMgadAra banAvavA siTrAnAphasAnathina nAmanuM hAnikAraka rasAyaNa maraghIne apAya che. je maraghI muktapaNe khetaramAM pharatI hoya te kudaratI khAdya khAtI hoya che. lIlA ghAsanA cArAne kAraNe tenAM IMDAMno Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 bAra prakAranI hiMsAo pILo bhAga sarasa hoya che. piMjarAmAM purAyelI maraghIne A kAma rasAyaNo dvArA karavuM paDe che. jo koIe cikana mATe maraghI kema kapAya che te jovuM hoya to veMkaTezvara hecarIjha agara tenI samakakSa kaMpanInI cikana phekTarI joI Avajo. kadAca ghaNA loko lalacAvanArI jAherakhabara vAMcIne UMcA DiviDanDanA vacanavALI heMcarIjhanA zero paNa kharIdyA haze. maraghIonI katala A rIte thAya che : prathama tenI Dokane mazInanI kAtaro kApe che. e pachI mazInamAM ja bharAyelI rahIne te pAMkha phaphaDAvatI rahe che. mazInanA bhoMyarAmAMthI bahAra nIkaLe tyAre lohI TapakatuM hoya che, pAMkha phaphaDatI hoya che ane e hAlatamAM tene phaLaphaLatA pANImAM jhaboLI devAya che. tyAM tenA rAma ramI jAya che. e ramI gayelA rAmane zokhIno potAnI DizamAM svAdiSTa cikana tarIke khAya che. eka sonI kuTuMbanI 19 varSanI yuvatI vidhavA thaI tyAre tenI sAsue tene phaLaphaLatA pANIthI navaDAvIne kahyuM, "tAro vara marI gayo, tAre jIvavAnI zuM jarUra che?" e bahena to jIvI gaI che, paNa phaLaphaLatuM pANI zarIra para paDe tyAre zuM hAlata thAya tenI tene jarUra kalpanA haze! IMDAM uparanA vaijJAnikoe karelA prayogono niSkarSa - saMjaya vorA merI jAna, merI jAna, muragI ke anDe... mArA pAMca varSanA TeNiyA bhatrIjAnuM gIta sAMbhaLI mArA kAna saravA thayA. hajI huM kaMI pUchavA AgaLa vadhu e pahelAM teNe bIjI kaDI lalakArI : sanDe ho yA manDa, roja khAo aDe. amArA pADozInA ghare jyAre paNa keka lAvavAmAM Ave tyAre A naTakhaTa bhatrIjo pahelo prazna e pUchato : AmAM iMDAM che? kekamAM jo IMDAM che evI khabara paDe to te lAlaca choDIne paNa khAvAnI nA pADI deto. IMDA vagaranI keka hoya to ja te khAvA mATe taiyAra thAya. AvA aNizuddha zAkAhArI vAtAvaraNamAM UcharelA abudha bALakane paNa TIvInI bolakI jAherakhabaronI jhapaTamAM AvI gayelo joI mane Azcarya thayuM ane AghAta lAgyo. chellA thoDA samayathI dezabharamAM reDiyo, TI.vI. akhabAro ane megejhinonA mAdhyamathI IMDAno jorazorathI pracAra thaI rahyo che. maraghAM uchera kendronA mAlikoe ane sarakAre jANe kasama khAdhI che ke koIne paNa IMDA khavaDAvyA vagara choDIzuM nahi. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 41 dezanI mAMsAhArI prajAne to Avo bodhapATha ApavAnI jarUra ja na hoya, eTale svAbhAvika che ke pracAranI A paDaghama dvArA zAkAhArIone nizAna banAvavAmAM AvyA che. - IMDAM zAkAhAra gaNAya ke mAMsAhArI enI carcA ApaNe pachI karIzuM. mukhya prazna e che ke zuM IMDuM saMpUrNa khorAka che? ane tenAthI zarIramAM bahu tAkAta Ave che e vAta sAcI che? zuM tenAthI mAtra lAbha ja thAya che ane koI nukasAna thatuM ja nathI? IMDAMmAMthI je poSaNa maLe che te koI zAka, phaLa, anAja ke kaThoLamAMthI nathI maLatuM? jyAre koI vastunA guNonI bAMga pokAravAmAM AvatI hoya tyAre tenA avaguNothI paNa prajAne sAvaceta karavI joIe, IDAMno pracAra karanArAo ekapakSI rajUAta karI beImAnI karI rahyA che. potAno dhaMdho jamAvavA teo lokonI AMkhamAM dhULa nAMkhe che. eTale sudhI ke IMDAM na khAnArA lokone teo pachAta ane avaijJAnika gaNAve che. IMDAMno pracAra karavA mATe teo DaoNkTaronA abhiprAyo paNa TAMke che. ema kahevAya che ke IMDAMno 65 TakA bhAga pacAvIne zarIra grahaNa karI le che paraMtu hakIkata kaMIka alaga che. nobela pAritoSikavijetA hRdayaroganA niSNAto prophesara mAIkala esa. brAuna ane joyapha ela. golDasTInano spaSTa abhiprAya che ke hRdayaroganA humalAnuM mukhya kAraNa IMDAMno AhAra che. iMDAMmAM kolesTarola pracura mAtrAmAM che, je hAI blaDaprezara ane hRdayaroganuM kAraNa che. ATaluM ochuM hoya tema kolesTarolano nikAla karavAnI zarIranI zakti IMDAMnAM AhArathI ghaTe che. sarvenI pIpUDI vagADanArA lokoe AlatuphAlatu DaoNkTaronA abhiprAyanI sAthe A nobela pAritoSikavijetA tabIbonA abhiprAya paNa TAMkavA joIe. jAherakhabaromAM IMDAnI prazasti pUrNa AhAra tarIke karavAmAM Ave che. mUratiyo bhale kANo, kUbaDo ane bAgho hoya, tenI mA to vakhANa ja karavAnI. IMDAMnuM paNa AvuM ja che. temAM ekAda viTAmina sivAya bAkInAM jIvanatattvono sarvathA abhAva che. dAkhalA tarIke, temAM viTAmIna sI jarAya nathI. kArbohAIDreDa ane kelziyama jevA padArtho vagara koI khorAka pUrNa na gaNAya. A baMnenuM IMDAMmAM nAmonizAna nathI. temAM je viTAmina bI-1, bI-2 ane bI-12nA aMzo hoya che te tenI rAMdhavAnI prakriyAmAM baLI jAya che. brAuna ane golDasTIne varSonA anubhava ane prayogo pachI eka satya tAravyuM hatuM ke zAkAhArIonI sarakhAmaNIe mAMsAhArIomAM hRdayanA, kiDanInA ane lohInA dabANano rogo vadhu thAya che ane tenuM kAraNa iMDAMno AhAra tema ja mAMsAhAra che. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 bAra prakAranI hiMsAo IMDAMne zreSTha khorAka gaNAvanArAo bhUlI jAya che ke 100 grAma IMDAmAMthI mAtra 160 kelarI ja prApta thAya che. jyAre maga, aDada, masUra, caNA, vaTANA jevA kaThoLamAM dara 100 grAme 325 thI 357 kelarI garamI maLe che. IMDAMthI traNagaNI zakti magaphaLImAM maLe che e hakIkata paNa zAkAhArIone jaNAvavI joIe. IMDAMnAM pracArakonI mukhya dalIla e che ke temAM puSkaLa proTIna che. 100 grAma IMDAMmAM 6.8 grAma proTIna hoya che (jAherakhabaramAM to thoDuM proTIna gharanuM umerI sAta grAma batAvAya che, paraMtu tamAma kaThoLomAM 14 grAma athavA vadhu proTIna hoya che. tala ane magaphaLI jevAM telIbiyAMmAM to A pramANa 21thI 25 grAma thaI jAya che. eka rUpiyAnAM IMDAM khAvAthI jeTaluM proTIna maLe che teTaluM proTIna kaThoLa athavA magaphaLImAMthI meLavavA mATe cALIsa-pacAsa paisA ja kharcavA paDe che. eka vakhata mAnI lIe ke poSaNanI bAbatamAM nobela pAritoSikavijetA vijJAnIo jUThA che ane IMDAMnA pracArako sAcA che to paNa IMDAMne zAkAhArI kayA aLavItarA tarkathI batAvAya che te samajAtuM nathI. zAkAhAra athavA annAhAranI saraLa vyAkhyA karIe to je vastu vRkSa athavA choDa para Uge tene zAkAhAra kahevAya. zuM IMDuM vRkSa para Uge che? nA, to pachI tene zAkAhAra zI rIte kahI zakAya? AvA pracAra sAme ja zuddha zAkAhArIono mukhya vAMdho che. IMDAMne zAkAhAra sAbita karavA mATe jAtajAtanI uTapaTAMga dalIlo karavAmAM Ave che. eka tarka evo che ke IMDAMmAM koI jIva nathI, mATe zAkAhArI gaNAya. jo A dalIla mAnI laIe to bakarAne ke baLadane mArI nAkhyA pachI tenA mAMsamAM paNa koI jIva nathI raheto eTale tene paNa zAkAhAra mAnavo paDe. teo bIjI dalIla e kare che ke dUdha prANInA zarIramAMthI maLe che chatAM zAkAhArIo tenuM sevana kare che; tevI ja rIte iMDAM maraghI Ape che mATe tene paNa zAkAhAra gaNI zakAya. dUdhamAM ane IMDAMmAM eka pAyAno taphAvata che. gAya ke bheMsanA zarIramAM je dUdha pedA thAya che te poSaNanA hetuthI thAya che. dUdhamAMthI kyAreya gAya pedA thatI nathI, kAraNa ke temAM jIva nathI hoto. A kAraNe dUdha vAparavAmAM zAkAhArIone koI vAMdho hoI zake nahi. IMDAMnI vAta sAva alaga che. maraghInA zarIramAM IMDuM taiyAra thAya che. teno hetu navA jIvanA sarjanano hoya che. IMDAMmAMthI maraghI pedA thaI zake che, mATe tene zAkAhAra gaNI zakAya nahi. IMDAMne zAkAhAramAM khapAvanArAo pAse hajI eka dalIla bAkI rahe che. teo kahe che, maraghAnA saMyoga vagara maraghI je IDuM mUke temAMthI to kyAreya baccuM pedA Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 43 nathI thatuM mATe A to zAkAhAra gaNI ja zakAya. jIvavijJAnano prAthamika abhyAsa karanAra mANasa paNa kahI zakaze ke prajanana mATe taiyAra thatuM mAdA aMDa pote paNa ekakoSI jIva che. eTale maraghAnA saMyoga vagaranA maraghInA IMDAmAM paNa jIva to hoya ja che ane A jIva koI kAkaDI, TameTAM ke tarabUcano jIva nathI paNa maraghIno jIva che, e vAta to kAMI nakArI zakaze nahi. A iMDAM para jo maraghAnuM puruSabIja paDe to temAMthI jarUra bacce pedA thAya. A IMDuM jo, kharekhara nirjIva hoya to temAMthI kyAreya bacce pedA thaI zake nahi. pAMceka varSa pahelAM IMDuM zAkAhArI gaNAya ke mAMsAhArI e prazna gujarAtamAM garamAgarama carcA cAlI hatI. A akhabArI yuddhamAM eka bAju hatI gujarAta sTeTa posTrI phArmasa ko-opareTiva sosAyaTI ane teno virodha karI rahI hatI hiMsA nivAraNa saMgha nAmanI jaina saMsthA. maraghA pAlakonI sosAyaTI potAnuM vecANa vadhAravA IMDAMne zAkAhAramAM khapAvatI jAherakhabaro ApI rahI hatI. hiMsA nivAraNa saMghe A jAherAtone hAIkorTamAM paDakArI hatI. A gajagrAhamAM sauthI rasanI vAta e hatI ke maraghApAlakonI sahakArI sosAyaTInA pramukhapade DaoN. deDhiyA nAmanA jena hatA ane temano virodha karI rahelI saMsthA paNa jenonI ja banelI hatI. A vivAda vakhate meM DaoN. deDhiyAnI eka mulAkAta lIdhI hatI. A vakhate thayelI carcAmAM DaoN. deDhiyAe kabUlyuM hatuM ke kahevAtAM zAkAhArI IMDAMmAM paNa jIva to che ja. IMDAMne zAkAhAra gaNAvanArAo khuda sAcI vAta jANe che paNa teo badaIrAdAthI khoTo pracAra karI rahyA che. A prakAranuM mukhya kAraNa e che ke bhAratamAM ane khAsa karIne gujarAtamAM hajI moTI saMkhyAmAM loko zAkAhArI che. bhAratanA tamAma dharmomAM mAMsAhArano niSedha karavAmAM Avyo che. je loko mAMsAhAra kare che teo paNa ghaNI vAra gharanA lokothI A vAta chupAve che. IMDAMne zAkAhArI siddha karI teo grAhakonuM AkhuM navuM jUtha taiyAra karavA mAge che. A mATe teo beDarUma jUThANAMo bole che. bhArata jevA garIba dezamAM prajAnA poSaNanI samasyA vikaTa banatI jAya che. loko apoSaNanI aneka bImArIothI pIDAI rahyA che e nakkara hakIkata che. sarakAra jo A bAbata pratye kharekhara sajAga hoya to teNe sastA, nirdoSa ane suprApya poSaNanA padArthone protsAhana ApavuM joIe. sarakArI nItione pApe eka bAju kaThoLa jevA pauSTika padArthanuM utpAdana ghaTatuM jAya che ane tenA bhAvo AsamAnane aDe che. bIjI bAju maraghApAlana ane macchImArI jevA udyogone karoDo rUpiyAnI sabasiDI apAya che ane IMDAMnI jAherakhabaro pAchaLa bIjA lAkhonuM AMdhaNa karavAmAM Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 bAra prakAranI hiMsAo Ave che. saMdezo spaSTa che : zAkAhArIo mATe dUdha, zAkabhAjI ane kaThoLa moMghAM thaze ane mAMsa, macchI, IMDAM sastAM banaze. satIprathA ane harijanonA vivAdamAM aTavAtA zaMkarAcAryo ane bIjA dharmaguruone A AkramaNanI jarAya ciMtA nathI. mAMsAhArano pracAra proTInanA nAme thaI rahyo che. TheTha pahelA dhoraNamAM bhaNatA bALakane paNa magajamAM ThasAvavAmAM Ave che ke IMDAM ane mAMsa khAvAthI tAkAta Ave. AvatI kAle sarakAra kadAca tamAma breDa, biskiTa ane cokaleTamAM paNa poSaNanA nAme IMDAM umeravAnuM pharajiyAta banAve. mAMsAhArI evI dalIlo paNa karatA hoya che ke ame jo anna vAparavA lAgIe to zAkahArIoe bhUkhe ja maravuM paDe. saMyukta rASTrasaMghanI eka beThakamAM bhAratanA bhUtapUrva vaDA pradhAna sva. zrImatI gAMdhIe A dalIlano suMdara javAba Apyo hato : "tame zrImaMta dezo DukkaranA zarIramAM eka kilo mAMsa pedA karavA tene 70 kilo anAja khavaDAvo cho. tamAro eka mANasa jo mAMsa khAvAnuM baMdha kare to amArA 70 mANasonuM peTa bharAI IMDAM khAnArA cetajo! enAthI hRdayaroga jaladI thAya che! - guNavaMta cho. zAha khAsa sijhana have AvI gaI che. jo ke atyAre paNa IMDAM ane AmaleTanI lArIo cakale ane coTecoTe UbhI to hoya ja che paraMtu ziyALo Ave eTale evI lArIonI saMkhyAmAM cAragaNo vadhAre thaI jAya che. A kAraNe bAkInA divasomAM IMDAM nahIM khAnArAomAM evI (khoTI) mAnyatA pravarte che ke ziyALAmAM IMDAM khAvAthI zakti ane "tAkAta'mAM vadhAro thAya che! IMDAMnA pracArakoe to sarakArI madada vaDe (eTale ApaNA khissAmAMthI gayelA paisA vaDe) TI.vI., reDiyo ane philmo tathA akhabAromAM jAherakhabaro ApIne IMDAM khAvA mATe mAnasika dabANa lAvavAnuM kyAranuMya zarU karI dIdhuM che. paraMtu IMDAMnA A premIo jANatA nathI ke 1985mAM nobela pAritoSika meLavanAra amerikAnA baMne hRdayaroganA niSNAtonI salAha che ke "hRdayarogathI bacavuM hoya to IMDAnuM sevana na karo!" hRdayaroganA A niSNAtonAM nAma DaoN. mAIkala esa. brAuna ane DaoN. josepha ela. golDasTIna che. nobela pAritoSikanA 84 varSanA ItihAsamAM koIne na maLI hoya eTalI rakama rU.22,50,000 emane maLI hatI. emaNe vizvanuM A Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 45 sarvotama InAma hRdayaroga upara emaNe karelA saMzodhana mATe maLyuM hatuM. emanuM kahevuM che ke hRdayaroga lAvanAra eka mukhya kAraNa IMDAM che. amerikAmAM IMDAM ApaNe jema zAkabhAjI khAIe ema, sAhajikatAthI khavAya che.) teo kahe che ke hRdayaroga bALapaNathI ja lAgu paDI gayo hoya che, paraMtu enI jANa moTI uMmare thAya che. bALako IMDA khAya emAM kaMI nukasAna thatuM nathI evI je mAnyatA che e AthI khoTI Thare che. IMDA khAvAtI bALako bahArathI bhale hRSTapuSTa dekhAtAM hoya paraMtu aMdarathI hRdayaroganAM bIja vAvIne beThAM hoya che! A vaijJAnikoe karelI zodha pramANe, dareka mAnavInA zarIramAM kolesTrona nAmanuM eka tattva utpanna thAya che ane e tattva khorAka dvArA paNa maLI rahe che. A tattva vanaspati ane bhAjImAM nahivat hoya che; jyAre IMDAM ane mAMsamAM khUba ja pramANamAM hoya che. zarIramAMnA hormonsa ane membarIna sela A kolesTrona tattvamAMthI bane che. zarIra mATe A tattva jarUrI che. paraMtu kolasTrona jo raktavAhinIomAM jAmavA lAge to zarIramAM pharatA raktapravAhamAM aDacaNa UbhI thAya che. dhIre dhIre e eTalo badho jAmI jAya che ke raktapravAha aTakI jAya che ane hRdaya paNa kAma karavAnuM baMdha kare che. ene ja "hArTa eTeka' kahe che. magajamAM jo rakta na pahoMce to ene "sTroka" kahe che ane A ja padArtha mutrAzayamAM patharInA nAme oLakhAya che. A DokTaroe je zodha karI e mujaba raktamAM maLato lokesITI liyoproTIna' (ela.DI.ela.) kolasTrona sAthe raktamAM vahe che. zarIramAM hRdaya ane anya bhAgonA selamAM rIspaTara' nAmano eka padArtha che e A ela.DI.ela. ane kolesTronane raktamAMthI dUra kare che. enA kAraNe rudhirAbhisaraNamAM kaMI vAMdho nathI Avato. A vaijJAnikono mata evo che ke jeo IMDAM ane mAMsa khAya emanA zarIramAM A "rispeTaronI saMkhyA ghaTI jAya che. AthI raktamAM kolesTronanuM pramANa vadhavA lAge che ane hRdayaroganI tyArathI zarUAta thAya che te "hRdayaroganA humalA'thI aTake che. IMDAMmAM A kolasTrona sauthI vadhu pramANamAM maLI Ave che. AthI iMDAM khAnArAone cetavavAmAM AvyA che. atyAra sudhI IMDAMne supAcya samajavAmAM AvatAM hatAM. kAraNa ke enA prayoga phakta janAvaro upara ja karavAmAM AvatA hatA; paraMtu keTalAka vaijJAnikoe IMDAMno Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 bAra prakAranI hiMsAo prayoga mAnavI upara karyo tyAre jaNAyuM ke e pacavAmAM bhAre che. AthI videzomAM to have IMDAM nahIM khAvAnI phezana zarU thaI gaI che. enuM eka bIjuM kAraNa e paNa che ke amerikA ane bIjA dezamAM 50 TakA mRtyu phakta hRdayaroganA kAraNe ja thatAM jovAmAM AvyAM che. ApaNe tyAM IMDAM nahIM khAvAnuM kahevA pAchaLanA bIjAM be kAraNo paNa che. IMDAMnI chAlamAM lagabhaga 15 hajAra chidro hoya che. e chidro sUkSmadarzakamAM ja joI zakAya che. e chidro dvArA lAkho jIvANuo IMDAMmAM pravezI jAya che ane IMDAMne kharAba kare che. IMDAMmAMthI durgaMdha AvavAnuM kAraNa e ja che. bIjuM kAraNa IMDAMmAMthI maLI AvatuM DI.DI.TI. che. InDiyana kAunsila opha egrIkalcara risarca dvArA karAyelI mojaNImAM jANavA maLyuM che ke, bhAratanA zAkabhAjI ane IMDAMmAM DI.DI.TI. maLI Ave che. emAM paNa IMDAMmAM DI.DI.TI. vadhu pramANamAM maLI Ave che. kAraNa ke bhAratabharamAM maraghIone rogacALAthI bacAvavA mATe DI.DI.TI. jevI davAono khUba ja upayoga karavAmAM Ave che. AthI IMDAM khAnArAonA peTamAM sArA pramANamAM DI.DI.TI. jamA thavA lAge che ane pachI citravicitra prakAranA rogano bhoga bane che. ...ne have sasalAM-uchera kendro tA. 16-9-89nA TAImsa opha InDiyAmAM sasalAM-ucheranI yojanAnI jAhe2Ata prANI-uche2 khAtAnA eDizanala DAyarekTara zrI o.TI. veMkaTazeTTIe patrakAra pariSadamAM karI che. himAcala pradezamAMthI sasalAMone lAvavA - kheDUto mATe tenI keLavaNInI vyavasthA karavI... aneka kheDUto tathA tenA kahevAtA vepA2Ione joIe teTalI sahAya karavA dvArA A yojanAne AgaLa vadhAravA protsAhana ApavuM... adyatana TekanolojI dvArA sasalAMonuM vadhu ne vadhu utpAdana vadhAravuM... eka varSamAM lAkho sasalAo UcharI zake tevI moTI moTI vepArI saMsthAone A mATe preraNA tathA pUrI jogavAIo karI ApavI... ne aMte lAkho karoDo sasalAonAM kAsaLa kADhI tenA mAMsa dvArA mAMgane pahoMcI vaLavuM. tenI cAmaDI-rUMvATI dvArA carmaudyoga ane UnanAM bajArone chalakAvI devAM (enI cIso upayogamAM nathI laI zakAtI, nahIM to sarakAra e paNa choDe tema nathI).... A che sa2kA2nuM navuM sarjana...! Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo ema thAya ke A hindustAna che ke "kabrastAna"? zuM bhAratanI prajA jaMgalamAM vasatAM jaMgalI pazuo karatAMya vadhu jaMgalI (rAkSasI) che? sarakAra lokonI AMkhamAM dhULa nAMkhavA kahe che ke lokonI mAMsanI mAMga .. ane bajAromAM rahetI tenI taMgIne pUravA A lAMbAgALAnI yojanA che. jo mAMsanuM utpAdana ochuM che to videzomAM lAkho Tana mAMsanI nikAsa zA mATe karAya che? vikasatA dezomAM jenuM viziSTa sthAna che, je dharA, dhana-dhAnya ane phaLa vanaspatiothI chalakatI ja rahI che. mabalakha pAka sadAya UbharAto ja rahyo che e ja hindustAnamAM rAjakIya kuTilatAnA jore temaja bhAratavarSanI prajAnA pApodaye rojiMdI Avazyaka cIjone paNa paradezabhegI karI tenI kRtrima taMgI UbhI karAya che. ne tethI baLAtkAre ahiMsaka ihiMdu prajAne pAzavika vRttivALI banAvavAmAM Ave che. ne bicArAM nirdoSa pazuone, ramatAM khIlatAM nAjuka prANIone rIbAvI rIbAvIne khalAsa karavAmAM Ave che. hiMsAe evI mAjhA mUkI che ke have pataMgiyAMnI caTaNI thavA lAgI che; sApanA sUpa banAvyA che; tIDanAM athANAM banavA lAgyAM che; karacalA - kAcA ne kAcA goLanI jagyAe khavAya che; e losTaranuM zAka paNa bane che; IyaLo vaghArelA maracAnI jema vaparAya che; IMDAM ane mAchalIo to have bhUtakALa banI gayo che. yAda rAkhIe ke eka paNa dharma jIvonI hiMsA karavAnI rajA nathI Apato ane prakRtino niyama che ke, bIjA jIvone trAsa pamADIne ApaNe kyAreya sukhI nathI thaI zakatA. pahelAM mAnavonAM peTa bharavA pazuone rIbAvI rIbAvIne mAravAM, pachI tenA ja mAMsamAM rahelAM esiDika jherI tattvone parANe paNa mANasanA peTamAM padharAvI mANasane paNa rIbAvI rIbAvIne mAravo. A kevuM viSacakra? zuM prajA bhoLI che? ke rAjanIti kuTali che? eka bAju saMskRtinI rakSA mATe dezabharamAM bUmarANo macI che to bIjI bAju saMskRtino jaDamULathI nAza karatI AvI yojanAo rojabaroja bahAra AvatI jAya che. teno spaSTa virodha karavA bhAgye ja koI bahAra nIkaLe che. vizvanA 180 dezoe hAthIdAMtanI AyAta-nikAsa para pratibaMdha mUkyo chatAM hindustAnane tenI koI asara na thaI. paNa uparathI te ja samaye AMtararASTrIya gaNAtA moranAM pIchAMnI nikAsa karavAnI yojanAne amalamAM mUkI potAnI kaThoratA-krUratAne mUrkhAmIne pradarzita karI che. svAmI vivekAnaMda paNa kahe che ke "je hiMdu che te dharmano rakSaka che, Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 bAra prakAranI hiMsAo bhakSaka nahIM ja -' paNa bhoLI prajAne bhramita karavA kahevAya che ke "sasalAMnuM mAMsa pAtaLuM che. pacavAmAM halakuM che. temAM kolesTrolanuM pramANa ochuM che. zarIra mATe poSTika che." Avo pracAra ja siddha kare che ke maraghInA mAMsa ne kRtrima paddhatithI pedA karelAM tenAM IMDAMothI dezabharamAM kensarane hArTaeTekanAM pramANo parAkASTAe pahoMcyAM che. tethI tenAthI dUra bhAgatI prajAnA bhayane have dUra karavAnI A eka banAvaTa ja che! ema to IMDAMnA pracArako ya tenA jagajAhera nukasAnothI prajAne ajJAta rAkhe ja che ne? dareka hiMduo sajAga bane..ne rAjanItine vyavasthita TakAvavA sarakAra mAnavamAtranI lAgaNI dubhAvatI AvI yojanAo amalamAM na mUke tevo hArdika anurodha che. bhagavAna sahune sabuddhi Ape e ja ekamAtra prArthanA. keTalI vAto jaNAvuM ! bhArata sarakAre garIbone Arthika rIte madadagAra thavA mATe have rezamanA kozeTAono udyoga paNa vikasAvyo che. AmAM abajo kozeTAnA jIvone sakhata garama pANImAM ukALIne mArI nakhAze. navAInI vAta to e che ke A sarakAra mAchalAM mAravAnI vAtane, katala karavAnI vAtane, matsyodyoga kahe che; katalakhAnAne udyoga kahe che. rezamano udyoga kahe che. are! A to "udyoga' jevA suMdara zabdanI ati krUra mazkarI che. zuM koI paNa prakAranI hiMsAne kadI 'udyoga' kahevAto haze? AvI rahelI anAjanI achatanAM eMdhANane pArakhI jaIne dezI-videzI aMgrejoe mAchalAMnuM utpAdana cikkAra pramANamAM vadhAravAnuM zarU karela che. eka divasa anAja ke zAka moMghAMdATa banI jaze; paNa tyAre mAchalAM sAva sastAM maLaze, jethI mAnavaprajA sahaja rIte (peTa bharavA mATe) mAMsAhAra tarapha vaLI jAya. dUdhanI achatanA eMdhANa pArakhI laIne te lokoe tenA proTIna IMDAMmAM bharapUra (!) jaNAvIne prajAne IMDAM khavaDAvatI cAlu karI dIdhI che. kahe che ke, vArSika pAMca abaja IMDAnuM utpAdana vadhArIne paMdara abaja sudhI eka-be varSamAM pahoMcADI devAnuM IMDAM khAnArA 'nona-veja na gaNAya jAya eTale temane bhale vejITerIana na gaNAya paNa ejITerIana to gaNavA ja joIe evo pracAra khUba jorathI zarU thayo Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 49 che. vaLI je IMDAM nirjIva hoya te khAvAmAM vejITerIana lokone kazo vAMdho na hovo joIe ema paNa jorazorathI pracArAI rahyuM che. A vAta paNa sAva jUThI che. cAlIsa varSa pUrve koI amerikane bahAra paDelA pustakamAM vaijJAnika rIte sAbita karavAmAM AvyuM che ke, "nirjIva kahevAtAM IMDAMmAM paNa zvAsocchavAsanI prakriyA satata cAlatI hoya che. jyAM zvAsocchavAsa cAlatA hoya te vastu nizcipaNe sajIva hoya. vaLI jIva nIkaLI gayo hoya tethI jo te "nirjIva' kahIne khAvAne lAyaka banI jatAM hoya to koI mAnava-maDaduM paNa nirjIva che eTale zuM te zAkAhArI lokone khAvA lAyaka banI jaze! kevI hAsyAspada vAta ! pUrve to evI vAta thatI hatI ke, bhAratanI mAMsAhArI prajA mATe katalakhAnAM calAvavA paDe che. have to, paradezanuM hUMDiyAmaNa pAmavA mATe paNa puSkaLa pramANamAM pazu-katala karAya che. jo pahele tabakke mAMsa-nikAsane sadaMtara baMdha karI devAya to ya ghaNI badhI prANIhiMsA aTakI jAya! paNa aphasosa! bhArata sarakArane hUMDiyAmaNano haDakavA lAgu thaI gayo che tyAM bIjI zI AzA rAkhI zakAya! mAMsa daIne dhana kamAtI A sarakAra pelA nIca kazAya loka jevI nathI lAgatI? vaLI A videzI-nANAMno upayoga to zrImaMtonA udyogonI mazInarI Adi meLavavA mATe ja thato hoya che ! dhoraNa agiyArathI ja tamAma bALakone (DokTaranI lAIna na levI hoya to paNa) deDakAM vagerenuM "Dasekzana' ekadama pharajiyAta banAvAyuM che. enI pAchaLano hetu kahevAya che ke tema karavAthI mAnava aMgono abhyAsa karavA maLe; paraMtu A naryuM jUThANuM che. kharekhara to bhAratIya prajA potAnA hAthe prANIone cIratI thaI jAya eTale enuM dayArdu haiyuM khatama thAya. basa pachI tene mAMsAhArI banAvatAM jhAjhI vAra na lAge. jo prajA mAMsAhArI bane to pachI tene krizciyana banAvatAM ya jhAjhI vAra na lAge. videzI gorAo vizvamAM eka ja IsAI dharma ane eka ja goro varNa Ubho rAkhavAnA daDha saMkalpane varelA che. e lakSathI ja A badhuM hiMsaka taMtra goThavAI rahyuM che. A kAvatarAbAjo to dUdhane paNa "prANIja' kahIne potAne mahAahiMsaka kahevA lAgyA che ane dUdha pItA hinduone mAMsAhArI kahevA lAgyA che! AnI pAchaLa paNa temanI eka evI bhedI cAla che ke A rIte teo dUdhano upayoga baMdha karAvI de to dUdha ja detAM gAya, bheMsa vagere prANIo taddana nakAmAM banI jAya. ema thatAM emanI katala karI nAMkhavAnuM kAma sAva saheluM banI jAya. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 bAra prakAranI hiMsAo jo dUdhALu prANIone jIvatAM rAkhavAM hoya, temanI katala na thavA devI hoya to temanuM dUdha upayogI banAvavuM ja paDe. vaLI prAcIna paraMparA to e hatI ke vAcharaDuM dharAIne dUdha pI le pachI ja prANInAM AMcaLomAM hajI paNa ghaNuM vadheluM dUdha dohIne laI levAtuM. jo te dUdha dohIne na laI levAya to gAya vagerenA AMcaLamAM rahIne te jhera banI jatuM. AthI te prANIo marI jatAM. (AjanI rIta sAva khoTI che ke mAMDa pA lITara jeTaluM vAcharaDAMne pIvaDAvIne badhuM dUdha mANase dohIne potAnA mATe laI levuM. pelA vAcharaDAne bhUkhyuM, taraphaDatuM rAkhavuM.) vaLI dUdha e prANInuM lohI ja nathI. Aje savAre gAye je ghAsa vagere khAdhuM tene sAMje ja jyAre dUdha banI jAya che tyAre tene lohI kahI zakAya ja nahi. kemake Aje khAdhelA khorAkanuM lohI thatAM pAMca (athavA sAta) divasa avazya thAya che. vaLI jo dUdha lohI hoya to lagabhaga badhA mahAtmAoe paNa janma jatAM ja mAtAnuM dUdha pIdhuM che, eTale zuM have te badhA janmathI ja mAMsAhArI banI gayA? prANInA zarIramAMthI je nIkaLe teno bhogavaTo te badho mAMsAhAra evuM na kahevAya. zuM gomUtra paNa mAMsAhAra che! are! e to khUba pavitra vastu manAya che! maMdiromAM chaMTAya che! evI loka vyavasthA che. emAM je rIte je vastu vyavasthita thaI hoya te ja rIte tene mAnavI joIe. kutarko karIne koI vastune ThokI besADavI te yogya nathI. keTalAko vaLI kahe che ke, "dharatI upara anAja ochuM pedA thAya che to bhUMDa vagerenuM mAMsa khAvAmAM vAMdho zuM? ethI anAjanI achata vartAze nahi." A vAta bilakula barobara nathI. mAMsAhArIo to anAjanI traNa rIte achata vadhArI mUke che. (1) baLada vagerene khAI jatAM teo anAjano pAka levAmAM sahAyaka banatA baLadane mArI nAMkhIne anAjanI achata vadhAre che. (2) mAMsa khAdhA pachI paNa temane anAja to khAvuM ja paDe che. vaLI mAMsAhArathI vadhu bhUkha lAgatI hovAthI vadhu anAja khAvuM paDe che. (3) je maraghAM, bhUMDa vagerenuM mAMsa khAya che te maraghAM, bhUMDane tagaDAM banAvavA mATe pAchuM puSkaLa anAja to khavaDAvavuM ja paDe. viSThA ke kacaro mAtra khAIne bhUMDa ke maraghAM tagaDAM-mAMsala-na banI jAya. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo bhUMDanA mAMsathI anAjanI achata ghaTavAne badale atyaMta vadhI jaze evo pracAra karavAmAM AvI rahyo che ke, "anAjanI achatanA nivAraNano vikalpa bhUMDano mAMsAhAra karavo te che. anAjanI achata nivAravI hoya to moTI saMkhyAmAM bhUMDano uchera karavo joIe ane tenuM mAMsa khAvuM joIe." A vAta geraraste doravAnArI, bhAratI prajA sAthe bhayaMkara chetarapiMDI karanArI ane saMpUrNapaNe vAhiyAta che. bhUMDanA mAMsAhAranA pracArathI anAjathI achatano vikalpa to zodhI nahi ja zakAya; paraMtu anAjanI hajI vadhu kAramI achata UbhI thaze. mane to lAge che ke bhAratIya prajAne A rIte geraraste doravIne bhAratamAM anAjanI navesarathI vadhu kAramI achata UbhI karavA mATenA maMDANa A bhUMDa mAMsasevananA pracAra dvArA thaI rahyo che. A vAtane vadhu spaSTa karuM. eka bhUMDa, mAnavane tyAre ja eka kilo mAMsa ApI zake che jyAre te pote coda kilo anAja khAya che. (anAja khavaDAvyA vinA-mAtra gaMdavADa khAI letA bhUMDa pAsethI mAMsa nathI maLatuM; mAtra carabI maLe che !) kyAM eka kilo mAMsanI prApti! ane kyAM te mATe coda kilo anAjanI barabAdI! A uparathI samajAze ke bhUMDanuM mAMsa meLavavA jatAM to rahyuM-sahyuM anAja paNa mAnavajAtane maLavuM muzkela thaI jaze. vaLI mAMsa khAnArA mANasone pAchuM anAja khAdhA vinA to cAlatuM ja nathI, ekalA mAMsano khorAka kadI koI karI zakatuM nathI. AthI bhUMDane coda kilo anAja khavaDAvIne teTaluM anAja gumAvyA bAda bhUMDanuM mAMsa khAnArA mANaso vaLI pAchuM anAja to khAvAnA ja che. annAhArI karatAM mAMsAhArIone vadhu bhUkha lAgatI hovAthI teo vadhu anAja khAvAnA che. Ama bhUMDanA mAMsanI prApti karavA jatAM to anAjanI vadhu tIvra achata pedA thavAnI che. A vAtane so TakA tarkabaddha sAbita karato ahevAla nIce ApavAmAM Avyo che. temAM spaSTa jaNAvyuM che ke briTanamAM 70 lAkha DukkaronuM mAMsa meLavavAmAM te Dukkarone jeTaluM anAja khavaDAvAya che te anAjathI trIjA vizvanI tamAma mAnavasatine peTa bharIne jamADI zakAya! Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 bAra prakAranI hiMsAo o, annaharIo! have bhUMDanA mAMsanA khataranAka pracArathI koI doravAzo mA! govadha pratibaMdha to jarUrI che ja; paNa bhUMDavadha pratibaMdha paNa khUba jarUrI che; nahi to tenA vadhavAthI bhAratanA karoDo garIba loko sahelAIthI mAMsAhArI thaI jaze. A siddhi meLavavA mATe ja "bhUMDa ucheranI yojanA tIvra vage AgaLa vadhI rahI che - sattAdhIzonA haiye dharma vasyo hoya to teo ja sattAnA jore A ApattinuM nivAraNa karI zake. paNa aphasosa! bhAratanA vaDA pradhAnazrI kahe che ke, "AvI vAto sattAthI thaI zake nahI; e mATe lokamata Ubho karavo joIe.' re! A javAba sAMbhaLIne ema kahevAnuM dila thaI jAya che ke to pachI evI pAmara sattAno tame kema svIkAra karyo? e karatAM lokomAM ja rahIne A lokazaktino lAbha uThAvIne lAkho suMdara kAryo kayAM no'tA thaI zakatA? paNa aphasosa! lokamAM rahelAne sattAnI khurazI evA kAma karavA mATe jarUrI lAge che, paNa khurazI upara beThA bAda, ToLAMne ane paradezI-ejanTone tathA khurazanI lAlasAne AdhIna banI jatAM AdamIne potAnI lAcArI chupAvavA mATe lokazaktinI mahAnatA kahevI paDe che! samartha ane sArA AtmAo sattAnI khurazIne badale lokahRdayathI khurazI upara birAjamAna rahe e ja have to ucita lAge che! lo, vAMco sthaLa : muMbaI samAcAra tArIkha : 31-1-78 jo briTananA sittera lAkha Dukkarone anAja ApavAnuM baMdha karavAmAM Ave, to bhUkhe maratA trIjA vizvanA dezo mATe 30 lAkha Tana anAjano atirikta jaththo maLI zake ! ophremanI pablika bAbatonI samitie traNa varSa abhyAsa karIne coMkAvanArAM vidhAno karyA che. dara varSe briTanamAM 2,200 lAkha pAunDa (rU. 189.2 karoDa)nI jabarajasta kiMmatanuM khAvAnuM bagaDe che !! ATalI kiMmatano khorAka AkhA trIjA vizvane mATe pUrato che. poSaNa mATenAM mukhya tattvo proTIna ane lohatattvo tamAma padArthomAM lagabhaga samAna che. IMDAM ane mAMsa vadhu pramANamAM khAI zakAtA nathI. paNa rojanA khorAkamAM eka liTara dUdha umerAya to 35 grAma proTIna vadhArAnuM meLavI zakAya. dareka mAnavIne sarerAza doDha liTara dUdha maLe evI paristhiti pedA karavI sahelI che. paNa dareka mAnavIne Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 53 roja be IMDAM ane 100 grAma mAMsa maLe eTaluM utpAdana karavAnuM sabaLa Arthika kAraNone lIdhe zakya ja nathI. - atyAre ApaNe 11 karoDa maraghAM, batakAM pALyAM che, teo dara varase eka karoDa mANasone pUruM paDe eTaluM anAja khAI jAya che. e anAja jo bajAramAM vecAvA Ave to anAjanA bhAva jarUra nIcA jAya. have 60 karoDanI vasatine roja eka IMDuM ApavuM hoya to mahine 1800 karoDa IMDAM joIe; je meLavavA mATe 90 karoDa maraghIo ucherIne temane 4 karoDa 80 lAkha Tana anAja khavaDAvavuM joIe. ApaNA kula anAja utpAdanano 44 TakA bhAga maraghAM khAI jAya, pachI anAjanA bhAva kyAM jaIne aTake? ane pachI to amerikAne paNa tenA anAjanA UMcAmAM UMcA bhAva levAnI taka maLe. bhUMDa 14 kilo anAja khAya, tyAre tenA zarIramAM eka kilo mAMsa baMdhAya. prophesara vuDa lakhe che ke pahelA vizvavigraha pahelAM aMgrejoe rUpAA lAkha Tana anAja bhaMDone khavaDAvyuM. (paMdara lAkha Tana makAI, pAMca lAkha Tana oTa, sADA sAta lAkha Tana java, be lAkha Tana kaThoLa, ane 6 lAkha Tana ghauMno loTa) ane badalAmAM aDhI lAkha Tana mAMsa meLavyuM. te vakhate bhArata tenA kabajAmAM na hota to iMgleMDanI prajA kAramAM dukALamAM sapaDAI jAta. kelarInI ane proTInanI dRSTie joIe to aMgrejoe 14 pAunDanI 22946 kelarI Dukkarane khavaDAvIne 1839 kelarI meLavI; ane kula 4 lAkha 20 hajAra Tana proTIna Dukkarone khavaDAvIne temanAM mAMsamAMthI 62600 Tana proTIna meLavyuM. Avo lAkhanA bAra hajAra karavAno vepAra have teo ApaNA gaLAmAM bheravI devA mAMge che. ApaNe temanI vAta bAjue rAkhIe to ApaNA sAmAnya mANasane so varasa pahelAM roja eka liTara dUdha ane eka zera anAja dvArA roja 80 grAma proTIna maLI rahetuM. aMgrejI ane kaoNMgresI sarakAronI rASTravirodhI Arthika nItie govadha dvArA prajAnA moMmAMthI dUdha - (32 grAma proTIna) AMcakI lIdhuM ane have IMDAM dvArA che grAma proTIna levAnI ADaktarI pharaja pADavA prayatno kare che. jo dareka mANasane roja eka IMDuM ApavuM hoya to ApaNe varasadahADe para lAkha 80 hajAra Tana proTIna anAja dvArA maraghAMone khavaDAvIne 1296000 Tana proTIna meLavIe. je loko pragatizIla gaNAvAnI lAlasAmAM IMDAMno pracAra kare che temane A nukasAna vize jarA paNa bhAna haze kharuM? Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 bAra prakAranI hiMsAo tamAma gheTAM, bakarAM, gAya, bheMsa, baLada ane bhUMDane kApI naMkhAya to paNa mANasa dITha so grAma mAMsa maLe tema nathI. tema karIne ApaNe anAja, ghI, dUdha ane tela mATe saMpUrNa rIte amerikana gulAmI svIkAravI paDe. paNa je pazudhana Aje paNa ApaNe dharAvIe chIe temanuM rakSaNa karIne bhAratIya rIte saMvardhana karIe to 30 varasamAM dareka mAnavIne roja eka liTara dUdha pUruM pADavAnuM ane anAja tema ja bIjI khAdya vastuonA bhAva, vizvavigraha pahelAMnI nIcI sapATIe lAvI zakavAnuM tema ja tamAma mANasone sArAM raheThANo pUrAM pADavAnuM zakya bane. katalakhAnAMomAM nitanavA charA vagere Adhunika yAMtrika sAdhano vasAvatAM joIne mane to evuM jaNAvavAnuM dila thAya che ke have katalakhAnAMomAMthI hajAro rU.nA Dhora choDAvavAmAM ya bhAre jokhama che. A choDAvelA Dhorone pAMjarApoLomAM paNa - moTAM dAna nahi maLatAM hovAthI - aDadhAM bhUkhyAM ja kAyama mATe rahevuM paDe che. jethI teo chevaTe tyAM paNa khalAsa thaIne ja rahe che. eTale have jIvadayAnuM bhaMDoLa dilhInI suprimakorTomAM pazurakSaNa aMgenA keso karavAmAM ane temAM ja te 2kama vAparavAmAM aucitya lAge che. jo ekAda paNa 'DIsekzana' vagere aMgenA kesamAM jIta maLI jAya to karoDo deDakAM vagere jIvonI rakSAnuM kArya sAdhIne dhanya banI javAya. thoDAka mahinA pUrve mahArASTra hAIkorTamAM dAkhala karAyelA eka kesamAM jIta thaI to aDhAra hajA2 gAyone abhayadAna maLI gayuM. e kesa evo hato ke, ''TrakamAM bharIne kasAIkhAne laI javAtI gAyo AMtarIne pakaDI levAya to te kyAM mUkavI?'' atyAra sudhI kasAIo tarata najIkanI korTe jatA ane potAne gopAlaka vaNajhArA tarIke jaNAvIne gAyo choDAvI letA. have korTe jajamenTa ApyuM ke te gAyo najIkanI pAMjarApoLamAM ja mUkavI. pachI jyAM sudhI teno kesa na nIkaLe tyAM sudhI eka gAyadITha rojanA sAta rUpiyA te kahevAtA vaNajhArAoe pAMjarApoLane cUkavavA. temanI kesamAM jIta thAya to pAMjarApoLavALA temane gAyo parata karI de.'' A jajamenTa AvatAM AvI rIte pAMjarApoLamAM mukAelI sattara hajAra gAyone abhayadAna maLI gayuM. kemake koI kahevAto vaNajhAro te gAyodITha rojanA sAta rUpiyA bharavA kadI taiyAra hoto nathI. (kesa to bAra mAsa pachI paNa nIkaLe) jo A rIte bhAratanA baMdhAraNamAM pazurakSaNanI je koI kalamo hoya tenI rUe korTomAM laData apAya to ja kadAca ghaNIbadhI hiMsA aTakAvI zakAya, bAkI to A kAramA hatyAkAMDano koI aMta jaNAto nathI. abola prANIonI katalanI ciciyArIthI trAsI UThelA vinobAjIe, 'jainadharma Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 55 merI dRSTi me' nAmanI nAnakaDI pustikAmAM chelle lakhyuM che ke, "have to mArI najara mAtra jainadharmanA ahiMsaka anuyAyIo tarapha che. teo ja kadAca vizvamAMthI hiMsAne nAbUda karI zakaze. paNa jo teo temAM bedarakAra rahyA to hiMsAnA A nagna ane bephAma tAMDavane bIjuM to koI rokI zakanAra nathI.'' kyAM vinobAnI AzA ? ane kyAM jainomAM ja vyApaka banato jato mAMsAhAra ane mAMsa-vyApAra! pelo pArasI hoTalavALo kahe ke, "mArI senDavIca cIkana (maraghAnuM mAMsa) to jeno ja khuTADI nAkhe che!'' haidrAbAdamAM UbhA thaI rahelA agIAra karoDa rU.nA atyAdhunika katalakhAnAno DAyarekTara koI jaina (koThArI) ja che! tenI sAme koIe paDakAra karyo to teNe kahyuM ke, "dhaMdho kamANInI rIte karAya, temAM dharmane vacce lAvavo na joIe.'' A ja javAba reneTa (gAyanA tAjA janmelA vAchaDAnA AMtaraDAMnI dIvAlane coMTalo padArtha; ke je cIjhamAM vaparAya che) no moTo vepAra karatA eka jaina udyogapatie Apyo hato! paradezathI lAkho gAyonuM maTana Telo (carabI) bhAratamAM lAvIne zuddha ghImAM tenI bheLaseLa karIne lAkho rU. kamAto bhAI bharata zAha janmathI to jaina che! pAMca abaja IMDAMnA utpAdanane paMdara abaja sudhI pahoMcADI devA mATenA plAniMga karatA zrI deDhIA kacchI jaina che ! jenA gharamAM derAsara che tevA garbhazrImaMta dIkarAne kAcI ne kAcI lIlI IyaLothI bharelI cIjha sauthI vadhu bhAve che! muMbaImAM bharacaka jaina zrImaMta vistAramAM AvelI mAphakonI mAMsanI dukAna vArSika je kamANI kare che te bhIMDIbajA2nI muslima vistAranI zAkhA paNa nathI karatI evuM jANavA maLyuM che! bhUMDanA mAMsanA TIna pekIMga karavAnuM moTuM kAma muMbaImAM eka jaina bhAI kare che! ImporTa karavA mATe maLelA lAIsanso ghaNA badhA jeno vepArIoe maTana-Telo ImporTa karavA mATenA vepArIone UMcI rakama laIne vecI nAkhyAnuM sAMbhaLyuM che! hoTalanuM rogiSTa DhoronuM mAMsa dIkaro khAya te karatAM nIrogI Dho2nuM mAMsa ghare lAvIne, rAMdhIne, lADalAne khavaDAvavAmAM aucitya mAnatI mAtA jaina che! keTaluM lakhuM ? hada AvI gaI che ! have to eka ja vAta dayApremI mANasone mAre Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo kahevI che ke jo tame IcchatA ho ke have pachI tamArA ke tamArAM kuTuMbanA sabhyonA peTamAM koI paNa prANIja padArtha javA devo nathI to tame traNa vAta nakkI karo, (1) pAkI cakAsaNI vinA eka paNa elopathI davA na lo. eMsI TakA davAmAM prANIja tattvo Ave che. (2) bahAranI koI paNa cIja na khAo. jelI, cokaleTa vageremAM prAyaH iMDAno rasa Ave che. AIskrIma, TUthapesTa vageremAM lagabhaga jIleTIna vaparAya che. seva, gAMThIo vagere badhuM have maTanaTelomAM ja taLAya che. porabaMdaranA darIyAnI nakAmI gaNAtI mAchalInI jAtano upayoga, teno pAuDara karIne biskITa vageremAM miksa karavAno gujarAta sarakAre pUrve Adeza Apyo che. kAyama biyAsaNuM to karo ja. (3) phezana ane vyasanano saMpUrNa tyAga karo. A prakaraNano upasaMhAra karatAM jarmana vaijJAnika kiMsanuM avataraNa mUkuM chuM. teNe kahyuM che ke, "anya jIvonA maraNAMta nisAsA sAthe pedA thayelI koI paNa davAo ke khAdyasAmagrIo levAthI kadI koIne lAbha to na ja thAya paNa te nisAsAo tenA Arogyane vadhu bagADe." bhAratanA mahArAjAnuM traNaso varSa jUnuM, totIMga vRkSa, cInanA atithionA nisAsAothI sAta ja divasamAM khatama thaI gayuM hatuM. sAmAnya aparAdhane lIdhe jelamAM pUravAmAM AvelI bAIne phAMsInI sajA jaNAvI to te eTalI badhI cIsAcIsa karavA lAgI ke te pachI teNe banAvelI rasoI jelare khAdhI to tene jhADA-UlaTI thaI gayA! je mANase vanaspatinA eka choDane cImaLI nAkhyo te mANasa jeTalI vAra te udyAnamAM gayo teTalI vAra bAkInA choDoe cIsAcIsa karI mUkavAnA taraMgonI noMdha yaMtra upara sara jagadIzacaMdra bojhe lIdhI che ! tulasI hAya garIba kI.... e be paMkti khUba yathArtha che. e vAta A jagatane kyAre samajAze? koNa banaze, A jagatano prANI-mitra! jIvamAtrano dilojAna dosta! mAra khAIne puSkaLa nukasAna veThIne paNa jo dezI-videzI aMgrejo prANihiMsAnI tamAma kAryavAhIthI pAchA pharI jAya to ya ghaNuM sAruM. bAkI to have jaino paNa - jainAcAryo paNa - jagatane hiMsAnA tAMDavathI pAchuM vALI zake tema nathI evuM temanA valaNa-vartano upara najara karatAM lAge che. