Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 07
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
नवाऽणः ६।४।१४२॥
અહંદુ અર્થ સુધીના (ફૂ. નં. ૬-૪-૧૭૭), અર્થમાં કિશું સમાસથી વિહિત [ પ્રત્યયનો વિકલ્પથી એકવાર પિત્ત લુપુ થાય છે, બે વાર નહિ. દ્વાખ્યાં સદામ્યાં છીતમ્ આ અર્થમાં હિંસા નામને “સહa૦ ૬-૪-૧૩૬ થી [ પ્રત્યય, તેનો આ સૂત્રથી પિત્ લુપુ વગેરે કાર્ય થવાથી દિલદાનું આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી ખુ, ન થાય ત્યારે માનસંવ૦ ૭-૪-૧૬' થી સહસ્ત્ર નામના આદ્ય સ્વર માં ને વૃદ્ધિ સા આદેશ. અવળું, ૭-૪-૬૮' થી અન્ય ૩ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી કિલહમ્ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ- બે હજારથી ખરીદેલું. 19૪રા.
‘સુવર્ણ-ચપળત દાજી ૪રા,
- સુવર્ણ અને શાર્ષીપા નામ જેના અન્તમાં છે એવા દ્વિધુ સમાસથી અહદ્ અર્થ સુધીના (દૂ. નં. ૬-૪-૧૭૭) અર્થમાં વિહિત પ્રત્યયનો એક વાર (બે વાર નહિ) વિકલ્પથી પિતુ લુડુ થાય છે. તામ્યાં સુવાચ્યાં શાળગ્યાં વાત આ અર્થમાં દિલુવ અને ક્રિાર્ષીપળ નામને ક્રમશઃ “મૂળે ૦ -૪-૧૦ થી રૂઅને ‘શર્ષા, દ્ર૪-9રૂરૂ’ થી ફર્ પ્રત્યય. આ સૂત્રથી તેનો પિતુ લોપ (હુપ) વગેરે કાર્ય થવાથી સુિવમ્ અને દ્વિજાર્વીપઆવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી હુયું ન થાય ત્યારે ‘વર્ષે ૭-૪-૬૮ થી અન્ય ૩ નો લોપ માનસંવ, ૭-૪-૨' થી સુવર્ણ નામના ૩ ને વૃદ્ધિ થી આદેશ... વગેરે કાર્ય થવાથી કિસીવવમ્ અને વિજાપામ્ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ- બે સુવર્ણથી ખરીદેલું. બે કાષપણથી ખરીદેલું..9૪રૂા
.
૨૯૭.
