________________
તિલક્ષણ સમુચ્ચય પ્રકરણ
૨૧૧
ગાથા-૧૬૯
આપેલું સિદ્ધાંતનું રહસ્ય તેના આત્માનો નાશ કરે છે, ઇત્યાદિ કહ્યું. ચૈત્યવાસીઓએ કહ્યું: સંબંધ વગરનું શું બોલો છો? અમારા દૃષ્ટિમાર્ગમાંથી દૂર ખસી જાઓ. અહો ! તમે પણ સંઘવડે પ્રમાણભૂત કરાયા છો ! પછી તો સાવદ્યાચાર્યે દીર્ધસંસારને સ્વીકારીને કહ્યું તમે કંઈ જાણતા નથી. આગમમાં ઉત્સર્ગ અને અપવાદ એ બંને રહેલા છે. એકાંત મિથ્યાત્વ છે. જિનોની આજ્ઞા અનેકાંત છે. વિદ્યા એવા તેમણે આ માની લીધું. આથી તેમણે સાવદ્યાચાર્યની પ્રશંસા કરી.
સાવઘાચાર્ય એક વચનદોષથી અનંતસંસારનું ઉપાર્જન કરીને એ દોષનું પ્રતિક્રમણ કર્યા વિના મરીને વ્યંતર થયા. (૧) તે જીવ ત્યાંથી ચ્યવીને જેનો પતિ પરદેશ ગયો છે એવી પ્રતિવાસુદેવની પુરોહિતની પુત્રીની કુક્ષિમાં ઉત્પન્ન થયો. કુલકલંકથી ભય પામેલા માતા-પિતાએ તેને દેશબહાર કરી.
ક્યાંય સ્થાનને નહિ પામતી તે દુકાળમાં કલાલના (=દારૂ વેચનારના) ઘરે દાસી તરીકે રહી. ત્યાં તેને મદ્યપાન અને માંસભક્ષણનો દોહલો થયો. અને મદ્યપાન કરનારા ઘણા માણસોના પાત્રોમાં એંઠાં મધ-માંસ ખાય છે. પ્યાલા, વસ્ત્રો, અને ધન ચોરીને બીજે વેચીને મધ-માંસ ખાય છે. ઘરના માલિકે રાજાને આ જણાવ્યું. રાજાએ પ્રસૂતિ ન થાય ત્યાં સુધી રક્ષણ કરીને પછી મારી નાખવા માટે તેને ચાંડાલોને સોંપી. કારણ કે ગર્ભવતી સ્ત્રી સંતાનને જન્મ ન આપે ત્યાં સુધી તેને ન હણવી એવો તેમનો કુલધર્મ છે. બાળકનો જન્મ થતાં બાળકને મૂકીને તે ભાગી ગઈ. રાજાએ પાંચ હજાર રૂપિયા આપીને બાળકનું પાલન કરાવ્યું. ક્રમે કરીને કતલખાનાના અધિપતિનું મૃત્યુ થતાં રાજાએ તેને જ તેના ઘરનો માલિક બનાવ્યો. તે પાંચસો (ચાંડાલો)નો અગ્રણી થયો. (૨) ત્યાંથી મરીને સાતમી પૃથ્વીમાં ૩૩ સાગરોપમ જેટલા આયુષ્યવાળો નારક થયો. (૩) ત્યાંથી નીકળીને અંતરદ્વીપમાં એકોકજાતિમાં ઉત્પન્ન થયો. (૪) ત્યાંથી મરીને ૨૬ વર્ષના આયુષ્યવાળો પાડો થયો. (૫) પછી મનુષ્ય થયો. (૬) પછી વાસુદેવ થયો. (૭) પછી સાતમી નરકમાં ગયો. (૮) પછી ગજકર્ણજાતિમાં માંસાહારી મનુષ્ય થયો. (૯) ત્યાંથી મરીને સાતમી પૃથ્વીમાં અપ્રતિષ્ઠાન નારકાવાસમાં ગયો. (૧૦) પછી પાડો થયો. (૧૧) પછી બાલવિધવા અને વ્યભિચારિણી એવી બ્રાહ્મણપુત્રીની કુક્ષિમાં ઉત્પન્ન થયો.
