________________
प्रशीपनासूत्र समयठिया पोगाला पए मट्याए अखेन गा' असंख्य पमयस्थितिकाः पुद्गलाः प्रदेशार्थतया अपंख्येयाणा भवन्त, 'दबट्टपएसट्टयाए सम्बत्यो वा एगममयठिइया पोग्गला' द्रव्यार्थप्रदेशार्थतथा सर्वस्तोकाः-सर्वेभ्योऽल्पाः, एकसमयस्थितिकाः पुद्गला भवन्ति, 'दव्वट्ठपएसट्टयाए संखेज्जसमयठिइया पोग्गला दवट्टयाए संखेज्जगुणा' द्रव्यार्थप्रदेशार्थतया संख्येयसमयस्थितिकाः पुद्गलाः द्रव्यार्थतया संख्येयगुणा' भवन्ति, ते चेव पएसट्टयाए संखेज्जगुणा' ते चैव-संख्येयसमयस्थितिकाः पुद्गलाः प्रदेशार्थतया संख्येयगुणा भवन्ति 'असंखेज्जसमयठिल्या पोग्गला दबट्टयाए असंखेज्जगुणा' असंख्येयसमयस्थितिकाः पुद्गलाः द्रव्यार्थतया असंख्येयगुणा भवन्ति, 'ते चेव पएसट्टयाए असंखेज्जगुणा' ते चैव असंख्येयसमयस्थितिकाः पुद्गलाः प्रदेशार्थतया असंख्येयगुणा भवन्ति ।
अथ भावतोऽल्पवहुत्ववक्तव्यतां प्ररूपयति-'एएसि णं भंते ! एगगुक्तकालगाणं' गौतमः ! पृच्छति-हे भदन्त ! एतेषां खल एकगुणकालकानाम्, 'संखेजगुणकालगाणं' संख्येयगुणकालकानाम्, 'असंखेजगुणकालगाणं' स्थिति वाले पुद्गल असंख्यातगुणा हैं।
द्रव्य और प्रदेश दोनों की विवक्षा से सब से कम पुद्गल एक समय की स्थिति वाले हैं । द्रव्य और प्रदेश दोनों की विवक्षा से संख्यात समय की स्थिति वाले पुद्गल द्रव्य से संख्यातगुणा और वे ही प्रदेश से संख्यातगुणा हैं । द्रव्य की विवक्षा से असंख्यात समय की स्थिति वाले पुद्गल असंख्यातगुणित हैं, वे ही प्रदेश की अपेक्षा असंख्यातगुणा हैं।
अब भाव की अपेक्षा से अल्पवहुत्व की प्ररूपणा करते हैं
श्री गौतम स्वामी प्रश्न करते हैं-हे भगवन् ! इन एक गुण काले | સ્થિતિવાળા પુદ્ગલ સંખ્યાતગણુ છે. પ્રદેશની વિવક્ષાથી અસંખ્યાત સમયની સ્થિતિવાળા પુદ્ગલ અસંખ્યાતગણુ છે.
દ્રવ્ય અને પ્રદેશ બનેની વિવક્ષાથી સૌથી ઓછા પુદ્ગલ એક સમયની સ્થિતિવાળા છે. દ્રવ્ય અને પ્રદેશ બન્નેની વિવક્ષાથી સંખ્યાત સમયની સ્થિતિ વાળા પુદ્ગલ દ્રવ્યથી સંખ્યાતગણ અને એ જ પ્રદેશથી પણ સંખ્યાતગણું છે. દ્રવ્યની અપેક્ષાથી અસંખ્યાત સમયની સ્થિતિવાળા પુદ્ગલ અસંખ્યાત ગણું છે. અને એજ પ્રદેશની અપેક્ષાથી અસંખ્યાતગણુ છે.
હવે ભાવની અપેક્ષાથી અલ્પ બહુની પ્રરૂપણ કરવામાં આવે છે.
શ્રી ગૌતમસ્વામી પ્રશ્ન કરે છે કે-હે ભગવન્ આ એક ગુણકાળ સંખ્યાત ગુણ કાળા અસંખ્યાત ગુણ કાળા અને અનન્તગુરુ કાળા પુળમાંથી દ્રવ્ય,
-
