________________
યતિલક્ષણ સમુચ્ચય પ્રકરણ
૧૩૯
ગાથા-૧૦૮
કરતાં અભિવંદન કરી કહે છે કે, “હે ભગવંત! આપ નૃત્ય કરો.” સાધુએ કહ્યું કે, “ગીત અને વાજિંત્ર વગર નાચીએ, તો તમને તે સુખ કરનાર કેવી રીતે થાય?” કુમારોએ કહ્યું કે, “અમે ગીત-વાજિંત્ર કરીશું.” તેમ કરવા લાગ્યા. ઊંચા-નીચા, આડા-અવળા વિષમ તાલ ગાનારા-વગાડનારા કુમારોને, મનમાં કોપ નથી, પણ બહારનો કોપ બતાવતા મુનિ કહે છે કે-“આવા મૂર્ખલોકયોગ્ય ગીત ગાવ છો અને વાજિંત્ર વગાડો છો, તો હું નૃત્ય નહિ કરીશ.” રોષવાળા કુમારો તેને ખેંચવા લાગ્યા. જયણાથી બાયુદ્ધ કરતાં કરતાં કુશળભાવથી તેના શરીરના સાંધાઓનાં બંધનો તોડી નાખી, પીડા પમાડી ચિત્રમાં ચીતરેલા હોય તેવા કરીને ત્યાંથી તે સાધુ ચાલ્યા ગયા. આ કુમારોને પીડા પમાડી છે, ભોજનાદિનો અતંરાય કર્યો છે. ઇત્યાદિ સ્મરણ કરતા તે નગર બહાર પણ ભિક્ષા ફરવા ન ગયા, એકાંત સ્થાનમાં ચિંતા કરતા તે બેસી ગયા. તે સમયે કંઇક તેવા શુભ નિમિત્ત મળવાથી નિર્ણય કર્યો કે, નક્કી તેઓ ચારિત્ર ગ્રહણ કરશે.” મનમાં કંઈક શાંતિ થઈ.
નિર્મલ અંત:કરણવાળા તે મુનિ જ્યારે ત્યાં સ્વાધ્યાય કરતા હતા, ત્યારે કુમારના પરિવારે કુમારની આ સર્વ હકીકત રાજાને જણાવી. રાજા ગુરુ પાસે જઈને આ પ્રમાણે કહેવા લાગ્યા કે “મુનિ ભગવંતો હંમેશાં ક્ષમાપ્રધાન ગુણવાળા હોય છે. અપરાધ કરનાર ઉપર પણ કોપ કરતા નથી, તો હવે કૃપા કરી મારા કુમારનો અપરાધ માફ કરો.” ગુરુ કહે કે, “હું કંઈ જાણતો નથી. રાજાએ કહ્યું કે કોઈ સાધુએ કુમારોને થંભાવ્યા છે. તો ગુરુ કહે છે કે, અમારામાંથી કોઈએ એ કાર્ય કર્યું નથી.” રાજા કહે કે, “એમાં ફેરફાર નથી.” નક્કી નવા આવનાર મુનિએ કર્યું હશે.” એમ ધારીને તેની શોધ કરવા તત્પર બનેલો રાજા તપાસ કરાવે છે. એકાંત સ્થાનમાં મુનિ રહેલા છે એમ જાણું એટલે તેમની પાસે રાજા ગયો. જ્યાં મુનિને દેખ્યા એટલે તરત ઓળખ્યા કે, આ તો અપરાજિત નામના મારા મોટા બંધુ છે. અરે રે ! ખોટું થયું. અત્યાર સુધી પરાભવ પામતા મુનિઓનું મેં રક્ષણ ન કર્યું. એમ લજજાથી પ્લાન વદનવાળો રાજા તે મોટાભાઈ-મુનિવરને ભૂમિનો સ્પર્શ થાય તે રીતે મસ્તક નમાવી ચરણમાં પડ્યો.