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 57 svajanahiMsA (2) prANIhiMsA karatAM ya svajanahiMsA apekSAe vadhu kharAba gaNAya; kemake prANIo pratye mAtra dayA hoya che jyAre svajano pratye sneha ane vizvAsa hoya che. emano nehAvAta ke vizvAsaghAta karavo te ghaNI vadhu bhayaMkara bAbata gaNAya. - svajanomAM pati mATe patnI, patnI mATe pati, ke temanAM bALako athavA mAtApitA, sAsu-sasarA vagere jema gaNAya tema nokaravarga paNa svajanamAM gaNAya. jainadharmanA zreSTha graMtha-bArasAsUtra-mAM paramAtmA mahAvIradevanA pitA siddhArtha rAjAnA nokarone "kauTuMbika puruSo' tarIke jaNAvyA che. teo jANe ke kuTuMbanA sabhyo ja che. Ama svajanomAM nokaro, pati-patnI, bALako tathA mAbApo Ave. temAM nokarone trAsa Apavo; temano pagAra kApI levo, temane sakhata kAma ApavuM; vAtevAte temane dhamakAvI nAkhavA, kadI sneha dAkhavavo nahi, bakSisa ke madada ApavI nahi. jyAre-tyAre nokarImAMthI kADhI mUkavAnI dhamakIo ApavI, temanA AkhA kuTuMbane barabAda karavuM, temano pUro kasa kADhavo, temane moMghavArI pramANe pagAra-vadhArI devo nahi, temane apAtAM bhojanAdimAM bhedabhAva rAkhavo.. vagere... eka prakAranI hiMsA che. jIvatA e mAnavone paNa emano eka parivAra che. temAM temanAM vahAlAM saMtAno che; vahAlI patnI vagere paNa che. evA e parivAranA vaDIla vagerene apamAnita karavA e kAMI sArI vAta nathI. chatI zaktie emanA saMtAnAdine kapaDAM-lattA ApavA, nizALa aMgenI badhI jarUrIAto pUrI pADavI, vyAvahArika kAryo pAra karI ApavAM vagere tarapha jo upekSA sevAya to duniyAbharanI dayA karavAnI zI kiMmata? mAnavasevAnAM sAmAjika kAmo karanArA loko keTalIka vAra gharanA ja mANasone kAramo trAsa ApatA hoya che! nokarI karatAM ya moTuM svajana pati ke patnI che. temaNe parasparano sumeLa sAdhavo joIe. tene badale jo bephAma vartana karAya, mArapITa thAya, gALAgALI thAya, apamAnita karAya to te ekabIjAnI ghaNI moTI hiMsA che. keTalAka puruSo potAnI Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 bAra prakAranI hiMsAo patnIne gulAmaDI samajIne tenI sAthe te rItano vyavahAra karatA hoya che. vAraMvAra tene Dhora mAra mAratA hoya che. te ya bicArI! khUba kaMTALe to agnisnAna ke anya rItano ApaghAta karI nAMkhatI hoya che! Ama enAM saMtAnone rajhaLatA mUkI detI hoya che. kyAreka koI strI paNa potAnA pati sAthe anucita vartAva karatI hoya che. jo te jarAka paNa nabaLo hoya to tene satata satAvyA karatI hoya che, dhamakAvyA karatI hoya che. krodhe bharAIne game tevAM pagalAM bharI devAnI dhamakI ApatI hoya che. patinA paisAnI corI karatI hoya che ke cAritrathI bhraSTa hoya che. AvI sthiti te patine asahya banI jatI hoya che. trAsavAdanA A dhImA mote te dareka paLe marato jato hoya che. A rIte pati-patnI bhegAM maLIne gharanAM vaDIla bA, bApujI (sAsu-sasarA)ne satAvatAM hoya che. mAbApo potAnAM saMtAnone mArapITa karatAM hoya che. uzkerAIne pachADatAM hoya che, DAma detAM hoya che; nAgA karIne agAsImAM dhomadhakhatI vaizAkhI dharAmAM pUrI detA hoya che! jarAka tophAna kare, lezana na kare to temanuM pUrepUruM AvI bane che. AthI kyAreka bALako bhAgI paNa jatAM hoya che ! emAM ya jo sAvakI mA hoya to to sAvakA dIkarA, dIkarInuM AvI bane che. jo pati-patnI chUTAcheDA le to temanAM saMtAnonI hAlata ekadama kaphoDI banI jAya che. teo konA? pappAnA ke mammInA? moTo savAla thaI paDe che. chUTAcheDAnI viruddhamAM sauthI moTI vAta jo koI hoya to saMtAnonAM raphedaphe thatAM jIvana aMgenI gharaDA sAsu-sasarAne vahu kyAreka khUba trAsa detI hoya che. temane sarakhuM khAvApIvAnuM ya detI nathI. kaMTALelA vaDIlo satata motanI rAha jotA hoya che. rojanA vahunA meNAMToNAM temanAthI khamAtAM nathI. AmAM jo dIkaro paNa enI bAyaDIno banI gayo hoya to to mAbApone jIvatuM dojakha jovAno samaya AvI jAya che! kyAreka AthI UMdhuM paNa bane che. badhA bhegA thaIne vahune kUTI mAre che; atyaMta trAsa Ape che. tenI koI aNaAvaData ke tenI koI zArIrika khAmI, tenA dahejanI koI bAbata tenI satAmaNInAM mukhya kAraNo hoya che. AmAMnI koI paNa bAbata jenA gharamAM hoya tenuM ghara jhaghaDAo, bolAcAlI, Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 59 gALAgALI vagerethI atyaMta bhayAvaha banI jAya che. kuTuMbamAM jenI upara cAre bAjuthI trAsa gujArAto hoya tenuM jIvatara jhera banI jAya che, tene mota mIThuM banI jAya che! AmAM khAsa karIne puruSa karatAM strI ja vadhu mAra khAtI hoya che. sahanazakti keLavyA vinA ke gharamAM samajaNa AvyA vinA ahIM bIjo koI upAya nathI. kAM potAnI bhUlone e khUMkhAra banelI vyakti samaje ane sudharI jAya to badhuM ThekANuM paDe athavA mAra khAtI vyakti khUba sahana karatI rahIne sArA samayanI pratIkSA karatI rahe. A badhI svajanahiMsA che. AvA hiMsaka vAyumaMDaLamAM sAcA arthamAM dharmadhyAna saMbhavita nathI. pazcimano navo vAelo jherI pavana jenA gharamAM ghUsyo che tenA gharamAM garbhapAta ane ghoDIyAgharathI eka sAIkala zarU thAya che je Detha-TyUba ane gharaDAghare pUrI thAya pariNIta strIpuruSone have saMtAno gamatAM nathI. keTalAko to A mATe sadA apariNIta rahIne pariNIta-jIvananAM badhAM sukha hajAraguNAM karIne bhogavavAnA vicAro tarapha vaLI gayA che. jeo lagnajIvanamAM praveza kare che teo lAMbA samaya sudhI niHsaMtAna jIvana Icche che. AthI teo garbhapAtano Azraya le che. garbha parIkSaNa dvArA jo khabara paDe ke tene bALakI thavAnI che to to prAyaH teno garbhapAta nakkI karAvI nAkhe che. (bhUtakALano dUdha pItI karavAno rivAja kabaramAMthI punaH beTho thayo che.) saMtAna na ja joItuM hoya brahmacaryanA raste javuM ja rahyuM. paNa A rIte garbhapAta - Arthika muzkelIonA kAraNe paNa - karAvI zakAya nahi. AnA dekhItA lAbho karatAM geralAbho puSkaLa che. dUragAmI pariNAmo bhayaMkara che. samagra Arya prajAne pArAvAra nukasAna thavAnI ahIM pUrI saMbhAvanAo che. garbhapAta dvArA peTanA bALakanI hiMsA e keTalI badhI krUratAthI bharapUra hoya che! te aMgenI mAhitI ravivAra tA.28-7-85, pratApa (sAMjanuM) dainikamAM AvI che; je akSaraza: nIce pramANe che : Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo zuM garbhapAta e hatyA che "garbhapAta e hatyA che? sAThanA dAyakA sudhI to ghaNAkharA dezonA kAyadAoe ene hatyA lekhI nahotI.. paNa 1984nA DisembaramAM, nyuyorkanA eka gAyanekolojIsTa (strIroganiSNAta) Do. barnArDa nAthAnasane "dhI sAyalanTa skIma' (mUMgI cIsa) nAmanI kaMpAvanArI dastAvejI philma rajU karI bhAre hAhAkAra macAvI dIdho. A dastAvejI philma dvArA emaNe A muddo uThAvyo che. asTrAsAunDa Tekanika dvArA emaNe eka philma taiyAra karI hatI. A philmamAM traNa mahinAno garbha, eno pAta karavAnA prayAso thAya che tyAre kevA pratyAghAto darzAve che, kevI rIte varte che eno diladhaDaka citAra emaNe prajA samakSa rajU karyo che. A philma amerikAmAM cha mahinAnI aMdara virodhanuM evuM jabaradasta mojuM pedA karyuM hatuM. cArekorathI, garbhapAtane lagatA kAyadAomAM AmUla parivartana karavAnI mAMga UThI che. yuropamAM paNa DaoN. nAthAnasane dhArAsabhyone emanI philma batAvI hatI. romamAM gAyanekolojIsTonI miTIMga veLAe zrI dhIrena bhagata emane maLyA ane bhAratamAM paNa A philma darzAvavA IcchA vyakta karI hatI. A philma pachI, hevAniyatano bhoga bananAra evA garbhanA dRSTikoNathI ApaNe pahelI ja vAra vicAratA thaIzuM. e eka hiMsA ja che. TekanolojIthI je jANavAnuM Aje zakya banyuM che te viSe loko have vicAratA thaze ema DaoN. nAthAnasane kahyuM hatuM. jADA kAcanA cazmAMdhArI DaoN. nAthAnasana dhIragaMbhIra avAje kahe che : pahelI ja vAra ApaNe garbhapAtazAstrInA sTIlanAM banelAM jaDa sAdhano vaDe eka bALakanA aMgeaMganA TukaDeTukaDA thatAM, phUracA thatAM ane chUMdo thatAM najare nihALIzuM. A badhuM sAcuM che, paNa saheja saMvedanAbharyuM che. have juo, sakazana TIpa bALakanA TukaDeTukaDA karI nAkhaze. bALakanAM aMgo eka pachI eka chUTAM paDatAM jaze... ane aMte raheze bALakanAM aMgonA mAMsanA locAo.. ghaNI dRSTie, A philma, peseja Tu IMDiyA jevI yAdagAra philma banI raheze. "dhI sAyalanTa skIma' 28 miniTanI eka dastAvejI philma che. mAtAnA peTamAMnA bALakano pAta karAvavAnI prakriyA daramyAna, bAra aThavADiyAMno garbha enA kevA pratyAghAto Ape che, teno kevI rIte sAmano kare che te ApaNe najaronajara nihALI zakIe chIe Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo dhAryuM hatuM te mujaba A philmanI vAhiyAta TIkAo karanArAono rAphaDo phATayo che paNa teo badhA, paDadA para dekhAtI bhUkharI rekhAo, spaSTapaNe oLakhI zakAya e rIte mAnavInI AkRti che. eka cIlAcAlu kAryanI jema kAyadesara rIte enI hatyA karAya che evo A philmano madhyavartI vicAra che, e samajI zakatA nathI. amerikAnA pramukha zrI. ronAlDa regane pote A philma be vAra joI che ane emane gamI che ema kahe che. (koMgresanA sabhyo A philma jue to kadAca teo paNa garbhapAtanI A karUNa ghaTanAono tAkIde aMta lAvavA hilacAla upADaze). briTananA saMsada sabhyoe A philma joI hatI. phrAnsanA DepyuTIonI cembare paNa A philma joI hatI. sviTjharalenDamAM A philma darzAvAI tyAre tyAM hullaDo phATI nIkaLyAM ane beslemAM A lmi batAvanAra Do. nAthAnasanane pAchale bAraNethI khaMDa choDI javo paDayo hato. mADriDanI meDikala skUlamAM cAra hajAra vidyArthIoe A philma jovA ghasAro karyo hato. amerikAmAM A philma TI.vI. para darzAvAI paNa sviTjharalenDa TI.vI. para e batAvavAnI sApha nA kahI dIdhI. TapAlamAM A philma maMgAvavA mATenI jAherAtomAM A philmane TI.vI. paranI eka khUba ja sphoTaka philma tarIke varNavavAmAM AvI che. garbhapAtane kAnUnI maMjUrI apAI tyArathI atyAra sudhImAM vizvamAM kula sADA cha karoDa bhUNonI hatyA karAI cUkI che. (A vAta 10-15 varSa pahelAMnI che) nezanala eborzana rAITsa ekazana lIga (garbhapAtanA hako saMbaMdhanI rASTrIya lIga)nA pramukha zrI nAte kokabarge paNa evo ekarAra karavo paDayo ke have ame bacAvanI paristhitimAM mukAI gayA chIe. mane lAge che ke amAre mATe muzkelInA divaso AvyA che. DaoN. barnArDa nAthAnasananA jIvana viSe jANavAnI jijJAsA hoya to emanA pustaka "eboTIMga amerikA' (1979)mAMthI ghaNuM maLI raheze. teo eka saphaLa garbhapAta-niSNAtanA putra che. ane yahUdI dharmanA hoI, yahUdI dharmanA siddhAMtonA pAlananA AgrahI evA kuTuMbamAM emano uchera thayohato. teoe 1949nI sAlamAM tabIbanI DigrI meLavI. DaoN. nAthAnasana pote paNa garbhapAta-niSNAta banavA mAgatA hatA, emaNe e mArga levAne badale gAyanekolojIsTa rahevAnuM pasaMda karyuM. gerakAyadesara rIte Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 bAra prakAranI hiMsAo thatA garbhapAto pratyenI napharata ane asaMtoSane kAraNe emaNe emanuM mana e dizAmAM vALyuM. paNa emaNe kadI UMTavaiduM karyuM nahi. tene badale rAha jovAnuM ucita mAnyuM. 1667mAM DaoN. nAthAnasanane lArI loDara nAmanA eka patrakArano bheTo thayo. zrI loDare te ja arasAmAM potAnuM eka pustaka "eborzana' prasiddha karyuM hatuM, jemAM eNe amerikAmAMnA garbhapAta-virodhI dhArAo rada karavA joIe evI joradAra apIla karI hatI, ane zrI. loDare emanA vicArone samarthana ApanArAo sAthe maLIne nezanala esosIezana phora rIpIla opha eborzana lojha (nArAla)nI sthApanA karI. 1970nA arasAmAM nyuyorka sTeTamAM garbhapAtane kAyadesara banAvavAmAM Avyo ane DaoN. nAthanasane garbhapAta klinikanI sthApanA karI, je pazcimanA vizvamAM thoDA ja samayamAM eka moTAmAM moTA klinika tarIke nAmanA pAmyuM. klinikanuM nAma ApyuM, senTara phora rIproDakaTIva enDa sekasyuala heltha (deza) Da. nAthAnasane kula 5,000 garbhapAta karAvyA ane bIjA 65,000 garbhapAto para dekharekha rAkhI. 1973nA jAnyuArImAM, amerikAnI suprIma korTe eka kesamAM cukAdo ApatA, TekasAsanA enTIeborzana lojha (garbhapAta virodhI kAyadAo) gerakAyadesara TharAvyA ane Ama garbhapAta kAyadesara banyo. DaoN. nAthAnasana AnaMda pAmyA. paNa te ja varSamAM emanA vicAromAM parivartana AvyuM. 1974nA navembaramAM, emaNe nyu IMglenDa janarala opha meDisinamAM DIpa Ina Tu eborzana (garbhapAta vize vadhu UMDANamAM DokIyuM) nAmano lekha lakhyo. teo garbhapAtavirodhI banyA. ema banavAnuM kAraNa zuM? emane kAMI IzunAM darzana to thayAM nahotAM! DaoN. nAthAnasane kahyuM ke mane kAMI eka ja divasamAM enI preraNA thaI nathI. paNa vAstavikatA dhIre dhIre mArA mana para chavAvA lAgI. mArA manamAM e spaSTa thavA lAgyuM ke ApaNe bhUNano nAza karIne yogya karatA nathI. have ApaNe AgaLa vadhIe. ApaNe joyuM ke jo bALakIno nirNaya garbhaparIkSaNa dvArA thAya to tarata ja teno garbhapAta moTe bhAge karAvAya che. kemake strI sahune Arthika rIte bhAre paDatI jaNAya che! paradezomAM to garbhapAta karI ApatA DaoNkTaronA davAkhAnAnI bahAra moTAM borDa lagADAya che, jemAM lakhyuM hoya che ke pAMcaso rU.kharcAne Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo tame pAMca lAkha rU. bacAvI lo. (bALakIno garbhapAta karAvo to 500 rU. tethI tenAM lagna, daheja vagerenA pAMca lAkha rU.no kharca bacI jAya!) bhAratamAM paNa bALakIno garbhapAta dara varSe lAkhonI saMkhyAmAM thavA lAgyo che. zuM bALaka ke zuM bALakI! koIno ya garbhapAta thaI zake nahi. jIva garbhamAM praveza kare che tyArathI nava mAsa daramyAna eka paNa samaya evo hoto nathI jemAM garbha nirjIva hoya, ane tethI te samayamAM pahelAM traNa saptAhamAM!) karAto garbhapAta e mAnavahiMsA na gaNAtI hoya! dharmazAstronI A vAta have vaijJAniko vagere sahu svIkAravA lAgyA che ane tethI ja "garbhapAta' aMge sahu pheravicAraNAne jarUrI mAnI rahyA che! potAnA ja vahAlA saMtAnane-dIkarAne ke dIkarIne mArI nAkhavA teyAra thatAM mAbApo keTalA badhA krUra banatA haze? bAIbalano zetAna paNa AvI krUratA AcaravA mATe taiyAra nahi thAya! potAnA bhautika svArtha khAtara, saMtAnone peTamAM kApI nakhAvavA e keTaluM badhuM adhama, pAzavI, rAkSasI kRtya gaNAya ! keTalIka vAra to jalada prayogo karavA chatAM paNa garbhapAta thato nathI. garbhastha bALaka, tenA puNya ja bacI jAya che ane janma pAmI jAya che. jo AvA bALakane khabara paDe ke tenA mAtApitAe to tene mArI nAkhavA mATe khUba prayatno karyA hatA! to A bALaka te mAtApitAnuM bhakta zI rIte banI zake? te paNa temano hatyAro ja nahi bane? hA, jarUra. tema ja thavAnuM. karNane janmatAMnI sAthe nadImAM tarato mUkI denArI mAtA kuntIne karNa sadA dhikkArato ja hato! te potAne kauntaya kahevAmAM sadA hINapata joto hato. tene "rAdheya' banavuM ja atyaMta priya hatuM. AvuM ja potAnA dekhatAM mAtAne mArapITa karatA pitA taraphanuM bALakanuM vartana bhAvimAM dhikkArabharyuM banI jAya che. lava ane kuza temanA pitA rAmane dhikkAravA lAgyA hatA, jyAre temane e vAtanI khabara paDI ke pitAe, mAtAne vagara vAMke sagarbhA avasthAmAM vanamAM dhakelI mUkI hatI! mAtApitAnA vAtsalyane nahIM pAmelA; ghoDIyAgharamAM ja AyAo pAse moTA karAyelA saMtAno jyAre moTA thAya che tyAre buDhA thayelA mAbApone teo gharaDAgharomAM dhakelI de che. bicArA mAbApo! ekalatAnI bhAre yAtanAmAM, putrapautrAdinI hUMphanA abhAvamAM motanI rAha jotAM mAMDa mAMDa potAnuM jIvana DhasaDatA Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 bAra prakAranI hiMsAo rahe che. hAthanAM karyAM haiye vAge che! A ja rIte garbhapAtamAMthI UgI gayelAM saMtAno (ke pachI AjanA svArthI pavananI jhapaTamAM AvelAM saMtAno) potAnA buDhA ke rogI, nakAmA-mAbApone Detha-TyUba caDAvI daIne paMdara miniTamAM patAvI nAkhatA hoya che! ghoDIyAgharathI gharaDAghare..! garbhapAtathI Detha-TyUbanA sathavAre! hAya! kevI bhayAnaka che; A svajanahiMsA! mokSalakSa tUTI jatAM kevuM bhogarasanuM jherI havAmAna comera phelAyuM che! svArtha vinAno kayAMya sneha jaNAto nathI; dagA vinAnI kyAMya maitrI jovA maLatI nathI. dharmane dhakko lagAvI daIne ApaNe ApaNA ja sukhazAMtine dhakko nathI mArI dIdho zuM? kRtajJatA, vAtsalya vagere guNone Aga lagADI daIne ApaNe ApaNI ja AbAdI ane samRddhine Aga nathI lagAvI dIdhI zuM ? svajanonI pArasparika krUra hiMsAonI sAme prANIonI hiMsA bahu gaMbhIra jaNAtI nathI. mATe ja prANimitroe, mAnavatAvAdIoe svajanonA paNa mitra banavuM joIe. temanI tarapha mAnavatApUrNa vyavahAra dAkhavavo joIe. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo mAnavahiMsA (3) I.sa. 1492nI sAlamAM chaThThA popa jyorja bArgIoe eka phatavo (bula) bahAra pADelo ane temAM teNe jaNAvyuM hatuM ke, "AkhA vizvanA huM be TukaDA karuM chuM. temAMno eka TukaDo spenane ane bIjo porTugalane bheTa karuM chuM." bahu nAnakaDI ane sAmAnya lAgatI A vAtamAM ja bahu moTA mAnava-saMhAranI Agano taNakho paDelo che. ItihAsanuM A sauthI vadhu bhedI pAnuM che. sauthI moTI ghaTanA che. zuM krizciyana dharmaguru popa A vizvanA mAlika hatA ke emaNe tenA be vibhAga karIne tenI vaheMcaNI karI? khera.... vaheMcaNI karI eTale ja mAlikI nakkI thaI gaI! "saba bhUmi gopAla (bhagavAna) kI" e vAtanuM ekAeka bhedI rIte khUna thaI gayuM! Aje gorAoe AkhA vizvane potAnuM mAnI lIdhuM che. teo teno saMpUrNa kabajo levA mAge che. temanI ummIda che ke vizvamAM eka ja dharma-IsAI rahevo joIe ane lAla (reDa InDiyansa vagere) pILI (jApAnIjha, cInAo vagere) kALI (hindustAnI, Aphrikana vagere) cAmaDInA varNone khatama karIne eka ja goro varNa rahevo joIe. jo Ama thAya to ja vizvamAM zAMti-vizvazAMti thAya. badhA dharmo rahe, badhI cAmaDIo paNa rahe ane sahu potapotAmAM rahIne saMpIne rahe to ya vizvazAMti thaI zake kharI paraMtu gorI prajAne temAM jokhama lAge che. teo to bAkInA badhAne sApha ja karI nAMkhIne- "eka dharma, eka varNa dvArA vizvazAMti lAvavA mAge che. kUtaro khUba bhasato hoya to tene bhojana ApIne ya zAMta karI zakAya ane 'zUTa' karI nAMkhIne paNa zAMta karI zakAya. gorAo bIjA mArgethI vizvazAMti lAvavA mAge che. I.sa. 1492nI sAlathI AvI vizvazAMti tarapha temaNe bhedI rIte-dostInA dAve A vizvazAMtinI dizAmAM prayANa zarU karI dIdhuM che. so so varSonA tabakkA vAra temano A dizAno kAryakrama AgaLa dhapI rahyo che. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vd 66 bAra prakAranI hiMsAo A lakSya siddha karavA mATe je kAMI karavuM paDe te badhuM teo kare che. e rIte moTA bhAganI mAnavajAtano teo nAza karI devA mAMge che. hA. pUrve to A mATe teo a-IsAI, a-gaura prajA sAthe yuddho paNa laDyA. duzmana banIne TakarAyA. marAyA teTalAne mArI nAkhyA. AjanA amerikAnI mULabhUta jAti-reDa InDiyansa-vagere keTalIya jAtionuM lagabhaga mULamAMthI nikaMdana kADhI nAkhyuM. paNa te pachI teoe A raste potAne paNa thatuM nukasAna joIne 'yAdavAsthaLI'no bIjo mArga apanAvyo. have teo eka ja prajAnA be vibhAga karIne temane paraspara laDAvI mAre che. temanI ja dharatImAM temanuM lohI reDAve che. A vakhate raziyA ane amerikA te bemAMthI ekekanI sAthe joDAI jAya che. ane te banneyane zastro vagere ApIne te vadhu ne vadhu majabUta karatA jaIne vadhu ne vadhu khUnakhAra jaMga khelAvIne lagabhaga khatama karI nAMkhe che. raziyA ane amerikA paraspara kaTTara zatru che.' e vAta jevuM sapheda jUThANuM vizvamAM bhAgye ja koka haze. teo dilojAna dosto che. samagra vizvane be vibhAgamAM teo vaheMcI khAvAnA ka2A2 sAthe joDAyelA che. temano dekhAva parasparanI duzmanIno eTalA mATe che ke tethI jemane paraspara laDAvI mAravA che te loko temano sAtha mAMgavA jeTalA mUrkha banIne ApaghAta vahorI le. jo pAkistAnanI sAthe amerikA joDAya to bhArata raziyAno sahakAra mAge ja, kemake bhArata mAnI beThuM che ke amerikAno duzmana raziyA che! rAja karavAnI nIti have sAva badalAI gaI che. pUrve briTizaro bhAratamAM rahIne-potAnAM thANAM nAkhIne-rAja karatA hatA. paraMtu AnA karatAM khUba sahelAIthI ane kazI nukasAnI vinAnI rAja karavAnI sahaja nIti e zodhAI che ke potAnA vatanamAM-pAMca hajAra mAIla dUra rahIne ja rAja karavuM. hA. cUMTaNI dvArA bhale te te dezanI sthAnika prajA cUMTAya, paraMtu cUMTAelAone mArgadarzana (ke unmArgadarzana !) ApanAro sekreTarI-varga to vagara cUMTAelo ja hoya! potAno ja hoya! je satata cUMTAyelA sthAnika lokone khoTe raste do2vIne, potAnA ja bhAIbhAMDuonuM kAramuM ahita karato hoya. vaLI A sekreTarInI dara pAMca varSe badalI thavAno savAla Avato nathI eTale e enA potAnA pradhAnano bApa banIne ja raheto hoya che. A prakAranI rAjapaddhatithI gorAo bhArata vageremAM rahIne rAja karavA dvArA Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo keTaluM dhana mAdarevatanamAM laI jaI zakyA nathI teTaluM badhuM dhana Aje kheMcI jAya che. ane vadhArAmAM, dezanI prajAne badhI rIte behAla, pAyamAla karatA rahe che ke jethI eka vAra pharI teono vasativadhAro bhArata vagere dezano kAyamI kabajo laI zake. parasparane laDAvI mAravAnI nItimAM duzmanIno dekhAva karatAM raziyA-amerikAgorAoe-bhArethI bhAre saphaLatA hAMsala karI che. dUra beThAM rAja karavAnI nItimAM paNa teo so TakA saphaLa thayA che. saMbhava che ke IslAmI jhanUnathI ane hAthamAM talavAra sAthe muslimoe apanAvelI hiMsaka-nItimAM temane maLelI niSphaLatAmAMthI gorAo e bhedI yojanAne pasaMdagI ApI hoya. muslima zAsako sthAnika prajAnI upara caDI besIne talavArathI jIvahiMsA karatA tyAre gorA-zAsako aneka rIte te te dezanI prajAnI saMskRtihiMsA karI rahyA che. saMskRti e to je te dezanI je te prajAnI jIvAdorI che. tenAthI ja temanuM jIvana che. jo te jIvAdorI kapAI jAya to temanuM jIvana TakI zake nahi. muslimo, bIjAne talavAre mAravA jatAM, pote paNa maryA. gorAo ApasamAM laDAvatA rahe che. badhAM kSetromAM khuvArI sarje che ane pote jANe ke dUra rahIne tamAzo joyA kare che. e loko prajAmAM jAtivigraha, jJAtivigraha, bhASAvigraha vagere svarUpa AMtaravigraho utpanna karAve che. akabara vagere muslima zAsakonA samayamAM hindu ane muslima banne jAtio saMpIne rahetI. zAsako hinduone sanmAnatA, temanA dharmasiddhAMtone Thesa lAgI na jAya tenI bhAre kALajI karatA. paNa gorAoe A be jAtine paraspara laDAvI mArI. te pachI hinduomAM ja hindu zIkhane paraspara laDAvI mAryA. te pachI - have- pachAta hindu ane savarNahinduone laDAvI mAravAno - be vacce khUnakhAra hullaDo karAvavAno temano manasUbo che; jenAM pagaraNa gAMdhIjInI nItio dvArA thaI cUkyAM che. hAlanI mAMDalapaMcanI vAto A khUnakhAra jaMganI zarUAta karavA mATeno dudubhino nAda - bihAramAM to "ajagara' AJGAR (AhIra, jATa, jAdava vagere) eka thaIne savarNone dUra karIne samagra bhArata upara kabajo levA sajja banyA che. dalita pentharo, harijano, nIo boddho (vaTalAelA hinduo) anusUcita jAtio, janajAtio Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo vagere jAtio, bakSIpaMcamAM samAtI jJAtio ane muslimo tathA krizciyano - A tamAma hindu maTIne eka thavA mAge che. teonuM "pheDarezana' banIne zeSa savarNa hinduo sAme laDavA mAge che. A lokone A rIte pelA gorAo ja anAmata AMdolanAdi dvArA uzkere che : lokone A rIte zastrasajja kare che. jo A hindu loko hindu maTI jAya (rAmakRSNa mizanavALAonI jema) to rAtorAta hindu koma laghumatImAM mukAI jAya. gorAo eTale paradezI gorAo ja na samajatAM mekole zikSaNanI DIgrI pAmelA lagabhaga tamAma bhAratIyone paNa gorAo-dezI gorAo - samajavA. Adhunika zikSaNa pAmIne teonAM magaja paNa rASTradrohI banI gayAM che. dharmahIna banIne bhogalampaTa, svArthapracura, sattAlakSI banI gayA che. evA karoDo zikSita dezI gorAo (amIcaMdo-koMgresa, janatAdaLa, bhAjapa vagere) videzI gorAoe taiyAra karI dIdhA che ke te badhA vagara preraNAe videzI gorAonuM bhAratanI prajAnA nikaMdananuM kAma ApameLe karatA ja rahe. hA, be ya prakAranA A gorAo bhAratadeza (dharatI)ne to vadhu ne vadhu moDarnaabrAmoDarna amerikA banAvavAmAM ekamata che. temane to mAtra bhAratIya hindu prajAnuM kAsaLa kADhI nAkhavuM che. jevuM bhAratamAM tevuM sarva dezomAM! je dezo a-IsAI a-gIra hoya te badhA dezo mATe eka ja nIti che ke yAdavAsthaLI Adi koI paNa upAya karIne tenI sthAnika tamAma prajAonuM nikaMdana kADhI nAkho; athavA temane dharmathI IsAI banAvI do ane IMjekzano levA dvArA cAmaDIthI gora banAvI do. gorAoe uttara, dakSiNa viyetanAmane; uttara-dakSiNa korIAne, pUrva-pazcima jarmanIne, bhArata-pAkistAna, pAkistAna-baMgalAne, zrIla kAmAM siMhAlI tAmIlone, IrAka-kuvaitane, IjharAIla-Arabadezone kyAM kyAM vibhAjita karIne, bhedabhAva utpanna karIne ApasamAM nathI laDAvI mAryA? A rIte teoe keTalo moTo mAnavasaMhAra karI nAkhyo che. have to vizvayuddha vinA ja, vizvazAMtinA kALamAM teo vizvayuddhathI paNa vadhu saMkhyAnA mAnavono ekadhAro saMhAra karatA rahe che! A gorAone jerusalema vagere kAraNosara muslimo tarapha sauthI vadhu dhikkAra che. vaLI muslima prajA atyaMta dharmajhanUnI hoIne teone jarAka paNa dAda ApavA taiyAra nathI. A prajAne paNa AkhuM vizva potAnA kabajAmAM levAno bhAre jhanUnI Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo koDa che eTale A mAnavaprANInuM te videzI gorAo sauthI paheluM nikaMdana kADhaze. tyArabAda satata ADuM phATatuM, puSkaLa mAnavabaLa dharAvatuM cIna temanI najaramAM che. bIjA naMbaramAM cInI mAnavasaMhAra temanuM lakSa che. hA, e pachInA krame bauddha ane hindu prajAnuM nikaMdana paNa temanA manamAM abhipreta to che ja. paraMtu pahelA be mAnavasaMhAra karatAM ja temano ya je saMhAra thaze tethI teo nabaLA paDatAM hindu prajAno mAnavasaMhAra kadAca UgarI jAya kharo. 69 jeo bIjAone barabAda karavA mATenA nusakhA yoje che te nusakhAone temanI potAnI gorI prajA paNa apanAvI levA jAya che, eTale te prajAne paNa puSkaLa nukasAna thAya che. Dragsa vagere a-gora prajAmAM jorazorathI bhale prasArAya paNa te Dragsano bhoga te gorAo paNa moTI saMkhyAmAM banyA vinAnA rahyA nathI. kharekhara to, teo ja khodelA khADAmAM vadhu paTakAtA jovA maLe che. bIjAnI eka AMkha phoDavA nIkaLelAnI be ya AMkho phUTI rahI che. A badhuM jotAM aMte to ema lAge che ke gorI prajAnuM dhAryuM gaNita barobara pAra UtarI zakavAnuM nathI. hAla to ApaNe temanA mAnava-saMhAranA keTalAka bhedI ane khUba jalada mArgone ahIM vicArIe. varlDabeMka vagerethI mAnavasaMhAra mAnavasaMhAranuM sauthI moTuM kArya varlDa beMka karI rahI che. A beMka dareka dezane tevI ja -jaMgI - madada Ape che jenA dvArA te dezanI prajAnI koI ne koI jIvAdorI pUrepUrI kapAI jAya. vizvanA koI paNa kAtila zastra karatAM 'sahAya' sauthI vadhu bhayaMkara zastra che. A varlDa beMkanI mAnavasaMhAranI bhedI yojanAmAM bIjI paNa keTalIka saMsthAo kAryAnvita che; jemanAM nAmo che, yuno, yunesko, phAo, hu (WHO), nATo vagere. koI sIdhI rIte, koI sahAyanI bhedI rIte, koI breIna-voza karIne, koI navuM tUta ghAlI daIne dareka dezanI prajAno moTo saMhAra karI rahela che. A saMsthAoe pratyakSa rIte badhA dezone sahAya ApavA dvArA evA to devAdAra banAvyA che ke tenA boja nIce te prajA kacarAIne ja rahe. aMte.. e loko e dezano devA peTe kabajo le. devuM karatAM ya vadhu nukasAna to temanI goThavAyelI sahAyanI koI yojanAnI suraMga che je prajAnA zArIrika, mAnasika, Arthika, dhArmika vagere vikAsane sarvathA UthalAvI nAkhe; prajAne barabAda karI de. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 bAra prakAranI hiMsAo A saMsthAo Tayubavelo banAvavA mATe jaMgI madada eTalA mATe kare che ke tethI dharatIno jaLabhaMDAra jaladI khAlI thaI jAya. tyAM samudranAM pANI dhasI Ave. ema thatAM nadI, kUvA AdinAM pANI sAva khArAM thaI jAya. A saMsthAo phuDa pekeTo (teyAra bhojana)nuM cikkAra utpAdana eTalA mATe kare che ke, tethI sAMskRtika paddhatinuM prAcIna paraMparAnuM gRhiNInuM rasoDuM- jenA lAbho agaNita che - te sAva khatama thaI jAya. gharamAMthI snehanI saravANIo sukAI jAya. dareka kuTuMba saMgharSa ane klezano bhoga banI jAya. A saMsthAo "pharTilAIjharo'mAM madadagAra thavAno rasa eTalA mATe khUba dharAve che ke tethI te dezanI lAkho hekTara jamIno baLI javAnI che. potAno kasa khoI besavAnI che; dasa-vIsa varSamAM koI paNa prakAranI khetIne mATe nakAmI thaI javAnI che. Ama thatAM karoDo kheDUto, sImAMta (maginal) ane zrImaMta tamAma, khetamajUro sApha thaI javAnA che. A saMsthAo hAIbrIDa (anAjonI saMkara jAto)mAM eTalA mATe bhAre rasa dharAve che ke tenAM dUragAmI pariNAmo bhayaMkara che. tAtkAlika paNa temAM jantu pratikArazakti nathI eTale pedA thanArAM jaMtuono nAza karavA mATe jaMtunAzaka davAonuM virATa bajAra hAthamAM AvavAnuM che. A davAo kensara vagere rogonI janetA hovAthI davAonuM paNa moTuM bajAra khulluM thavAnuM che. ane te badhuM karIne chelle to te prajA mota bhegI thavAnI che. A saMsthAo videzI gAyo vagerene bhAratamAM eTalA mATe ghusADavAmAM moTI sahAya karavA taiyAra thAya che athavA krosa-brIDIMganA kAryamAM jaMgI rakamanI bheTa devA eTalA mATe taiyAra che ke tenA dvArA te bhAratIya olAdanA pazudhananuM nikaMdana kADhavA mAge che. bIjI bAju te videzI gAyo ke krosa-brIDIMganA pazuo to bhAratIya havAmAnane pratikULa hoIne TakavAnI ja nathI. Ama bhArata A viSayamAM sAva parAvalaMbI banIne khatama thaI jAya. A saMsthAo jIvanapradAyI AyurvedanA vikAsamAM rasa dharAvavAne badale elopathI oSadhomAM eTalA mATe rasa dharAve che ke tenA vaparAzathI prajAonA peTamAM IMDAM, lohI, vIrya, carabI, lIvara, mAMsa hADakAM, reneTa vagere prANIja padArtho sahaja rIte cAlI javAnA che. ethI emanI nirmaLa buddhino bhraMza thavAno che. vaLI A davAonA vaparAzathI aDhaLaka saMpatti temanA gharabhegI thavAnI che. vaLI A davAono roga karatAM ya IlAja bhayaMkara svarUpa che. eTale navA aneka rogone pedA karIne karoDo mAnavono jAna lenArI che. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo A saMsthAo baMdho bAMdhavAmAM eTalA mATe rasa dharAve che ke tethI karoDo gAmaDAnA lokonI bAramAsI nadI sukAI javAnI che, tethI te loko kAyama mATe tarasyA rahIne maravAnA che. Ama thatAM lAkho gAmaDAMo bhAMgI javAnAM che. baMdhothI dharatIkaMpo thavAnA che. pacAsa varSa bAda puSkaLa kAMpa vagereno bharAvo thatAM te baMdho sAva nakAmA thavAnA hovAthI prajA nadIthI ane baMdhathI - be ya rIte - bhraSTa thaIne jhera khAvAnI che. baMdhomAM matsyodyoga vikasAvavAno hovAthI prajA mAMsAhArI banavAnI che. baMdhothI pANIne bharI levAnA hovAthI sarakAra pANI paNa vecIne paisA kamAtI thatAM garIba kheDUto bApaDA saikAothI maLatuM vahetI nadInuM maphata pANI sadA mATe khoI besIne bhikhArI banavAnA che. baMdhanA pANIthI jo so gAmane khetImAM lAbha thavAno hoya to ya lAkho gAmone nadI-jaLa maLatAM baMdha thatAM te badhA behAla thaI javAnA che. baMdhothI vRkSonA ane vanonA viccheda thatAM varasAdamAM avarodha utpanna thavAno che. duSkALo paDavAnA che. kyAreka ativRSTi thaI to baMdho UbharAtAM seMkaDo gAmaDAMo upara pANI pharI vaLIne pArAvAra nukasAna karavAnA che. baMdho to baMdhAya che; simenTa, lokhaMDa vepArIone abajo rU.nI kamANI karI levA mATe; matsyaudyoga mATe, mAnavasaMhAra karatI phekaTarIone IlekaTrIka pUrI pADavA mATe. - vijJAna eTalI badhI pragati karI cUkyuM che ke ene strIne puruSa banAvatAM; ane puruSane strI banAvatA paNa AvaDe. te roboTa banAvI jANe, te supara-komyuTara banAvI jANe. to zuM te tevA pAvaDaro (popeye vagere) na banAvI zake jemAMnA keTalAka pANI bharelA kALA DIbAMga vAdaLonI upara paDIne te vAdaLonA pANIne bALI nAMkhe. ane je te dezomAM bhayaMkara dukALo taiyAra karIne ativRSTi paNa na karI zake? jethI pelo bicAro deza lIlA dukALe pAyamAla thaI jAya ! e to sAruM che ke hajI e uparavALA (gorAo)nI maherabAnI che ke te AvuM kAMIka garIba dezo upara karato hoya tema lAgatuM nathI. A saMsthAone muMbaInI dhArAvI (eziyAmAM sauthI moTI!) jevI jhUMpaDapaTTInA navanirmANamAM rasa che. kema ke A rIte pachAta-komo majabUta bane to bhAvimAM je te dezanI savarNa-buddhimAna prajAo sAme baLavo karIne temane khatama karIne ke dUra karIne rASTrano kabajo le; ema thatAM A buddhimAM dUrbaLa-dUbaLI komo dvArA rASTra adhAdhuMdhImAM phasAI paDe. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo A saMsthAo phaLonI khetImAM eTalA mATe rasa che ke temanA gorAone phaLonA rasa pIvA maLe! nA... ema nathI. emane rasa anAjanI khetIno nAza karIne prajAne bhUkhamarAmAM sapaDAvI devAmAM pAko rasa che. A saMsthAone katalakhAnA, matsyodyoga, maraghA,batakA, sasalAM kendro vageremAM garIbone rojI ApavAnA kAraNasara rasa che evuM rakhe koI mAnI letA. e to bhArata jevI annAhArI prajAne moTA pAye mAMsAhArI banAvavA mAge che; jethI teone IsAI banAvavAmAM moTA avarodharUpa banato mAMsAhAra-niSedhano paththara dUra thaI jAya. jethI hindutvano bhraza thAya. jethI dharmano nAza thAya. eka bAju khetIne vadhu ne vadhu moMghI banAvAtI jAya; bIjI bAju mAchalAM vadhune vadhu sulabha ane sastAM banatAM jAya pachI prajAne mAMsAhArI banavAmAM keTalI vAra? kheta-utpAdano have roja vadhu ne vadhu moMghA banI rahyA che eTale "khetI karavAnuM bhAratIya prajA baMdha karavA lAgaze. khetaro pANInA mUle vecavA kADhaze. lAkho ekara jamIno raziyano vagere kharIdaze. temanA rAkSasI TrekTaro, phrenca kUvAo vagerethI cikkAra anAja utpAdana karaze. bIjI bAju Dhoro kapAtAM dUdha khatama thaze. eTale dUdhanA pAvaDaronI AyAta karavI paDaze. Ama anAja ane dUdha sthAnika prajAnA hAthamAMthI cAlI jatAM ane bIjI bAju hajAro karoDa rU.nA devAno DuMgara khaDakAtAM sthAnika prajAo kAyamI gulAmInA bharaDAmAM bhIMsAI jaze. moMghIdATa khetI! moMghuM anAja! kyAMthI kharIdaze koI garIba anAja! aDhaLaka anAjanuM raziyana TrekaTarothI utpAdana! lAkho maNa anAjanA DhagalA! hajAro bhUkhyA mANasonAM te DhagalA pAse ja maDadAM! IthopIo vagere Aphrikana-kALAonA dezamAM bhedI rItothI kAramo mAnavasarjita dukALa phelAvAyo che. enA bharaDAmAM A kALI prajA bhIMsAIne dara varSe lAkhonI saMkhyAmAM marI rahI che. bihAranI prajAnI paNa e ja hAlata che. eka sarve mujaba roja cALIsa hajAra nAnakaDAM bALako ane pacAsa hajAra moTI uMmaranAM strI-puruSo vizvamAM mAtra bhUkhamarAthI mare che. bhUkhI mAtAo, bhUkha sahana na thatAM potAnAM ja bALakone bhUMjI nAMkhIne temanuM mAMsa khAI le che. kyAreka teo potAnAM bALakone dasathI bAra hajAra rUpiyAmAM vecI nAkhe che; jenA judAM judAM aMgonA eka lAkha upara rUpiyA bALa-kasAIo banAvI le che. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo raktadAnathI zarU thayeluM cokaThuM aMgadAna, cakSudAna ane vIryadAnamAM pheravAyuM. have kIDanI, hADakAM, mAMsa, carabI, tamAma - aMgonA dAnamAM (pratyAropaNa mATenA) pheravAyuM che. marelA mANasonuM A aMgadAna nathI. jIvatA jIvone apaharaNathI uThAvI laIne ke kharIdI laIne A aMgadAnano bahu moTo vepAra zarU thayo che. A ja kAraNe meM varSo pUrve raktadAnanA tAtkAlika lAbho hoya to paNa A dUragAmI AphatonI eMdhANI ApIne teno niSedha karyo hato ! paraMtu aphasosa! lokonI buddhi gorAonA caraNo cAMTI rahI che ane kAna mAtra popasaMgIta sAMbhaLavA ja khullA rahyA che. mAnavahiMsAnA A prakaraNamAM je viSayonI meM TUMkI noMdha ApI che temAMnA keTalAka viSayo upara vistRta chaNAvaTa karatI akhabArI noMdha ahIM akSarazaH udhRta karuM chuM jaMtunAzaka ke mAnavanAzaka? anuvAdakaH mohana dAMDIkara audyogika yuganI moTAmAM moTI AphatamAMthI hamaNAM ja ApaNe pasAra thayA. A akasmAtane kAraNe vizvamAM vadhumAM vadhu vaLatara mAgavAno vikrama sthApIne ginija buka opha varlDa rekorDamAM ApaNe ApaNuM nAma dAkhala karAvI dIdhuM, ane akasmAtanuM vaLatara maLI gayuM ema mAnI lIdhuM. ApaNe ema paNa mAnI lIdhuM ke A to badhe ja bane che. bhopAlamAM Avo bhayaMkara akasmAta kema thayo? kevI rIte thayo? yAMtrika garabaDane lIdhe thayo? koInI bedarakArIne kAraNe thayo? vagere praznonA javAbo paNa ApaNe potapotAnI rIte meLavI lIdhA. chatAM bhopAla hatyAkAMDanA kATamALa nIce paNa bIjA aneka prazno vaNaukalyA paDyA che. je mAnavIya prazno che. jenA javAbo ApaNe zodhavA ja paDaze. jeno saMbaMdha je loko eno bhoga banyA che enI sAthe ja mAtra nathI paNa jeo bhArata ane bhArata jevA trIjI duniyAnA dezomAM jIve che ane jemanuM bhAvi enI sAthe saMkaLAyeluM che e tamAma jIvatAjAgatA mANasonI sAthe eno saMbaMdha che. audyogika duniyAno dazamA naMbarano moTAmAM moTo deza ane vaijJAnikonI saMkhyAmAM vizvamAM cothA naMbarano deza bhArata. jeNe A bhayaMkara akasmAta sAkSAta anubhavyo, AvA bhayaMkara hatyAkAMDa pachI jo enI AMkha na UghaDe ne AvA banAvono rokavA koI nakkara pagalAM na bhare to bhagavAna ja bacAve evA dezane! Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 bAra prakAranI hiMsAo A hatyAkAMDanI pAchaLa TekanIkala kAraNa to je hoya te paNa eka kAraNa to hatuM ja - jaMtunAzaka davA. loko jene "bhimaka' (misAIla AIsosAIneTa)ne nAme oLakhe che te AnuM mULa kAraNa che ema sau kahe che. paNa AnA taraphathI lokonuM dhyAna jANI joIne bIje vALavAmAM AvyuM. kemake nahitara to ApaNA 70 TakA abhaNa loko vAraMvAra pUchaDyA karata ke "bhAIsAba, A jaMtunAzaka davAo ATalI badhI jokhamI hatI to tame amane pahelethI ja kema na cetavyA? amane aMdhArAmAM kema rAkhyA?" AvA aneka prazno pUchI pUchI jIva khAI jAta. ane ApaNA bhaNelAgaNelA loko eno javAba Apata tyAre ApaNA kheDUto A jaMtunAzaka davA tarapha jovAnuM ja mAMDI vALata. to pelI bahurASTrIya kaMpanIonI AvakanuM zuM thAta? ApaNA sAhebonA vaTanuM zuM thAta? paNa thobho. A "mika' pelA jaMtunAzakanI janetA che je trIjI duniyAnA dezomAMthI 10,000 mANasone dara varSe sIdhA ja svarge mokalI de che. poNA cAra lAkhane pharI beThA ja na thAya evI bhayaMkara mAMdagInI bheTa Ape che. A kaMI TADhA poranAM gappAM nathI. vizva Arogya saMsthAe potAnA eka hevAlamAM ApelA A AMkaDA che. A jaMtunAzaka davAo ATalI badhI jherI che eno sAco khyAla bhopAlamAM AvuM banyuM tyAre Avyo. paNa trIjI duniyAnA dezomAM to motanuM A phalaka satata cAlatuM ja rahyuM che. A davAnI asarane kAraNe keTalAka tarata mare che. keTalAka nathI maratA. jemane tarata asara nathI thatI, temane ya moDI ke vahelI asara to thAya ja che. ne teo A duniyAmAMthI ociMtA vidAya laI le che. bhopAlamAM je hatyAkAMDa sarjAyo te jaMtunAzaka davAnA havAI chaMTakAvane kAraNe sarjAyo. gesane aneka rAsAyaNika prakriyAmAMthI pasAra karyA pachI DabAmAM peka karavAmAM Ave che. peka thayA pachI ene "jaMtunAzaka davA' tarIke oLakhavAmAM Ave che. gesAvasthAmAM A davA sIdhI phephasAMne asara kare che.DabAmAM peka thayA pachI eno upayoga karavAmAM Ave che tyAre e zarIramAM praveze che ane tarata motane badale, dhIme dhIme mota Ave che. A jaMtunAzaka davAono upayoga 1950thI thavA lAgyo. pAkamAM jIvAta na paDe mATe kheDUto A vAparavA lAgyA. Aje eNe AvuM vikarALa rUpa dhAraNa karyuM. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo have to uttaradhruvathI dakSiNadhruva sudhI, havA, pANI ane mATInA kaNekaNamAM A jherI vAyunI asara thaI gaI che. A 30 varasamAM A jaMtunAzaka davAno upayoga 165 gaNo vadhI gayo che. DI.DI.TI.nI khapata dara varSe 7500 TananI che. varSo pahelAM sAbita thaI cUkeluM che ke DI.DI.TI.ne kAraNe zarIramAM kensara thAya che. chatAM ekekathI caDhiyAtI jaMtunAzaka davAonI zodha satata thayA ja kare che. bI.eca.sI, DI.DI.TI.thI aDhI ghaNI jherI che. enI vArSika khapata 33,000 Tana che. mithAIla perAthiyAna DI.DI.TI. karatAM 20 gaNI vadhu jherI che. 2.4-DI enI vArSika khapata 3,000 Tana che. jaMtunAzaka davAno upayoga paNa ApaNe tyAM chUTathI thAya che. have duniyA AkhI jANe che ke AnA upayogathI jamIna sAva binaupajAuM, banI jAya che. A 2.4-DI pAuDarano chaMTakAva "ejanTa orenja'ne nAme karIne amerikAe viyeTanAmanAM lIlAMchama vanone sApha karI nAMkhyAM hatAM. A "ejanTa orenja' rasAyaNo. eka lAkhathI paNa vadhu mAtrAmAM. viyeTanAmanI 13,000 varga kilomITara eTale enI kula jamInanA 40mA bhAga para, chaMTakAva karavAmAM Avyo hato. jene kAraNe eTalI jamIna sAva nakAmI banI gaI hatI. A ItihAsa to haju tAjo ja che. viyeTanAmanI dharatI A 2.4-DInA vadhupaDatA pramANane kAraNe sAva sUkIbhaThTha banI gaI. have e ja 2.4-DIno chaMTakAva ApaNe tyAM thavAthI ApaNI jamInanI dazA kevI thaze? jaMtunAzaka davAno upayoga be rIte karavAmAM Ave che : (1) pAka para chaMTakAva karIne, (2) maleriyAnA maccharone mAravA gharomAM eno upayoga karavAmAM Ave che. pachI nadI, taLAva, samudra, barapha ne havAmAM A jaMtunAzaka kyAMthI pahoMcI gayAM? karacalA, sIla, hela, peMgvina jevAM pakSInAM zarIramAM e kevI rIte pahoMcI gayA? dUdha, IMDA, mAkhaNa, mAMsa, mAchalImAM e kema karIne pahoMcI gayAM ? A badhA savAlonA javAbo zodhyA che amerikAnA be mAnavatAvAdI vaijJAnikoe emAMnA ekanuM nAma che DeviDa pAImeTala ane bIjAnuM nAma che kAlAIva eDavADarsa. vizvavikhyAta "bAyosAyansa' sAmayikamAM AmAMno eka zodhanibaMdha chapAyelo hato. emAM batAvavAmAM AvyuM che ke jaMtunAzaka davAno chaMTakAva karavAmAM Ave che tyAre je hetu mATe chaMTakAva thAya che temAM eka Tako ja kAma Ape che. 99 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo TakA to pradUSaNarUpe phelAI jAya che ne bIje bIjI bIjI asara kare che. A vaijJAnikonI A zodha jaMtunAzaka davAo vize je mAyAjALa phelAvavAmAM AvI che tene khullI kare che. ane sAbita kare che ke A kahevAtI jaMtunAzaka davA kharekhara to 99 TakA pratyakSa ke parokSapaNe mAnavanAzaka ja che. pArTameMTala ane eDavADanA kahevA pramANe jaMtunAzakanAM pradUSaka tattvo khAdya vastuomAM gaLI jaIne AnuvaMzika vividhatA (jIneTika TAIvarsiTI)no nAza kare che. jIvonA prAkRtika guNa dharmomAM vikRti pedA kare che. eTaluM ja nahi ApaNA mitra ane zatru baMne prakAranA kITako para samAnarUpe asara kare che. enA chaMTakAvathI zarUAtamAM to kITakono nAza thAya che, paNa pachIthI hAnikAraka kITakonI saMkhyAmAM vRddhi thAya che. ekavAra davAnI asara sahana karyA pachI kITako vadhu nukasAnakAraka banI jAya che. eka vAra khAdya vastuomAM praveza karyA pachI A jaMtunAzako mANasane paNa jhapaTamAM laI ja le che. telIbiyAM, anAja, zAkabhAjI, phaLaphaLAdi, dArU, dUdha, mAMsa, mAchalI ne iMDAM vagerenA mAdhyamathI e moTA mANasane asara kare che. zAkAhArI karatAM mAMsAhArI bhojanamAM enuM pramANa 10 thI 24 TakA vadhAre che. orgenoklorina nAmanI jaMtunAzaka davA zarIramAM pravezIne carabImAM jamA thAya che. 10-15 varasa sudhI paNa enI asara vartAvA mAMDe che. dama, hRdayaroga, jIva guMgaLAvo, UlaTI thavI, duHkhavuM, zarIra kALuM paDI javuM ke phikku thaI javuM, dhUnIpaNuM, gAMDapaNa, vAMjhiyApaNuM, gabharATa thavo, zarIranI garamI vadhI javI, zvAsa levAmAM takalIpha paDavI, AMdhaLApaNuM, uttejanA, AMkha pahoLI thaI javI vagere lakSaNo dekhA de che. A rasAyaNa mAnavasaMtati paNa badalI zake ane garbhamAMnA bALakane vikalAMga paNa banAvI zake. jaMtunAzaka davAno chaMTakAva karanAra majUrane, kheDUtane ke sarakArI karmacArIne ja asara kare tevuM nathI, jIvamAtrane asara kare che. kudaratanI AkhI jaivika prakriyAne ja chinnabhinna karI nAkhe e rIte ApaNe eno upayoga karI rahyA chIe. vikAsanA paMtha para cAlatI vinAzanI A AMdhaLI doTamAM ApaNe evI gati pakaDI lIdhI che ke ApaNI dharatI ja ApaNA paga taLethI khasatI jAya che. je kRSi-jagata AkhI mAnavajAtane jivADe che enI upara ja ApaNe A jherano chaMTakAva karI rahyA chIe. vicAravAnuM e che ke mANasa chellAM 10,000 varasathI khetI karato Avyo Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo che, to atyAre A davAonI jarUra kema paDI? navAInI vAta to e che ke pRthvI para jIvanArA badhA jIvomAM 75 TakA jIvo to kITakavargamAM Ave che. tema chatAM atyAra sudhI badhA prakAranA pAko surakSita ja hatA. ApaNA pUrvajo davA chAMTyA vinA badhA ja pAko letA hatA. pAkanI seMkaDo, hajAro jAto hatI. chatAM ene vAMdho nahoto. kemake e pAkanA bInA 'jIna'mAM kITakono pratikAra karavAnI ane potAnuM astitva TakAvI rAkhavAnI gajabanI tAkAta hatI. 1960mAM vikasita dezoe "hariyALI krAMti'nuM eka hUMThuM pakaDAvI dIdhuM ApaNane. pachI to jotajotAmAM ApaNA netAo, AyojanakAro, vaijJAniko A "hariyALI krAMti'no jApa japavA lAgyA. pachI je thavAnuM hatuM te thayuM ja. sothI pahelI asara ApaNAM dezI bI para thaI. dezI bImAM aneka guNo hatA. amApa zakti hatI. AmAM bheLaseLa karI saMkara jAto taiyAra karavAmAM AvI. A saMkara jAtomAM vadhu UrjA (rAsAyaNika khAtaranA rUpamAM) pIvAnA guNanI sAthesAtha jIvajaMtuo, rogo ane havAmAna sAme laDavAnI tAkAta no'tI. dezI bImAM hatI. paNa dezI bI dhIme dhIme adRzya thatAM gayAM, DAyanosoranI jema. tenI jagyAe saMkara bInA pAkanI sAcavaNI mATe rAsAyaNika khAtaro AvyAM ne rAsAyaNika khAtaronI sAthosAtha jaMtunAzaka davAo AvI. ane enI pAchaLa pAchaLa ene banAvanArI videzI kaMpanIo AvI. ApaNI jUnI je paddhati hatI, je bI hatAM, je pAkacakra hatuM, te para pharI jaI zakAya tevuM have rahyuM nathI. evI rIte ApaNA A kRSi arthataMtrane bahurASTrIya kaMpanIonA phAMsalAmAMthI choDAvavuM e ye loDhAnA caNA cAvavA karatAM agharuM che. trIjI duniyAnA dezo mATe vadhu AghAtajanaka samAcAra e che ke enuM trIjA bhAganuM jananadravya (bI raja) bahurASTrIya kaMpanIonA kabajAmAM pahoMcI gayuM che. enI pAchaLa eka kAvataruM che. trIjI duniyAnuM tamAma bI kabajAmAM laI levAmAM Ave to tamAma sattA bahurASTrIya nigamonA hAthamAM AvI jAya. Akhare A saMsAra bInA rajamAMthI cAle che. bahurASTrIya nigamo dvArA lAdavAmAM AvelI gulAmInuM A varavuM svarUpa che. ApaNe jIvatA rahezuM to paNa emanI maherabAnIthI. nahitara 'bhopAla'to che ja. ahIM e kahevAnI jarUra nathI ke A bahurASTrIya kaMpanIo trIjI duniyAnA Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 bAra prakAranI hiMsAo lokone 'ginI pIga'mAnIne, jIvANu ane rAsAyaNika yuddhanI zakyatAnA prayogo emanI upara karyA kare che. bhopAla