________________
ગાથા-૨૦૬
૨૪૮
યતિલક્ષણ સમુચ્ચય પ્રકરણ
भवंति अब्भंतरपक्खा सुक्का भवंति, एवं संविग्गपक्खिओ साहूवि बाहिं मलिणो બંતો સુક્ષો રૂા રૂતિ થાછઃ પુરા (ગચ્છાચાર પત્રો ગા. ૩૨)
પોતે પ્રમાદી હોય તો પણ શુદ્ધ (સત્ય) સુસાધુના માર્ગને કહેનાર પોતાને ત્રીજાપક્ષમાં પ્રવેશ કરાવે છે. પણ અશુદ્ધમાર્ગનો પ્રરૂપક ગૃહસ્થધર્મથી (પણ) ભષ્ટ થાય છે.
સંવિગ્નપાક્ષિકનાં લક્ષણો : વિશેષાર્થ- સાધુ અને શ્રાવક એ બેની અપેક્ષાએ ત્રીજો પક્ષ સંવિગ્નપાક્ષિક છે. સંવિગ્ન એટલે મોક્ષાભિલાષી સુસાધુઓ, પાક્ષિક એટલે સહાય કરનાર. સંવિગ્ન સાધુઓને જે સહાય કરે તે સંવિગ્નપાક્ષિક.
અશુદ્ધમાર્ગ પ્રરૂપક ગૃહસ્થધર્મથી ભ્રષ્ટ થાય છે, અને અર્થપત્તિથી સાધુધર્મથી અને સંવિગ્નાસિકમાર્ગથી પણ ભ્રષ્ટ થાય છે. અર્થાત્ સંસારના ત્રણ માર્ગમાં રહે છે. ગાથામાં તિ શબ્દ વાક્યની પરિસમાપ્તિ માટે છે. - અહીં પ્રસંગથી ત્રણપક્ષને આશ્રયીને (ઉપદેશમાળાના આધારે) કંઈક કહેવાય છે.
સુંદર ચારિત્રવાળો સાધુ કર્મમલ સાફ કરીને નિર્મળ થાય છે, સમ્યગ્દર્શનાદિ ગુણયુક્ત શ્રાવક પણ નિર્મલ થાય છે, તેમ જ મોક્ષાભિલાષી સુસાધુઓ તરફ અને તેમનાં સુંદર અનુષ્ઠાનો તરફ રુચિવાળા=પક્ષપાતવાળા હોય, તેવા શિથિલ ચરણ-કરણવાળા પણ શુદ્ધ થાય છે. ગાથામાં વારંવાર સુષુફ ક્રિયાપદ વાપરીને એમ સૂચવ્યું કે સાધુને સાક્ષાત્ શુદ્ધિ થાય છે અને બીજા બેને પરંપરાએ શુદ્ધિ થાય છે. (૧૧૩)
સંવિગ્નપાક્ષિક સચિવાળાને કેવી રીતે ઓળખવા ? તે કહે છેમોક્ષાભિલાષી સુસાધુવર્ગ વિષે આદરવાળી સુંદર બુદ્ધિ ધરાવનાર સંવિગ્નપાક્ષિક કહેવાય. ગણધરાદિકોએ તેમનું સંક્ષેપથી આગળ કહીશું તેવું લક્ષણ જણાવેલું છે. એ લક્ષણના કારણે શિથિલ ચરણ-કરણવાળા પણ=કર્મની પરતંત્રતાથી પ્રમાદી થવા છતાં પણ જ્ઞાનાવરણ આદિ કર્મની દરેક ક્ષણે શુદ્ધિ કરે છે. (૧૧૪)
સંવિગ્નપાક્ષિકનું લક્ષણ આ પ્રમાણે છે- સંવિગ્નપાક્ષિક લોકોને નિષ્કલંક
