Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 07

Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan

Page 217

‘તસ્યેવમ્ ૬-૩-૧૬૦’ ની સહાયથી ‘પ્રાક્ નિ૦ ૬-૧-૧રૂ’ થી અદ્ પ્રત્યય. ‘વૃત્તિ:૦ ૭-૪-૧’ થી આદ્ય સ્વર છુ અને જ્ઞ ને વૃદ્ધિ છે તથા આ આદેશ. ‘અવર્ગે૦ ૭-૪-૬૮’ થી અન્ય 7 નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી વૈવાસુરમ્ અને રાક્ષોઽમ્ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ-દેવો તથા અસુરોનું વૈર. રાક્ષસો તથા અસુરોનું વૈર. ૧૬૪॥
નાનુત્તે ઃ ૬।૨૦૧૬
ષઠ્યન્ત નટ નામને નૃત્ય સ્વરૂપ વમ્ અર્થમાં ગ્ય (5) પ્રત્યય થાય છે. નટઘેવું નૃત્તમ્ આ અર્થમાં નટ નામને આ સૂત્રથી ગ્વ પ્રત્યય. ‘વૃદ્ધિઃ૦ ૭-૪-૧’ થી આઘ સ્વર જ્ઞ ને વૃદ્ધિ બા આદેશ. ‘ઝવ′′૦ ૭-૪-૬૮' થી અન્ય જ્ઞ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી નાટ્યમ્ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થનટોનો નાચ. ૧૬॥
छन्दोगौकुत्थिक- याज्ञिक - बहूवचाच्च धर्माऽऽम्नाय संघे ६ |३|१६६ ॥
ષઠ્યન્ત છોળ ગૌર્થિવ યાજ્ઞિળ વવૃત્ત અને નટ નામને; ધર્મ (સવાવાર); આમ્નાય અને સંઘ સ્વરૂપ-મર્થ માં ગ્ય પ્રત્યય થાય છે. छन्दोगानाम् औत्थिकानाम् याज्ञिकानाम् बह्वृचानाम् नटानां वेदम् धर्मादि (ધર્મ:, બાનાવ: સથો વા) આ અર્થમાં ઇન્વોય સૌથિ યાજ્ઞિળ વવૃત્ત અને નાટ નામને આ સૂત્રથી ગ્વ (T) પ્રત્યય. ‘વૃત્તિ:૦ ૭-૪-૧’ થી આદ્યસ્વર ઞ ને વૃદ્ધિ આ આદેશ. ‘વર્ષે૦ ૭-૪-૬૮’ થી અન્ય ૬ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી છાન્દ્રોë ધર્માવિ, ગૌહિવયમ્, યાજ્ઞિવયમ્, વાવૃઘ્ધમ્; અને નાટ્યમ્ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ-છન્દો ગાનારાના ધર્માદિ. ઔત્મિક વેદની શાખાવિશેષનું અધ્યયન કરનારાઓના ધર્માદિ. યજ્ઞ કરનારાઓના ધર્માંદ. ઘણી ઋચાઓના જાણકારોના ધર્માદિ. નટોના ધર્માંદ ૧૬૬॥
૨૧૪
----