________________
તિલક્ષણ સમુચ્ચય પ્રકરણ
૨૫
ગાથા-૧૦
શોધિ:- શોધિ એટલે પ્રાયશ્ચિત્ત. આગમ પ્રમાણે જે દોષની શુદ્ધિ છે મહિનાના ઉપવાસથી થાય તે દોષની શુદ્ધિ જીતવ્યવહારમાં પાંચ ઉપવાસથી જણાવી છે.
વાવડી - વાવડીઓ પણ પૂર્વકાળની વાવડીઓથી અલ્પ પાણીવાળી હોવા છતાં લોકો ઉપર ઉપકાર કરે જ છે. દાષ્ટ્રતિકની યોજના પૂર્વની જેમ સમજવી. આ પ્રમાણે અનેક રીતે જીત દેખાય છે. [૯] जं सव्वहा न सुत्ते, पडिसिद्धं नेव जीववहहेऊ ॥ तं सव्वंपि पमाणं, चारित्तधणाण भणिअं च ॥ १०॥ यत्सर्वथा न सूत्रे प्रतिषिद्धं नैव जीववधहेतुः ॥ तत्सर्वमपि प्रमाणं चारित्रधनानां भणितं च ॥ १० ॥ ____ यत्तु सर्वथा-सर्वप्रकारैनैव सूत्रे-सिद्धान्ते प्रतिषिद्धं-निवारितं सुरतासेवनवत् । ૩ -
"न य किंचि अणुन्नायं, पडिसिद्धं वावि जिणवरिदेहिं । | મોજું મેટુંબમાવું, ન તં વિM 1ોસેહિં'' ... नापि जीववधहेतुराधाकर्मग्रहणवत्, तद्-अनुष्ठानं सर्वमपि प्रमाणं चारित्रमेव धनं येषां तेषां चारित्रधनाना-चारित्रिणामागमानुज्ञातत्वाद्, भणितमुक्तं च પૂર્વાવાર્વેરિતિ Ll (ધર્મરત્ન, ૮૪)
* : કેવી આચરણાને પ્રમાણ માંનવી ? ' મૈથુન સેવનની જેમ જેનો શાસ્ત્રમાં સર્વથા નિષેધ ન કર્યો હોય અને જે આધાર્મિક આહાર લેવાની જેમ જીવહિંસાનું કારણ ન હોય તે બધાંય અનુષ્ઠાન ચારિત્ર જ જેમનું ધન છે તેવા સાધુઓને પ્રમાણ છે. કારણ કે તે અનુષ્ઠાનો આગમ સંમત છે. આ વિષે પૂર્વાચાર્યોએ નીચેની (=પ્રસ્તુત ગ્રંથની ૧૧મી) ગાથામાં કહેવાશે તે કહ્યું છે.
'જિનેશ્વરોએ એકાંતે નિષેધ કે વિધાન કર્યું નથી. આ વિષે કહ્યું છે કે- “જિનેશ્વરોએ મૈથુનસેવનને છોડીને બીજા કશાની એકાંતે અનુજ્ઞા આપી નથી કે એકાંતે કશાનો નિષેધ કર્યો નથી. મૈથુનસેવનનો એકાંતે નિષેધ કર્યો છે. કારણ કે મૈથુન સેવન રાગ-દ્વેષ વિના ન થાય.” [૧૦]
