Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 07

Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan

Page 258

ફળ્ પ્રત્યય થાય છે. સુના વૃઘ્ધતિ અને સુહરાત્રે પૃઘ્ધતિ આ અર્થમાં મુસ્નાત અને સુહરાત્ર નામને આ સૂત્રથી ખ્ પ્રત્યય. ‘વૃત્તિ:૦ ૭-૪-૧’ થી આદ્ય સ્વર ૩ ને વૃદ્ધિ સૌ આદેશ. ‘ગવર્ષે૦ ૭-૪-૬૮' અન્ય ૬ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી સૌસ્નાતિજઃ અને સૌાત્રિ: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ સારું સ્નાન કર્યું-એમ પૂછનાર. સુખે કરી રાત્રિ પસાર થઇ એમ પૂછનાર. ॥૪૨॥
प्रभूतादिभ्यो ब्रुवति ६ | ४|४३ ॥
પ્રભૂતાવિ ગણપાઠમાંનાં દ્વિતીયાન્ત પ્રભૂત વગેરે નામને ધ્રુતિ અર્થમાં ફળ્ પ્રત્યય થાય છે. પ્રમૂર્ત પર્યાપ્ત (ક્રિયાવિશેષણ) વા નૂતે આ અર્થમાં પ્રભૂત અને પર્યાપ્ત નામને આ સૂત્રથી ફળ્ પ્રત્યય. ‘ઝવ’૦ ૭-૪-૬૮’ થી અન્ય ૬ નો લોપ. ‘વૃત્તિ:૦ ૭-૪-૧’ થી આઘ સ્વર – ને વૃદ્ધિ આ આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી પ્રાભૂતિષ્ઠઃ અને પાપ્તિઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃઘણું બોલનાર. પૂર્ણ બોલનાર. I૪રૂ॥
માશવ્ડ વિશ્વઃ ।૪૪૪||
માશ... ઈત્યાદિ ગણપાઠમાંનાં માલ્વ વગેરે વાક્યને ધ્રુતિ અર્થમાં [ પ્રત્યય થાય છે. મા શબ્દઃ પ્રિયતામિતિ દ્યૂતે અને ાર્ય: શ‹ રૂત્તિ ક્રૂતે આ અર્થમાં માર્શલ્પ અને હ્રાર્યશબ્દ વાક્યને આ સૂત્રથી રૂર્ (ફ) પ્રત્યય. “અવ′′૦ ૭-૪-૬૮’ થી અન્ય જ્ઞ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી માદ્ધિજઃ અને વર્યશક્વિજ: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ- શબ્દ ન કરો-એવું બોલનાર. શબ્દ કાર્ય છે એવું બોલનાર. ॥૪૪
૨૫૫