________________
ગાથા-૧૪
૩૦
યંતિલક્ષણ સમુચ્ચય પ્રકરણ
પંચપરિહાનિ - પંચક એ પ્રાયશ્ચિત્તની સંજ્ઞા છે. શુદ્ધ આહારથી નિર્વાહ ન જ થઈ શકે અને એથી અશુદ્ધ આહાર લેવો પડે તો જેમ બને તેમ ઓછા દોષવાળો આહાર લેવો. પહેલાં પંચકનું પ્રાયશ્ચિત્ત આવે તેવો અશુદ્ધ આહાર લેવો. તેવો ન મળે તો દશકનું પ્રાયશ્ચિત્ત આવે તેવો આહાર લેવો. તેવો પણ ન મળે તો પંચદશનું પ્રાયશ્ચિત્ત આવે તેવો આહાર લેવો. - નિદિજ્જ વસતિ - નિદિજ્જ વસતિ એટલે પત્રમાં લખીને વાવજીવ માટે આપેલી વસતિ. આવી વસતિ પણ અકથ્ય છે. કારણ કે અણગારપણામાં ક્ષતિ આવે. સાધુ અણગાર છે. અણગાર એટલે ઘરરહિત. સાધુ વસતિમાં પોતાની માલિકી કરે તો અણગારપણું ન રહે. તથા એ વસતિ ભાંગી જાય=પડી જાય તો તેને સમારવામાં= ઠીક કરવામાં છે જીવનિકાયની હિંસા થાય. કહ્યું છે કે-“જીવોને માર્યા વિના ઘરની સારસંભાળ અને વ્યવસ્થા કેવી રીતે થઈ શકે ? અને જીવહિંસા કરનારા જીવો અસાધુના માગમાં પડેલા છે, અર્થાત્ ગૃહસ્થો છે.”
કેટલાકો આવી વસતિને પણ લે છે. તથા કેટલાકો તુલી અને મસૂરક આદિનો પણ ઉપયોગ કરે છે. આદિ શબ્દથી તૂલિકા, ખલ્લક, કાંસ્યપાત્ર, તામ્રપાત્ર આદિ સમજવું. આ વસ્તુઓ પણ સાધુઓને ન કલ્પે. | ખૂલી =રૂની ગાદી. મસૂરક=રૂનું ઓશીકું તૂલિકા=રૂનો ગાદલો. ખલ્લક=ચામડાનાં પગરખાં. કાંસ્યપાત્ર=કાંસાનાં વાસણો. તામ્રપાત્ર=તાંબાનાં વાસણો. [૧૩] अथ प्रस्तुतमुपसंहरन्नाहइच्चाई असमंजस-मणेगहा खुद्दचिट्ठिअं लोए । बहुएहि वि आयरिअं, न पमाणं सुद्धचरणाणं ॥ १४॥ इत्याद्यसमञ्जसमनेकधा क्षुद्रचेष्टितं लोके ॥ बहुभिरप्याचरितं न प्रमाणं शुद्धचरणानाम् ॥ १४॥
इत्यादि-एवंप्रकारमसमञ्जसं-वक्तुमप्यनुचितं शिष्टानामनेकधाऽनेकप्रकारं क्षुद्राणां-तुच्छसत्त्वानां चेष्टितमाचरितं लोके-लिङ्गिजने बहुभिरप्यनेकैरप्याचीर्णं न
