________________
ગાથા૧૧૯
૧૬૦
યતિલક્ષણ સમુચ્ચય પ્રકરણ
“સંથથા' હા, સંદનન-શાત્ર-વત્ત-તુષHIRવાડડમ્બનનિ ગૃહીવા, यदुत किमद्य क्रियते! नास्ति शारीरी शक्तिरिति संहननालम्बनं, नायं कालो दुर्भिक्षत्वान्नास्ति बलं मानसं धृतिरहितत्वात्, तथा दुष्षमा वर्तते, क्लिष्टा चेयमाख्याता भगवता प्रागेव, तथा किं कुर्मो रोगाक्रान्ता वयम्, एवम्भूतान्यालम्बनान्यलीकावष्टम्भान्यादाय, किं ? सर्वामेव-कर्तुं शक्यामपि नियमधुरां संयमभारोद्वहनलक्षणां निरुद्यमात् शैथिल्यात् प्रकर्षेण मुञ्चन्तिપ્રમુગ્નન્તીતિ / ર૬રૂ II (ઉપદેશમાલા)
શિથિલ ખોટાં આલંબનો લઈને શક્યને પણ મૂકી દે
શિથિલ સાધુઓ સંઘયણ, કાલ, બળ, પાંચમો આરો આ આલંબનોને લઈને શિથિલતાના કારણે સંઘળી ય નિયમધુરાને અત્યંત મૂકી દે છે.
| વિશેષાર્થ આજે શું કરી શકાય? કારણ કે આજે સંઘયણ= શરીરબળ નથી, આમ સંઘયણનું આલંબન લે. દુકાળ હોવાથી આ કાળ પણ બરોબર નથી એમ કાળનું આલંબન લે. મન ધીરજ રહિત હોવાથી આજે મનોબળ નથી એમ બળનું આલંબન લે. પાંચમો આરો વર્તે છે. ભગવાને પહેલાં જ (પાંચમો આરો શરૂ થયો એ પહેલાં જ) પાંચમા આરાને કિલષ્ટ કહ્યો છે. તથા રોગોથી ઘેરાયેલા અમે શું કરીએ ? આવા પ્રકારના ખોટા આલંબનો લઈને સઘળી ય સંયમભારને વહન કરવા રૂપ નિયમધુરાને અત્યંત મૂકી દે છે.
સઘળી ય એટલે કે કરવાને માટે શક્ય હોય તેવી પણ નિયમધુરાને તદન મૂકી દે છે. (૧૧૮) बुद्धिमता पुनरेतदालोच्य यद् विधेयं तदाहकालस्स य परिहाणी, संजमजुग्गाइ नत्थि खित्ताई। जयणाइ वट्टिअव्वं, ण उ जयणा भंजए अंगं ॥११९॥ इति शक्यानुष्ठानारम्भस्वरूपं पञ्चमं लक्षणम् ॥ . कालस्य च परिहाणिः संयमयोग्यानि न सन्ति क्षेत्राणि ॥ . यतनया वर्तितव्यं न हु यतना भनक्त्यङ्गम् ॥११९ ॥
