________________
ગાથા-૫૧
૭૪
યતિલક્ષણ સમુચ્ચય પ્રકરણ
લાગ્યા. પ્રતિપૂર્ણ શોકથી તેમનો કંઠ ભરાઈ ગયો. આવા કંઠમાંથી નીકળેલી ગદ્ગદ્ વાણી બોલવા લાગ્યા. ગુરુવચનનો નિષેધ કરવા અસમર્થ તે મુનિઓ દુઃખથી સંતપ્ત બન્યા. માંડમાંડ ગુરુને નમીને અને પોતાના અપરાધોને ખમાવીને દુકાળ આદિ દોષથી રહિત દેશમાં વિહાર કર્યો.
કાયા પ્રત્યે નિરપેક્ષ સંગમગુરુ પણ ક્ષેત્રના નવ ભાગ કરીને જુદી જુદી વસતિમાં, જુદી જુદી ગોચરી ભૂમિમાં અને જુદી જુદી વિહાર ભૂમિ વગેરેમાં યત્ન કરવા લાગ્યા. ક્યારેક સિંહસૂરિએ ગુરુના સમાચાર મેળવવા માટે દત્ત નામના સાધુને ગુરુની પાસે મોકલ્યો. આચાર્યને પૂર્વની વસતિમાં (=સાધુઓએ વિહાર કર્યો ત્યારે જે વસતિમાં હતા તે જ વસતિમાં) રહેલા જોઈને તે વિચારવા લાગ્યો. જો તેવા કારણથી બીજા બીજા ક્ષેત્રમાં વિહાર થઈ શકતો નથી તો પણ આમણે નવી નવી વસતિમાં રહેવાનો ત્યાગ કેમ કર્યો ? તેથી આ શિથિલ ચારિત્રવાળા છે. એમની સાથે એક ક્ષણ પણ રહેવું યોગ્ય નથી. આ પ્રમાણે વિચારીને તે નજીકની વસતિમાં જુદો રહ્યો. ભિક્ષા સમયે ગુરુની સાથે ફરતો તે દુકાળના લીધે વિશિષ્ટ આહાર ન મળવાના કારણે શ્યામમુખવાળો થઈ ગયો. તેને શ્યામમુખવાળો જોઈને આચાર્ય કોઈક શેઠના ઘરે ગયા. ત્યાં રેવતીના વળગાડથી એક બાળક સદા રડતો હતો. આચાર્યે ચપટી વગાડીને તેને કહ્યું: હે બાળક! રડ નહિ. ગુરુના તેજને સહન નહિ કરતી રેવતી જલદી તેના શરીરમાંથી જતી રહી. આથી બાળક સ્વસ્થ થયો. આથી બાળકનો પિતા લાડવા લઈને આવ્યો. કરુણાનિધાન ગુરુએ તે લાડવા દત્તમુનિને અપાવ્યા. પછી આચાર્યે તેને કહ્યું: તારી ગોચરી પૂરી થઈ ગઈ છે તેથી તું હવે ઉપાશ્રયમાં જા. ગોચરી પૂરી કરીને હું પણ આવું છું. આમણે લાંબા કાળ સુધી મને ફેરવીને એક શ્રાવકનું ઘર બતાવ્યું, હવે પોતે બીજા શ્રાવકના ઘરોમાં જશે, આમ વિચારતો તે વસતિમાં ગયો. આચાર્ય પણ અંતપ્રાંત આહાર લઈને લાંબાકાળે વસતિમાં આવ્યા. સર્પબિલના દૃષ્ટાંતથી શાસ્ત્રોક્ત વિધિપ્રમાણે તે આહાર વાપર્યો.
| (સર્પ બિલમાં આડા-અવળો થયા વિના સીધો પ્રવેશ કરે છે. તે રીતે સ્વાદ માટે આહારને એક દાઢથી બીજી દાઢમાં ફેરવ્યા વિના રાગ-દ્વેષથી રહિત બનીને આહાર વાપર્યો.)
