________________
યતિલક્ષણ સમુચ્ચય પ્રકરણ
૨૦૯
ગાથા-૧૬૯
સાવધાચાર્યનું દષ્ટાંત આ ઋષભ વગેરે તીર્થકરોની ચોવીશીથી અનંતકાળ પહેલાં થઈ ગયેલી ચોવીશીમાં મારા જેવા સાત હાથની કાયાવાળા ધર્મશ્રી નામના છેલ્લા તીર્થકર થયા. તે તીર્થકરના શાસનમાં સાત આશ્ચર્યો થયા. તેમાં અસંયતોની પૂજા શરૂ થતાં શ્રાવકો પાસેથી લીધેલા ધનથી અસંતોએ પોતપોતાના મંદિરો બંધાવ્યાં. એ મંદિરોની સાર-સંભાળ માટે મંદિરની પાસે મકાન બનાવીને તેમાં રહેવા લાગ્યા. આથી તે અસંયતો “ચૈત્યવાસી' તરીકે પ્રસિદ્ધ થયા. તે વખતે કુવલયપ્રભ નામના સાધુ હતા. તેમની શરીરકાંતિ મરકતરત્ન જેવી હતી. તે મહાતપસ્વી અને ઉગ્રવિહારી હતા.
શિષ્યગણથી પરિવરેલા તે જ્યાં ચૈત્યવાસીઓ હતા ત્યાં પધાર્યા. ચૈત્યવાસીઓએ તેમને વંદન કરીને કહ્યું તમે વર્ષાકાળમાં એક ચોમાસું અહીં રહો. જેથી તમારી આજ્ઞાથી અનેક જિનાલયો થાય. અમારા ઉપર અનુગ્રહ કરો. તેમણે કહ્યું. આ સાવદ્ય (=પાપ) હું વચનમાત્રથી પણ નહિ કરું. (આજ્ઞા કરીને મંદિરો બનાવવા એ પાપ છે.) તેમણે આ પ્રમાણે કહીને (=શુદ્ધપ્રરૂપણા કરીને) તીર્થકર નામકર્મનું ઉપાર્જન કર્યું, અને સંસાર માત્ર એક જ ભવ બાકી રહે તેટલો ટૂંકો કરી નાંખ્યો. તેમણે આ સાવઘ હું વચનમાત્રથી પણ નહિ કરું એમ કહ્યું તેથી બધા ચૈત્યવાસીઓએ એકમત થઈને તેમનું સાવઘાચાર્ય એવું નામ પાડ્યું અને (બધે) પ્રસિદ્ધ કર્યું. આમ છતાં તેમણે ચૈત્યવાસીઓ ઉપર જરાય ગુસ્સો ન આવ્યો.
એકવાર માત્ર વેશથી સાધુ બનેલા તે ચૈત્યવાસીઓમાં પરસ્પર આગમની વિચારણા થઇ. તે આ પ્રમાણે- શ્રાવકોના અભાવમાં સાધુઓ જ ઉપાશ્રય અને મંદિરોનું રક્ષણ કરે અને પડી ગયેલા ઉપાશ્રય-મંદિરનું સમારકામ કરાવે. ત્યાં બીજું પણ જે કંઈ કરવા યોગ્ય તે પણ કરવામાં દોષ નથી. કોઈક ચૈત્યવાસીઓએ કહ્યું સંયમ મોલમાં લઈ જાય. કોઈક ચૈત્યવાસીઓએ કહ્યું: જિનમંદિરમાં (પ્રસાલાવાંસ-મંદિર રૂપી આભૂષણમાં) પૂજા, સત્કાર અને બલિવિધાન આદિ કરવાથી શાસનની પ્રભાવના થાય. શાસનપ્રભાવનાથી જ મોક્ષમાં જવાય. આ પ્રમાણે વિવાદમાં યથેચ્છ પ્રલાપ
૫. ૧૪
