________________
ગાથા-૧૯૦-૧૯૧
૨૩૮
તિલક્ષણ સમુચ્ચય પ્રકરણ
ધર્મના ઉપાયોના રાગનો નાશ કરે અથવા તેમાં ખામી લાવી દે એ સંભવિત છે. (જો આ વિષય બરાબર સમજાય તો જે લોકો દેવ-દેવીઓની અધિક પૂજા કરે છે અને પ્રભુપૂજા પ્રત્યે ઉપેક્ષા સેવે છે તેમનો ધર્મરાગ કેવો છે તે સમજવામાં વાર ન લાગે. એવી રીતે જે સાધુ વિદ્યા-મંત્રનો પટ્ટ વગેરે ખૂબ જ એકાગ્રતાથી અને ચીવટથી ગણે અને પ્રતિક્રમણ વગેરે ક્રિયા જેમ તેમ પતાવી દે તેમાં ધર્મરાગ કેવો છે એ પણ સ્પષ્ટ સમજી શકાય તેવું છે.) (૧૮૯) अण्णेहिं पंथगस्स उ, गुरुरागुक्करिसओ ण संगारो । ... ગુરુસેવારૂ રસ્તો, મળે મમ્મુનાવિહારે ૨૨૦ . કનૈઃ તું રોષતો ને સંપIR: (સંત) | गुरुसेवायां स रक्तो, अन्येऽभ्युद्यतविहारे ॥१९॥
પંથકમુનિમાં ગુરુરાગ ઉત્કૃષ્ટ હોવાથી અન્ય મુનિઓએ સંકેત કર્યો ન હતો. પંથકમુનિ ગુરુસેવામાં અનુરાગવાળા હતા અને બીજા મુનિઓ ઉઘત વિહારમાં અનુરાગવાળા હતા. ' વિશેષાર્થ:- અહીં સંકેત શબ્દનો ભાવ આ પ્રમાણે છેઃ- અન્ય મુનિઓએ પંથકમુનિને ગુરુની વૈયાવચ્ચમાં જોડીને અને અમે વિહાર કરીએ છીએ એમ કહીને વિહાર કર્યો ત્યારે તમને અહીં અનુકૂળતા ન રહે તો અમને જણાવજો, અથવા અમુક સમય પછી બીજાને ગુરુની વેયાવચ્ચમાં મૂકીશું, તમે અમારા સાથે થઈ જજો ઈત્યાદિ કોઈ સંકેત કર્યો ન હતો. કારણ કે પંથકમુનિમાં ગુરુસેવાનો દઢ અનુરાગ છે એમ તેઓ જાણતા હતા. જ્યાં દઢ અનુરાગ હોય ત્યાં અનુકૂળતા-પ્રતિકૂળતા ઇત્યાદિનો પ્રશ્ન જ ઉદ્ભવતો નથી. (૧૦) सेलयमापुच्छित्ता, ठावित्ता पंथगं च अणगारं । गुरुवेयावच्चकर, विहरंताणं पि को दोसो ॥१९१॥ शैलकमापृच्छय स्थापयित्वा, पन्थकं चानगारं । गुरुवैयावृत्त्यकरं विहरतामपि को दोषः ॥१९१॥