hatyAkAMDa vakhate niSNAtoe sadRSTAMta AvA AkSepo karyA ja hatA. jo ApaNe vikasita dezoe apanAvela A yUharacanAne niSphaLa banAvI zakIe to ApaNA dezabAMdhavoe bhopAlamAM Apelo bhoga eLe nahi jAya. A mATe krAMtinI jarUra che. evI krAMti jene kAraNe ApaNA deza para ne ApaNA para ApaNo ja kAbU hoya. bIjAno nahi. ApaNe "ginI paganI jema nahi, eka mukta mAnavInI jema unnata mastake jIvIe. A krAMtinI AgevAnI sattAlolupa netAoe nahi, lokoe levI paDaze. muMbaInI be hospiTalo mAnava-aMgono dhIkato vepAra kare che. - samakAlIna, tA.20-11-86 kendranA Arogya ane kuTuMba-kalyANa khAtAnA pradhAna pI.vI. narasiMha rAve Aje rAjyasabhAne jaNAvyuM hatuM ke muMbaInI ochAmAM ochI be haoNspiTalo jIvaMta mAnavaaMgonA vepAramAM saMDovAyelI hovAnuM mahArASTra sarakAre puravAra karyuM che. joke rAjya sarakAre A be hospiTalonAM nAma ApyAM nathI, ema zrI rAve kahyuM hatuM. zrI rAve kahyuM hatuM ke A varSe julAImAM AvAM aMgonA vepAra vize prAthamika ahevAlo maLyA hatA tethI kendra A bAbate rAjya sarakArane lakhyuM hatuM. rAjya sarakAre vaLatAmAM haoNspiTalono saMparka sAdhyo hato. atyAra sudhImAM rAjya sarakAranI pUchaparachano javAba muMbaInI mAtra jasaloka haoNspiTale ja Apyo che. kaDaka kAyadA nahIM thAya to eka mAnavInuM aMga bIjA mAnavInA zarIramAM ropavAnI pravRtti vepAra banI jaze. - jagadIza bhaTTa AphrikAnA piTsabarga zaheranA sAta varasanA ronI Desilarsa nAmanA eka chokarAnA zarIramAM traNa livara (yakRta) ropavAmAM AvyAM hatAM ane te jIvI gayo hato. ronInA A kissAe AkhA amerikAnuM dhyAna kheMcyuM hatuM. nAnakaDA ronInI jiMdagI bacAvavA mATe te vakhatanA amerikAnA pramukha ronAlDa regane paNa eka Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 79 hajAra DaoNlaranuM dAna ApyuM hatuM. A banAva 1987mAM banyo hato. 1986nA sapTembara mahinAmAM briTanamAM DaoN. yAkube laMDana khAte dardIonA zarIramAM be phephasAM oparezana karIne ropyAM hatAM. A ja DaoN. yAkube eka vakhata eka dardInA zarIramAM phephasAMnI sAthe hRdayanuM paNa ropaNa karyuM hatuM. A traNa dardIomAM eka mahilA, eka puruSa ane eka nAnakaDA chokarAno samAveza thato hato. 1987mAM DaoN. ricArDa, susAna lAjhArcika nAmanI eka gRhiNInA ghUMTaNamAM 18 varasanI uMmaranA eka yuvAnanuM hADakuM khUba ja AzcaryakAraka rIte ane saphaLatApUrvaka goThavI dIdhuM hatuM. mANasanA zarIrano koI bhAga bIjA koI mANasanA zarIramAM ropI zakAya che ane A vAtanuM have vijJAnIone ke lokone jarAya Azcarya nathI rahyuM, paraMtu laMDananA DaoN. micela bevike hajI gayA varase ja pUrA vizvAsa sAthe kahyuM hatuM ke mAnavInA zarIramAM have bhUMDa (Dukkara)nuM hRdaya ane kiDanI (mUtrapiMDa) ropI zakAze, te divaso bahu dUra nathI. AvAM saphaLa oparezanane kAraNe hajAro lokonA jIva bacAvI zakAze. uparanAM tamAma udAharaNo ApaNane jaNAve che ke vijJAna keTalI hade AgaLa vadhyuM che ane te zuM zuM karI zake che. vijJAnIoe kudarata upara vijaya meLavavAnA prayAso ane prayogo jozabhera AdarI dIdhA che ane ghaNA aMze tene temAM saphaLatA maLI che. phakta eka ja bAbatamAM vijJAna ane vijJAnIo hAtha ghasatA rahI jAya che ane te e ke mAnavInA zarIramAMthI jyAre prANatattva jatuM rahe che tyAre tenuM mRtyu thAya che, te prANatattvano AkAra, raMga ke te kevuM che te vijJAnIo pakaDI zakatA nathI. maraNapathArIe paDelA mAnavInA zarIramAMthI koI ghaDIe bahAra nIkaLI jatA A prANatattva vize jANakArI meLavavA duniyAbharanA vijJAnIoe athAga prayAso karyA che, paraMtu temAM teone pUratI saphaLatA maLI nathI. vijJAne zabdomAM na varNavI zakAya teTalI hade pragati karI che, paraMtu te jema AzIrvAdarUpa bane che tema abhizAparUpa paNa banI zake che. eka mAnavInA zarIranAM aMgaupAMgo bIjA koI mAnavInA zarIramAM ropI zakAya che te vAta zarUAtamAM ghaNA dardIo mATe ke mAnavajAta mATe AzIrvAdarUpa banI hatI, paraMtu mAnavInI buddhi jyAre vepArI svarUpa dhAraNa kare che tyAre koI paNa sArI vAtanuM nikaMdana nIkaLI jAya che. akhabAronA pAne ApaNe avAranavAra evA ahevAlo vAMcIe chIe ke amuka Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo haoNspiTalamAM dardInA zarIramAMthI tene khabara na paDe te rIte tenI kiDanI kADhI levAmAM AvI athavA to koI majUrane tenA zarIranI tapAsa karAvavAnA bahAne koI harAmakhora mANase tenA zarIranI aMdarathI koI DaoNkaTara sAthe maLI jaIne kiDanI kaDhAvI nAkhI ane te kiDanI koI paisAdAra Arabane hajAro rUpiyAmAM vecI nAMkhI. Aje mANasanAM aMgono rItasara vepAra thAya che. paisAdAra loko garIbanA zarIrane rItasara kharIde che. garIbI jANe ke guno che, vAMka che. vijJAnanI je saphaLatA mAnavajAta mATe AzIrvAdarUpa hatI te Aje abhizAparUpa banI gaI che. mAnavInAM aMgono Avo vepAra na thAya athavA koI paNa mANasanI marajI viruddha tenA zarIranuM koI paNa aMga kADhI na zakAya te mATe kaDaka ane sajArUpa kAyadA hovA joIe. AvA kAyadA karavAnI Aje joradAra mAgaNI thaI rahI che. uparAMta mAnavInA mRtyunI vyAkhyA badalavAnI paNa mAgaNI thaI rahI che. mAnavInuM mRtyu kudaratI rIte ja thayuM che ke akudaratI rIte thayuM che te saMpUrNa cokasAI sAthe nakkI karavuM joIe tevI duniyAbharanA jAgRta nAgarikoe mAgaNI karI che. A bAbatamAM keneDA, osTreliyA, IMglenDa tathA amerikAmAM ghaNA kAyadA banyA che. have to bhAratamAM paNa A bAbatamAM kaDaka kAyadA banAvavAnI jarUriyAta upara bhAra mukAI rahyo che. AvA kAyadAnI jarUriyAta upara eTalA mATe bhAra mukAI rahyo che ke AjakAla eka mAnavInA aMgone bIjA mAnavInA zarIramAM ropavAnuM kAma bahu sAmAnya thaI paDyuM che ane te dvArA garIba lokone bhAre zoSaNa thaI rahyuM che. AvA zArIrika zoSaNane kAraNe saMbaMdhita vyakti ghaNI vAra mRtyu paNa pAme che. Avo vepAra mAnavajAtanuM nikaMdana kADhI nAkhaze. duniyAnA ghaNA dezonI hospiTalomAM Aje mAnavInAM aMgono rItasara vepAra thAya che. Avo vepAra karatI ToLakIo hospiTalanA DaoNkTaro sAthe aMdarakhAne maLI gaI hoya che. jema lohI ApavAno ane levAno vepAra chaDecoka thAya che tema have mAnavInAM aMgono paNa vepAra thAya che. jyAre paNa koI mAnavInA zarIramAMthI tenuM koI paNa aMga kADhavAmAM Ave tyAre sauthI pahelA to te mANasanI saMmati levAvI joIe. vaLI, AvI saMmati teNe svaicchika rIte ApI hovI joIe, koI jAtanA bhayathI ke paristhitine vaza thaIne nahIM. uparAMta aMganuM dAna, aMga ApanAra vyaktinA, lenAra vyaktinA tathA tabIbI vyavasAyanA saMpUrNa hitamAM hovuM joIe. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo mAnavInA zarIramAM keTalAMka aMga evAM che jenuM dAna jIvatAM thaI zake che, jyAre keTalAMka aMga evAM che jenuM dAna mAnavI potAnA mRtyu pachI karI zake che. AMkha, kAna ane kiDanInuM dAna mAnavI jIvatAM karI zake che, jyAre hRdayanuM dAna mRtyu pachI karI zakAya che. A samagra bAbata Ama to aTapaTI che, ane temAM dAna ApanAra, lenAra ane tabIbI vyavasAya saMkaLAyelA hoya che. jo ke A bAbatamAM hajI ApaNA dezamAM kendra sarakAre koI kAyadA nathI karyA, paNa A bAbatamAM sakriya vicAraNA thaI rahI che. A bAbatamAM oNthoriTI phora dha yujha phora therApyuTika parapajha heThaLa Ayajha ekaTa 1982 tathA Iyara Drama eNnDa Iyara bomsa ekaTa, 1982no saMdarbha ApI zakAya che. je koI vyakti potAnAM AMkha-kAnanuM dAna ApavA mAgatI hoya tene tathA dAna lenAra vyaktine A kAyadAo lAgu paDe che. 1957mAM te vakhatanA muMbaI rAjya dha bombe kaoNrniyala grAphaTiMga ekTa karyo hato ane te kAyadA heThaLa koI paNa vyakti AMkhanuM dAna karI zakatI hatI. tyArabAda A kAyadAne kendra sarakAre 1964 sudhI laMbAvyo hato, paraMtu pachIthI A kAyadAnI jagyAe bIjo kAyado lAvavAmAM Avyo hato. uparanA baMne kAyadAomAM aMgonuM dAna denAra, lenAra tathA saMbaMdhita DaoNkTaranuM saMpUrNa rakSaNa thatuM hatuM. have A tamAma bAbatomAM sauthI mahattvanI vAta aMganuM dAna ApanAra vyaktinI saMmatinI che. AvI saMmati saMpUrNa svaicchika ane pUrepUrI mAnasika jAgRti sAthe hovI joIe. vaLI, saMbaMdhita dAnI uMmarathI ane samajaNathI pUrepUro pAkaTa hovo joIe. bIjI eka khAsa ane mahattvanI vAta e che ke eka vakhata potAnA aMganuM dAna ApavAnI ophara karanArI vyakti kadAca pachIthI koI paNa kAraNasara potAnI ophara pAchI kheMcI le athavA to aMganuM dAna ApavAnI pachIthI nA pADe to te vyaktine aMganA dAnanI pharaja na pADI zakAya, tenuM parANe parezana karIne tenA zarIramAMthI koI aMga kADhI na zakAya. mANasanuM zarIra tenuM svAMga che, tenuM potAnuM che, tenA upara teno ekalAno ja adhikAra che, tenI marajI viruddha tenA zarIra sAthe koI jAtanI khataranAka ramata na ramI zakAya. 1978mAM mekaphola nAmanA eka amerikananA kesamAM korTe evo cukAdo Apyo hato ke mekphola upara jo tenA zarIranA aMganuM dAna karavAmAM dabANa karavAmAM Avaze ke tenI marajI viruddha tenA aMgo levAmAM Avaze to te vyaktinA svAtaMtrya upara eka moTI tarApa haze. mAnavInA zarIra sAthe tenI marajI viruddha baLajabarI na karI zakAya. A bAbatamAM Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo koI jagyAe rekhA doravI ja paDaze, amuka kaDaka niyaMtraNo mUkavAM ja paDaze. ghaNA mAnavIo potAnA jIvatAM ja potAnA zarIranuM tabIbI saMzodhana khAtara dAna karI de che to keTalAka loko AMkhanuM ke kiDanInuM dAna kare che. Aje raktadAnano mahimA paNa cotarapha jovA maLe che, paraMtu tenAM bhayasthAnonI bahu ochA lokone khabara hoya che. ghaNA garIbo potAnA jIvananirvAha mATe potAnuM lohI rItasara vece che. AmAMnA badhA ja raktadAtAo kAMI sevAdhArI nathI hotA ke badhA ja kAMI ekadama taMdurasta nathI hotA. ghaNA raktadAtAo rogiSTha paNa hoya che. AvA lokonuM lohI bIjI vyaktinA zarIramAM jyAre praveze che tyAre pelA rogiSTha raktadAtAnAM rogiSTha jaMtuo lohI lenArI vyaktionAM zarIramAM praveze che. keTalAka loko mAnasika bImArIthI pIDAtA hoya che, keTalAka atizaya krodhI, zarAbI ane aneka prakAranA vyasananA AdI paNa hoya che. A badhAnuM lohI jyAre bIjI vyaktinA zarIramAM dAnarUpe praveze che tyAre uparanAM tamAma lakSaNo paNa dhIme dhIme lohI lenArI vyaktinA zarIramAM dekhAvA mAMDe che. A to thaI raktadAnanI vAta ane tenAM bhayasthAna, paNa keTalIka vakhata mAnavInA zarIranAM aMgone bIjI vyaktionA zarIramAM ropavAmAM paNa keTalAMka bhayasthAno hoya che. jANavA jevI eka bIjI vAta mRtyu pAmelI vyaktinA zarIramAMthI paNa keTalAMka aMgone kADhIne bIjI vyaktinA zarIramAM ropI zakAya che. koI vyakti mRtyu pAme te pachI cokkasa samaya sudhI tenA zarIramAM cetanA hoya che, eTale ke zarIranA aMgono upayoga karI zakAya che. tyArabAda mRtyu pAmelI vyaktinAM kAyadesaranAM sagAMonI saMmatithI tenAM aMgo laI zakAya che. jevI rIte judA judA prakAranuM lohI meLavavA mATe blaDabeMka hoya che tema Aje to paradezamAM Aya beMka, Iyara beMka vagere aMgonI beMka hoya che. ahIM eka coMkAvanArA kissAnI vAta karIe; viliyamsa hophamena nAmanA eka patie thoDAM varSa pahelAM evo AkSepa karyo hato ke mArI patnI mRtyu pAmelI jAhera karavAmAM AvI tyAra pachI satata vIsa kalAka sudhI jIvatI rahI hatI. Ano artha evo thayo ke viliyamsanI patnI mRtyu pAmI che tevI khoTI jAherAta karavAmAM AvI hatI. viliyamsa evo paNa AkSepa karyo hato ke AvI khoTI jAherAta DaoNkTaroe eTalA mATe karI hatI ke teo mArI patnInA sajIvana zarIramAMthI keTalAMka Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo aMgo kADhI levA mAgatA hatA. DaoNkTaronI eka AkhI geMga AvI ramata ramIne mAnavInAM aMgono rItasara vepAra kare che. Ano artha to evo paNa karI zakAya ke jema hAthI jIvato lAkhano ane marelo savA lAkhano kahevAya che te kahevata have mAnavInA zarIrane paNa lAgu pADI zakAya. mANasa jIvato cAMdIno ane marelo sonAno. have najIkanA bhaviSyamAM ApaNe evuM paNa sAMbhaLIzuM ke mRtyu pAmelA mAnavInA zarIranI kiMmata jIvatA mANasanA zarIra karatAM anekagaNI vadhu che. AvI paristhiti na UbhI thAya te mATe sarakAre ati kaDaka kAyadA banAvavA jarUrI che. mAnavInA zarIranAM aMgono sevAnA kAmamAM ane bIjA mAnavInA jIvanane navuM jIvana ApavAmAM thAya te vadhu mahattvanuM che. hajI kAMI moDuM nathI thayuM, jAgyA tyArathI savAra gaNIne bhArata sarakAre mAnavInA zarIranAM aMgono vepAra aTakAvavo joIe, kaDaka kAyadA banAvavA joIe. to ja vijJAna AzIrvAdarUpa gaNAze. zuM A satya haze? bhAratamAM jIvatAM bALako kApI temanAM aMgonI videzamAM nikAsa thAya che? bhUkhamarAne lIdhe mA-bApo bALakone vecI de che : have bALako mATenuM katalakhAnuM? - bihAranI rAjadhAnI paTanA ane dakSiNa bhAratanA keTalAka bhAgomAM mAsUma bALakone zAka sudhAratA hoya tema kApI tenA hAtha, paga, mAthAne alaga alaga karI videzamAM hajAro rUpiyAnA badalAmAM tenI nikAsa karAya che. haiyuM hacamacI UThe tevo A ahevAla IMglenDanA "sanDe sporTa' nAmanA akhabAre chApyo che. enAthI dezabharamAM arerATI macI gaI che. A akhabAre cha ogasTa 1989nA aMkamAM "he prabhu! e amArAM bALakonI hatyA karI rahyo che." (oha goDa, hI Ijha kiliMga avara cilDrana) zIrSaka heThaLa eka khAsa ahevAla chApyo che. sAthe be tasavIro paNa che. jemAM ekamAM eka mANasanA rUpamAM zetAna vAMko vaLI moTA chUrA vaDe eka jIvatA bALakanI garadana kApI rahyo che, ane bIjI tasavIramAM garadana kapAyA pachI bALakanuM zaba dekhADAya che. akhabAramAM spaSTa lakhyuM che ke bhAratamAM jIvatAM bALako A rIte tenI lAzo jApAnamAM vaidakIya saMzodhana temaja tAlImArthI DokTarone zIkhavavA nikAsa karAya Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo che. bhAratamAM AvA kapAyelA bALakanuM mAthuM rU. 13,000nuM naMga maLe che. jyAre be paganI eka joDI rU.2,600mAM maLe che. AkhI lAza rU.21,450mAM maLe che. vaLI jApAnanA Tokiyo zaheranA DaoN. zuI ciro paNa A vAtane samarthana Ape che. TokiyonA prAkRtika vijJAna saMgrahAlayanA DaoN. zuIciro nAsatAkI kahe che ke jyAre A rIte bhAratamAM bALakone kapAtAM meM joyAM tyAre huM stabdha thaI gayo hato. ahevAlamAM vadhumAM jaNAvyuM che ke bALakonA vAlIo ja ghaNA kissAomAM sAmethI bALakone vecI de che. vecatI vakhate temane khabara hoya che ke temanA bALakanI katala thavAnI che chatAM garIbI ane bhUkhamarAne kAraNe potAne paNa pUruM be TaMka khAvA maLatuM nathI tyAM A tAjA janmelA bALakanuM peTa kayAMthI bharavuM ema mAnIne vecI de che. tyArabAda katalakhAnAmAM jema pazuo kapAya che, te ja rIte ekasAmaTA jIvatA jAgatAM bALakone mAnava-dehadhArI rAkSaso charAthI vetarI nAMkhe che. pachI tenI khoparI, hADakAM vagerenI nikAsa karAya che....!! A che AdhyAtmika bhAratanI vAta...!! dara mahine A rIte paMdaraso mAsUma bhUlakAMo ke jemAM keTalAMka tAjAM janmelAM hoya che tenI hatyA karavAmAM Ave che ane varSe lAkhonI saMkhyAmAM A rIte bALakonI katala thAya che. muMbaInA zivasenAnA yuvA netAne A ahevAlanI nakala maLatAM tene briTananA vaDApradhAna mArgAreTa thecarane patra lakhI A aMge pUrepUrI hakIkata bahAra lAvavA vinaMtI karI che. A akhabAramAM evI coMkavanArI vAta kahevAya che ke pahelAM to raDyAkhaDyAM bALakonI hatyA thatI, paNa have to bALakone kApavAnuM katalakhAnuM khUlyuM che. jyAM bALakonI sAmUhika ghAtakI rIte hatyA karI tenAM aMgonI nikAsa karAya che. gAyonI katala, kRtrima achata ane mAnavIya mUlyo - baTuka desAI dUdhano bhAva TakAvI rAkhavA amerikA 10 lAkha gAyone raheMsI nAkhaze. tene raheMsI nAkhatAM pahelAM tenA moM para dhagadhagatA DAma deze. rembone dUdhanA utpAdanamAM 7 TakAno ghaTADo karavo che. lokonI jarUriyAta karatAM dUdhanuM utpAdana vadhu che evuM Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 85 nathI, paNa lokonI kharIdazaktinA pramANamAM vadhu che. pariNAme bhAvamA ghaTADo thAya ane napho ocho thAya. amerikAmAM ghauMnA bhAva TakAvI rAkhavA mATe ghauMnuM vAvetara kare to kheDUtane jeTalI Avaka thAya tenA karatAM vadhu vaLatara rAjya taraphathI ghauMnuM vAvetara na karavA mATe ApavAmA Ave che. napho jALavavA mATe kRtrima achata pedA karI bhAva UMcA rAkhavAno A nusakho che. vIsamI sadInA cothA dazakAmAM brAjhile A mATe lAkho kothaLA kaoNphI samudramAM pheMkI dIdhI hatI ane briTane lAkho Tana sapharajanane dariyAnA peTALamAM padharAvI dIdhAM hatAM. mAnavInI jarUriyAta karatAM naphAne vadhu prAdhAnya ApatA samAja mATe A eka sAdhAraNa prakriyA che. amerikAmAM mUgAM prANIonA hakkanuM rakSaNa karatI saMsthAo A krUratA sAme virodha karI rahI che. paNa A virodha gAyanI katala viruddha nathI, A virodha naphAnI jALavaNI mATe dUdhanA utpAdana-ghaTADA sAme nathI, paNa gAyone devAnArA DAma viruddha che. naphAne ArAdhyadeva gaNatA samAjamAM katala e pApa nathI. amerikAmAM paNa berojagArI che, jhUMpaDapaTTIo che, garIbo che, dUdha mATe TaLavaLatAM bALako che. bekArI bhaththAmAMthI dUdha, mAkhaNa, cIjha ane panIra kharIdI zakAtuM nathI, tyAre dUdha-utpAdanamAM 7 TakAno kApa mUkavA 10 lAkha gAyone katala karavA pAchaLa kayo tarka kAma karato haze ? mukta bajA2nA dhvajadhArI dezamAM mukta harIphAIne maryAdita pramANamAM ja sthAna che. e harIphAI bhAvaghaTADAmAM pariNamatI hoya to rAjyanI daramiyAnagIrI karAvIne utpAdanamAM ghaTADo karAvI kRtrima achata pedA karI naphAnuM pramANa jALavI rAkhavAnI pe2vIo thAya che. temane mana mukta bajArano artha napho jALavI rAkhavA ane vadhAravAnI sagavaDa ApatI vyavasthA pUrato ja maryAdita che. temAM vighna pedA thAya to te TALavA rAjyanA hastakSepane AvakArya gaNe che. je hastakSepathI temanA naphAne hAni pahoMce tene vAMdhApAtra gaNavAmAM Ave che. A tarkane samajavA amerikAnI sAmAjika paddhati vize vicAra karavo joIe. tyAM utpAdana mAnavInI jarUriyAta saMtoSavA mATe karavAmAM AvatuM nathI, paNa napho ane vadhu napho raLavA mATe karavAmAM Ave che. tyAM utpAdana bajAramAM naphAkAraka bhAve vecavA mATe thAya che. AthI ja thoDAka zrImaMtonA zokha pUrA karavA mATe vividha prakAranI vastuo pedA karavAmAM Ave che paNa garIba jarUratamaMdo mATenI vastunA utpAdanamAM temane rasa nathI, kAraNa ke garIbonI kharIdazakti ghaNI ochI hoya che. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 bAra prakAranI hiMsAo amerikAnI jAhojalAlI tenI bahurASTrIya kaMpanIo dvArA vikasita ane vikAsazIla dezomAMthI useDI lavAtA dhana para che ane A bahurASTrIya kaMpanIono napho jokhamamAM mukAya tyAre rAjya sakriya daramiyAnagIrI ane jarUra jaNAya tyAre sazastra daramiyAnagIrI karatAM paNa acakAtuM nathI. paNa A paristhiti anaMtakALa cAlavAnI nathI. lUMTAtAM rASTro vahelAMmoDAM teno aMta lAvIne ja jaMpaze. amerikI arthakAraNanI pAyAnI nabaLAI AvakanI asamAnatAnI ghe2I khAI che. AvakanI asamAnatA aMte to utpAdita mAlasAmAnanA vecANa mATenA bajAronA ghaTADAmAM ja pariName che. vaijJAnika ane TeknaoNlaoNjikala krAMtine kAraNe audyogika vikAsa mATenI apAra zakyatAo pedA thaI che paNa A utpAdita mAlane kharIdanArI bahumatI janatAnI AmadAnImAM kIDInI gatie vadhAro thAya che. utpAdana vadhArI zake tevAM jaMgI kArakhAnAMo hovA chatAM A kArakhAnAMomAM kAma karavA bekAronI lAMbI lAIna hovA chatAM paNa utpAdanamAM ghaTADo karI kRtrima achata UbhI karavAno mArga levo paDe evI tyAMnI karuNatA che. AmajanatAnI jIvana nabhAvavA mATenI jarUriyAtanI dRSTie utpAdita mAlasamAna mATenAM bajAra astitva dharAve che paNa ochI AvakanA kAraNe te kharIdavAnI temanI zakti nathI. Ama AvakanI asamAna vaheMcaNIne kAraNe bajAro vistaravAne badale saMkocAtAM jAya che. pariNAme utpAdanamAM kApa mUkavo paDe che. Ane kAraNe vadhu loko bekAra bane che ane temanI kharIdazakti ghaTe che ane bajAro vadhu saMkocAya che. A prakriyA Arthika maMdImAM pariName che. tyAMno samAja nivArI na zakAya tevI prakriyAnA sakaMjAmAM vAraMvAra Avato rahe che. vadhu napho meLavavA mATe majUrone ochuM mahenatANuM ke ocho pagAra Apavo joIe. potAnI pedAzanA vecANa mATe lokonI AmadAnI vadhu vadhA2vI joIe jethI mAla kharIdavA mATenI bacata temanI pAse jamA thAya. Ama karavuM hoya to vadhu pagAra Apavo joIe paNa ethI to naphAmAM kApa paDe. Ano ukela videzomAM bajAro zodhavAno che. A mATe anya rASTrone haDaselI bajAra kabaje karavAM paDe. Ama karavA jatAM rAjakIya rIte sAthIdAra gaNAtAM rASTro sAthe Arthika-vepA2I visaMvAda Ubho thAya. amerikA, tenAM sAthIdAra pazcimI rASTro ane jApAna A prakAramAM AMtarika virodhamAMthI pasAra thaI rahyAM che. bajAronI A harIphAImAM A traNe jUtho ekabIjA upara sarasAI meLavavA bhAre harIphAI karI rahyAM che. ekabIjA viruddha saMrakSaNAtmaka Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 87 pagalAMo laI rahyAM che ane ekabIjAnA mAlane potAnA dezamAM pravezato rokavA prayAsa kare che. amerikAnI phariyAda che ke jApAna amerikI mAlanI AyAta karatuM nathI ane jApAnanI phariyAda che ke amerikA saMrakSaNAtmaka pagalAM dvArA tenA mAlanI AyAtamAM ghaTADo karI rahyuM che. amerikA pazcima yuropamAM kaMpanIo kabaje karI rahyuM che ane pazcima yuropamAM teno virodha thaI rahyo che. briTananI vesTalaeNnDa helikopTara kaMpanI kabaje karavA thayelI kAtila harIphAI tenuM tAjuM udAharaNa che. A nAnakaDI kaMpanI amerikAnA hAthamAM Ave te mATe thayelA kAvAdAvAne pariNAme maMgI thecaranI sarakAra hacamacI gaI che. megInuM siMhAsana DolavA mAMDyuM che. Ama 10 lAkha gAyonI katala karavAnuM amerikI pagaluM ekaladokala banAva nathI. prajAnI kharIdazaktinA ghaTADAnuM e pratibiMba che. enI asara mAtra dUdhakharIdI pUratI ja maryAdita rahevAnI nathI. anya mAla-vecANa upara paNa tenI asara paDaze ane naphAnI rakSA mATe tatpara regana sarakArane vAraMvAra daramiyAnagIrI karavAnI pharaja paDaze. ApaNe paNa AmAMthI saveLA bodhapATha levo joIze. ApaNA annabhaMDAro paNa UbharAya che. annanikAsanI salAha ApanArAo paNa ochA nathI. Ama chatAM bhUkhyAM janonI saMkhyA nAnIsUnI nathI. kUtarAMnI bAjumAM besIne ukaraDAmAMthI eThavADa khAtAM bALako rojiMduM dazya che ane chatAMya ApaNA annabhaMDAro phATaphATa thAya che. A aMge ApaNe Aje nahi vicArIe to kyAre vicArIzuM ? mAnavIya mUlyonI bAMga amerikA sauthI vadhu pokAre che. dUdhano bhAva TakAvI rAkhavA 10 lAkha gAyonI katala karavAnA nirNayane mAnavIya mUlyo sAthe koI saMbaMdha haze kharo ? yamadUto ane jallAdo karatAM caDhI jAya evA AjanA keTalAka DokTaro! kirITa bhaTTa : gujarAta samAcAra, tA. 26-3-88 eka joka che. DaoNkTara be phalyunA dardInI sAravAra karatA hatA. eka darajI hato ane bIjo luhAra baMne aMtima sTeja para hatA. darajIne thayuM, maravAnuM che to bhajiyA khAI lauM. teNe bhajiyAM khAdhAM eTale te tAjomAjo thaI gayo. DaoNkTaroe jANyuM eTale teNe luhArane paNa e nusakho batAvyo. bIjA divase luhAranI maiyata nIkaLI. DaoNkTare DAyarImAM lakhyuM, phalyumAM darajI bhajiyAM khAya to uMmara vadhe ane luhAra Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo bhajiyAM khAya to marI jAya che. AvA ThoTha DaoNkTaroe meDikala prophezananI AbarU ragaDI kADhI che. amadAvAdamAM kansTrakzananI sAITa para kAma karatA eka majUrane paga para pAvaDo vAgyo eTale lohI nIkaLyuM. badhA abhaNa majUro kare che ema teNe chIMkaNI dabAvI eka gAbho phADIne ghA upara bAMdhI dIdho. kAma karatAM ke pachI game tema ghA pAkyo. e DaoNkTara pAse gayo. DaoNkTara kahe, ghA pAkyo che. nAnakaDI amathI sarjarI karAvavI paDaze. hAjara rUpiyA kharca thaze. peTe pATA bAMdhI karelI bacata ane bhAIbaMdha-dosto pAse mAgI majUre paisAnI vyavasthA karI. DokTare paganI eDInA bhAga para oparezana karI pATo bAMdhI Apyo. sAruM thavAnA badale ghA vadhAre pAkyo. pharI paisA laI DaoNkTare bIjuM oparezana karyuM. ghA pAkyo ane dhanUra thaI gayuM. DaoNkTare paisA lIdhA oparezana karyuM. emAM ne emAM majUranuM gAmamAM ghara hatuM te vecAI gayuM. bairI chokarAM rastA para AvI gayAM. rojI baMdha thaI gaI. mAthe devAno dabAI javAya eTalo boja thaI gayo. eka paga paNa gumAvyo. pelo majUra eka grAhaka maMDaLa pAse gayo eTale badanAmI thavAnA Dare DaoNkTare pelA majUrane mahine doDha hajAra rUpiyAvALI vocamenanI nokarI apAvI dIdhI. DaoNkTaranuM nAma nahi lakhavAnuM e zarate A vAta kahevAI hatI. IspitAlo katalakhAnA jevI banI gaI che. jAhera svAcya paddhatio saDI gaI che, tabIbo dhIkato dhaMdho kare che. amerikA ane briTanamAM atyAre jUnI ane navI peDhInA tabIbo vacce dhaDadhaDI cAle che. navA tabIbo eIsanA daradIone tapAsavA taiyAra nathI. te loko kahe che : "amane cepa lAgI jAya to ?' pIDha DaoNkTaro kahe che : cepa lAgavAno Dara hato to zA mATe DaoNkTara banyA hatA? je DaoNkTaro eIDajhanA dardInI sAravAra karavA taiyAra nA hoya temanA sarTiphikeTa chInavI lo." sarahade aDIkhama UbhA rahetA sainikone zahIda thavAno ane jAnanA jokhame laDavAno pagAra maLe che. DaoNkTarone cepa lagADavAno ja pagAra maLe che. chAsavAre ekAda-be mahine DaoNkTaro haDatAla para UtarI jAya che. sarakAra ane DaoNkTaro moDe moDe kulaDImAM goLa bhAMgI le che ane daradIo senDavIca thaIne sabaDyA kare che. DaoNkTaro vAra-tahevAre sattara jAtanAM elAyansa, pramozano ane savalato mAge che. muMbaImAM tabIboe haDatAla pADI tyAre temaNe 40 varSanI vaye 5,900 thI 6,700 rUA. jeTalo pagAra thaI jAya evI mAMgaNI karI hatI. (A vAta 10-15 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 89 varSa pahelAMnI che.) dareka AMdolana vakhate dardI nAmanA mANasano kho nIkaLI jAya che. hAthIo (sarakAra ane tabIbo, laDe ke prema kare) ghAsano (prajAno) khuDado bolI jAya che. AMkaDAo kahe che ke, bhAratanA nAgarikanI sarerAza AvakamAMthI sarerAza 50 TakA Avaka davA-dArU pAchaLa kharcAI jAya che. DaoNkTaro vagara kAraNe soya khosI de che ane dardInuM gajavuM DhIluM thaI jAya che. eka grAhakamaMDaLe saMzodhana karyuM che ke, InDiyAmAM DaoNkTaro pAse eTaluM badhuM kALuM nANuM che ke jo badhA DaoNkTaro pAMca varSa ImAnadArIthI Teksa bhare to rAjIva gAMdhIe baraDo phATI jAya tevA je Teksa nAkhyA evA ekeya navA Teksa nAkhavA paDe nahi. DaoNkTaro paNa karoDo rUpiyAnuM Tarnaovara kare che, cArTarDa ekAunTanTonI madadathI tabIbo nahi jevo Teksa bhare che. 99.99 TakA DaoNkTaro sAravAranuM bila ApatA nathI ane 99.99 TakA dardIo bila mAgatA nathI. dardIo DaoNkTarone pavitra gAya jevA gaNe che. DaoNkTaro pAse bila mAgavuM e pezanTone pApa karavA jevuM lAge che. DaoNkTaro pAse kezamemo maMgAya? maMgAya ja sto. tabIbo kaMI devanA dIdhela nathI. kariyANuM vecatA gAMdhI ane kApaDa vecatA kApaDiyA pAsethI bila maMgAya to DaoNkTaro pAse zuM kAma nahIM? grAhaka surakSA mATe ghaDAyelA kAyadAo majaba ja dhaMdhAmAM nANAMnI levaDa-devaDa thAya emAM bila ke kezamemo jarUrI hoya che. DaoNkTaronI 90 TakA Avaka be naMbaramAM hoya che. be-pAMca lAkha rUpiyAnI pAghaDI ApI davAkhAnAnI jagyA kharIdato tabIba badho kharco dardI nAmanI kanyAnI keDa para nAkhI de che. tabIbono dhaMdho so TakA naphAvALo bijhanesa che. tabIbo kamizana khAI je kaMpanI vadhAre bheTa-sogAdo ApatI hoya te kaMpanInAM davA-IMjekzano lakhI Ape che. blaDa TesTa karatI leboreTarIo, Dragsa banAvatI kaMpanIo ane tabIbonI sinDIkeTo cAle che. tabIba potAnA davAkhAnAmAM barAbara nIcovI lIdhA pachI bhAIbaMdha tabIbanA davAkhAnAmAM sArI rIte cekiMga karAvavA mokale che. eksa-re leboreTarIo potAne tyAM je DaoNkTaro bokaDA (gharAka) mokalatA hoya tene mATe 20 TakA kamizana bAju para rAkhe che. dardI sAjo thAya e pahelAM to je te leboreTarIo blaDa TesTamAMthI dasa TakA ane sonogrAphImAMthI 20 TakA kamizana DaoNkTaronA ghare pahoMcADe che. koI leboreTarIvALo bila Apato hoya to harAma barAbara che. A TesTavALAo paNa kALAbajAriyAonI paMgatamAM bese che. gaI kAla sudhI pAMca rUpiyAmAM TAMkaNI khosI lohI tapAsI letA leboreTarIvALA atyAre lohI Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo cUsavAnA 50thI mAMDIne 500 rUpiyA sudhI le che. (jo ke hAla AMka hajAromAM gayo che.) jevA gharAka jevuM gharAkanA gajavAnuM vajana. jema kariyANAnI dukAnavALo dukAnamAM jagyA hoya to dhaMdhAnA vikasAthe eka AIskrImanuM phrIja rAkhe ema amuka DaoNkTaroe skrInIMga mazIno rAkhyAM che. dardInAM sArAM kapaDAM joyAM nathI ke bhalAmaNa karI nathI. Ama to badhuM barAbara che. eka vAra skrInIMga karAvo to barAbara khyAla AvI jAya. zeno khyAla Ave DaoNkTara? dardInA gajavAmAM keTalo malIdo che eno? gAMdhInagaranA eka prAIveTa klInikano leboreTarIvALo mANekacokamAM beThelA jeTaluM kamAya che. somAMthI navvANuM DaoNkTaro najIkanA meDikala sToravALA sAthe sahiyAruM calAve che. jUnA jamAnAmAM kahevata hatI : vaidya-gAMdhInuM sahiyAruM. gAMdhInI dukAnamAM je paDIkAMo vadhI paDyA hoya e davA madha sAthe cATavAnI ema vaidya lakhI Ape. dhavaMtarInA moDarna avatAro temane sArA kahevaDAve che. davAkhAnAmAM beThAM beThAM tabIbo jeTaluM kamAya eTaluM ja tene meDikala sToravALo kamAvaDAvI Ape che. rilIpha roDa para AvelA eka pablika bilDIMgano meDikala sToravALo tenI dukAna sAme ophisa kholIne beThelA traNa DokTaronI dayAthI mahine 70,000 rU.nuM Tarnaovara ramatAM ramatAM kare che. DokTara 100 rU.nI davA lakhI Ape to temAMthI 10 rU. tenA pAkkI thaI jAya che. tabIbo bhalAmaNa kare che phalANI dukAnamAMthI nahi DhIMkaNI dukAnamAMthI ja davA lAvajo. kema? evo savAla je dardI kare tenI sAme kaTANuM moM karI tabIba kahe che : ame tamAruM kaMI kharAba karIzuM? have DaoNkTaro dara varSe hisAba karAve che. meDikala sToravALo DaoNkTaranA ghera divALIe vI.sI.Ara. pahoMcADI de che. jeTalA TakA kamizana meDikala sToravALo Ape tenAthI bamaNuM kamizana phArmAsyuTikala kaMpanIo Ape che. DaoNkTaro temanI patnIonA nAme phArmAsyuTikala kaMpanIomAM paisA roke che. temanA jUniyaro vAMkA rahIne e ja davA lakhI Ape che. sAma, dAma, daMDa, bheda ane evA badhAnA kAraNe. muMbaImAM atyAre badamAza tabIbo ane katalakhAnA jevI phArmAsyuTikala kaMpanI upara pastALa paDI che. je.je. hospiTalamAM "glasarola'ne badale DiethalIna glAyakola jevo jherI padArtha dardIone apAyo eTale 14 dardIo sAva nAhakanA marI gayA che. bAkInA 34 dardIonAM hRdaya, phephasAM, kiDanI ane magaja sAva bahera mArI gayAM che. 'tamasa' cAlu rAkhavI evo nirNaya ApanAra jaja bakhtAvara lenDine A AkhA kesanI tapAsa karIne riporTa sarakArane ApI dIdho che. e riporTa maulAnA AjhAdanA Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 91 pustaka karatAM paNa bhAre sphoTaka che. eTale sarakAra te tejAbI riporTane prasiddha karatAM bhAre gabharAmaNa anubhave che. bIjAM tapAsapaMconI jema jaja lenTine cakalAM nahotAM cUMthyAM. temaNe to sa2kA2, tabIbo, janarala prekaTIzanaro, IspiAtAlo, kansalaTo, kemisTo tathA phArmAsyuTikala malTInezanala kaMpanIonuM ja jabaradasta gaThabaMdhana cAle che e pakaDI pADayuM che. bakhtAvara lenTine mahArASTranA jAhera Arogya khAtAnA pradhAna bhAI sAvaMtane bharIadAlatamAM dhadhaDAvI nAkhyA hatA ke, huM bIjA badhA jajonI jema popalAIthI besI jaIza ema tame manatA ho to tame khAMDa khAva cho. mAre to koI camaniyo-maganiyo zuM ke mahArASTra sarakAranA pradhAna zuM, badhA ja sarakhA. Thakkara-naTarAjana paMce pherapheksanI bAbate phIphAM khAMDyAM che. paNa jaja lenTine ekeeka gunegArane sANasAmAM lIdhelA. temaNe eka davAnI kaMpanInA mAlika pAse okAvaDAvyuM hatuM ke huM phUDa ane Dragsa DipArTamenTanA adhikArIone dArU pAuM chuM ane e loko mAge tyAre kolagarlsa hAjara karuM chuM. lokakathAnA nAyaka jevA jaja bakhtAvara lenTine zodhI kADhyuM ke, mahArASTranA phUDa enDa Dragsa DipArTamenTe tenA rajisTaramAM 582 davAone sabasTAnDarDa gaNAvI hatI chatAM e davAo bajAramAM laherathI pharatI hatI. Aje paNa muMbaIgaro je goLIo gaLe che te sabasTAnDarDa che. mahArASTramAM 2,000 karoDa rU.nI davA dara varSe vecAya che. emAMthI mAMDa 100 karoDanI davAo levA jevI hoya che. mahArASTranI sarakAra jaja lenTinano ahevAla rajU karatAM bIe che. kAraNa ke ahevAlamAM temaNe sAbita karI dIdhuM che ke, 'alpanA phArmA peka' nAmanI kaMpanI davAnI phekTarI nahotI chatAM te je.je. hospiTalane davA saplAya karatI hatI. teNe TenDara paNa nahotuM bharyuM e kaMpanIe bhAI sAvaMtane lAMca ApI eTale temaNe niyamone Thebe caDAvI e kaMpanIne davAo (mota) saplAya karavAno konTrAkTa Apyo. mahArASTramAM atyAre 250 jeTalI AvI phArmAsyuTikala kaMpanIo bogasa hoya che. muMbaIgaro ane amadAvAdI laTakatI talavAra nIce jIve che. 90 TakA davAo bogasa che. 90 TakA nAnA rogomAM davA lo to roga pAMca divasamAM maTe ane davA na lo to cAra divasamAM maTe che. muMbaImAM je 582 davAo sabasTAnDarDa jAhera karAI che temAMthI 119 davAo jIvanarakSaka davAo che. e badhI davAo atyAre bajAramAM phare che. lAlacuM DokTaroe sTiroIDjhanA Injekzano ApI ApIne TaMkazALa pADI che. sTiroIDjhanuM ho2monamAMthI sIdhuM utpAdana thAya che. e davA vadhu vAparavAthI AMdhaLA thaI javAya che chatAM DokTaro ardhazikSita daradIone A davA tAkAtano bhaMDAra che Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 bAra prakAranI hiMsAo ema kahIne daradIne chUTathI Ape che. moTAbhAganA DokTaro Ijezana khoyA vagara rAhata pAmatA ja nathI. vadhupaDatAM viTAmino ane nA joItI davAo mota notare che. kalApI ema kahetA hatA ke : "je poSatuM te mAratuM evo dIse krama kudaratI' DokTaro sasalAnI jema mAnava-daradIo para jheranAM pArakhAM kare che. tabIboe meDikala ethikasanAM poTalAM bAMdhI mALiye caDhAvI dIdhAM che. sara orisana sveTa mArDa temanA pIsa pAvara plenTI' pustakamAM lakhyuM che : "amerikAnA je vistAramAM DokTaro nathI hotA tyAM mAMdA paDanArAonuM pramANa nahi jevuM che." gayA varSanA DisembaramAM amadAvAdanI vADIlAla sArAbhAI hospiTalamAM avasAna pAmelA narendra bhAIlAla paTela bhAratamAM eIDjhanA mRtyu pAmelA trIjA dardI hatA evuM manAtuM hatuM. ane te yugAnDAnA kampAlAthI A asAdhya roga veMDhArI lAvyA hatA evI vAta thatI hatI. chApAMonA riporTa pramANe aMtima divasomAM cepa lAgavAnI bIke DokTaro ane narse temane Ijekzana nahotA lagADatA eTale temaNe jAte Ijekzana levAM paDatAM hatAM. temanA zarIranA kITANuo vAyumaMDaLamAM phelAya nahi eTale posTamorTama paNa na karavAnI salAha apAI hatI. moDe moDe kothaLAmAMthI bilADuM nIkaLyuM hatuM ke eIDjha nahoto. sana 1987, navembara mahinAnI 21mI tArIkhe razmikAMta aMbAprasAda rAvalane vADIlAla hospiTalamAM dAkhala karAyA hatA ane tabIbonI bedarakArInA kAraNe te 24mI tArIkhe avasAna pAmyA. temane DAyAbiTIsa hato. 18 kalAkathI pezAba thato nahoto. narsa ane vorDaboya sagAvahAlAone vorDamAMthI bahAra kADhI pezAbanI kothaLImAM pANI bharI pachI bahAra AvIne dekhADe ke, juo pezAba thayo ne? temanA bhAIe sarakArane ane menejamenTane memorenDama ApyuM be mahinA thaI gayA che. temanA kahevA mujaba hospiTalamAM pesatAMnI sAthe ja katalakhAnA jevI khuzabo AvavA lAge che. vorDaboya ane AyAo sTrecara para besADavAnA dasa rUpiyA le che. "puraskAra' zreNInA pahelA haptAmAM eka vRddhAno jAna bacAvatAM je chokarAno hAtha kapAI jAya che, tene eDamizana ApavAne badale DokTara dhanika daradIne cholavAmAM mazagUla che. DokTaro lAMca khAIne vRddha daradIne mArI nAkhavAmAM madada kare che evA kissA paNa bahAra AvyA che. hospiTalomAM eDamizana mATe lAMca ApavI paDe che. jenI pAse sagavaDa ane lAgavaga hoya e prAIveTa rUmamAM rahe che. garIba daradI bhoMyataLiyAnI TAIlso gaNato gaNato avasAna pAme che. prAIveTa hospiTalovALA phAIvasTAra hoTalanA bhAve rUma Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 93 bhADe Ape che. janarala hospiTalamAM mAnad sevA ApavA AvatA DokTarane tagaDo daradI dekhAI jAya eTale tene premathI pasavArI daradInA hAthamAM prAIveTa klinikanuM vijhiTIMga kArDa thamAvI de che. tenAthI UlaTuM prAIveTa klInikovALAne daradIne sArI peThe khaMkherI lIdhA pachI lAge che ke have A goTalAmAM rasa nathI eTale kahe : 'have UpaDo janarala hospiTalamAM, tame tyAM ja sAjA thazo.' janarala hospiTalavALA kahe che, 'dardIne ghare laI jAva, bacavAnI AzA nathI' to kema tamane bhajana gAvA DokTara banAvyA che? ApaNI meDikala kAunsilo paNa sAva phAlatuM kAmo karyA kare che. tene DokTara zrIrAma lAgu jAherakhabaranI philmamAM kAma kare che eTale temanuM sarTiphikeTa kheMcI levAmAM rasa che. meDikala kolejamAM bhaNatA chokarAo sAhebone lAMca ApIne pAsa thAya che. temane zraddhA hoya che ke ApaNe sTethoskopa laIne besIzuM tyAre ATalA to be dahADAmAM mArI khAIzuM. meDikalanuM bhaNelA chokarAo DaoNkTara banyA pachI gAmaDAmAM TrenIMga levA javAnI vAta Ave tyAre phasakI jAya che. sa2kA2 paNa moLI paDe che. niyama karone. chokarAo gAmaDAomAM zAnA nA jAya? AkhuM meDikalataMtra khADe gayuM che. 'apane parAye' siriyalamAM DaoNkTara korTamAM khoTI jubAnI ApavA lAMca le che. mahArASTramAM garbha-parIkSaNa para pratibaMdha lAdyA pachI sa2kA2ne e ja bIka che. DaoNkTaro ane dardIo khAnagImAM saMpI jaIne nArIgarbhane mArI nAkhaze. DaoNkTaro kaMI roboTa nathI. sAMbhaLyuM che ke roboTa badamAzI nathI karatA. badhA DaoNkTaroe sAIjhanI pAghaDI joI paherI levAnI jarUra nathI, AMbAvADInA eka DaoNkTara davA lakhI ApyA pachI dardIne riekazana Ave to davAnI kaMpanIne phariyAda lakhe che. gAMdhInagaranA eka khAnagI prekTizanara garIba daradIonI phI mApha karI de che. badhA DaoNkTaro 'ame sArA chIe' evI hohA karaze. DaoNkTaro dardIone sAjA kare che ke mAMdA? gujarAta samAcAra, tA. 28-1-89 eka prazna je sau grAhakone mUMjhave che te aMge mArgadarzana ApavAmAM Avaze. je meDikala sAravAra ApatA DaoNkTaro dvArA grAhakone sAjA karavAne badale vadhu ne vadhu bImAra banAvavAnA nusakhA zodhatA, DIgrI letI vakhate sevAnA zapatha letA ane prekaTIsa zarU karyA pachI vadhu ne vadhu grAhakonuM lohI cUsatA A zetAno vize jANo ! ! ! Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 bAra prakAranI hiMsAo dareka DaoNkTare sau prathama to grAhako sAthe vinaya-vivekathI vartana karavuM joIe. hasI-khuzInI vAta karavI joIe. kAraNa ke DaoNkTaro pAse jatA dardI (grAhakono pacAsa TakA roga tenA svabhAvane kAraNe ja ocho thaI javo joIe. e ja kharo DaoNkTara kahevAya, nahIM ke ghare berI sAthe jhaghaDo karIne Avyo hoya teno badalo grAhako upara vALato DaoNkTara. eTale haMmezAM grAhakoe gulAbI mijAjavALA DaoNkTaro pakaDavA joIe. A vastune ApaNe jaza rekhAvALA DaoNkTara che te rIte khapAvIe chIe paraMtu kharekhara to teno svabhAva dardI (grAhaka) upara ghaNI asara kare che. atyAre grAhakonuM zoSaNa karIne paisAdAra banavAnA koDa sAthe DIgrI laIne bahAra nIkaLatA DaoNkTaronI eka rIMga hoya che, jene potAnA svArtha sivAya A dhaMdhAmAM bIjo koI sevAkIya Azaya hoto nathI. teo eka leboreTarI TesTIMga, eka ekSa-re klInIka, eka kArDiyolojIsTanI rIMga banAvelI hoya che. jemAM ekabIjAnAM kamizano cAlatAM hoya che. je ekanI pAsethI bIjAnA pAse mokale che. Ama phuTabolanI jema grAhaka ahIMthI tahIM bhaTakyA kare che. bIjo tabakko speziyAlisTano Ave che. jeo paNa ekabIjA sAthe A ja rIte saMkaLAyelA hoya che ane kamizana sAthe ekabIjA pAse mokale che. vaLI je davAnAM priskrIpzana lakhavAmAM Ave che temAM ja davAo lakhAya che te navI kaMpanInI ochI sTAnDarDavALI lakhAya che. kAraNa ke davA kaMpanIo 25000 davAnI jagyAe atyAre 30,000 davAo banAve che. jenA kAraNe grAhakone AmAM paNa DaoNkTaro ane davAnI dukAnavALAnI rIMgano bhoga banavuM paDe che. je mahinA pachI potAnA hisAbo karIne grAhakone eka rogamAMthI bIjA roganI gartAmAM dhakelI de che. davAonAM atyAre khUba ja riekzano Ave che. potAnI rIte pUratA cUsI lIdhA pachI dardIone muMbaI ane amadAvAda dhakelavAmAM Ave che "amArAthI sAruM nahI thAya." A ja rIte muMbaI ne amadAvAdamAM paNa potAnA jANItA sarjano pAse mokalIne kamizano levAmAM Ave che. pharIthI tyAM AgaLa paNa cenalanI uparanI vAta karI te ja.... leboreTarIthI mAMDIne kArDiolojIsTa sudhInI Ave che. kharekhara ahIM DaoNkTaro pAse dardI Ave che tyAre ja DaoNkTarane khabara hoya che ke dardIne mArAthI sAruM thAya ema nathI, Ama chatAM bane teTalo grAhakane A sevAno Theko rAkhIne A sapheda Thaga lUMTe che. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo grAhakone lUMTavAno trIjo tabakko Ave che oparezano karavAno. A oparezano karatI vakhate grAhakone oparezana thIeTaramAM laI gayA pachI tenAM sagAMvahAlAM ke javAbadAra mANasa pAsethI paisA paDAvavA DaoNkTara bahAra Ave che ke eka gAMTha vadhAre che ke be hajAra vadhAre thaze. pharIthI pAchA Ave che ke have thoDuM vadhAre takalIphavALuM che, eka hajAra vadhAre thaze. Ama be hajAranA kAma sAme pAMca hajAra vadhAre A zetAno le che. garIba mANasane paNa jANe mAMdA paDavAno koI adhikAra ja nathI tevuM vAtAvaraNa hoya che. AvA zoSaNa karatA DaoNkTaro sAme jehAda jagAvavA grAhaka kendrone phariyAda karavI. InDiyana meDikala esosiyezana paNa A aMge pagalAM le che, tene paNa phariyAdo ApavI. chellAM be varSamAM grAhako taraphathI DaoNkTaro aMge ghaNI badhI phariyAdo maLela che, jemAMthI moTA bhAganI phariyAdono nikAla karavAmAM Ave che. DokTaro potAnI jAtane lokonA tAraNahAra mAne che paNa kharekhara tapAsa karo to te grAhakone DubADanAra sAbita thAya che. prAIveTa narsiMga homanI sthiti samagra gujarAtamAM jozo to kharekhara dardIonI dayA Ave tevI che. "varlDa heltha orgenAIjhezane" nasIMga homa mATe niyamo banAvelA hoya che chatAM A niyamonuM koI pAlana thatuM nathI. vaLI A narsiMga homamAM paNa speziyala rUma nAmanuM kaubhAMDa cAle che. temAM saMDAsabAtharUmanI paNa suvidhA hotI nathI ane temAM rU. 20 thI mAMDIne rU. 500 sudhInuM rUma bhADuM levAmAM Ave che. A paNa eka moTuM kaubhAMDa che. narsiMga homamAM 24 kalAka DaoNkTaro hAjara hovA joIe, je hAjara hotA nathI, chatAM moTo cArja levAmAM Ave che ane tyAM paNa DaoNkTaro vIjhITiMga phI paDAve che. amArA anubhava mujaba svacchatAnA koI niyamo teo pALatA nathI. rUma barAbara sApha rAkhatA nathI. havA-ujAsa barAbara hotA nathI. AmAM sarakAranuM Arogya khAtuM paNa eTaluM ja javAbadAra che. sarakArI davAkhAnAmAM garIba mANasone moTA bhAganI sevAo vinAmUlya upalabdha hoya che. je davAo davAkhAnAmAM nathI hotI te sevAbhAvI saMsthAo maMgAvI Ape che. vaLI A davAkhAnAnI suvidhAo paNa prAIveTa davAkhAnA karatAM ghaNI sArI che. amAro jAta-anubhava jaNAvuM chuM ke DaoNkTaro leboreTarI TesTIMga mATe amuka ja Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo leboreTarI jaNAve che. temAM koDavarDa jaNAvelA hoya che te mujaba rijhalTa ApavAmAM Ave che. eka ja vastunA judIjudI leboreTarInA TesTa eka ja divase judAjudA AvelA che. Ama kamaLAnA TesTamAM kamaLo batAvavAmAM Ave pachI ema kahevAmAM Ave ke kamaLo kayA prakArano che. te paTAITasa "bI"no TesTa karavo paDaze. jenI kiMmata rUA.100/-levAmAM Ave che. Ama A SaDyuMtramAM phasAvuM na hoya to potAnI rIte DaoNkTaranuM nAma batAvyA vagara TesTa karAvavAthI ochuM zoSaNa thAya che. Ama leboreTarI TesTIMga paNa eka moTuM tUta che. vaLI DaoNkTaro je sAdhano vApare che tene sApha karavA mATe paNa pUratI kALajI levAmAM AvatI nahIM hovAne kAraNe ekano roga bIjAne thAya che. vaLI priskrIpzanamAM je davA ane IMjekzana lakhavAmAM Ave che tenAthI rIekzana Avaze ke nahIM tenA TesTa karavA joIe te paNa karavAmAM AvatA nathI. vaLI meDikala sToramAMthI davA barAbara maLI ke nahIM te paNa jovAmAM AvatuM nathI. Ama A dhaMdho sevA-mevA levAno che. temAM ekalo mevo DaoNkTaro khAtA thaI gayA che. DaoNkTaro sevAnI bhAvanA bhUlI gayA che. te rIte davA banAvanArI kaMpanIo ane meDikala sTorsa paNa A kaubhAMDamAMthI bAkAta nathI. teo paNa dardIne eka dardaNAMthI sAjo karIne bIjA dardamAM dhakele che, kAraNa ke davA banAvanAra kaMpanIo sabasTAnDarDa davAo banAve che jenAthI ADa-asaro UbhI thAya che ane grAhaka bIjA dardano bhoga bane che. tevI ja rIte meDikala sTorsavALA potAne tyAM davA na hoya to bhaLatI ja davA ApIne abudha lokone chetare che, lUMTe che ane bIjA rogonA bhoga banAve che. ApaNA dezamAM utpAdakatAnI pracAra-jhuMbeza mukhyatve kAraNabhUta che. davAnI duniyA davAnI kathA- prANIonI vyathA saMkalanaH jayaMtIlAla prabhudAsa zAha vijJAna ane Adhunika saMskRti tathA sAdhanoe manuSyane pAMgaLo banAvI dIdho che. zaradI thaI to doDyA davA levA! kabajiyAta thaI : "Apo davA!" mAthuM duHkhe che, "lAvo davA! Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo amAre tyAM davA mATe khAsa kabATa ane A amArA phemIlI DaoNkTara che tema kahevAmAM paNa garva anubhavAya che tene badale amAre koI DaoNkTara ke davAnI jarUra paDatI nathI te vAta garva levA jevI kema na kahI zakAya? A elopathI davA meLavavA mATe, tenI cakAsaNI karavA mATe be pago mAnavI copagA mUMgA prANIo upara hiMsAnuM kevuM krUra tAMDavA khele che teno jarA sarakho paNa khyAla ApaNane Ave to pastAvAno pAra na rahe. dareke dareka davAnA akhatarA prathama nirdaya rIte vAMdarA, deDakAM, ginI pIga, udara, ghoDI, gAya jevA chathI sAta karoDa prANIo upara dara varSe thAya che te vakhatanI temanI asahya vedanA-cIso ane mota jo najare juo to koI paNa davA moDhAmAM nAkhavAnuM mana nahi thAya. tene badale davA vagara marI jaIe te bahetara che tema ApaNane thaze. prANIo pachI have A akhatarA jelanA kedIo upara paNa thavA lAgyA che. phakta kedIo zA mATe? have to dareka jIvaMta manuSya je davA levA jAya che tene paNa ginI pIga samajI DaoNkTaro temanA upara akhatarA ja kare che ne? DokTaro nADI parIkSA ke bIjI rIte dardIno nirNaya karI zakatA nathI eTale tamane pUchaze : zuM thayuM che? keTalA divasathI bImAra cho? lo A davA." be divasa pachI mAphaka na Ave to kaheze : "A bIjI davA joI juo-anukULa Ave che ke kema?' DaoN. sara ezlI kupara kahe che, "elopathI auSadha e mAtra aTakaLa upara racAyeluM che.' - tabIbI elopathI vijJAna to lagabhaga prANIo para gujArAtA akathya trAsa upara UbhuM che. have to keTalAka kissAmAM paisA kamAvAno dhIkato dhaMdho paNa banI gayo che. mATe bhrAmaka jAherAto, DaoNkTarone lAlacarUpe sempala tarIke lAkho rUpiyAnI davA maphata apAya che. varlDa heltha orgenAIjhezana (vizva Arogya saMsthA) e DaoNkTarone ane hospiTalanA vyavasthApakone kahyuM che ke mAtra 200 davAo ja jarUrI che, paNa bhAratamAM 60,000 jeTalI davAo, pa200 davAnI kaMpanIo banAve che. davAnAM nAmonI bhulabhulAmaNI gUMcavI nAkhe evI che. nAma judAM judAM che paNa davA judIjudI nathI. vizvanA koIpaNa dhanADhya dezane paNa poSAya nahi tevo rUpiyA 20 abajanI davAno jaththo bhAratanI garIba-bhoLI prajAnA zire lAdavAmAM Ave che evuM Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 bAra prakAranI hiMsAo niSNAtonuM mAnavuM che. DhagalAbaMdha TIkaDI, kepasyulsa, Tonika, viTAmina, Ijekzano vagere bane che. DaoNkTaro khobale-khobale dardIone khavaDAvatA rahe che ane prajA zraddhApUrvaka AMkho mIMcIne davA gaLatI rahe che. chatAM prazna to e che ke enAthI prajAnuM Arogya kharekhara sudhare che kharuM? mAnavatAnI dRSTie vicArIe to paNa kyAMthI sudhare ? kemake AvI ghaNI badhI davA pAchaLa mUMgA prANIonI apAra vedanA bharelI che. DAyAbiTIsa mATe IsyulIna, damanI davA, eDrenila, thAIroDanI davA tathA lIvara ekasTrekTa jevI davA katala karelA prANIonI vividha graMthiomAMthI meLavAya che. "davA bharavAnI kesulo jileTInamAMthI bane che ane moTAbhAganuM jileTIna katala karelA prANIonAM hADakAMmAMthI meLavAya che. davAomAM vaparAtA aMbarakasturI-siveTa vagere prANIo mArIne ja meLavAya che. - viTAmIne "e" ane "DI" jo saMyukta hoya to te jaLacara prANIo jevA ke hela-zArka-koDa vagere mAchalIone mArIne meLavAya che. temAMthI zArkalivara oIla, koDalivara oIla, zArkapharola vagere aneka davAo bane che. A viTAmIno, Tonikono ADedhaDa upayoga thAya che. briTIza meDikala esosiyezananA DaoN. jyorja pAra kahe che ke viTAmIna "DI" e dekhItI rIte viTAmIna ja nathI ane viTAmIna e"nI khAmI hoya to te mATe upara nirdiSTa davAo nahi paNa lIlAM zAkabhAjI khAvAnI jarUra che. Toniko ane viTAmInonI jarUra davA mAraphata devAnI hotI nathI. chatAM bhAratamAM 60 TakA davAomAM viTAmIna ane Toniko ja hoya che. viTAmIna "ke'no upayoga poSaka tattva tarIke bahu ja maryAdita che. viTAmIna "I' koIpaNa roga mATe jarUrI nathI paNa tene seksanA viTAmIna tarIke ghusADavAno prayAsa thAya che. jAherAto dvArA viTAmInathI zakti vadhe ane dardIne koI hAni pahoMcatI nathI evI bhrAmaka mAnyatAthI dardI to ThIka paNa aneka DaoNkTara paNa pIDAya che. pazcima jarmanInA eka DaoNkTare kaTAkSa karatAM kahyuM ke bhArata dhanADhaya deza hoya evuM lAge che nahIMtara tyAMnI prajA pezAbamAM vahAvI devA mATe ane te dvArA kiDanIne nukasAna karavA mATe roja ATaATalI viTAmInanI TIkaDIo ane sirapanuM zA mATe sevana kare ? tamAma DaoNkTaro jene auSadhanI gItA mAne che e klinikala phArmAkolojI'mAM Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo DiI.Ara. lorense lakhyuM che ke "DaoNkaTara mATe adhamamAM adhama kAma ke zaramajanaka kRtya e dardIne ADedhaDa davA ApI temanA upara akhatarA karI tenAmAM navo ja roga Ubho karavAnuM che. TocanA eka phijhizayane kaheluM ke A dezamAM 25 TakA rogo DaoNkTaroe dardIne Apela davAnI ADa-asarathI pedA thayelA rogo che. svAthya-surakSA saciva DaoN. e.Ara. paTavardhana jaNAve che ke "dardIone apAtAM IMjekzanamAMthI 90 TakA jeTalA binajarUrI hoya che. ane temAMthI moTAbhAganAM mAtra dardIonA mananA samAdhAna mATe ke vadhu paisA kamAvAnA uddezathI ja apAya che." bahurASTrIya davA kaMpanIoe eka evI dalIla karI che ke, "abajo manuSyonI taMdurastInI vyavasthA mATe thoDA (karoDo) prANIo para krUra hiMsA AcaravAmAM vAMdho zuM?" paraMtu jagatanI phakta 10 TakA vastIne ane bhAratanI 25 TakA vastIne A hiMsA-sarjita davAno phAyado thavAne badale ghaNIvAra davAnI ADa-asara "InAmamAM maLe che. Ama paisA, samaya, dharmabhAvanAne bhoge A prakArano eka chetarAmaNo vyavasAya dina-pratidina sulato jAya che. A aMge pUratA abhyAsa pachI aneka niSNAtoe paNa ApaNane cetavaNI ApelI ja che. suvikhyAta DaoN. mArTana hanTanuM vidhAna juo : 'davAo saMpUrNapaNe salAmata nathI. davAonA sevanathI temanI ADaasaro ghaNI thAya che, bakaruM kADhatAM UMTa pesI jAya che." davAo zarIramAM pravezyA pachI raktapravAhamAM bhaLe che te pachI zarIranA sarve bhAgamAM phelAI jAya che. je davAo sUkSma jIvANuone niSmANa athavA niSkriya karI zake che te davAo badhA ja upayogI jIvaMta koSone asara kare ja che ane tethI ADa-asaro pedA thAya che. niSThAvaMta DaoN. rivanabarna klAImarano abhiprAya che : "roga nivAraNa karyAno huM dAvo karato ja nathI. koI paNa sAco cikitsaka tevo dAvo karI zake nahi. rogone maTADavA ane aTakAvavA mATe davA nahi paNa kudarata ja mahAna kAma karatI hoya che.' "kudaratI rogapratikAraka zakti e koI kapolakalpita vastu nathI." evuM monTrIala yunivarsiTInA mukhya DaoNkTara zrI hAnsa selvIe prayogo dvArA siddha karyuM che. emanAM aneka vyAkhyAnomAM teo udAharaNo sahita samajAvatA hoya che ke 'nisarga-zakti bhautika-rAsAyaNika ane mAnasika tANano sAmano kare che. ane rogane aTakAve che. A zaktine teo "eDaTezana enarjI' tarIke oLakhAve che. A kudaratI roganivAraNa-zakti zarIrataMtramAM ja samAelI che. mAtra tene saMpUrNapaNe kAryazIla Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 bAra prakAranI hiMsAo rAkhavAnI ane tene prabaLa banAvavAnI ja jarUra rahe che. keliphorniyA yunivarsiTInA be saMzodhakoe eka ajaba vAta karI : 'briTanamAM tathA amerikAmAM losa eMjalsa khAte DaoNkTaroe pADelI haDatAlanuM coMkAvanAruM pariNAma e AveluM ke haDatAla daramiyAna mRtyunuM pramANa nIcuM jatuM rahyuM hatuM, ane jevI haDatAla khatama thaI ke pAchuM mRtyunuM pramANa vadhI gayuM.' A kAraNathI amerikana loko nisargopacArathI svAsthyane jALavavA bahu ja jAgrata thaI gayA che. amerikAnI porTalenDa skUla opha meDIsInanA prophesara josepha DI. mAtArAjhonA kathana anusAra 'amerikano dezanI rASTrIya pedAzanA 10 TakA rakama svAsthyanuM jatana karavA nisargopacAra mATe kharce che (davA upara nahi). 30,000 karoDanI rakama zarIrane nisargopacAranAM vividha sAdhanone sattvavaMtu ane custa rAkhavA mATe kharce che. vyasano tajavA vyAyAma ane 'yogA' karavA joIe ane bahu pauSTika khorAka na khAvo joIe vagere vAto tarapha paNa amerikano have sabhAna thavA lAgyA che.' TUMkamAM dUradarzananI ane vartamAnapatromAM AvatI keTalIka davAnI bhrAmaka jAherAtothI sAvaceta rahevAnI jarUra che. ApaNA phisUpha kavi akhAe gAyuM che : 'guru thA tA2o ja tuM....' ema AjanA niSThAvaMta niSNAta tabIbo paNa kahevA lAgyA che ke : 'tuM ja tAro DaoNkTara thA...' audhogIkaraNathI mAnavasaMhAra A deza khetIpradhAna hato tethI vadhu to saMskRtipradhAna hato; je vAta ApaNe AgaLa upara jozuM. paNa pazcimI Dhabe UcharelA javAharalAlo vageree A dezane udyogapradhAna banAvIne tenI khetI ane tenI saMskRtine haNI nAkhI. udyogo kharekhara ta 'udyoga' zabdane lAyaka ja na hatA. khera, temaNe A dezanI badhI vastuone dUSita ane pradUSita karI nAMkhI. 'mANasa'ne dUSita karyA ane pavana, pANI, nadI, vanaspati tathA pRthvIne ekadama pradUSita karI nAMkhyA. pradUSaNoe jIvane mAryo. dUSaNoe jIvanane haNI nAkhyuM. udyogane eTalI badhI suvidhAo apAI; emAM joDAvavAnA eTalAM badhAM AkarSaNo pedA thayAM ke gAmaDAMonA lAkho mANaso potAnA vaMzaparaMparAgata khetI, luhArI, suthArI, hAthazALa-vaNATa vagere bApadAdAnA cAlyA AvatA dhaMdhAono tyAga Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 101 karIne udyogamAM joDAvavA mATe zahero bhaNI doDyA. temaNe zikSaNa lIdhuM. keTalAka zrImaMta paNa thayA. A zaherIpaNuM, zikSitatA ane zrImaMtAImAMthI eka paNa bhUta jene vaLagyuM tenuM "mANasa" tarIkenuM jIvana khatama thayuM. tenI mANasAInA guNo saphAcaTa banyA. te svArthI, bhogalampaTa, lAlacu, IrSALu, krUra ane kRtajJa vagere banyo. bIjI bAju te rogothI gherAIne Arogyane paNa khoI beTho. tenuM gAmaDAnuM zAMta ane sukhI, vAvalaMbI ane khumArIbharyuM jIvana haNAI gayuM. vaMzaparaMparAgata dhaMdhAo choDavA chatAM ghaNA badhA loko zaheromAM gayA chatAM temane udyogo samAvI na zakyA eTale lAkho zikSita loko bekAra banyA. teo garIba ke bhikhArI banyA. teo bImAra banyA. zArIrika rogono ane mAnasika tANono bhoga banyA. temanuM kuTuMba temanuM verI banyuM. zaheranI moMghavArIe temanA jIvanane kacaDI nAkhyuM. kahevAya che ke khetInA vyavasAyamAM aLasIyA vagere maratA hovAthI te hiMsaka vyavasAya che. A vAta sAva khoTI che. jo khetI e hiMsaka vyavasAya che to udyogo to mahA-mahAhiMsaka vyavasAya che. kemake ahIM to ekendriyAdi jIvonI nahi; paraMtu paMcendriya mAnavonI, lAkho mAnavakuTuMbonI behAlI thAya che. bekArI vagere dvArA te kuTuMbo jIvatAM kapAI jAya che. motathI ya vadhu kaDavuM teonuM jIvatara bane che. A badhuM jotAM to jo saMsAramAM rahIne koI vyavasAya pasaMda karavo ja paDe- to khetIno vadhumAM vadhu jayaNApUrvakano vyavasAya ja pasaMda karavo e yogya gaNAya. jema jema vaijJAnika jagate udyoga vagerenA kSetramAM pragati karI che tema tema mAnavajAta potAnA zarIranuM Arogya, jIvananI zAMti, cittamAM prasannatA ane kuTuMbamAM saMpa khoI beTho che. enuM jIvatara jhera thayuM che. bhale pachI tene UMcA koI suMdara jIvananI kalpanA ke sAdhanA khyAlamAM na hoya, tethI tenuM jIvana vaijJAnika pragatinA AdhAre te DhasaDI nAkhe ke pUruM karI nAkhe." ahIM eka akhabArI lekha akSarazaH rajU karuM chuM. vijJAna pragati - Arogyano satyAnAza -kAnti bhaTTa barAbara ekaso varSa pahelAM 1884mAM sAudI arebiyAnA zekha eka vakhata raNamAM pharatA hatA tyAre temaNe eka jagyAe khADAmAMthI telano parapoTo joyo. teNe turaMta tenA hajurIyAone bolAvIne A khADo pUrI devAnuM kahyuM. teNe kahyuM: Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 bAra prakAranI hiMsAo "A khADAne barAbara pUrI do. ahIMthI tela nIkaLyuM che te koIne khabara thavA pAme nahi.'' AvuM zekhe zuM kAma karyuM? tAjetaramAM pragaTa thayelA 'enDropI nAmanA pustakamAM A praznano javAba tenA lekhaka jeremI rIphakIne Apyo che. jeremI rIphakIne kahyuM ke A zekhane dIrghadRSTi hatI. teNe vicArI lIdhuM ke 'pazcimanA gorA loko A krUDa tela bhALIne doDaze ane ArabonAM prANAlikAgata jIvanane barabAda karaze.'' A zekhano Dara sAco paDyo che. pazcimanI TekanolojI ane vijJAne mAtra Araba dezo ja nahIM paNa bIjA dezonA praNAlikAvALA jIvanane naSTa karyuM che. Araba dezo so varSa pahelAM anAjano dANo AyAta karatA nahIM. 1975mAM 50 TakA anAjanI jarUriyAta AyAta thatI hatI. have pAMca varSamAM temanI jarUriyAtanuM 75 TakA anAja AyAta karaze. AvI dazA dareka garIba deze videzanI TekanolojInI vAnara nakala karI che temanI thaze. paraMtu A Arthika asara ja nahIM paraMtu Adhunika TekanolojIe je paryAvaraNano bagADa karyo che te amerikAmAM Arogyano satyanAza karIne have bhAratamAM bhopALanA AMgaNe paNa AvI pahoMcyo che. jema jema vadhu ne vadhu vidyutazakti ke krUDanuM baLataNa vaparAtuM gayuM che tema tema vadhu ne vadhu pradUSaNa pedA thatuM gayuM che. 'enDropI'nA lekhaka kahe che : dhI greTara dhI enarjI phalo. dhI greTara dhI polyuzana.' ane ema vadhu zakti vAparavAthI pedA thatAM pradUSaNe vadhu ne vadhu mota notaryAM che. lekhaka kahe che ke nyuyorka zaheranA TeksI DrAyavaranA lohImAM eTalo badho kArbana monoksAIDa hoya che ke A TeksI DrAIvaro raktadAna kare che te hRdayaroganA dardIne caDhAvI zakAtuM nathI. amerikana seneTanI eka samitine amerikana vijJAnIoe kahyuM che ke 'bALakone' je dUdha apAya che te paNa jokhamI thaI gayuM che. mAtAo stanapAna karAve che te dUdhamAM paNa pesTIsAIDajhanA aMzo hoya. uparAMta bALako mATe je kahevAtA pAcaka AhAro DabbAmAM peka thaIne Ave che temAM sIsAnA jherI aMzo hoya che.' je amerikAmAM che te vaheluMmoDuM bhAratamAM Ave che. amerikAmAM haDadhUta thatA pesTIsAIDajha arthAt khetIvADInA pAkanI jaMtughna davAo bhAratamAM Ave che. amerikAmAM chellAM 15 varSamAM je kensaranA rogo thAya che temAMthI 60 thI 90 TakA kensaranA roga mAnavIe UbhAM karelAM pradUSaNo khAdyapadArthomAM vaparAtA prIjharveTiva kemikalsathI ane rasAyaNone kAraNe thAya che. amerikAnA eka jamAnAnA Arogya saciva zrI josepha kelIphAnoe coMkAvanArI vAta kahelI ke 20 thI 40 TakA jeTalA kensaranA rogo amuka kArakhAnAmAM kAma karanArA majUrone ja thAya che. vividha prakAranAM rasAyaNo, dhAtuo ane Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 103 rAsAyaNika prakriyAo sAthe kAma karanArA kAmadAronAM Arogya 20 varSamAM kathaLI jAya che. zrI josephane kahevAmAM AvyuM ke, jo A prakAre amerikAmAM rasAyaNa ane dhAtunAM kArakhAnAM cAlu raheze to dareka traNa amerikanomAMthI ekane jIvana daramiyAna kensarano roga thaze. sintheTIka cIjo, pesTIsAIDjha ane rasAyaNa vagerenA ja udyoga thAya che te jotAM vijJAnIone lAge che ke 1990 sudhImAM je je deza A cIjono upayoga vadhAraze tyAM kensaranA rogo vadhaze. audyogika samAjamAM mAtra kensarano ja roga vadhaze tevuM nathI. amerikAnA polAda udyogamAM kAma karatA kAmadAromAMthI pAMca lAkha kAmadAro dara varSe okyupezanala DijhIjha arthAt temanAM kAma sAthe saMkaLAyelA rogone kAraNe apaMga ane azakta banI jAya che. amerikAnI enavIromenTala proTekzana ejansIe karelA abhyAsa mujaba mAtra havAnA pradUSaNane kAraNe amerikana kAmadAro bImAra paDIne dara varSe rU. 360 abajanI Avaka gumAve che. amerikana laMga esosiyezana nAmanI phephasAnA rogo aMgenuM saMzodhana karatI saMsthAe kahyuM che ke havAnA pradUSaNane kAraNe amerikana samAjanuM DaoNkTaronuM bila varSe rU. 100 abajanuM Ave che. lAkho varSa pahelAMnI ApaNI zarIranI racanA che te badalAI nathI. ApaNA zarIranI bAyolojIkala DijhAInala arthAt jIvanarasAyaNazAstra mujabanuM zarIranuM mALakhuM yaMtra vagaranI ane sAdI khetIvADImAMthI thatA pAka ane khorAka upara racAyuM hatuM. dareka audyogika ane vaijJAnika pragati sAthe ApaNA zarIra upara vadhune vadhu boja Avyo che. dareka varSe bagaDelA pradUSaNane kAraNe mAnavInI zArIrika zaktino hrAsa thato rahyo che. amerikano auSadhonI avanavI zodhathI mAnavInI AyuSya maryAdA vadhI che tema kahe che paNa 'enDropI'nA lekhaka jeremI rIphakIna kahe che ke 1950 pachI amerikanonI AyuSyarekhA AgaLa vadhatI aTakI gaI che. 1950mAM amerikano peTrokemikala yugamAM pravezyA hatA ane tethI 1950nI sAla pachIthI peTrokemikalane lagatA arthataMtre amerikanonA Arogyano satyAnAza vALyo che.'' vadhune vadhu jarmana ane amerikana kaMpanIo bhArata ane bIjA dezomAM nikAsalakSI rasAyaNanA plAMTa ane peTrokemikalsanA plAMTa eTalA mATe nAkhe che ke e bhasmAsurane amerikano ane jarmana loko potAnI chAtI uparathI haTAvI nAkhavA mAge che. amerikAmAM hRdayanA rogo ane kensarathI maraNanuM pramANa 1900nI sAlamAM 12 TakA hatuM te pachI AvA rogone kAraNe 1940mAM maraNa pramANa vadhIne 38 TakA Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 bAra prakAranI hiMsAo thayuM. e peTrokemikala udyogo ane pesTIsAIDajhanA udyogo vadhyA te pachI A maraNapramANa 1976mAM vadhIne pa9 TakA thayuM che. rasAyaNa udyogoe pedA karelA rogone kAraNe amerikAmAM hospiTala, davA ane DaoNkaTarIno Akho udyoga khIlyo che. amerikAnA meDikala kSetramAM rU.1,50,000 karoDanI mUDIno dara varSe uthalo thAya che. hospiTalomAM avanavA nidAnanAM sAdhano vasAvAya che ane dara varSe navA skeniMganAM yaMtrone bhaMgAramAM zodhIne jUnA skeniganA kaDhAya che agara to bhArata jevA garIba dezomAM dhakelAya che. tene kAraNe hospiTalomAM javAnuM jANe anivArya hoya tevI havA pedA thaI che. amuka nidAnanAM yaMtrono upayoga karavA dardIe 1-2 divasa hospiTalamAM rahevuM paDe che ane pachI DaoNkTara kahe to oparezana karAvI levuM paDe che. amerikana koMgresane eka ahevAla apAyelo temAM kahevAmAM AveluM ke amerikana hospiTalomAM 24 lAkha jeTalA binajarUrI oparezano thAya che ane evA nAhakanA oparezanane kAraNe dara varSa 11,900 jeTalA taddana nAhakanAM maraNo paNa thAya che ane e arthavagaranAM oparezanomAM dara varSe rU. 4000 karoDa kharcAya che. bhAratamAM mukhya mukhya zaherone tabIbI dRSTie mInI amerikA jevAM banAvI devAmAM AvI rahyAM che. ApaNe paNa AvAM nAhakanAM oparezanono bhoga banI rahyA chIe. kRSikSetramAM paNa AvI ja satyAnAzanI hAlata ApaNe notarI rahyA chIe. amerikano pAkanA jaMtune mAravA kudaratI paddhati vAparavA mAMDyA che ane rAsAyaNika khAtarano upayoga ekadama ocho karI rahyA che tyAre ApaNA dezamAM vadhu ne vadhu rAsAyaNika khAtara ane jaMtuna davAo vaparAI rahyAM che. malTInezanala kaMpanIo presa konpharansa bharIne ane kokaTelo yojIne patrakArone masAlA pIrase che ke bhAratano amuka abaja rUpiyAno pAka jaMtu khAI jAya che. e pAkane bacAvavA jaMtughna davA jarUrI che paraMtu khetIvADInA paryAvaraNamAM kapAsano choDa Ubho hoya tenI sAthe bIjA je kudaratI jIvo jIvatA hoya te paNa paryAvaraNane pUrNa banAvavA jarUrI che. uMdara, karoLiyA, jIvaDAM ane bIjAM upakAraka jaMtuo pAka ane jamIna mATe jarUrI che. jaMtughna davAo to ADedhaDa A badhA ja jIvono nAza kare che. bhopALanA rAsAyaNika gesanA akasmAte bhAratanA vicAraka lokonI AMkha ughADI che. atyAranA kahevAtA DahApaNa pramANe javAharalAlathI mAMDIne rAjIva gAMdhI sudhInA netAo mAne che ke jema jema audyogika arthataMtra ane Adhunika TekanolojIno vikAsa thaze tema tema garIba dezone vadhu lAbha thaze. amerikAne Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 105 dhoraNe ApaNe vikAsa karIzuM to garIbI nAbUda thaze. amerikano paNa bhAratanI garIbI vize magaranAM AMsu pADe che. paraMtu e loko bhUlI jAya che ke jagatanA trIjA bhAganAM kudaratI sAdhanono ekalA amerikano upabhoga karI jAya che. enTropI'nA lekhaka jeremI riphakIna kahe che ke jyAM sudhI amerikana TekanolojI jagatanAM trIjA bhAganAM kudaratI sAdhanono upabhoga kare che tyAM sudhI garIba dezono uddhAra thavAno nathI. bIjI paNa eka vAta che tenI garIba dezonA netAoe noMdha levA jevI che. e garIba dezanA netAo ema mAnavAnI bhUla na kare ke kALakrame te loko pragati karIne amerikA jevI samRddhi hAMsala karaze. AvI samRddhi lojIkala dRSTie azakya che. harmana DAlI nAmanA arthazAstrInI vAta ahIM jANavA jevI che, "amerikA, jenI vasati jagatanAM mANasonI mAtra cha TakA jeTalI che. tenA TekanolojIkala vikAsane jivADavA mATe jagatane 35 TakA utpAdana kAme lagADavuM paDe che. jo mAtra 6 TakA jeTalA jagatanI vasatinA TekanolojInA mohane jIvato rAkhavA 35 TakA sAdhanono bhoga Apavo paDato hoya to atyAre te sAdhano ApaNI pAse che tenAthI mAtra 18 TakA vasati ja TekanolojInI pragati karI zake. amerikA pachI hajI yuropanA dezo paNa che. amerikA jeTalI pragati bIjI 12 TakA. mArI to spaSTa samaja che ke vanaspati Adi sUkSma jIvo (ekendriya)nI hiMsA tathA deDakAM vagere tamAma prakAranAM prANIonI hiMsAmAM temanI ja hiMsA nathI, paraMtu AkhI mAnavajAtano saMhAra che. mAnavajAtane jIvavA mATe je oksIjana (zuddha havA)nI jarUra paDe che te vanaspati ja pUro pADe che. vaLI zuddha pavananI jema varasAdI pANI, dharatImAM jaLabhaMDAra vagere paNa te ja pUrA pADe che. anAja paNa tenI ja pedAza che. pazuone mATe paNa vanaspati (ghAsa vagere) atyaMta jarUrI che. e ja rIte pazuonA chANa, mUtara vagere dvArA je UrjAnI prApti thAya che tethI mAnavajAta jIvI zake che. eka divasa evo acUka Avaze. jyAre peTroliyama pedAzo maLatI baMdha thaze. IlekTrIka khatama thaze tyAre UrjAnA stroto pedA karavA mATe pazunA chANa, mUtara vagere tarapha pAchA javuM ja paDaze. e divasa bhAre saubhAgyano haze jyAre bhArata pharIthI paryAvaraNarakSAnA nAma nIce paNa vanaspati ane pazumAtranI rakSA mATenI dizAmAM potAno Daga mAMDaze. yuddhakIya mahAsaMhAra pachI A sthiti pedA thaIne ja rahevAnI che. Ama thaze to ja pelA gorAonI badhI gaNatarIo Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 bAra prakAranI hiMsAo UMdhI paDI jaze. temanuM karyuM-kAravyuM dhULa thaze. temano mAnavajAtane phAMsI devAno gALIyo tUTI paDaze. pachI to dareka deza dUdha-anAja vageremAM punaH svAvalaMbI banaze. tenI prajA tAkAtavAna banaze. khumArIvaMtI haze. hA... te vakhate nadIonA samudra sudhInA tamAma paTo UMDA khodAvavAthI bhavya hindustAna'no pAyo naMkhAze. nadIo bAre mAsa sAgara sudhI vahetI raheze; (jalarakSA) eTale tenA beya paTo upara dasathI vIsa phUTa UMcA carI ANo UbharAI jaze. ema thatAM pazudhana khUba samRddha ane virATasaMkhyaka (abajonI saMkhyAmAM) taiyAra thaze. (pazurakSA) paryAvaraNanI rakSA maLaze ane pazu-paMkhInA chANonA bIjomAMthI vRkSonA vano UgavA lAgaze. aDAbIDa jaMgalo UbhAM thaze je bhAratano eka tRtIyAMza bhAga to avazya rokI leze. (vanarakSA) Ama vano pedA thatAM puSkaLa varasAda Ave. paNa pachI varasAdanI joradAra thApaTone vanonAM vRkSo potAnI upara jhIlI laIne dharatI upara pachaDAvA nahi de eTale dharatI tUTI jaze nahi. (bhUrakSA) ema thatAM dharatInA TukaDAo nadImAM vahI jaIne nadIno paTa sAMkaDo karIne nadIoNAM pUra AvatAM hatAM te paristhiti svapnavat banI jaze ane tema thatAM jalarakSA ekadama barobara thaze. basa pharI jalarakSA, tethI pazurakSA, tethI vanarakSA, tathA bhUrakSA. vaLI pAchI jalarakSA vagere.... Ama jalarakSAthI bhUrakSA sudhInI sAIkala ekadhArI cAlyA karatAM prAcIna hindustAnano punaH prAdurbhAva thaze. khetIpradhAna ane saMskRtipradhAna! kRSipradhAna ane RSipradhAna e ja prAcIna hindustAna : garIbI, bekArI, bImArI, moMghavArI ane gulAmIthI ekadama mukta prAcIna hindustAna! Ama thatAM mAnavajAtano saMhAra baMdha thaze. gorA-dezI, videzI vilIna thaze. bhraSTAcAra, mAMsAhAra ane durAcAranI janetA nAstikatAnA mULamAM ghA vAgaze. pachI AkhuM vizva phInIksa paMkhInI upamA pAmaze. tenI jema mahAsaMhArottara rAkhamAMthI bhavya pAMkho sAthe pedA thaIne AbAdI, samRddhi ane sAcI zAMtinA gaganamAM sadA madamasta banIne UDatuM raheze. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 107 rASTrahiMsA (4) rASTra eTale akhaMDa hindustAna : bhAratavarSa. jemAM pAkistAna, baMgalA, zrIlaMkA, barmA, aphaghAnistAna, turkastAna, InDonezIyA vagere aneka vartamAnakAlIna sArvabhauma rASTro samAI jatA hatA. jenI upara rAjA RSabhe sahu prathama rAjya karyuM hatuM. jemAM rAma ane kRSNa jevA rAjAo thayA hatA. jemAM samrATa samudragupta, samrATa azoka, samrATa saMprati, samrATa vikramAditya, samrATa candragupta, mahArAjA khAravela, mahApratApI siddharAja, kumArapALa vagere rAjAdhirAjo hatA. jyAM pratApa ane zivAjI thayA hatA. jyAM hajI tAjetaramAM ja goMDala, bhAvanagara, dhrAMgadhrA, kaccha vagerenA atyaMta lokapriya, paradu:khabhaMjana rAjAo thayA che. e akhaMDa hindustAnanI satata katala karAtI rahI che. tenAM aMgono satata viccheda thato rahyo che. are! have to tenuM te nAma paNa - temAM "hindu' zabda hovAthI dezI aMgrejoe dUra karI dIdhuM che te have nAnakaDuM -khUba nAnakaDuM InDiyA banyuM hindustAna rASTranI ane tenA hindu rAjyanI hiMsA karAI che. chelle bhagatasiMho, candrazekharo, tAtyAo, lakSmIbAIo, subhASo, sAvarakaro vageree tenI rakSA kAje lohI reDyA hatA paraMtu te niSphaLa gayA che. teonI zahAdata bhulAvI devAnA prayatno thaI rahyA che. Aje to tenuM kharuM nAma to "InDiyA' gaNAya che. hA, bhArata tenuM bIjuM nAma che; je maMjUra che. kema ke rAjA RSabhanA cakravartI putra samrATa bharatanA nAmathI te nAma paDyuM che. paraMtu te to ati virATa bhArata hatuM. enA sImADAo kyAMya dUra pahoMcelA hatA. A "InDiyA' to tenI pAse nAnakaDuM sANaMda ke vIramagAma jevaDuM kahevAya. paNa sabUra! hAlanI muslimone khuza rAkhavAnI hinduo (dazI aMgrejo)mAM Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 bAra prakAranI hiMsAo spardhA jaNAtI hovAnA kAraNe hAla to "hindu zabdathI yukta "hindustAna' zabda ja A dezanA hitamAM vizeSa jaNAya che; bhArata paNa nahi. amArA jevA zAstracusta sadAcArI saMto ane sajjano 'hindustAna'nA pakSe che. dezI aMgrejA (zikSito, zaherIo ane zrImaMto) InDiyA'nA pakSe che. hindustAna (ke bhArata) ane InDiyA vacce laDAI cAlI rahI che. jo hindustAna taraphI sainya khUba baLavAna ane khUba bUhabAja nahi bane to A InDiyA paNa pAkistAna ke khristIstAna banIne raheze. A AphatamAMthI UgaravAnA rastA upara sahu prathama kAma eka ja karavAnuM che; tene punaH 'hindustAna' zabda tarIke jAhera karo. tenA rAjyane hindu rAjya jAhera karo. A evI eka davA che je seMkaDo samasyAnA rogone khatama karaze. paNa jo A vAta muslimone khuza rAkhavAnI halakaTa nItinA kAraNe maMjUra na thAya to A InDiyA" InDiyA" paNa maTI jaze. A prakaraNamAM huM je rASTranI hiMsAnI vAta karavA mAMguM chuM temAM "akhaMDa hindustAna' nAmanuM rASTra ane abhipreta che. A ja "InDiyA'mAM rUpAMtara pAmeluM che. ene pharI "akhaMDa hindustAna' banAvavuM joIe. AjanuM je "InDiyA' che te to uttarottara adyatana banatuM jaze. eka hindu prajAjana pote atyaMta garIbIthI pIDAto hoya tyAre tene koI vaTALa pravRttivAdI IsAI, IsAI banAve ane eka karoDa rUpiyA bheTa kare to te kevo zrImaMta banI jAya! hA. e dharmathI naSTa thayo; paNa svayaM to IsAI tarIke vadhu sArI rIte jIvato rahyo AvuM ja InDiyA'nuM banyuM che. akhaMDa hindustAnane badhI rIte barabAda karAyuM ane have tene InDiyA banAvIne adyatana-alhA moDarna amerikA- banAvavAnI yojanA cAlu che. Ama 'InDiyA' nAmanuM rASTra to satata AbAda banatuM jAya che. pUrve jovA maLyAM na hoya tevAM aneka suvidhA bharapUra gAMdhInagaro, caMdIgaDho, nyu dilhIo ane harIyANAothI InDiyA suzobhita banyuM che. hajAro kIlomITaranA AsphAlTa roDa banI gayA che. adyatana kakSAnI ImArato, saMsthAothI te dhamadhamI UThayuM che. InDiyA eTale AvuM dharatIsvarUpa rASTra. te satata AbAda thatuM jAya che. kemake ahIM ja IsAIonAM ToLeToLAM kAyamI vasavATa karavA AvavA mAMge che. emano saMtati vadhAro ahI ThAlavavA mAMge che AthI ja gAMdhInagaro vagere mahAnagaronI DIjhAInomAM videzI sthapatio khUba rasa letA jovA maLe che. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 109 eTale InDiyA nAmanA rASTranuM hita, tenI AbAdI ane samRddhinI rakSA karavAno koI savAla pedA thato nathI. te rakSita che, AbAda che; vadhu ne vadhu samRddha banatuM jAya che. je rakSA karavAnI vastu che te A dezanI mahAn AryaprajA che; ane tenI jIvAdorI samI saMskRti che. A beyano bhoga laIne, A beyane barabAda karIne InDiyA dezane AbAda karAvAI rahyo che. prajA ane saMskRtinI barabAdIno vicAra ApaNe AgaLa upara karazuM. ahIM ATaluM spaSTa karIne huM eno e nicoDa rajU karuM chuM ke rASTranI hatyAno artha akhaMDa hindustAnanI hatyA karavAno che. e hatyA kevI rIte thaI che! tenI ApaNe jANakArI meLavIe; jethI oksIjana upara rahelA te rASTrane jivADI devAnA mArge cAlavAnI ApaNane samaja paDe. chellAM eka hajAra varSothI A rASTra (akhaMDa hiMdustAna)nI sthiti vadhu ne vadhu kharAba thatI AvI che. emAM zarUnA lagabhaga 500-600 varSomAM IslAme barabAdI karI che. pachInAM 400-500 varSomAM aMgrejoe barabAdI karI che. chellA ekaso varSomAM dezI-aMgrejoe bhayAnaka khAnAkharAbI karI che. pRthvIrAja cauhANanA samayanuM bhArata "AbAda' hatuM. paraMtu saMyuktAnA premapAzamAM bhAna bhUlelo pRthvIrAja zAhabuddIna ghorInA videzI AkramaNa sAme TakI na zakyo. basa.... ahIMthI mukhyatve videzI sattAno pagapesAro thayo. TheTha bAbara sudhI. teNe bhAratanA cakravartI rAjA jevA mahApratApI mevADanA mahArANA sAMgA sAthe yuddha karyuM. e vakhate aMgrejo e A dezamAM yuddhanA starathI pagapesAro karI dIdho. temaNe rANAnI sAme DavA mATe topo ApI. bAbara vijayI nIvaDyo. bhAratanI prajAnI be ja moTI khAmI hatI. bhoLapaNa ane vizvAsaghAta. jyAre jyAre tene parAjaya maLyo che tyAre A ja kAraNoe bhAga bhajavyo che. jyAre bhAratanA rAjavIo 'eka' banIne videzI AkramakonI sAme UbhA rahyA che tyAre koInI tAkAta na hatI ke teo bhAratamAM pravezIne kAyama mATe pagadaMDo jamAvI zakyA hoya. videzIoe bhAratIya prajAnI A nabaLI kaDIno keTalIya vAra pUrepUro upayoga karyo che! Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 bAra prakAranI hiMsAo dharmapriya prajAmAM vizvAsaghAtano doSa zI rIte pravezI zake? te samajAtuM nathI, paNa kyAreka kokamAM Ama banyuM che ane tyAre vijayI raNabherIo parAjayanA marazIAmAM pheravAI gaI che. bhArate tenAM bhAre mUlyo cUkavavAM paDyAM che. tene videzIonA ghUMTaNIe paDavAnI pharaja paDAI che. bAbara sudhI to muslima Akramako AvyA. paNa tyArathI aMgrejoe AkramaNa zarU karyuM. muslimonuM AkramaNa kurAna ane talavAranAM zastrothI hatuM. jyAre aMgrejonuM AkramaNa bhedI - khUba bhedI rahetuM. dostInA dAve teo duzmanI ramyA che. yAdavAsthaLI karAvIne teoe pradezo jItyA che. krUratAthI trATakIne paNa temaNe kyAreka dAvo jItI lIdhA che. je hoya te; muslimo jIvanAzaka hatA; jyAre aMgrejo jIvananAzaka banyA hatA. AmAM sahu prathama dAva vepAra karavA mATenA bahAnAno che. I.sa. 1498mAM vAsko DI gAmAe A dezamAM A rIte praveza karyo. tyArabAda I.sa. 1600nI sAlamAM lorDa klAIva dvArA vidhisara rIte vepAra karavAnA hakko meLavatI IsTa InDiyA kaMpanInI sthApanA karAI. jeNe bhedI lUMTa cAlu karI dIdhI. tyArabAda pANipata vagerenA yuddha karIne bhAratIya rAjAone nabaLA pADyA; bhedanItithI paraspara laDAvyA, amIcaMdo pedA karyA, aneka rAjAonA rAjyane khAlasA karIne potAnA kabajAmAM letA gayA. ema karatAM I.sa. 1848mAM aMgrejoe mekole dvArA baMgALamAM dezanuM hita karatuM; prajAne barabAda karatuM; saMskRtino nAza karatuM zikSaNataMtra AbAda goThavyuM; dhIme dhIme sarvatra prasarAvyuM. A zikSaNathI A dezanA lAkho lokonuM mAnasa bhAratIya maTIne pAzcAtya banyuM. temanI AkhI jIvanazelI bhogalakSI banavA lAgI. temanI najaramAMthI paramapadalakSa paralokadaSTi ane paramAtmaprIti khatama thavA lAgyAM ke je bhAratIya mahAprajAnA zvAsaprANa hatA.lAkho bhAratIya lokoe e zikSaNanI DIgrI meLavI. briTananI aMgreja sarakAra evAone vizeSa sanmAnIne potAnA banAvI devAmAM saphaLa banI. I.sa.1848nI sAlamAM sthapAyeluM mekole zikSaNa A bAju dazakAomAM vikasatuM cAlyuM. dezIaMgrejono moTo phAla taiyAra thavA lAgyo. bIjI bAju I.sa. 1857nI sAlamAM baLavo thayo. (ke karAvyo?) temAM lAkho bahAdura bhAratIono baLavAnA oThA nIce aMgrejo e khAtmo bolAvI dIdho. briTiza-hakUmata nIce samagra bhAratane mUkI devAmAM AvyuM. I.sa. 1857thI I.sa. 1903nI sAla sudhImAM traNa abaja gAyonI katala karI nAMkhI; kemake have Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 111 gobrAhmaNapratipAla rAjAonI sattA naSTaprAyaH thavA lAgI hatI. "pazunI rakSAthI ja prajArakSA thAya." A siddhAMta upara ja bhAratIya prajAno zvAsa joramAM cAlato raheto hato e jANIne aMgrejoe enI jIvAdorI upara joradAra kAtara calAvI dIdhI! basa. pachI to uttarottara prANIonI katala vadhatI rahI. have lAkho bhAratIyo dezI-aMgreja banI gayA hatA. eTale bhAratamAM rahIne kaTTara hinduono mAra khAvA karatAM ke goLI khAvA karatAM potAnA deza-briTanamAM ja kAyamI rahIne dezI-aMgrejorUpI kaThapUtaLIo dvArA bhArata upara zAsana karavAnuM A bhedI bhUhanItinA jabbara Ayojakoe nakkI karyuM. I.sa. 1885mAM bahumata upara AdhArita cUMTaNI-prathAnuM jhera temaNe dAkhala karyuM. dezanI (!) rakSA karavA sevA karavA mATe teo cUMTaNI laDyA khurasIo sara karI ane je kAma videzI aMgrejo paNa na karI zake te kAma dezI-aMgrejo karavA lAgyA. potAnI ja prajA upara jorajulama karavA lAgyA. dharma ane saMskRtino dhvaMsa kare tevA kAyadAo karatA rahyA. sUtradhAra je batAve, samajAve, karavAnuM kahe te mAnasanmAnanI laMpaTa, khurazIbhUkhI, svArthI ane vizvAsaghAtI A kaThapUtaLIo kAma karavA lAgI. atyAra sudhI videzIno prajA upara trAsa jaNAto hato; have svadezIono trAsa thavA lAgyo. AthI ja nirAza thayelA gAMdhIjIne gAmaDAMnI prajAe jyAre savAla karyo ke, "bApu! svarAja kayAre Avaze! videzIo kayAre jaze!" tyAre bApue kahyuM hatuM ke have svarAjano koI artha sare tema nathI. bahAranA vAghane ApaNe hamaNAM kADhI mUkIe paNa teNe eTalA badhA gharanA vAghone taiyAra karI nAkhyA che ke te jaze toya gharanA vAgho ApaNane phADI nAkhavAnA che !' I.sa. 1885mAM ghuma nAmanA aMgreja pAdarIe koMgresa" nAmanI saMsthA UbhI karI. tene rASTravAdI saMsthA jAhera karavAnA chalamAM tilaka, gAMdhIjI sudhdhAM phasAyA, temaNe koMgresa dvArA AjhAdInI caLavaLa upADI. I.sa. 1934mAM regyuleTIMga ekTa aMgrejo lAvyA. bhAratamAM rAja zI rIte vyavasthitapaNe karavuM? teno A musaddo hato. paradezI DhabanA A musaddAne ja aMgrejo e lagabhaga Akho ne Akho prajAsattAka bhAratanA baMdhAraNamAM (I.sa.1952) ghAlI daIne virATakAya hela mAchalInA dehamAM jhera pAeluM khaMjara khosI dIdhuM! A baMdhAraNano kAco taiyAra thayelo kharaDo jyAre gAMdhIjI pAse Avyo tyAre Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 2 bAra prakAranI hiMsAo te sAMbhaLIne temaNe bAjumAM beThelA ravizaMkara mahArAjane kahyuM hatuM ke, "sItA maiyAne aMgrejI phroka paherAvyuM che. AmAM sItA kayAMya dekhAtI nathI!" aMgrejo e karelA sudhArAone gAMdhIjIe hinda svarAja pustakamAM kudhArA kahyA che. ekeko sudhAro kALA jherI nAgano rAphaDo kahyo che. AvA sudhArAothI A dezanI prajA pAyamAla thaI jaze tema kahyuM che. vaLI temaNe te pustakamAM e vAta karI che ke, "briTiza pArlAmenTarI paddhatinuM svarAja prApta karavA mATe meM svarAjanI caLavaLa upADI nathI. mAre to prAcIna paraMparAgata grAma-svarAja joIe. briTiza pArlAmenTarI paddhatinA svarAjathI to deza barabAda thaIne ja raheze.' I.sa. 1947mAM gAMdhIjInI anicchA chatAM bacukaDA hindustAnanA be TukaDA thayA. jenA TukaDA kadI nahi thavAnuM javAharalAla (bahu moTA dezI aMgreja) kahetA, eTaluM ja nahi paNa emeya kahetA ke dezanA TukaDA karatA pahelAM mArA dehanA huM TukaDA karIza." e naherue ja leDI mAunTabeTana eDavInAnA mohapAzamAM phasAIne, tenA ati dabANathI bhAratanA be TukaDA karyA. saMyuktAthI zarU thayelI hindustAnanI barabAdI eDavInAe pUrI karI nAkhI! I.sa. 1952mAM prajAsattAka bhAratanuM baMdhAraNa ghaDAyuM. tyArapachI lokazAhI, binasAMpradAyika, khaMDita bhAratanI - InDiyAnI - uttaro ttara keTalI badhI chinnavicchinnatA thaI che te sahu jANe che ! pAkistAnanuM eka baMgalA-banyuM. InDiyAnA to kAzmIra, paMjAba, AsAma.. are! jeTalAM rAjyo che teTalA TukaDA thaIne raheze tema lAge che. bezaka, A badhI bAbata pAchaLa bhAvanAbhaMjaka IsAIo che ane mUrtibhaMjaka muslimo che, paraMtu IsAIonI cAle cAlIne muslimone khuza karavAnI nIti mULabhUta siddhAMta tarIke svIkArIne dezanuM saMcAlana karatA javAharalAla vagere hinduo ja sauthI vadhu kharAba nathI zuM! videzIo potAnI buddhine bhraSTa kare e dezI aMgrejo kevA? vaLI muslimone khuza rAkhIne temanA "voTa' meLavIne khurazInI sattA kabaje rAkhavAnI temanI sattAlAlasA paNa keTalI bhayAnaka! AmAM hindu-prajAnuM to nikaMdana ja nIkaLI jAya A kAraNe mane to IsAIo ane IslAmIo karatAM ya vadhu mUrkha ane bhayaMkara dezI aMgrejo jaNAya che; jemaNe A dezanI hindu prajAne ghaNI rIte barabAda karI che. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 113 A loko bhale mahAdeva ke mahAvIrane mAnatA hoya, bhale teo brAhmaNa ke rajapUta gaNAtA hoya paNa hakIkatamAM te loko-samagra jIvanazailIthI krizciyana banI cUkelA che. temane krizciyansa vidhAuTa krAIsTa (Isu khrista vinAnA krizcayano) kahevA joIe. phAdhara DIsojhAe eka jagAe kahyuM che ke, "mekole paddhatinuM zikSaNa laIne DIgrI pAmelo koI paNa mANasa game te dharmanA anuyAyI gaNAto hoya paraMtu hakIkatamAM te krizciyana ja che.' muslimo talavArathI bhAratIya hindu-jAno jIvanAza kare che. krizciyano bhAratIya hindu-prajAno jIvananAza kare che. paNa dezI aMgrejo to jIva ane jIvana-Ubhayano nAza kare che. hindustAnamAM hindu' zabda hovAthI tene dUra karIne InDiyA nAma ApanArA hinduo nathI to bIjuM koNa che? hindu koDa bila pasAra karAvIne muslimone cAra strIo sAthe zAdI karIne aDhaLaka saMtAno pedA karavAnI rajA ApavA sAthe, hinduone asamAnatAnI bakSisa karanArA hinduo nathI to bIjA koNa che? zAhabAnu kesa dvArA muslima-mullAonI tarapheNa karanArA hinduo nathI to koNa che? govaMzavadha pratibaMdha tA. 17 sapTe. '90nA divase pasAra karavAmAM anupasthita rahelA sAMsadomAM moTI saMkhyAmAM hinduo ja hatA ne? saMtatiniyamana hinduo upara jorajulamathI koNa ThokI besADI rahyuM che? anAmata-AMdolana karAvIne, hinduomAM AMtaravigraha jvALAo pragaTAvanArA hinduo ja nathI? potAnA dezane dharmanirapekSa (dharmahIna) jAhera karanArA mAtra hinduo ja nIkaLyA che ne! muslimo to potAnA pAkistAna, baMgalA vagere dezone kaTTara IslAmI banAvI rahyA che. InDiyAne aDIne rahelA barmAno rASTradharma (bauddha), nepALano rASTradharma (hindu), pAkistAna baMgalAno rASTradharma (IslAma) che, jyAre InDiyAne kema koI rASTradharma nahi? (kemake te InDiyA che, te hindustAna thoDuM che?) dharmahIna prajA nirmAlya banIne nAza pAme! A vAtanI satyatA samajavI hoya to dharmacusta IjharAIlI prajAnI jabaradasta baLavattAno abhyAsa karavo paDaze. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 bAra prakAranI hiMsAo jainadharma pALatA jeno dharmathI jena chatAM prajAthI hindu ja che. evuM ja bauddho ane zIkhonuM che. Ama chatAM temane hinduthI judA koNe pADayA che? hinduoe ja ne ? hajAro karoDa rUpiyAnI mAMsa-nikAsa, atyAdhunika kakSAnA katalakhAnAonAM Ayojana, jaMgI matsyodyoga pUrabahAramAM TI.vI. vagere upara "seksa'no pracAra, Dragsa vagerenI dANacorIno ke maTanaTelo vagere prANIja padArthono bahu moTo dhaMdho karavAmAM ghaNA badhA hinduono ja sAtha-sahakAra nathI zuM? A dezI-aMgrejarUpI hinduo jyAM sudhI sattAnI khurasIthI haTaze nahi tyAM sudhI "akhaMDa hindustAna'nuM dharmacusta, rASTrapremI balarAja madhokanuM svapna, satya banIne kadI dharatI upara avataraNa pAmaze nahi. tyAM sudhI 'InDiyA" ja UcharatuM jaze, vikasaze, tagaDuM banaze, zrImaMta ane samRddha banaze. basa.... A ja akhaMDa hindustAna nAmanA rASTranI karapINa hatyAno bhedI charo che. mAnavajAtanI bIjA naMbaranI hiMsA karatAM rASTrahiMsA nAmanI A mAnavajAta to samagra vizvanA tamAma rASTronI gaNAya. paraMtu bhAratavarSa e Arya deza hovAthI, ahIM janma letAM mAnavo vizeSa puNyavAna che. tethI temane jivADatA, AbAda rAkhatA, dharmamaya banAvIne muktinuM paramapada ApatA bhAratavarSanI hiMsA ghaNI vadhu bhayaMkara gaNAya. deza jo barAbAda thaze ke tenuM svarUpa vikRta banaze to prajA ane tenA dharmo ke tenI saMskRti zI rIte Takaze? Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 115 saMskRtihiMsA (5) je vAnarane nara banAve te saMskRti. je narane nArAyaNa banAve te dharma. jenAthI jIvanamAM zAnti, cittamAM prasannatA, zarIre Arogya ane kuTuMbe saMpa sadhAya te saMskRti. jenAthI moTI Atmazuddhi sadhAya te dharmasaMskRti mANasanuM lokki saundarya che. dharma tenuM lokottara saundarya che. A avasarpiNI nAmanA kALamAM-AjathI asaMkhya varSo pUrve pahelAM tIrthakara zrI RSabhadeva thayA. vedomAM covIsa avatAromAM AThamA avatAra tarIke emano ullekha che. emanA vaDavAono to samaya evo anukULa hato ane jIvo paNa e samayanA evA hatA ke jeo evA aparAdho na karatA. hA. evo utkRSTa dharma paNa na hato. AthI teo nArakAdi durgatimAM na jatA ane mukti paNa nahi pAmatA. mAtra svarge jatA. paraMtu jyAre pitA nAbhikulakare putra RSabhane A dezanA prathama rAjA banAvyA tyAre temane ghaNI badhI bAbato prajAmAM mUkavI paDI. e sivAya prajA sukha, zAnti, Arogya ane AbAdIthI vaMcita rahI jAya tema hatuM. AthI temaNe mokSanA lakSapUrvakanI, ahiMsA upara AdhArita evI dharma, artha, kAma ane mokSa nAmanA cAra puruSArthanI sthApanA karI. sahue lakSa mokSanuM rAkhavuM. te mATenuM sAdhana saMtoSa nAmanA be dharmothI yukta banIne arthasevana karavuM, jethI artha e anartha na banatAM arthapuruSArtha bane. nIti ane saMtoSa nAmanA dharmo dvArA e artha puruSArtha mokSanuM paraMparayA sAdhana bane. jo tema na karAya to artha e anartha bane. e mokSa pAmavAmAM atyanta bAdhaka bane. e ja rIte kAmane sevavo ja paDe to parastrI (parapuruSa) gamana tyAga ane svadArA (svapatnI) saMtoSa nAmanA be dharmothI tene niyaMtrita karIne te kAmane, kAmapuruSArtha paNa paraMparayA mokSanuM sAdhana bane. anyathA te kAma marIne vyabhicAra athavA anAcAra banIne mokSa pAmavAmAM atyanta bAdhaka bane. vaLI dharma paNa jyaNA ane zAstroktavidhithI yukta ja hovo joIe. to ja, te dharma. e dharma puruSArtha bane ane sIdho mokSanuM sAdhana bane. jayaNA ane vidhithI Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 bAra prakAranI hiMsAo aniyatrita dharma paraMparayA saMsAranuM kAraNa banI jAya. jo dharma ja - ekalo - dharma sAdhavAnI tAkAta hoya to te AtmAe artha, kAmanuM bilakula sevana kyAreya paNa karavuM joIe nahi. paraMtu jo tevI te AtmAnI zakti na hoya to teNe dharma, artha ane kAmanuM evI rIte sevana karavuM ke traNamAMthI benuM sevana karavAno prasaMga AvI paDe to pachInAno tyAga karavo ane pUrvanuM sevana karavuM. kAma tyAgIne paNa arthopArjana karavuM kAma ane artha tyAgIne paNa dharmanuM sevana karavuM. dharma paNa e rIte sevavo ke te UthalI na paDe. artha, kAmano atirekavALo tyAga kyAreka vadhu moTA dharmInA dharmane, athavA tenA AzritonA dharmane uthalAvI nAkhato hoya che rAjA RSabhe strIone rAMdhaNa vagere 64 kalA zIkhavI jyAre puruSone vepAra vagere 72 kaLA zIkhavI. Ama thavAthI AryAvartanI mahAprajAnA artha ane kAma puruSArtho, dharmanI abhimukha vaLe tevA banyA. eTale loko sAmAnya dharma paNa karI zakavA lAgyA. AryAvartanI mahAprajA jyAre mokSalakSI hoya ane dharmapakSI hoya tyAre tenuM jIvana sudIrgha bane, tene AbAdI ane zAnti haMmeza maLe te jarUrI che. te badhI mokSane anukULa bhUmikAo bane che. AthI rAjA RSabhe te aMge je kaMI vyavasthA jarUrI hoya te tamAma karIne dIkSA lIdhI. Adi rAjA have Adi sAdhu banyA. eka hajAra varSanI sAdhanAnA atte teo vItarAga - sarvajJa - satyavAdI tIrthaMkara paramAtmA banyA. temaNe caturvidha sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA saMghanI sthApanA karI. potAnI pATe gaNadharone sthApyA. gaNadharonI nIce AcAryo, temanI nIce rAjAo, jagatazeTho, zeThIAo vagere goThavAyA. bezaka AcAryo dharma aMgenA vaDA hatA, chatAM potAnI maryAdAmAM rahIne teo dhArmika kSetre uparAMta, Arthika, sAmAjika ane rAjakIya kSetranA paNa vaDA hatA. bAkI dhArmika kSetramAM sIdhA vaDA jema AcArya banyA, tema Arthika kSetramAM ane sAmAjika kSetramAM zeThIAo - zreSThIo - vaDA banyA. rAjakIya kSetramAM rAjA vaDA banyA. AmAM nIce nIce jato krama A rIte goThavI zakAya. tIrthakara, gaNadhara, AcArya, rAjA, nagarazeTha jagatazeTha vagere. kauTumbika vaDA, kuTumba, nokaro, vagere. - uparavALAnI AjJA IcchA pramANe nIcenAe cAlavAnuM. A ja AryAvartanI mahAvyavasthA hatI. nIcevALAnI IcchA (mata = bahumatI) pramANe uparavALAe Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 1 17 cAlavAnuM kyAreya na hatuM. hA, nIcevALAno mata eTale "abhiprAya jarUra levAto, paNa temano mata eTale "voTa' gaNIne bahumatInA AdhAre kadI koI nirNaya karAto nahi. vaDo mANasa nAnAonA abhiprAya (mata) jarUra le paNa karavAnuM to potAne je ThIka lAge te ja. A kramamAM joI zakAze ke rAjA e saMtono aMza hato. AthI ja rAjA atyanta sanmAnanIya gaNAto. rAjA kadI Apakhuda na hato. tenuM rAkzAsana paNa kharekhara to lokazAsana hatuM. kemake rAjavyavasthA ja tevA svarUpanI hatI. prajA opana sabhAsadone cUMTatI. A kula 62 sabhAsadone sAthe rAkhIne rAjA rAjanuM kAma karatA. duSTone daMDa devo, sajjanonuM sanmAna karavuM, nyAyamArge dhana bhaMDAra samRddha karavo, pakSapAta karavo nahi; zatruthI rAjyanI rakSA karavI. A pAMca, rAjAnA yajJo hatA. AvA yajJo sadA karato rAjA svayaM sukhI hato. tenI prajA paNa sukhI hatI. rAjA sAme pote vijaya vagere mANasonuM mahAjana nImyuM hatuM, je avasare rAjAnI pAse prajAnA prazno lAvI mUkatuM. rAjA tarata teno ukela ApatA. AvA rAjAne prajA potAnI Avakano chaThTho bhAga sAme caDIne ApI detI. temAM vepArI (vezyo) potAnI buddhithI ghaNuM dhana bheguM karatA, vAparatA paraMtu rAja uparanI Apatti vakhate potAnuM saghaLuM dhana bhAmAzAhanI jema rAjAonA caraNe dharI detA. AthI ja teo vadhu kamAya temAM rAjA paNa rAjI raheto. temane te aMgenI badhI savalato Apato. hA. kyAreka rAjA paNa bhUla karI bese. briTananA rAjAo mATe kahevAya che ke, rAjA kadI bhUla karato nathI." The King does not wrong A vAta AryAvartanA rAjAo mATe sAmAnyataH sAcI kahI zakAya, kemake teo saMtonI ANa nIce rahetA hoIne, temano satsaMga karatA hoIne tattvavettA hatA. parArtha karaNAdi aneka guNothI saMpanna hatA. AthI ja temane Izvarano (saMtano) aMza kahevAyo hato. Ama chatAM kyAreka koka bhArekarmI rAjA bhUla paNa kare, duSTatA paNa dAkhave. AvA samaye tenI upara raheluM aSTarSimaMDaLa kAma karatuM. A ATha RSimAMnA sauthI vaDA RSi hAthamAM nAno daMDa laIne sihAsanastha rAjAnA beya khabhe traNa traNa vAra daMDa aDADatA ane traNa vAra kahetA ke, "jo tame prajApAlanAdi bAbatamAM bhUla karazo to tamane paNa dharma - sattA daMDa karaze. mATe kazI garabaDa karazo nahi. dharma Dyo Dasi, Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 bAra prakAranI hiMsAo dharmadaNDayo'Disa, dharmadaNDayoDasi.' saMtoe vena jevA duSTa rAjAne, jainAcArya kAlakasUrijIe garda - bhilla jevA kAmI rAjAne siMhAsana uparathI uThADI mUkavAnI vAta ItihAsamAM suvarNAkSare kaMDArAI che. bAkI sAmAnyataH IzvaranA aMza jevA bhAratavarSanA rAjAo khUba sArA hatA. AthI ja Aje paNa ame te sArA rAjAonI saramukhatyArI svarUpa (lokazAhIgarbhita) rAjAzAhIne ja pasaMda karIe chIe. jo ApaNe Aje paNa rAmarAjyane IcchatA hoIe to ApaNe rAmane (rAjAne) IcchavA ja paDaze. rAma vinA rAmarAjya zI rIte Ave ? AjanI ToLAzAhImAMthI have guMDAzAhImAM rUpAntarita thayelI lokazAhImAM rAma to jaDavA ja muzkela che, janmavA paNa muzkela che. paraduHkhabhaMjana vikrama ane kozalanareza, rASTradAjhathI dhagadhagatA samrAT khAravela ane samrATa samudragupta, dharmAtmA rAma ane kRSNa, puNyAtmA samrAT saMprati ane ceDA, jIvadayA pratipAlaka gUrjarezvara kumArapALa, mahApratApI siddharAja jayasiMha vagerene yAda karo.... AjanI lokazAhIne 45 varSa thavA AvyAM. Avo eka paNa pratApI puruSa teNe pakavyo nathI. rAjA RRSabhe je pAyAnI mAnavIya jIvanadho2NonI suMdara vyavasthA karI te mukhyatve mAnavatAnA guNo dayA, sadAcAra, nItimattA vagerethI pratyeka prajAjanane saMpannakaravAnI vyavasthA hatI. mAnava - bhava pAmelA jIve sau prathama - kama se kama - 'mANasa' (dayAvAna, nItimAna, sadAcArI) to banavuM ja joIe, evo ahIM khyAla hato. A 'mANasa' banavAthI vyavasthAnuM prANatattva 'svAvalaMbana' hatuM,je parAvalaMbI hoya to aneka rIte tUTe, doSothI yukta bane, dayAdi guNothI vihIna bane. mANasa tote ja banI zake je sarva vAte svAvalaMbI hoya. AvuM svAvalaMbana mukhyatve khetI ane pazupAlanathI AvatuM. kheDUta e dharatIno tAta kahevAto. ene khetI ane pazupAlanathI gharamAM badhuM ja banI jatuM ! maLI jatuM. A kAraNathI ja (hiMsAnA kAraNathI bezaka khetI paNa uttama na kahevAya. parantu udyogo to khetInI hiMsAthI paNa vadhu - mAnavajAtahiMsA sudhInI hiMsAne kAraNe - hiMsaka che tenuM zuM ?) khetIne uttama kahevAmAM AvI hatI. vepAramAM svAvalaMbana ghaTavAthI te 'madhyama' kahevAto. ane nokarImAM to svAvalaMbananuM mIMDuM thaI jatuM hovAthI tene 'adhama' kahevAmAM AvI hatI. (Aje to UMdhuM gaNita cAlyuM che !) Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 119 AvA svAvalaMbI jIvananI bhUmikA taiyAra thAya eTale mANasa "mANasa" (aMdarano sAco mANasa) bane. te atyanta dayALu bane, artha - puruSArthamAM nyAyanItipriya bane ane kAma - puruSArthamAM ekadama sadAcArI bane. jagatazAhanI dayALutA, puNIA zrAvakanI nItimattA ane sItA, padminI, sudarzana zeTha, bhAratI vagerenI sadAcAritA Aje paNa lokamukhethI visarAtI nathI. rAjA RSabhe bIjuM jabaradasta kAma e karyuM ke teNe te vakhatanI prajAnA cAra kuLa pADayA. ugnakuLa, bhogakuLa, rAjanyakuLa ane kSatriyakuLa. have e kuLomAM ja aMdaraaMdara lagnAdi vyavahAra thAya. parantu ugnakuLavALo bhogakuLAdinI sAthe A vyavahAra karI na zake. Ama karavAnI pAchaLa raktazuddhinI jALavaNI hatI. je badhA ugra mijAjanA hatA, teo bhogarasavALAo sAthe rakta-mizraNa kare to beyanuM sAM karya thAya, banne bhraSTa thAya. rASTrarakSAdi mATe ugratAnI jarUra che tene saMkarita thavA daIne nabaLI paDavA devAya nahi. raktamAM ja paraMparAgata je saMskAro ane zikSaNa maLe che te bIjA lAkha upAya paNa maLatuM nathI. A samajathI rAjA RSabhe AvuM asAMta sthApita karyuM hatuM. A ja asAMkarya AgaLa upara jaIne varNanuM ane vRttinuM asAMkarya banyuM. cAra varNo - brAhmaNa, vaizya, kSatriya ane zUdra paDyA. AmAM kyAMya raktanuM mikSaNa thatuM nahi. AthI brAhmaNone vaMzaparaMparAgata rIte vidyArjana, vidyArakSaNa, vidyAsaMvardhana siddha thaIne rahetuM. e rIte kSatriyomAM rASTrarakSAdinuM zaurya janmataH sahaja banatuM. vaizyomAM vepArakozala sahaja rahetuM ane zudro aneka prakAranAM sAphasaphAI vagere kAryomAM atyanta kuzaLa rahetA. prajAne ane dezane A badhI vAtanI jarUra che. ekano paNa abhAva posAya tevo nathI. AthI ja A dareka varNa potapotAnA kSetramAM ke karmamAM ekasarakho mahAnuM che. koI ekAnta uttama nathI. ekAtte adhama nathI. AthI ja RSioe brAhmaNane mastaka (jJAna) sthAne, kSatriyane chAtI (zaurya)nA sthAne, vaizyane be hAtha (vepArakaraNa)nA sthAne ane zUdrone be paga (doDadhAma)nA sthAne mUkIne darzAvyuM che ke koInA paNa abhAvamAM badhA tUTI paDe. paganA sthAne zUdrone mUkIne to kamAla karI che. teo nIcenuM aMga hovA chatAM temanuM mahattva keTaluM badhuM ke temanA vinA bAkInA traNa UbhA ja na rahI zake! Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 bAra prakAranI hiMsAo Aje paNa briTananA rAjyavaMzamAM raktazuddhino atyaMta Agraha jArI rAkhyo che! AThamA eDavarDa to A kAraNe gAdItyAga karIne ItihAsa sarjyo che! resanA ghoDAonI pasaMdagImAM - temanI sAta peDhI sudhI - A vastunuM sUkSma nirIkSaNa karAya che. oraMgajhebanA samayamAM eka nAnakaDI chokarInA pote ja bApa hovAno be puruSoe dAvo karyo hato. eka lahIyo hato. bIjo sainika hato. bAdazAhe teno nirNaya karavA mATe chokarI pAse baMdukanI saphAI karAvI. paNa pelIne te na AvaDI. pachI sahIthI bATalIo bharavA kahyuM. teNIe TapoTapa 10-20 bATalIo bharI ApI. AthI auraMgajhebe nyAya Apyo ke e chokarIno bApa lahIyo che. cAra varNanI aMdara je bheda hato te vyavasthA mATe hato. raktanuM sAMdma thatAM deza cAreya prakAranI jarUrI zaktio gumAvI na bese te teno uddeza hato. A bheda hato paNa ahIM jarAya bhedabhAva na hato. Ama chatAM videzI gorAoe A vyavasthAmAM bhedabhAva - harijanAdi pratye dhikkArabhAva jAhera karIne AryAvartanA vRkSanA mULIyAone majabUta rAkhavI vyavasthAne toDAvI nAkhI. dezI aMgrejoe te kAma pAra pADyuM. have to badhA rakto mizrita thavA lAgyAM che. AthI ja saMkara prajA have abajo rU. zikSaNamAM kharcIne paNa eka svAmI vivekAnaMdane ke eka zivAjI ke eka bhagatasiMhane pedA karavAmAM bhAre musIbata veThI rahI che. cAra varNonI vyavasthAnA je peTAbhAgarUpe jJAti vagerenI vyavasthAo hatI, AnI pAchaLa nAnA-moTA saghaLAnI kALajI laI zakAya te uddeza hato. je te kSetromAM vikendrIkaraNa (bheda) karyA vinA vyavasthA kadI thaI zakatI nathI. prajAsattAka bhArate paNa 26 rAjyamAM bhAratanuM (InDiyAnuM) vikendrIkaraNa nathI karyuM? brAhmaNa komanI aMdara je jJAtio thaI te te jJAtione temanI jJAtino koI paNa mANasa bhUkhamaro, bekArI vagerethI duHkhI na rahe tenI pUrI kALajI levI paDatI. brAhmaNa vagere varSo moTA hatA. paraMtu temAMnI jJAtio to nAnI nAnI hatI eTale ATale A vikendrita vyavasthAthI darekanI kALajI barobara laI zakAtI. jJAtinA potAnA nIti-niyamo hatA, te darekane pALavA paDatA. jo teno bhaMga kare, pachI daMDa na svIkAre to te moTA karoDapati hoya to ya tene jJAtibahAra mUkIne tenI sAtheno roTI-beTI vyavahAra baMdha karIne tene ThekANe AvI javAnI pharaja paDAtI. thoDAMka varSo pUrve rAjasthAnI prajAnI eka jJAtinA koI zrImaMte potAnI putradhUne chUTAcheDA ApI dIdhA. jJAti Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 1 21 bhegI thaI. tene savA rU.no daMDa karyo paNa jenuM nAma "daMDa' te bharavA te majabUra banyo. tene jJAti-bahAra karAyo. saMpattinA nazAmAM te jJAtinI sAme korTe gayo. dasa varSa sudhI laDyo. aMte nAmadAra korTane kahevuM paDyuM ke, "tamAre sukhI rahevuM hoya to jJAti sAthe samAdhAna karI lo." pelA zrImaMtane tema karavuM paDayuM. vahune ghare bolAvavI paDI. kanyAnuM jIvana UgarI gayuM. pharI roTIbeTI vyavahAra zarU thayo! koNa kaheze ke AvA kAryo karatI jJAti-vyavasthA kharAba hatI? kAza! e vyavasthAjanaka bhedane bhedabhAvamAM khapAvIne jJAtiprathAne khUba dhikkArIne ApaNA dezI aMgrejo tene khatama karI devA mATe medAne paDyA che! khera. e to je banavAnuM haze te banaze, paNa A jJAtiono nAza karIne te lokoe koMgresa, bhAjapa, janatAdaLa, lAyansa kalaba, roTarI kalaba, soziyala grupa vagere keTalIya navI jJAtio UbhI karI che! jemAM nathI koI 'bahujanahitAya yojanA che; mAtra svArtha, kAvAdAvA, vizvAsaghAta, khAnapAna ane mAnapAnanI nirlajja jalasAbAjI! nathI kyAMya dharma ke saMskRtinAM jAjaramAna tattvonI tarapheNa! UlaTuM tyAM sarvatra dekhAya che napharata ane dhikkAranI aganavarSA! astu. jevuM varNanuM raktanuM - asaMkirya jarUrI gaNAyuM hatuM tevuM vRtti-AjIvikA-nuM asAMkarya paNa Avazyaka manAyuM hatuM. manu mahArAje kayA varNanA mANase kayo dhaMdho karavo? te nakkI karI ApyuM. te dhaMdhAmAM bIjA varNoke peTAvarNI- vALAthI pravezI na zakAya tema TharAvyuM. jo tema kare to teno daMDa paNa nakkI karAyo. karoDapati bATA kaMpanI, mocIonA dhaMdhAmAM praveze to hajAro mocI kuTuMbo barabAda ja thaI jAya ne! lAkho harijanonA hAthazALAnA udyogamAM dhanavAna loko pravezI jAya ane milo calAve to te bicArA harijano bhUkhyA ja marene? mocI, harijana vagere pachAtonA uddhAranI vAto karanArA AjanA svArthI, sattAbhUkhyA loko A vRtti-asAMkya tarapha najara nAkhaze kharA? lAkho pachAtakuTuMbone temanA vaMzavArasAgata dhaMdhAo pAchA soMpIne temanI bekArI ane garIbI dUra karaze kharA! A dezI-aMgrejo dharma ane svadharma-beya-thI bhraSTa thaIne eTalA badhA sattAbhUkhyA banyA che ke temane AvAM lAkho kuTuMbonA agnisaMskAranA agnimAM jo potAno roTalo pakAvI levAnuM maLatuM hoya to te agnisaMskArathI teo kadI pAchA haTanAra nathI. keTalI krUra banI gaI che A dezI-aMgrejonI navI olAda! Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 2 bAra prakAranI hiMsAo tapovana-praNAli e tapovananA RSinuM-kulapatinuM nAma hatuM; dhImmarSi. seMkaDo bALako upara A kulapatizrI tathA mAtAjI (kulapatinAM dharmapatnI) dhyAna ApatAM; temane jIvananAM mUlyo (udAratA, prema, tyAga, sahiSNutA, maryAdA vagerenuM) zikSaNa ApatAM. emanuM A zikSaNa emanuM jIvana ja bolatuM. pAtratA pramANe bALakone vidyA ApatAM; graMtho gokhAvatA. ekavAra keTalAka bALakone gItAjI kaMThastha mATe AraMbha karAvyo. AruNi nAmanA dasavarSIya bALakane gItA bhaNavI hatI; paNa gurujIe tene nA pADI. mAtAjIne A vAtanI khabara paDatAM temaNe gurujIne kAraNa pUchayuM. temaNe kahyuM, "mAre tenI rasavRttinI ane AjJApAlakatAnI kasoTI karavI che. te pachI huM tene A pATha ApIza." bIjA divase vahelI savAre keTalIka gAyonuM dhaNa carAvavA mATe AruNine vanamAM laI javAno gurujIe Adeza karyo. nityakrama pramANe vahelI savAre dUdha pIvAnuM hoya che paNa te divase dUdha pIdhA vinA vanamAM javAno Adeza thavAthI AruNie tema ja karyuM. paNa bapore bAra vAgatAM e bALakane kakaDIne bhUkha lAgI. teNe gAyane dohIneAMcale moM lagADI daIne dharAIne dUdha pI lIdhuM. gorajanA samaye gAyone pAchI vALIne jyAre AruNi tapovanamAM Avyo tyAre gurujIe tenA moM upara prasannatA joIne pUchyuM ke, "zuM te vanamAM dUdha pIdhuM che!" AruNie kahyuM. "jI hA." bhale.. jA.. kAle paNa tAre ja gAyone carAvavA vanamAM javuM, paNa have huM tane kahuM chuM ke dUdha pIdhA vinA javuM; ane vanamAM godUgdha pIvuM paNa nahi." gurujInA sattAvAhI sUre Adeza thayo. AruNie te Adezane mAthe caDAvyo. bIjA divase savAre cAra vAgatAM sudhI to teNe kheMcI kADhyuM, paNa te samaye vAchaDAone potAnI mAne mana mUkIne teNe dhAvatAM joyA ane dharatI upara vAchaDAonAM moMnA phINanA goTA TheraThera paDelA joyA. A goTAmAM moM lagAvIne te khAI gayo. enAthI kAMI dUdha thoDuM maLe? paNa mana to manAvyuM. paNa jyAre A vAtanI gurujIne jANa thaI tyAre teno paNa niSedha karIne trIjA divase gAyo carAvavA mATe AruNine mokalavAmAM Avyo, Adezano amala thayo; paraMtu sAMje pAchA pharatAM AruNIne tammara AvI gayA. te vakhate teNe thorIAnI vADa joI. te thorIu kApIne temAMthI nIkaLato sapheda pravAhI padArtha teNe pI lIdho. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 123 dasa ja miniTamAM tenuM jhera caDatAM AruNIe AMkhanuM teja gumAvyuM. tene dekhAtuM baMdha thayuM. AgaLa cAlatAM koIe gALelA kAcA kUvAmAM te gabaDI paDayo. sadnasIbe kUvAmAM nAnakaDA choDanI DALa hatI te pakaDI lIdhI. gAyo pAchI vaLI paNa AruNi na dekhAyo eTale mAtAjI to ekadama becena banI gayAM. bahu sakhata kasoTI karavA badala temaNe gurujIne kaDaka zabdomAM Thapako paNa Apyo. tAbaDatoba be ya jaNa AruNinI zodhamAM nIkaLyAM. mAtAjInI, "AruNi! o, beTA AruNi!'' evI bUmo sAMbhaLIne AruNie kUvAmAMthI vaLato javAba detAM patto lAgyo. upAya karIne AruNine gurujIe kUvAmAMthI bahAra kADhyo. kazuM na pUchatAM tene sAthe lIdho. paNa tene kazuM dekhAtuM na hovAthI te pAchaLa paDI gayo. tyAre mAtAjI to tyAM ja Dhagalo thaI gayAM. jorathI raDavA lAgyA. gurujIne ghaNA kaThora zabdo kahyA. "mArA dIkarAne tame ja AMdhaLo karI nAkhyo che vagere.'' AruNino hAtha pakaDa ne gurujI tene tapovana laI gayA. sArI rIte, sAthe besIne, bhAre hetathI khUba khavaDAvyuM. bIjI bAju amuka vanaspatino rasa kADhIne AMkhe AMjatAMnI sAthe ja teja pAchuM AvI gayuM. bIjA divase savAre AruNine gItAjIno pahelo zloka gurujIe gokhavA mATe Apyo. tapovanI bALa aridamana (matAMtare bharata) keTalo badho abhaya hato ke tapovanamAM AvI gayelA siMhane paDakArabharI bhASAmAM teNe kahyuM, "o siMha! tAruM moM khola; mAre tArA dAMta gaNavA che!'' pelo tapovanI bharata! rAjA duSyaMtanA rathanA ghoDAnI lagAma pakaDI laIne tene rokI dIdho. rAjAe kahyuM, "e kone roke che! huM rAjA chuM.'' tapovanIe kahyuM, ''ahIM to amArA kulapatizrInI ANa varte che. emanI AjJA vinA tame koI ahIM pravezI zakatA nathI.'' pelI tapovanI mAtA! eka dI kulapatine kahe, "mane jUnAM bALako bahu gamatAM'tAM; kema ke teo corIchUpIthI rasoDe AvIne DabbAmAMthI goLapApaDI kADhIne khAI letAM'tAM. A vakhatano navo phAla to kevo che! bALako bahu zista dAkhave che! koI A rIte goLapApaDI khAI letuM nathI. Akho Dabbo keTalAya divasa thayAM emane ema bharelo paDyo che!'' vAlmikI AzramamAM rAma, lakSmaNAdi bhaNyA. sAMdIpani AzramanA 'kalAsa Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 bAra prakAranI hiMsAo meITsa' hatA ne? bALaka mAne dhAve tyA sudhI (staidhaya avasthAmAM) mAnI pAse garbhathI mAMDIne tyAra sudhI - saMskaraNa pAme. pachI jarAka samajaNI uMmara-AThathI dasa varSanI thAya eTale tene tapovanamAM mukAya. ghare rahe to avyakta rIte paNa mAtA-pitAnA (patipatnI tarIkenA) koI khoTA saMskAra paDI jAya to bALakanA saMskaraNane ghaNuM nukasAna thAya. lagabhaga soLa varSanI vaya sudhI bALaka RSi-munionA satsaMgamAM rahe. potAnA atithi-satkAra, vRddhonI sevA, Apasano tIvra bhAIcAro, dina-rAtanI samucita dinacaryA, snAnAdi vidhi, pazupAlana, vanaspatiUchera vagere bAbatone tapovanI bALako RSionA jIvanamAM AkheAMkha jue ane te rIte te badhuM zIkhI jAya. ghare AvyA bAda te bALako te ja rIte atithi-satkAra Adi karavA lAge. vaLI RSio ja AkAzadarzana karAvIne khagoLanI badhI vAtonI mAhitI Ape. rAjAonI vAto karIne rAjakAraNanI mAhitI Ape. varNAzramanI vAto karIne te aMgenI mAhitI Ape. brahmAMDanI vAto karIne Adhidaivika tattvonI mAhitI Ape. dhArmika puruSonI vAto dvArA dharma-tattvanI mAhitI Ape. Ama mAhitInuM zikSaNa maLe ane atithisatkAra, gurujanasevA, vRddhonI mAvajata garIbanI karuNA, prANIsRSTi sAme tAdAtmaya vagere mUlyonuM zikSaNa RSionA jIvaMta jIvanamAMthI ApameLe maLI jAya. nitya yogAsano karatA RSio, bALakone yogAsano karavAnuM kahevA kadI na jAya. | RSio brAhmamuhUrta UThe; dhyAnamAM bese; japa kare e badhuM joIne ja bALako tema karatA thaI jAya. enuM bhASaNa thoDuM ja karavAnuM hoya? RSio dvArA bALakonI gharamAM saMbhavitA svachaMdatA upara vividha rIte niyaMtraNa mukAya tenA je lAbho thAya te anubhavIne bALako svataH ja niyaMtraNone AzIrvAdarUpa mAne. vRkSone pANI pAvuM, bhojana vagere sAthe karavuM e badhA dvArA bALako sahanAvavatu, saha nau bhunakatu, sahavIrya ravAvahai nAM sUtrone jIvanasAta karI le temAM zI navAI? pasIno chUTI jAya tevo aneka prakArano zrama karavAthI bALakonAM zarIra kevAM khaDatala banI jatAM haze. mAMdA pazunI mAvajata karatAM bALako mAMdAM ke buDhAM mA-bApanI ke koI garIba mANasanI mAvajatamAM kadI pAchAM paDe ja nahi ne vAraMvAra paraspara namonama karatA RSio vagere joIne e bALako paNa tevuM karatAM thaI ja jAya ne ? Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 12 5 tapovanamAM mAhitInuM zikSaNa lIMbaDA nIce beThAM-vAto karatAM kulapatizrI ApI detA ane upara jaNAvyuM tema bALakone mUlyaniSTha banAvatA. hA, enI sAthe jenI vaMzaparaMparAno je vyavasAya hoya teya bALakone tyAM zIkhavA maLI jato. te samaye DigrIlakSI zikSaNa to hatuM ja nahi. bAkI vaya thaI jatAM tamAma komanA darajIo. mocIo, vaNakaro, vepArIo, vAnaprastha tapovanamAM rahevA AvI jatA. darajInAM bALakone vAnaprastha darajIo kapaDAM sIvatAM zIkhavI detA. mocInAM bALakone vAnaprastha mocIo joDA banAvatAM zIkhavI detA. ekabAju lohImAM ja anuvaMzathI potAnA bApIkA dhaMdhAnA saMskAra UtarelA hoya eTale bIjI bAjuthI tenuM jJAna meLavI letAM te bALakone zI vAra lAge? e kALamAM jema varNasArya thatuM nahi tema vRtti (dhaMdho)nuM paNa sAMkarya thaI zakatuM nahi. ahIM karuNAnI bhAvanA varasI rahI che. evo mAro AtmavizvAsa denaMdina vadhato jAya che. A be vastu paNa emanI kRpAthI ja mane maLaze. hA, jo niyatine ja AvI viralakakSAnI kAryasiddhi maMjUra nahi hoya to AkhI vAta badalAI jAya che. paNa e badhI vAta huM A pustakanA aMtamAM karIza. hAla to eTaluM ja IcchuM chuM ke mane nIrogI ane dIrgha AyuSya prApta thAo. basa, bAkInuM badhuM huM phoDI laIza. have mArI svapnasRSTinA tapovananI huM rUparekhA ApuM. mane lAge che ke gorAoe pote potAnA dvArA taiyAra karelA dezI-gorAoe tathA temaNe vAvelAM jherI bIjanA have banI gayelA totiMga vaDalAoe AryamahAprajAnAM tamAma mUlyonuM mAtra avamUlyana ja nathI karyuM paraMtu te mUlyone maraNatola hAlatamAM chellA zvAsa kheMcavA sudhInI hAlatamAM mUkI dIdhAM che. pragati, vikAsa vagere je kaMI thayuM che te badhuM A mahAprajAnAM duHkho, doSonI bAbatamAM thayuM che. A mahAprajAnI samRddhi lUMTAI che, AbAdI naMdavAI che ane guNasaMpatti lagabhaga nAmazeSa karAI che. hA, chatAM nirakSaromAM, grAmajanomAM ane garIbomAM hajI paNa te guNavaibhavanA avazeSo ja nahi paNa kyAMka to mahAlayo jaLavAI rahelA jovA maLe che. je koI mArA haiye AzAvAda che te tapovananA khetaramAM ja che. A aMgenI vistRta vAto meM mArA anya pustakomAM karI che. have jyAre cAre bAju Aga lAgI gaI che, jyAre astitvano ja jaMga (struggle for existance) khelI nAMkhavAno che, jyAre maraNI banIne kesarI karI devAno samaya khUba najIkamAM AvI gayo che tyAre je kAMIka paNa thoDoka samaya motanI paLa Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 bAra prakAranI hiMsAo pUrveno bAkI rahyo che teno chelle chelle jAgelo - bahu moDo paDI gayelo - huM utkRSTa koTino upayoga karuM, thoDAka prayatnomAM moTuM pariNAma pAmuM, huM nahi to kAMI vAMdho nahi, mArI bhAvi peDhIo mArAM vAvelAM jhADanAM phaLo Aroge to ya vAMdho nahi evI koI kalpanAthI tapovananuM eka mAMDaluM banAvavAnI vAta meM vicArI che. A vAtane sArI rIte samajavA mATe mahAmuni meghakumArano hAthI tarIkeno pUrvabhava ApaNe jovo paDaze. te bhavamAM teNe vanamAM thatA vAraMvAranA dAvAnaLathI surakSA pAmavA mATe teNe evuM virATa goLAkAra mAMDalu banAvyuM hatuM ke jenI aMdara eka vRkSa to zuM? paNa nAnuM taNakhaluM ya zodhyuM na jaDe. roja thoDuM thoDuM khodIne teNe A kAma pUruM karyuM hatuM. eka vakhata dAvAnaLa pragaTa thayo - AkhA vanamAM e phelAto gayo. te vakhate A hAthI potAnA mAMDalomAM vaccovacca AvIne goThavAI gayo. ene Aje potAnAM karelAM kArya badala bhAre saMtoSa hato. paNa enI jema bIjAM sekaMDo prANIo e virATa mAMDalAmAM prANa bacAvavA mATe dhasI AvyAM. e tamAma e dAvAnaLathI UgarI gayAM. dAvAnaLa zAMta thatAM sahuM tyAMthI hAzakAro anubhavIne vikharAyAM. mArI kalpanAnuM tapovana eTale hAthInuM A mAMDaluM. emAM praveze tene koI Aga dajhADe nahi. eno vALa vAMko thAya nahi. eno mAnava-janma saphaLa thAya. e svadharmano pAlaka bane. e "mANasa" to bane ja; paNa kadAca e marda (zauryavAna) paNa bane. A tapovana eTale saMskAradhAma. ahIM pazu ane mANasa vaccenI je bhedarekhA che; "saMskAra" che tenA dvArA ja mAnavabhava pAmelA jIvone pazu banatA aTakAvIne mANasa banAvAya. AjanA zikSaNathI DaoNkTara, vakIla, zikSaka, pradhAna vagere banI zakAya che AjanuM mekole DhAMcAnuM zikSaNa temane mANasa nathI banAvI zakatuM, "marda banavAnI to vAta ja kyAM rahI? lAkho, karoDo zikSaNa saMsthAmAMthI bahAra nIkaLI gayelA jIvone tame juo, temanI bhItaramAM tame DokiyuM karo. tamane prAyaH kyAMka ja "mANasa" jaDaze. "mANasa" nahi evA DaoNkTaro, zikSako, vakIlo, pradhAnoe to A deza ane prajAne, tenI jIvAdorI-saMskRtine khatama karI nAkhyAM che. DaoNkTara banavuM ke mANasa? ApaNI pasaMdagI prathama to "mANasa" banavA tarapha ja hovI ghaTe. tapovana-saMskAradhAmamAM bhale AjanuM zikSaNa anivAryapaNe - na chUTake - ApavuM paDe, paNa mukhyatve to tyAM saMskaraNa ja karavAnuM che; thAya ke na thAya paraMtu A bAbato ApaNA dhyAnamAM to rahevI ja joIe. sadAkALa A jagata ATaluM Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vd bAra prakAranI hiMsAo 127 kharAba rahevAnuM nathI. be dAyakA bAda vaLI pAcho suvarNa-yuga Avaze. te vakhate A vAto vAstavika banI paNa zakaze. upara jaNAvelAM tattvo, mokSalakSI cAra puruSArthanI ahiMsaka saMskRtinA mALakhAmAM jaDabesalAka goThavAelAM hatAM eTale ja AryAvartanI mahAprajA sukhazAMtithI jIvatI hatI. bezaka, niyati jyAre trATakI che tyAre ghaNI badhI aMdhAdhUMdhI sarjAI che, zaramajanaka bAbato banI che paraMtu sAmAnyataH to A dezanI prajA khUba sArI rIte jIvatI hatI. jyAre roma sAthe briTana laDatuM hatuM te samayamAM bhArata AvelA koI aMgreje Azcaryamugdha karI de tevuM bhAratIya prajAnuM sarvatomukhI suMdara varNana karyuM che. teNe kahyuM che ke, ' A prajAnA zaikSaNika, sAmAjika, rAjakIya, Arthika vagere tamAma staro eTalA badhA samRddha che ane pragatizIla che ke temane ApaNe koI vAtanI salAha ApavI te ApaNuM naryuM gAMDapaNa che! ApaNe ja temanI pAsethI ghaNuM badhuM zIkhavAnuM che.' k A dezamAM lagna samaye gora mahArAja kanyAne AziSa detA, 'dIkarI! ATha saMtAnonI mAtA banaje!- aSTaputrAH saubhAgyavatI bhavaH' Aje to A bhikhArI banAvAyelA bhAratamAM A vANI AziSa nathI banatI. abhizApa banI jAya che. hAya! I.sa. 1946nI sAla sudhI paradezomAM anAjanI nikAsa karato deza have 'be bALako basa!'nI bUmo pADato bhikhArI banI gayo che! enA mAthe videzIonuM eka hajAra karoDa rU.nuM devuM che. jenuM vyAja bharatAM ja tenA nAke dama AvI jAya che! rAjA RRSabhe sahune saMskRti ApIne 'mANasa' banAvyA. te pachI dIkSA lIdhA bAda, bhagavAna RSabhadeva banIne temaNe te mANasone dharma samajAvIne mokSa pAmavA tarapha AMgaLI cIMdhaNu karyuM... ane... karoDo AtmAo--rAjAdhirAjo, mahArANIo, dhanADhyo, yuvAno ane yuvatIo dIkSAnA mArge cAlyA, jenuM sattva na pahoMcyuM teoe bhagavAna RSabhadeve batAvelo bIjA naMbarano zrAvakadharma svIkAryo. teTalA paNa sattvane nahi AMbI zakelA mokSArthI jIvoe 'samyagdarzana' svIkAryuM. keTalAka lokoe mArganuMsAritAno dharma svIkAryo. hA. A cAre ya avasthAonuM mULa pelI mokSalakSI cAra puruSArthanI ahiMsaka saMskRtinI vyavasthA hatI. A vyavasthA upara ja te avasthAono janma ane masta jIvana avalaMbita che. jeTalA aMze vyavasthA tUTe teTalA aMze cAre ya avasthAo Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 bAra prakAranI hiMsAo tUTe. jo avasthAone jIvaMta ane majabUta rAkhavI hoya to vyavasthAnA pAyAne khUba majabUta rAkhavo joIe. jo InsAna (mANasa) ja tUTaze to "bhagavAna" koNa banI zakaze ! vyavasthA InsAna banAve che. avasthA bhagavAna banAve che. hAya! Aje rAjA RSabhe sthApelI te vyavasthAno pAyo hacamacI UThIne khUba nabaLo banI gayo che! ethI bhagavAna RSabhadeve batAvelI cAre ya mArgAnusAritA (viziSTa koTinI) samyagudarzana, zrAvakadharma ane sAdhudharmanI--avasthAo nabaLI paDI che. oksijana upara jIvavA lAgI che. AnuM mukhya kAraNa videzI aMgrejone sadAnA vaphAdAra dezI-aMgrejo che. temaNe pheravI nAkhelI jIvanazailI che; je ekAMte bhogalakSI, dhana-pradhAna, svArthaprerita che. A lokonA svArthe karoDo lokonA sAcA sukha, zAMti ane AbAdI haNI nAkhyA che ke hacamacAvI nAkhyA che ! zrIkRSNanA roganAzaka deva-pradatta nagArAne TukaDe TukaDe tenA rakSaka nokare zrImaMtone vecI mArIne paisA banAvI lIdhA! paNa lAkho garIbone te nagArAnA avAjanA zravaNathI je rogamukti maLatI hatI te khatama thaI gaI. keTalAka zrImaMto khAtara lAkho garIbonuM kevuM kAraNuM nukasAna thaI gayuM! svArthI lokonI jamAta A prakAranI che. teo prAyaH kRSNalezyAvALAM hoya che. AthI pAkIne jamIna upara teyAra paDelAM bora khAvAne badale hajAro paMkhIonA AzrayarUpa, hajAro vaTemArguo mATe virAmasthAnarUpa te AkhuM jhADa mULamAMthI dharatI upara DhALI daIne ja temane tenAM bora khAvAmAM koI anerI madhurapa lAgI che! A krUra zikSita tripuTI (zikSita, zaherI, zrImaMta)ne bIjAnA duHkhamAM ja potAnuM sukha bhAse che. teo potAnA rogAdi duHkhamAMya bIjAnA duHkhane sAMbhaLIne sukha anubhave che. teo potAnA sukhe sukhI nathI paNa bIjAnA duHkhamAM sukhI che. A lokone potAnAM rogAdi duHkho ja trAsarUpa lAge che. tethI ja teo duHkhI che paraMtu potAnAM kAma, krodha, IrSyA, ahaMkAra, dhanatRSNA, sattAlAlasA, khAnapAna laMpaTatA vagere doSo jarAya nIMda harAma karatA nathI. A doSothI teo kyAreya ciMtita nathI; duHkhI nathI. A lokone basa, sukha ja khape che. guNanI jarAya jarUra jaNAtI nathI. guNI maTIne paNa sukhI thavA mATe A loko sadA sajja hoya che. sokreTIsane AvA ja Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 129 lokoe jherano pyAlo pAyo hato. guNI mahAna che. sukhI nahi. guNa mahAna che dhana nahi." AvI sokreTIsanI ekadhArI vAgatI "TeIpa' sAMbhaLIne teo trAhimAm pokArI gayA hatA. videzI gorAonI jherI tAlIma pAmIne A lokoe potAnI aMtardaSTi gumAvI che. teo bahidRSTi banyA che. temane bahAranA dehika rUpamAM rasa che. AtamanA atyaMtara jhAkajhamALa sAthe lagIre nisbata nathI. - svAmI vivakenAMdajInA darzanArthe videzathI AvelA gorAone svAmIjIe potAnA kALA-varNanA guru rAmakRSNa paramahaMsa batAvyA tyAre te gorAone temanAmAM 'kALA-majUra" (kulI) tarIkenuM darzana thayuM! te vakhate svAmIjIe khUba sAcuM saMbhaLAvI dIdhuM hatuM ke, "tamArAmAM ane amArAmAM A ja pharaka che ke tame bahAranuM ja juo cho. ame bhItaramAM joIe chIe." jarAka vigatathI A bhedI bhUhabAjonI bhItaramAM DokiyuM karIe. eka taLAva che. temAM bharapUra pANI che. lAkho nAnI-moTI mAchalIo che. koI mANasa tamAma mAchalIno nAza karavA mATe, taLAvane mAchalIvihoNuM banAvavA mATe jALa nAkhIne mAchalIo bahAra kADhI lAvavAnuM kAma zarU kare che paNa ghaNI badhI nAnI mAchalIo (ane moTI paNa) jALamAM keme ya AvatI nathI. divaso sudhI zrama karyA bAda te thAkI jAya che. A vAta bIjo mANasa satata dhyAnathI joyA kare che. temAMthI tene bIjo upAya jaDe che. te AkhA taLAvanuM pANI mazInanA baLathI kheMcI le che. taLAva sAva sUkuM thatAM nAnI-moTI tamAma mAchalIo sApha thaI jAya che. Ama bIjA mANasane saphaLatA maLe che. muslimo pahelA mANasa jevA che. gorAo bIjA mANasa jevA che. muslimo talavArathI lAkho hinduone mAravAmAM thAkI gayA! IsAIoe te kAma karatAM hinduonI je jIvAdorI (taLAvamAM mAchalInI jIvAdorI pANInI jema) hatI - rAjA RSabhe sthApelI saMskRti tene ja khatama karavAnuM kAma karyuM. temAM saphaLatA maLI. bhAratavarSanuM taLAva have bahu ja thoDuM pANI dharAve che. jo te paNa kheMcAI jaze (je asaMbhavita che) to jIvatI rahI gayelI thoDIka paNa mAchalIo rUpI dharmasaMskRticusta prajA nAmazeSa thaI jaze. kAlAMtare tenA avazeSo paNa jovA nahi maLe. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 bAra prakAranI hiMsAo saMskRtinA gauravavaMtA tattvo-rAjAzAhI, varNa-vRtti vyavasthA, svAvalaMbana, Ayurveda, pazupAlana, nArIvyavasthA, lagnavyavasthA, avibhakta kuTuMbavyavasthA, mokSalakSitA, dharmapradhAnatA kudarata sAthe ghaniSTatA vagere bAbatomAM 'je kAMI paNa nAnI truTio-kALaprabhAve ke jIvadoSe - pedA thaI hatI tene e lokoe prajAnI samakSa dharI dIdhI. AvuM 10/TakA tattva AgaLa karIne 90 TakAnuM suMdara-tattva chupAvIne prajAne te tattvothI bhaDakAvI dIdhI! je gorAoe taiyA2 karI dIdhelA dezI gorAo hatA, temaNe A bagAvatano jhaMDo lIdho! duSTo sakriya banyA; sajjano niSkriya rahyA. tethI temanI melI murAda saphaLa thaI gaI! dasa TakAnuM dUSita tattva bhAratIya prajA dvArA ja teoe uthalAvI nAkhyuM. eTaluM ja nahi paNa jemAM 90 TakA kharAba hatuM; mAtra AbhAsika rIte 10 TakA sAruM hatuM; te tattvonuM dasa TakA sAruM prajAnI samakSa mUkIne tenA pratye Adara jAgrata karAvIne te badhuM dharmasaMskRti vidhvaMsaka tattva- lokazAhI, elopathI, huMDIyAmaNa videzI sahAya, mukta seksa, cUMTaNIprathA, bahumatavAda, binasAMpradAyikatA, samAnatA, ekatA - vagere ghusADI dIdhuM. temAM ya pelA dezI gorAonA bharapUra sAthane lIdhe saphaLatA maLI gaI! A dezI gorAoe AkhI Arya mahAprajAno AmUla dhvaMsa karI nAkhe tevI je khataranAka bAbato amalamAM mUkI che temAMnI keTalIka ahIM rajU karuM chuM. A loko Arya mahAprajAnA khamIravaMtA mANaso temanI sAme baLavo karI na bese te mATe temane sadA racanAtmaka kAryonA ghenamAM rAkhI mUkatA hoya che. hospiTala, sadAvratakhAtuM, garIbonI sevA vagare racanAtmaka kAryo gaNAya. e dezI gorAonI khataranAka pravRttinuM khaMDana karavuM e khaMDanAtmaka kAma gaNAya. te loko kahe che, "amAruM khaMDana na karo, lo, A lAkha rUpiyA! tame mAnavatAnAM racanAtmaka kAmo karo.'' je bhoLo hoya te (lagabhaga badhA bhoLA che.) A vAtamAM chetarAI javAno. kharekhara to sArI pravRttionuM je khaMDana hoya tenuM khaMDana karavuM e to maMDana che. e ja kharuM racanAtmaka kAma che. paraMtu A vAta bhoLA bhAratIyone samajAtI nathI. ane ethI teo lAkha rU. laIne koI paccIsa, pacAsa khaMDanI hospiTala vageremAM goThavAI jaIne bhAre moTI dezasevA karatA hoya tema duniyAmAM vaTathI phare che! kalAkanA so kilomITaranI spIDathI eka Trena paMjAba tarapha dhasI rahI che ke Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 131 jemAM bharapUra dArUgoLo che. jo e paMjAba upara jhIMkAya to AkhuM paMjAba sApha thaI jAya. bIjuM, codamI sadInuM belagA garIbone goLa vaheMcavA koI gAmaDA tarapha ThacUka...ThacUka ThacUka karatuM dhIme dhIme AgaLa vadhI rahyuM che. A gADAvALo - mAlika - Ama to paMjAba tarapha dhasamasatI Trenane rokI devA mATe pATA upara ADo sUI javAno hato. paraMtu tene ane tenA AvA mitrone kone samajAvyuM ke Ama karavA karatAM, gAmaDe jaI garIbone goLa vaheMcavAnuM racanAtmaka kAma karo ! lo, A pAMca hajAra rU.nuM dAna! bicAro! bhoLavAyo. UMdhe ravADe caDyo. dezIvidezI aMgrejoe sarvatra ArvA racanAtmaka kAryo tarapha sajjanonI najarabaMdhI karI che. ghaNA badhA temAM phasAyA che. ghaNA badhA loko mAnavatAnA nAnAM nAnAM kAmomAM besI gayA che! gaurava anubhavI rahyA che! AthI pelI dArUgoLo bharelI TreIna berokaToka dhasamasatI AgaLa vadhI rahI che ! zuM karavuM yogya che? bezaka, TrenanA pATe ADe sUI javuM te ja. paMjAbamAM sarvatra) zAMti jAmelI rahe te amAro racanAtmaka (khaMDanasvarUpa) padArtha che. enuM khaMDana A TrenathI thAya che. have e khaMDanasvarUpa TrenanuM - pATA upara ADA sUIne - khaMDana karavuM ane paMjAbanI zAMtine haNAvavA na devI e ja moTAmAM moTuM khaMDana (racanAtmaka kArya) nathI zuM? mAnavajAtanAM racanAtmaka (khaMDanAtmaka) kAmo, paMjAba upara dArUgoLo pheMkavAmAM ADakatarI rIte sahakArI bane che mATe to A mAnavatAnuM kArya ja khaMDanAtmaka banI jAya che. khaMDana-maMDananuM svarUpa ane tenuM gaNita dareke gaMbhIratAthI samajavuM joIe. jo bIjI bAjuthI lAkho vRkSone kApI ja nAkhavAnAM hoya to pAMca, dasa hajAra vRkSonA vAvetaranA racanAtmaka kAryamAM zA mATe rasa levo joIe? - jo dara varSe cArathI ATha lAkha hinduone krizciyana banAvavAno kAryakrama bhAre saphaLatA sAthe AgaLa vadhavAno hoya to teno virodha karatAM aTakAvIne varSe pAMca hajAra krizciyanone pAchA hindu prajAmAM sAmela karavAnAM racanAtmaka kAryonI zI kiMmata che? AvAM badhAM tophAna mukhyatve to zikSito kare che. temanI sAthe svArthI zaherIo ane zrImaMto joDAya che. A lokonuM breIna-voza thaeluM hoya che ke temanAmAM Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 bAra prakAranI hiMsAo dhArmikatA, dezadAjha ke mAnavatA jevuM enAM zuddha svarUpamAM prAyaH jovA maLatuM nathI. A loko mAtra takavAdI che. emane mUlyaniSThA jevuM kazuM hotuM nathI. videzI gorAoe evuM breIna-voza karyuM che ke A lokone bhAratIya mUlyonI jANakArI paNa hotI nathI. (thoDAka samaya pUrve bhAratanA bhUtapUrva vaDA pradhAna rAjIva gAMdhIe kokane pUchyuM hatuM ke vibhISaNa e koNa hato ?) A badhAyanuM mULa mekole-zikSaNa paddhati che. jyAM sudhI e dUra nahI thAya tyAM sudhI bhAratavarSanI AbAdI svapnavat banI raheze. AthI ja eka ciMtake sAcuM kahyuM che ke jo tamane bombamAro karavAnI IcchA hoya to tame raziyA-amerikAne tamAro duzmana samajIne tyAM bombADIMga nahi karatA, paraMtu tamAro je kharekhara duzmana, je yunivarsiTIo vagere zikSaNa saMsthAo che tyAM ja bombamAro karo. AvI to keTalI vAto karuM? TI.vI., vIDIo ane temAM jovAmAM AvatI blyu phiksa, dANacorI, ane dANacorI dvArA dezamAM pesatAM kephI (Dragsa) dravyo (jenA sevanathI bhAratamAM dasa lAkha yuvAno motanI pathArIe sUtA che.) mAMsAhArano bephAma prasAra ane pracAra, garbhapAta, chUTAcheDA, saMtatiniyamananAM sAdhano, AMtarajJAtIya-jAtIya-rASTrIya-khaMDIya lagno, sAta vyasano, bIbhatsa phezano, adbhuta kuTuMbavyavasthAnuM bhedI rIte vibhAjana. paradezI DhAMcAnuM baMdhAraNa ane nyAyAlaya vagere keTalAya saMskRtihatyArA jhera pAelA kAtila charAo cArebAju pheMkAI rahyA che. ApaNuM ja khUna karanArA A charAone ApaNA ja mANaso (dezI aMgrejo) dhAradAra banAvI rahyA che. vaLI bahumatI ane cUMTaNI AdhArita lokazAhI guNavattA joyA vinAnI samAnatA, be du pAMca jevI mUrkhAIbharI bAMdhachoDavALI ke zaMbhumeLA jevI dharma vagere sarva bAbatomAM ekatA, dharmatattvano nAza karavAnI bhedI cAlavALI-IsAIo ane IslAmIone khuza rAkhIne temano bhAratamAM pagapesAro karavA mATenI hindutvanAzaka binasAMpradAyikatA vagere keTalIya suraMgo goThavAI che, je phUTatI jAya che ane ekasAthe moTo saMskRtisaMhAra kare che. dharmanAza kare che. hindu-prajAno nAza paNa kare che. | UMDe jaIe to lAge che ke A badhAnuM eka ja mULa kAraNa jo kahevuM hoya to te videzI gorAoe dezI gorAonAM dimAgamAM zikSaNanA mAdhyamathI pedA karelI nAstikatA che. nAstikatA eTale potAnA dharma pratyenI azraddhA-jemAMthI Izvara, Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 133 paraloka, puNya-pApa karma vagere padArtho jaDamULathI magajamAMthI UkhaDI jAya, ane te magajamAM bhogano tIvra rasa, arthapradhAnatA, niSThuratA, hiMsA, durAcAra, mAMsAhAra, bhraSTAcAra UbharAI jAya. pUrve paramapada (mokSa) lakSamAM hatuM, paraloka satata dRSTimAM raheto, ane pApano tIvrabhaya raheto hato. A kAraNe paramAtmAmAM tIvra pragati banI rahetI hatI. AthI te samayanA mAnavo AjanA mAnavo jevuM doSabharapUra jIvana jIvatA nahi. have nathI rahyo paralokanI durgatino Dara, nathI rahyo rAjadaMDano Dara... A bemAM to koI paNa eka Dara InsAnane hevAna banato aTakAvI zake. A banne Dara khatama thatAM 'InsAna' khatama thayo che! hevAna pedA thayo che; je zetAna banavAnI taiyArImAM che. Ajano mANasa 400 rU. mITaranA bhAvanuM penTa paheravAno AgrahI che, cokhkhA ghIne badale pAmolIna khAvA te taiyAra che! kalara TI.vI. vasAvavA sAthe dhArAvInuM jhUMpaDuM paNa tene maMjUra che! ene 'huM', 'tuM', ke 'te'nI kazI ciMtA nathI. A traNa padArtho kramazaH zreya, preya ane dhyeya svarUpa che. 'huM'nuM kalyANa (zreya) thavuM joIe. 'tuM' (anya duHkhI jIvo)ne prema Apavo joIe. 