________________
प्रमैयबोधिनी टीका पद ६ सू.८ नैरयिकाणामेकसमयेनोपपातनिरूपणम् १००७ परिसपस्थलचरपञ्चन्द्रियतिर्यग्यो निकेभ्य उपपद्यन्ते किम्-उरः परिसर्पस्थलचरपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकम्य उपपद्यन्ते, भुजपरिसर्पस्थलवरपञ्चन्द्रियतिर्यग्योनिकेभ्य उपपद्यन्ते, गौतम ! द्वाभ्यामपि उपपद्यन्ते ।। ___टीका-अथ नैरयिकाणां कस्माद् भवादुद्वर्तनानन्तरमुत्पत्ति भवति ! इति प्ररूपयितुमाह-'नैरइया णं भंते ! कओहितो उववज्जति' गौतमः पृच्छति हे भदन्त ! नैरयिकाः खलु केभ्यो भवेभ्यः-उपपद्यन्ते ? तदेव विशदयति-'किं नेरइएहितो उववज्जंति' किं नैरयिकेभ्यः तद्भवेभ्यः इत्यर्थः नैरयिका उपप
(जइ परिसप्पथलयरपचिंदियतिरिक्खजोणिएहितो उववज्जति) यदि परिसर्प स्थलचर पंचेन्द्रिय तिथंचों से उत्पन्न होते हैं । (किं उरपरि सप्प थलयरपंचिंदियतिरिक्खजोणिएहिंतो उववज्जंति ?) क्या उर परिसर्प स्थलचर पंचेन्द्रियतिथंचों से उत्पन्न होते है ? (भुयपरिसप्प थलयरपंचिंदियतिरिक्खजोणिएहितो उपवति ?) भुजपरिसर्पस्थलचर पंचेन्द्रिय तिर्यंचों से उत्पन्न होते हैं ? (गोयला !) दोहितोवि उववज्जति) हे गौतम ! दोनों से उत्पन्न होते हैं
टीकार्थ--किस भव से उद्घतला करके नारकों की उत्पत्ति होती है, अर्थात् किस-किस भव ले मृत्यु को प्राप्त होकर जीव नारकपर्याय में उत्पन्न होते हैं, यह प्ररूपणा की जाती है___ गौतमस्वामी प्रश्न करते हैं-हे भगवन् ! नारक जीव कहां से अर्थात् किन-किन भवों से उत्पन्न होते हैं ? इसी प्रश्न को स्पष्ट करते हैंक्या नरकभव से नरकभव में उत्पन्न होते हैं ? या तिथंचयोनि वाले
(जइ परिसप्पथलयरपंचिंदियतिरिक्खजोणिएहिं तो उववज्जंति) यहि परिस५ स्थलाय२ पश्यन्द्रिय तिय याथी उत्पन्न थाय छ (कि उरपरिसप्पथलयरपंचिं दिय तिरिक्खजोणिएहि तो उववज्जति ?) शु १२५२ स५ स्थसयर पन्द्रिय तिय याथी उत्पन्न याय छ १ (भुयपरिसप्पथलयरपंचिं दियतिरिक्खजोणिएहिं तो उवववज्जति) सुरी परिस५ स्थाय२ पयन्द्रिय तिययाथी उत्पन्न थाय छ ? (गोयमा ! दो हितो वि उववज्जति) हे गौतम ! मन्नथी पन थाय छ
ટીકાથ– ક્યા ભવથી ઉદ્ધના કરીને નારકેની ઉત્પત્તિ થાય છે. અર્થાત્ કયા કયા ભવથી મૃત્યુને પ્રાપ્ત કરી છવ નારક પર્યામાં ઉત્પન્ન થાય छ. मे ३५॥ ४२राय छे
શ્રી ગૌતમસ્વામી પ્રશ્ન કરે છે-હે ભગવન ' નારક જીવ કયાંથી અર્થાત્ ક્યા કયા ભથી ઉત્પન્ન થાય છે ? એ પ્રશ્નને સ્પષ્ટ કરે છે શું નરક