________________
११२०
प्रज्ञापनास्त्रे
ज्जंति' पर्याप्तकेषु बादरपृथिवीकायिकेषु असुरकुमारा उपपद्यन्ते, नो अपर्याप्तकेषु वादरपृथिवीकायिकेषु अमुरकुमारा उपपद्यन्ते, 'एवं आरवणस्सङसु वि भाणियव्वं' एवम् - उपर्युक्त पृथिवी कायिकेष्विव अकायिकेषु वनस्पतिकायिकेषु अपि भणितव्यम् - अमुरकुमाराणामुवर्तनानन्तरमुपपातवक्तव्यता वक्तव्या, तेजःकायिकेपु वायुकायिकेषु चायुरकुमाराणामुपपातप्रतिपेधात् तयोस्तम्नोक्तम्, 'पंचिदियतिरिक्ख जोणियम से जहा नेरइयाणं उब्वट्टणा संमुच्छिमवज्जा तहा भाणियव्वा' पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकमप्येषु च यथा नैरयिकाणामुवर्तना संमूच्छिमवर्जा भणिता तथा असुरकुमाराणामपि भणितव्या, तथा च यथा नायिका उद्वर्तनानन्तरम् संवर्जेषु पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकमनुष्येषु उपपद्यन्ते, तथैव असुरकुमारा अपि उद्वर्तनानन्तरं संसूच्छिमवर्जेष्वेव पञ्चेन्द्वितिर्यग्योनिक मनुष्येषु उपपद्यन्ते ? इति भावः । ' एवं जाव थणियकुमारा' एवम् - असुरकुमारोक्तरीत्या यावत्नागकुमाराः, गुवर्णकुमाराः, अग्निकुमाराः, विधु०कुमाराः, उदधिकुमाराः, द्वीपकुमाराः दिक्कुमाराः, स्तनितकुमारा अपि वक्तव्याः, गौतमः पृच्छति - पुढविकाइया णं भंते' ! अनंतरं उच्चट्टित्ता कहिं गच्छन्ति कर्हि उववज्र्ज्जति ?” हे भदन्त ! पृथिवीकायिकाः खलु अनन्तरमुद्धृत्य उद्वर्तनानन्तरं कुत्र गच्छन्ति कुत्र - उपपद्यन्ते ? किया गया है। पंचेन्द्रिय तिर्यचों और मनुष्यों में जैसी नारकों की संमूर्धिमों को छोडकर उराना कही है वैसी ही असुकुमारों की भी कहनी चाहिए। तात्पर्य यह हुआ कि जैसे नारक उद्वर्त्तना के मूर्तियों को छोड कर पंचेन्द्रिय तिर्थयों और मनुष्यों में उत्पन्न होते हैं उसी प्रकार असुरकुमार भी उद्वर्त्तना के अनन्तर संसूमि पंचेन्द्रियों को छोड कर पंचेन्द्रिय तिर्यचों और मनुष्यों में उत्पन्न होते हैं। जैसी असुरकुमारों की उद्वर्त्तना कही है, वैसी ही नागकुमार सुवर्णकुमार अग्निकुमार विद्युत्कुमार उदधिकुमार, दीपकुनार, दिवकुमार, पवनकुमार और त्तनितकुमार देवों की उद्वर्त्तना भी समझलेनी चाहिए ।
પચેન્દ્રિય તિર્યંચે અને મનુષ્યેામાં જેવી નારકાની સમૂમિ શિવાય ઉના ક્ડી છે, તેવીજ અસુરકુમારેાની પણ કહેવી જોઈએ. તાત્પર્ય એ થયુ કે નારક ઉત્ના પછી સમૂર્ણિમાને છેડીને પંચેન્દ્રિય તિય ચા અને મનુષ્યેામા ઉત્પન્ન થાય છે.
જેવી અસુરકુમારેાની ઉના કહી છે, તેવીજ નાગકુમાર, અગ્નિકુમાર, विद्युतभार, वधिष्टुभार, द्वीप भार, हिभार, पवनकुमार, भने स्तनितકુમાર દેવાની ઉના પણ સમજી લેવી જોઇએ,