'te' (paramAtmA)nuM dhyAna karavuM joIe. kAza! AvI koI ciMtA te kadI karavA mAMgato nathI, kema ke te A badhA sabjekaTano nahi paraMtu pIvuM, haravuM, pharavuM vagere objekTono upAsaka banyo che. Ajano mANasa khAvA, pIvA vagerenI pAchaLa ja potAnI AkhI jiMdagI pheMkI rahyo che... jarAka paNa duHkha ke darda vinA..... lAja ke zarama rAkhyA vinA. bhAratavarSanI mahAn Arya mahAprajAe potAnAM sAMskRtika mUlyo khatama karyAM che. lagabhaga khatama thaI gayAM che. have to bhagavAna bacAve. have khulleAma be prakAranI jIvanazailIno saMgharSa zarU thaI gayo che. pUrvanI jIvanazailI ke pazcimanI jIvanazailI apanAvavI? kaI zailI bhAratIya prajAnA hitamAM che? te nakkI karI levuM paDaze. have nathI rahyo; mUDIvAda, sAmyavAda, samAjavAda vacceno dAyakAo jUno saMgharSa! raziyA jevA dharakhama sAmyavAdI rASTramAMthI paNa sAmyavAdanuM jhADa mULa sAthe UkhaDI gayuM che. lenina, sTelIna ane kArlamArTsa sudhdhAnAM bAvalAMo tyAMthI khaseDAI cUkyAM che! kahevAtuM svarAja A dezamAM I.sa.1947nI sAlamAM Avyu. te vakhatathI khUba Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo jhapATAbaMdha A dezanI prajAmAMthI taiyAra thaIne dezAgraNI banelA javAharalAlo vageree paradezIonI vaijJAnika vagere staranI ghaNI badhI vastuo lIdhI... hajI paNa supara kompyuTara, roboTa, TekanolojI vagere letA ja gayA che paraMtu A lokoe paradezIonI jIvanazailI svIkAravAnI bilakula jarUra na hatI. ghaNI rIte evuM huM sAbita karI zakuM chuM ke DhaMgadhaDA vinAnI e jIvanazailI bhAratanI prajAne mATe bilakula AvakArya nathI. jo e vaDIloe paradezI 'badhuM' svIkAravAnI sAthe paNa potAnI - pUrvanI RSidatta jIvanazailI paradezIone ApI hota to teo A dezanA RNabhAra nIce dabAyA hota. teo sadA A dezano upakAra mAnyA karata. kemake pUrvanI jIvanazailI apanAvavAthI temanuM sAmAjika, kauTuMbika, rAjakIya badhA staronuM -- jIvana suvyavasthita, AbAda ane samRddha banyuM hota. temanI jIvanazailIe to temanuM gAMDapaNa, vilAsanA atirekathI ArogyanAza, hatAzA, maravAnI satata IcchA, kajIA, svArtha, lUMTaphATa, DIsko DAnsa, popa myujhika vagere, vagere DhagalAbaMdha jherI phaLonI ja bheTa ApI che. je phaLone khAtAM teo marI cUkyA che athavA maraNatola hAlatamAM paTakAI gayA che. 134 ApaNe temane tyAga, parArtha, dhairya, karuNA vagere pATho zIkhavavA joItA hatA. avibhakta-kuTuMba, mAtApitAnuM pUjana, atithi-satkAra, mokSanuM lakSa, bhogo pratye anAsakti, saMsAra parityAgIne saMnyAsano svIkAra, maraNasamAdhi, IzvarapUjana, rASTradAjha, pavitratAnI khumArI vagere padArtho bheTa karavAnI jarUra hatI. A badhuM zIkhIne teonA jIvanasamRddha banI gayA hota, potAnI aDhaLaka samRddhinuM pAcana karI zakyA hota. anekone te samRddhimAM bhAgIdAra banAvI zakyA hota. A viSayane lagatA traNa vicAro ahIM rajU karuM chu. jyAM zALAe jatA kizoro hathiyArasajja thayelA hoya che. --Ara. vI. zAha tamArA hAthamAM cAbuka hoya ke pistola hoya ane berokaToka koIkanI paNa upa2 vA52vAnI tamane sattA hoya to tevI paristhitimAM tamAro aham ghaNo saMtoSAya ane tamane moTAI bhogavyAnuM khUba ja sukha maLe paNa tamArI sattAno durupayoga karyA vaga2 tame rahezo nahi ane e durupayogamAMthI udbhavatI pratyAghAtonI hAramALAne tame rokI zakazo paNa nahi. bhasmAsuranI paurANika kathA bhale hakIkatamAM nA hoya paNa e bodhakathAsvarUpe jarAya khoTI nathI. kyAreka to matibhraSTa thavAya che. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 135 je hAtha anyane mastake TekavavAthI jo te jIvatejIva saLagI jAya to tevo hAtha bhUlathI svamastake lAgyA sivAya raheto paNa nathI. dvitIya vizvayuddhanI pUrNAhuti bAda amerikAnA rAjakAraNIoe potAnI jAtane A jagatanA jamAdAra tarIke ThokI besADavAnI ekeya taka jatI karI nathI paraMtu kyAreya teoe temAM caturAIthI paNa kAma lIdhuM nathI. vadhupaDatuM baLa ghaNe bhAge buddhivikAsane rUMdhe che. amerikAe taka maLI tyAM lazkara dvArA ghUsaNakhorI karavA ADe koInI zehazarama rAkhI nathI. tethI tene khUba ja nukasAna thayuM che. paradezamAM gayelA A samRddha rASTranA sainyoe aneka badIo phelAvI che. dArU, jugA2, vyabhicAra ane temAMthI udbhavatI nirmama krUratA. sauthI vadhAre amerikana sainyo jo sauthI lAMbAmAM lAMbo samaya rahyA hoya to te viyeTanAmamAM. ahIM 1954thI laIne be dAyakAthIye vizeSa samaya sudhI rahIne aneka dUSaNomAM ALoTelA ane hatAzAnA mAryA aneka duSkRtyo karI beThelAM amerikana sainyonA javAno jyAre potAne deza pAchA pharyA tyAre tyAM paNa emaNe e ja pAzavalIlAnuM pradarzana karyuM hatuM. Ane pariNAme amerikana samAjamAM bhAre aMdhAdhUMdhI ane avyavasthA phelAI gayAM che. loko salAmatInI bhAvanA khoI beThA che. dara varSe hajA2one hisAbe hatyAo thAya che. ekeya miniTa evI nathI jatI ke jyAre amerikAmAM koI ne koI ThekANe strI upara baLAtkArano banAva nA banyo hoya. dhADa, corI, goLIbAra, apaharaNa to thAya ja che paNa bevaDAbAjInuM pramANa paNa evuM jabaradasta che ke DhagalAbaMdha akasmAto rojeroja thAya che ane seMkaDo loko temAM jAna gumAve che. tenAthIye vadhu loko apaMga bane che. navI peDhI upara A kusaMskArano evo krUra paDachAyo pharI vaLyo che ke samAjazAstrIo have A koyaDAne kema ukelavo tenI mUMjhavaNamAM paDyA che. vadhumAM A badhA upa2 choguM caDhAvyuM hoya tema pramukha regane sTAra vorsanI jhuMbeza dvA2A laDAInu eka vAtAvaraNa jamAvI dIdhuM. Ane laIne bephikarA loko ane navI peDhInA yuvAno kevaLa AjanI mojamajhA game te bhoge mANI levA mAge che, kAlanI koIne paDI nathI. A UgatI peDhInI hAlata u52 eka najara karIe. nyuyorka bhUgarbha Trenano eka Dabo skUlanA vidyArthIothI UbharAto hato. paMdara varSano eka hRSTapuSTa chokaro mArI bAjumAM Ubho hato. mAthAnA vALa upara Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 bAra prakAranI hiMsAo avAranavAra tenA hAtha pharatA hatA. hIro-sTAIlamAM tene ochapa lAgI eTale jekeTanI jhIpa kholIne aMdarathI dAMtiyo kADhI vALamAM pheravyo. khullA jekeTanI aMdara mArI najara paDI. eka paTTAnI sAthe baMdhAIne pistola tyAM dabAyelI paDI hatI. seTaraDe nAITa speziyala nAmathI oLakhAtI A pistola kadamAM nAnI hoya che paNa kAtila gaNAya che. mane tenI pistola tarapha najara Theravato joIne tene jarAye saMkoca nA lAgyo. UlaTuM jANe abhimAna leto hoya tema muMbaInA polIsa InspekTaranI jema teNe paNa sasmita cahere pistolanA hAthAne paMpALyo. jarAye saMkoca pAmyA vagara teNe sAhajika rIte pharI vAra jekeTa hatuM tema baMdha karI dIdhuM. 1 khissAmAM AvuM jIvaleNa hathiyAra hoya to koIneya manamAM ucATa nA rahe ane tethI ja rakSaNArthe loko amerikAmAM pistola rAkhatA thaI gayA che. AnI nakala karavA mATe yuvAna peDhIne kahevAnI jarUra nathI hotI - amerikAmAM hathiyAra kharIdavA mATe koI vidhi karavI paDatI nathI game te pukhya vayano AdamI phAyara ArmsanI dukAne jaIne potAne phAve te kharIdI karI zake che. phakta tenuM nAma-saranAmuM rajisTaramAM noMdhAya che eTaluM ja. karoDo gana, rivolvara, pistola, rAyaphala ane evI judI judI jAtanAM ane judAjudA upayoga mATe mukarara thayelAM hathiyAro Aje amerikAmAM lokonA kabajAmAM che. tenI saMkhyA kadAca bAkInI duniyAmAM lokonA kabajAmAM rahelA ekaMdara saMkhyAnA hathiyAro sAthe ja karI zakAya. amerikA jeTalA pramANamAM jo bIje kazeya lokonI pAse hathiyAronI mAlikI hoya to te dakSiNa AphrikAnI gorI prajA pAse che. cAlIsa lAkha gorAo pAse temanI saMkhyA karatAMye vizeSa saMkhyAmAM hathiyAro saMgharAyelAM paDyAM che. tyAM teo bahumatI nigro prajAthI Dare che. AjanI zALAe jatI amerikana yuvAna vidyArthI prajA, jeo nyuyorkamAM che teo paikInA saMkhyAbaMdha vidyArthIo khissAmAM ekAda hathiyAra rAkhatA hoya che. skUlanuM satra zarU thayA bAda nyuyorkanI ekaso agiyAra jAhera zALAomAM cAra mahinAo sudhI polIse avAranavAra daroDA pADIne vidyArthIonI jhaDatI lIdhI hatI. A jhaDatImAM hajAra upara hathiyAro jhaDapAyAM hatAM. navAInI vAta che ke temAM choMtera jeTalA hAthabAmba hatA, be to rAIphala paNa maLI AvI. poNA chaso charAo paNa maLyA hatA. rejhara bleDa ane aNIdAra skU-DrAIvara to asaMkhya hatAM. zALAmAM bhaNataranI sAthe dArU, Draga ane gunegArInI bheLaseLa thaI gaI che. pramukha regananI paNa AMkha UghaDI che. eDavina ela. mise nAmanA navA eTarnI Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 137 janaralane temaNe Adeza Apyo che ke zALAmAMthI A gunegArIne haTAvI kADho. Ane mATe madada karavA badhI sarakArI zAkhAone Adeza daIne pramukhe zikSakone paNa zistanI sthApanA karavA sahakAra mATe vinaMti karI che. zikSakoe rokaDuM parakhAvyuM ke pramukhe kalyANa yojanAomAM kApa mUkIne zikSaNa tathA vidyArthIone apAtI grAnTa tathA madada ochAM karyA che. AnA uparathI dhyAna haTAvIne loko A gunegArInI ciMtAmAM paDI jAya eTalA mATe ja pramukhe atizayokti sAthe paristhitinuM gaMbhIra citra doryuM che. nyuyorkamAM Aje gunegArI phAlIphUlI che. hiMsA, baLAtkAra ane nANAMbhUkhane laIne loko aneka duSkRtyo kare che. AvA samAjamAM je bALako Uchere che tene A badhI kuTevonI asara thAya che, mATe hathiyAro laIne pharatA chokarAo upara ja doSano Topalo oDhADI devo e paNa vyAjabI nathI je bAra, paMdara ke vIsanI uMmaranA chokarAo mane maLyA teo ghaNebhAge dizAzUnya hatA. je loko mATe temane mAna hovuM joIe ke jeone mAna ApavAnuM teone kahevAmAM Ave che te paikInA, mAtApitA, zikSako, netAo, pAdarIo ane evA samAjanA aneka murabbIonA jIvanamAM temane ekavAkyatA, prAmANikatA ane cAritryanAM darzana thatAM nathI. teoe ApelA bodha ane zikhAmaNa paNa UlaTasUlaTI hoya che. vadhumAM Telivijhana temane eka roganI jema lAgu paDI gayuM che. temAMthI dhrujArI ane vikRta AnaMda maLe che, paNa koI samasyAno ukela maLato nathI. eka zALAmAM javAnuM thayuM ane tyAM sau prathama mulAkAta jenI sAthe thaI te gaNavezadhArI rakSaka hato. jema jema AgaLa vadhyo tema tema mArI kaDaka tapAsa thatI gaI. sarakArI khajAno ke TaMkazALanI mulAkAtamAM jevo anubhava thAya tevo A anubhava hato. AkhI zALA koI eka kedakhAnA jevI hatI. AnI bUrI asara vidyArthIo tema ja zikSako upara thayA sivAya rahetI nathI. vadhumAM A zikSakono daramAyo paNa anya vyavasAyanI barobarImAM ocho hovAthI bhAratanA zikSakonI jema teo paNa potAnA vidyArthIo samakSa haiyAvarALa ThAlavyA sivAya rahetA nathI. enI asara zuM thAya teno vicAra koI kyAreya karatuM nathI. keTalAka kizoro sAthe mAre khulledila vAtacIta thaI tyAre teoe kahyuM ke teo hathiyAra rAkhe che paNa bacAva mATe. nyuyorka zahera asalAmata gaNAya che. A mAnavA jevI vAta che. paraMtu vadhAre ciMtAjanaka vAta e che ke vidyArthIo ApasamAM Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 bAra prakAranI hiMsAo paNa jhaghaDe che. ghaNebhAge jAtIya daMgala jevA A jhaghaDA hoya che ane tyAre kALAgorAnI pArTIo banI jAya che. hathiyAravALAo AgaLano moraco jALave che. mArAmArI pachI koNe kone mAryo e yAda rAkhIne ghAyala kizora ghare jaIne moTAbhAI, bena ke kayAreka bApane bolAvIne pelAne adhavacALe pakaDIne paNa ThamaThore che. Ane laIne hathiyAra rAkhavAnuM vAjabI kAraNa maLI jAya che. A sivAya kizorone lUMTI letA cora-labADa lokonI sAme rakSaNa karavAnI paNa kayAreka jarUra paDe che. A loko kizoro pAsethI paisA, ghaDiyALa ke ghareNuM hoya to cIlajhaDapa karI jAya che. moTI uMmaranA chokarAo strImitra sAthe pharavA nIkaLe ane koI adekho sahavidyArthI potAnI strImitrane AMcakI nA jAya te mATeya hathiyAra rAkhavAnuM ucita mAne che rAjakIya netAo ghaNI suphiyANI vAto karatA hoya che. vidyArthIo upara kaDaka zista lAdavAnI vAto kare che paNa temane gunegArothI khadabadatA samAjathI rakSaNa ApavAnuM sagavaDapUrvaka TALe che. nyuyorkanI gunegArIne nAthavA mATe kaDaka sajAo ane vadhu jelo karavI joIe ema kahenArAo mULane to nAthavA mAgatA nathI. nyuyorkano samAja evo to khadabadI gayo che ke amerikAnA anya pradezomAMthI AvelAM potAnA bALakone 'deza'mAM mokalI de che. tyAM bhaNI karIne yuvAna thAya tyAre ja temane nyuyorka bolAve che, jethI teo kSIranIra nyAya karI zake ane potAnI jAtane aLagI ane salAmata rAkhI zake. kuTuMba ane samAjanI kevI asa2 kizoronA manamAM thAya che tenuM eka jvalaMta udAharaNa che. eka pitA potAnI patnIne dArU pIne roja phaTakAre, jugAramAM hArIne Ave tyAre paNa mAre. temanA yuvAna bALakane Ano khUba ja gusso, paNa lAcAra. eka divase koIke tene charI ApI, teNe khissAmAM rAkhI ane salAmatInI bhAvanA tenAmAM UgI te tene gamyuM. pitAne mAravAnI IcchA thAya paNa Dara lAge ane tenuM mana bhAre tANa anubhave. te zALAmAM gerahAjara rahevA lAgyo. pachI Draga lIdhAM. eka vAra jhaghaDo karIne bIjA vidyArthIne charI bhoMkI dIdhI. zikSakane teNe kahyuM ke pitAne mAravA rAkhelI charIthI temane nA mArI zakyo eTale ahIM vaparAI gaI. eka bIjI sattara varSanI vidyArthinIne to tenA pitAe ja eka pistola ApI rAkhI hatI. koI tenA upara baLAtkAra kare ke humalo kare to svarakSArthe vAparavA mATe, A hathiyAra jyArathI teNe rAkhyuM hatuM tyArathI tenAmAM salAmatInI bhAvanA Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 139 ane AtmazraddhA vadhI gaI hatI. paraMtu A te kevo samAja, jyAM sattara varSanI, hAIskUlamAM bhaNatI chokarIne paNa AvAM salAmatInAM pagalAM levAM paDe? vadhumAM yuvAna bAlikAomAM gerakAyade garbhAdhAnanuM pramANa to atyaMta bhAre thaI gayuM che. amerikAmAM paMdarathI ogaNIsa varSanI dara eka hajAra yuvatIomAMthI chanuM chokarIone garbha rahyo hoya che. lagabhaga dasa TakAnuM A pramANa khUba ja UMcuM che. IMgleMDamAM A pramANa pistALIsanuM che, keneDAmAM cuMmALIsa, phrAMsamAM veMtALIsa ane holAnDamAM hajAre phakta codanuM che. jAtIya zikSaNa bAbata matabheda hovAthI ane garbhAdhAna thayA bAda sAcI salAha maLavAmAM vilaMba thavAthI A yuvatIo garbhapAta karAvavAmAMthI paNa rahI javAnA banAvo vyApaka che. saMtati-niyamana aMge paNa A chokarIone khAsa jJAna nathI hotuM. e sivAya kALA nAgariko pratye amerikAmAM bhedabhAva rakhAto hovAthI tenI asara paNa samAja upara paDe che. A loko samRddhinI choLo vacceya garIbImAM ane bekArImAM sabaDe che. teono vistAra paNa judo hoya che. kAyadAo thayA che ke kALAgorA eka samAna, paNa vyavahAramAM evuM nathI. jema bhAratamAM harijananuM che tema ja. A kALA yuvAno bekAra hoya che eTale gunegArI tarapha vaLe che. teo potAnA vistAramAM paNa Draga, dArU, jugAra, vezyAgIrI, baLAtkAra, lUMTaphATa, khunAmarakI vagere aneka gunAo AcaratA hoya che. hAIskUlamAM paNa kALA yuvAno potAno vidyAbhyAsa pUro karatA nathI beMtALIsa TakA jeTalI vidyArthIo pUrAM bAra varasanuM zikSaNa letA nathI,, vaccethI ja choDI de che. zaheramAM galInA khUNekhUNe Dragano vepAra cAlato hoya che. lAkho yuvAno A badImAM paDelA hoya che. jenI asara zALAomAM paNa thAya che. tyA paNa DraganI letIdetI cAle che. polIsa jema gunegArone pakaDe che tevI ja rIte ThIka lAge tyAre zALAmAM paNa ghUsIne gunegAra vidyArthIone uThAvI jAya che. jyAM sudhI samAja sudhare nahi tyAM sudhI zALAmAM kema sudhAro thAya? AvuM ja hathiyAranuM che. ApaNI bhIMDIbajAra ke naLabajAramAM jema churAcAkuo maLe che tema te nyuyorkamAM paNa tenI aneka dukAno che. vaLI jeo DraganA dhaMdhAmAM dalAlI kare che tevA vidyArthIone seTaraDe nAITa speziyala jevI kAtila pistola phakta chaso rUpiyA jevI rakamamAM A DragavALA ja ApatA hoya che. amerikAmAM ATalAM nANAM eTale pacAsa DaoNlara jevI Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 bAra prakAranI hiMsAo mAmUlI rakama. vadhumAM keTalAya zokhIno to DajhanabaMdhI hathiyAro rAkhatA hoya che ane tame tene pUcho to zokhathI potAno saMgraha paNa batAvatA hoya che. TI.vI. upara to aneka pAtro, abAlavRddha, judIjudI jAtanI pistola laIne judAjudA vezamAM hAjara thatA ja hoya che. A badhAthI kizoraprajA chavAI jAya che, herata pAme che ane pachI nakala kare che. barnArDa goe bhUgarbha relavemAM herAna karavA badala cAra jaNane ganathI ThAra karyA hatA te banAvane je rIte cagAvAyo hato tenI asara kizoramAnasa upara bahu paDI che. AthI hiMsAne uttejana maLe che. hAla to AmAMthI rasto kADhavA suprIma korTe Adeza dIdho che ke zikSako ThIka lAge tyAre vidyArthInI jhaDatI laI zake che. paNa eka zALAmAM zikSakoe A Adezano amala zarU karyo tyAre tophAna thaI gayuM. AthI zikSakone rakSaNa ApavAnI pramukha regane IcchA vyakta karI che. vidyArthIo tenI sAme korTe javAnI dhamakI Ape che. AvuM joIne to zikSaka-vidyArthI saMbaMdho upara lAMbA gALAnI avaLI asara paDe tevo badhAne Dara che - samasyAnuM nirAkaraNa hajuye eTaluM ja dUra che. vijJAnayuganA pariprekSyamAM sarvodaya AMdolana - kAnti zAha (bhUmiputra) soLamI sadImAM yuropamAM eka navI lahera UThI. punarutthAna (renesAM) ane dhArmika sudhArA (riphormezana)nAM paribaLoe eka navuM sAMskRtika vAtAvaraNa jamAvyuM. AraMbhamAM tenuM svarUpa saMsthAkIya dharma (carca) sAmenA vidrohanuM hatuM. pachI Arthika, sAmAjika, rAjakIya badhAM kSetromAM tenI asara phelAtI gaI. mAnava-muktino nAro UThyo. eka navo juvALa : vijJAnayuga be-traNa zatAbdInI aMdara A navI havA cArekora phelAI gaI. eka navo juvALa Avyo. jJAna-vijJAnanAM navAM navAM kSetro kheDAvA lAgyA. navI zodhakhoLo thavA lAgI. pRthvInA paTa para pharI vaLIne navA navA pradezo zodhavAnI tamannA jAgI. vAhanavyavahAra ane saMdeza vyavahAranAM navAM navAM sAdhano UbhAM thavA lAgyA. navI navI UrjA ane yaMtrasAmagrI zodhAI, jenA pariNAme audyogikIkaraNano eka navo tabakko zarU thayo. rAjakIya kSetramAM lokazAhInA navA navA prayogo zarU thayA. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vd bAra prakAranI hiMsAo 141 nezanala sTeTa UbhAM thayAM. madhyakAlIna rAjyavyavasthA, sAmaMtazAhI vagere jarjarita thaIne vilIna thavA lAgI. rAjyavyavasthAmAM lokono potAno paNa avAja hovo joIe, evI bhAvanA dhIre dhIre khIlatI gaI. eka navI Arthika vyavasthA paNa UbhI thaI gaI. utpAdananI paddhatimAM dharamULathI parivartana AvyuM. utpAdana aneka gaNuM vadhyuM. khetI sivAya anya vyavasAyo vadhavA lAgyA. mANasanI sukha-sagavaDa mATe jAtajAtanI cIjavastuo banavA lAgI. vastu-vinimaya mATe bajAranuM eka jaTila taMtra UbhuM thayuM. bajAranI jALa cArekora phelAtI gaI. A badhAnI asara mANasanA vyaktigata tema ja sAmAjika jIvana para paNa paDatI gaI. mANasanAM vicAro, aramAno, mUlyo badalAyAM. raheNIkaraNI, mAnyatAo, rItarivAjo, sAmAjika saMsthAo, mANasa mANasa vaccenA saMbaMdho, badhAmAM ja dharamULathI parivartana AvatuM gayuM. eka navI jIvanadRSTi pAMgarI, jagata vizenA ane jagata sAthenA mANasa saMbaMdha vizenA navA khyAlo UbhA thayA. pragati ane mAnava varcasva vizeno eka navo AzAvAda janmyo. mAnava-puruSArthanA A navA parvamAM vijJAnanI zodhakhoLoe sauthI mahattvano bhAga bhajavelo. bhautika vijJAnamAM aneka navA navA AviSkAro thayA. aneka mahAna vijJAnIoe bhautika jagatanAM UMDAmAM UMDA rahasyone pragaTa karavAno puruSArtha karyo, tethI A navo juvALa vijJAnayuga tarIke oLakhAvA lAgyo. A vijJAnayugamAM eka navI vicArasaraNI UbhI thaI. eka navuM jIvana-darzana ane vizvadarzana sthApita thayuM. ene navI vicArasaraNInA AdhAre navAM navAM zAstro racAyAM, navAM navAM siddhAMto sthApita thayA, navI jIvanapaddhati UbhI thaI. pAyAnI bhautikavAdI vicArasaraNI vijJAnayuganA AraMbhakALamAM saMsthAkIya dharma sAmenA virodhanuM mAnasa baneluM. dharma, nItimattA, sAdAI, saMyama vagerenI badhI vAto have junavANI lekhAvA lAgI. e badhuM mANasanI pachAta avasthA ane pachAta mAnasanuM sUcaka hatuM, ema manAvA lAgyuM. (vijJAna ane dharma vacce khAI paDI gaI, ane divase divase te vadhu ne vadhu pahoLI thatI gaI. bhautikatA ane AdhyAtmikatA jANe sAva be sAmasAmA cheDAnI vAta hoya, evuM valaNa ghara karatuM gayuM. mANasane aMdhazraddhAmAMthI bacAvavA mATe buddhi ane tarka upara vizeSa bhAra mukAto gayo. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 bAra prakAranI hiMsAo te vakhatanI sAmAjika paristhitie paNa A valaNane majabUta banAvavAmAM ghaNo badho bhAga bhajavyo. mANasanAM vicArasvAtaMtrya, vANIsvAtaMtrya ane vartanasvAtaMtrya upara tyAre dharmasaMsthAnAM sthApita hitonI moTI tarApa paDI. sUrya pRthvInI AsapAsa nathI pharato, paNa pRthvI sUryanI AsapAsa phare che, evA koparanikasa ane geliliyonA pratipAdana mATe temane khUba ja raMjADavAmAM AvelA ane temanA para bhAre julama gujAravAmAM Avelo. evI ja rIte brunone dharmavirodhI jAhera karI jIvato saLagAvI mUkavAmAM Avelo. spinojhA jevA saMta prakRtinA mANasane paNa tenI samakAlIna dhArmika saMsthAoe dharmabhraSTa ane nAstika kahI khUba khUba satAvelo. vijJAnayuganA AraMbhakALanI viparIta sAmAjika paristhitinI gherI asara te vakhatanA vicArako ane navA navA vijJAnanA kheDaNahAro upara paDI. navA pAMgarI rahelA vijJAnanA niyamo ane parahejIo vagere goThavavAmAM A vastuo paNa ghaNo bhAga bhajavyo. AnA pratyAghAtarUpe vijJAnayuganI navI vicArasaraNInA manISIoe vijJAnane dharma vagerethI saMpUrNapaNe mukta rAkhavAnuM valaNa apanAvyuM. mAnavanA vicAra ane vyavahAra upara koI bAhya niyaMtraNa na khape ane jenA upara mANasanuM potAnuM pratyakSa niyaMtraNa na saMbhavatuM hoya, evI koI AMtarika cIjo paNa na khape. pariNAme, Indriyagocara jJAna ane tarkabuddhi upara ja badho madAra rahyo. jene tolamApI zakAya, tarkabuddhithI jenA aphara ne cokkasa niyamo bAMdhI zakAya, te ja vaijJAnika gaNAya. AnI bahAranuM te badhuM avaijJAnika, ane te have mANasanA kAmanuM nahIM. Adhunika buddhivAdanA janaka dakArta jAhera karI dIdhuM ke, "jemaNe satyanA dhorI mArge cAlavuM hoya, temaNe gaNita ane bhUmiti jevA cokkasa ne aphara niyamo jene lAgu na paDI zake evI koI paNa cIja tarapha dhyAna ja na ApavuM... mAtra tarkabuddhi jenI sAbitI Ape, e ja vAta mAno.' Ano artha e thayo ke, AtmAne na tolI zakAya, na mApI zakAya, na prayogazALAmAM tene sAbita karI zakAya, to pachI vijJAnanA kSetramAM tenuM astitva ja zI rIte saMbhavI zake? vivekabuddhi, pApapuNya, ISTa aniSTa, nIti anIti vagerenuM paNa evuM ja. te badhA sAthe paNa vijJAnane kazuM nahAvA-nicovavAnuM nathI. vijJAnanI paddhati mUlya-nirapekSa che. mATe jIvanamAM mUlyo ane arthapUrNatAnI vAta karavI nirarthaka che. jIvana eka akasmAta che, teno na koI parama hetu che, na koI artha nA jIvananuM ane jagatanuM dazya ane bhautika pAsuM ja sAcuM che. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 143 AvI eka bhautikavAdI vicArasaraNI dhIre dhIre rUDha thatI gaI ane ogaNIsamI sadI sudhImAM A vicArasaraNInI ANa cArekora pUrabahAramAM pravartI rahI. Aja sudhI lagabhaga A ja vicArasaraNI kAyama rahI che. chellAM traNaso-cAraso varasamAM lokonuM mAnasa sAmAnya rIte A ja vicArasaraNIthI ghaDAtuM AvyuM che. jo ke Aje have A vicArasaraNInI taLiyAjhATaka samIkSA karIne tenI dharamULathI phera-vicAraNA thavI joIe, evo sUra khAsa karIne vIsamI sadInA uttarArdhamAM ghaNo baLavattara banato jAya che. mANasanuM daivata harAyuM navo navo vijJAnayuga AvI bhautikavAdI vicArasaraNImAM jakaDAI gayo. pariNAme jANe-ajANe vijJAnano potAno eka navo saMpradAya Ubho thayo,navuM sthApita hita UbhuM thayuM. muktino jhaMDo laIne nIkaLelAoe pote pharI navA custa niyamo bAMdhyA ane temAM mANasane jakaDI lIdho. bhautikavAdI vicArasaraNInI potAnI ja keTalIka navI adRzya keda UbhI thaI gaI. teNe mANasanuM devata ja harI lIdhuM. barTrAnDa rasele bhautikavAdanI A vicArasaraNInA pAyAmAM ja je bhUla thaI gaI, tenA tarapha bahu vedhaka rIte AMgaLI cIMdhI che : "aitihAsika dRSTie jotAM, bhautikavAdano janma eka anya rUDhicusta matavAda (dogmatism)no sAmano karavAnA pratyAghAtarUpe thayelo. A bhautikavAdanI prasthApanA karanArA moTA bhAganA mANaso kAMI evA nahotA ke jemane koI jaDa matavAdamAM rasa hoya paraMtu e badhAne ema lAgyuM ke potAne je matavAdo pratye atyaMta aNagamo che, tene jo hAMkI kADhavo haze to AnA karatAM ochuM cokkasa ane ochuM custa kazuM cAlI zakaze nahIM. emanI sthiti evA mANaso jevI hatI, jeo zAMti sthApavA mATe lazkaro UbhAM karatAM hoya che !... ane eTale emaNe jagatamAMthI Izvarane eka vyakti tarIke hAMkI kADhyo. eTaluM ja nahi, paNa eka Adarza rUpe Izvara tattvaneya rUkhasada ApI dIdhI. A IzvarI tattva pratye to mANasanI mULabhUta niSThA rahelI hatI. te ja vastu mANasa pAsethI chInavI laIne bhautikavAde mANasane anekavidha dabANono ane kheMcANono zikAra banAvI mUkyo. mANasa pAse kazuMye AMtarika rakSA-kavaca rahyuM nahIM.' Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 bAra prakAranI hiMsAo amaryAda bhogavAda Avo rakSA-kavaca vihoNo mAnavI amaryAda bhogavAdano zikAra banyo. atyAra sudhI mANasa jAtajAtanA abhAvothI grasta rahelo. vijJAnanI navI navI zodhakhoLone kAraNe AmAMthI mukti pAmavAno avasara sAme Avyo. AmAMthI ja amaryAda bhogavAdano visphoTa thayo. Arthika kSetramAMye koI naitika niyaMtraNa to mAnavAmAM nahotuM AvyuM. tethI navI Arthika vyavasthAe paNa A bhogavAdane judIjudI rIte vakarAvavAmAM ja potAno lAbha joyo. pariNAme, bhogavAdanI eka philUsUphI ja UbhI thaI gaI. mANasanI A pRthvI paranI badhI sukhasagavaDa prApta karavI, e ja mukhya dhyeya banyuM. mANasa ane tenuM bhautika sukha, e ja badhI bAbatano mApadaMDa banyo. koI paNa bAbata mANasanI bhautika sukha-sagavaDa vadhAravAmAM keTalI upayogI che. te parathI tenuM mUlya aMkAvA lAgyuM. mANasanI sAme basa mAtra eka ja dhyeya rahyuM ke navA navA vijJAnanI madadathI prakRtinAM paribaLo upara vijaya meLavavo, temane potAnAM aMkuzamAM levAM ane prakRtinI badhI sAdhanasaMpattino yatheccha upabhoga karavo. TUMkamAM, prakRti upara Adhipatya jamAvavuM ane prakRtine lUMTAya teTalI lUMTavI. tema karatAM paryAvaraNa vagerene game teTaluM nukasAna pahoMcatuM hoya tenI kazI paravA nahIM. Avo eka aNaghaDa, abhadra bhautikavAda cArekora phelAyo. atyAra sudhI mANasa Izvarane ane sRSTinAM paribaLone pUjato Avyo hato. have te mAnavanirmita sthaLa cIjavastuone pUjato thayo. paiso paramezvara banyo. bajAruM arthataMtra badhe chavAI gayuM.elvina TophalaranA zabdomAM : ItihAsamAM sauthI vadhAre hisAbI, lobhI, vepArI mAnasavALI ane paisA pAchaLa pAgala evI saMskRti A bajAranA arthataMtra UbhI karI. mANasa mANasa vacce nagna svArtha sivAya, nirmama rokaDa cukavaNI sivAya bIjo koI saMbaMdha rahyo nahIM. aMgata saMbaMdho, kauTuMbika nAta, prema, maitrI, paDozI ane sAmudAyika saMbaMdho badhA ja vepArI svArthane kAraNe khaMDita ne bhraSTa banyA.' navA saMpradAya lIdhela mAnavabali bhautika pragati ane vikAsano eka navo saMpradAya Ubho thaI gayo. bhautika vikAsa pAchaLanI AMdhaLI doTamAM khuda mANasanIye ghora upekSA thaI. bephAma yAMtrIkaraNane kAraNe mANasa nagaNya banato jato hato. audyogikIkaraNanI mANasanA Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 145 vyaktitva upara atyaMta viparIta asara paDI rahI hatI. paraMtu bhautika vikAsa AgaLa AnI koIne tamA nahotI. navA arthazAstranA janaka eNDama smithe potAnA "veltha oNpha nezansa' pustakamAM lakhyuM : "mANasa Akho divasa je rIte vitAve, je rIte kAmakAja kare, te rIte tenuM vyaktitva ghaDAya. mANasanuM kAma tene ghaDe che. tame jo ene buddhihIna, yaMtravat kAma Apazo, to te eka buddhihIna, yaMtravat vyakti banaze. ane pachI te eka sAro nAgarika nahIM banI zake, kuTuMbamAM eka sAro pitA ke eka sArI mAtA nahIM banI zake. paraMtu badhA pragatizIla dezomAM moTA bhAganA mANasonA nasIbamAM AvI rIte buddhihIna, yaMtravat kAma karatAM karatAM saMpUrNapaNe sattvahIna thaI javAnuM ja lakhyuM che.' taddana TADhA peTe eNDama smithe Avo niyativAda bhAkhI dIdho. A vize tenA manamAM kazI arerATI nathI jAgatI, athavA AvuM haragija na thavuM joIe evuMye kazuM nathI UgatuM, tene badale enuM mAnasa to jANe evuM banI gayuM che ke A ThIka to na kahevAya, paNa zuM karIe, pragati ne vikAsa mATe ATalI kIMmata ApaNe cUkavavI ja rahI. dharmasaMpradAyoe jema pazubali lIdhA, mAnavabali lIdhA, evI ja rIte vikAsa ane pragatinA A bhautikavAdI navA saMpradAye paNa mAnavano bali lIdho ! vijJAnayuga bhautikavAdI zAstronA sakaMjAmAM A badhuM ja banI rahyuM hatuM tene yogya TheravavA Adhunika buddhivAde navAM navAM zAstro ane thiyarIo UbhAM karI dIdhAM. e rIte navA arthazAstra ema pratipAdita karyuM ke dareka vyakti potAnuM hita zemAM raheluM che te barAbara samaje che ane te sAdhavA potAnA svArthanI preraNAe tanatoDa mahenata kare che. tethI Arthika preraNA, vyaktigata svArtha ane gaLAkApa harIphAIne mukhya mAnIne cAlavAmAM AvyuM. DArvine A ja mAnyatAne jIvazAstranA kSetramAM potAnA spardhAtmaka jIvana-saMgharSa ane "saravAIvala oNpha dha phiTesTa'nA siddhAMta mAraphata vAcA ApI. pratyeka jIvane jIvanasaMgharSamAM UtaravuM paDe che ane temAM TakI rahevA mATe kudarata yogyatamanI pasaMdagI kare che. nabaLA, ayogya ane binakAryakSama jIvo bhUMsAtA jAya che. te vakhate je navuM mAnasazAstra UbhuM thayuM, teNe paNa tyAranI bhautikavAdI philasUphInuM ja samarthana karyuM. phroIDa vageree evI mAnyatA rUDha karI ke spardhA ane paraspara duzmanAvaTa e mAnava-svabhAvanA mULabhUta lakSaNo che. mAnasazAstra paNa evuM ja pratipAdita karyuM Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 bAra prakAranI hiMsAo ke mANasa svArthI che, lobhI che, pratispardhAmAM rAcanAro che. A spardhAtmaka doTamAM pahelA AvavuM temAM ja mAnavajIvananI sArthakatA che. pAchaLathI A vize mArmika TIkA karatAM erika phrome kahyuM che : "A badhI sagavaDa khAtara upajAvI kADhelI thiyarIo che. temAM mANasa upara khoTAM tattvonuM AropaNa karAyeluM che. mANasanA svabhAvanuM te bilakula vikRta darzana che. mUDIvAdI bhautikavAdI vyavasthAne sAcI TheravavA mATe mAnavasvabhAva vizenI AvI vikRta mAnyatA rUDha karI devAmAM AvI che. ane pachI te vyavasthA pote mANasanI evI vRttione ja poSe che ane mANasane evo banAvI mUke che. vAstavamAM, mANasa svabhAvathI Avo nathI ja." bhautikavAdI audyogika saMskRti A badhAM zAstro para AdhArita hatI, ane A zAstro tyAre koI parama satyo jevI pratiSThA pAmyAM. eTale bhautikavAdanI gADI saDasaDATa cAlI ane vijJAnayuga sAva khoTI dizAmAM jato rahyo. mAnavamukti ane mAnava-kalyANanI khvAhiza sAthe zarU thayela vijJAnayuga mArga cAtarI gayo ane bhautikavAdanA sakaMjAmAM sapaDAI gayo. rUso, raskina, mudhoM, bodalera, tostoya, vagere aneka vicArako ane ciMtakoe AnI sAme pahelethI cetavaNInA sUro kADhelA. bhautikavAdI saMskRtinAM ghaNAM rogiSTa lakSaNo tarapha emanuM dhyAna gayeluM ane tenI sAme emaNe avAja paNa uThAvelo. paraMtu bhautika vijJAnanI avanavI zodhakhoLoe mANasane AMjI nAkhelo ane pragatinA jorazorathI vAgatA paDadhame tenA kAna baherA banAvI dIdhelA. eTale uparaTapake jaNAtI pragati nIce je saDo ane amAnavIkaraNanI prakriyA phelAI rahI hatI, te vize sAvadha rahevAnA ane tene aTakAvavAnA hoza rahyA nahIM. bhautikavAdI philasUphInuM ghoDApUra badhe pharI vaLyuM. mArksa roganI jaDa sudhI na pahoMcI zakyo mAkarse mAnava-gorava ane mAnava-muktino bulaMda nAro avazya pokAryo. eka prakhara mAnavatAvAdanuM teNe pratipAdana karyuM. odyogika saMskRtimAM vadhatA jatA amAnavIkaraNa (DI-hyumanAIjhezana) tema ja parAyApaNA (eliyanezana)nuM mAkarse atyaMta vedhaka vizleSaNa karyuM. paraMtu teNe Ane kevaLa mAlikI ane vitaraNano ja savAla mAnyo. utpAdananAM sAdhanonI mAlikI sAmAjika karI devAthI mAnavanA vicchina vyaktitvano aMta Avaze, ema teNe mAnI lIdhuM. audyogika saMskRtinA Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 147 roganI jaDa e pakaDI zakayA nahIM. tatkAlIna bhautikavAdI thiarIonA prabhAvamAMthI paNa mArsa potAnI jAtane mukta nahoto karI zakyo. teNe mUDIvAdanI ane sAmrAjyavAdanI sajjaDa TIkA karI, paraMtu navI audyogika sabhyatAne to e paNa samAjanuM sauthI vadhu unnata svarUpa mAnato hato, ane badhA samAjo anivAryapaNe e ja dizAmAM jaze evI enI mAnyatA hatI. erika phroma AnI mArmika AlocanA karatAM lakhe che : "sAmyavAdanA ghoSaNApatrane aMtenA suprasiddha kathana-majUroe potAnI jaMjIro sivAya bIjuM kazuM gumAvavAnuM nathI-mAM eka ghaNI gaMbhIra mAnasazAstrIya bhUla rahelI che. jaMjIronI sAthosAtha temaNe jaMjIronA vakhatanI badhI vivekazUnya jarUriyAto ane saMtoSomAMthI paNa mukta thavAnuM che. paraMtu A bAbatamAM mAkarsa ane enjalsa aDhAramI sadInA bhoLA AzAvAda karatAM kadI upara UThI zakyA nahotA." AthI mAkarsanA vicAroe mUDIvAda ane sAmrAjyavAda sAme jabbara paDakAra Ubho karyo, paNa tenA mULamAM rahelI bhautikavAdI vicArasaraNI sAme tenA vicArothI koI paDakAra Ubho thayo nahIM. balake, tenA aitihAsika bhautikavAdanA siddhAMtathI to jAye-ajANye tatkAlIna bhautikavAdI vicArasaraNI ja vadhAre puSTa thaI. mArkasa mANasanI aMdaranA naitika tattvanI upekSA karI. eNe mAnI lIdhuM ke Arthika paristhitimAM parivartana thaI jatAM. mANasanuM sArApaNuM ApoApa upara tarI Avaze. teNe eka nUtana naitika navotthAnanI AvazyakatA pratye dhyAna ja na ApyuM. pariNAma e AvyuM ke mAkarsa dvArA odyogika saMskRtinI keTalIka UNapo ane vikRtio mATe eka sudhAraka paribaLa jagyuM, paraMtu A bhautikavAdI audyogika saMskRtimAM dharamULathI parivartana AvavA mATenuM koI paribaLa mAkarsa dvArA UbhuM thaI zakyuM nahIM. jo ke erika phrome chevaTe ema noMdhyuM che ke "potAnI jiMdagInAM pAchalAM varasomAM mArsa potAnA siddhAMtamAM keTalAka pheraphAra karavA taiyAra hato, ema lAge che. chelle chelle te ema mAnavA lAgyo hato ke paraspara sahayoga ane jamInanI sAmUhika mAlikInA pAyA para racAyelo prAthamika kRSi samAja e eka asarakAraka sAmAjika saMgaThana hatuM, ane tenA parathI sIdhA UMcAmAM UMcA prakAranA samAjIkaraNane AMbI zakAya tema hatuM. ene to vacce mUDIvAdI utpAdananA tabakkAmAMthI pasAra thavAnI jarUra na paNa rahe." paraMtu potAnA siddhAMtonuM A Dhabe nava-saMskaraNa karavAnI taka mAkarsane na maLI. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 bAra prakAranI hiMsAo jIvananA sukhanuM anokhuM rahasya - naTubhAI Thakkara (saMdeza tA. 27jUna 85) amerikA deza. enuM TekSAsa paragaNuM. enuM sAna enTonIyo zahera. e zaheranI dharatI upara zani-ravinI rajAo gALavA,pharavA, saMgrahasthAno ane prANI-saMgrahAlayo jovAM, enAM taLAvo ne kenAlomAM boTIMga karavA, skAyalArka rAIDomAM ghUmavA aneka prajAo ahIM Ave che. zani-ravinI rajAone amerikAmAM vasatI jagatabharanI prajAo ane mULa amerikano tamAma vika-enDa kahe che. e vikaenDa gALavA A sAna enTonIyo nagaramAM huM paNa mArA parivAranI sAthe Avyo chuM. ravivAranI savAra. vika-enDa gALavA raLiyAmaNuM sthaLa. traNa mAIla jeTalA lAMbA pArkIga ploTamAM khaDakAyelI vividha jAtanI, vividha bhAtovALI gADIo A dezanI bhautika saMpattinI gavAhI pUre che. gADImAMthI Utarelo amerikana ke amerikAmAM vasato bhAratIya kSaNe kSaNe krejhI (akaLAI UThanAro) banI jato hoya che. gADInI DIkImAMthI be paiDAvALI bebI gADI kADhI enA bALakane emAM besADI paTTA caDAvI daI halAvavA mAMDe che ne bALaka saheja AghuMpAchuM thAya toye akaLAI UThe che. bALakonA ucheranI paddhati paNa vaibhavamAM samAI jatI haze ema kadAca e mAnato haze. sAna enTonIyo. raLiyAmaNI bhUmi. e bhUmi para vika-enDa gALavA AvelA DhagalAbaMdha mANaso. mArA parivAranA sabhyo ekAda mahino amerikAmAM gALavA gayelA. mane paNa ahIM pharavA laI AvyA che. dIkarI-jamAI ane dIkaro-dIkarI cAre sAmasAmA thAMbhalA para bAMdhelAM IlekTrIka doraDA para ghUmatI skAyaleba rAIDamAM rAIDa laIne ghUmI rahyAM che ane huM tathA patnI eka sAro bAMkaDo zodhIne enA para baporano visAmo letAM beThAM chIe. ahIMnAM vedhara(havAmAna)nuM koI ThekANuM nathI. taDako lAgato hoya tyAM pavananA susavATo Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 149 zarU thAya ne garama koTa paheravA paDe athavA jotajotAmAM varasAdamAM bhIMjAI javuM paDe.... vedharanA pheraphArane ThekANA vagaranA vAtAvaraNanI jema tyAMnA mANasonuM vedhara paNa kyAre bagaDe ne kyAre khuzanumA bane enuM ThekANuM hotuM nathI. paNa atyAre vedhara sAruM che. ame baMne bAMkaDA para beThAM chIe. vahetI kenAlamAM hAthaboTo phare che. aneka loko pANI sAthe gela kare che. tyAM amArA bAMkaDA para 45 varSanI dekhAtI evI eka 80 varSanI DozI AvIne goThavAya che. tyAMnA rivAja pramANe sahaja rIte ja mArAthI "hAya..." (kema che) bolI javAya che. tyAM koI maLe tyAre hAya. ane chUTA paDIe tyAre bAya.... bolavAno rivAja che. oLakhANa-pichANa A hAya.. bAya... kahevAmAM jarUrI nathI. meM kahyuM... hAya.. ne sAmethI javAba Avyo.. hAya.... ne DozI goThavAI gaI ..... pachI badhAM cUpa.. basa.. hAya.... ne have koI saMbaMdha nahIM.. paNa DozInA caherA uparanI prasannatA ne madhuratA joI mane navAI lAgI. amerikAno koI vRddha ke vRddhA khuzakhuzAla dekhAya to samajavuM ke saMsAre-parivAre sukhI mANasa haze. enA dIkarAdIkarIo ene premathI rAkhatAM haze athavA e khUba dhanADhaya haze jethI enA dIkarAdIkarIo enI AsapAsa vaLagelAM rahetAM haze ne ene sukha ApatAM haze. ema dekhAyuM. kAraNa ke bhAratIya kuTuMbo bAda karatAM bIjI tamAma prajAonAM vRddhonI samasyAo tyAM kAramI che. eTale svAbhAvika rIte ja A amerikana vRddhAnA caherA para madhuratA ne prasannatA joIne mane khUba navAI lAgI. ne taka maLe to vAta karavAnI IcchA thaI AvI. ame banne beThAM chIe. bAjumAM prasanna cahere vRddhA beThI che. amAro mUMgo vyavahAra cAle che. ahIM-tahIM pharatA sarva mAnavIone joIne DozI rAjIrAjI thaI jAya che. kayAreka tALI pADI bese che... kayAreka UbhI thaIne sAtaATha DagalAM AgaLa-pAchaLa pharI vaLe che ne pAchI goThavAI jAya che. ema karatAM karatAM eka kSaNe mArAthI pUchI levAya che. "Ara... yu.. kampharTebala ora noTa...' besatAM phAve chene sukhathI.. ne amAro vAtacItano vyavahAra zarU thayo. e sukhamAM hatI. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15o bAra prakAranI hiMsAo AnaMdamAM hatI. ekalI hatI paNa mastImAM hatI. vRddho mastI ane AnaMdamAM hoya to e AkhI ghaTanA amerikAmAM saMzodhanano viSaya thaI paDe. kAraNa ke vRddho ane AnaMda.. e beno meLa amerikAmAM bhAgye ja jovA maLe. eTale mAre to A vRddhAnA sukhanuM.. AnaMdanuM rahasya jANavuM hatuM. vAtacIta AraMbhAI. mane kaDavA lImaDAmAM eka mIThI DALa paDI gaI. khAsso ekAda kalAka. pachI to amArI saha-beThaka cAlI. amerikAnAM kuTuMba sukho viSe e vRddhAe kahyuM. A deza bALako mATe anAtha Azrama jevo che. vRddho mATe narkAgAra che ane juvAno mATe sonAnI khANa jevo che. ahIM mA-bApa gArabeja (kacarApeTIo)mAM nAkhavA jevAM hoya che. krejhI dIkarAo ane savAI krejhI emanI vahuone vRddho AMkhanA kaNAnI jema khUMce che. amAre tyAM evuM nathI. amAre tyAM dIkarA-vahu gharanAM mA-bApone pavitra yAtrAdhAmo gaNIne emanI pUjA kare che tyAre tamAre tyAM AvuM kema? amAre tyAM InDIvIDyulITI...no mahimA che. ame loko paNa dIkaro-dIkarI 16 varSanAM thAya pachI enI kera letAM nathI. e enI jAte potAne jaDe evA cokaThAmAM goThavAya che. kaMpanI karI le che. abhyAsa...no karI...dhaMdho... phiyAnsI..patnI... vagere jAte ja svataMtratAthI zodhI kADhe che... ene koI pUchanAra nahIM. ne koI pUche to ene game paNa nahIM. bahu pUche to gAMThe paNa nahIM.. ahIM svataMtratA. (ApaNI dRSTie svacchaMdatAnI koTinI) mukhya che. pariNAme vyaktisvAtaMtrya che. eTale jema mA-bApe bALakone choDI dIdhAM che ema bALakoe mAbApane choDI dIdhAM che.. ne eno ahIM koIne harakha-zoka paNa nathI. phAdharsa-De ane madharsa-De ema mA-bApanA saMdarbhamAM be tahevAro Ave che e divase bALako mA ke bApane maLavA jAya che... divALI kArDanI jema madharsa-DenAM grITIMgsa kArDa Ape che. thoDAM phUla Ape che. thoDo prema vadhAre hoya to ekAdI gIphaTa Ape che.. ne mA-bApa paNa rAjIrAjI thaIne saMtoSa mAne che. ne pachI to AvatA varSe phAdharsa-De ke madharsa-De Ave tyAre vAta.... mane khUba hasavuM AvyuM. mA-bApa saMgrahasthAnamAM mUkI rAkhavAnI vastuo.. no karo -cAkaro saMgrahasthAnanI cIjavastuonI cha-bAra mahine mAvajata kare enA jevuM A thayuM... Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 151 vedanA jAgI.. thoDuM vadhAre e varNana cAlyuM hota to kadAca haiyuM paNa bharAI Avata.. sAna enTonIyo zahera. enI raLiyAmaNI bhUmi, hajAro gADIono pathAro. ahIMtahIM doDatAM-hiloLA letAM mAnavIono maherAmaNa. enI vacce A bAMkaDo... ne e bAMkaDA para beThelI A DozInI kuTuMba jIvananI vAta... ne enA caherA para prasannatA ane madhuratA... have mArAthI sIdho savAla pUchI javAyo... tamArAM bALako paNa atyAre tamArI pAse nahIM hoya kharuM ne? ne e hasI paDI. mane mUMjhavaNa thaI. yu Ara rAITa.. na ja hoya... nA hovAM joIe... paNa che. mane ahIM pharavA laI AvyAM che... e emanAM bALako sAthe pelI dUra dekhAtI rAIDomAM ghUme che ne mane thAka na lAge mATe ahIM huM beThI chuM. amerikAnA samagra vAtAvaraNathI A judA prakAranuM darzana enuM rahasya zuM? enuM kAraNa che. cheka samajadArIthI ja huM judA prakAranuM jIvatara jIvatI AvI chuM. mArA pagAranA ceka paNa huM bALakone ApI detI hatI. bahAra jAuM tyAre mArI koI cIjavastu huM lAvatI ja nahotI. mArAM saMtAno mATe ja mArI gADInI DIkI bharelI hoya. huM AvuM ne mArI DIkI pelAM bhUlakAM khole.... huM emane cUmIo bharuM... e cIjavastuo bahAra kADhe paNa laIne jhUMTAjhUMTa na kare. parivAranAM tamAma sabhyo sAMje bhegAM thAya tyAre e vastuo vaheMcAya. jene je joItI hoya enI pasaMdagI apAya. khAvAnI cIjavastuo vaheMcavAnI nahIM. e phrIjhamAM mUkavAnI.. enI para koI baMdhana nahIM... phrIjhane koI divasa tALuM nahIM. jene jyAre je khAvuM hoya te khAya... ne ramatAM jamatAM AnaMda kare. meM bALakone judAM rahevuM hoya to rahevAnI chUTa ApelI... paNa emaNe ja InkAra karelo... sahune meM saMtoSanA pATha zIkhavADelA che. pariNAme sahu sAthe rahe che. premathI haLImaLIne jIve che. jasTa lAIka yaoNra InDiyA.. tamArA bhAratanI jema ja... 'tamArA bhAratanI jema' evA enA uccAra sAthe ja mane savAzera lohI caDI AvyuM. bhAratIya saMskRtinA UjaLA pAsAne oLakhanArI A eka vRddhA Ama ajANyA zaheranA jAhera sthAnakanA bAMkaDA upara maLI jaze evI to mane kalpanA paNa kayAMthI hoya.. