________________
યતિલક્ષણ સમુચ્ચય પ્રકરણ
વિશેષાર્થઃ- ૨૮મી ગાથામાં અપુનબંધકની માર્ગાનુસારી ક્રિયાને ઉપચારથી ભાવચાસ્ત્રિનું લિંગ કહેવામાં આવે છે, એમ કહ્યું છે. એથી પ્રશ્ન થાય કે જો અપુનર્બંધકમાં ભાવચારિત્ર ન હોવા છતાં. અપુનર્બંધકની માર્ગાનુસારી ક્રિયા ઉપચારથી ભાવચારિત્રનું લિંગ છે, તો પછી ભાવરહિત ભવાભિનંદીઓની માર્ગાનુસારી ક્રિયા પણ ભાવચારિત્રનું લિંગ બને. આ તો શાસ્ત્રવિરુદ્ધ છે. કારણ કે ભાવરહિત ભવાભિનંદી જીવોની માર્ગાનુસારી ક્રિયા ઉપચારથી પણ ભાવચારિત્રનું લિંગ નથી.
૪૯
ગાથા-૩૦
આ આર્પીત્તનું નિવારણ કરવા માટે અહીં કહ્યું કે- માર્ગાનુસારી ક્રિયા કોઈક રીતે વિશિષ્ટ લિંગ છે, અર્થાત્ કોઈપણ પ્રકારની માર્ગાનુસારી ક્રિયા ભાવચારિત્રનું લિંગ નથી, કિંતુ વિશેષ પ્રકારની (=ભાવચારિત્રનું કારણ બને તેવી) માર્ગાનુસારી ક્રિયા ભાવચારિત્રનું લિંગ છે. ભવાભિનંદી જીવોમાં વિશેષ પ્રકારની માર્ગાનુસારિણી ક્રિયા હોતી નથી. આથી તેમની ક્રિયા ભાવચારિત્રનું લિંગ નથી.
· ભવાભિનંદી જીવોમાં વિશિષ્ટ માર્ગાનુસારી ક્રિયા ન હોય એ વિષયને અહીં ‘ભાવરહિત ભવાભિનંદી જીવોમાં ઉત્કટરૂપ જેવું લિંગ હોતું નથી'
એ શબ્દોથી કહ્યો છે.
આનો ભાવાર્થ આ પ્રમાણે છે- કોઈ માણસમાં ઉત્કટ રૂપ હોય તો તે રૂપાળો કહેવાય છે. રૂપાળો એટલે રૂપવાળો. સામાન્ય રૂપ તો બધા જ માણસોમાં હોય છે, છતાં બધા માણસો ‘રૂપાળા” કહેવાતા નથી. જેનામાં ઉત્કટ=અતિશય રૂપ હોય તેને જ રૂપાળો કહેવાય છે. તેમ પ્રસ્તુતમાં ભવાભિનંદી જીવોમાં વિશિષ્ટ માર્ગાનુસારી ક્રિયા નથી, તેથી તેમની માર્ગાનુસારી ક્રિયા ભાવચારિત્રનું લિંગ ન બને. [૨૯]
૫. ૪
इक्खुरसगुडाईणं, महुरत्ते जह फुडं विभिण्णत्तं ॥ તદ્ અળબંધળામાવર્ષો વિ સુષ ્ ય)સિદ્ધો ॥ ૩૦॥ ( इति मार्गानुसारिक्रियास्वरूपं प्रथमं लक्षणम् )
