________________
ગાથા-૧૭૮
૨૨૪
યતિલક્ષણ સમુચ્ચય પ્રકરણ
ગુરુ પાસે જાઓ. બધા જુવાનિયા ત્યાં ગયા અને ગમ્મતથી સાધુઓને કહ્યું હતું તેમ કહ્યું. આચાર્ય મહારાજે કહ્યું: જો દીક્ષા લેવી હોય તો જલદી રાખ લઈ આવો, જેથી તેનો લોચ કરું. તેના મિત્રો તો જલદી રાખ લઈ આવ્યા. આચાર્ય મહારાજે નવકાર ગણીને તેનો લોચ કરવા માંડ્યો. તેના મિત્રો તો શરમાઈ ગયા. લોચ થઈ ગયા પછી શ્રેષ્ઠિપુત્રે વિચાર્યું. મેં જાતે જ સાધુપણાનો સ્વીકાર કર્યો છે. આથી હું હવે ઘરે કેવી રીતે જઈશ ? પછી તેણે મિત્રોને રજા આપીને આચાર્ય મહારાજને કહ્યું
હે ભગવંત! મશ્કરી પણ મારા સારા માટે થઈ. ગરીબાઈથી સંતોષ માનનારા અને સુંદર રાજ્ય મળ્યું. આથી મારા સ્વજન, રાજ વગેરે મને લેવા ન આવે ત્યાં સુધીમાં આપણે બીજે ચાલ્યા જઈએ. નહિ તો આપણે સંકટમાં આવી પડીશું. ગુરુએ કહ્યું: જો એમ હોય તો મને રસ્તો બતાવ, અર્થાત્ અંધારું હોવાથી તે આગળ ચાલીને મને સારો રસ્તો બતાવ. જેથી હું તારી પાછળ પાછળ ચાલું. નવદીક્ષિતે માર્ગ બતાવ્યો. બંનેએ બીજે જવા ચાલવા માંડ્યું. નવદીક્ષિત શિષ્ય આગળ ચાલે છે અને ગુરુ પાછળ ચાલે છે. વૃદ્ધાવસ્થાને લીધે રાત્રે માર્ગમાં દેખી નહિ શક્તા ગુરુ આમ તેમ અથડાય છે. આથી અરે દુખ ! તેં આ કેવો માર્ગ જોયો ? આમ કહીને ગુસ્સાથી તેના મસ્તકમાં દાંડો ઠોકી દીધો. આમ તે ઉગ્ર ક્રોધી હોવાથી રસ્તામાં અથડામણ થાય ત્યારે ક્ષમાવંતોમાં શ્રેષ્ઠ શિષ્યને મસ્તકમાં દાંડો ઠોકતા ઠોકતા જાય છે. આ વખતે શિષ્ય વિચાર્યું કે-ખરેખર! હું મંદભાગ્ય છું, જેથી મેં પુણ્યવંતા આ મહાત્માને કષ્ટમાં નાખ્યા. આ ભગવંત સુખપૂર્વક પોતાના ગચ્છમાં રહ્યા હતા, પણ પાપી મેં નિરર્થક તેમને આ મહાન કષ્ટમાં નાખ્યા. આવી ભાવના ભાવતા તેને પ્રશસ્ત ધ્યાનરૂપ અગ્નિથી કર્મરૂપ કાષ્ઠો બળી જવાથી કેવળજ્ઞાન થયું. આથી તે કેવળજ્ઞાનના પ્રભાવથી ગુરુને સારા રસ્તે લઈ જવા લાગ્યો. પ્રભાત થતાં શિષ્યના મસ્તકને લોહીલુહાણ થયેલું જોઈને આચાર્ય પોતાની નિંદા કરવા લાગ્યા. ખરેખર! હું અધન્ય છું, પુણ્યહીન છું, રોષરૂપ અગ્નિને શમાવવા મેઘ સમાન શ્રુતજ્ઞાન મારી પાસે ઘણું હોવા છતાં મારો રોષાગ્નિ શમ્યો નહિ. હું પરને ક્ષમાનો ઉપદેશ આપવામાં કુશળ હોવા છતાં સ્વયં ક્ષમાથી રહિત છું. વર્ષો સુધી સંયમ પાળવા છતાં સર્વગુણોમાં
