Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 07

Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan

Page 37

શુક્વાથ્યાં માવાને ઠ્।ીરૂ
શુક્। અને શુા આ ક્રમશઃ પુલ્લિંગ અને સ્ત્રીલિઙ્ગ શબ્દને ભારદ્વાન સ્વરૂપ અપત્યાર્થમાં ગળુ (બ) પ્રત્યય થાય છે. शुङ्गस्यापत्यम् અને શુક્યા નવત્વમ્ આ અર્થમાં શુળ અને શુ નામને લખ્ પ્રત્યય. આઘ સ્વર ૩ ને ‘વૃદ્ધિ:૦ ૭-૪-૧' થી વૃદ્ધિ ઔ આદેશ. અન્ય સ્વર ઞ અને ત્રા નો ‘ગવર્ષે૦ ૭-૪-૬૮' થી લોપ... વગેરે કાર્ય થવાથી શૌો મારદાનઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ-શુગ અથવા શુગાનું અપત્ય ભારદ્વાજ (ભરદ્વાજનું ગોત્રાપત્ય). ॥૬રૂ॥
વિવર્ણ-ર -ચ્છાનાનૢ વાત્સ્યાઽત્રેયે ।।૬૪
વિર્ગ અને છાત્ત નામને અનુક્રમે વાત્ત્વ અને ત્રેવ સ્વરૂપ અપત્યાર્થમાં સળ્ પ્રત્યય થાય છે. વિóસ્થાપત્યં વાસ્ય અને છાનસ્થાપત્યમાત્રેય: આ અર્થમાં વિń અને છત્ત નામને આ સૂત્રથી ગળુ પ્રત્યય. ‘વૃદ્ધિ:૦ ૭-૪-૧' થી આઘસ્વર હૈં અને જ્ઞ ને વૃદ્ધિ છે અને આ આદેશ. ‘ઞવળૅ૦ ૭-૪-૬૮' થી અન્ય ૬ નો લોપ... વગેરે કાર્ય થવાથી વૈ′′ વાત્સ્ય: અને છાત્ત આત્રેય: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ- વિકર્ણનું અપત્ય વાત્સ્ય. છગલનું અપત્ય આત્રેય. ।।૪।।
णश्च विश्रवसो विश्लुक् चं वा ६ १ ६५ ।।
વિશ્રવસુ નામને અપત્યાર્થમાં અળુ પ્રત્યય થાય છે. ગળ્ પ્રત્યયના યોગમાં વિશ્રવણ્ નામના અન્ય વર્ણને ર્ આદેશ થાય છે અને ળ ના યોગમાં વિશ્રવત્ નામના વિદ્ નો વિકલ્પથી લોપ થાય છે. વિશ્રવસોઽપત્યમ્ આ અર્થમાં વિશ્રવણ્ નામને આ સૂત્રથી ગપ્ પ્રત્યય. ગળ્ ના યોગમાં
૩૪