________________
प्रज्ञापनास्त्रे पृथिवीकायिकापेक्षया विशेषस्तु मनुष्यवर्जेपु तेजाकायिकाः, वायुकायिकाश्च उद्वर्तनानन्तरमुपपद्यन्ते, तथा चासुरकुमारादि भवनपतीनां स्वभवादुवृत्तानां वादरपर्याप्त पृथिवीकायिक अकायिकवनस्पतिकायिक, गर्भव्युत्क्रान्तिक संख्येयवर्पायुष्क तिर्यग्योनिकपञ्चेन्द्रियमनुष्येषु उत्पादो भवति, पृथिवीकायिकाप्कायिकवनस्पतिकायिक द्वित्रि चतुरिन्द्रियाणां तिर्यग्योनिकेषु मनुप्येषु च स्वभावा दुवृत्ताना मुत्पादो भवति, तेजाकायिकानां वायुकायिकानाञ्च स्वभवादुवृत्तानां तिर्यग्योनिकेष्वेवोत्पादो वोध्यः सू० १३॥
तिर्यग्योनिकायुद्वर्तनावक्तव्यता मूलम्-पंचिदियतिरिक्खजोणियाणं भंते ! अणंतरं उव्वट्रिता कहिं गच्छंति ? कहिं उनवज्जति ? गोयमा ! __ अप्कायिकों द्वीन्द्रियो, त्रीन्द्रियों और चतुरिन्द्रियों का कथन पृथ्वीकायिकों के समान ही समझना चाहिए । तेजस्कायिको और वायुकायिकों की वक्तव्यता श्री पृथ्वीकायिकों के समान है, मगर विशेषता यह है कि तेजस्काथिक और वायुकायिक जीव उद्वर्तना के अनन्तर मनुष्यों में उत्पन्न नहीं होते।
इस प्रकार असुरकुमार आदि भवनपतियों का अपने भव से उद्वर्तन होने पर वादर पर्याप्त पृथ्वीकायिकों में, अप्कायिकों में, वनस्पतिकायिकों में, गर्भजनित संख्यात वर्ष की आयु वाले पंचेन्द्रिय तिथंचों तथा मनुष्यों में उत्पाद होता है । पृथ्वीकायिक, अप्कायिक वनस्पतिकायिक, डीन्द्रिय,व्रीन्द्रिय और चतुरिन्द्रियों का तिर्य चों और मनुष्यों में उत्पाद होता है किन्तु तेजाकायिकों और वायुकायिकों का अपने भव से उवर्तन होने पर तिर्यचों में ही उत्पाद होता है ॥१३॥
અષ્કાચિકે, વનસ્પતિકાયિકો, હીન્દ્રિ, વી,િ અને ચતુરિન્દ્રિનું કથન પૃથ્વીકાચિકેના સમાનજ સમજવું જોઈએ. તેજસ્કાયિક અને વાયુકાયિકેની વક્તવ્યતા પણ પૃથ્વીકાચિકેના સમાન છે, પણ વિશેષતા એ છે કે તેજસ્કાયિક અને વાયુકાયિક જીવ ઉદ્વતનાની પછી મનુષ્યમાં ઉત્પન્ન નથી થતા.
એ રીતે અસુરકુમાર આદિ ભવન પતિના પિતાના ભાવથી ઉદ્દવર્તના થતાં બંદર પર્યાપ્ત પૃથ્વીકાચિકેમા અપકયિકમાં વનસ્પતિ કાયિકમાં, ગર્ભ જનિત સ ખ્યાત વર્ષની આયુવાળા પચેન્દ્રિય તિર્યંચ તથા મનુષ્યમાં ઉત્પાદ થાય છે. પૃથ્વીકાયિક, અષ્કાયિક, વનસ્પતિકાયિક, દ્વીન્દ્રિય ત્રીન્દ્રિય અને ચતુરદ્ધિ ને તિર્યો અને મનુષ્યોમાં ઉત્પાદ થાય છે પણ તેજ.કાચિકે અને વાયુકાયિકને પિતાના ભવથી ઉદ્વર્તન થતા તિર્ય ચામાંજ ઉત્પાદ થાય છે. ૧૩
