Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 07

Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan

Page 297

સ અને ગર્ભ નામને આ સૂત્રથી રૂર્ પ્રત્યય. ‘બવર્ષે ૭-૪-૬૮' થી અન્ય ગ નો લોપ. ‘ગળગે૦ ૨-૪-૨૦’ થી કી પ્રત્યય વગેરે કાર્ય થવાથી વંસળી અને ધી આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ- કૈસપાત્રને યોગ્ય. અર્ધભાગને યોગ્ય. ||૧૩।।
सहस्र- शतमानादणू ६।४।१३६ ॥
અર્હત્ અર્થ ( ૬-૪-૧૭૭ સુધીના ) સુધીના અર્થમાં સન્ન અને તમાન નામને ગળ્ પ્રત્યય થાય છે. સદ્મળ હ્રીતઃ અને શતમાનેન શ્રીતઃ આ અર્થમાં સહસ્ત્ર અને શતમાન નામને આ સૂત્રથી અણ્ (અ) પ્રત્યય. ‘વૃત્તિ:૦ ૭-૪-૧’ થી આઘસ્વર ૬ ને વૃદ્ધિ બા આદેશ. ‘વર્ષે૦ ૭-૪૬૮' થી અન્ય લ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી સાહસ્રઃ અને શાતમાન આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ- હજારથી ખરીદેલ. સોના માપથી ખરીદેલ. II૧૩૬॥
शूर्पाद् वाऽञ् ६।४।१३७॥
શૂર્વ નામને અર્હ ્ અર્થ ( સૂ.નં. ૬-૪-૧૭૭ ) સુધીના અર્થમાં વિકલ્પથી ઋગ્ પ્રત્યય થાય છે. શૂર્પમતિ આ અર્થમાં શૂર્વ નામને આ સૂત્રથી ગ્ પ્રત્યય. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી ઋગ્ પ્રત્યય ન થાય ત્યારે ‘તમસ્ક્રુતિ ૬-૪-૧૭૭’ થી ફળ્ પ્રત્યય. ઉભયત્ર ‘વૃદ્ધિઃ૦ ૭-૪-૧' થી આદ્યસ્વર ૐ ને વૃદ્ધિ સૌ આદેશ. ‘બવ′′૦ ૭-૪-૬૮' થી અન્ય જ્ઞ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી શર્વમ્ અને શર્વિષ્ઠમ્ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થસૂપડાને યોગ્ય. ૧રૂા
૨૯૪