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 2 bAra prakAranI hiMsAo ne huM rAjIrAjI thaI gayo. saMtoSa ane samajadArI A vRddhAe pacAvI lIdhAM hatAM eTale ja to jyAre aneka vRddhone emanI sAme jonAra koI nahotuM tyAre eMzI varSeya enAM saMtAno ene A dharatI para pharavA sAthe laIne AvyAM hatAM. tyAre mane eTaluM ja satata thayA karatuM hatuM ke prajAo game te hoya, prema....lAgaNI... ane hUMpha viSe ekabIjAne ApI devAnI teyArIvALAM mAnavIone bhale e ekataraphI vyavahAra lAge paNa lAMbe gALe kazuM gumAvavAnuM hotuM nathI. huM rAjI thaI gayo. rAjI thayo mIThI DALa joIne. saMsArano lImaDo to kaDavo vakha. ApaNe to ekAda mIThI DALane joIne...kyAMka...kyAke dekhAtI maMgalatAne joIne jIvI javAnuM. pazcimano yu-vevano jhaMjhAvAta samagra InDiyAmAM pharI vaLyo che. khAsa karIne zikSito, zaherIo ane zrImaMto banelAM nagaro-svarUpa InDiyA upara. hajI nirakSaro, grAmINo ane garIbonuM baneluM gAmaDuM UgarI gayuM che paNa have lAge che ke tene paNa TI.vI. vagere dvArA bhraSTa karI nAkhavAmAM Avaze. AthIsto gAmaDe gAmaDe anAja pahoMcatuM karavAnI tAkIde jarUra hovAnI khabara hovA chatAM dilhInA netAo TI.vI. ane vIDIo pahoMcADI rahyA che. bhArata enAM gAmaDAMomAM vasyuM che. enI amIrI to nirakSaro, grAmINo ane garIbomAM paDelI che. hajI ahIM mAbApane page lAganAro varga, garIbone sahAyaka bananAro varga, guNIyala jano, bhagavAnamAM apratima zraddhA rAkhanArA bhakto, bhajaniko vagere tamAma akabaMdha kayAMka kayAMka A jhaMjhAvAtanI honAratamAMthI UgarI gayA che. paNa have to tyAM ya zuM thaze? te kahI zakAya tema nathI. kemake garbhapAta karAvatI hospiTalo ane akALe garbhAdhAna karAvatI kaoNlejo paNa gAmaDe gAmaDe UbhI thavA lAgI che. Ane mAnavatAnuM jabaruM dhArmika kArya gaNAvAyuM che. saMnyAsIo ane rAmAyaNIo paNa AvI hospiTalo ane kolejonAM udghATanomAM AnaMdabhera doDI rahyA che! zahero to pazcimanI jIvanazailIthI sAva raMgAI gayAM che. ahIM to nita savAra paDe che ane Arya prajAjananuM mAthuM zaramathI nIcuM DhaLI jAya tevA seksa ane guMDAgIrInA prasaMgo denikomAM vAMcavA maLe che. evI evI ghaTanAo banavA lAgI che ke tenI upara ciMtana karatAM spaSTa lAge che ke havenA dasakAmAM kAM pazcimanA jherI Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 153 pavanane dariyApAra karI ja devo rahyo; nahi to dharma-saMskRtie ApaghAta karI ja levo rahyo. je tIvra vegathI dharmasaMskRti naSTa thaI rahI che e jotAM tenuM AyuSya dasa varSathI jhAjhuM lAgatuM nathI. I.sa. 2000nI sAla pachInA dAyakAmAM kAM mULa svarUpanuM hindustAna kSitije DokAvAnuM zarU karaze; kAM 'hinda' kabaranazIna thaze. mahAmAnavo ane saMto to zuM? paNa "mANasa" ja kyAMya jovA nahi maLe. kAM InDiyAno kabajo IsAIoe lIdho haze (IslAmIone to A IsAIo te pUrve ja hataprahata karI nAkhavAnA che.) athavA A dezanI prajAmAM bhUkhamaro phelAyo haze. jenA kAraNe dezanA loko dArU, Dragsa, guMDAgIrI, mAphIAgIrI sudhI pahoMcyA haze. pazcimanI jIvanazailIe A dezanI navI peDhIne barobara bharaDAmAM lIdhI che. temAM nAstikatA ane bhogarasa jorathI tIvrapaNe phelAI rahyo che. keTalAMka sAcAM banelAM dRSTAMtothI A vAta samajAze. (1) koI jaina dhArmika zikSaka zaheromAM zrImaMtone ghare jaIne jaina dharmanuM tattvajJAna bhaNAve che. temaNe mane kahyuM ke "tera ghare jIvavicAra, karmagraMtha vagere bhaNAvuM chuM. temAM sAta ghare to dArUno bAra vyavasthita rIte goThavAyo che. traNa ghare 'bAra' nathI paNa dArU maMgAvIne pIvAya che. bAkInAM traNa ghara A badIthI mukta che! eka gharanI kaoNlejIana yuvatIne-ke je mArI pAse bIjo karmagraMtha bhaNatI hatI tene - meM kahyuM ke, bena! A vyasana tAre choDavuM joIe." teNe tarata kahyuM, "sAheba! have pachI tamAre A vAta karavI nahi, tamAre mane dharmanuM jJAna ApIne cAlyA javuM. mane roja traNa peka levAnI hebITa' paDI gaI che. je huM kadI choDI zakuM tema nathI!" (2) koI lagnaprasaMgamAM be ya pakSe jaina hatA. eka pakSanA khAsa AmaMtraNathI eka bena, traNa saMtAnone laIne rIsepzanamAM gayAM. tyAM joyuM to be borDa, thoDAka aMtare lAgelAM hatAM. "nonaveja' ane "veja' temAM nonaveja-kAunTara upara sakhta dhasAro hato. jotajotAmAM te khalAsa paNa thaI gayuM. dhArmika vRttivALAM benane A badhuM joIne khUba AghAta lAgyo. temaNe yajamAnane pUchyuM ke, "A nonaveja kAunTara kema rAkhyuM che?" uttara maLyo ke have to ghaNA badhA mArA jaina mitro nonaveja banI gayA che eTale te kAunTara mAre rAkhavuM ja paDe ne?" (3) dakSiNa gujarAtanA eka gAmanA eka dhArmika ane garIba kuTuMbanA kizore loTarInI eka TikiTa kharIdI. tenA sanasIbe (!) tene dasa lAkha rU.nuM prathama InAma maLyuM. dhArmika jIvana jIvatI, gAyatrIne japatI, beMkamAM paisA mUkIne vyAja vAparavAnI Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 bAra prakAranI hiMsAo mAtAnI salAha chatAM, tene avagaNIne mitronI salAha mujaba "phAIvasTAra hoTala beMkanI lona laIne UbhI karI. kizora menejara banyo. tenI pAMtrIsa varSanI uMmara thatAM to te dArUthI laIne Dragsa sudhI jhaDapAI gayo. zayA-saMgAthinI strIo roja badalato rahyo, tenA pariNAme tenuM zarIra sAva dhovAI gayuM. te paraloka bhego thayo. be bALakone nabApA karyA. patnIne vidhavA karI nAkhI. mAM dIvAla sAthe mAthuM pachADIne tenA bApane kahevA lAgI, "juo, A vadhupaDatI saMpattinAM kaTutama phaLa. paiso gayo. AbarU gaI. dIkaro ya gayo!' 3 tulasI mahArAje sAcuM kahyuM che, "araba kharaba ko dhana mIle, udaya asta ko rAja, tulasI! haribhajana binA; sabhI naraka ke sAja." (4) gujarAtanA eka nagaranI cha kaoNlejIana yuvatIo zrImaMta yuvatIne ghare vIDIo upara lagAvIne atyaMta bIbhatsa blyu philmo eka pachI eka jovA lAgI. tethI vAsanAno nazo evo caDyo ke have tenI pUrti karyA vinA rahI zakAya tema na hatuM. eka yuvatI rastethI koI plabara kizorane (u.va. 16) pakaDI lAvI. tenI upara te cha ya yuvatIo tUTI paDI. te kizorane zarUmAM AnaMda AvavA chatAM pachI to trAsI gayo. bhAgI na zakatAM bUmo pADavA lAgyo. paNa badhu niSphaLa hatuM. cha chokarIonI vAsanA parAkASThAe hatI. chevaTe temaNe tenA AkhA zarIre bacakAM bharyA. ema karatAM tenA guhyabhAgothI lohI tUTI paDayuM. te kizora bebhAna thaI gayo! koI rIkSAvALA dvArA tene hospiTala bhego karAyo! cAra kalAkamAM te mRtyu pAmyo! dhananA jore badhuM bhInuM saMkelAI gayuM! (5) mahArASTranA moTA nagaramAM chellA eka ja varSamAM rAjasthAna vagerenI paMcAvana jaina yuvatIoe IslAmano aMgIkAra karIne muslima yuvAno sAthe lagna karyAnA samAcAra maLyA che! (6) paradharmI yuvAnanA premamAM paDelI yuvatIne laIne enA dAdA mArI pAse AvyA. dAdAnI uMmara paMcotera varSanI hatI. yuvatIne mArI samajAvaTa asarakAraka na banI tyAre tUTI paDelA dAdA dhrusake dhrusake raDavA lAgyA. potrIne "beTA! beTA! Ama na kara. amArI khAnadAnIne kalaMka na lagADa! beTA! ATaluM mAna!" vAraMvAra karagaratAM meM joyA tyAre meM pharI te kizorIne kahyuM, "bena! dAdAnI sAme jo. emano AghAta asahya che. kayAMka e paralokabhegA thaI jaze !' kAza! paththaranI jema te yuvatI sthira besI rahI. eka akSara paNa na bolI. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 155 bhogarase navI peDhIne keTalI badhI niSphara ane kRtaghna banAvI dIdhI che! (7) tapovanamAM ja Avo prasaMga banyo. para-dharmanA premamAM paDelI dIkarIne, te yuvAnathI choDAvavA mATe mAbApa tene tapovanamAM lAvyAM. ahIM tene atithigRhamAM keda karI paNa aThThAvIsamA divase te bhAgI. ApaghAta karavA mATe pUrNA nadImAM jhaMpalAvyuM. tenA sadnasIbe te vakhate pANI jhAjhuM na hovAthI te DUbI nahi. sAmA tIre pahoMcIne premIne ghare pahoMcavA mATe gADI pakaDI lIdhI! mAbApa mArI pAse AvyAM. te bannenA rAI-rAI jeTalA TukaDA karI devAnI krodhe bharAyelA bApe vAta karI. meM kahyuM, have e jamAno gayo! bhAI! nAhI nAkho. AmAM tame mAbApo have kazuM karI zako tema nathI. mananuM samAdhAna karIne teo ghare gayAM. (8) kAThiyAvADanA eka moTA gAmamAM tAjetaramAM eka ghaTanA banI. cha DokTaroe kI-kalabanI sthApanA karI. eka rAte badhAe bhegA thavAnuM hatuM. eka DokTaranI patnIe te klabanuM parapuruSo sAthe mukta rIte paraspara karavAnuM vyabhicArakArya karavAnI sApha nA pADI. pati DaoN. krodhe bharAyo. bIjI strIo mArA mitro mane Ape to tAre mArA mitro pAse javuM ja paDe.'' A tenI dalIla hatI. suzIla patnI keme ya na mAnI. tene DaoNkTare mArI nAkhI. sAMbhaLyuM che ke AkhA nagaramAM AthI hAhAkAra macI gayo che! (9) coryAsI varSanA muslima DosAne aDhAra varSanA yuvAne savAla karyo ke, kAkA! tamArA yuvAnI kALamAM ane AjanA kALamAM keTalo pharaka paDelo tamane jaNAya che?' kAkAe kahyuM, "dIkarA! mArA jIvananI e samayanI eka ghaTanA kahuM. tyAre mArI uMmara mAtra vIsa varSanI hatI. relavenI phATakanA sAMdhAvALA tarIkenI huM nokarI karato hato. comAsAnI eka rAte agIAra vAge eka rUpasaMpanna kumArikA mArA phATaka AgaLa AvI. dhodhamAra varasAda cAlu hato. tenAM kapaDAM bhIMjAI gayAM hatAM! teNe mane kahyuM, "bhAI !ahIMthI be kilomITara dUra mAruM gAma che. paNa have A varasAdamAM huM tyAM pahoMcI zake tema nathI. mane tame kholImAM jagA Apazo ?' meM tarata tene jagA ApI. dIvo karyo. tene joI. atyaMta svarUpavatI e kanyA hatI. paNa dIkarA! te vakhate mArA ekAda rUMvADAmAM paNa vikAra pedA thayo na hato. ane have AjanI mArI coryAsI vayanI uMmaranI vAta karuM. koI paNa yuvatIne jotAM mArA tamAma rUMvADAo kAmukatAthI uttejita thaI jAya che !' A muslima birAdare badhI vAta hindI bhASAmAM karI hatI. A vAtanuM samApana karatAM tenA chellA zabdo A pramANe hatA : Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 bAra prakAranI hiMsAo "beTA! meM to taba bhI zarIpha thA, Aja bhI meM zarIpha hUM, magara jamAnA zarIpha rahA nahIM hai.'3 bhAIne kALa bagaDelo dekhAya che. mane to kALajAM ya bagaDelAM dekhAya che. kayAM gayo e amAro dharma; je AvI bAbatone paramAtmAnA ke paralokanI durgatinA bhayane batAvIne kyAMya dharatImAM dATI deto hato! zA mATe khatama karavAmAM AvI rahyo che e dharmane jenA upadezathI prajA svayaMbhU rIte corI-capATI karatI nahi; jUTha bolatI nahi; aprAmANika jhaTa banatI nahi; vizvAsaghAta karatI nahi! Aje to rAjano game teTalo bhaya Ubho karAya paNa prajA tene gAMThatI nathI. badhA prakAranI aMdhAdhUMdhI sarjAI che. hAya! bekAbU banI gayelA gunAone jovA chatAM vaDIlo ane netAo to ya dharmatattvanI puna:pratiSThA karavA mATe dharAra nA-teyAra che! kevI moTI kamanasIbInI A vAta che! pazcimanI jIvanazailIo bhAratIya prajAne badhI bAjuthI bhraSTa karI che e jo dimAgamAM khUba ja spaSTa thatuM hoya to mArI salAha che ke jo A dhULIyo pavana baMdha na thaI zake to tame moDe moDe paNa samajelA mANaso tamArI bArI to baMdha karI ja do. jethI chevaTe tamArI to surakSA thaI jAya! evA koka tamArA jevAne ghare kanaiyAnuM ghoDiyuM baMdhAze; jeNe kola Apyo che ke, "deza jyAre jyAre AphatamAM Avaze tyAre tyAre huM janma leto rahIza; ane dezane (dezanI prajAne) AphatamAMthI ugArato rahIza." cothA naMbaranI rASTrahiMsA karatAM ya A pAMcamA naMbaranI saMskRtihiMsA vadhu bhayAnaka che. kema ke rASTrano nAza thaze to ya jo saMskRti TakI raheze to pharI rASTranI sthApanA karI zakAze. jo pANI ja khatama; pachI to badhI mAchalIo khatama. navI mAchalIo ze janma pAmaze! pANI che to mAchalI che; to ja taLAva che; nahi to mAtra UMDo bheMkAra khADo. IT 010000 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 157 vicArahiMsA (6) kadAca dayA, nIti, sadAcAra vagerenI Arya saMskRtinI hatyA thaze; prajA nirdaya anItimAna ane durAcArI, mAMsAhArI ane bhraSTAcArI banI jaze to ya jo saMskRtinA vicAro jIvaMta raheze to pharI pAchuM saMskRtinuM jIvana jIvaMta banI jaze. A kAraNe saMskRtihiMsA thAya to ya tenA uccatama vicArone to jIvaMta rAkhavA ja joIe. e UgarI jaze to ghaNuM kAma thaI jaze. AthI ja saMskRtihiMsA karatAMya vicAronI hiMsA vadhu bhayAvaha gaNI zakAya. hAlamAM saMskRtinI hiMsAnA kAryakramanI sAthe, vadhu jalada rIte vicAronI hiMsAno kAryakrama calAvAI rahyo che. videzIoe bhAratIya jJAnataMtuo upara AkramaNa karavA dvArA je 'breIna-voza'no kAryakrama apanAvyo che te khUba ja bhayAvaha che. dareka dezanI prajAnI jIvAdorI samAna potAnA sAMskRtika vicAro che. e ja evuM biyAraNa che je biyAraNa to jIvatuM rahevuM ja joIe. bhale kadAca choDo ane vRkSo (hRdaya vagere) nAza pAmI jAya. Aje to bIjarUpI dravya biyAraNa ane vicArorUpI bhAva biyAraNaparadezamAM kheMcAI rahyAM che ke svadezamAM ja saDAvIne khatama karAI rahyAM che. ya -- solenitjhina nAmanA raziyana cintake sAcuM kahyuM che ke, "atyArano pavana evo phuMkAI rahyo che ke te pavanamAM saMto ane sajjano sadAcAra-pAlanano Agraha rAkhe to koI svIkAre tema nathI. eTale tema karavA karatAM potAnI prAcIna paraMparAomAM kevA sadAcAro hatA! sadAcAra keTalI suMdara vastu che! kayA lokoe kayA sadAcAro pALyA hatA! vagere vAto ja sarvatra karatA rahevI joIe. A rIte jo saMskRtinA vicArone jIvaMta rAkhavAmAM Avaze to kAla sArI AvatAM (Avaze ja.) pharI e vicAro prajAkIya jIvananA AcAramAM UtaravA lAgaze. biyAraNa bacAvIne rAkhyuM haze to A dukALanA varSamAM nahi; paraMtu AgAmI sukALanA varSomAM Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 bAra prakAranI hiMsAo varasAda thatAM ja teno zreSTha upayoga thaIne ja raheze. mATe savicAro prasAro! basa badhe A aMgenI vAto karatA ja raho. magajamAM ghAlatA ja raho. A TAImabomba che. kyAreka paNa te phUTaze ane AcAra suMdara sRSTinuM sarjana karaze." - ravizaMkara mahArAje eka ThekANe kahyuM che ke, "eka samaya evo paNa AvI jAya ke DAlaDA ghIne ja bhAvinuM saMtAna evuM sAcuM ghI mAnI leze ane tene jo cokhkhuM ghI suMghADAze to te bolI UThaze ke, "A to gaMdhAtuM ghI che." A vAta vicAronA viSayamAM paNa lAgu paDe che. jo pazcimanI jIvanazailIne ja vicAramAM ya sAcI mAnI levAze to pUrvanI jIvanazailInA vicArone AvatI kAle khoTA : nakAmA : avyavahAru gaNAvI devAze. Ama na thAya te mATe sAMskRtika vicArone enA pUrNa svarUpe, jarAya vikRta ryA vinA jIvaMta rAkhavA joIe. moTAbhAganA loko saMsAra sAro mAnIne bhogave che; paNa chatAM jena-sAdhuoteno amala thAya ke na thAya to ya - chellA aDhI hajAra varSathI, paramAtmA mahAvIradeve prabodhelI traNa vAto ekadhArI rIte zrotAone kahetA ja rahe che ke, "saMsAra choDavA jevo che; dIkSA levA jevI che. mokSa pAmavA jevo che." vicArarakSAnA keTalAka dAkhalo ApuM. hAla vedikadharmI lokonA kAraNe pazuone badale govaMzanI ja rakSA karavAnI vAto khUba cAle che. jaino to prANImAtranI rakSA ja Icche che, eTale teo govaMzahatyAnA pratibaMdhanI vAtomAM ke tenA TharAvamAM sIdhI saMmati na Ape. teo kahe ke, "amAre to prANImAtranI hatyA upara pratibaMdha lAvatuM bila pasAra karavuM che. ame mAtra govaMzane bacAvavAnI vAtamAM saMmati ApIne zeSa bakarAM, mAchalAM, IMDAM, bhUMDa, pADA, sApa, vAMdarA vagere tamAma prANIonI hiMsAmAM ADaktarI paNa saMmati daIe te na cAlI zake. eTale amArI mAgaNI-amAro vicAra-haMmeza mATe eka ja rahevAno ke prANImAtranI hatyA baMdha thavI joIe. have jo sarakArI stare te zakya na bane; ane govaMzamAtranI hatyAno pratibaMdha karAya; to 'teTalI paNa hatyA baMdha to thAya che, tema vicArIne ame jeno paNa svIkAra karIe; te mATe yatna karIe; tenA mATe ya tapa-japa karAvIe. paraMtu te vakhate paNa prANImAtra hatyA-pratibaMdha'no amAro ghoSa to ame cAlu ja rAkhIe." gAya kapAI jAya te karatAM ya prANImAtranI rakSAno vicAra kapAI jAya, khatama Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo thaI jAya; Ubho paNa rahevA na pAme to te bahu bhayaMkara honArata gaNAya. devALuM jAhe2 ka2tI pArTI pAse so rU. levAnA nIkaLatA hoya to leNadAre pUrA so rU. ja mAgatA rahevuM joIe. bhale pachI te pArTI 40 rU. ja Ape. jarUra te laI levA paraMtu te vakhate ya tene kahevuM to kharuM ja ke, "mArI mAgaNI to pUrA so rU.nI che. te UbhI ja raheze. tamArI anukULatA thAya tyAre bAkInA sATha rU. mane ApI devAnA raheze. 159 AvA to ghaNA dAkhalA ApI zakAya. konvenTa vagere skUlomAM AryAvartanI saMskRtinA tamAma vicAronuM breIna-voza karavAno jabaradasta kAryakrama vegamAM cAlI rahyo che. tenI sAme tamAma dharmacusta lokoe paDavuM joIe. nahi to ApaNAM ja saMtAno ApaNA sAcA ane sArA vicAronI sAme eka divasa baLavo pokAraze. AcAronuM pAlana vadhu ne vadhu duSkara banatuM jAya che e jANIne meM AcArasaMhitAne badale 'vicAra-saMhitA' prajA samakSa rajU karI che; jemAM evA gauravavaMtA koDIbaMdha vicAro rajU karyA che. mAro Agraha che ke dareka vyakti, roja eka vA2, dhyAna daIne nAnakaDI A vicArasaMhitA nAmanI pokeTa-bUka avazya vAMce, A rIte videzInA breIna-vozanuM breInavoza karavAnI mane taka sAMpaDaze. Ame ya AcAra to bahu UMcI vastu che. dareka vyaktie pahelAM to vicAramAM ekadama spaSTa ane kaTTara pakSapAtI banI javuM joIe. pachI jeTalo AcAra amalI bane teTalo lAbhamAM. AthI ja virati karatAM samyagdarzanane jaina zAstrakAroe savizeSa mahattva ApyuM che. !!!! o0e0aba Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 bAra prakAranI hiMsAo saMsArahiMsA (7) pahelI vAta e che ke AryAvartanI mahAprajAne jo pUrepUrI saMskArI banAvavI hoya to garbhAvasthAthI ja te kAma cAlu karI devuM joIe. ApaNA Arya puruSonI mAnyatA e che ke janmathI ATha varSa sudhImAM je kAMI tana, mananuM gaThana (baMdhAraNa) thaI gayuM te thaI gayuM. AkhA jIvananI bhUmikA te kALa sudhImAM ja lagabhaga taiyAra thaI jatI hoya che. garbharUpa banelA jIva upara nava mAsa daramiyAna mAtAnI nAnAmAM nAnI hilacAlanI asara paDatI hoya che. garbhAtmA jo nIca kakSAno (duryodhana, koNika vagere jevo) hoya to tenI asara mAtA upara paDe che. tene nIca vicAro AvavA lAge che. A rIte uttama garbha saMbaMdhamAM paNa samajavuM ane mAtA jo te kALamAM nabaLA mananI banI, AcAra, uccAramAM khAnadAna na rahI to tenI asara tenA garbha upara avyakta rIte joradAra thatI hoya che. AthI jo mAtA banatI strIne potAnuM saMtAna atyaMta vahAluM hoya to teNe te nava mAsa atyaMta dharmamaya vAtAvaraNamAM ja pasAra karavA joIe. tenA ISTadevanA savA lAkhathI savA karoDa sudhInA teNe japa karavA joIe. teNe prabhubhakti trikALa karavI joIe, teNe svabhAvathI khUba gaMbhIra, prasanna, premALa, udAra, sahiSNu, pramodasaMpanna vagere banavuM joIe. te mahinAomAM teNe manathI paNa zIla pALavuM joIe. garIbone dAna karavuM joIe, atithiono satkA2 ka2vo joIe, gurujanonuM pUjana-bahumAna karavuM joIe. A badhAnI pAchaLa tenA manamAM eka ja saMkalpa ghUMTAyA karato rahevo joIe ke A badhI zuddhinA prabhAve mAruM saMtAna paramAtmA ane vaDIla gurujanonuM bhakta banajo; jIvamAtranuM mitra banajo; jIvanathI pavitra (akalaMkita) rahejo. jo te bAlikA hoya to lajjA guNathI suzobhita banajo. jo te bALaka hoya to mardAnagIthI mastAna banajo. AvA saMkalpapUrvakanI strInI pratyeka zubha kriyAnI eTalI badhI tIvra ane UMDI asara te bALakanA AtmA upara thAya che ke te bALaka prAyaH mahAna ja pedA thAya che. te guNono bhaMDAra bane che. avaguNo tenAmAM zodhyA jaDe nahi tevI saubhAgyavaMtI Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 161 sthiti tene prApta thAya che. bhUtakALamAM kuTuMbanI sagarbhA strIo A mATe judI judI rIte keLavavAmAM AvatI. (1) tene khIlI UThelA puSpothI lathapatha bagIcAmAM besADAtI ane te rIte tenA manane atyaMta prasanna rakhAtuM. hariyALIne satata jovAthI tenA saMtAnanI AMkho tejasvI banatI. (2) dhruvanA tArA tarapha tenI najara rakhAvAtI. ethI enA stharyanA darzanathI bALaka pairyavAnuM banatuM. (3) samudranI gaMbhIratA jotI strInuM bALaka samudra jevuM gaMbhIra banatuM. (4) dara pUname pUnamanA caMdane tAkIne joyA karatI mAtAnuM bALaka svabhAvathI saumya banatuM. (5) siMhanI garjanAo sAMbhaLatI mAtAnuM bALaka siMha jevI parAkramitAne pAmatuM. (6) bezaka; je vakhate nArI potAnI zaktio bALakamAM bharatI hoya tyAre tenI sAthe teno pati abrahma sevIne te nArInI zaktino te raste lagIre nAza na thAya e mATe kadI evuM akArya karato nahi. paNa patinA darzanathI patnI AnaMdamAM AvI jAya eTalA mATe jAheramAM aneka lokonI vacce e nArIne patino nirdoSa sahavAsa jarUra apAto. nArInI e tAjagI sIdhI peTanA saMtAnamAM TrAnsaphara thaI jatI. Aje to AvuM saMskaraNa bhAgye ja koI kuTuMbamAM sAsuo ane vRddhAo potAnI putravadhUne ApatI haze. jo A prAcIna paraMparA kuTuMbomAM ja punarjIvita na thAya to chevaTe nachUTake badhAM bhayasthAno pAra karavApUrvaka-sagarbhA banatI strI eka pavitra sthAne AvIne rahe ane tene AvA prakAranA vAtAvaraNamAM rakhAya tevuM paNa karavuM jarUrI lAge che. tyAM sAdhvIjIo ane uttama koTinI suzrAvikAo ja rahI zake. jeo te strIone bhaktonA, prANimitronA, sadAcArIonA, saMto ane zramaNonAM jIvanacaritro saMbhaLAve. Avazyaka devapUjAdi dharmakriyAo mATe preraka bane. jyAM sudhI saMtAna dhAvaNa mUke nahi teTalI tenI vaya sudhI mAtAne A sthitimAM rAkhavI joIe ema mane lAge che. pachI te bALakanI kALajImAM pitA paNa joDAya. be ya mAtA-pitA bhegA maLIne tenuM lAlana-pAlana kare. saMskAra-bharapUra uchera kare. bALaka ATha-dasa varSanuM thAya eTale buddhimAM e vadhupaDatuM cakora bane che. eTale e vakhate tene gharamAM na rakhAya. gharanA vyavahAromAMnI keTalIka saMgharSAdinI bAbato jo tenA mana upara citrita thAya to vaLI A kAcI vayamAM UMdhuM pakaDI le. eTale dasathI soLa ke aDhAra varSanI vaya sudhI tene tapovananA mAMDalAmAM mUkIne surakSita karI devuM joIe. je mAtApitAo sakriya sajjana banyA hoya temanA lohI-vIrya-mAMthI je garbha Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 2 bAra prakAranI hiMsAo bane tenI upara meM jaNAvelI rIte garbhathI ja saMskaraNa zarU karAya ane tapovanathI tenI sAIkala pUrI thAya to mane lAge che ke be dAyakAmAM AryAvartanI mahAnuM AryaprajAmAM jyAM tyAM "mANasa" dekhAvA lAge. kyAMka kyAMka "mA~" paNa najare caDavA lAge. jenI pAse pUrvajanmonI sAdhanAnA susaMskAro taiyAra hoya; je AtmA (yogabhraSTa jevo) pavitra, sajjana mAtAnI kukSie Avyo hoya, jene upara jaNAvyA mujabanuM garbhathI tapovana sudhInuM saMskaraNa maLe, te AtmA A dezanI 'virala vibhUti' bane ja bane. mane to lagIre zaMkA nathI. AmAM ApaNe to kazuM karavAnuM nathI. kema ke janmAntaranA ja saMskAro moTA bhAganuM kAma pUruM karI de che. ApaNe to e susaMskArothI bharelA khetaranuM kusaMgothI ane kunimittothI bhelANa na thaI jAya eTale ja tapovana dvArA garbharakSaNa ane saMskaraNanuM kArya karavAnuM che. tapovana eTale kusaMga ane kunimittothI dUra rAkhato satsaMga ane su-nimittone ApatuM eka upavana. pachI saMskaraNa to ApameLe thaI ja jAya. pUrvanA kALamAM garbhataH saMskaraNanI vAto jANavA maLe che. zrIkRSNa peTamAM rahelAM abhimanyune cakravyuhanA cha koThAnuM zikSaNa ApyuM hatuM. mAtA trizalAe garbhastha vardhamAnanAM uttama tana, mana mATe kevI rIte jIvavuM? tenI sUcanAo tenA kAna upara kulavRddhAo satata nAkhyA karatI. svAmI koMDadeve sagarbhA jIjIbAIne araNya kAMDanuM satata vAMcana-manana karAvatI rAkhIne garbhanA bALakane vIra zivAjI banAvyo hato. sagarbhA strI nAnI paNa bhUla karI bese to garbha upara ghaNI mAThI asaro thavAnI vAta paNa ItihAsanAM pRSTho upara kaMDArAelI che. are ! patinA sAthenA dehasaMbaMdhanI kSaNe jo "garabaDa' kare to tenI paNa asara te garbha upara thavAnuM jaNAvyuM che. guNothI chalakAelI draupadI nakhazikha krodhI kema hatI? te vAraMvAra krodhanA bhayAnaka AvezamAM AvIne Aga kema banI jatI hatI? ane yudhiSThira jevA patine apazabdo kema saMbhaLAvI detI hatI? tenuM kAraNa tenA pitA drupada hatA. krodhanI dhasamasatI AgapariNatimAM ja temaNe patnI sAthe dehasaMbaMdha karyo ane te ja vakhate patnI sagarbhA banI. draupadInI mAtA banI. vIryamAM vyApI gayelo e pitAjIno krodha lADakI dIkarI draupadInA romaromamAM vyApI gayo! dehasaMbaMdhanI paLe ja dIvAle TIMgAelA kALAeza habasInuM moM jotI rahelI Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 163 gorI-yuropIana pavitra strInuM saMtAna kALuM meMza habasI jevuM pedA thayuM. rAjA karNadevanI parastrIgamananI kAramI kAmavAsanA sAthe rANI mInaLadevI sAthe saMbaMdha karyo. te vakhate ja garbha baMdhAyo. e ja bhAvi siddharAja jayasiMha! mahA-parAkramI, paraMtu jasamA oDaNa ane rANakadevInA uparanI kAmukatAe enA suvarNAkSara ItihAsanI cAre bAju kALI kora dorI nAkhI. kono vAMka? dIkarAno ke bApano? lohI, vIryamAM ja mAbApanA saMskAro UtaratA hoya che e vAtamAM auraMgajhebane bharapUra vizvAsa hato. AthI ja jyAre ATha varSanI eka chokarInA bApa hovAno be mANaso-eka lahIyo, bIjo senika-e dAvo karyo tyAre e dIkarI, lahIyAnI che evo pheMsalo teNe Apyo hato. bAdazAhe dIkarI pAse talavAra UMcakAvI; paNa tene te bahAdurI na AvaDI. pachI kALI zAhInI bATalIo bharavA kahyuM to te kAma te nAnakaDI chokarIe bhAre kozalapUrvaka ane sahajatAthI karyuM. (A dRSTAMta pahelAM AvI gayuM che.) A ja kAraNe ApaNI saMskRtimAM vepAra ane lohInuM mizraNa (sAMkarya) karavAmAM AvatuM nahi. brAhmaNatva ane kSatriya lagna thAya to tenA saMtAnamAM na to pUruM brAhmaNatva Ave ke na to pUrI kSAtraTa. yuddhanI kuzaLatAne ane vidyAdAnanI sahajatAne mArI nAkhavA mATe ja Aje varNasaMkarSa ane vRtti (dhaMdho) sAMkaryane sarakArI stare - dezI aMgrejoe - protsAhana ApyuM che. eka bAI sagarbhA hatI. tenA gharanI barobara sAme khATakInI dukAna thaI. te naveya mAsa te khATakIne bakarA kApato, temanAM aMgone dukAne TIMgADato jotI rahI. yogya samaye bALakano janma thayo. A bALake mAtra ATha varSanI vaye potAnA skUlanA mitra bALako sAthe jhaghaDo thatAM pAMca mitronuM charI mArIne khUna karI nAkhyuM. jaja pAse ene AropI tarIke hAjara karAyo. jaja paNa Azcaryastabdha banI gayo. jyAre teNe sarvAgI tapAsa karI tyAre teNe pakaDI pADyuM ke mAtAnA garbhakALamAM teNe joyelA pazuonI kaleAmano saMskAra garbhanA bALaka upara paDavAthI A gojhArI ghaTanA banI che! videzamAM Avo bIjo kisso paNa banyo che, jemAM sagarbhA putravadhU pAse chellA dasa varSano sAmaTo ghara-kharcano hisAba sasarAe mAgyo ane vahu bhAre muzkelImAM mukAI gaI; kema ke teNe vyavasthita rIte rojameLa teyAra karyo ja na hato. garbhanA badhA mahinAo teNe hisAba karavAmAM ja kADhayA. tenuM pariNAma e AvyuM ke te bALaka dezano sarvotkRSTa gaNitazAstrI banyo. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 bAra prakAranI hiMsAo hanumAnanI mAtA aMjanAe garbhagata hanumAnane sarasa rIte taiyAra karelA tenI ene khumArI hatI. ene kSatriyANInuM dUdha pAyuM hatuM tethI tenA parAkrama saMbaMdhamAM teno bahu moTo AMka hato. eTale ja jyAre sItAjIne laMkAthI lAvavAnuM kAma ekalA hanumAne na karyuM ane te mATe rAmacaMdrajIne khudane laMkA javuM paDyuM tyAre eka vAra potAnI pAse hanumAna AvatAM tenI upara akaLAI jaIne aMjanAe vAtsalyamayI banIne stanamAMnI dUdhanI dhAra choDI; je pAse ja paDelA paththara sAthe athaDAI; te paththaramAM tIrADa paDI gaI! A tIrADa batAvIne aMjanAe hanumAnane kahyuM, "ezo dUdha meM tere ko pIlAyo, hanumAna! teM mero kukha lajAyo." zukadeva jevo AtmA to pUrvajanmano mahAsaMskArI AtmA hato. janma laIne tene e ja bhave ajanmA thavuM hatuM. evI khAtarI pitA vyAsa na Ape ke tArI sAdhanAnI ADe ame mAbApa nahi AvIe tyAMsudhI zukadevano garbhAbhA mAtAnA peTamAMthI bahAra Avato na hato. e khAtarI maLatAM ja aDadhA kalAkamAM mAtAne prasUti thaI. ane pelA aSTAvakra! garbhamAM hatA tyAre vedanI RcAono pATha karatAM pitAnI thatI bhUlone teNe vAraMvAra kADhI. pitA gusse bharAyA. alyA; hajI to tArI mAnA peTamAM che ane bApanI bhUlo kADhavA beTho che! le, tane zApa dauM chuM ke tArAM ATheya aMgo vAMkAM thaI jAo!' e ja paLe enA ATha aMgo vAMkAM thaI gayAM! AthI ja e bALakanuM nAma aSTAvakra paDayuM. have to vaijJAnikoe saMzodhana karIne kabUla karyuM che ke abhimanyu AdinI garbhagata vAto badhI ekadama saMbhavita che. ethI amane paNa have garbhathI ja saMtAna upara kAma zarU karI devAnI bhAvanA jAgrata thaI che. o, mAtapitA bananArAM bhAI-beno! tame maherabAnI karIne tamArAM saMtAnone vArasAmAM A traNa vastu kadI na ApatAM. (1) tame dhaMdhAdinA devAnuM duHkha temane ApIne marazo nahi, (2) are! bhale kadAca devAnuM duHkha dejo paNa tamArA zarIranA AnuvaMzika rogo to temanA vArasAmAM utArazo ja nahi. (3) are! bhale kadAca te rogo paNa vArasAmAM utArajo paraMtu kAma, krodha, ahaMkAra Adi doSo to vArasAmAM na ja ApI jatA. na ja ApI jatA. tamArA mokSa ane tamArI sadgati ke maraNa samAdhi mATe anAma, a-krodha na bano to ya tamArA je khUba "vahAlA" che, vahAlAMthI ya vahAlA che te pyArA saMtAnonA jIvana kAmAMdha, krodhAMdha vagere na banI Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 165 jAya te khAtara paNa tame akAma, akrodha banI rahejo, pelA mahAbhAratanA vicitravIryanI kAramI kAmAndhatAnA lIdhe teno pahelo dIkaro dhRtarASTra anya pedA thayo. bIjo dIkaro "enImika' (pAMDurogI) pAMDu banyo. hA pAchalI vaye e vAsanA zAMta thaI haze eTale ja e samaye janma pAmelo trIjo dIkaro bApanA A sapATAmAMthI UgarI gayo. kharekharA arthamAM vidura (jJAnI) banyo. lagna pUrve ja bhAvi pati pAMDu sAthe prema karI cUkelA mUrkha kuntInA ane pAMDunA kAmavAsanAnA doSanA pApe akALe janmelA karNanI jiMdagI badhI rIte barabAda thaI gaI. mATe kahuM chuM; je karavuM hoya te karo. paNa pyArA saMtAnone vArasAe kAma, krodhAdi doSa kadI na do. jIvanataH saMskaraNa. aMgrejImAM kahevata che, "Child is the father of Man." bALaka eTaluM badhuM pavitra che ke te Izvara nathI; Izvarano ya bApa che. mAbApane sauthI vadhu vahAluM potAnuM saMtAna hoya che. keTalI badhI cUmIo bharIne tene vahAlathI navaDAvI nAkhe che! bALakanA tanane bAMdho tyAre ja majabUta thAya che ane mana tyAre ja prasannatAthI sadAbahAra rahe che, jyAre mAtapitA tenA puSkaLa vahAlathI navaDAvI nAkhe che. evuM navuM saMzodhana jANavA maLyuM che ke janmelA bALakane jo pahelA ja cAra kalAkamAM bhArethI bhAre premathI chAtIsarasuM cAMpI rAkhe; puSkaLa vahAlathI bharI de to te bALakanA Arogya mATe koI phikara karavI na paDe. paNa sabUra! A to tananA ArogyanI vAta thaI. A rIte tanathI paNa vadhu mahattvanA mananA ArogyanI paNa te mAbApoe ciMtA karavI joIe. e mATe te bALakanuM mana bahu joradAra grahaNazakti (Riceptivity) dharAvatuM hoya che. jene paNa e jue che tene ekadama e pakaDI le che. kadAca e vakhate e vastunI ene samaja na paDe to ya tenA avyakta manamAM asaro to joradAra thatI hoya che. mAbApe mAtra eka mAMsapiMDane janma ApIne chUTI javAnuM nathI paNa tenAmAM saMskAronuM AdhAna karavAnuM che. AjanI mUrkha strIo ane svAdhUMdha mAtAo potAnA saMtAnane kadI dhavaDAvatI hotI nathI. bebIkuMDathI ja kAma patAve che. vastutaH mAtAnA dUdha jevuM jagatamAM koI dUdha nathI. mAtAne bAjhIne pIvAtA aDadhA liTara dUdhanI tAkAta DerInI bATalInA so liTara dUdhamAM ya nathI. jo bALakane dhavaDAvatI mAtA te samaye atyaMta prasanna hoya to Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 bAra prakAranI hiMsAo bALakanAM tana, mananI sthiti vizeSa unnata bane che. jo mAtA bhayaMkara krodhamAM hoya to te dUdha jhera banI jatuM hoya che. AryadezanI kharI mA stananvaya bALakane bATalInuM dUdha to na ja pIvA de paNa koI dAsI pAse paNa dhavaDAvavA na de. ema kare to e bALaka tanano dUbaLo ke manano mAyakAMgalo pedA thAya. mitradezanI rANIe yuddhamAM rAjakumAra pAse senAnI madada mAgI. te rAjakumAra rAjamAtAne te bAbatamAM pUchavA gayo. "pUchavA ja kema Avyo ? tarata ja madade doDavuM joIe,'' evA vicAravALI rAjamAtAe tene udAsabhAve kahyuM, "dIkarA! have mane lAge che ke tArA peTamAM dAsInA dhavaDAvelA dUdhanAM dasa TIpAM te vakhate rahI ja gayAM hatAM! 'ekavAra huM hojamAM snAna karatI hatI. tuM dAsI pAse hato. ekAeka raDavA lAgatAM, tane bhUkha lAgI che ema samajIne dAsIe tane dhavaDAvyo. acAnaka mArI najara te tarapha paDI. huM hojamAMthI bahAra doDI AvI, meM tane UMdho karIne, tArA moMmAM AMgaLI nAkhIne e dUdhanI UlaTI karAvI. mane lAgyuM ke eka TIpuM ya dUdha tArA peTamAM nathI rahyuM paNa tAruM A bAyalApaNuM joIne mane lAge che ke, ochAmAM ochAM dasa TIpAM to dAsInA dUdhanAM tArA peTamAM rahI ja gayAM hovAM joIe. ATha-dasa varSanI vaya thatAM sudhI bALakane zarUmAM mAtA barobara sAcave. pachI pitA paNa joDAya. ane prAthamika tAlIma vagere ApatAM vidyAguru paNa joDAya. A uMmaramAM eka paNa khoTA saMskAra na paDe tenI pUrI kALajI rakhAya. kema ke bALaka e bALaka ja nathI kAM e to bhAvi saMta che; kAM e sajjana che; zUravIra che. jananI jaNaje putrajana, kAM dAtA kAM zUra; nahi to saheje vAMjhaNI mata gumAvaje nUra. A vAta ekadama sAcI che. mane pelA kheDUtanI patnI yAda Ave che. ekavAra bapore ekAeka khetarathI teno pati ghera Avyo. AvatAMnI sAthe ja eNe patnI sAthe moM upara thoDI gammata karI. patnIe tene tema karavA dIdhuM, paNa pachIthI tene khabara paDI ke potAnuM cAra varSanuM bALaka pathArImAM paDyuM paDyuM te badhuM jotuM hatuM. AthI tene khUba AghAta lAgyo ke A bALaka upara amArA kevA kharAba saMskAra paDaze ? eNe rAte jIbha kacarIne ApaghAta karyo. gaMgAe cAraNa (AkAzagAmI) munione bolAvIne bhISmane taiyAra karyo Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo hato. muni jo mA vAtsalyamaya) ane mA jo muni (sadAcArI) bane to eka zuM A dezamAM so bhIkha pedA thAya e munioe ja bhISmane pahelethI ahiMsA ane brahmacaryano premI banAvyo hato. mane AvI to keTalIya mahAna saMskAradAtrI mAtAo yAda Ave che. pelI atimuktaka (aImutto)nI mA! cha varSanI vaye to dIkarAne dIkSA ApI. nava varSanI vaye dIkarAe kevalya prApta karyuM. devakI! jeNe dIkarA gajasukumAra pAse paNa lIdhuM ke teNe devakIne A saMsAranI chellI mA banAvavAnI, (eTale ke A ja bhave mokSa pAmavAno). AryaralitAnI mAtA! baDI cAlAkIthI be ya dIkarAone sAdhu banAvyA. pote ane pati paNa chelle sAdhu banyA? araNikanI mAtA-sAdhvI! sAdhu-jIvanathI patita banelA dIkarAne punaHdIkSA ApI. sAdhutAnuM kaThora jIvana lAMbuM na paLAya to tarata anazana karavAmAM ya saMmati ApI. gopIcaMdanI mA! potAnI ja ATha rANIo sAthe tanmaya banIne bhogavilAsa mANato dIkaro na gamyo! ene Thapako Apyo! dIkaro gopIcaMda saMta gopIcaMda banyo! madAlasA! anasUyA! keTalI mAtAone yAda karuM? vastutaH mAtApitAoe saMtAnonI najara sAme to sAruM rAkhavuM ja joIe. emAM ya patie kadI chokarAMonI mAtAne potAnI patnIne) chokarAMonA dekhatAM ThapakAravI ke mAravI na joIe. A bAbatonA mAThA pratyAghAta bALako upara paDe che. moTA thayA bAda teo temanA bApa mATe snehabhAva dharAvatA hotA nathI. lavakuza A ja kAraNe pitA rAmanI sAme jaMge caDyA hatA. bALakone vadhupaDatA TovAthI ke mAravAthI yA to temanI upara sakhata dhAka rAkhavAthI teo khUba ja khoTA raste caDI jAya che. skUla-kolejanA jIvanamAM AvAM ja bALako bIjAnA premamAM paDI jatAM hoya che. jemane mAphakasara rIte (atidhAka nahi tema atiloDa paNa nahi) mAbApano prema maLe che te chokarAM, chokarIo koleja lAIphamAM koI lapharuM karatAM nathI! mArA khyAla mujaba to bALakonAM ke ziSyonAM jIvana bagaDavAmAM ane sArA thavAmAM vaDIlajano, gurujano ja mukhya bhAga bhajavatA hoya che. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 bAra prakAranI hiMsAo AkhA rASTranA pitA banavAnuM sanmAna pAmelA gAMdhIjI potAnA ja moTA dIkarA harilAlanA pitA nahotA banI zakyA. harilAle gRhatyAga karyo; te dArUDIo banyo : teNe muslima dharmano svIkAra karyo. A badhAmAM vadhu vAMka gAMdhIjIno hato. temanI khoTI, kasamayanI dharma vagere bAbatamAM kaDakAIe harilAlanI jiMdagI barabAda karI hatI. mArI to evI samaja kharI ke dhikkAra dvArA kadI koI upara kabajo meLavAto nathI. kadAca vAtsalya dvArA paNa pariNAma sAruM na meLavI zakAya. chatAM vAtsalya dvArA ja Azritone AgaLa vadhAravA prayatna karavA. dhikkArathI jIta meLavavA karatAM vAtsalyathI hArI javuM sAruM. jo vaDIlajano ane gurujano AcaraNamAM umadA haze to AzritonAM jIvana upara tenI ati suMdara asara paDaze ja. mAtra upadezo devAthI (AcAramAM vicitra vartana karavAthI) koI asara thatI nathI. eka ThekANe kahyuM che ke je guru potAnA AcaraNathI ja ziSyane AcAra bhaNAve che te ja guru zreSTha jANavA. bAkI vANI ane kriyA (vartana) be vacce bahu aMtara che (mAtra upadezathI kAMI na thAya.) ya: svIyAcAreNaiva ziSyAnadhyAyayed guruH / mantavya: sa guru: zreSTha: vIva: matirivyate || eka ciMtake to kahI dIdhuM che ke dayA vinAno jo dharma hoya ane AcAra vinAnA jo guru hoya to temane tarata tyajI devA. dayAhInaM tyajeddharma; kriyAhInaM guruM tyajet / rAma ane sItA banne potAnA caraNone suMdara kahevAmAM jhaghaDI paDyAM tyAre hanumAne temane besADIne bannenA caraNone vArApharatI sparza karatAM kahyuM ke, "A caraNathI AcaraNa zreSTha che." vAraMvAra Ama karyuM tyAre rAma-sItAne hanumAnanA kathananuM rahasya samajAyuM. azvapAlaka giridatta vRddha thaI gayo hato. cAlatAM eka page saheja khoDaMgAto hato. tene potAne ja te vAtano khyAla Avyo na hato. rAjAe ati moMghAbhAve kharIdelo azva tAlIma mATe tene soMpyo, paNa te ghoDo paNa khoDaMgAto ja cAlavA lAgyo. eNe giridattanI cAlane tarata pakaDI lIdhI. rAjAnA paisA pANImAM gayA! Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo je gharanuM vAtAvaraNa dharmAcAramaya che te gharanA saMtAnonA saMskaraNanI koI ciMtA karavAnI rahetI nathI. - gharamAM vajano janma thayo. sahu tenA bApe lIdhelI dIkSAne yAda karavA lAgyA, e "dIkSA' zabda sAMbhaLatAM ja vajanA pUrvabhavIya saMskAro jAgrata thayA. vaje rovAnuM cAlu karyuM. kaMTALIne mAtA sunaMdAe, tenA pitA-munine e bALaka soMpI dIdhuM, nAnakaDI vaye tene dIkSA apAI. jaina dharmanA ati mahAnuM AcAryomAMnA te eka- vajAsvAmIjI- thayA. devo paNa jenA brahmacaryAdinA baLathI AkarSAyA hatA. A rIte mAtAo guruoe potAnA vAtsalya ane sadAcArothI saMtAnonuM saMskaraNa karyuM che. paNa sabUra! mAtapitAdithI, nimittothI ke saMgathI je saMskAra sArA ke narasA jAgrata thAya tethI vadhu jhaDapathI to - khoLIyA (bhAva)thI saMskAro jAgrata thatA hoya che. ucca kakSAnuM saMyama jIvana pALanAro sAdhuno AtmA jo bilADInA bhavano AyuSyabaMdha karI de; ane tethI bilADInuM khoLIyuM pAme to tarata pelA jIvadayanAnA jamAvelA saMskAra dabAI jAya ane uMdarone tathA kabUtarone cIrI nAkhavAnA bhUtapUrva bilADInA bhavonA saMskAro jAgrata thaI jAya. AthI ja jyAM tyAM janma thaI na jAya tenI khUba sAvadhAnI rAkhavAnuM jaina zAstromAM bhArapUrvaka jANavavAmAM AvyuM che. ApaNe joyuM ke pUrva bhavanA saMskAro, ane kusaMgAdi nimittothI udbhavatA saMskAro bhegA thaIne jIvane kusaMskArI banAvatA hoya che. AmAM jenuM jora vadhu hoya te jIvaMta thAya che. bAkInA dabAI jAya che. chatAM sAmAnya rIte ema kahI zakAya ke sArA ke narasA jIvananA ghaDataramAM pUrvabhavanA jIvanA potAnA saMskAronuM baLa cAlIsa TakA hoya che; mAtApitAnA saMskAronuM baLa cALIsa TakA hoya che. nimittonuM baLa vIsa TakA hoya che. A vIsa TakA bhale ochA che paraMtu e ja sauthI vadhu baLavAna che, e jo sArA hoya to jamA paDelA bhUtapUrva bhavanA sArA saMskAro jAgrata thaIne "sArA"nA 60 TakA (20 + 40) banI jAya che. e nimitto jo kharAba hoya to bhUtapUrvanA "kharAba" jAgrata thaIne tenA 60 TakA (20 + 40) banI jAya che. Aje azubha nimittonA to cAre bAju DhagalA khaDakI devAmAM AvyA che. bhAratIya mahAprajAnuM saMskAra-mALakhuM chinnavicchinna thaI jAya te mATe ja videzIoe dezI-gorAo dvArA hiMsakatA, durAcAritA, krodhAndhatA vagere kusaMskAro ekadama Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 bAra prakAranI hiMsAo jAgrata karI de; susaMskArone khatama karI nAkhe tevA kunimittonA DhagaleDhagalA tasu tasu bhUmi upara goThavI dIdhA che. ekaluM kAjaLa varasI rahyuM che; ahIM vastrane UjaLuM rAkhavAnuM zI rIte zakya bane ! cAre bAju Aga lAgI gaI che. ahIM dAjhayA vinAnA rahevuM to saMtonesaMsAra tyAgIone paNa bhAre paDI jAya tevuM che. jarAka AMkha kyAMka nAkho ke tarata bIbhatsa, azlIla posTara jovA maLI jaze. jarAka koI gItane kAna do keM tarata vAsanA bhaDakI jaze. mAvo, dArU, Dragsa, DIsko, popa saMgIta, viDIonI blyu philmo, byuTI pArlaronA kaubhAMDa, viDIo geImano jugA2, mAMsAhAra, dANacorI, kALAbajAra, bhraSTAcAra, khUnakharAbAthI mAMDIne mAphIyAgIrI... vagerethI A bhAratanI mahAprajA... khAsa karIne navI peDhI : ghaNI badhI yuvatIo; ghaNA badhA yuvAno - gherAI gayAM che. e badhAnAM jherI phaLo paNa e jherI jhADa upa2 AvavA lAgyAM che. hatAzA, krUratA, nirlajjatA, Aveza, mArAmArI, gAMDapaNa ane AtmahatyAnA vicAro e badhA A jherI jhADanAM viSaphaLo che. ochAmAM ochA dasa lAkha yuvAno A phaLone ArogIne jIvanathI sAva kaMTALI gayA che. AmAM konveTanTa paddhatinA zikSaNe sauthI moTo bhAga bhajavyo che. mahAmUlA susaMskAronI hiMsA karavAmAM nimitto, mAbApo ane pUrvabhavonA charAo karatAM ya konvenTano charo sauthI vadhu ghAtakI nIvaDyo che. ene nAstikatAnuM jhera pAIne taiyAra karAyo che. o mAbApo! jo tamArI vahAlAmAM vahAlI cIja tamArAM saMtAno hoya to temanA AtmAmAM jamA paDelA susaMskAronI tame hatyA karI na nAkho : tame garbhathI mAMDIne konvenTanA zikSaNa sudhInAM tamAma kSetromAM pUrA sAvadhAna bano. e bhUlakAMone jyAM sudhI samajaNanI dADha na Ave tyAM sudhI teo tamane AdhIna che. tamArA Azraye che. tenuM mAthuM ; tamArA adhikAranI tAsakamAM emaNe mUkIne tamane soMpyuM che. zuM tame temanA jIvana-ghaDataranA viSayamAM dharAra upekSA karazo. zuM tame amaryAda jIvanamAM temane paTakI nAkhazo; zuM tame temane vadhupaDatAM lADa laDAvIne temanA jIvanane vADhI nAkhazo ? tamArI tAsakamAM mUkeluM mAthuM zuM tame konvenTanA charAthI kApI nAkhazo ? ; jo hA... to sAMbhaLI lo ke tame saMskArahatyArA banyA eTale tamArA jevo hatyAro devanArano pelo pazu hatyAro kasAI paNa nahi gaNAya. pazuhatyA karatAM Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 171 mAnavonA-mahApuNya karIne yogasAdhanA karavA mATe tamAre ghare janma pAmelA saMtAnonA-susaMskAronI hatyA e to ati bhISaNa ane bhayAnaka hatyA gaNAya. saMskAra ja mANasane mANasa banAve che. zikSaNa to mANasane mANasAI vinAno DaoNkTara, vakIla ke pradhAna vagere ja banAvI zake che. tamAru saMtAna vivekAnaMda, zivAjI, bhagatasiMha, dharmAtmA kumArapALa, vastupALa, mayaNA, sulasA, mIrAM ke anupamA bane! hemacandrAcArya ke hIrasUrijI bane evI zuM tamArI koI mahattvAkAMkSA ja nathI? zuM tame tamArAM bALakomAM amitAbhanAM ke zrIdevInAM darzana karavA mAgo cho? naherunAM ke IndirAnAM darzana karavA mAgo cho ? hAya! to to amAre hAtha dhoI nAMkhavA paDaze; AvA gaMbhIra viSayonI ciMtA karavAmAMthI! jyAre AryAvartanI samasta Arya - mahAprajA pazcimanI jIvanazailInI gaganasparzI AganI jvALAomAM pUrI phasaDAI gaI che tyAre koke to jAgavuM ja paDaze; koke jIjAbAI ke anasUyA banavuM ja paDaze. koka zikSake kSIrakadaMbaka banavuM ja paDaze. koka saMte to zIlaguNasUrijI ke kAlakasUrijI yA kumArila bhaTTa banavuM ja paDaze. badhA ja UMghatA raheze te kema cAlaze? veNIbhAI purohitanuM eka kAvya mane yAda Ave che. 1 ApaNAmAMthI koka to jAge. bApadAdAnI bAMdhela DelI, eka phaLIbaMdha hoya havelI. gAmanI ciMtA goMdare melI, e ya nirAMte lImaDA heThe... DhoLIA DhALI, sahu sUtA hoya ema kAM lAge? ApaNAmAMthI koka to jAge.' aMte, eTaluM jaNAvIza ke pahelAMnI cha hiMsAo parahiMsA che. jyAre A sAtamI saMskArahiMsA te svahiMsA che. parahiMsA karatAM svahiMsA, khUba vadhu bhayAnaka hoya che. te to kadI na karavI joIe. