________________
ગાથા-૭૭
૯૪
તિલક્ષણ સમુચ્ચય પ્રકરણ
જે પાત્રમાં આપેલું હોય, જે અનુકંપાથી યુક્ત હોય, જે અન્યગુણોનું કારણ હોય તે દાન પ્રશંસનીય છે.
વિશેષાર્થ- અન્યગુણોનું કારણ- જેમકે (૧) સાધુઓ મુશ્કેલીમાં મૂકાયા હોય ત્યારે અમુક વ્યક્તિને ધન આપવાથી સાધુઓની મુશ્કેલી દૂર થતી હોય, (૨) અમુક વ્યક્તિને ધન આપવાથી જીવહિંસા બંધ કરાવી શકાતી હોય, (૩) અમુક વ્યક્તિને ધન આપવાથી જિનમંદિર વગેરેનું નિર્માણ થઈ શકતું હોય, (૪) ન થઈ શકતાં ધર્માનુષ્ઠાનો અમુક વ્યક્તિને ધન આપવાથી થઈ શકતા હોય. [૭૬]
. अण्णस्स य पडिसेहे, सुत्तविरोहो ण लेसओवि भवे । । ને પરમવી, વિત્તિઓ વહિત્ય વ ા ૭છા . अन्यस्य च प्रतिषेधे सूत्रविरोधो न लेशतोऽपि भवेत् ।
येन परिणामवशाद् वृत्तिच्छेदो बहित्था इव ॥ ७७॥ . અન્યદાનનો નિષેધ કરવામાં લેશથી પણ સૂત્રવિરોધ થતો નથી. કારણ કે વૃત્તિકેદ જીવવધની જેમ પરિણામના આધારે થાય છે.
વિશેષાર્થ- અન્યદાન એટલે ૭૬મી ગાથામાં જણાવેલા દાનથી અન્યદાન. અહીં પ્રશ્ન થાય કે અન્યદાનનો નિષેધ કરવાથી દાન ન મળવાના કારણે જીવોની વૃત્તિનો (= આજીવિકાનો) છેદ ન થાય ? અને એનો ભાગીદાર અન્યદાનનો નિષેધ કરનાર ન બને ? આ પ્રશ્નના જવાબમાં અહીં કહ્યું કે- વૃત્તિ છેદ જીવવધની જેમ પરિણામના આધારે થાય છે. રસ્તામાં ઉપયોગ પૂર્વક જતા મુનિના પગ નીચે સહસા કોઈ જીવ આવી જાય અને મરી જાય ત્યારે બહારથી જીવવધ થવા છતાં જીવવધના પરિણામ ન હોવાથી જીવવધ નથી. તે રીતે અન્યદાનનો નિષેધ કરવામાં બહારથી વૃત્તિકેદ થાય તો પણ વૃત્તિચ્છેદના પરિણામ ન હોવાથી, પરમાર્થથી વૃત્તિ છેદ નથી. આથી અન્યદાનનો નિષેધ કરનારને વૃત્તિચ્છેદનું પાપ ન લાગે.
