Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
३४
प्रतापनासूत्रे बहुतरान् पुद्गलान् आहारयन्तीत्यादिरीत्या ऊहनीयम्, गौतमः पृच्छति-'असुरकुमारा गं भंते ! सव्वे समकम्मा ?' हे भदन्त ! असुरकुमाराः खलु सर्वे कि समकर्माणो भवन्ति ? भगवानाह-गोयमा !' हे गौतम ! 'णो इणढे समढे' नायमर्थः समर्थ:-सर्वे असुरकुमारा: समानकर्माणः इत्येवमों नो युक्त्योपपन्नः, तत्र गौतमः पृच्छति-'से केणढे णं भंते ! एवं पुचइ-असुरकुमारा नो सव्वे समकम्मा ?" हे भदन्त ! तत्-अथ के नार्थेन-कथं तावद् एवम् - उक्तरीत्या उच्यते-अप्सुरकुमाराः नो सर्वे समानकर्माण इति ? भगवानाह-'गोयमा !' हे गौतम ! असुरकुमारा दुविहा पणत्ता' असुरकुमारा द्विविधाः प्रज्ञप्ताः, 'तं जहा-पुव्वोववन्नगाय पच्छोववन्नगाय' तद्यथा-पूर्वोपपन्नकाश्च पश्चादुपपन्नकाच, तत्र नैरयिकापेक्षया विपरीत प्रतिपादयति-तत्थ णं जे ते पुनोववन्नगा ते णं महाकम्मा' तत्र खलु पूर्वोपपन्न पश्चादुपपन्नासुरकुमाराणां मध्ये ये ते पूर्वोपपन्नका असुरकुमाराः सन्ति ते खलु महाकर्माणो भवन्ति 'तत्थ णं जे ते पच्छोववन्नगा तेणं अप्पकम्मा' तत्र खलु-पूर्वोत्पन्न पश्चादुत्पन्ना अपेक्षा उत्कृष्ट एक लाख योजन और जघन्य अंगुल के असंख्यातवें भाग का उनके शरीर का प्रमाण होता है। इस प्रकार जो असुरकुमार जितने बडे शरीर होते हैं वे उतने ही अधिक पुदगलों को आहार के रूप में ग्रहण करते हैं और जो जितने लघु शरीर वाले हैं वे उतने ही कम पुद्गलों को ग्रहण करते हैं, इत्यादि समझलेना चाहिए।
गौतमस्वामी-क्या सभी असुरकुमार समान कर्मवाले होते हैं ? भगवान्-हे गौतम ! यह अर्थ समर्थ नहीं, अर्थात् यह वात युक्तिसंगत नहीं है।
गौतमस्वामी-हे भगवन् ! किस कारण ऐसा कहा जाता है कि सब असुर कुमार समान कर्म वाले नहीं होते।
भगवान्-हे गौतम ! असुरकुमार दो प्रकार के होते हैं-पूर्वोत्पन्न अर्थात् पहले पैदा होने वाले और पश्चादुत्पन्न अर्थात् बाद में उत्पन्न होने बाले। इनके विषय में नारकों की अपेक्षा विपरीत प्रतिपादन किया जाता है-उक्त दोनों પ્રકારે જે અસુરકુમાર જેટલા મોટા શરીરવાળા હોય છે તે તેટલા અધિક પુદ્ગલેને આહારના રૂપમાં ગ્રહણ કરે છે અને જે જેટલા લઘુ શરીરવાળા છે, તેઓ તેટલાજ ઓછા પુદ્ગલેને ગ્રહણ કરે છે, ઈત્યાદિ સમજી લેવું જોઈએ.
શ્રી ગૌતમસ્વામી–હે ભગવન્! શું બધા અસુરકુમાર સમાન કર્મવાળા હોય છે? શ્રી ભગવાનહે ગૌતમ ! આ અર્થ સમર્થ નથી, અર્થાત્ આ વાત યુક્તિ સંગત નથી.
શ્રી ગૌતમસ્વામી–હે ભગવન! શા કારણે એમ કહેવાય છે કે બધા અસુરકુમાર સમાન કર્મવાળા નથી હોતાં?
શ્રી ભગવાન–ડે ગૌતમ! અસુરકુમાર બે પ્રકારના હોય છે–પૂર્વોત્પન્ન અર્થાત પહેલા પેિદા થનારા અને પશ્ચાત્પન અર્થાત્ પછીથી ઉત્પન્ન થનારા. તેમના વિષયમાં નારીકેની અપેક્ષાએ વિપરીત પ્રતિપાદન કરાય છે-કહેલા અને પ્રકારના અસુરકુમારોમાં જે પૂર્વોત્પન્ન
श्री. प्रशान। सूत्र:४
