________________
द्वादशोऽध्यायः
165
पापगर्भ पंचममान होने के उपरान्त धूप, रज - धूलि का वर्षण, पिशाच - भूतपिशाचादि का भय, शस्त्रप्रहार, उल्कापतन, हाथियों का विनाश; तेल, घी, मद्य, हड्डी, क्षार-- घातक तेज पदार्थ, लाख, चर्बी, मधु, अग्नि के अंगारे, नख, केश, मांस, रक्त, कीचड़ आदि की वर्षा करते हैं ।।12-13।।
कार्तिकं 'चाऽथ पौषं च चैत्र - वैशाखमेव च । श्रावणं चाश्विनं सोम्यं गर्भं विन्द्याद् बहूदकम् ॥14॥
कात्तिक, पौष, चैत्र, वैशाख, श्रावण, आश्विन मास में सौम्य अर्थात् शुभ गर्भ होता है और अधिक जल की वर्षा करता है । अर्थात् उक्त मासों में यदि मेघ गर्भ धारण करे तो अच्छी वर्षा होती है ॥14॥
ये तु पुष्येण दृश्यन्ते हस्तेनाभिजिता तथा । अश्विन्यां सम्भवन्तश्च ते पश्चान्नैव शोभनाः ॥15॥ आर्द्राऽऽश्लेषासु ज्येष्ठासु मूले वा सम्भवन्ति ये । ये गर्भागमदक्षाश्च मतास्तेऽपि बहूदका: ॥16॥
यदि पुष्य, हस्त, अभिजित, अश्विनी इन नक्षत्रों में गर्भ धारण हो तो शुभ है, इन नक्षत्रों के बाद शुभ नहीं । आर्द्रा, आश्लेषा, ज्येष्ठा, मूल इन नक्षत्रों में गर्भ धारण का कार्य हो तो उत्तम जल की वर्षा होती है ।।15-16॥
'उच्छ्रितं चापि वैशाखात् कार्तिके स्त्रवते जलम् । हिमागमेन गमिका ' तेऽपि मन्दोदकाः स्मृताः ॥17॥
वैशाख में गर्भ धारण करने पर कार्तिक मास में जल की वर्षा होती है । इस प्रकार के मेघ हिमागम के साथ जल की मन्दवृष्टि करने वाले होते हैं ॥17॥ स्वातौ च मैत्रदेवे च वैष्णवे च सुवारुणे' | गर्भाः सुधारणा ज्ञेया ते स्रवन्ते' बहूदकम् ॥18॥
स्वाती, अनुराधा, श्रवण और शतभिषा इन नक्षत्रों में मेघ गर्भ धारण करें तो अधिक जल की वर्षा होती है ॥ 18 ॥
पूर्वामुदीचीमैशानीं ये गर्भा दिशमाश्रिताः ।
ते सम्यवन्तस्तोयाद्यास्ते गर्भास्तु सुपूजिताः ॥19॥
पूर्व, उत्तर और ईशान कोण में जो मेघ गर्भ धारण करते हैं, वे जल की वर्षा
1. वाड्य मु० । 2. गर्भागमनदक्षाश्च मु० । 3. वरोदका: मु० । 4. उत्थितं मु० । 5. मन्दोदास्ते प्रकीर्तिताः । 6. सुदारणे मु० A., सदारुणे मु० D. । 7. संभवन्तो बहूदका: मु० ।