________________
યતિલક્ષણ સમુચ્ચય પ્રકરણ
યુક્ત છે
બહુજન આચીર્ણને માર્ગ કહેવો તે પૂર્વપક્ષઃ- ‘આગમ જ માર્ગ છે” એમ કહેવું યોગ્ય છે, પણ બહુજન આચીર્ણને માર્ગ કહેવો તે યુક્ત નથી. કારણ કે બહુજન આચીર્ણને માર્ગ કહેવામાં અન્ય શાસ્ત્રોની સાથે વિરોધ આવે છે, અને આગમ અપ્રમાણ બનવાની આપત્તિ આવે છે. તે આ પ્રમાણે- અન્ય શાસ્ત્રોમાં (ઉપદેશપદ ગા. ૯૦૯-૯૧૦માં) કહ્યું છે કે-“કયો ધર્મ કરવો એવી ધર્મની વિચારણામાં જે લોકો માત્ર બહુજન પ્રવૃત્તિને ઇચ્છતા હોય, અર્થાત્ ગતાનુગતિકરૂપ લોકરૂઢિને ઇચ્છતા હોય, તેમણે લૌકિક (= બરફ ઉપર ચાલવું, અગ્નિમાં પ્રવેશ કરવો, પર્વતના શિખર ઉપરથી પડવું . વગેરે લોકરૂઢ) ધર્મનો ત્યાગ ન કરવો જોઈએ. કારણ કે .તેમાં ઘણા લાખો-ક્રોડો) લોકો પ્રવૃત્તિ કરે છે.” (૯૦૯) તેથી મોક્ષના અભિલાષી પંડિતે સર્વજ્ઞવચનથી પ્રતિબદ્ધ અનુષ્ઠાન કરવું જોઈએ. ધર્મ કરવામાં સ્વચ્છંદચારી ઘણા લોકોને પ્રમાણ કરવાથી શું ? કારણ કે મોક્ષની અભિલાષાવાળા લોકો ઘણા હોતા નથી, થોડા જ હોય છે.” (૯૧૦)
ગાથા-૬
૧૬
તથા જ્યારે યોગ્ય જ્યેષ્ઠ વિદ્યમાન હોય ત્યારે તેનાથી નાનાનું પૂજન કરવું અયુક્ત છે. તે જ રીતે ભગવાનનું વચન પ્રગટ હોવા છતાં લોકનો સ્વીકાર કરવો (=બહુ લોકોએ આચરેલું પ્રમાણ છે એમ બહુલોકનો સ્વીકાર કરવો) એ પણ અયુક્ત છે.”
આગમને તો કેવલી પણ અપ્રમાણ કરતા નથી, અર્થાત્ કેવલી પણ આગમને પ્રમાણ કરે છે. કારણ કે “સામાન્યથી પિંડનિર્યુક્તિ આદિ આગમમાં ઉપયોગવાળા (= આગમ પ્રમાણે કલ્પ-અકથ્યને વિચારતા) શ્રુતજ્ઞાની કોઈક રીતે અશુદ્ધ આહારને ગ્રહણ કરે તો પણ તે આહારને કેવલી પણ વાપરે. જો કેવલી તે આહારને ન વાપરે તો શ્રુતજ્ઞાન અપ્રમાણ બને.” તે આ પ્રમાણે- છદ્મસ્થ સાધુ શ્રુતજ્ઞાનના બળથી શુદ્ધ આહારને શોધવા સમર્થ બને, બીજી કોઈ રીતે નહિ. તેથી જો કેવલી શ્રુતજ્ઞાનીએ આગમ પ્રમાણે શોધેલા પણ આહારને “આ અશુદ્ધ છે” એ કારણથી ન વાપરે તો શ્રુતમાં અવિશ્વાસ થાય. (કેમકે શ્રુત પ્રમાણે એ આહાર શુદ્ધ છે.) શ્રુતમાં અવિશ્વાસ થાય તેથી કોઈ જ શ્રુતને પ્રમાણ
