________________
ગાથા-૨૨૪
२८०
યતિલક્ષણ સમુચ્ચય પ્રકરણ
ભણવાનો આગ્રહ નથી.” એવું કથન ભાવનાનું (=ચિંતનનું) મહત્ત્વ બતાવવા भाटे ४२वाम माव्युं छे. (२२3) बकुसकुसीलेहि तित्थं, दोसलवा तेसु णियमसंभविणो । जइ तेहिं वजणिजो, अवजणिज्जो तओ णत्थि ॥२२४॥ बकुशकुशीलाभ्यां, तीर्थं दोषलवास्तयोर्नियमसम्भविनः । .. यदि तैर्वर्जनीयोऽवर्जनीयस्ततो नास्ति ॥ २२४ ॥
बकुशकुशीला व्यावर्णितस्वरूपा: 'तित्थं ति भामा सत्यभामेति न्यायात् सर्वतीर्थकृतां तीर्थसंतानकारिणः संभवन्ति, अत एव दोषलवा:-सूक्ष्मदोषांस्तेषुबकुशकुशीलेषु नियमसंभविनः, यतस्तेषां वे गुणस्थानके प्रमत्ताप्रमत्ताख्ये अन्तर्मुहूर्तकालावस्थायिनी, तत्र यदा प्रमत्तगुणस्थानके वर्त्तते तदा प्रमादसद्भावादवश्यंभाविनः सूक्ष्मा दोषलवाः साधोः, परं यावत् सप्तमप्रायश्चित्तापराधमापनीपद्यते तावत् स चारित्रवानेव, ततः परमचारित्रः स्यात् । तथा चोक्तम्
"जस्स हु जा तवदाणं, ता वयमेगंपि नो अइक्कमइ । ..
एगं अइक्कमंतो, अइक्कमे पंच मूलेणं ॥" इति ।
तदेवं बकुशकुशीलेषु नियमभाविनो दोषलवाः, यदि तैर्वर्जनीयो यतिः स्यादवर्जनीयस्ततो नास्त्येव, तदभावे तीर्थस्याप्यभावप्रसङ्ग इति ॥ १३५॥ .
(५. २. प्र.) બકુશ અને કુશીલ સાધુઓ તીર્થની પરંપરા કરનારા છે. તેમાં સૂક્ષ્મદોષો અવશ્ય હોય. જો સૂક્ષમદોષોથી સાધુ ત્યાગ કરવા યોગ્ય હોય તો ત્યાગ ન કરવા લાયક કોઈ જ નથી.
' વિશેષાર્થ- સર્વતીર્થકરોનું તીર્થ બકુશ અને કુશીલ સાધુઓથી ચાલે છે. બકુશ-કુશીલમાં સૂક્ષ્મદોષો અવશ્ય હોવાના. કારણ કે તેમને અંતર્મુહૂર્ત સુધી રહેનારા પ્રમત્ત અને અપ્રમત્ત એ બે ગુણસ્થાનક હોય. તેમાં જ્યારે પ્રમત્ત ગુણસ્થાનકે વર્તતા હોય ત્યારે પ્રમાદ હોવાથી સાધુને સૂક્ષ્મદોષો અવશ્ય થાય. આમ છતાં સાતમું (છેદ ) પ્રાયશ્ચિત્ત આવે તેવા અપરાધને પામે ત્યાં સુધી તે ચારિત્રવાન જ છે. ત્યાર પછી અચારિત્રી
