________________
प्रमेयवोधिनी टीका पद ६ २०१५ तिर्यग्योनिकायुद्वर्तनानिरूपणम् ११३५ लान्तक महाशुक्रसहस्रारकक्षेवाः वक्तव्याः , 'आणय जाव अणुत्तयोववाझ्या देवा एवं चेच' आनत-यावत्-प्राणत-आरणाच्युतनवौवेयकपञ्चानुत्तरौपपातिका देवा एवञ्चव -पूर्वोक्तवदेव बोध्याः, 'लबरं-'णो तिरिक्खजोणिएसु उववज्जति नवरम्'-पूर्वापेक्षया विशेषस्तु आलतादि पञ्चानुत्तरौपपातिकान्ता देवा नो तिर्यग्योनिकेषु म्बभवात्प्रच्यवानन्तर प्नुपपद्यन्ते, किन्तु-'मणुस्सेसु पजत्तगसंखेज्जवासाउयकम्मभूमगम्भवक्कंतियमणूसेसु उवरज्जति' मनुष्येषु पर्याप्तकसंख्येयवर्पायुष्ककर्मभूमिगगर्भव्युत्क्रान्तिक मनुष्येषु आनतादि देवा उपपद्यन्ते, तथा च पञ्चेन्द्रियतिरश्चां नैरशिकतिर्यग्मनुष्य देवगतिघु नवरं वैमानिकेषु सहस्त्रारपर्यन्तेषु, मनुप्याणां सर्वेषु स्थानेषु सनत्कुमारादि देवा सहस्त्रारदेवपर्यन्तानां गर्भव्युत्क्रान्तिक संख्येयसहस्रार देवलोक तक अर्थात् माहेन्द्र, ब्रह्मलोक, लान्तक, महाशुक्र, और सहस्रार देवलोक के देवों पर्यन्त रहना चाहिए,
आनत, प्राणत, आरण और अच्युत, नौ ग्रैवेयक तथा पांच अनुत्तर विमानों के देवों का निरूपण भी इसी प्रकार समझना चाहिए, मगर इनमें विशेष यह है कि ये आनत आदि देव अपने भव का त्यागकर सीधे तिर्यचों में उत्पन्न होते हैं, किन्तु पर्याप्त, संख्यात वर्ष की आयु वाले, कर्मभूमिज, गर्भज मनुष्यों में उत्पन्न होते, हैं। ____इस प्रकार पंचेन्द्रिय तिर्यचों का नारकों तिर्यंचों, मनुष्यों और देवों में--किन्तु वैमानिकों में सहस्रार पर्यन्त उत्पाद होता है । मनुष्यों का सभी स्थानों में उत्पाद होता है । सनत्कुमारदेवों से लगाकर सहस्रार कल्प तक के देवो का गर्भज संख्यातवर्ष की आय वाले पंचेन्द्रिय तिर्यचों और मनुष्यों में उत्पाद होता है । आनत आदि અર્થાત્ માહેન્દ્ર, બ્રહ્મલોક, લાન્તક મહાશુક અને સહસાર દેવલોકના દેવો સુધી કહેવું જોઈએ.
આનત-પ્રાણત, આરણ અને અશ્રુત, નવ પ્રિવેયક તથા પાંચ અનુત્તર વિમાનના દેવોનું નિરૂપણ પણ એજ પ્રકારે સમજવું જોઈએ. પણ તેમા વિશેષતા એ છે કે આ આનત આદિ દેવ પિતાના ભવને ત્યાગ કરી સીધા તિય ચેમાં ઉત્પન્ન નથી થતા કિન્તુ પર્યાપ્ત, સંખ્યાત વર્ષની આયુવાળા કર્મભૂમિજ ગજ મનુષ્યોમાં ઉત્પન્ન થાય છે.
એ પ્રકારે પંચેન્દ્રિય તિય ચોના નારકે તિર્યંચે મનુષ્યો અને દેવેમાં કિન્તુ વૈમાનિકેમા સહસાર પર્યન્ત ઉત્પન્ન થાય છે, મનુષ્યોને બધા સ્થાનમાં ઉત્પાદ થાય છે. સનસ્કુમાર દેથી આરંભીને સહસાર કપ સુધીના દેને ગર્ભજ સંખ્યાતવર્ષની આયુવાળ પંચેન્દ્રિય તિર્યો અને મનુષ્યોના ઉત્પાદ
