________________
તિલક્ષણ સમુચ્ચય પ્રકરણ
૧૪૧
ગાથા-૧૦૮
કલ્પદ્રુમ આદિના પ્રભાવ ઘટવા લાગ્યા, તેથી પોતાનો ચ્યવનકાલ નજીક જાણ્યો, એટલે મહાવિદેહમાં જિનેશ્વરોની પાસે જઈને ધર્મ શ્રવણ કર્યું. અવસર મળ્યો એટલે ભગવંતને પૂછ્યું કે, “અમે હવે આગળના ભાવમાં સુલભબોધિ થઇશું કે દુર્લભબોધિ ? ભગવંતે તેમને કહ્યું કે-“આ પુરોહિતપુત્ર દુર્લભબોધિ થશે.” દેવ- તેને અબોધિ થવાનું નિમિત્ત શું? પ્રભુએ કહ્યું કે, “ગુરુ ઉપરનો પ્રદ્રષ. દેવ- આ તો નાનું કારણ છે. તો હવે ફરી
ક્યારે બોધિ-લાભ થશે ? જિન- “આગલા જન્મમાં.” દેવ- “કેવી રીતે? જિન-પોતાના ભાઇના જીવથી. દેવ- તે અત્યારે ક્યાં છે? જિન- કૌશાંબી નામની ઉત્તમ નગરીમાં. દેવ- હે ભગવંત ! તેનું શું નામ છે? જિનતેનું પ્રથમ નામ અશોકદર છે. બીજું નામ મુંગો છે. દેવ- મુંગો એ નામે કેવી રીતે થયું ? જિન- તે વાત એકચિત્તથી સાંભળ.
પોતાની શોભાથી અમરાપુરીને ઝાંખી પાડનારી કૌશાંબી નગરીમાં ધન-ધાન્યથી સમૃદ્ધ એવો તાપસ નામનો શેઠ હતો. તેને વિશ્વાસભૂત સવંગ-સંપૂર્ણ સુંદર ભાર્યા હતી. તેના ગર્ભથી ઉત્પન્ન થયેલો અનેક ગુણવાળો કુલધર નામનો પુત્ર હતો. શેઠ પરિગ્રહમાં ઘણા આસક્ત હતા. અનેક પ્રકારના આરંભ કરીને ધનોપાર્જન કરતા હતા, પરંતુ ધર્મ કરવામાં પરામુખવાળાં હતા. કાળે કરીને મૃત્યુ પામ્યા. પોતાના ઘરની પાસેના ખાડામાં જ જડ સ્વભાવવાળા, ડુક્કરપણે ઉત્પન્ન થયા. પોતાના કુટુંબને દેખી પોતાની જુની જાતિ યાદ આવી કે, “હું આ ઘરનો સ્વામી હતો. તેના પ્રેમપાશમાં જકડાયેલો તે આમ-તેમ ભમવા લાગ્યો. પિતાના મૃત્યુની વાર્ષિક સંવત્સરી આવી, ત્યારે બ્રાહ્મણોના ભોજન-નિમિત્તે ઘણું માંસ પકાવીને તૈયાર કર્યું. ત્યાર પછી રસોયણનો કોઈ પ્રકારે પ્રમત્તભાવ થવાથી તે માંસ બિલાડીએ બોટ્યુ-એંઠું કર્યું. એટલે કોપ પામેલી તેણે બીજું માંસ ન મળવાથી તે ડુક્કરને હણ્યો અને જલદી તેનું માંસ પકાવીને તૈયાર કર્યું. વળી તે ડુક્કરનો જીવ રોષ પામવાથી મરીને તે જ ઘરે સર્પપણે ઉત્પન્ન થયો. ત્યાં તેને જાતિસ્મરણ થયું અને પૂર્વગ્નેહથી ત્યાં જ ભ્રમણ કરતો હતો. નિઃશંકપણે પોતાના કુટુંબને અવલોકન કરતો ત્યાં જ રહેતો
