________________
११५८
प्रशापनास्त्रे जीवादि दण्डकक्रमेण-प्ररूपयितुमाह-'जीवाणं भंते !जातिनामनिहत्ताउयं कतिदि आगरिसेहिं पगरे ति' ? हे भदन्त ! जीवाः खलु जातिनामनिधत्तायुष्यं कतिभिराकपः प्रकुर्वन्ति, वनन्ति ? तत्र आकोहि तथाविध प्रयत्नेन कर्मपुद्गलो पादानरूपो वोध्यः, भगवान् आह-'गोयमा !' हे गौतम ! 'जहण्णेण एकेण वा, दोहि वा, तीहिं वा, उकोसेणं अर्हि' जघन्येन एकेन वा आकण, द्वाभ्यो वा आकर्पाभ्याम् , त्रिभिर्वा आकः, उत्कृष्टेन अप्टभिराकपः जीवाः जातिनामनिधत्तायुष्यं वध्नन्ति, यथा गोर्जलं पिबन्ती भयेन पुनः पुनराधोटयति तथैव जीवोऽपि यदा तीव्रण आयुप्यबन्धाध्यवसायेन जातिनामनिधत्तायुप्यं गतिनामनिधत्तायुष्यादिकं वा वध्नाति तदा एकेन मन्देन द्वाभ्यां त्रिभिर्वा मन्दतरेण त्रिभिश्चतुर्भिर्वा मन्दतमेन पञ्चभिः पडूभिः सप्तभिरष्ट भिर्वा आकर्प बध्नाति इत्याशयः, अत्रायुपा सहबध्यमानानामेव जात्यादिनाम्नामाकर्षनियमो वोध्यः, न आयु को जीव कितने आकर्पो से वांधता है ?
गौतम प्रश्न करते हैं-हे भगवन ! जीव जाति नामनिधत्तायु को कितने आकर्षों से वांधते हैं ? विशेष प्रकार के प्रयत्न से कर्मपुद्गलों को ग्रहण करना आकर्ष कहलाता है।
भगवान-गौतम ! जघन्य एक, दो अथवा तीन आकर्षों से और उत्कृष्ट आठ आकर्पो से जीव जातिनामनिधत्तायु का बन्ध करते हैं। जैसे जल पीती हुई गाय भय के कारण पुनःपुनः आधोटन करती है-घुट लेनी हैं, उसी प्रकार जीव भी जब आयुवन्ध संबंधी तीव्र अध्यवसाय से जाति नामनिधत्तायु का बन्ध करता है, तब एक मन्द आकर्ष से, या दो तीन सन्दतर अथवा तीन-चार मन्दतम अथवा पांच, छह सात या आठ आकर्पो से बांधता है । यहां यह बात ध्यान કેટલા આકર્ષોથી બાંધે છે?
શ્રી ગૌતમસ્વામી પ્રશ્ન કરે છે–હે ભગવન્ ! જીવ જાતિ નામ નિધત્તાયુને કયા આથી બાંધે છે? વિશેષ પ્રકારના પ્રયત્નથી કર્મપદુગલને ગ્રહણ કરવું તે આકર્ષ કહેવાય છે?
શ્રી ભગવાન – ગૌતમ! જઘન્ય એક, બે અથવા ત્રણ આકર્ષોથી અને ઉત્કૃષ્ટ યાવતુ આઠ આકર્ષોથી જીવ જાતિ નામ નિધત્તાયુ બન્ધ કરે છે. જેમ પાણી પીતી ગાય ભયના કારણે પુનઃ પુનઃ આ ઘટન કરે છે ઘૂંટડા લે છે એજ પ્રકારે જીવ પણ જ્યારે આયુબન્ધ સંબંધી તીવ્ર અધ્યવસાયથી જાતિનામ નિધત્તાયનો બન્ધ કરે છે. ત્યારે એક મન્દ આકર્ષથી અગર બે-ત્રણ મન્દતર અથવા ત્રણ ચાર મન્દતમ અથવા પાંચ, છ, સાત અગર આઠ આકર્ષોથી બાંધે
