________________
યતિલક્ષણ સમુચ્ચય પ્રકરણ
૨૪૯
ગાથા-૨૦૬
એવા સુસાધુ-ધર્મનો જસાધુના આચારનો જ ઉપદેશ આપે છે. પરંતુ પોતાનો શિથિલ આચાર પોષવા માટે અશુદ્ધ ધર્મોપદેશ આપતા નથી. કારણ કે અશુદ્ધધર્મોપદેશ આપવામાં દુરંત સંસારની વૃદ્ધિ થાય તેમ તેમણે જાણેલું છે. તે આ પ્રમાણે- શસ્ત્ર, ઝેર, શાકિની-પ્રેત-ભૂત આદિના વળગાડ, દુષ્કાળ, દુષ્ટરાજા, ભયંકર વાલાવાળો અગ્નિ જે અનર્થ પ્રાપ્ત કરાવતા નથી, તેવો કે તે કરતાં અધિક અનર્થ મિથ્યાત્વથી ઘેરાયેલા કુમતિ લોક જે જિનેન્દ્ર ભગવંતના સિદ્ધાંતને અવળારૂપે ઉપદેશીને પ્રાપ્ત કરાવે છે. પોતાના હીન આચારની પોતે તપસ્વી ચારિત્રવંત સાધુઓ આગળ નિંદા કરે છે. આજના દીક્ષિત સાધુ કરતાં પણ હું નાનો-ન્યૂન છું એમ અંતરથી માને છે. (૧૧૫) - તથા પોતે સુસાધુને વંદન કરે, પણ વંદન કરાવે નહિં, તેના વંદનની ઇચ્છા પણ ન રાખે. વિશ્રામણ પોતે કરે પણ કરાવે નહિ, તથા પોતાની પાસે આવેલ શિષ્યને પોતે દીક્ષા ન આપે, પણ ધર્મદેશનાથી પ્રતિબોધ પમાડી સુસાધુઓને શિષ્યો આપે. (૧૧૬)
શા માટે પોતે પોતાના શિષ્યો ન બનાવે ? તે કહે છે- શિથિલાચારવાળો અવસત્ર પોતાનો શિષ્ય બનાવે, તો પોતાના અને શિષ્યના પ્રાણોનો =ભાવપ્રાણોનો નાશ કરે છે. શિષ્યને દુર્ગતિમાં નાખે છે, અને પોતાને ભવસમુદ્રમાં અધિકતર ડૂબાડે છે. (૧૧૭) ' આનો ઉપસંહાર કરતાં કહે છે કે- આ કારણથી એ નક્કી થયું કે, જેમાં સર્વ પાપવ્યાપાર પરિહાર કરવાનો છે એવો સર્વવિરતિરૂપ યતિધર્મ પ્રથમ મોક્ષમાર્ગ છે. બીજો દેશવિરતિરૂપ શ્રાવકધર્મ અને ત્રીજો સંવિગ્નપાક્ષિક મોક્ષમાર્ગ છે. યતિધર્મના કારણરૂપ હોવાથી તે બંને પણ મોક્ષમાર્ગ છે. (૧૧૯)
જેમ મોક્ષમાર્ગ ત્રણ પ્રકારના જણાવ્યા, તેમ સંસારના પણ ત્રણ માર્ગ કયા છે તે જણાવે છે- સુસાધુ શ્રાવક અને સંવિગ્નપાક્ષિક આ ત્રણ સિવાયના બાકીના ગૃહિલિંગી, કુલિંગી અને દ્રવ્યલિંગી એ ત્રણે મિથ્યાદષ્ટિ સંસારના માર્ગે જનારા જાણવા. મિથ્યાષ્ટિ ગૃહસ્થ ગૃહિલિંગી છે. ચરક વગેરે કુલિંગી
