Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 07
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
અને દિની આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી અને ફર્શ પ્રત્યય ન થાય ત્યારે સવ૬૦ દ્ર-૪-૧દ્ર' થી રૂ પ્રત્યય. આ સૂત્રથી વઘુ પ્રત્યયનો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી કિષ્ટિન: (સ્ત્રીલિગ્નમાં
મા૦િ ર-૪-રરૂ' થી ફી પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી કિષ્ટિની) આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં રૂ પ્રત્યયનો આ સૂત્રથી લુપુ ના થાય ત્યારે વૃધિ.૦ ૭-૪-૧' થી આદ્યસ્વર રૂ ને વૃદ્ધિ છે આદેશ. “સવ
૪-૬૮ થી અન્ય ક નો લોપ લાગે. ર-૪-ર૦° થી કી પ્રત્યય વગેરે , કાર્ય થવાથી દ્વિજિનિવી આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ- બે કુલિજ પ્રમાણ ધાન્ય- અવગ્રહણ કરનારી (કરનાર) અવતરણ કરનારી (કરનાર) અથવા રાંધનારી (રાંધનાર). //૦૬.
वंशादे भाराद्धरद्- वहदावहत्तु ६।४।१६६॥
વંશાવિ ગણપાઠમાંનાં વંશ વગેરે નામથી પરમાં રહેલો ભાર શબ્દ છે અન્તમાં જેના એવા દ્વિતીયાન્ત નામને હાતિ વદતિ અને સાવતિ અર્થમાં યથાવિહિત | વગેરે પ્રત્યય થાય છે. વંશમારનું કુટમાં વા હાતિ (રેશાન્ત પ્રાપથતિ), વહૃતિ (ક્ષિણ ભારત), લાવતિ (પાતિ) વા આ અર્થમાં વંશમા અને મારા નામને આ સૂત્રથી રૂ| (w) પ્રત્યય. “વૃદ્ધિ:૭-૪-૧' થી આદ્યસ્વર અને ૩ને વૃદ્ધિ સા અને શ્રી આદેશ. લવર્ષે ૭-૪-૬૮ થી અન્ય ૩ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી વાંશમા અને શ્રીટમાવિ: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશ–વાંસનો ભારો અન્યત્ર લઈ જનાર, ઉપર ઉપાડીને માથે વહન કરનાર અથવા ગ્રહણ કરનાર, કુટ (તૃણવિશેષ) નો ભારો અન્યત્ર લઈ જનાર; ઉપર ઉપાડીને માથે વહન કરનાર અથવા ગ્રહણ કરનાર. “દ્વિતીયાન્ત ભારભૂત વંશાવે ગણપાઠમાંનાં વંશારિ નામને દતિ વહતિ અને વિદતિ અર્થમાં | વગેરે પ્રત્યય થાય છે.”- આવો પણ અર્થ આ સૂત્રનો કર્યો છે. જેથી મારભૂત વંશાનુ કુરાનું વા ૪તિ વહતિ ગવતિ વા આ અર્થમાં |
૩૧૦
