Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 07
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
જેને) નામને છોડીને અન્ય સંખ્યાવાચક નામને લતિ પ્રત્યયાત્ત નામને અને ત્રિશત્ તથા વિંશતિ નામને વક્યમાણ અહદ્ અર્થ સુધીના (દૂ.. ૬-૪-૭૭૭ સુધીના) અર્થમાં પ્રત્યય થાય છે. તામ્યાં છીતમ્ તિપિ શીતમ્ ત્રિશતા શીતનું અને વિંશયા શીત આ અર્થમાં દિતિ ઝિંશત્ અને વિંશતિ નામને આ સૂત્રથી જ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી ધિનું કૃતિમ વિંશનું અને વિંશતિવમ્ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશ - બેથી ખરીદેલું. કેટલાથી ખરીદેલું. ત્રીશથી ખરીદેલું. વીસથી ખરીદેલું. શતિિિત વિ?= આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ અહદ્ અર્થ સુધીના અર્થમાં શતુ તિ અથવા ષ્ટિ જેના અન્ત છેએવા સંખ્યાવાચક નામને વર પ્રત્યય થતો નથી. તેથી चत्वारिंशता क्रीतम् ; सप्तत्या क्रीतम् भने षष्ट्या क्रीतम् ॥ अर्थमा शदन्त વારિંતુ નામને ત્યન્ત સતતિ નામને અને ક્ષેત્ત ષષ્ટિ નામને આ સૂત્રથી વ પ્રત્યય ન થવાથી; “મૂર્ચ૦ ૬-૪-૭૫૦ થી | પ્રત્યય વૃધિ.૦ - ૪-૧' થી આદ્યસ્વર ને વૃદ્ધિ મા આદેશ. “વર્ષે ૪-૬૮ થી અન્ય રૂ નો લોપ. “ઝવ. ૭-૪-૭૦ થી રવારિત્ નામથી વિહિત | ના
નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી વાતારમ્ ; સાતિવમ્ અને પાષ્ટિનું આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશ ચાળીશથી ખરીદેલું. સિત્તેરથી ખરીદેલું. સાઈઠથી ખરીદેલું. કરૂણી.
शतात् केवलादतस्मिन् येको ६।४।१३१॥
કેવલ શત નામને અહદ્ અર્થ સુધીના (દૂ.. ૬-૪-૧૭૭ સુધીના) વાક્યમાણ અર્થમાં તે અર્થ (પ્રત્યયાર્થ), જો પ્રત્યર્થ (શાર્થ) થી ભિન્ન હોય તો ય અને ફ પ્રત્યય થાય છે. શનિ શતમ્ અથવા શતમહતિ આ અર્થમાં શત નામને આ સૂત્રથી અને પ્રત્યય. ‘વર્ષે ૪-૬૮ થી અન્ય નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી શયનું અને શક્તિનું આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ- સોથી ખરીદેલું. વરાતિ ?િ = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ કેવલ જ શત નામને અહંદુ અર્થ સુધીના વક્ષ્યમાણ અર્થમાં,
૨૯૧
