Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 07
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
આ સૂત્રથી વૅ પ્રત્યય. ‘વર્ષોં૦ ૭-૪-૬૮’ થી અન્ય ગ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી ત્યાપનીય: અને ઉપસ્થાપનીયઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ-ઉત્થાપન છે પ્રયોજન જેનું તે. પાસે મૂકવું-સ્મરણ કરાવવું પ્રયોજન છે જેનું તે. ૧૨૧॥
विशि- रुहि-पदि पूरि-समापेरनात् सपूर्वपदात् ६|४|१२२॥
પ્રથમાન્ત પદાર્થ પ્રયોજન હોય તો; કોઇ પણ પૂર્વપદથી સહિત બન પ્રત્યયાન્ત વિશે; રુદ્; પડ્યું; પૂર્ અને સમ્ +બાવું ધાતુને (અન પ્રત્યયાન્ત તે તે નામને) ષષ્ટ્યર્થમાં પ્રત્યય થાય છે. ગૃહપ્રવેશનનું બોહળનું ગોત્રપવનમ્ प्रपापूरणम् अङ्गसमापनम् वा प्रयोजनमस्य २॥ अर्थमा गृहप्रवेशन आरोहण ગોત્રપવન પ્રપાપૂર્ણ અને ‘બાસમાપન નામને આ સૂત્રથી ડ્વ પ્રત્યય. ‘અવર્ગે૦ ૭-૪-૬૮’ થી અન્ય બૅ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી ગૃહપ્રવેશનીયમ્ आरोहणीयम् गोप्रपदनीयम् प्रपापूरणीयम् भने अङ्ग्ङ्गसमापनीयम् खाव પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ-ગૃહપ્રવેશ છે પ્રયોજન જેનું તે. ચઢવું છે પ્રયોજન જેનું તે. ગાયનો સ્વીકાર છે પ્રયોજન જેનું તે. પરબપૂરણ (પૂરવું-ભરવું) છે પ્રયોજન જેનું તે. આચારાંગાદિ અંગ સમાપ્ત કરવાનું છે પ્રયોજન જેનું તે.
1193311
स्वर्ग-स्वस्तिवाचनादिभ्यो य-लुपौ ६ |४|१२३ ॥
પ્રથમાન્ત પદાર્થ પ્રયોજન હોય તો; ષછ્યર્થમાં સ્વર્ગાવિ ગણપાઠમાંનાં સ્વર્ઝ વગેરે પ્રથમાન્ત નામને ય પ્રત્યય થાય છે; અને સ્વસ્તિવાદનાવિ ગણપાઠમાંનાં સ્વસ્તિવાનન વગેરે પ્રથમાન્ત નામને ષઠ્યર્થમાં વિહિત ફળ્ પ્રત્યયનો લોપ થાય છે. સ્વń: પ્રયોગનમસ્ય અને બાયુઃ પ્રયોગનમય આ અર્થમાં સ્વવિ ગણપાઠમાંનાં સ્વń અને બાયુપુ નામને આ સૂત્રથી ય પ્રત્યય.
૨૮૭
