________________
યતિલક્ષણ સમુચ્ચય પ્રકરણ
૯૧
ગાથા-૭૨
जह जह बहुस्सुओ संमओ अ सीसगणसंपरिवुडो य । अविणिच्छओ अ समए, तह तह सिद्धंतपडिणीओ ॥७२॥ यथा यथा बहुश्रुतः सम्मतश्च शिष्यगणसम्परिवृतश्च । . अविनिश्चितश्च समये तथा तथा सिद्धान्तप्रत्यनीकः ॥ ७२ ॥
(આ ગાથા ઉપદેશ રહસ્ય ગ્રંથમાં ૧૫૩ નંબરની છે. પ્રસ્તુતમાં તેની ટીકા અને પં. શ્રી જયસુંદર વિ. ગણિવર કૃત ગુજરાતી અનુવાદ નીચે મુજબ છે.)
શ્લોકાર્ધઃ- જેમ જેમ બહુ જાણતો જાય, ઘણાને માન્ય બનતો જાય અને અનેક શિષ્ય પરિવારથી વધતો જાય તેમ તેમ તે સિદ્ધાન્તનો દુશ્મન બનતો જાય છે. કારણ કે શાસ્ત્રથી નિશ્ચિત ( પરિણત) નથી.
यथा यथा बहुश्रुतः परिपठितबह्वागमः, संमतश्च=बहुमतः संसाराभिनन्दिनां गतानुगतिकप्रवाहपतितानां तदनुवर्त्तिनां चान्येषां बाह्याडम्बरदर्शनमात्रोदितविस्मयानां मुग्धमतीनां च, च-पुनः शिष्यगणैर्विनेयवृन्दैः संपरिवृतः= समन्तात् परिवृतः, अविनिश्चित: सम्यगपरिणतश्च प्रवचने, ऐदम्पर्याज्ञानाद्विरत्यप्रह्वाच्च, तथा तथा सिद्धान्तप्रत्यनीको रञ्जनकलादेयतापरध्यन्धनबाहुल्यहेतुयोगाम्निःशङ्कमसत्प्रवृत्त्या यथास्थितसिद्धान्तस्य विपर्यासापादनात्, अतो नेदृशगुर्वाश्रयणं युक्तं किन्तूक्तगुणवद्गुर्वाश्रयणमेव श्रेय इति भावः ॥ १५३ ॥
તાત્પર્યાર્થઃ- જે વેષધારી સાધુએ સિદ્ધાન્તોનું હાર્દ જાણવાની તસ્દી જ લીધી નથી, શુદ્ધ તાત્પર્ય જાણવાની કોઈ જિજ્ઞાસા જ નથી, અને જે કાંઈ જાણું તેને અમલમાં મૂકવા અર્થાત્ વિરતિભાવ પ્રત્યે ઝુકાવ વધતો જાય એ રીતે પ્રવર્તવામાં રસ જ નથી, અને કેવળ ઘણાં ઘણાં આગમશાસ્ત્રોનું વૈશાખનંદનની જેમ અવલોકન કરી જાય અને પોતાની જાતને આગમવિશારદ સમજી બેસે છે, તેમ જ ભવાભિનંદી અને ગતાનુગતિક ગાડરીયા પ્રવાહમાં ભળનારા અને તેઓનું અનુવર્તન કરવામાં નિમગ્ન એવા બાહ્યાડંબર દેખીને જ નેત્ર અને મુખ પહોળું કરી બેસનારા ઘેલીબુદ્ધિવાળા લોકોમાં વધારે ને વધારે માન્ય-માનનીય-આદરણીય બનતા
