________________
ગાથા-૧૪૧
૧૮૦
તિલક્ષણ સમુચ્ચય પ્રકરણ
સાધુઓના માન-સન્માન ન થાય તેવી ભાવનાવાળા હોવાથી ક્ષુદ્ર-ક્રૂર છે. (૩૭) આવા સાધુઓએ પ્રાયઃ એકવાર પણ ગ્રંથિનો ભેદ કર્યો નથી. કારણ કે મિથ્યાદષ્ટિ હોવા છતાં જો એકવાર પણ ગ્રંથિભેદ કર્યો હોય તો આવી નિર્વિચાર પ્રવૃત્તિ ન કરે.
પ્રશ્ન- તો પછી માસખમણ વગેરે દુષ્કર અનુષ્ઠાનો કેમ કરે છે?
ઉત્તર- અજ્ઞાનતાથી. (આથી જ) જેમ મિથ્યાદર્શનનાં અનુષ્ઠાનો કરનારા તાપસ વગેરે સાધુઓ વાસ્તવિક સાધુ નથી, તેમ ગુરુની અવજ્ઞા કરીને અજ્ઞાનતાથી માસખમણ વગેરે દુષ્કર અનુષ્ઠાનો કરનારા જૈન સાધુઓ પણ વાસ્તવિક સાધુ નથી. કારણ કે જેમ મિથ્યાદષ્ટિ સાધુઓ જિનાજ્ઞાથી રહિત છે, તેમ આવા જૈન સાધુઓ પણ જિનાજ્ઞાથી રહિત છે. . આ વિષયને શાસ્ત્રમાં શબરના (=ભિલના) દૃષ્ટાંતથી સમજાવવામાં આવે છે.
શબરનું દૃષ્ટાંત ' કોઈક પ્રસંગે એક ભિલને ધર્મશાસ્ત્ર શ્રવણ કરતાં એમ જાણવામાં આવ્યું કે શૈવસાધુઓને પગથી સ્પર્શ થઈ જાય તો મહા અનર્થ થાય (=મહાપાપ બંધાય). તેને કોઈ વખત મોરના પિચ્છાની જરૂર પડી. બહાર તેની ઘણી તપાસ કરાવી, પરંતુ ક્યાંયથી પણ તેની પ્રાપ્તિ ન થઈ. આ દરમિયાન તેના સાંભળવામાં આવ્યું કે શૈવ સાધુ પાસે મોરપિચ્છા હોય છે. તેણે શૈવ સાધુઓની પાસે મોરપિચ્છાની માંગણી કરી. પણ તેઓએ ન આપ્યા. આથી તેણે શસ્ત્રોનો ઉપયોગ કરીને શૈવસાધુઓને ઘાયલ કરીને મોરપિચ્છ લઈ લીધાં. (જો હાથથી મોરપિચ્છ લેવામાં આવે તો સંભવ છે કે તેઓ લેવા ન દે એથી બાચંબાથ કરીને લેવા પડે. તેમ કરતાં સંભવ છે કે પગથી સ્પર્શ થઈ જાય.) આમ ભિલે શૈવસાધુઓને પગથી સ્પર્શ ન થઈ જાય તેની પરેપૂરી સાવચેતી રાખી. જેમ અહીં તેનો પગથી સ્પર્શ ન કરવા રૂપ ગુણ હોવા છતાં શસ્ત્રનો પ્રયોગ કરી તેને ઘાયલ કર્યો તે ગુણ નથી, પરંતુ દોષ જ છે. અહીં ગુણ અલ્પ છે અને દોષ બહુ અધિક છે.