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 bAra prakAranI hiMsAo saMpattihiMsA (8) sAtamA naMbaranI saMskArahiMsA nAmanI svahiMsAthI paNa saMpattihiMsA dvArA ghaNI moTI svahiMsA thAya che. ahIM saMpatti eTale dharmanAM upakaraNo! muhapatti, pUMjaNI, caravaLo, kaTAsaNuM, pUjA mATenA dhotiyuM ane khesa, ke ogho, dAMDo, navakAravALI, AyabiMlanI rasoInuM aDadanuM DhokaLuM, maMjIrA, kAMsA, prabhAvanAnuM patAsuM, upAzraya, jinAlaya yAvat zatruMjaya vagere tIrthabhUmio. A upakaraNonA vidhivat sevanathI AtmAmAM paDelA sArA saMskAronuM jAgaraNa thAya che. jenA sArA saMskAro khatama thaI gayA hoya tene pharI taiyAra karavA mATe A badhAM upakaraNo atyaMta upayogI che. AnA dvArA ja navI peDhInA saMtAnomAM nAnapaNathI ja suMdara saMskAro paDe che. derAsaramAM pUjA bhaNAtI hoya tyAre tAla vinAnA maMjIrA vagADatuM bALaka eka divasa prabhunuM paramabhakta banIne narasiMha mahetA banI jAya che. AyaMbila karatI bAnI thALImAMthI aDadanuM DhokaLuM upADI laIne mastIthI khAtuM bALaka vardhamAna tapanI so oLInuM ArAdhaka bane che. mAtra rajAnA divase, bApAnA dabANathI paNa caravaLo, kaTAsaNuM laIne jematema sAmAyika karato - satata ghaDIyALa sAme joto - kizora puNIo zrAvaka banI zake che ! prabhAvanAmAM maLatA patAsAnI lAlace vyAkhyAna sAMbhaLatI bebI, jinazAsananI mahAzrAvikA anupamA banI jAya che. navapadanA nava ekAsaNA karatI bALA, mayaNAsuMdarI banI zake che. zatruMjaya tIrthanI yAtrA manoraMjanarUpe karato yuvAna te tIrthano adhiSThAyaka deva kapardI banI zake che. jinazAsananI ekavIsa hajAra varSa sudhI cAlanArI avicchinna sthitimAM A Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 173 saMpattiono siMhaphALo rahevAno che. mATe ja varaghoDA, ujamaNAM, saMgha, upadhAna vagere thoDI ochI samajathI bhAvuko kare to ya hAla to karavA devA. enA dvArA ja te loko satsaMga, jinavANI zravaNa, sadhArmikono paricaya vagere pAmIne dharma tarapha vaLatA hoya che. jo A badhuM - dhumADA kahIne, khoTo kharca kahIne, garIbonI sevA vagerene AgaLa karIne - baMdha karAze to dharmatattvane pamADatI A hAlatA-cAlatI (mobAIla) yunivarsiTI baMdha paDI jatAM jainadharmane bhAre nukasAna pahoMcI jaze. baMdha karavA ja hoya to pahelAM sinemAM baMdha karo. derAsaro nahi. hoTalo baMdha karo; AyaMbilakhAtA nahi; dhana gaNavAnuM baMdha karo; navakAravALI gaNavAnuM nahi; mAtherAna-zImalAnA paryaTano baMdha karo; saMgho nahi. DIsko baMdha karo; nAnI bALAonA jinAlayanA garabA nahi. e adhikaraNo (durgati prApta vastuo)nI sAme amArA upakaraNaonI senA sadA sajja banIne UbhI raheze : laDatI raheze. je kuTuMbomAM nAstikatA prasarI che; bhogarasa tIvra banyo che; tyAMthI pUjANI caravALo vagere sApha thaI gayA che! nAstikatAnA charAe te saMpattinI katala karI che. paNa A to kauTuMbika stara upara katala thaI. sAmAjika stara upara bheTa-sogAda, cAMllo vagerarUpe AvI saMpatti pUrve apAtI hatI te have TI.vI., rephrIjareTara vagerenA svarUpamAM bheTa thatAM saphAcaTa thaI che. vaLI rAjakIya stara upara kAyadAnA khaMjarothI A saMpattinI hatyA karAI che. tAjetaramAM ja AvI rahelA gIphaTa Teksa, pUrve AvelA TrasTa ekTa vagere dvArA ghaNIbadhI saMpattino sarakAre kabajo lIdho che. temAM ghaTADo karavAnI pharaja pADI che. so varSa purANI tamAma saMpattio-mUrti-maMdira - zAstro vagere upara sarakAre kAyado karavA dvArA potAnI mAlikI jAhera karI che. ane jarUra paDe to te cIjone TurIsTonA AkarSaNa mATe dilhI vagere mahAnagaronA myujhiyamomAM mUkavAnI sattA paNa meLavI lIdhI che! kevA jaina-ajaina dharmapremI loko UMghatA jhaDapAI gayA! mudraNakArya dvArA zAstronA dIrgha AyuSya TuMkAvI devAyA che! zI khabara hajI keTalA navA kAyadAnA charA UbhA thaIne A saMpattionI katala karatA raheze. pUrve naherUnA samayamAM dhArmika TrasTonI sthitino abhyAsa karavA mATe AyaMgara kamizana nimAyuM hatuM. teNe rajU karelA ahevAlamAM eka vAta - khUba ja gaMbhIra kahevAya tevI karI che ke A deza sekyulara sTeTa hovAnA kAraNe koI paNa vyaktinI Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 bAra prakAranI hiMsAo samAjanI je te dhArmika vastu upara (mALA vagere upara) mAlikI hoI zake nahi. mALA to sarakAranI... hA; japa te dharmI mANasano. maMdira to sarakAranuM.. hA. pUjA te pUjaka mANasanI. upAzraya to sarakArano; sAmAyika mAtra tenA sAdhakanuM. jo sarakAra A rIte AgaLa vadhatI rahe to ghaNIbadhI dhArmika saMpattio kAM potAnuM svarUpa gumAvaze, kAM naSTa thaI jaze. kharekhara to moharAjanA jeTalA sAdhano (hoTala, sinemA, jImakhAnA, DIsko vagere kulabo Adi) vadhe tema tenI sAme - chevaTe ekanI sAme eka barobara - to dharmarAjanI saMpattio UbhI thavI ja joIe. jema virAdhanAnI sAme ArAdhanA Takkara le, tema virAdhanA (pApa)nAM sthAnonI sAme ArAdhanAnAM sthAno ja Takkara le; ane virAdhanAnI kriyAonI sAme ArAdhanAnI kriyAo ja Takkara laI zake. vimAna-yuddhanI sAme vimAna-yuddha ja joIe ne! bhUtakALamAM hastidaLa sAme hastidaLa goThavAtuM; azvadaLa sAme azvadaLa ja goThavAtuM. phAgaNa suda terasa vagerenI zatruMjaya tIrthayAtrAdi jainomAM ane kuMbhameLo, aSADhI rathayAtrA, gaNeza mahotsava vagere ajenomAM je thAya che tenI pAchaLa virATa hindu prajAmAM dhArmika bhAvanAone jIvaMta karavAmAM thAya che; vaLI hindu-ekatA mATe te khUba ja saphaLa Ayojano che. dezI-gorAo A badhuM kAyama mATe baMdha thAya te mATe te prasaMgomAM hullaDa vagere karAvIne azAMti sarje che. paNa koI paNa hisAbe A parvotsavo baMdha thavA na joIe. tema thatAM ekatA ane jIvaMta dharmabhAvanAnI saMpattinI katala thaI jaze. hAlanI sarvadharmanAzanI jherI havAnA samayamAM samyakatva ne mithyAtvanA sUmaciMtanathI mUlavIne te rIte jAheramAM upadezavA joIze. A dezamAM to zaMtrujya tIrthano kaMkara kaMkara zaMkara che; nadInI retIno pratyeka kaNa pApahara che; mATe ja yajJopavItanI kriyA vakhate vipra baTuko nadItaTanI mATIne mAthe caDAvIne bole che, "he mATI! mArA pApono nAza kara!" "mRttike! hara me pApam" Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 175 saMgha (sattA) hiMsA (9) saMgha eTale caturvidha jaina-saMgha : tenI sattA. e saMghasattA, lokasattA dvArA khatama karAI rahI che, tAraka tIrthaMkaradevoe sthApelA sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikAnA caturvidha saMghamAM zramaNanI pradhAnatA che. zramaNomAM AcAryanI pradhAnatA che. AthI A saMgha AcAryapradhAna-zramaNapradhAna caturvidha saMgha kahevAya. - A zrIsaMghano sabhya te ja gaNAya jeNe tAraka tIrthaMkaradevanI tamAma AjJAone mAthe caDAvI hoya. hA. te badhI AjJAono pAlaka na paNa hoya; to ya te AjJAono kaTTara pakSapAtI to hoya ja. A saMghano sabhya prabhu-AjJA mujaba rAtribhojana kare ja nahi; ane jo kare to ya rAtribhojanatyAgano ja te kaTTara pakSapAtI hoya. Avo yathAzakti pAlaka; ane zeSamAM kaTTara pakSakAra te jainasaMghano sabhya gaNAya. je kahevAtA jaino AvA pAlaka : pakSakAra nathI temano banelo saMgha te saMgha nathI. te to mAtra hADapiMjara che!" ema saMbodhasittarimAM kahevAmAM AvyuM che. ekeka ja sAcA-sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikAno paNa saMgha hoI zake. pAMcamA ArAnA cheDe Avo ja saMgha rahevAno che. Avo sAco jaina-saMgha e covIsa jinezvaradevonI gerahAjarImAM paccIsamAM tIrthakaranI tulya manAyo che. tenI ANa koIthI lopI zakAya nahi. nepALamAM sAdhanA karI rahelA bhadrabAhusvAmIne saMghe paTaNA AvIne bhulAeluM zruta sAdhuone ApIne akhaMDita karavA mATe jaNAvyuM tyAre AcAryadeva potAnI sAdhanAno bhaMga thavAnA kAraNe nA pADI tyAre zrIsaMghe pharI mANasa mokalIne puchAvyuM ke "saMghanI AjJA mAnya na kare tene zuM prAyazcita Ave?'' ane.... AcAryadevane potAnI bhUla samajAI temaNe mAphI mAMgavA sAthe evo rasto kADhyo, jemAM banne bAbato sacavAI gaI. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 bAra prakAranI hiMsAo amuka doSane kA2Ne jainAcArya siddhasena divAkarasUrijIne bAra varSanA guptavAsAdinuM prAyazcitta ApyuM hatuM. tene vahana karatAM sAta varSa vItI gayA. te vakhate saMghane temanI upasthiti khUba jarUrI jaNAI. AthI temanuM prAyazcita TuMkAvIne temane saMghamAM pragaTa rIte AvI javAnuM jaNAvyuM; jeno pUjya sUrijIe amala karyo. sthUlabhadrajIne pedA thayelA ahaMkArane kAraNe pUjya bhadrabAhusvAmI je dasa pUrvathI AgaLanuM zruta bhaNAvavAnuM baMdha karyuM; tyAre zrIsaMghanA Agraha AgaLa namatuM jokhIne sUrijIe sthUlabhadrajIne zeSa cAra pUrve (sUtrathI) ApyA. jyAre maMtrIzvara vAgbhaTTe tIrthAdhirAja zrIzatruMjayanA mukhya jinAlayano svadravye jIrNoddhAra karAvyo tyAre bhamatImAM pavana bharAtAmAM te jinamaMdira tUTI paDatAM temaNe pharIthI bhamatI vinAnuM jinamaMdira nirmANa karavAno zilpIone Adeza karyo. paNa AvuM jinamaMdira nirmANa karAvatAM maMtrIzvarano vaMzaviccheda thavAnI Apatti mAthe toLAI je zrIsaMghane jarAya maMjUra na hatI. AthI zrIsaMghe temane vinaMtI karI ke, "bIjI vAranuM nirmANa kArya amane sakaLa zrIsaMghane tame sopo.'' tarata vAgbhaTTa bolyA, "zrIsaMghe to mane AjJA ja karavAnI hoya, vinaMtI kadApi nahi. zrIsaMghanI A AjJA mane sarvathA maMjUra che!'' zrIsaMghanI apUrva mahAnatAne najaramAM rAkhIne vajrAsvAmIjIe paryuSaNa-parva daramyAna bauddha rAjA vaDe rokAvAyelI jinabhakti (puSpapUjA) zarU karAvI hatI. lAkho puSpo teozrIe meLavI ApyA hatA. jinazAsananA jabaradasta prabhAvaka zrAvaka (paramArhat) gUrjarezvara kumArapALa upara AvelA lU lAgI javAnA maraNAMta kaSTane kalikAlasarvajJa bhagavaMte TALI dIdhuM hatuM. taraNatAraNahAra tIrthaMkaradevo jyAre vizvamAtranuM hita sAdhatA dharmatIrthane jinazAsanane pravartAve che tyAre tenA saMcAlaka tarIke A zramaNapradhAna caturvidha saMghanI sthApanA kare che. bezaka; A saMghe paNa jinazAsana nAmanI je vizvakalyANasara saMsthA che tenuM saMcAlana dvAdazAMgI svarUpa jinAjJAne saMpUrNapaNe vaphAdAra rahIne ja karavAnuM che. kyAreka temAM parivartana paNa karavuM paDe to gItArtha sAdhuo zAstrAnusArI parivartana jarUra kare che. paraMtu mAtra samayAnusA2I ke lokAnusArI parivartana kadI thaI zakatuM nathI. A zrIsaMgha dvividha nathI paraMtu zrAvaka ane zrAvikAne laIne caturvidha che e Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 177 vAta sAbita kare che ke teoe paNa jinazAsananI sevAmAM potAno saMpUrNa sahayoga ApavAno che. sAdhu, sAdhvIjIoe paNa uttama kakSAnA zrAvaka-zrAvikAonI azAtanA na thaI jAya tenI kALajI karavAnI che. A saMghanuM aDhAra komamAM mAna hatuM; varcasva paNa hatuM. eka vAra pAlaNapuranA navAba sAheba pAse koI kArya mATe saMghanA agraNIo - mahAjano - gayA, te vakhate navAbazrIe jamatAM jamatAM temanI sAthe vAto karI. jamI rahelA navAbanA zAhajAdAe rasoIyAne bUma pADIne kahyuM, "macchI lAva." ane... navAbasAhebano pitto gayo. temaNe tarata eka lApho zAhajAdAne lagAvI dIdho ane kahyuM ke, "mahAjana beThuM che; tenI tane jarAya zarama nathI AvatI ke tuM macchI maMgAve che?' bhUtakAlIna rAjAo vagere zrIsaMghanA mahAjananuM bhAre mAna sAcavatA. temanI vAtone khUba gaMbhIrapaNe dhyAnamAM letA. A "mahAjana' e ja jainadharmanI sAcI saMsthA gaNAya. je Aje paNa pAMjarApoLa vagere prAcIna saMsthAonuM saMcAlana kare che. paramAtmA mahAvIradevanA zAsanakALamAM te paramakRpALuMnA nirvANa pachI sittera varSe thayelA jainAcArya zrIratnaprabhasUrijIe "mahAjana' saMsthAnI vidhisara sthApanA karI hatI. pUrve ApaNe joyuM ke A bhAratavarSamAM prajAnA sAcA hita mATe je kAMI thatuM temAM uparathI nIce vicAronuM avataraNa thatuM. tAraka tIrtha karadeva sauthI upara che. teozrIe prarUpelI vAto kramazaH nIce nIcenA gaNadharo, AcAryo, zrIsaMghanuM mahAjana, kauTuMbika vaDAo, saMtAno ane nokaro vagere svIkAratA. uparanI kakSAnA AtmAomAM ati uttama vAto ja hoya; tyAM prajAnI ahitakara ke nabaLI vAtone to sthAna ja na hoya e sahaja che. AvI vAtone TheTha nIcenA stara sudhI sahu svIkAre to sahunuM hita ja thAya te vAta paNa sahaja che. kuTuMbamAM vaDIlo che ane dIkarAo, vahuo ane nokarAya che. vaDIlonI vAta nokaro sudhInA tamAme svIkAravI joIe. nokaronI vAta vaDIlo sudhInA sahu svIkAre to kuTuMbanuM satyAnAza nIkaLI jAya; kemake nokaro pAse tevo boddhika ke Atmika vikAsa ja nathI. temanI vAtomAM ekAnta sahunuM hita kayAthI hoI zake ! meM pUrve jaNAvyuM hatuM ke prajAnA dhArmika stara upara zrIsaMghanA AcAryanI sattA hovA chatAM bAkInA sAmAjika, Arthika ane rAjakIya staro upara paNa anuzAsana Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 bAra prakAranI hiMsAo karavA pUratI AcArya (saMta)nI sattA to kharI ja. jJAtinA banelA sAmajika staranA vaDA ane vepAranA kSetranA zAsaka hatA; rAjakIya staranA zAsaka, te kSetranA vaDA rAjA hatA. paraMtu anuzAsaka to tamAma stare AcArya hatA. teo dhArmika staranA zAsaka paNa hatA. sAmAjika vagere kSetromAM jo koI paNa anucita nirNaya levAya; jo kAMI ApakhudI vaparAya to saMto tenuM anuzAsana avazya kare. anuzAsana eTale khoTuM thatuM aTakAvavA mATenuM niyaMtraNa. A sAmAjika, Arthika ane rAjakIya stara upara zAsana nahi paraMtu anuzAsana to saMtonuM ja rahetuM. Ama hovAnA kAraNe tIrthaMkaradeva sthApita zrIsaMghane lokasattA karatAM rAjasattA ane saMtasattA sAthe vadhu meLa besato. - kAza! Aje to lokasattAne saMghasattA sAme khaDI karI devAI che. lokasattAnA charAthI saMghasattAnI katala cAlI che. lokasattA eTale lokazAsana; jemAM nokaronA (pachAtonA) vicAro upara -uparavALA : zeTha, mahAjana, saMgha, ane saMtoe svIkAravA paDe. jyAM nIcenA vicAro upara jAya tyAM prajAnI adhogati thAya temAM koI Azcarya nathI, kemake loka to gatAgatika hoya che. enI pAse sUkSma buddhi hotI nathI. jyAM uparanA vicAro nIce jAya tyAM e prajAnI Urdhva gati thAya. AMkha sAme A adhogati jaNAI rahI che. saMtatiniyamana, garbhapAta, raktavIryanAM dAna, AMtara-lagno, dharmanirapekSa rASTra, garbhapAta ane chUTAcheDAnI kAyadesaratA, huMDIyAmaNanI ghelachA, sattAnI kAramI lAlasA, svArthAndhatA, jAtIyavRttiono bephAma prasAra, phezana vyavasanonI nirlajja pravRttio vagerene cikkAra protsAhana maLyuM che. ahIM sArI tamAma vAtone, paraMparAone, maryAdAone dharatImAM dATI devAI che. ahIM vaDIlonI AmanyA saphAcaTa karAI che. bhUta-pretanA bIbhatsa cALA karatAM ToLAnI jema ahIM-lokasattAmAM-halakA vicAronA ToLeToLAM comera bhamI rahyAM che, emanuM bIbhatsa svarUpa prasArI rahyAM che. lokazAsananA jabarA puraskartAomAMnA eka gaNAtA briTananA carcile kahyuM che ke, "prajAnAM sukha, zAMti ane AbAdI mATenI lokazAhI paddhatine huM sArAmAM Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 179 sArI paddhati to na ja kahuM. paNa kadAca eTaluM kahuM ke bIjI saramukhatyArazAhI vagere paddhatio karatAM te ochAmAM ochI kharAba che." khera. mArI dRSTie to lokazAsana e su-lokazAsana na hoya to tenA karatAM koI sArA mANasanI saramukhatyArazAhIne ja AjanI tArIkhamAM bhAratIya prajAe svIkArI levI joIe. jo ke mArA jevAo to saMta-zAsana (anuzAsana) AdhArita rAjazAsana (rAjAzAhI) ne ja pasaMda kare che. (hAlanI aMdhAdhUMdhI jotAM to nakkI pasaMda kare che.) paNa hajI A vAta karavAno samaya pAkelo jaNAto nathI. bAkI A lokazAsane to pazuonA citkArothI gaganane ubharAvI dIdhuM che; nArInA zIlanA UbhI bajAre phuracA uDAvyA che; vaDIlonI AmanyAonA bhukA karI nAMkhyA che; tamAma sAMskRtika maryAdAone toDI-phoDI nAMkhI che; khetI, Ayurveda, varNavyavasthA, jAtinuM asAMkarya vagere prajAnI ekAMte hitakArI je vyavasthAo hatI tenI krUra majAka uDAvI che. veda, Agama vagere dharmagraMthone jAheramAM saLagAvyA che, enI vAtone "AuTa-opha DeITa' jAhera karI che. A lokazAsana e have ToLAnuM nahi; guMDAonuM ja nahi paNa mAphIyAonuM ane AtaMkavAdIonuM zAsana banavA tarapha jhaDapathI dhasI rahyuM che. pachAtonA utkarSamAM guNavattAnAM tamAma dhoraNonuM nikaMdana kADhI nAMkhIne AkhI bhAratIya prajAne naSTabhraSTa karavAno dAva A lokazAsananA nejA nIce ja keTalAka dezI-gorAo (videzIonI preraNAthI sto) ramI rahyA che. AvI bIbhatsa, lokasattAne mArA jevA mANaso zI rIte mAnyatA Ape? lokasattAe saMghasattA khatama karI che, jo ke hajI te saMghasattA okasIjana upara jIvI rahI che eTale tene pharI jIvaMta banAvI devAnI tako to pahelI ja che; paraMtu te mATe tamAma saMtoe jAgrata thavuM paDaze. nahi to tenA motane rokI zakAya tema nathI. jo lokasattAe bahumatavAda upara saMghasattA khatama karI to lokasattA dvArA zuM khatama nahi karAya? te savAla thaI paDaze. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 bAra prakAranI hiMsAo zAstra (mati) hiMsA (10) parahiMsA karatAM svahiMsA bhayaMkara che. temAMya uttarottara svahiMsA vadhu bhayaMkara che. saMpatti hiMsA karatAM saMghasattAnI hiMsA vadhu bhayaMkara, kemake saMghasattA rahe to lokasattAnI sAme paDIne saMpattionuM punaHnirmANa karI zakAya. saMghasattA karatAM ya zAstramati vadhu mahAna che. kemake saMgha potAnI sattA calAve che te zAstramatinA AdhAre calAve che. saMghanuM prANatattva zAstramati che. zAstramatithI ja saMghe kAma karavAnuM che. jinazAsanamAM svamati ke bahumati to nathI ja cAlatI paNa sarvAnumati ya nathI cAlatI. ahIM to zAstramati ja cAle che. bhale pachI tevI zAstramati eka ja gItArtha sAdhu pAse hoya ane tenI sAme tamAma loko hoya. zAstramati pramANe ja kAma karavAno - are ! vicAra paNa karavAno -Agraha rAkhanAra puruSa kharekhara mahAtmA gaNAya. evA kaparA saMyogamAM tene vaLagI rahenAra AtmA kyAreka pelA sAvadyAcAryanI jema tIrthaMkara nAmakarmano baMdha kare, paNa sabUra! emAM garabaDa kare, ane lokaherImAM taNAIne lokamati ke svamati pramANe kAma kare to tenAM tIrthakara nAmakarmanA daLIyA vIkharAI paNa jAya. koI AcAryanA 500 ziSyoe zrI vAsupUjya svAmIjI bhagavaMtanI tIrthayAtrA karavAno ekamate vicAra karyo. te vakhate varasAda khUba thayela; lIla vagere paNa hatI eTale te virAdhanAne dhyAnamAM laIne gItArtha gurue yAtrAno niSedha karyo. paNa agItArtha ziSyoe haTha pakaDI. teonI pAse sarvAnumatinuM baLa hatuM eTale uzRMkhala banIne badhA eka divasa nIkaLI gayA. gItArtha guru temanI pAchaLa paDyA. zakya teTalAne aTakAvavAnI temanI IcchA hatI. paraMtu pelA uzRMkhala sAdhuo to ghAsa upara paNa doDavA lAgyA. guru to khUba sAvadhAnIthI nirjIva bhUmi upara ja cAlIne AgaLa vadhavAnA AgrahI hatA. AthI te eka ja bALasAdhune pakaDI laIne rokI zakyA. e ja vakhate vikarALa siMha dhasI Avyo. be ya guru ane bALasAdhu aMtima Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 181 ArAdhanAmAM lIna banI gayA. siMhe temane phADI khAdha, te bane sadgatimAM gayA ane bephAma jIvanAruM te uzRMkhalonuM ToLuM durgatimAM gayuM. zAstromAM kahyuM che ke jo bahumatimAM ja bhagavAna hoya, tenA AdhAre ja nirNaya karavAno hoya to to badhA mithyASTi mANasoe pazu banavuM paDaze. badhA pazuo (be IndriyAdie) vanaspati banavuM paDaze. kemake uttarottaramAM bahumatI che. vaLI bahumatAdhAre to badhA jenoe vedika banavuM paDaze. vedikoe muslima ane muslimoe bauddha, ane bauddhoe IsAI banavuM paDaze; kemake uttarottaranI bahumatI che. zuM A kadI svIkArya che! AkAzamAM candra eka che, tArA ghaNA che. vanamAM siMha eka che; gADara ghaNAM che, TrenamAM pharsTaklAsanA pesenjara thoDA che. zeSa ghaNA che. khIsAmAM pAMcasonI noTa thoDI che. cillara ghaNuM che. tethI zuM ghaNAo mahAna banI jaze ? ghaNAMmAM ke sarvamAM je hoya te kadI mahAna nathI, mahAna te che je zAstromAM hoya; zAstra pramANe hoya. eka vAra lokasabhAmAM rAjendrabAbue kahyuM hatuM ke, "lokazAsana bahumatIthI cAle che. paNa jo sarvAnumatithI A lokasabhA nirNaya le ke dareka vidhavAe punarlagna karavuM paDaze." toya mArI vidhavA mAtA kadI punarlagna nahi kare. joyuM ne? AryazAstrone punarlagna majUra nathI mATe tenI sarvAnumati paNa ThukarAvI ja devI paDe. mAro sAdhu veza utArI levAno mUrkhAo bahumatIthI nirNaya le tethI zuM mAre mAro veza premathI temane dharI devo? saMtatiniyamana saMbaMdhamAM ketholika IsAI dharmaguru popa potAnA sittera bIzapo ane kArDInalonuM voTIMga karyuM hatuM. tarapheNamAM 66 hatA; viruddhamAM cAra hatA. chatAM pope jAhera karyuM ke, "koI paNa ketholike saMtatiniyamananA sAdhano vAparavA nahi; kemake bAIbala tenI manAI kare che!" joyuM ne! pope paNa potAnA bAIbalanI zAstramahine ja mAnya rAkhI ! mata eTale mAtra abhiprAya. darekano abhiprAya jarUra laI zakAya. paraMtu vaDIloe nirNaya to zAstramati pramANe ja levAno hoya. bhale pachI temAM ekamati (eka ja mANasanI saMmati) maLatI hoya; vartamAnakAlIna je lokazAsana che; te rAjazAsana ane saMtazAsanano uccheda Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 bAra prakAranI hiMsAo karanAra che teNe potAnuM sprIMgaborDa (AdhAra-tattva) "bahumatI' rAkhela che. sAmAnyataH mUrkhAo, nirakSaro, garIbo, pachAto, guMDAo, luccAo, svArthIonI ja bahumatI hoya. (Majority consists of fools). "mata'no artha keTalo badho khoTo karI devAmAM Avyo che! mata eTale "abhiprAya hato. have mata eTale AMgaLI thaI gayo. vaLI darekanI AMgaLInuM mUlya sarakhuM. eka guMDo hoya, bIjA gAMdhIjI hoya; beyanA matanuM mUlya ekasarakhuM, A ja AjanI mata-paddhatinI khataranAka bAbata che. AthI ja vinobAe cUMTaNIne bhasmAsUra kahyo che te khUba yathArtha che. bahumatI prathAmAM bAMdhachoDa paNa keTalIka vAra thAya; ane sarvAnumatI sadhAya. paNa AvI bAMdhachoDa cAle nahi. eka kahe be du cAra; sAmo kahe : be du cha : - be vacce jhaghaDo thayo. ene zAMta karavA mATe trIjAe kahyuM ke "cAlo, jhaghaDo baMdha karo, beya jaNa thoDuMka khazo cAlo, be du pAMca." patI gayuM. zuM "be du pAMca barobara che! AvA samAdhAna karatAM to "be du cAra" kAjeno saMgharSa sAro. bahumatI prathAmAM game tevA saMgaThanane paNa mahattva maLe. A saMgaThano DhaMgadhaDA vinAnAM, svArthadhArita ane sagavaDIyAM hoya che. paNa sabUra! game tevAnA saMgaThanathI "sAcA' ne khUba zoSAvAnuM Ave. dUdha ane nImakanuM saMgaThana kadI karAya kharuM? Aga e peTrolane bhegAM karavAthI to bhaDako ja thAya. AkhA zaMbhumeLA karatAM zAstranItinA thoDAka paNa mANasonuM sAcuM saMgaThana sAruM. kharekhara to vizvakalyANakara jinazAsananuM saMcAlana karato jainasaMgha : tenuM peTA mahAjana e ja sAcI saMsthAo che kemake te zAstramati pramANe cAlatI hoya che. bAkInI saMsthAo, daLo, maMDaLo, jUtho, sosAyaTI vagere jo zAstramatine badale bahumata AdhArita hoya; te rIte temAM pramukha, sekreTarI, khajAnacI, sabhya vagerenI cUMTaNI thatI hoya to A saMsthAo potAne bhale "jaina" kahevaDAve paNa kharekhara to jainadharmanI nAzaka saMsthAo gaNAya. jo te saMsthAo jena dharmanA hitamAM ja kAma karavA mAMgatI hoya to teNe A cUMTaNI paddhati dUra rAkhavI joIe. ane zAstramati pramANe ja tamAma kAmo karavAM joIe. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 183 dharma (kriyAtmaka) hiMsA (11) dharmanA prakAra che; kriyAtmaka-vyavahAra-dharma ane guNAtmaka - nizcayAtmakadharma A be dharmonI hiMsA te anukrame agIAramI dharmahiMsA ane bAramI zAsanahiMsA che. A banne hiMsA uttarottara vadhu bhayAvaha che, vadhu kAtIla che. jainadharmanI dRSTie joIe to sAmAyika, pUjA, pratikramaNa, yAtrA, vagere kriyAtmaka dharmo che. A evA kriyAtmaka dharmo che ke je anya koI dharmomAM nathI. dareka dharma pAse AvA potAnA ja kriyAtmaka dharmo hoya che. je dharmo bIjA dharmomAM nathI, tene Aje saMpradAya kahevAmAM Ave che. ApaNe ahIM jainadharmanI dRSTie vicAra karIe. tenA keTalAka kriyAtmaka dharmo tyAgamaya che athavA kaSTasvarUpa che; tyAga ane kaSTa vinA dharma nathI tevuM tenuM sAmAnyataH mAnavuM che. A badhI dharmArAdhanAo jayaNA (ochAmAM ocho doSa sevavA taraphanuM lakSa) ane vidhi (zAstrokta)thI saMpanna hovA joIe. jo te be nIkaLI jAya to bezaka lokomAM dharmakriyAo puSkaLa vadhI jAya paraMtu evI jayaNA vinAnI ane avidhiothI bharapUra dharmakriyA potAnI tAkAta mahadaMze gumAvI bese. e phugAvo banIne prasarI jAya paNa eno prANa moTA bhAge haNAI jAya.jo dharma potAnI UMDAI gumAvI bese to tenI vadhI gayelI laMbAI-pahoLAInuM jhAjhuM mUlya rahe nahi, te dharma chIcharo lAge. AthI ja dharmaguruo dharmArAdhako pAse be vAta kare che, dharmakriyAo khUba karo; paNa tenuM prANatattva jIvaMta rAkhIne karo. sAmAnyataH je bALakakSAnA jIvo che teone to zarUmAM kriyAtmaka dharmo tarapha ja vALavA paDe. dharmanA gahana svarUpa sudhI pahoMcavA jeTalI emanAmAM buddhi nathI. AvA bALajIvo ja vartamAnakALamAM savizeSa che. eTale dharmopadezakonI dezanAmAM kriyAtmaka dharma taraphano DhaLAva vizeSa hoya te sahaja che. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 bAra prakAranI hiMsAo vaLI kriyAtmaka dharma e AvA jIvo mATe - rokaDA khaNakhaNatA cAMdInA rUpiyA jevo-nakkara dharma che. jIve khAvAnI lAlasAno duSTa bhAva tyAgyo ke nahi tenI zI khabara paDe? paNa jo teNe traNa upavAsa ke mAsakhamaNa jevo ghora tapa karyuM to nakkI ja thaI gayuM ke teNe te lAlasA upara kAbU meLavI lIdho che. jIve aMtaramAM samabhAva sAdhyo ke nahi? tenI zI khabara paDe? jo te roja eka sAmAyika karavAno kaTTara AgrahI banyo hoya to nakkI ja thaI gayuM ke tene samabhAva khUba gamavA lAgyo che. jainadharmanI kriyAo mana vinA -parANe-potAnI jAtane mArI nAkhIne karI zakAtI nathI. e eTalI kaThora kriyAo che ke temAM mananI sAthe samajUtI atyAvazyaka che. badhA ja dharmo moTI lAlacathI paNa karI zakAtA nathI. zatruMjaya tIrthanI covihAra chaTha karIne sAta jAtrAo karavI e zuM koI khAvAnA khela che? muni-jIvana svIkArIne dara varSe be vAra loca karAvavo; hajAro kilomITarano pravAsa cAlIne ja karavo e zuM dasa-vIsa hajAranI lAlacathI paNa zakya che? eTale ja A kaSTamaya ane tyAgamaya dharmArAdhanAo jaina dharmanA vikAsano nakkara mApadaMDa che. jeTalo A dharma vyApe (ane UMDAI pAme) teTalo jaina-dharmano vikAsa kalpI zakAya, bezaka; AmAM jo jayaNA ane vidhinI gauNatA thaI jAya; samajaNanI moTI khAmI hoya to tevA kriyAtmaka dharmonI bahu prazaMsA karavA jevI nahi; paraMtu vartamAnakALamAM pazcimanA jherI pavanoe je rIte sarvadharmanAzanI honArata sarjI che te jotAM to ema kahI zakAya ke hAla to jevo tevo paNa kriyAtmaka dharma jozamAM cAlu ja rAkhavo. nahi to, dharmaguruonI TIkAnI jhaDIothI paNa bALajIvo emanA jevAtevA dharmano tyAga karI deze. jyAM sudhI jIvomAM vAstavika dharmanuM AdhAna thaI zake nahi- tyAM sudhI dharmanuM bAhya kalevara paNa UbhuM rAkhavuM. eka divasa koI mahApuruSa avataraze, je temAM prANa pUrI deze. kriyAtmaka dharmo zAstrothI jeTalA zIkhAya che tenA karatAM ekabIjAnI dekhAdekhIthI vadhu jaladI zikhAya che. AthI ja A dharmano vyApa paNa khUba jarUrI che. temAM UMDAI na AvI hoya to paNa vartamAna deza-kALamAM teno paNa pracAra Avazyaka che. pazcimanI jherI jIvanazailIe tIvra bhogarasa pedA karyo che te A dharmono nAza Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 185 karanAra jhera pAyelA charAnI garaja sAre che. bhogarasa vadhe teno mokSarasa ane tyAgarasa avazya ghaTe. bhogarasI mANasa hoTalane, sinemAne, kulabone ke TI.vI. vagerene pasaMda kare. tene derAsara, upAzraya, sAdhu bhagavaMto paMsada na ja paDe. vaLI tene khAvuM, pIvuM, bhaTakavuM, bhogavavuM vagere ja adharmanI kriyAo game paNa tene sAmAyika, pUjA, pratikramaNAdi kriyAo nahi ja game. bhogane ja potAnuM jIvana mAnato mANasa paramAtmAmAM ane paralokamAM kadI mAnaze nahi, jo te paramAtmA pratye prIti dharAvato hota to paramAtmAe jenI nA kahI che te kaMdamULa-rAtribhojanAdi karata nahi; athavA jo te paralokanI nAraka vagere durgationI bhIti dharAvato hota to ya te tyAM laI janAra kaMdamULa-rAtribhojanAdinuM sevana te karata nahi, paNa je bhogarasI che tene to prIti-bhItimAMthI eke ya nathI. AthI ja te kaMdamULa-rAtribhojanAdinuM niHzaMkapaNe, bhAre majAthI sevana karaze ja. eTaluM ja nahi; paNa tene tyAganI vAto karato dharma ane dhArmikajano kadI gamaze nahi. koI paNa taka jhaDapI laIne te dharmane dhikkAravA lAgaze. evA mANasanI bAe aThThAInuM tapa karavAno dharma karyo haze paNa kamanasIbe bA jo temAM krodha karI besaze to pelo bhogarasI mANasa tarata bolaze, "tamArA karatAM ame hoTalamAM janArA sArA chIe. tamArAmAM keTalo krodha che. krodha Avato hoya to dharma na karavo sAro." mAkhIne uDAvavA beThelA nokare rAjAne ja uDAvI devA jevI A cAla che. atyAre to dhArmikajanono jarAka koI doSa dekhAya eTale tarata dharma upara tUTI paDavAnI, bhogarasI buddhijIvI vargamAM phezana paDI che. cAra mANaso bhegA thaze to teo dharmanI vagovaNI karIne ja raheze. AvA bhAgarasanA tIvrakALamAM jevA tevA paNa kriyAtmaka dharmonI heyatA batADavA jevI nathI. dharma haMmeza bAhyAcAro upara ja Take che; prasare che. kriyAtmaka dharma karato mANasa ja sadguru pAse upAzraye Avaze. tema thaze to te mahApuruSano satsaMga pAmaze. e satsaMgathI tene potAnA dharmamAM rahelI avidhi Adi kSationI samaja paDaze. e samajaNathI teno dharma ekadama vyavasthita-netradIpaka banI jaze. paNa jeo kriyAtmaka dharma paNa karatA nathI teo to A kramane pAmI zakavAnA ja nathI. paNa tethI teo sArA che ema to kadI kahI zakAya nahi. je kapaDAM paheraze tene temAM jU paNa kyAreka paDaze. paNa tethI nAgA rahenArAne kadI jU paDatI nathI. mATe te "sAro' thoDo kahI zakAya? Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 bAra prakAranI hiMsAo kAza! bhogarasanA jhera pAyelA kAtIla charAe A dharmanI bhAre moTI katala karI che. jeno kahevAtA lAkho loko dharmavimukha banyA che. hoTalo, kalabo, sinemAo,blyu phimsa, vagere tarapha jhapATAbaMdha vaLI gayA che. pUrve to bhogamAM ya tyAgAdino dharma jovA maLato hato. Aje paNa je kaTTara-dharmI varga che te to lagnanA divase AyaMbila kare che; pahelI rAta pUrNa brahmacaryathI pasAra kare che. keTalAka pahelo mAsa ke paheluM varSa pUrNa brahmacarya pALe che. emane hanImUna-sthaLa zodhavAno savAla ja Avato nathI. AvA kaTTarothI ja Aje paNa dharma TakI rahyo che. tIvra bhogarasanA ja A bIbhatsa ane jugupsanIya saMtAna che; jemanAM nAmo che; bhraSTAcAra, anAcAra, mAMsAhAra ane vyabhicAra. anAthAzramo, ghoDIyAgharo, gharaDAgharo, hospiTalo, kI-klabo, sinemAgharo, binadhArmika zaikSaNika saMsthAo vagere paNa bhogarasanI tIvratAnI cADI khAtA dezanA kurUpo che. bhogarasanI tIvratAe prajAnA sAcA sukha, zAMti, AbAdInuM kevuM nikaMdana kADhI nAkhyuM che e jovuM hoya to jApAna ane amerikA tarapha najara karo. vizvano ati samRddha banato jato jApAna-deza atyAre vadhumAM vadhu hArAkIrI (ApaghAta)no deza banyo che. amerikAnI navI peDhImAMthI aDadhI navI peDhI pAgalapaNAno bhoga banI che. beya ThekANe bhoganA atireke kramazaH vaDIlo tarapha tiraskAra pedA thatAM emane ApaghAta karavA preryA che ane yuvAno-yuvatIone "pAgala' jevI sthitimAM mUkI dIdhA che. temaNe dizA gumAvI dIdhI che. bhogAtirekathI kathaLI gayelI zArIrika ane mAnasika sthitine lIdhe teo mAnasika samatulA gumAvI beThA che. have samajAya che ke bhArata deza vadhupaDato samRddhithI chalakAto deza banyo nathI tenA keTalA badhA mIThAM phaLo tenI prajA ArogI rahI che! pharI kahuM chuM ke, bhogarasanI tIvratAthI tyAgamaya ane kaSTamaya jainadharmanA bAhya kriyAkAMDa svarUpa dehane gALo denArA ke tenI kaDavI samAlocanA karanArA lokothI bharamAzo nahi, temanAthI doravAzo paNa nahi. jevo tevo paNa kriyAtmaka dharma ane tenA sthAnone TakAvI rAkhajo. azubha kriyAo kUdake ne bhUsake vadhI rahI hoya; tenA sthAno paNa roja savAra paDe ane 50-100 UbhA thatA hoya to temanI sAme dharmarakSA mATe zubha-kriyAo ane tenA sthAnono mAro cAlu ja rAkhavo joIe : vadhAravo joIe. hA. temAM je kAMI marAmatAdinI jarUra haze te ApaNe aMdarameLe samajI laIzuM. paNa pelA hiMsakonI vAtamAM to ApaNe kadI phasAI javuM Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 187 nahi. kriyAtmaka bAhya dharmathI ja dharmanuM zAsana 21 hajAra varSa sudhI cAlavAnuM che, ApaNe tenI avagaNanA to na ja karavI joIe paNa teno mahimA vadhAravo joIe, anyathA phelAI gayelA bhogarasanA jherI pavanamAM ApaNe jhaDapAI jaIzuM. ApaNo nAza to bhale thAya; enI ciMtA nathI paraMtu dharmano nAza thaI jaze A dharmahiMsA thaze to prANI dayA vagere dayAonuM pAlana asaMbhavita banI jaze. Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 bAra prakAranI hiMsAo zAsana (svarUpa) hiMsA (12) zAsana eTale jinazAsana. jinazAsana eTale tAraka tIrthaMkaradevoe sthApelI (prakAzelI) vizvamAtranA sarva jIvonuM hita ArAdhavAmAM samartha saMsthA. A saMsthA konI upara potAnuM zAsana calAve che? uttara-potAnI jAta upara. -potAnA-svarUpa upara. - jinanuM ja svarUpa che e ja ApaNA AtmAnuM svarUpa che. be ya anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta cAritra, anaMta sukhathI saMpanna che. anaMtaguNI che. eTale jinazAsana = svarUpazAsana thayuM. jinanA zAsana dvArA; svarUpa upara zAsana karAya che, tethI svarUpa pragaTa thAya che. svarUpa ghaNI badhI rIte bagaDeluM che. temAM kAma, krodha, rAga, dveSa, mithyAtva, avirati vagere keTalAya tattvo pesI gayA che, temane khatama karavA-temane khUba ghaTADI nAkhavA te ja svarUpa uparanuM ApaNuM zAsana. anaMtakALathI jIvanuM je saMsArabhramaNa cAle che temAM mukhya kAraNe tenI rAga-dveSAdinI azubha pariNatio che. temane kAM khatama karavI joIe; kAM sAva ghaTADI nAkhavI joIe. jo haju paNa rAga, dveSa karAya to te pariNatio vadhu majabUta thAya, tethI bhavabhramaNa vadhe. jIvamAtranI hiMsAnuM mULa kAraNa ApaNI vItarAga-svarUpa avasthAnI satata karAtI hiMsA che. krodhathI kSamAnI; dhikkArathI vAtsalyanI, kAmathI zIlanI, IrSAthI guNanurAganI, niSpharatAthI karuNAnI, svArthatAthI parArtharasikatAnI ApaNe paLe paLe katala karI nAkhavA dvArA AtmAnA vItarAga svarUpanI katala karIe chIe. pachI te rAgI, dveSI, krodhI banelo AtmA potAnA lAkhkho bhavo, dareka vakhate vadhArIne bhavabhramaNa kare che. e virATa bhavabhramaNamAM te jIva bIjA agaNita-anaMta-jIvono kaccaraghANa bolAve che. jo te potAnA vItarAgasvarUpane jinazAsana dvArA pragaTa karIne muktinA paramadhAme pahoMcI jAya to anaMta jIvonI katala baMdha thaI jAya. A vAta uttarAdhyayana sUtramAM kahI che ke, eka senApati dasa lAkha mANasonA Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 189 zatrusainya upara vijaya meLave, tenA karatAM eka AtmA; kSamA vagere dvArA potAnA krodha vagere eka doSa upara je vijaya meLave to vijaya ghaNo mahAnuM che; kemake krodha dvArA saMbhavita eka karoDa bhavomAM thanArI potAnA jIvanI eka karoDa vAranI hiMsAmAMthI; ane te eka karoDa bhavamAM bIjA anantA jIvonI-potAnA dvArA thanArI hiMsAthI teNe nivRtti meLavI che. devAdhideva paramAtmA mahAvIradeve kahyuM che ke, "he mAnava! tuM bahAranI koI mAthAkUTamAM na paDa. tuM tAro AMtarasaMgrAma khelI nAMkha. tArA AMtaradoSone tuM khatama karI nAkha kema ke e doSo tane khatama karI rahyA che. rAgAdi doSonI azubha pariNatio e svarUpa (jina) zAsanane khatama karatI bhayaMkara charI che. rAgAdi doSonI pariNatino nAza ke temAM bhAre maMdatA e ja svarUpa-zAsana che. enuM ja nAma; jinazAsana che. sAmAyika, pUjA, pratikramaNa vagere tamAma bAhya dharmothI paNa zreSTha A jinazAsanane kahyuM che. pradhAna sarva dharmANAM, jena jayati zAsanam) kemake rAgAdi doSonI maMdatA vinAnA sAmAyika vagere dharmo kadI mokSa ApI zakatA nathI. kAM rAgAdi doSo mAMdA paDe athavA chevaTe temanAthI mukti pAmavAnuM lakSa hoya; teno ja pakSa hoya to ya sAmAyika vagere dharmakriyAothI mokSa maLI zake paNa A mokSalakSa ane guNa-pakSa paNa na hoya; te - pAmavAnI IcchA paNa na hoya to to sAmAyikAdi dharmakriyAo mokSa pamADavAnI bAbatamAM dharAra niSphaLa banI jAya. hA. pachI temanA dvArA svargAdi jarUra maLe; paraMtu temane pAmavA mATe sAco jaina kadI sAmAyikAdi kare nahi. svargadi to nAraka jeTalA ja bhUMDA che. eka loDhAnI beDI che to bIjI sonAnI paNa beDI to che ja. bhagavAna jinezvaradevoe dravyahiMsA ane bhAvahiMsA ema be prakAranI hiMsA jaNAvI che. dravyahiMsA mukhyatve anya jIvonI hiMsA Ave. jyAre bhAvahiMsAmAM potAnI zubha ane zuddha pariNatinI hiMsA Ave. koI paNa dravyahiMsA (kadAca) na karato paNa sAdhu krodhAdi karavA dvArA potAnA svarUpanI bhAvahiMsA jarUra karI zake che. A bhAvahiMsA ja sahuthI bhayaMkara koTinI hiMsA che. rAgAdi azubha pariNationA charA dvArA A bhAvahiMsA thAya che. A hiMsaka jIva potAne to mAre ja che; karoDovAra; paraMtu anya anaMta jIvone paNa satata mArato rahe che. jo A bhAvahiMsA baMdha karI devAya to AkhuM vizva e bhAvadayALu AtmAonA puNyaprabhAve sAcA sukha, zAMti ane AbAdInA mArge vaLavA lAge. A halAhala kalikAla cAle che mATe be-pAMca ke pacAsa bhAvadayALu AtmAothI Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 bAra prakAranI hiMsAo prazna hala thaI zake tema nathI paNa ema lAge che ke jo pUrA eka hajAra AtmAo potAnI bhAvahiMsA bilakula na kare, pUrA bhAvadayALu banI jAya to kadAca vizvanA tamAma katalakhAnAMo baMdha thaI jAya. tamAma mAMdhAtA rAjakartAonI buddhimAM bhAre moTo sudhAro pedA thaIne A siddhi hAMsala thAya. eTale ja kharekhara to eka ja kAma have karavA jevuM lAge che. bAramA naMbaranI svarUpahiMsAne yathAzakya vadhumAM vadhu AtmAo sadaMtara baMdha kare. khAvAnI lAlasA, dhananI mUccha, kuTuMbano moha, jAtIya vAsanAo vagere svarUpa tamAma talavArone jo vadhumAM vadhu saMkhyAnA AtmAo myAna karavA lAge to temanA prabhAve A jagatamAMthI yuddhonI bibhISikAothI mAMDIne masamoTA saMhAraka vizvayuddhonuM Agamana paNa sthagita thaI jAya. ghaNA badhA jIvadayApremIone mAre e vAta have karavI che ke tame katalakhAnAnA Dhorone - ke pazumAtrane bacAvavAnI vAta karo cho te sArI vAta che paraMtu A dravyadayAnI sAthe vizeSa svarUpe tame uparyukta bhAvadayAmAM joDAo. tamArI jAtathI teno AraMbha karo. yathAzakya ghaNA badhA jIvone A bhAvadayAnI sarvoccatA samajAvIne temAM joDo. jo A bAbatamAM kazuM nahi thAya to karoDo jIvonI dravyadayAthI jhAjhuM vaLaze nahi; vaLI te dravyahiMsA kyAre paNa baMdha thaze nahi. A bhAvadayAnuM pAlana mukhyatve saMsAratyAgI zramaNo- saMto ja karI zakaze. teo ja krodhAdinI tamAma talavArone myAna karavAnI sAdhanAne ArAdhI zakaze. bhale tema hoya to vAMdho nathI, tevA saMto moTI saMkhyAmAM bhAvadayAnA yajJamAM bese. temanA puNyaprabhAve AkhuM jagata dravyadayAne to kama se kama sAdhI le. vinobAjIe sUtra ApyuM che, "gAya bacegI, deza bacegA." mane evuM sUtra ApavAnuM dila thAya che, "saMta bacegA saba bacegA." jo saMtapuruSa AMkhanI pAMpaNamAM ya vikAranuM spaMdana karaze to to teNe karelI bhAvahiMsAthI dharatImAM kaMpana pedA thaI jaze. AkhI dharatI dhrUjI UThIne lAkho mANasonA prANa laI leze. jo saMtapuruSa sarvadA nirvikAra - mUrti banI raheze to tenA prabhAve jyAM duSkALa haze tyAM te sAva maTI jaze. cAlo tyAre, AkhA pustakano A aMtima nicoDa AvI gayo. ApaNe tene ja pAmIne ane pacAvIne samagra dharatI uparathI dravya ane bhAva-UbhayahiMsAno uccheda karavAnI sAcI dizAmAM paheluM Daga to jarUra mUkIe. Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranI hiMsAo 191 tamArAM vahAlAM bALakone chevaTe traNa varSa mATe to tapovanamAM mUko cAre bAju vikRtinA vAyarA vIMjhAI rahyA che. khUba ja nAnI dasathI cauda varSanI - vayathI ja bALakomAM kharAba saMskAro paDavA lAgyA che. "gaMduM kahevAya te badhuM temanA jIvanamAM pesavA lAgyuM che. samAja tarapha sUkSma najara karatAM A ati kaDavuM darzana koI paNa saMskRtipremIne thaze ane te tIkhI cIsa pADI deze. saMsArarasI jIvonI vahAlAmAM vahAlI cIja temanAM saMtAno gaNAya. jo temanuM ja jIvana-gulAba khIlyuM na khIlyuM tyAM ja karamAvA lAge; temAM doSonA kIDA paDavA lAge ane ekAeka karamAI jAya to e mAbApoe kyAM javuM? kyAM rovuM? zuM ApaghAta karI nAkhavo? potAnA gharamAM ke game tevA baoNrDiMga vageremAM rAkhIne bALakone zikSaNa ApI zakAze paraMtu saMskAro to nahi ja ApI zakAya. gharamAM mAbApo ja TI.vI. vagerethI samayanI barabAdI karatAM cakkaromAM jo phasAyAM hoya ane borDiMgonA saMcAlakone ja bALa-saMskaraNa mATenI koI gaMbhIratA na hoya to tyAM saMskAra zI rIte maLaze? tapovanamAM dhArmika ane vyavahAru - banne prakAranuM zikSaNa che; e zikSaNa paNa UMcI guNavattAvALuM che; paraMtu tenI sAthosAtha ahIM bALakonA jIvanabAgamAM susaMskAronA choDonuM vAvetara karavAnuM kArya ja mukhyapaNe najaramAM rakhAya che. mokSalakSa ane sadAcArapakSa e tapovananuM mukhya tattva che. pratyeka bALakane zArIrika, zaikSaNika, sAmAjika vagere rIte suvyavasthita karavAnI sAthe tene mAnasika ane AdhyAtmika rIte atyaMta suMdara banAvavAnuM sauthI pradhAna lakSa che. te vaDIlono ane devaguruno bhakta bane; sahuno mitra bane, jAtano pavitra bane... ane e badhuM banIne e zUravIra bane; jethI rASTrarakSA, saMskRti rakSA ane dharmarakSAno e sabaLa yoddho bane e ja A tapovananuM ekamAtra lakSa che. enAmAM dhArmikatA, mAnavatA ane rASTrIyatA (rASTradAjha) jo lAvI na zakAya to tapovanane nIcuM jovAnuM thAya evuM tenA tamAma kAryakara-gaNanuM maMtavya che. jo A badhI vicAraNAmAM ane enA AdhAre goThavAyelA tapovananA Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 bAra prakAranI hiMsAo mALakhAmAM mAbApone rasa paDato hoya to temanAM bALakone vikRtionA jhaMjhAvAtamAMthI ugArI levA mATe tapovanamAM kamasekama traNa varSa mATe to mUkavAM ja joI. bALaka to nAdAna che. enA bhAvinA bhavya ghaDataranA A kAmamAM ane kyAMka agavaDatA paDe, enI ghareluM svacchaMdatAne ahIM poSaNa na maLe tethI te tapovanamAM dAkhala thavAmAM aruci batADe to kaThaNa kALajAnA banIne paNa mAbApoe bALakonA samagra jIvananA hitamAM tene traNa varSanuM saMskaraNa tapovanamAM apAvavAno nirNaya karavo ja joIe. yAda rAkho : lADamAM ke lAgaNImAM mAbApo taNAze to bALakonA jIvanane AraMbhamAM ja evuM moTuM nukasAna thaI jaze je jIvanabharamAM bharapAI thaze nahi : jenAthI AkhuM kuTuMba trAhimAm pokArI jaze. nA... have zA mATe krizciyAniTIno ja pracAra karavAnI nemavALI konvenTaskUlamAM ApaNAM bALako jAya? have to mAtra tapovana e ja ApaNAM saMtAnono taraNopAya.