Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 07
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
चूर्ण-मुद्गाभ्यामिनणो ६।४॥७॥
સંતૃષ્ટ અર્થમાં તૃતીયાન સૂ નામને લૂ અને મુળ નામને [પ્રત્યય . થાય છે. સૂ: સંકૃM: અને મુ સંસ્કૃષ્ટ આ અર્થમાં સૂર્ણ અને મુજ નામને આ સૂત્રથી ક્રમશ અને અણ (1) પ્રત્યય. “વૃઘિ૦ %-9' થી આદ્યસ્વર સને વૃદ્ધિ શ્રી આદેશ. “સવ. ૪-૬૮ થી અન્ય નો લોપ. મૌલ્સ નામને ‘ાગે ર-૪-ર૦° થી કી પ્રત્યય વગેરે કાર્ય થવાથી જૂનોડલૂ|. અને મૌલીયવાદ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ-લોટથી મિશ્રિત માલપૂડા. મગથી મિશ્રિત જવની રાબ. IIણા
. व्यञ्जनेभ्य उपसिक्ते ६
॥
શ્નન (રસાવાળા શાકદાળ વગેરે) વાચક તૃતીયાન્ત નામને ઉપસિત અર્થમાં " પ્રત્યય થાય છે. તેનોપસિમ્ આ અર્થમાં તે નામને આ સૂત્રથી પ્રત્યય. ‘સવ –૪-૬૮ થી અત્ત્વ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી તેવિ શશિન્ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ-તેલથી ઉપસિફત શાક. અહીં યાદ રાખવું જોઈએ કે ખાવા માટે જે ભોજ્યાદિ લેવાય છે, તેને ઉપસિત કહેવાય છે. થાળી વગેરે ઉપસિફત નથી. ઉપસિત અર્થમાં યદ્યપિ ઉપર જણાવ્યા મુજબ " પ્રત્યય “સંસ્કૃષ્ટ દૂ-૪-૧' થી સિદ્ધ જ છે; પરન્તુ વ્યગ્નનાર્થક તૃતીયાત નામને ઉપસિફત સ્વરૂપ જ સંસ્કૃષ્ટ અર્થમાં અને ઉપસિફત સ્વરૂપ સંસ્કૃષ્ટ અર્થમાં વ્યગ્નનાર્થક જ તાદૃશ નામને | પ્રત્યય થાય છે - આવા નિયમ માટે આ સૂત્રનું પ્રણયન છે. તેથી સૂન સંસ્કૃષ્ટ સ્થારી અને નોક્તિ યોઃ આ અર્થમાં આ સૂત્રથી કે ‘સંસ્કૃષ્ટ દ્ર-૪-૫ થી પણ સૂપ અને ૬% નામને | પ્રત્યય થતો નથી. ૮II
૨૪૨
૨૪૨
