Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
-વજૂ-ઝર્ન-ઝુF-વનરૂ-ર: કારારકા
બિ પ્રત્યય પરમાં હોય તો તેની પૂર્વે રહેલા તે વન નનું પૃ વનસ્ અને રજૂ ધાતુના સ્વરને હસ્વ આદેશ થાય છે; અને ળિ પ્રત્યયની પરમાં નિ કે ખમ્ પ્રત્યય હોય તો તે ળિ પ્રત્યયની પૂર્વેના
| વન વગેરે ધાતુના હસ્વ સ્વરને [જે આ સૂત્રથી વિહિત છે.] વિકલ્પથી દીર્ઘ આદેશ થાય છે. તે ૩૫+વનું [૧૬] નમ્ [૨૬]; $ [૪૧]; વનસ્ અને રજૂ ધાતુને પ્રયો ૩-૪-૨૦” થી બિન્ પ્રત્યય. ‘જો મૃરમો ૪-૨-૫૧' થી રમ્ ધાતુના - |િ નો લોપ. કૃ ધાતુના ને “નામનો ૪-૩-૫૧' થી વૃદ્ધિ મામ્ આદેશ. | વગેરે ધાતુના ૩ ને “ાિતિ ૪-૩-૫૦ થી વૃદ્ધિ મા આદેશ. આ સૂત્રથી મા ને હસ્વ આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી વયિતિ ૩પવનતિ નતિ નતિ વનતિ અને નિયતિ આવો પ્રયોગ થાય છે. [+ળિ ઉપવન+ળિ...વગેરે અવસ્થામાં કર્મમાં અદ્યતનીનો ત પ્રત્યય. તેની પૂર્વે બિ પ્રત્યય તથા ત નો લોપ.વગેરે કાર્યબાદ આ સૂત્રથી - હસ્વ સ્વર માં ને દીર્ઘ ના આદેશ થવાથી ;િ उपावानि; अजानि; अजारि; अक्नासि भने अराजि मावो प्रयोग થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી ને દીર્ધ આદેશ ન થાય ત્યારે મા ઉપનિ નિ મનરિ મવતિ અને શનિ આવો પ્રયોગ થાય છે. આવી જ રીતે | વગેરે ધાતુને બિ પ્રત્યયબાદ રહUTY [1] પ્રત્યય. આ સૂત્રથી ૪ ને દીર્ધ આ આદેશ. વિકલ્પ પક્ષમાં આ સૂત્રથી ના આદેશનો નિષેધ. નામને ધિત્વ વગેરે કાર્ય [જુઓ સૂ. નં. ૪-૨-૨૪] થવાથી એ મ્ ૩પવાનકુપવાનમ્ जानजानम् जारंजारम् क्नासंक्नासम् भने राजराजम् ते ॥
૧૯
